ierkarren.
W. F. STOEL Zoon,
Zondag 22 Juni 1902.
iüsle Jaargang No. 3742.
DERDE BLAD.
STEMMING MAKEN.
Uit den Ouden Tijd.
Binnenlandsch Nieuws.
Gemengd Nieuws.
ADVBRTENTIEN.
IJZEREN MESTWAGENS,
InrUpoorten, Tuinhek-
ken, enz.
AUma ar»
SGHAGER
Alicicci Riim-,
COURANT.
Aiurteitie- LiiM
Dit blad verschijnt tweemaal per week Woensdag- en
Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTKNT1EN in het eeretuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Bureau: H tfJKI, Laan, B 4.
UitgeverP. TRAPMAN.
MedewerkerJ. W I K E L.
Prijs per jaar f 8.Franco per post f 8.60
Afzonderlijke nummers 6 Cent.
AD VERTEN TI EN van 1 tot 5 regels f 0.26 iedere regel meer 6 cl
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend
-K>O-t-
Het gaat de tegenwoordige regeering en de
partijen, waarop zij steunt, niet voor den
wind. Zelden is na eene zoo schitterende
overwinning bij de stembus, als in 1901 door
de verbonden partijen der rechterzijde is
behaald, eene zoo merkbare inzakking van
geestdrift en vertrouwen bij de overwinnende
partij waargenomen.
Het loopt dan ook niet meê.
Men had zoo afgegeven op de regeering
van 1897, dat zij totaal de belangen had ver
waarloosd van de stamverwante volken in
Zuid-Afrika. Had Dr. Knyper slechts aan 't
hoofd gestaan, hoe zouden wij anders en beter
voor den dag zijn gekomen
En zie, de aanvoerder van de antirevolution-
nairfen is nauwelijks aan het bewind, of men
verneemt van reizen naar Brussel, Parijs en
Londen, alsof wij werkelijk nog waren in den
grooten tijd der zeventiende eeuw, toen onze
staatslieden wat meê te zeggen hadden.
Er werd gomompeld over belangrijke stap
pen, die onze regeering zou doen en ziedaar
eindelijk de bekende Hollandsche nota, zoo
wonderlijk gesteld, zoo zonderling gedacht,
dat niemand eigenlijk begreep wat onze re
geering er mee wilde,
Een mooi figuur maakte ze er althans niet
mede.
Maar dat is minder, als slechts de goede
zaak, ons allen dierbaar, de onafhankelijkheid
van de Zuid-Afrikaansche republieken, de
toekomst van den Hollandschen stam werd
gered.
Helaas, Dr. Kuyper is wel ongelukkig, dat
met schijn van ernst Engelsche bladen kun
nen voorstellen hem ter kroningsfeesten uit
te uoodigen, waar hij heeft meegewerkt zoo
spoedig een vrede te verkrijgen, die eene onder
werping onder het Engelsche juk beteekent.
Waar blijft de glorie van dezen staatsman
in de buitenlandsche politiek
En binnenslands loopt het ook niet meê.
Wat kranige generaal de Minister van
Oorlog moge zijn, zijn houdiug èn Wij de
behandeling van het militaire strafwetboek,
en van dat op de krijgstucht, was alles behalve
fraaidie bij de bekende lichtingen-kwestie
zelfs meer dan zwak.
Neemt men dKn verder het optreden van
den Minister van Buitenlandsche Zaken, dien
van Marine en nu ten 6lotte weer dien van
Waterstaat bij de behandeling van de Hem-
brugkwestie, neen, waarlijk, dan hebben de
verbonden partijen geen reden tot danken
over dit eerste zittingsjaar.
Evenwel, „Het Vaderland" heeft groot gelijk
de toestand wordt geen haar beter, al zou ook
ten gevolge vau allerlei onaangenaamheden
de een of andere Minister moeten aftreden.
Met de tegenwoordige groote meerderheid aan
de rechterzijde komt er eenvoudig een andere
Minister van dezelfde kleur en de zaken
blijven nog meer in onbeweeglijkheid dan ze
nu reeds schijnen te zjjn.
