Alftitti Nieuws-
AilTertestiE- LiittinlIiL
11
Donderdag 16 Mei 1901.
J
45ste rJaargang No. 3627.
ll&ireau ftCHAGEN, fcaaa, S> 4.
UitgeverP. TRAPMAN.
MedewerkerJ. W I E L.
Binnenlandsch Nieuws.
droogma-
Afsluiting en
king van de Zuiderzee.
FEUILLETON.
De afsluiting.
droogmaking
voor den Wieringer polder.^
SCHAKER
RAAIT.
Dit blad verschijnt tweemaal per week Woensdag- en
Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Prijs per jaar f 3.Franco per post f 3.60.
Afzonderlijk» nummers 6 Cent.
ADVERTENTIEN van I tot 5 regels f 0.25 iedere regel meer 5 cf.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Het bij de Tweede Kamer ingediend wets
ontwerp tot afsluiting en droogmaking van
de Zuiderzee, bevat de volgende artikelen
Art. 1. Op nader door Ons of van Onzent-
wege vast te stellen wijze, worden voor reke
ning van den Staat de werken uitgevoerd,
noodig
lo. tot afsluiting van de Zuiderzee door
een afsluitdijk, loopende van de Noordhol-
landsche kust door het Amsteldiep naar het
eiland Wieringen en van dit eiland naar de
Friesche kust bij Piaam
2o. voor de droogmaking van twee ge
deelten van de afgesloten Zuiderzee, en wel
a. een noordwestelijk gedeelte, begrensd
door de Noordhollandsche kust, den afsluit
dijk door het Amsteldiep, het eiland Wierin
gen en een aan te leggen dijk van dit eiland
naar de Noordhollandsche kust hij Medemblik;
b. een zuidwestelijk deel, begrensd door
de Noordhollandsche kust en door een aan
te leggen dijk loopende van omtrent Blok-
kershoek naar het eiland Marken en vandaar
naar den noordelijken oever van het Monni
kendammergat
f 3o. tot voorziening in de belangen van
waterkeering, afwatering en scheepvaart,
voor zooveel deze door de afsluiting en de
droogmaking geschaad worden
4o. tot voorziening in de belangen van de
landsverdediging, in verhand met de sub 1,
2 en 3 bedoelde werken.
Art. 2. Op bij algemeenen maatregel van
bestuur vast te stellen wijze zal een tege
moetkoming worden gegeven aan de Zuider-
zeevisschersbevolking wegens de schade, welke
de afsluiting haar zal berokkenen.
Art. 3. Door Ons wordt een commissie
benoemd, om de Kegeering van advies te
dienen omtrent de voorbereiding en uitvoering
der werken.
Aan deze commissie kan de leiding der
werken, onder de bevelen der ministers, hoof
den van de betrokken departementen, geheel
of ten deele worden opgedragen.
Art. 4. Wegens de uitgaven voor de wer
ken, hij art. 1 en voor de tegemoetkoming
hij art. 2 bedoeld, wordt jaarlijks een afzon
derlijke begrooting hij de wet vastgesteld.
Art. 5 (wijst aan de middelen tot dekking
der uitgaven).
Na een historische inleiding van het Zuider-
zeevraagstuk, waarbij kortelijk gememoreerd
worden de opvolgende plannen van de heeren
Van Diggelen, Beijerink-Stieltjes, Bumaende
Zuiderzee-vereeniging, wordt herinnerd aan
het advies van de groote_ meerderheid der
Staatscommissie, die in April 1894 dit laatste
ontwerp in 's lands belang ter uitvoering door
den Staat aanbeval. Dit plan nu, zooals het
door de Staatscommissie Is aangevuld en ge
wijzigd, vormt den grondslag voor het tegen
woordig wetsontwerp. In overeenstemming
met de grondgedachte, waarvan de Zuiderzee-
vereeniging uitging, bedoelt het wetsontwerp
eerst afsluiting en daarna geleidelijke droogma
king van de Zuiderzee.
