Zondag 25 Augustus 1901.
45ste Jaargang No. 3656.
EERSTE BLAD,
Gemeente S c ha gen.
Binnenlandsch Nieuws.
Weervoorspellingen.
AiïerteitiG- k Lan
li
en
Dit blad verschijnt tweemaal per week Woensdag-
Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Bureau SCHAGKÜT, ILaasi, lï 4.
UitgeverP. TRAPMAN.
MedewerkerJ. W 1XKE L.
Prijs per jaar f 3.Franco per post f 3.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25 iedere regel meer 5 ct.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dit nummer bestaai uit heee bladen.
BekendmakinseD.
POLITIE.
Ter Secretarie der gemeente Schagen
worden inlichtingen verzocht betreflende
een verloren broche.
De gewestelijke Voortur-
nersles zal op Zondag 1 Sept. te
ALKMAAR worden gehouden.
Verloren en teruggevon
den.
Sinds "Woensdagmiddag half vijf werd
te BREDA een meisje van 2X\% jaar
vermist. Het kleintje was met de moe
der en eenige grootere kinderen bij den
boschwachter in 't Mastbosch. Onder het
spelen was 't kind op eens verdwenen,
wat des te raadselachtiger was daar in die
buurt geen water is en het dus niet kon
verdronken zijn. Den geheelen avond en
nacht werd door de politie en tal van men-
schen gezocht, maar nergens kon men
iets van't kind ontdekken.Eerst Donderdag
te elf uur werd 't door een maréchaus
see teruggevonden achter 't schietterrein,
ongeveer een uur van de plaats van
vermissing.
De adel in de Tweede Ka
mer.
Do verkiezingen voor do nieuwe
Tweede Kamer zijn thans afgeloopen. Haar
samenstelling is bekend. Het is misschien
niet onaardig, eens even na te gaan,
hoeveel van de nieuw gekozen Volksver
tegenwoordigers van adel zijn.
Wanneer we dat nagaan, zegt de
„Zutph. Ct.", vinden we onder de 100
Kamerleden er 21, die van adel zijn.
Onder hen zijn 13 jonkheereo, 6 ba
ronnen en 2 graven.
Van dezen bebooren 4 jonkheeren tot
de oud-liberalen 4 jonkheeren en 3 ba
ronnen tot de anti-rev.1 jonkheer,
2 baronnen en 2 graven tot de vrij-auti-
rev., en 4 jonkheeren en 1 baron tot de
katholieke partij.
Percentsgewijze wordt f1- verhouding
aldus
Van de Katholieken in de^^Nsr is
20 pet. van adelvan de anti 80'onge-
veer 29 petvan de oud-liberaion onge-
44 peten van de vrij-anti-rev. partij
pl.m. 83 pet.
De sociaal-democraten, de vrijzinnig-
democrat m, de vooruitstrevoud-liberalen
en de Christelijk- Historischen hebben in
de nieuwe Tweede Kamer geen Afgevaar
digde die van adel is.
Duur werk.
Een inzender schrijft aan het „Tech
nisch Weekblad"
v „Een der pijlers voor de nieuwe brug
pover het Noordzeekanaal bij VELSEN,
welke pneumatisch gefundeerd worden,
is gereed; de caisson^^met^W-on vol
gestort, en aanstalten worden1 g^^r«,akt
om met den anderen, grooteren pijler
aan te vangen. De „aanleg" is 17 M.
onder den bodem van het kanaal, wat
bij eene diepte van het vaarwater van
6 M., tezamen 20 M. hoogte geeft, zoodat
er gewerkt moest worden onder een
luchtdruk van ongeveer 21/2 atmosfeer
overdruk. Dit heeft het leven gekost aan
vier der werklieden twee-en-twintig man,
onder wie een ingenieur en een opzich
ter, zijn meer of minder ernstig ziek er
door geworden Nu moet nog de grootste
helft van het werk (de andere pijler) ge
daan worden hoeveel zal die kosten
Het is ongetwijfeld hoogst bewonderens
waardig werk, dat pneumatisch fundeeren,
maar wordt het zoo niet te duur
betaald P
„Het is maar te wenschen, dat de
nabestaanden der slachtoffers voldoende
gevrijwaard zijn voor de materiëele scha
de van hun verlies."