Van sociale hervormingen zal nu al bitter
weinig komen; hoe zal het dan gaan, wanneer
nog bovendien andere personen tusschentijds
zouden optreden
Voor de democratische vrijzinnigen kan de
politiek geen andere zijn dan eene van ver-
eeniging tot het bereiken van een vastgesteld
doel. Maar de ervaring van het laatste
jaar heeft het reeds bewezen dat doel kan
geen ander zijn dan onmiddellijk aan te stu
ren op eene grondwetsherziening, die ons
algemeen kiesrecht, evenredige vertegenwoor
diging en een andere Eerste Kamer moet
geven.
Indien deze eischen niet voorop worden
gesteld, zal een volgende regeering niets kun
nen uitvoeren en in de Kamer niet op vol
doenden steun kunnen rekenen.
Wanneer nu „Het Vaderland" meent, dat
over drie jaren wederom vertrouwen zal
worden geschonken aan hen, die door de
jongste stembus smadelyk werden gedisquali-
ficeerd,- dan moet het blad, dat door dik en
dun het Kabinet van 1897 heeft gesteund,
niet denken, dat in 1905 die regeering en die
wijze van regeeren meer vertrouwen zal in
boezemen dan in 1901.
Met alle waardeering voor de hervormingen,
die tot stand zijn gekomen, zal toch geen demo
craat thans de houding van mannen als Bor-
gesius vertrouwen, wanneer dezen niet rond
weg, door te breken met al hunne conserva
tieve, tijdelijke bondgenooten van 1901, zich
verklaren vóór de noodzakelijke groote her
vormingen. die onze staatsinstellingen op
democratischen grondslag zullen vestigen.
Doen zjj dat niet, onomwonden, zooals ze
t reeds hadden moeten doen vóór de stembus
van 1901 open ging, dan ziet geen enkel
democraat in hen iets anders dan personen
belust op de regeermacht, bereid wel om in
het belang vau het volk maatregelen te nemen,
maar niet te vinden voor het leggen van
deze macht in de handen van het geheele
volk.
„Het Vaderland" schijnt langzamerhand
het te willen doen voorkomen, alsof in de
hoofdmannen van de Unie de personen zijn
opgestaan, die eens zullen laten zien wat
deze politieke vereeniging nu eigenlijk wil.
Zoodra de Liberale Unie hare kiesrecht-plan
nen heeft geformuleerd, zouden de conserva
tieve liberalen daarover hun licht moeten
laten schijnen, om daarna gezamenlijk op te
trekken als ze zich er mede kunnen veree-
ntgeu. Mooie democratische plannen, waarbij
Mees en Tydaman. zich aansluitenOp de
plannen van Borgesios c.8. moet dan nu
gewacht worden.
Maar zeer zonden degenen dwalen, die
meenen, dat bereid zijn aan den leiband van
de tegenwoordige bestuurders der Liberale
Unie te loopen al degenen, die in de politiek
van het kabinet Pierson Borgesins hebben
gezien een opportunisme zonder voorbeeld,
maar helaas niet zonder navolging, een ge
ringschatten van democratische beginselen,
waarvan de houding van zijne leden bij de
stembns van 1901 de meest duidelijke bewij
zen heeft gegeven.
De vrijzinnig-democraten mogen op hunne
hoede zijn voor het spelletje, dat „Het Vader
land" thans opzet. De houding van dat blad
tijdens de urgentie-kwestie in de Unie van
1901 stemt tot zeer gereserveerd opnemen vau
hetgeen het thans geleidelijk aan zijne lezers
wil ingeven.
Het blad blijft stemming maken voor de
grondwetsherziening en het Uniebestunr.
Opgepast dat ten slotte niet het Uniebestunr
van meer belang wordt dan het kiesrecht.
Dieventaal in de 17e eeuw.
«»(o)§(o)«» -
Dieven waren er in vroeger tijd al net zoo
goed als tegenwoordig en dat zij ook toen de
voorzichtigheid reeds betrachtten, moge onder
staand proefje van 17e eeuwsche dieventaal
bewijzen, waarvan we de vertaling onmiddel
lijk zullen laten volgen
Heb je wat te botten of te buizen
Geen gitselijnDe deistere heeft mij
gisteren het laatste bncht uit den avel koert
gehaald. Ik heb geen rijster te verkimmeren
Dan moeten we nering doen en zien wat
te mijnen op den breehaart. Heb je niets in
den zwirlink
Mijn 8nuiterik joont me zelden, maar ik
mag gestoept en gesankt worden, als ik nog
weet waar ik mijn grijpelingen iets te genfeu
zal geven
Niet Zie je daar die kalaausche mosse
in 't gedrang, waar die houtsen horselen
Die winnen berg in dat blauwe klaffst
Ja, 't is een soensinne. Vast heeft ze
vossen in de sui, dat snatert haar dossement.