Voor een juiste beoordecling van het voor
stel moet worden gelet op de beide zijden
van het vraagstuk, en wel niet minder op de
afsluiting, waardoor de waterstaatstoestand
van een "aanzienlijk deel des lands zal worden
verbeterd, dan op de droogmaking, waardoor
de oppervlakte des lands met een groot aan
tal hectaren vruchtbaren grond zal worden
vergroot.
i.
NOVELLE
van
MAN HIRSCHFELD.
0-0-0
HOOFDSTUK I.
Op een mooien zomeravond zaten in een
bij een villa behoorenden tuin twee man
nen de eigenaar van de villa, koopman
Frendlin, en zijn huisdokter Acker.
„Je moet meer beweging hebben", meende
de arts, toen de eerste over het een en
ander had geklaagd.
„Wandelen gaan
I^eeil dat juist niet ik bedoel
op "geestelijk gebied. Korten goed, ik zal je
dan maar zeggen, dat ik voornamelijk hier
heen ben gekomen om je iets voor te
slaan. Het wordt algemeen gewenscht,
dat ge u laat verkiezen tot lid
van den gemeenteraad ja, men
gelooft, dat men in u een uitstekend
leider der oppositie zou hebben."
Frendlin schudde beslist het grijze hootd.
„Neen", zeide hij, „dat is niets voor mij.
„De kiesvereeniging heeft mij zeil
„Ik ben de heeren heel dankbaar voor
het bewijs van vertrouwen, maar ik heb
geen lust en dat is toch in de allereerste
plaats noodig."
„Waarom zoudt ge u nu aan het open
bare leven onttrekken; waarom u met
Aan de richting van den afsluitdijk, waar
door de IJsel binnen de afsluiting valt, ont
leent het ontwerp zijn bijzonder karakter.
Werd die -binnensluiting van den IJsel bij
het ontwerp-Van Diggelen nog vrij algemeen
voor een onoverkomelijk bezwaar gehouden,
later heeft de studie van de Zuiderzee-com-
missie aan 't licht gebracht, dat de vorming
van een binnenmeer dat bezwaar opheft, daar
dit meer de wateren van den IJsel en. die
van de overige binnengesloten rivieren, boe
zems en polders, zal opnemen. Hierdoor was
de zaak van de droogmaking der Zuiderzee
een groote schrede verder gebracht. Terwijl
het toch eenerzijds mogelijk bleek, de afslui
ting uit de meren langs een veel korter lijn
dan met vrijlating van den IJsel het
geval kan zijn (volgens het Regeerings-ont-
werp van 1877 zou de afsluitdijk een lengte
verkrijgen van ruim 48 kilom.), konden ander
zijds door middel van het IJselmeer aan de
omringende gemeenten zulke belangrijke voor-
deelen verzekerd worden, dat in de waarde
daarvan de kosten van de afsluiting, zooal
niet geheel, dan toch voor een aanzienlijk
deel, teruggevonden worden, waardoor deze
niet voor hun volle bedrag op rekening van
de droogmaking behoeven gesteld te worden.
Derhalve waarborgt het ontwerp behalve
een korteren afsluitdijk, ook de vorming van
een zoetwatermeer, met een veel meer stand-
vastigen waterspiegel, dan een met de Noord
zee gemeenschap hebbende zoutwaterpias. Uit
dat binnenmeer, dat laag genoeg zal liggen
voor een behoorlijke afwatering van de om
ringende landstreek, kunnen de provinciën
Friesland en Noord-Holland, die tot dusver
steeds leden onder het gemis eener behoor
lijke waterverversching, op overvloedige wijze
van zoetwater worden voorzien.
Achtereenvolgens worden dan in de toelich
ting de voordeelen geschetst, welke het ont
werp biedt voor de waterverversching, de
waterloozing en de waterkeering van de
omringende gewesten, alsmede voor het ver-,
keer te water en te land.