De redactie merkt daarbij op
„Dit laatste betwijfelen wij niet ten
opzichte van do slachtoffers, die in dienst
der aannemers stonden. Deze zijn onge
twijfeld bij besteksbepaling verzekerd.
„Mochten echter ook opzichters op dit
„veld van eer" voor goed komen te val
len, dan vreezen wij, dat hunne nabe
staanden er erger aan toe zijn, dan die
der omgekomen werklieden.
„Wordt een tijdelijk (resp. buitenge
woon) opzichter op een Rijkswerk ziek,
of tijdelijk tot werken ongeschikt, dan
is er door een menschlievenden chef nog
veel voor hem te doen, doch komt hij
door het werk om het leven, of wordt
hij door een ongeval levenslang tot wer
ken ongeschikt, dan is er voor hem of
zijn weduwe niets te hopen."
Yoor de harddraver ij te
Wieringerwaard, op Zondag
22 Sopt. as., is een bedrag van ongeveer
f 200.beschikbaar. Hiervan wordt
f 150.voor prijzen (100, 40 en 10)
uitgetrokken.
Uitslag der aanbesteding
voor het bouwen van een Raadhuis met
woning in de gemeente s^clioor*!
P. Hartog, Scboorl, f 8300J.
Tuinman, Bergen, f 8283 P. Voorman,
Schagen, f 8260M. Groen, Schager-
brug, f 8210; J. Ruigewaard, Egmond-
aan-Zee, f 8200C. Louwe, 't Zand,
f 7975; Jn. Huiberts, Alkmaar, f 7954;
J. Westra, Warmenhuizen, f 7900
Spruit en Wils, Alkmaar, f 7900A.
Ruis en J. Wieling, Schoorl, f 7860;
E. Rike, Alkmaar, f 7777 K. Kriller,
Schoorl, f 7740; C. de Wijs, Alkmaar,
f 5900; A. Krijne, Helder, f 5700; J.
Schoetelenberg, Helder, f 5650, en 7
biljetten van onwaarde.
Het werk is nog niet gegund.
—I n de gemeente WESTSTEL-
LINGWERE woont een smid, die met
eene volledige smederij in een schip de
dorpen afreist om smidswerk te verrich
ten. Voor afgelegen boerderijen is dit
wel gemakkelijk en deze reizende smid
heeft dan ook geen gebrek aan klanten.
Een mislukte sollicitatie.
Onder de Insiantanées in de N. Arnh.
Ct. schetst Peer
Man lang zonder betrekking. Ziek
geweeBt. Véél gesolliciteerd. Eindelijk
opgeroepen om zich te presenteeren, wèl
héélemaal te Amsterdam, maar„waar
je brood is, is je vaderland."
Vrouwtje éók blij. Beiden hopen.
Schoon boor j e,. schoon front, schoone
zakdoek.,,- Derde kla3, „niet rooken".
Erg vArm. Met twee „dames" in coupé
Eén harer dobt uit een reukfleBchje iets
op baar zakdöék. Hij denkteau-de-
cologneWerpt begeerigen blik op
fleschje.
De juffrouw: „Kan u dienen?'"
Hij neemt flinke poiitli" op zakdoek, pogingen aan
maar bezwijmt half als h.ila' ruikt* deur van de
reine m skus. Ergert zich.>,ok uit8tekende
gaan te Utrecht Uit COUl' J fngen in deEeo
Vier boerenplaatsen zijn verbrand. Van
de inboedels is niets gered en de men-
schen zijn er allen met groote moeite uit
gekomen bovendien is nog eenig vee
verbrand.