Kwist zachter hier zijn lenseliuks,die op
je morf letten.
Bah ze verlunsen geen krakelink. Haal
je windvang over je zwengelink en alg mee.
Binnen een uur flonken we kren
Vertaling.
Heb je wat te eten of te drinken
Geen stukje brood. De teerling heeft mij
gister het laatste geld uit den zak gehaald.
Ik heb geen duit te besteden.
Dan moeten we rondloeren en zien wat
te stelen op straat. Heb je niets in 't oog
Mijn neus bedriegt me zelden, maar ik
mag gegeeseld en gebannen worden, als ik
nog weet, waar ik mijn vingers iets te stelen
zal geven.
Niet Zie je daar die mooie vrouw in
't gedrang, waar die boeren kijven
Die mooie vrouw in dat blauwe kleed
Ja, 't is een Edelvrouw. Vast heeft ze
goudstukken in de beurs, dat verraadt haar
kleeding.
Spreek zachter hier zijn luisteraars
die op je mond letten
Bahze verstaan geen zier. Haal je
mantel over je wambnis en ga meê. Binnen
een uur braden we vleesch.
W. van Markel.
-De schoolkinderen van NIEUWE
N1EDORP, die minder dan 3 wettige school
verzuimen hadden, maakten Woensdag een
tochtje naar Stavoren per W. F. Tram tot
Hoorn, vandaar per spoor tot Enkhuizen en
daar met een speciale boot retour Stavoren,
waar door de oudsten naar de roode klift werd
gewandeld. Vooral het zeetochtje was met
het mooie weer heel aardig.
Tot t ij del ij k onderwijzer aan
de school te MOERBEEK, gemeente Nieuwe
Niedorp, wegens de ongesteldheid van mej.
Das. is aangesteld de heer C. van Twuiver
te Moerbeek.
Beroepen (toez.) bij deNed.
Ilerv. Gem. te HELDER: ds. A. H. Scholte
te Zuid-Scharwoude.
Men meldt uit ARNHEM:
Woensdagmiddag had op den Velperweg
een vermakelijk voorval plaats. De geweldige
regenbuien, die zich in den loop van dien
middag boven deze stad ontlastten, deden een
hoeveelheid zand en steenen van de sterk
hellende Hollaan naar beneden komen. Een
en ander maakte het rijden der tram zeer
lastig. Nadat reeds eenige malen met hulp
van condncteurs en bereidwillige voorbijgan
gers een tram door de met zand versperde
rails was geduwd, werd 't ten slotte te erg
en bleef een wagen steken. De passagiers
moesten in eeD stortregen loopende hun heil
zoeken en na eenig beraad trokken koetsier
en conducteur schoenen en kousen uit, sloegen
hun pantalons om en begonnen het zand uit
de rails te halen. Toen de weg weer voldoende 1
vrij was, hield de regen op en het publiek
kon weer van de tram gebruik maken, zonder
dat uien angst behoefde te hebben voor een
onvrijwillige wandeling in den regen.
L it Schaumburg wordt gemeld:
De gezondheidstoestand van H. M. de Konin- 1
gin blijft bevredigend. H. M. gaat dagelijks
een- of tweemaal uit rjjden en heeft ook reeds
kleine wandelingen gemaakt. Het weêr is
niet bijzonder gunstig.
Naar de N. R. Ct. verneemt znl-
len overal, waar op de hulpkantoren der
posterijen het verkeer meer dan 40.000 brieven
[>er jaar bedraagt, deze hulpkantoren gelei
delijk vervangen worden door postkantoren.
Krijgsgevangen Nederlanders.
