Polei (iiomMt te m
Zondag 16 Maart 1902.
46ste Jaargang No. 3714.
EERSTE BLAD,
Binnenlandsch Nieuws.
Buitenlandsch Nieuws.
AllElCtl Nillll-,
ANT.
AiïBrtfintm- Uiftimllat.
Dit blad verschijnt tweemaal per week Woensdag- en
Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Bureau: l»UIIAGÜAT, Laan, D 4.
UitgeverP. TRAPMAN.
WedewerkerJ. W 1 k E L.
Prijs per jaar f 3.Franco per post f 3.60.
Afzonderliike nummers 5 Cent.
ADVERTENTIEN van 1 tot 6 regels f 0.26 iedere regel meer 5 ct
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Gemeente Nchasien.
BEKENDMAKINGEN.
o
Burgemeester en Wethouders ran Schagen breugen
ter ilgemeene kennis, dat vergunning voor de uit
oefening van den kleinhandel in sterken drank is
verzoekt door LKENDERT OUDSHOORN, voor per-
oeel no. 64 van wyk B aaD de Laagzijde alhier.
Burgemeeiter en Wethondera voornoemd,
H. J. POT.
De Secretaris,
DENIJS.
Schagen, 10 Maart 1902.
O
De Burgemeester van Schagen, daartoe de noodige
aanschrijving ontvangen hebbende, brengt ter alge-
meene kennis, dat tot den vrerkeljjken dienst word',
opgeroepen, onderstaande verlofganger der lichting
1900, te vreten: Prins. Willem, behoorende tot
de Zeemilitie, tegen 8 April a s. Welke verlofganger
op genoemden datum aan boord van Hr. Ms «Schor
pioen" te Willemsoord present zal moeten zijn voor
des middags 12 nar.
De Burgemeester voornoemd,
H. J. POT.
Schagen, 12 Maart 1902.
—O
Openbare Vergadering van den Rasd
der gemeente Schagen, op Dinsdag,
den 18 Maart 1902, des voormiddagn
ten 10 uur.
Punten van behandeling:
1. Ingekomen stukken.
2. Adres stichting kaasmarkt.
3. Naamlooze Vennootschap Mo-
torbootdienst Kolhorn-Schagen.
4. Verordening aanvulling en wijzi
ging algemeene politie-verordening.
5. Vacature onderwijzend personeel
6. Regeling aanbesteding onderhoud
gemeentewerken.
De Burgemeester,
H. J. POT
Schagen, 14 Maart 1902
Vergadering van den Raad der
gemeente NIEUWE NIEDORP, op Woensdag 12 Maart
1902, namiddags 3 nar.
Afwezig de heeren Halfl, Wijn en De Moorallen
met kennisgeving, de eerste wegens ziekte, de beide
laataten wegens verhindering.
De Voorz. opent met welkom de vergadering,
waarna de notulen der voorgaande worden gelezen en
goedgekeurd.
Ingekomen ia een dankbetniging van den heer
D. de Graaf en echtgenoote, voor de benoeming tot
armenvader en -moeder. Voor kennisgeving aange
nomen
Aan de orde is na het pant waarvoor de vergade
ring is bijeengeroepen: de door Gedeputeerde Staten
gewenacbte wijziging opnieuw van de verordening tot
regeling der jaarwedden van het onderwijzend perao-
I neel aan de Langereizer school.