De vermoedelijke oorzaak is kwaad
willigheid. De man, die onder zware
verdenking ligt en als zoodanig in hech
tenis is genomen, is een metselaar uit
Zwartsluis, zekere A. H. v. Z., die Woens
dagavond laat door de buurtschap om
doolde, en ook op andere plaatsen,
waar brand is uitgebroken, gezien is.
Een boer vertelde, dat hij hem dien
avond nog van zijn erf had gejaagd,
omdat hij hem niet vertrouwde.
Bij de wed. Snel, wier boerderij het
meest aan den kant van Zwolle staat, is
het vuur het eerst opgemerktde ver
brande huizen stonden alle 4 een flink
eind van elkaar af, zoodat aan 't over
gaan van de vlam van 't eene op 't an
dere huis niet te denken valt. Bovendien
staan er nog huizen tusschen, die gespaard
gebleven zijn. We hebben hier dus wel
te doen met 4 afzonderlijke brandstich
tingen.
Het feit moet nog worden vermeld,
dat bij do wed. Snel 3 arbeiders sliepen
op den hooiberg, die het eerst aangesto
ken werd. Er stond een ladder tegen
den berg en toen de arbeiders, door de
hitte en den rook gewekt, bemerkten,
dat het hooi brandde, en naar beneden
wilden gaan langs de ladder, was deze
weggenomen, zoodat zij, ten einde raad,
zich van het hooi moesten laten afvallen.
Middelerwijl was het buis en de schuur
ook in lichtelaaie geraakt, zoodat de zes
bewoners zich in nachtgewaad uit het
raam moesten redden.
Bij G, Nijmeijer, waar zes kinderen
waren, heeft men de grootste moeite ge
had zo nog weg te dragen, daar alles
reeds brandde, toen de bewoners wakker
werden.
Het is niet onmogelijk, dat de vermoe
delijke dader niet goed bij 't hoofd is.
Men had hem denzelfden avond te Has
selt, waar hij in verzekerde bewaring
werd gehouden, om zijn vreemde hande
lingen, losgelaten. De politie en de maré-
chausséa hebben een onderzoek naar de
zaak ingesteld.
De vier hofsteden met inboedels en
hooi wareD alle verzekerd.
Brandstichting.
Een begin van briind heeft gewoed
in het evangelisafié-gebouw van den
heer Arie Weltevreden te ZIERIKZEE.
Aan de Zier. N.bode zijn de volgende
bijzonderheden ontleend
De man, die omstreeks negen uur den
brand ontdekte, wendde onmiddellijk
om dien te blusschen. De
woning werd geforceerd
I h bij binnentreden zag men terstond
%t hier de toeleg bestond, om kerk en
Te Utrecht, te Nier^ rpu toe vandaar tfj woning aan de vlammen prijs te geven,
menschen in, ruiken,"^ f® verwachtir ^;elukkig, dat die toeleg intijds verijdeld
r naar ander.0' e'i^1ae °B gewor<len, en dat de brand in zijn
woedend. 0/° *!P? ,0n 'pre'"geboorte gesmoord is. De gevolgen
W3 llJt_ I U vrZ1
J F
'h dood
Man
Werpt zakdoek
r?"
„Stina. >o<p8oo P" tr.r
Sollicitant (half dol): /Ja, zoo'n paar
verd wijven
Patroon denktdie taal, dat luchi je
dank u
Man kreeg betrekking niet. Reist
voortaan „rooken".
Bij de te PURMEREND ge
houden internationale harddraverij door
paarden, aangespannen of onderden man,
werden de prijzen als volgt behaald
le prijs David A, roode schimmel,
van A. de Goede, Purmer2e prijs
Huntress, bruine merrie, van Joh. de
Mol, Den Haag3e prijs Bellwood,
bruine merrie, van J. Koster, Heemstede.
De troostprijzen werden toegekend le
prijs Dawnlight, bruine merrie, van G.
v. Houweningon, Driebergen 2e prijs
Johanna III, schimmel-merrie, van J.
do Goede, Purmer 3e prijs De Vogel,
bruine ruin, van J. Zwart, Purmerend.