Naar wy vernemen heeft de minister van
buitenlandsche zaken aan onzen gezant te
Londen opgedragen, bij de Britsche regeering
stappen te doen, de spoedige invrijheidstelling
te bevorderen van Nederlanders die tijdens
den oorlog in Znid-Afrika krijgsgevangen zijn
gemaakt.
HARINGCARSPEL. Voor de
afdamming van de ringsloot te Dirkshorn,
den 18 dezer aanbesteed door het bestuur vau
den Ringpolder, werd ingeschreven door P.
Withoud voor f 165, C. Dam voor f 160, J.
Wartenhoret voor f 170 en J. Levendig voor
f 174, allen te Dirkshorn. Aan den laagsten
Inschrijver werd het werk gegund.
Een jachtopziener-s trooper.
Voor het kantongerecht te THOLEN is
gedagvaard een jachtopzieuer wegens
stroopeneen collega verraste hem bij het
stellen of herstellen van een wildstrik.
De kindermoord te TILBURG.
„Een rechterlijk ambtenaar" schrijft het
volgende aan de Haagsche Courant
„Wie dit proces in beide instantiën met
aandacht heeft gevolgd, die vraagt zich af
waarom is de kapelaan der kerk niet ge-
hoord
Evenals de pastoor, die wel als getuige
gehoord is, was de kapelaan toch ook een
dergenen, die dagelijks in de kerk kwamen.
Te meer, omdat de pastoor tijdelijk afwezig
was. Van waar dan dat men in het heele
proces vau dien persoon niets hoegenaamd
bespeurt? Waarom is hij voorloopig in de
instructie niet als getuige gehoord Waar
was hij vóór, tijdens en na het gebeurde
Waar is hij sedert geweest? Waar is hij nu
Niet alleen ter wille van de verdachten,
maar ook in het belang van den kapelaan
zeiven moet ook voor de openbare mee
ning over een en ander het volle licht
schijnen."
Een kindermark t.
De directeur van een weesinrichting
te Temesvar (Hongarije) annonceert, dat
njj elke maand gelegenheid zal geven
voor menschen, die een of meer kinder
tjes willen adopteeren, om uit de kleinen in
zijn inrichting een keuze te doen
Kranige reizigsters.
De dames Van Andringa de Kempe-
naer en Yon Schmidt auf Altenstadt, die
oen groote reis door Oostelijk Azië ma
ken, woonden den 17n April het kerse-
bloesemfeest te Yokobama bij als gasten
van den Keizer van Japan, en zijn daarna
naar Nikko vertrokken.
Den 30en April zeiden zij Japan vaar
wel om via Korea naar China en Peking
te reizen, van welke laatste stad o.a. een
bezoek zou worden gebracht aan de
graven der Ming-dynastie.
En eindelijk gaan de kranige reizigsters
daarna door Mandsjoerije en met den
Trans-Siberischen spoorweg de thuisreis
aanvaarden, om tegen half Augustus in
het vaderland terug te zijn.
De dames zullen dan juist ongeveer
twee jaren op reis geweest zijn.
Woningbouw.
Te Frankfort a. M. wordt in den laat-
sten tijd veel gedaan voor volkshuisves
ting. Deze week is daar weder een blok
van 17 huizen met 136 woningen in ge
bruik gesteld. Het is opgericht door een
bouwvereeniging, welke daartoe uit de
gemeentekas 200.000 mark als bijdrage
ontving in den vorm van deelneming in
't aandeelenkapitaal, terwijl de verdere
bouwgelden door de spaarbank tegen
4 °/0 op hypotheek werden verstrekt.
Het blok beslaat een oppervlak van 6080
vierk. meter, waarvan 2770 zijn bebouwd,
terwijl bet overige terrein door tuintjes en
een algemeene speelplaats in het midden
wordt ingenomen Van de 136 woningen
hebben 50 drie kamers, 86 tweezes
woningen hebben een winkel. De wonin
gen van 3 kamers doen 3238 mark
(f 1922.50) huur 's maands, de andere
24—28.50 mark (f 14—17.50). Elk huis
heeft een gemeenschappelijke badkamer,
waschkeuken, bleek en droogplaats. De
duurdere woningen hebbeD elk een bal
kon. Bij den gevel is de vorm van
kazernebouw vermeden. j
In de Pyreneeën heeft
het reeds vier dagen achtereen gesneeuwd.