Zooals men weet, waa de verordening van 2 October-
10 December 1901, waarbij de wedden waien gesteld
voor het hoofd op f 760 tot f 950 en voor de onder-
jwjjzers op f600 tot f 700 (het «ettelijk minimum dus)
door Gedeputeerde Staten teruggezonden met de op-
merkiag, dat huns inziens de wedde van het
hoofd met f 50 verhoogd moest worden, zoodat die
bij den aanvang f 800, en na geregelde opklim
ming bij 20 en meer dienstjaren f 1000 zou be-
>drsgen. Voorts achtten zij, dat voor de (hulp) onder
wijzers met bet toekennen der wetteljjke minima-
jaarwedden slechts gedurende de eerste 10 jaren kon
worden volstaan, doch dat daarna f 660 (f 50 boven
het minimum der wet) diende te worden gegeven en
dat verder tengevolge van geregelde verhooging, het
(salaris bij 20 en meer diens:jaren f 760 zon moeten
'bedragen. Voor de onderwijzeressen konden zy intoa-
schen met eene opklimming tot f 700 genoegen
nemen
Daarop was by besluiten van 22 Januari en 10
Februari 1902 de verordening door de Baden van
|N. Niedorp en Hoogwoud geheel overeenkomstig die
wenken gewyzigd. De jsarwedden werden toen: voor
het hoofd f 800 tot f 1000, voor de onderwyzers
If 500, f 660, f 860, f 700 en f 750, (de opklimming
telkens na 5 jaar,) en voor de onderwijzeressen f500
tot f 700.
Thant waa door het Gemeentebestuur van Hoogwond,
met het verzoek om de verordening andermaal overeen
komstig het verlangen van Gedeputeerde Staten te
"ytigea, toegezonden een missive van Gedepnteerde
Staten, waarbij tij mededeelden, dat waarschijnlijk
tengevolge vaa een misverstand de wedden der (hulp)
onderwijzeressen niet overeenkomstig hnn vorig
J°„Wlren (fe'egeld. Bedroegen zjj thans f 600
f 550 f 600 650 f 700 en f 750 het was hnnne
Bedoeling, dat zjj zouden bedragen by minder dan
5 dienstjarenf 500
ij 5 en meer, doch minder dan 10 dienstjaren t 550
dienstjaren
nitnoodigden deze
15
wijziging
f650
f700
alsnog te
10
15
waarom zij'
bevorderen,
Gadeputee°!u' '8 T8D 00rdee'' dat da opvatting van
•nUveratand rt ®taten' 8'8 zouden tengevolge van een
zyn z-rc» u wedden dar onderwijzeressen zoodanig
van met 3 ,hiar maximum met 4 in plaats
niet jni.t J**rlyksche verhoogingen, wordt bereikt
'«'inderinz^ ?'t meent Spr-' dït de Se'raaSde
heeft, wa. yaD jaren geen praktisch gevolg
de uitnooj°™ hem niet wenschelijk voorkomt, aan
heeft daar^"1® ^ed' te geven Spr.
hij ,&o,| °a een ontwerp besluit opgemaakt hetwelk
werpt p ,eaaan het oordeel van den Raad onder-
De Ra laidt *1*
der
Gelezep
volgt
gemeente Nieuwe Niedorp
het Gemeentebestuur
van 4 Maart 1902 No- 22 A/Z
Wond hjj Khrjj»»' ®emeenle')<'"unr van Hoog
toegezonden missive vao H. H Gedepnteerde Staten
van Noord-Holland d d. 26 Februari 1902 no 46,
waar hij ar.de maal wijziging wordt vet tocht van de
verordening tot regeling van de onderwijzers-jaar-
wedden aan de gemeenichippeljjke school, sta ndeaan
de Langereis.
Overwegende:
dat hij in zgne vergadering vin 22 Jtnnari 1902,
bij de hernieuwde vaststelling dier verordening tot
leiddraad beeft genomen de missive van H.H. Gede
puteerde Staten, van 2 Januari 1902 no. 75. en
geheel gevolg heeft gegeven aan de uitdrukkelijk
daarin neergelegde wenken;
dat iu die missive o.a voorkomen de volgende
zinsceden:
«Voorts achten wy dat voor de (hulp) onderwijzers
met het toekennen der wettelyke mioima-jairwedden
slechts gedurende de eerste tien dienstjaren kan wor
den volstaan, doch dat daarna f 660 (f 50
boven het minimum der wet) dient te worden gegeven
en dat verder ten gevolge van geregelde verhooging
het salaris by twintig en meer dienstjaren f 750.zal
moeten bedragen.
