Landbouwproefvelden
SCHAGER COUR NT
^oord-Holland. 1903.
^all Donderdag 12 Mei 1904. Tweede Blad.
Binnenlandse!! Nieuws»
y proefvelden, aangelegd met het doel te
'r zoeken, welke combinatie van natuur-
mest en kunstmest in bepaalde streken
bedrijven het meest is aan te bevelen.
1. S. SlNGER. Andijk.
Zavelgrond. Vroege aardappelen.
j)it proefveld is aangelegd in 1901. Het bestaat uit twee akkers
naast elkander, die blijkens de uitkomsten van 1901 niet even
vruchtbaar waren.
De bemesting is als volgt ingericht, per IJ.A. berekend:
perc. 1, Are om do 2 jaar 50000 K.G-. trammest, thans onbemeet
ÏM
ia. 2
•2a', 1
2b, 2
2b', 1
1000 K.G. superphosphaat
600 patent kali
450 zwavelzure ammoniak
400 chilisalpeter
1000
500
1000
superphosphaat
patent kali
chilisalpeter
geen turfstrooisel
alle jaren 28000 K.G. turfst-r.
geen tnrfstrooisel
all e j aren 28000 K.G. turf str.
500 K.G. superphosphaat
Perc 3 *2 Are, alle jaren 50000 K.G. trammest
efC' 4, 1 25000
5,1 alle jaren 25000 K.G. trammest en kunstm. ^v^ammcniak
200 chilisalpeter
De oofstöfjfers waren, eveneens per H.A. berekend
Aardapp. in
2 H.L.
In
Bemes
tings
kosten
Zuivere
Groote
Kleine
Groene
geld
op
brengst
1
Vol trammest om de
twee jaar, thans onbe-
mest
223
52
24
f 393
f 393
2a
Steeds kunstmest.stik-
stof gedeeltelijk in den
vorm van z wave 1-
u r e ammoniak
461
68
20
772
f 180
592
2a'
Als 2abovendien alle
jaren turfstrooisel
580
62
14
949
2b
Steeds kunstmest,
stikstof geheel in den
vorm van chilisal
peter
435
75
28
740
183
n 7)57
2b'
Als 2b bovendien alle
jaren turfstrooisel
548
74
17
912
8
Alle jaren vol tram
mest
411
64
692
246
446
4
Allo jaren half tram
mest
299
62
39
518
123
395
5
Alle jaren half tram
mest, half kunstmest
571
71
28
943
213
730
Op perceel 4 lagen een vorig jaar contröleveldjes, de nawer
king daarvan was aan de opbrengst zeer duidelijk waar te nemen,
het oogstcijfer voor „alle jaren half trammest" was dus eigenlijk
nog vrij wat ongunstiger.
In Februari is het turfstrooisel, begin Maart de trammest,
superphosphaat eu patentkali opgebracht, en alles ondergespit in
Maart. Bij het poten op 3 en 4 April is de zwavelzure ammoniak
gegeven, terwijl het chilisalpeter werd gegeven in drie porties, n.1.
bij 't poten, -op 30 April en 20 Mei. De aardappelen (üuitsche
muizen) zijn 6—11 Juli gerooid en tegen afwisselende prijzen
verkocht. De groote zijn berekend tegen f 1.53 eu de kleine tegen
f 0.98 per H.L.
Door den ongunstigen toestand van het weder in verband met
de geaardheid van dezen grond, zijn de opbrengsten lager dan in
't vorige jaar, behalve bij de turfstrooisel-perceelen. Ook het groot
aantal „groene" aardappelen staat in verband met de weersgesteld
heid en den toestand van den grond. De groene zijn bij de geldelijke
opbrengst niet meegerekend.
De trammest, welke op dit en de beide volgende proefvelden
werd gebruikt, had op 21 Februari 1903 de volgende samenstelling:
0.64 o/0
0.03
niets
0.35
Stikstof totaal
als ammoniak
salpeterzuur
Phosphorzuur totaal
in water oplosbaar 0.11
Kali 0.45
Kalk 1.3
Asch in het geheel 21
Vocht 61.5
Ver brandbare stof 17.5
In 1903.
In 1902.
(Zie verslag 1902
bladz. 13.)
320 K.G.
309 K.G.
15
99
niets
niets
175
120
55
80
225
246
650
262
8750
10760
De hoeveelheid stikstof en phosphorzuur, welke niet den tram
mest werd aangevoerd, was dit jaar nog grooter dan het vorig jaar,
doch in oplosbaren toestand was ditmaal veel minder, vooral minder
stikstof aanwezig. De hoeveelheid kali was dit jaar minder.
De uitkomsten van bet vorige jaar deden mij besluiten de
hoeveelheden kunstmest veel grooter te nemen, daar bet voor een
groote opbrengst noodig bleek een zeer overvloedigen voorraad
voedsel in den grond te brengen. (Zie verslag 1902 pag. 15 en 16.)