Iu sommige streken hagelde het tevens,
terwijl bet overal zeer koud was.
De landbouwers hebben veel schade
geleden.
In de Temps staat een
lezenswaardige mededeeling over den
toestand in Klein Rusland. Een van de
medewerkers van die courant heeft
daar alles met eigen oogen aanschouwd.
Hij zegt, dat de toestand op het platte
land allertreurigst is. Sinds drie jaar is
er geen oogst binnengehaald, wat gelijk
staat aan hongersnood.
Een rapport van de Russische afdeeling
van het Roode Kruis, uitgebracht op het
congres te St. Petersburg, geeft een juist
denkbeeld van wat er voorviei en wat er
nog voorvalt. Het zaad is aanmerkelijk
duurder geworden en de boeren moesten,
om het zich te kunnen verechaffen, hun
beesten verkoopen, die, in massa op de
markt komend, slechts een lagen prijs
opbrachten.
Zij die geen grond bezaten, verlieten
hun woonplaats om werk te zoeken, maar
konden dit niet vinden De gevolgen van
die ellende bleven niet uittyphus en
huidziekten vertoonden zich onder hen.
Te verwonderen was het dus niet, dat
er onder lieden, die in zulk een toestand
zijn gebracht, ontevredenheid, ja geest
van oproer gaat heerschen.
Dat er door kwaadwilligen gebruik
gemaakt werd van deze stemming, behoeft
geen betoog.
Aphanosius Ivanovitch, een Klein Rus
sisch boer, met wien schrijver een onder
houd had, vertelde dezen, dat er op
zekeren dag een generaal kwam die een
bevelschrift van den Koning" (sic)
bracht.
Daarin stond, dat er weldra verdeeling
zou plaats vinden van de goederen, die
aan de groote grondbezitters behoorden,
daar het den Koning had behaagd te
voltooien, wat door den ouden, overleden
Koning was begonnendat dit eerst na
den oogst zou geschieden, omdat het
niet billijk is iemand te berooven van
hetgeen voor hem is gegroeid, doch dat,
aangezien de Koning geen tijd had gehad
om ons zaaigraan te schenken, wij dit
konden nemen bij hen, die het bezaten
en men, wat de beesten betreft, evenzoo
kon handelen, dat men op den dag waarop
de verdeeling zou plaats hebben, die
zaken volgens de wet zou regelen.
Op de vraag of hij, Aphanosius Ivano
vitch geloofde, dat dit waarlijk een gene
raal was, antwoordde deze
„Wat ik geloofd heb, of niet geloofd
heb, gaat u niet aan. Maar ik kan u wel
zeggen, dat verschillenden het wel ge
loofd hebben. Bovendien was hetgeen hij
zeide, redelijk. Wjj hebben geld gegeven
om zaaigraan te krijgen het voedingB-
kapitaal, zooals zij dat noemen, nu
moet men ons ook zaad geven ais wij
dit noodig hebben. Wat hebben wij er
aaD, als die Zenisky Natchalnik, die ver
vloekte Moskoviet, het ons eerst achttien
maanden later doet toekomenDe Koning
zeide, dat wij het terstond konden nemen
bij hen die er te veel aan hadden. Dat
is rechtvaardig, vindt u niet?"
En vervolgens verhaalde de boer, dat
zij toen waren gegaan naar K., waar
goederen van een groot grondeigenaar,
die familie is van den Koning, die
60 000 hektaren goeden grond bezit,
waarvan hij er niet meer dan 12 000
laat bearbeiden het overige ueeft hij
in huur Een „Niemetz" (Duitscher) be
heert die bezittingen. Maar die „zwijns-
snuit* was nog erger dan een Mosko
viet en zeide dat hij wel van zijn wiDst
maar niet van zijn verlies kon mede-
deelen en ons noch zaad, noch vee kon
geven. „Zaad en vee dat van ons af
komstig is* riep Ivanovitch verontwaar
digd uit.