„Voor d» onderwijzeressen kunnen wij intussehen
met eene opklimming tot f 700. genoegen nemen",
uit welke woorden duidelyk blijkt, dat eene spe
ciale regeling gewenscht wordt voor, en dut ten deze
onderscheid gemaakt wordt, Insteken onderwyzers en
onderwyzet essen;
dat naar de meening van den Ksad, die onder
scheiding terecht is, en dat dan in de overtuiging,
dat ze sóó en niet anders behooren te xjjn, de jaar
wedden zijn vaatgesleld op de in de verordening ge
noemde bedragen;
dat bovendien voor eene wyt'ging in den aange
geven zin te minder aanleiding ia, omdat die hoogst
waarschijnlijk nog jaren lang niet het minste practisch
gevolg zal hebben, aangezien de tegenwoordige onder
wijzeres, mej Timmerman, in het genot is van de
maximum jaarwedde in welk maximum thans geene
verandering wordt voorgesteld en het wel waar
schijnlijk is, dat zjj nog veie jaren aan de school ver
bonden zal bljjven, terwijl, wordt zy te eeniger tjjd
vervangen, hare opvolgster nog tien geldige dienst-
jsien achter den rug zal moeten hebben, eer de thans
voorgestelde wijziging van invloed is op de nit te
keeren jaarwedde.
Besluit
le de verordening tot regeling der jaarwedden van
de onderwijzers aan de gemeenschappelijke openbare
lagere school, staande aaD de Langereis, te handhaven,
zooals zij is vastgesteld bij besluiten van 10 Februari
1902 en 22 Januari 1902;
2o. hiervan mededeeling te doen aan het Gemeente-
bestaar van Hoogwoud, met verzoek deze overwegin
gen ter keDnis te brengen van H.H. Gedeputeerde
Sisten
De raad is precies dezelfde meening toegedaan als
de voorz., en vereenigt zich onmiddellijk me: zijn
ontwerp.
Op een ingekomen adres van mej S Sieswerda
Ftjnheer, waarby zy verzocht te worden ontslagen uit
hare betrekking van mede-directrice van de naai- en
breischool. wordt besloten het ontslag eervol te ve"
leenen, met dankDetuiging voor de aan de gemeente
bewezen diensten. De benoeming van een opvolgster
wordt uitgesteld tot eeue volgetde vergadering.
Verder is ingekomen een adres van den beer J
Ratsen, die daarbij verzoekt, het aan de gemeente
behoorende perceeltje grond vóór zijn huis, als opslag
plaats voor metselmaierialen, in erfpacht te mogen
ontvangen tegeu eene jaarlijksche vergoeding van f 2.
De heer Visser vindt een erfpacht van f 2 veel te
weinig; dat moet op z'n allerminst f 10 zjjn.
De heer Kuilman acht het verkeerd een dergelyk,
aaD het vaarwater gelegen stukje grond, tot de onge
nummerde weg-n behoorende, in erfpacht uit te geven
en alzoo de beschikking daarov-r nit handen te geven.
Bovendien kan het grondje ook voor anderen dan de
heer Ratsen gelijke, ol zelfs mis-ckieu meer waaide
hebben, in welk geval het onb.llyk ia, dien anderen
de gelegenheid tot mededinging te ontnemen. Spr.
zon het daa.om beter vinden, dat het petceeltje, ook
omdat het ten kadaster onder de „ongenummerde
wegen" is vermeld, elk ia»r teg lijk met de wegen
ver haring publiek verhuurd we d. Dan had iedereen
evenveel ktus.
De Raad kan met deze beschouwing van den heer
Kuilman wel méégaan.
Er wordt das besloten op het adres afwijzend te
beschikken en het perceeltje bij dea.s. wegenverhu
ring in de akte op te nemen Voor dit perceel zal
de bepaling worden opgenomen, dat het huurjaar
loopt van 15 April tot 15 April
Order dankzegging sluit de Voorz hierna de ver
gadering.
Vlekty phus.