In verband met de blijvende verlaging,die de
waterspiegel der Zuiderzee bij afsluiting zal on
dergaan, zullen de binnen den afsluitdijk vallen
de havens zoodanig moeten worden verdiept,
dat daarin onder het peil van het IJselmeer
dezelfde diepte wordt aangetroffen als thans
hij dagelijksch hoog water aanwezig is. Daar
mede zal echter een voordeel voor de scheep
vaart verkregen worden, daar de Zuiderzee
havens na de uitdieping inplaats van alleen
met hoog water gelijk thans, ten allen tijde
een voor de scheepvaart bruikbare diepte
zullen aanbieden, en dus ophouden tijhavens
te zijn.
In verband met de afsluiting en de ver
laging van den waterspiegel wordt een af
doende verbetering van het Zwaluwe Diep
noodig, waarvan de kosten tot een bedrag
van 3 Va millioen gulden mede in de begroe
ting voor de afsluiting moeten worden opge
nomen.
De afsluiting van de Zuiderzee, zooals zij
thans is ontworpen, zal belangrijke wijzigin
gen brengen in den toestand van niet minder
dan vijf aanliggende provinciën, wijzigingen,
zóó veel omvattend en ingrijpend, als nog bij
geen enkel tot dusver uitgevoerd openbaar
werk, ook niet bij de verlegging van den
Maasmond, het geval is geweest. Met recht
mag dan ook hier van een algeheele herzie
ning van den waterstaatkundigen toestand
van Nederland worden gesproken en het lijdt
geen twijfel, of de afsluiting op zichzelf, ook
zonder daaraan de droogmaking van eenig
deel der afgesloten wateroppervlakte te ver
beschikbaar te stellen
„Omdat ik voor de bewuste functie niet
ben de gewenschte man. Waarom laat gij
uzelf niet candidaat stellen
„Ik ben er niet heel zeker van, een
meerderheid te zullen verwerven. Ik ben
niet zoo algemeen bekend en bemind. U
heeft u in den laatsten tijd nog al heel popui
lair gemaakt, doordat ge een deel van
het park aan de stad hebt geschonken, en
het onder den naam van het „volksplantsoen"
voor het publiek hebt opengesteld. Boven
dien behoort ge tot den gegoeden burger
stand. Men weet, dat graaf Feldern de
overleden oude graaf uw vriend ge
weest is
„Dus dat is een verdienste van mij," zeide
Frendlin met een ironisch lachje. „Nu, ge
weet toch ook, hoe die vriendschap een
einde nam."
„Ja, maar ook, dat de gravin daar ach
ter zat. Men weet ook, dat u en uwe
familie tegenwoordig weer vriendschappelijk
zoudt kunnen omgafn met de gravin, als
u mynheer Frendlin, dat maar zoudt
willen. Eu zelfs daar van afgezien, do
eerste familiën der stad erkennen u als
huns gelijke. Daar is byvoorbeeld majoor
Von Belgart, een oud-adellijke, militaire
familie."
„Zeg, je doet me een plezier, als je me
met die lui van 't lijf blijft," mopperde
Frendlin meer voor zichzelf, en daarna luid:
„Mijn Edith was eenige jaren met Arabella
von Belgart op de kostschool samen. Toen
de meisjes met vacantie thuiskwamen,
bezochten ze elkaar en toen is rujjne zuster
eenmaal daar en de oude Belgart eenmaal
hier geweest, dat is alles."
Dokter Acker was, ondanks het feit dat
binden, is een werk van openbaar nut, en
het zon zeker wenschelijk zijn, haar in het
algemeen belang als een op zichzelf staand
werk te ondernemen, indien althans kon
worden aangenomen, dat de waarde der
bovenbedoelde voordeelen opweegt tegen de
kosten van het werk.
Onder de verschillende voorzieningen, die
in verband met de afsluiting moeten worden
genomen, behooren ook de belangen der vis
scherij. De ontzilting van den afgesloten
waterplas, die spoedig op de afsluiting zal
volgen, heeft tengevolge, dat de op de Zuider
zee uitgeoefende visscherij als zoodanig te
niet gaat. Voor de vergoeding van de Zuider-
zeevisschers is geraamd 4'/2 mill. gulden. Het
voordeel, dat uit de zoetwatervisscherij op het
IJselmeer kan worden getrokken en dat
tegenover deze uitgaaf zou kunnen worden
gesteld, is voorzichtigheidshalve niet in reke
ning gebracht.