Brnndstichting.
waren
er woei,
plan van
Dat
anders bij den feilen wind, die
niet te overzien geweest. Het
den brand was slim bedacht,
de berekening faalde, is vermoede
lijk te wijten aan een vergissing van
den dader.
Men had in verschillende vertrekken
wekkers geplaatst en deze door middel
van draden verbonden met brandende
petroleumlampen. De lampen waren zoo
danig gesteld, dat zij, wanneer de wek
kers afgingen, subiet moesten kantelen
en op den grond vallen. Bovendien was,
indien tengevolge van den val de lamp
tnocht uitgaan, aan de lamp door middel
van een draad een ander licht bevestigd,
waardoor de petroleum, die zich door
den val op den grond zou verspreiden,
moest vlam vatten. Nu stonden van de
zeven wekkers zes op elf uur, terwijl
de zevende, die in de kerk was geplaatst,
op kwart voor negen was gesteld. Zeer
waarschijnlijk is dit een vergissing ge
weest. Vermoedelijk heeft de dader be-
doold, den wekker te plaatsen op kwart
voor elf. Aan die dwaling is het dan ook
waarschijnlijk te danken, dat de brand
verijdeld is en mogelijke groote rampen
Er heeft Woensdagavond om even zijn afgewend geworden,
halt elf' brand plaats gehad aan den Has- De voorgangor van de kerkelijke rich-
selaarsdijk in Langenholte, onder ting, die in het kerkgebouw oefent, de
ZWOLLE. heer Arie Weltevreden, is voortvluchtig
en is ondanks de ijverige nasporingen
van justitie en politie nog niet kunnen
gevat worden. Wel wachtte hem telkens
als de tram moest aankomen een hem
allesbehalve welgezinde menigte op, maar
wie niet kwam, het was Arie Welte
vreden. Vooral Dinsdagavond was het op
den weg nabij het station zwart van de
menschen, die, toen zij bespeurden dat
de door hen verbeide niet was medege-
komen, van het station de stad introk
ken, en onder het zingen van Heilslie-
deren en het aanheffen van vijandelijke
kreten, een bezoek brachten aan de wo
ningen van hen, die tot dezelfde kerke
lijke richting behooren, als waartoe hun
geestelijke voorganger, de heer Arie
Weltevreden, behoort.
De N. W i n s c h, Ct. vertelt:
In een naburige gemeente, waar
onlangs de stemming voor leden van
don gemeenteraad plaats had, werd o.m.
gekozen de heer X. Hij stelde zeer veel
belang in de candidatuur en zijn paard
ook, want dat draafde den geheelen dag
lustig, om de kiezers op te halen. Tegen
den tijd, dat de stembus geopend zou
worden, ging X de deur uit. Niet naar
het gemeentehuis, maar naar de weide,
waar zijn koeien graasden.
Hij zei aan Line, zijn vrouw „'t Wordt
mie te benauwd ik gao naor de kuien."
En hij ging en hij bleef, totdat „neef"
achter den adem bij hem kwam aan-
loopen en al in de verte riep „Ne-eef
Doe bist er
Da gekozene roept ontsteld „God zei
mie bewaorenwei har 't ooit docht,
dat ik daor achter de gruine taofel nog
's zol komen te zitten. Nou naor Line
Kom neetDaor ken ijne op staon
Samen gaan ze nu naar het huis van
X. De ontmoeting met Line was bijzonder
hartelijk. X zegt„LinoLinoDoe
kenst mie en ik ken die filistijren Ik
ben lid vaa de raod en doe bist juffrouw
worden."
„Och, wat zegst jong."
„Jao, neef komt net van 't gemijnte-
hoes. Geef hem 'n borrel en mie ook
en die ook."
Verdere uitingen van huiselijk geluk
laten we onvermeld. Een paar dagen
later verhaalt X dit heugelijk oogenblik
aan een paar vrienden, zooals wij het
boven beschreven. Alleen voegde hij daar
erbij„Kiek, dou neef bie mie in 't
land kwam, dou was 'k wel wat in de
warre. 't Was krek of de kuien mie
allemaol aankeken en of ze zeggen wollen
„Nou, nou, onze baos lid van de road."