De overdreven Zaanvrees openbaart zich
op allerlei wijzen. Een handels-firma te WOR-
MERVEER, die haar reiziger naar Arnhem
wilde zenden, ontving op haar adreskaart
ten antwoord, dat de Arnhemsche afnemer
zich niet kon begrijpen, hoe men het te
Wormerveer durfde wagen den reiziger te
zendenin geen geval werd deze ontvangen.
Zoo doen ze hier nog niet.
De heer Jules Schaepkens te MAAS
TRICHT heeft in de l.imb. Koerier de vol
gende advertentie geplaatst
„Daartoe van bevoegde zijde dringend aan
gezocht, heeft de ondergeteekende de eer zich
aan te bevelen om candidaat gesteld te wor
den voor het lidmaatschap van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, ter vervanging
van den heer M. de Ras".
Potten.
Te TILBURG is eene 61-jarige weduwe
begraven, die de laatste jaren haars levens in
behoeftige omstandigheden had doorgebracht,
ten laste van weldadige vereenigingen. Na
haren dood vond men in hare woning onge
veer vierduizend gulden.
Met MinisterVan Asch vanWijk
schijnt het zoo goed te gaan, dat hij vermoe
delijk over twee maanden het beheer over
het departement van Koloniën weer op zich
zal nemen.
Nog geen vrede!
Een paar bejaarde lieden te SURHUISTER-
VEEN, beiden reeds in de 70, hadden tot
heden steeds samen gewoond. Daar kwam
een man met pekelharing aan de deur. De
vrouw kocht voor een dubbeltje. „Wat zullen
we met dat goedje doen zei de man. Als
antwoord ging de vrouw er dadelijk meer
balen. Hierdoor achtte de heer des huizes als
hoofd van 't gezin zich al te zeer beleedigd.
Hij werd driftig, zij was het al, er vielen
harde woorden en de man joeg zijne
wederhelft de deur uit. Ze moest ia een
naburig dorp een onderkomen bij de familie
zoeken, 't Is echter te hopen, dat de heete
hoofden spoedig weer bekoelen en de vrede
hereteld wordt.
- Bij een opnieuw ingekomen
schrijven gaven Ged. Staten van Noord-Hol
land als hnn wensch te kennen, dat de
salarissen der onderwijzers te SENT PANKRAS
zonden klimmen van f600 tot f750.
De gemeenteraad besloot echter met 4 tegen
3 stemmen, aan dezen wensch geen gevolg
te geven en de eenmaal vastgestelde regeling
(f 600 tot f 700) te behouden.
- Brandstichting door een
evangelist. De rechtbank te ZIERIKZEE
heeft Arie Weltevreden schuldig verklaard
aan opzettelijke brandstichting, waarbij ge
meen gevaar voor goederen te duchten is,
en veroordeeld tot 4 jaren gevangenisstraf.
Tevens werd zijn gevangenhouding bevolen.
- HARINGCARSPEL, 14 Maart 1902.
Werd ten vorigen jare melding gemaakt
van den bonwlnst in een ander deel dezer
gemeente, ook ten opzichte van polder Waar
land geldt deze in niet mindere mate. Verrezen
het vorige jaar nl. reeds eenige nieuwe ge
bouwen en werden andere vergroot of van
koolschuren voorzien, ook dit jaar zullen
minstens weer een zestal nienwe woningen
worden gebouwd. Inderdaad is dit deel der
gemeente, bij vroeger vergeleken, dan ook i
niet meer te herkennen. Ook hier is, even
als elders, het welslagen van den groenten-
bouw oorzaak van den vooruitgaanden toe
stand.
- Te ZUID-SCHARWOUDE vergaderde
ten lokaio van den beer A. Kist Woensdag 1.1.
de afd. Sint Pankras van het Ned. Onderw.
Genootschap, (omvattende alle Langedtjker
dorpen.)
Als gewoonlijk op de eerste bijeenkomst in
het jaar werden gelezen tijdschriften onder
elkaar verkocht en bepaald, welke dit jaar
zullen worden gelezen.
De contributie werd vastgesteld op f3.75,
f4.en f4.25.