Zullen de defensiebelangen door de afslui
ting in menig opzicht zeer worden bevor
derd men denke aan de met afsluiting
gepaard gaande spoorwegverbinding, die de
mobilisatie en de concentratie van het leger
zal vereenvoudigen er zal toch een bedrag
van ongeveer 10 millioen noodig zijn voor de
vermeerdering en verbetering van het ina-
teriëel der zeemacht en de doode weermid
delen van de landmacht, daaronder begrepen
de hulpmiddelen voor onderwaterzetting in
verband met de ontworpen inpoldering!
De kosten van de afsluiting worden geraamd
voor den dijk en daarmede in verband
staande werken f 40.800.000.
voor met de afsluiting samenhangende uit
gaven (verbetering van het Zwolsche Diep,
voorziening in de belangen der visscherij, de
defensie en de waterverversching van Amster
dam) f 16.300.000.
Totaal 57 millioen gulden.
De ministers zien dan de vraag onder de
oogen, of die uitgaaf opgewogen wordt door
de waarde van de door de afsluiting te ver
krijgen voordeelen Zeer zeker zullen die
voordeelen niet gering zijn, al zijn zij niot
precies onder cijfers te brengen. De Begeering
is echter met de Staatscommissie van oor
deel, dat de voordeelen van den afsluitdijk
niet van dien aard zijn, dat het wenschelijk
zou wezen, om alleen met het oog daarop,
geheel afgescheiden van een latere droog
making, de afsluiting ten uitvoer te brengen.
Anders wordt echter de rekening, wanneer
de afsluiting van de Zuiderzee wordt ver
honden met de
van een deel der afgesloten watervlakte. Die
droogmaking toch is, vooral wanneer zij onder
beschutting van den afsluitdijk op minder
kostbare wijze kan worden tot stand gebracht,
een productief werk, waarvan met stelligheid
kan worden verwacht, dat de rechtstreeksche
voordeelen de uitgaven zullen overtreifen.
Volgens het plan der Zuiderzee-vereeniging
zonden in 't geheel ingepolderd worden 194.000
H.A. vruchtbaar land en na voltooiing daar
van overblijven een IJselmeer van 145 duizend
H.A. Dat zou de gezamenlijke uitgaven op
voeren tot 189 millioen gulden.
De Begeering wil geleidelijk met die in
poldering te werk gaan. Zij acht het veel
voorzichtiger om nu alleen te besluiten tot
wat het eerst voor de hand ligt, onder voor
waarde evenwel, dat dit past in het groote
geheel. Voorgesteld wordt derhalve, om aan
de afsluiting te verbinden de drooglegging
van zooveel grond, dat door de waarde daar
van, gevoegd bij de directe en indirecte voor
deelen van de afsluiting, de uitgaven ruim
schoots gedekt kunnen worden.
tij pas veertig jaar was, al jaren lang de dok
ter van de deftigste familiën van de groote
provinciestad. Deze praktijk had hij meer
te danken aan zijn talenten als babbelaar,
dan aan die als dokter. Buitengewoon was hij
in de gunst bij de dames, tegenover wie hij
altijd zeer mededeelzaam en galant was.
Hij was in de keuze van z,ijn onderwerp
volstrekt niet kieskeurig, daarom had hij
steeds nieuws, en bovendien bezat hij de
gave, een ander heel leukjes uit te hooren.
Op de laatste ontboezeming van Frendlin
over majoor Belgart gaf hij geen antwoord,
en hij zeide
„Men zegt bovendien ik hoop niet
indiscreet te zijn, wanneer ik een algemeen
praatje oververtel men zegt, dat de jonge
graaf Feldern zeer na aan uwe familie
verwant zal worden
Den ouden Frendlin schoot het bloed naar
de wangen. Hij maakte een beweging als
wilde hy van zijn stoel opspringen, maar
hij bleef zijn opgewondenheid meester en
zeide schijnbaar kalmpjes
„Druk u wat duidelijker, uit dokter."