De gouverneur van Poltawa, zoo
deelde hij verder mede, tot wien men
zich wendde om te weten te komen of
het waar was, wat de generaal had voor
gelezen, liet ons twee dagen zonder
antwoord. Nu, wie zwijgt stemt toe. Bij
den Duitschen rentmeester teruggekomen,
bedreigden wij dezen met geweld te
zullen nemen wat hij ons weigerde en
alles te vernielen. Dit hielp. In zijn angst
opende hij toen schuur en stallen en wij
namen wat ons toekwam In het geheele
land heeft men hetzelfde gedaan bij de
andere grondeigenaars.
Met de redeneering, dat de grond
onmogelijk het eigendom van één mensch
kan wezen, maar aan elkeen toebehoort
en men alleen den oogst, maar niet den
grond kan koopende mededeeÜDg,
dat er gezegd werd, dat de studenten
de vrienden der boeren wareD, iets wat
men evenals zooveel wat ons wordt ver
teld, zeide hij, niet moest gelooven en
de volgende kenmerkende woorden „De
studenten willen hebben, dat men om
de drie jaar een Koning moet benoemen,
ovenals men bet doet met de „Starosten";
doch dit is nonsensweet u wat de
waarheid is: de menschen behooren aan
den Koning en de grond aan de men
schen", besloot Aphanosius Ivanovitch
het onderhoud met den medewerker van
het Fransche blad.
Het Pruisische spoor-
wegbestuur heeft twee locomotieven van
bijzondere constructie besteld, met welke
men wil beproeven, de snelheid van de
expres-treinen, langs wegen met stevi-
gen ondergrond, van het tegenwoordige
maximum van 90 K.M. te verhoogen
tot 130 KM. in het uur. Het nieuwe
type zal overigens ook te gebruiken zfjn
in sneltreinen die, wegens den toestand
van den weg, niet zoo hard kunnen
rijdenhet kan dan veel langere treinen
trekken en maakt het voorspannen van
twee locomotieven overbodig.
Hoe' kleingeestig men
soms in de politiek is, bewijst het vol
gende
De krachtige houding, door den Duit
schen rijkskanselier in de suikerquaestie
tegenover de Duitsche agrariërs aange
nomen, heeft hem den bitteren toorn dezer
laatsten op den hals gehaald. In tal van
openbare vergaderingen werd het optre
den van Von Bülow door de brave agra
riërs aan critiek onderworpen en zelfs
geschiedde het, dat op een dier bijeen
komsten door een verwoed spreker tegen
Von Bülow de beschuldiging werd inge
bracht, dat diens geliefde poedel van
Engelsche afkomst was en zelfs o
snoodheid naar Engelsche mode ge
schoren. „Neen, dan was Bismarck een
heel wat beter rijkskanselier geweest,
want diens honden waren altijd echte,
trouwe, Duitsche beesten
Toen men Von Bülow in kennis stelde
met de tegen hem ingebrachte beschul
diging, antwoordde hij, dat zijn hond
wel degelijk van Duitsche afkomst was,
„maar" voegde hij er bij „geschoren
moet hij blijven."
Tengevolge van de Los-
von-Rom-beweging od door andere oor
zaken, zijn volgens opgave van het
Evangelisch Opperkerkbestuur in de laat
ste drie jaren in Oostenrijk 18 082 per
sonen van het Katholicisme tot het
Protestantisme overgegaan. Het leeuwen
deel ervan valt op Bohemen (7691) en
Neder Oostenrijk (6279).
Zooals men weet, staat in Bohemen
de Alduitsche beweging in nauw ver
band met deze bekeering op groote
schaal, terwijl tevens het fanatisme van
den troonopvolger Frans Ferdinand en
diens morganatische gemalin, gravin
Cbotek, er niet vreemd aan is.
De weerwraak.
De wreedheden op de Philippjjnen
begaan door den Amerikaanschen gene
raal Smith, die alle mannen boven de
10 jaar in de omgeving van 8amar liet
dooden, en door andere generaals, die
op de inboorlingen de waterkuur toe
pasten, hebben een bloedige repressaille
uitgelokt
Verscheidene inboorlingen zijn gear
resteerd, wegens het vermoorden en
verschrikkelijk verminken op 30 Mei
laatstleden van een sergeant, twee kor
poraals en vier soldaten van het Ameri-
kaansche leger, door hen te Binangonan,
in het Noorden van Manilla, gevangen
genomen.
worden vervaardigd
in de fabriek van