Ook werd nog een verkiezing gehouden
voor het Hoofdbestuur. Daar echter de stem
biljetten voor dergelijke verkiezingen in het
Schoolblad worden afgedrukt en dit blad niet
door allen van het begin tot het einde wordt
gelezen, hadden slechts 2 leden hun biljet
medegebracht om aan deze verkiezing te
kunnen deelnemen.
- Ter benoeming van een ge
meente-veldwachter te SINT PANKRAS, is
aan den Commissaris der Koningin in Noord-
Holland het volgende drietal aangeboden
G. Booij te St. Pancras, Jb. Gorter te
St. Pankras, K. Slooten, agent van politie
te Nijmegen.
- ANNA PAULOWNA.
In de vergadering van timmerbazen
op Woensdag 1.1. te Oudesluis gehouden,
in zake loonsverhooging der gezellen, is men
tot geen resultaat gekomen, en znlks wegens
geringe opkomst. Uit de Zijpe waren slechts
2 timmerbazen tegenwoordig, terwijl er 26
woonachtig zijn.
Besloten is, nogmaals eiken patroon nit te
noodigen en opnieuw te vergaderen op den
23sten a.s.
- ANNA PAULOWNA.
Bij de gewone repetitie van Crescendo
op Woensdagavond j.1. werd de Directeur,
de heer A. de Boer, aangenaam verrast.
Namens de leden werd hem n.1. door den
heer C. van Eeten, ter gelegenheid van het
vijf-jarig bestaan der vereeniging, als blijk
van waardeering een fraaie dirigeerstok aan
geboden.
De stok is van ebbenhout, aan de einden
zeer net beslagen met symbolische teekenen,
en heeft in het midden een mooien metalen
band, waarop gegraveerd: „Crescendo, 1897
1902".
Hij is bevat in een nette etui. Wij voegen
er gaarne den wensch bij, dat de heer De
Boer nog jaren lang den dirigeerstaf over
Crescendo moge zwaaien
De laatstejaarlijkscheAlge-
meene Vergadering van de Groentenvereeni-
ging „De Niedorper Kogge", is Donderdag
1.1. ten lokale van den heer P. Haringbuizen
te NIEUWE NIEDORP gehouden; de laatste,
want wat al zoo lang te voorzien was, is
Donderdag gebeurdop voorstel van het
Hoofdbestuur is besloten de vereeniging te
ontbinden.
J Ruim een twintigtal leden was tegenwoor
dig.
De vergadering werd geopend en geleid
door den viee-voorzitter, den heer W. C. Visser.
De notulen der vorige jaarvergadering, van
den heer Porte, werden goedgekeurd.
De mededeelingen waren: dat de heer Haze-
loop lezingen had gehouden lo. te Nienwe
Niedorp, over boomgaarden; 2o. te Winkel,
over vruchtencnltuur; 3o. te Lutjewinkel, over
het marktwezen; dat het verleden jaar aan
de Koningin gezonden adres om goedkeuring
op de statuten-wijziging, door den minister
van justitie met eenige opmerkingen was
teruggezonden en dat sedert die zaak geen
verderen voortgang had gehad.
De Penningmeester, de heer K. Vrie6, deed
rekening. Tot
8 del ijk worden besloten, Smdat enkeleden
dam stem afhankelijk stelden van de beslissing
hu verdere punten. De verkiezing van drie
ooofdbestnursleden werd ook voorloopig maar
h» «esteld, totdat men zou weten, welke
urtg
taak die heeren zonden hebben. Alles hing
feitelijk af van de vraag, of aangenomen zou
worden het voorstel van het hoofdbestuur.