„Het is u wellicht onaangenaam
„Wanneer ik hetu vriendelijk verzoek,"
hield Frendlin vol, dio zichzelf nu weer
geheel meester was geworden.
„Uw dochter werd in gezelschap van
uwe zuster en den graaf op do promenade
gezien, waar zij u
„Zoo, zoo 1 En dat zet natuurlijk alle
rammelaars der stad in beweging. Het is
allemaal kletsen en konkelen, dat verze
ker ik u."
De arts deed alsof hij daar eveneens van
overtuigd was en sprong, om geen verdere
grofheden te moeten aanhooren, op een
ander thema over, een gelegenheid zoekend
De droogmaking wordt namelyk voorge
steld van twee der door de Staatscommissie
aanbevolen inpolderingen* en wel de noord
westelijke of Wieringerpolderen de zuid
westelijke of Hoornsche polder. Deze beide
droogmakingen, de eerste nit zeer goeden,
de tweede nit den allerbesten kleigrond be
staande, zijn voor een spoedige ontwikke
ling van het landbouwbedrijf het gunstigst
gelegen. Zij grenzen toch aan het oude land
van Noord-Holland, waar landbouw en zui
velbedrijf tot een hooge trap van ontwik
keling zijn gekomen, waar goede markten
aanwezig zijn en van waar de hoofdstad langs
goede spoor- en waterwegen in korten tijd
kan worden bereikt.
De beide polders te zamen zijn groot 53.220
H. A., waarvan 46.520 vruchtbaar land.
De oppervlakte van het. IJselmeer, zonder
inpoldering 360.000 H.A. bedragende, wordt
door de bedijking van de beide polders terug
gebracht tot 307.000 H. A.
De inpoldering van den "Wieringerpolder
zal kosten f 12.700.000, die van den Hoorn-
schen polder f 22.850,000, waardoor de totale
kosten van het beperkte plan kunnen gesteld
worden op rond 95 millioen gulden.
De uitvoering van het beperkte plan zal
kunnen geschieden in 18 jaren, gedurende
welk tijdsverloop dus gemiddeld een bedrag
van ruim 5 millioen 's jaars zal zijn te beste
den.
De afsluitdijk zal in het 9e jaar voltooid
worden. In het 8e jaar zal worden begonnen
met de werken tót bedijking van den Wierin
gerpolder, welke polder in het 14e jaar droog
en verkaveld kan zijn. In het 11e jaar zal
worden begonnen met de werken tot bedijking
van den Hoornschen polder, die in het 18e
jaar droog en verkaveld kan zijn.
Aan het eind van het 18e jaar zal dan een
oppervlakte van ruim 46.500 H.A. vruchtbaar
land zijn verkregen.
Na uitvoering van de afsluiting en de droog
making der beide westelijke polders, is bet
te verwachten, dat de drooglegging van de
beide andere polders of van andere deelen van
het IJselmeer zal worden ter hand genomen,
hetzij door dit, of door een volgend geslacht.
De thans voorgestelde afsluiting van de Zui
derzee zal aan die latere droogmaking even
zeer ten goede komen.
Ten slotte wordt stil gestaan bij de vraag,
of er voor den Staat voldoende reden bestaat,
om thans tot de uitvoering van het groote
werk te hesluiten, welke vraag beslist beves
tigend wordt beantwoord.
Met de afsluiting over Wieringen moet
worden begonnen. Daartoe moet een dijk
worden gelegd van de Hollandsche kust
bij de Van Ewijcksluis tot Wieringen en
een dijk van Wieringen naar de Friesche
kust bij Piaam. De gezamenlijke lengte dezer
dijken is ongeveer 29.3 kilom. De afsluitdijk
zal een gemiddelde kruishoogte van 5.40 M.
boven N. A. P. verkrijgen, oploopende van
5.20 M. aan de westzijde tot 5.60 M. aan de
oostzijde, en een kruinsbreedte van 2 M.