De vrienden wilden zich nu overtuigen
van de capaciteiten van het nieuwe raads
lid. En ze begonnen hem heel eenvoudig
te vragen: „Hoe schrifst doe 't jaor
negentienhonderd en ijne
„Ikke", zegt X, „net as doe. Eerst
1900 en den een ijne der achter." En
meteen neemt bij een potlood en schrijft
19001
„Maar nou 12 doezend 12 -honderd
en 12".
„Makkelijk genog", is 't antwoord.
„Eerst 12 doezend, den 12 honderd en
den 12. Zoo: 12000120012".
Hierbij bleef het examen en X wordt
eerstdaags beëedigd als raadslid. Niet
te licht bevonden alzoo 1
H. M. de Koningin heeft
wegens een zware verkoudheid en op
advies van den lijfarts dr. Van Tienhoven,
moeten afzien van de reis naar Olden-
burg. De Prins der Nederlanden, verge
zeld van zijn adjudant, luit.-ter-zee le
klasse jhr. Hooft Graafland, vertrok
Vrijdagochtend derwaarts tot bijwoning
eener doopplechtigheid.
Aangezien H. M. hoogst wel
varende is, zegt het Rotterdamsche
Nieuwsblad, en Vrijdagmiddag zelfs nog
een rijtoer in open rijtuig maakte, staat
een en ander hoogstwaarschijnlijk in ver
band met een voor ons vaderland
te verwachten gewichtige en zeer
heuglijke tijding.
De grootmeesteresse van II. M., baro
nes Van Hardenbroek van Borg-Ambacht,
is Vrijdagavond op het Loo aangekomen.
Toen ik tegenover den heer Dr. Mau-
rits Snellen, hoofddirecteur van het Kon. Ned.
Meteorologisch Instituut, zat, kwam ons ge
sprek allereerst op de waarde der weervoor
spellingen.
Ik noemde Ealb allereerst en andere namen
van weerprofeten, zooals er telkens in de
bladen worden genoemd.
„Wat dunkt u van deze en dergelijke voor
spellingen vroeg ik dr. Snellen, „kan men
er werkelijk eenige waarde aan hechten
„Niet de allerminste waardezei de heer
Snellen zonder te aarzelen, „al dergelijke pro
fetieën, zoowel van Ealb als van andere hee-
ren ik weet niet al de namen van hen,
die gelieven te verkondigen, dat zij 't wèl
weten, al die profetieën zijn apenkooi, en
anders niet
„Dus u hecht er niet de geringste waarde
aan Ook niet aan wat Ealb vroeger al voor
theorieën heeft verkondigd
„Ealb," zei de heer Snellen, „is een man,
die wetenschappelijk onderlegdis. En daarom
juist verwondert 't mij zoo van hem, be
droeft 't mij, dat hij zich aan dergelijke
zotheden heeft overgegeven. Want, wanneer
hij werkelijk man van wetenschap is, moet hij
de eerste zijn om te erkennen, dat zijne voor
spellingen niet de allergeringste waarde kun
nen hebben."
„Hij gaat uit," zei ik, „van de veronder
stelling, dat de invloed van de maan op onze
weersgesteldheid
„Precies," viel dr. Snellen in, „en die the
orie beduidt evenmin in de praktijk van den
dag iets, als de voorspellingen Men kan ge
wagen van eb en vloed in de atmospheer, in
wetenschappelijken zin, en dat de maan daar
haar invloed op heeft. Doch de invloed van
de maan op „het weer" is zóó gering, zóó
miniem en uiterst zwak, dat het, zeker voor
het niet-wetenschappelijke publiek, welks be
langen zeer stellig nauw bij het „komende
weer" betrokken zijn, zonder waarde is."