En met dat voorstel stonden vele technische
en fïnanciëele kwesties in het nauwste ver
band. De discussies over al die punten liepen
schier in het oneindige. Evenwel, al dreigde,
zooals de Voorz. in zijn sluitingswoord zei, zoo
nu en dan de storm om den hoek te zullen
komen, over 't geheel ging alles in vriend-
schappelijken toonzelfs was 't nn en dan
prettig. Toen het eindelijk al zoo wat donker
was, liet men voorloopig de drie half afge
werkte puntenRekening, Verkiezing be
stuursleden en Voorstel tot ontbinding, rusten
en onafhankelijk van deze te besluiten tot
verkoop van de bezittingen in naturade
bascule, gewichten enz.; staande de vergade
ring werd een en ander verkocht aan den
heer A. Nieuwland voor f 20.25.
De rekening van den penningmeester werd
nagezien door de heeren R. Rezelman, d'Escury
en D. Kuilman en op hnn advies goedgekeurd.
Het saldo bedroeg f 32.48. In het geheel zon
de bate der vereeniging zij het na aftrek,
later, van enkele kleine uitgavenf52.73 zijn.
Toen de lampen al een tijdje op waren, was
men het eindelijk ongeveer eens over de pre-
liminairen van het doodvonnis. Ten einde de
afdeeling Winkel gelegenheid te geven, met
het oog op haar marktgebouw, nog rechts
persoonlijkheid te hebben eer de vereeniging
ontbonden was, vond men algemeen op één
na goed en dit was nu h e t besluit de
vereeniging te ontbinden en de ontbinding
over 3 maanden te doen aanvangen.
Voor den vorm en voor de aardigheid
werden nu nog hoofdbestuursleden verkozen.
Als zoodanig mochten nog eenigen tijd heeten
de heeren K. Vries, D. Kuilman en J. G. v. Eden.
Bij de rondvraag en bij de sluiting werd
„de jonge doode" nog enkele malen herdacht.
Met de beste wenschen voor de toekomst
sloot Voorz. de vergadering.
Vr ij dagavond 1.1. heeft het
Harmonie-gezelschap „Excelsior" te NIEUWE
NIEDORP een feestcommissie benoemd voor
den wedstrijd op 15 Juni a. s.
De commissie bestaat uit de heeren
Dr. Maats, K. de Moor, Jb. Heinstman, Scher-
merhorn, J. v. d. Stok, J. Hovenier, W. C.
Visser, J. de Graaf en P. Zwanenburg.
Tot de feestcommissie behooren verder
nog de Commissie van Bijstand, de heeren:
K. Groot Hz., D. Kuilman, J. B. Wilken,
J. Kuilman, P. Koopman, H. Dekker.
HEER HUGOWAARD. De prijzen
voor roode en gele kool zijn nog steeds
stijgende, doch de prijs der uien is terug
gaande, zoodat in 't laatst der week reeds
partijen moeten verhandeld zijn tegen f 2.60
per 60 K.G. De prijs der witte kool onder
gaat weinig verandering er is weinig handel
in dit artikel.
Roode kool f 12.50 a 13.50 tot 14.2e
soort f 11.a 12.3e soort f 9.50 a 10.50.
4e soort f 8.— a 9.Kleinere f 6.a 7.50.
Gele kool f 10.50 a 11.50 tot 12.2e soort
f 8.50 a 9.50. 3e soort f 7.a 8.Deensche
witte f 6.a 6.50. 2e soort f 5.— a 5.50.
3e soort f 3.a 4.Uien f 2.75 a f 3.
Bieten f 7.— a 11.— tot 12.Rapen f 2.50
a 3.25. Wortelen f 1.40 a 1.75 tot 1.80.
Prins Hendrik gaat Maandag
naar HOORN en zal daar het nieuwe Rijks
landbouwproefstation, het Stadhuis en het
West-Friesch museum bezoeken.
De Prins zal bij den burgemeester dejeu-
neeren.
HEER-HUGO WAARD. Dat men
zich hier ten zeerste beijvert om zoo mogelijk
zeer vroeg met kool naar de markt te kunnen
gaan, blijkt wel hieruit, dat door den heer
C. Berkhout alhier reeds op den 7en Maart
een paar duizend roode koolplanten zijn uit
gezet. Heden, Zaterdag 16 Maart, worden door
denzelfden landbouwer een duizend gele
planten uitgezet. Op 7 Maart werden door
den heer H. Mantel reeds vroege aardappelen
gepoot.