De 17 M. breede binnenberm biedt gelegen
heid aan tot aanleg van een kunstweg voor
gewoon verkeer, benevens een spoorweg met
dubbel spoor tussclien Noord-Holland en
Friesland.
Voor de uitwaterings- en scheepvaartsluizen
in de afsluiting is geen betere plaats aan te
wijzen dan de oostpunt van Wieringen bij het
dorp Den Oever, tegen welke plaats ook ten
aanzien van de belangen der defensie geen
bedenking bestaat.
Ter voorziening in de afwaterings- en
scheepvaartbelangen van de landstreken, die
door de droogmakerijen van het af te sluiten
om aan het onderhoud een einde te ma-
kon. Daar Freadlin blijkbaar ook hetzelf
de doel had, duurde liet gesprek maar
heel kort eu nam do dokter spoedig afscheid,
terwijl de koopman met groote stappen op
de villa toegiug. Op de veranda vond hij
zijn zuster Emma, een dame van ongeveer
veertig jaar, wier persoon en optreden in
't geheel niet de oude jongejuffrouw aan
duidden.
„Nu, wat wilde de dokter vroeg zij
haar broer, toen hij de weinige treden van
de trap was opgestoven.
Zonder hare vraag te beantwoorden, riep
hij driftig
„Waar is Edith?"
„Gaan wandelen," antwoordde zij, haar
broeder verwonderd aankijkend.
„Alléén
„Neen, met een vriendin."
„Dus was jouw gezelschap overbodig?"
„Ik begrijp je niet, Gustaaf," zeide zij,
de wenkbrauwen fronsend. „Wanneer je
mij wat te verwijten hebt, doe het dan."
„Je weet wel wat ik bedoel. Is Edith
nu reeds zóó ver, dat ze haar wandelingen
met den jongen Feldern ook zonder darden
durft ondernemen?"
„Ha zoo! Maar wat heb je er tegen,
dat ze eens met Edgar wandelt Als zoon
van een goeden buur
„In de stad neemt men de zaak al heel
anders op. Dokter Acker noemde het als
iets heel natuurlyks, dat een nauwere be
trekking spoedig werd verwacht."
Emma haalde slechts de schouders op.
„Dat schynt je nog al koud te laten,"
ging de broeder voort. „Je weet toch,
dat ik,tot zulk een huwelijk nooit mijne
toestemming zou geven. Om mijn dochter
deel der Zuiderzee worden afgesneden, zijn de
volgende werken ontworpen
a. Een kanaal van Kolhorn naar Geest-
merambachtsluis en van daar tot Medemblik,
waar het wordt afgesloten door een schut-
en uitwateringssluis, waarbij een stoomge
maal 5
b. een kanaal door jden^'Anna vPaulowna-
polder, van de duikersluis van de Wierin-
gerwaard tot de VanEwijcksvaart, tot afwa
tering van den boezem van de Wieringer-
waard op de Van. Ewijcksvaart
c. een kanaal van de Van Ewijcksslnis langs
en door Wieringen tot nabij het dorp Den Oever
waar het met een schut- en uitwateringssluis
is af te sluiten. Tijdens den aanleg van dit
kanaal kan in de afwatering en scheepvaart
door de Van Ewijcksluis voorzien worden door
het kanaal langs den Balgdijk tusschen de
Van Ewijcksvaart en het Noordhollandsch
kanaal daarvoor in te richten. Op die wijze
wordt een scheepvaartverbinding binnendoor
tusschen het Nieuwediep en het IJselmeer
verkregen, welke ook voor de militaire defen
sie van belang is.
Elk der onder a en c bedoelde kanalen is
door een schutsluis in verbinding te brengen
met de watergangen in den nieuwen polder.