„Dus," hernam ik, „u beschouwt de over
oude volksopinie, die vooral op het platteland
van kracht is, dat de maan en het wêer met
elkaar in nauw verband staan, als eene legende,
en anders niet
„Ongetwijfeldriep dr. Snellen uit, „dat
zijn van die praatjes, waarvan men kan zeggen,
dat men er oorzaak en gevolg bij verward
heeit. Het staat vast als een paal boven water,
dat de maan geen merkbaren, geen noembirejj)
geen in de practijk van beteekenis te ac)jejj'1~Vl
invloed kan hebben op het wêer. En daartoe
vervalt ook de theorie van Ealb. Trouw»
geen enkele weerprofeet kan iets anders in
„humbug" geven. Schrijft u dat maar gerit
op."
„Zooals u weet," vervolgde ik, „sprei®
menschen telkens over „ouderwetsols
de
winters" en over „zomers, zoo als je toch m«
niet meer beleeft, en van lentes, die fabelachtig
vroeg kwamen, lang duurden en overging®
in eindelooze zoele zomers. Is er eenig"-'V.üja
voor die ontboezemingen? Zou het knri4
in onze streken bijvoorbeeld in de paar laPC e
eeuwen merkbaar veranderd zijn "C0-®1
Lachend schudde dr. Snellen het hoofcf?-^
„Geen quaestie vanzei hij, „in duizend
jaren is ons klimaat niet zwoveel veranderier
dat dit in het gewone leven zou zijn te 1'
speuren. Er zullen wel altijd strenge a*
„kwakkelwinters" zijn geweest, gure en r'/fMT'
heete zomers, mooie en leelijke lenteiwS&fden.
Dat staat in verband met verschill&ide oor
zaken, die nu niet zoo dadelijk zijc'uiteen te j
zetten. Maar wel kan het wezen, dat „de
mensch is veranderd," dat hij minder gehard-
is geworden, sinds hij onder zijne bekleeding
met dierenhuiden op de aarde 'rondwandelde.
Niet het „klimaat'maar de „mensch')' is
veranderd. Dat staat vast."
Toch/'^zei ik, „kunnen pla'atselijke invloe
den
„O, zeker stemde dr. Snellen in, „zeker -
Het uitroeien van bossöhöT-hiv. .pu g»t.w i j'reiu
van gewichtigen invloed op het klimaat van
sommige streken. Dat is bekend genoeg.
Maar, zooals ik u zei, voor het overige is en
blijft het legende en anders niet."
„En de theorie van de zonnevlekken, do
toe- en afnemende, op 't weer?" zei ik.
„De beteekenis van hetgeen u daar noemt",
zei Dr. Snellen, „zal ik allerminst ontkennen.
Maar ook in deze is er voor de praktijk, voor
het publiek, geen waarde aan te hechten. Wij
komen nu op een ander gebied dan het mijne
en ik kan mij geen anderen gang van zaken
denken, dan die opgesloten ligt in de theorie
van de langzame afkoeling der zon. Maar,"
voegde hij er vroolijk aan toe, „dat is
eene quaestie van zóó vele eeuwen, dat wij er
ons heusch niet bezorgd over behoeven tema
ken, maar die, nu in ernst gesproken,
op den toestand van het klimaat van geener
lei invloed kan zijn."
Ik vroeg verder, of hij dan de mogelijkheid
van over eenigszins langer tijdsverloop strek-
kendo weervoorspelling ontkende.
„Op^ dit oogenblik zeer zeker", zei Dr. Snel
len. „Zooals u weet, gaan wij nu slechts tot
den volgenden dag en deze' waarnemingen
hebben dan nog eene zeer relatieve waarde
en worden in vele gevallen nog door de
werkelijkheid gelogenstraft. Daarom zou ik er
ook voor zijn om bij elke voorspelling oene
toevoeging te plaatsen als aannemelijk, ver
moedelijk, waarschijnlijk, misschien, of zooiets.
In elk gevai is eene weervoorspelling, dié
over langer termijn loopt, op wetenschappe
lijken grond nu nog niet te verdedigen."
„En gelooft u," ging ik voort, „dat er nooit
een theorie zal gevonden worden, die leiden
L