Het aantal leden en voorstan
ders van den Bond van Nederlandsche onder
wijzers is na 1 Januari 1902 van 6299 tot
6576 geklommen, dus met 277 toegenomen.
In de fabriek van den heer
Keverling te JOURE is een treurig ongeval
geschied. De 35-jarige kopergieter H. B. was
aan het kopersmelten, toen plotseling de
smeltkroes sprong. B. kreeg de heete massa
in het aangezicht en over de handen. In
deerniswaardigen toestand werd hij huis
waarts gebracht. Ziju toestand is bedenkelijk.
Men schryft van de Belgische
grenzen
Ofschoon de Belgische minister van land
bouw niet erg genegen schijnt om de grenzen
te openen voor den invoer van Nederlandsch
vee, wil hij toch volgaarne alle middelen
aanwenden om den handel nit Nederland te
vergemakkelijken.
Thans zullen er aan de Noord-Brabantsche
grens in de nabijheid van de Belgische ge
meente Weelde, weer nieuwe stallen gebouwd
worden ten gerieve van den veehandel.
De Parel der Antillen begint voor de Ver-
eenigde Staten al meer en meer een onver
teerbare steen in de maag te worden. Het
ujuui worden, dat Cuba door Amerika
van Spaanseke tyrannie is verlost, maar tevens
is het een feit, da: het echoone eiland daar
door slechts van meester is veranderd. Staat
kundig heelt Cuba eene betrekkeijjk zelfstan
dige positie ingenomen, doch aan de hoop
der Cubanen, dat ze met deze nieuwe periode,
ook economisch onafhankelijk zonden wordeD,
is reeds vrijwel de bodem ingeslagen.
Cuba's hoofdproduct is tabak en suiker.
Door de protectie-wetten van wijlen Mc. Kinley
is vooral op deze beide artikelen een hoog
invoerrecht gesteld. Door deze invoerrechten
werd aan het tabakplantende Zuiden en aan
het bietenverbouwende Midden en Westen
eene groote tegemoetkoming betoond.
't Ging natuurlijk ook hier weervoor wat,
hoort wat. De Unie-Staten in deze centrums
hadden zich flink repnblikeinsch getoond, en
verlangden dus by de eindregeling een deel
van den buit.
Door den Spaansch-Amerikaanschen oorlog
had de Unie echter zich tot beschermvrouw
Cuba opgeworpen, en de Cnbanen heb
ben daaruit de consequentie getrokken, dat
de Unie ook voor den bloei en welvaart van
het eiland aansprakelijk is.
Wijl nu Amerika de genoemde uitvoerpro-
ducten zwaar heeft belast, heeft de Cubaansche
regeering een gezantschap naar president
Rooseveit gezonden, om van hem verlaging
van invoerrechten op tabak en suiker te ver
krijgen. Alleen in dit geval, zoo verzekeren
deze heeren, kan Cuba de lange jaren van
ramp en tegenspoed te boven komen. Nauwe
lijks is evenwel het verzoek der missie den
Amerikaanschen belanghebbenden ter oore
gekomen, of ze teekenen bij voorbaat verzet
tegen elke verlaging van invoerrechten aan.
Alleen in geval dat Cuba een staat van
de Unie was of werd, zoo verzekeren de
woordvoerders, zou het belanghebbende Ame-
rikaansche volk zich bij de wenschen van
Cuba kunnen neerleggen. Men wil van vele
zijden in deze kwestie eene staatkundige
intrige zien. Algemeen mag men aannemen,
dat de Unie het bezit van Cuba verlangt. De
Monroeleer schrijft haar zulks eenvoudig voor.