Op de Zuiderzee bestaat een levendige
visscherij, voornamelijk op haring, bot, ansjovis,
spiering, aal en garnaal. Dooreengenomen
bedraagt de bruto-opbrengst waarschijnlijk
ongeveer 2 millioen per jaar. Nietalleen
wordt door de afsluiting aan hen, die thans
uitsluitend van de Zuiderzeevisscherij leven,
het bestaansmiddel ontnomen, maar ,ook hun
materieel, dat ongeschikt is voor de Noord-
zeevisscherij, wordt nagenoeg waardeloos ge
maakt. Aan het nadeel, dat de afsluiting voor
de Zuiderzeevisscherij teweeg zal brengen,
behoort dan ook zooveel mogelijk ta worden
tegemoet gekomen.
Dit zou in de eerste plaats kunnen ge
schieden door d i e visschers, welke thans
hun bedrijf uitsluitend of voornamelijk op
de Zuiderzee uitoefenen, op i rijkskoston in het
bezit te stellen van vaartuigen, gesqhikt en
uitgerust voor de visscherij op de Noordzee,
De staatscommissie geeft nog andere vormen
van schadeloosstelling aan de hand en raamt
de kosten, die de voorziening in de visscherij-
belangen voor het Bijk zal veroorzaken, op
f 4.500.000. Het schijnt der Begeering niet
noodig, thans reeds in bijzonderheden vast te
stellen, hoe aan het verlies, dat de afsluiting
aan de Zuiderzee-vïsschersbevolking zal be
rokkenen, zal worden tegemoet gekomen
zulks kan later worden geregeld, nadat daar
over het advies van een deskundige com
missie zal zijn ingewonnen. Iutusschen is in
de begrooting van uitgaven op de door de
Staatscommissie noodig geoordeeldo tege
moetkoming gerekend.
De zangvereeniging Apolio"
te WIER1NG-EBWAARD heeft besloten de
uitnoodiging van de vereeniging '„Jacob
Kwast" te Wognmn aan te nemen, om deel
te nemen aan den wedstrijd aldaar van
gemengde korenvan het platteland, in Juli
a.s. te houden.
In de.Dinsdag .gehouden zit-
ting der TWEEDE. KAMER is het ontwerp
tot wijziging der Schoolwet aangenorpen met
79 tegen 1 stem.
Tegen protectionisme.
Het bestuur der Vereeniging „Het vrije
Ruilverkeer", van oordeel, dat ook in den
aanstaanden verkiezingsstrijd de. beginselen
van den vrijhandel tegen het openlijk en be-
dektelijk ageeren der protectionisten met
aan den man te krij'gen heb ik zulk een
windzak niet noodig, die het mij wellicLt
nog als een genade toedenkt."
„Jij hebt nog steeds je oude vooroor-
deelen tegen den adel. Er moet toch onder
scheid van rang en stand zijn
„Moet Moet Maar wanneer er ook
al onderscheid noodig is, dan is die afzonde
ring van die lui toch geheel zonder nut.
De adellijken zijn het geweest, die door
hun overdreven afzondering de kastengeest
te voorschijn hebben geroepen. Zy hebben
standen geschapen, waar geboorte en geld,
dus het toeval, de grenzen waren.
„Je vergeet, dat met geboorte en geld
de opvoeding hand aan hand gaat."
„Ja, wanneer we eerst maarzoo verwa
ren, da topvoeding en verstand den doorslag
gaven. Dan zou men er ook wel naar streven,
die beide zaken daar binnen te brengen,
waar men er nu de deur voor gesloten
houdt."
,,Ik dacht, dat de scholen voor een elk
open stonden
„De sckoleu, die opvoeden, alleen die
genen, die het noodige geld bezitten! Maar
het zijn niet de scholen alleen, die de wa
re opvoeding, de ware beschaving bevor
deren. Ik veriang niet, dat de hooge stan
den hun familiekring zullen openen voor de
kleine luiden; dat baron die of die arm in
arm zal gaan met den eersten den besten
werkman, neen, aan de koffiehuistafel moet
men samen aanzitten, groote .feesten
moet men samea vierenzóó bestrijdt men
beter die zoo gesmade ruwheid der
mindere klassen, dan met scherpe bepalin
gen cn wetten."
WOEDT VEBVOLGD.