't Is hetzelfde als met den aankoop der
Deensche bezittingen in de Caraïbische Zee:
Amerika voor de AmerikanenWij stippen
nog even aan, dat deze zaak thans is beklon
ken. Met groote meerderheid van stemmen
heeft de Deensche Kamer voor een paar dagen
de acte van verkoop bekrachtigd. Trots den
tegenstand van de conservatieven, heeft Dene
marken bij monde zijner vertegenwoordigers
tegen ongeveer 12 millioen gulden afstand
gedaan van de eilanden St. Thomas, St. John
en St. Croix.
Cuba kan de Amerik. regeering niet in een
zilveren strik vangen, en met geweld het eiland
tot zich te nemen, strijdt met de Amerikaansche
voorzichtigheid. De trotsche en fiere bevol
king, die jaren lang de legioenen van Spanje
weerstond, zou zeker voor de Amerikaansche
vrijwilligers al evenmin iu de schulp kruipen.
Trouwens, Amerika heeft nog altijd geuoeg
werk op de Philippijnen, om zich in een nieuw
wespennest te wagen. Nu beweert men, dat
de economische str.jd door de Unie is uitge
lokt, om als loopplank te dienen, waarover
de groote republiek de kleine tot zich kan
trekken.
Wat beteekent het ook voor Cuba, eene
staatkundige vrijheid te bezitten, wanneer het
economisch geheel afhankelijk is? Een vrij
man zonder eten is al weinig beter dan een
slaaf met brood. In deze omstandigheden is
het geen wonder, dat er op Cuba eene aan
groeiende partij is, die op aansluiting bij
Amerika aandringt.
Voor ons, dxe ver buiten den strijd tusschen
imperialisme en protectie staan, is het een
voorrecht, den strijd tusschen beide politieke
monsters gade te slaan. Want monsters zijn
het, eu wee den staat die hun zijne olfers
aanbiedt; hij zal door hen ten gronde gaan.
Engeland begint ons langzamerhand daarvan
een treffend voorbeeld te geven. Scherp
wordt Engelaud's toekomst geteekend door
den bekenden heer Stead.
In het Parijsche Journal voorspelt hij, dat
Engeland binnen 50 jaar alleen nog Siinons-
baai ais kolenstation in Zuid-Afrika zal be
zitten.
De toekomst van Zuid-Afrika, zegt hij, is
aan de cosmopolitische uitlaaders en de Hol
landers. Zij zullen de vereenigde staten van
Zuid-Afrika stichten, doch niet onder Engel-
sche vlag. En dat alles door een te ver
gedreven imperialisme.
Treurig is het, waar te nemen tot welk
eeu ouinacnt het machtige Engeland titans
reeds is gedoemd. Japan wordt opgeroepen om
Eugeiand's belangen in China te verdedigen,
I rankrijk en Rusland worden overal ontzien
en gevleid, de Duitsehe keizer wordt in den
arm genomen, om Duitschland's burgerij tot
eene kalme houding jegens Engeland te be
wegen.
\V ant, van alle parlementaire onthullingen
ontdaan, is dat de korte inhoud van de rede,
die de heer Von Richthofen, de minister vaa
bnitenlandsche zaken, over de hoofden van
het Huis van Afgevaardigden heen, tot het
Duitsehe volk heeft gericht.
Hij spoort zijne landgenooten aan, om de
Engeisunen, in deze dagen van bittere beproe
ving, toch eenigszins te ontzien.
Dooi de groote offers, die de oorlog van
Engeland heeft gevergd, is het prikkelbaar ge-
•vurtienen voelt het een hard woord du boel Hard,
doch daarentegen is liet voor iedere vriendelijke
toenadering duubei uxtiLkocuu:. Willen derhalvt
riuitochers iets voor de concentratie-kampen
doen, dan zuilen zjj in de eerste plaats Enge-
c? 8 gevoeligheid hebben te ontzien.
En het Duitsehe volk, dankbaar voor difl
waarschuwingen, iieel't in de laatste dagen
dubbel bijgedragen voor de slachtoffers in de
Rugelsche moordholen.
Ook de wil van een Keizer heeft zijne
grenzen. Gelukkig het volk, dat de ingevingen
van zijn goed hart boven de eiscuen van een
«goïatiSche politiek stelt!