De oogstcijfers geven aanleiding tot de volgende conelusiën:
lo. De bemesting met stikstof uitsluitend in den vorm van
chilisalpeter 2b en 2bl, heeft f 35.minder voortgebracht dan de
bemesting waarbij de stikstof gedeeltelijk in den vorm van zwavel
zure ammoniak werd gegeven. Daar dit slechts 4 a 5 °/0 van de
geheele opbrengst is, gaat het voorloopig nog niet aan, daaruit een
besliste overwinning van de zwavelzure ammoniak af te leiden. In
het vorige jaar wTas de uitkomst ook in het voordeel van de
zwavelzure ammoniak, doch slechts zeer weinig.
2o. Dit jaar had het turfstrooisel eene zeer gunstige werking
gemiddeld bedroeg de meeropbrengst f175, d. i. ongeveer 22 °/0 van
de geheele opbrengst.
In de beide vorige jaren was cene besliste uitwerking niet te
constateeren.
In de drie jaar tijd is nu op dit perceel 84000 K.G. turfstrooisel
gekomen. Dit perceel is steeds en vooral ook dit jaar „zachter"
w. z. losser en poreuzer geweest tengevolge van het turfstrooisel.
Met een volle trammest-bemesting wordt ongeveer 9500 K.G.
Yerbrandbare stof aangevoerd.
3o. Zeer opmerkelijk is het, dat de pereeelen 2, die voort-
^urend uitsluitend met kunstmest zijn bemest, bij 't rooien „milder"
zachter waren, dan de trammest-perceelen, welke stijf waren.
Ken geheel andere uitkomst dus, dan men van te voren zou
Eerwachten.
4o. Terwijl in vorige jaren de reeds vrij 9terke bemesting
met uitsluitend kunstmest, minder rendabel bleek te zijn, dan .alle
jaren vol trammest en niet veel meer rendabel dan „om de twee
jaar vol trammest overtrof thans de zeer sterke bemesting met
uitsluitend kunstmest de bemesting met „vol trammest" op perceel
1 en 3 verre in rentabiliteit.
Het was dus, naar het schijnt, zeer goed, dat de bemes
ting met kunstmest veel sterker werd genomen.
Ter vergelijking van de uitkomsten der onderscheiden wijzen
van bemesting is het volgend overzicht samengesteld van de
geldelijke opbrengst in de verschillende
bemestingskosten.
1901
f 650
590
,090
755
jaren,
na aftrek der
1902
1903
Totaal
f 648
f 393
f 1691
745
574
1909
,897
„446
2033
„874
„395
2024
„928
730
2308
1. Om de twee jaar vol trammest,
2. Alle jaren uitsluitend kunstmest,
3. Alle jaren vol trammest,
4. Alle jaren half trammest,
5. Alle jaren half tram- en half
[kunstmest, 650
Bleek in het vorig jaar. dat in de twee toen verloopen proef
jaren eene bemesting met half trammest en bovendien nog veel
kunstmest, het meest rendabel was, thans geeft het overzicht over
drie proefjaren hetzelfde resultaat en in nog steiker mate. „Om de
twee jaar vol trammest" staat ook thans weer het laagst en daarna
„alle jaren uitsluitend kunstmest," daarop volgt in rentabiliteit
„alle jaren half trammest" en op één na het hoogst staat „alle
jaren vol trammest".
De volgorde is dus ongeveer dezelfde gebleven en terwijl over
twee jaren het verschil tusschen de hoogste en de laagste opbrengst
ongeveer f 300 bedroeg, is het over drie jaren ongeveer f 600.
Daar de pereeelen 1 en 2 bljkens de ervaringen in het eerste
proefjaar op een minder vruchtbaren akker lagen, is zonder twjfel
de minder gunstige uitkomst van bemesting „om dc twee jaren met
vol trammest" en van „alle jaren uitsluitend kunstmest" althans
voor een deel hieraan toe te schrjven.
2. K. Kooiman. •Andijk.
Lichte zavelgrond. Vroege aardappelen.
Dit proefveld is aangelegd in 1902. Het strekt zich uit over
drie naast elkander liggende akkers.
De bemesting was als volgt ingericht, per H.A. berekend
p Perc. 1, 2 Are, om de twee jaar 50000 K.G. trammest, thans bemest
1000 K.G. superphosphaat
M 2a, 1 alle jaren uitsluitend kunstmest 500 patent kali
0 1000 chilisalpeter
2
W
2b, 1
1000
500
750
superphosphaat
patent kali
zwav. ammoniak
500 K.G. superphosphaat
r* Perc. 3, 2 Are, alle jaren 25000 K.G. trammest en kunstmest 250 patent kali
500 chilisalpeter
4, 2
12500
750 K.G. superphosphaat
375 p at ent kali
750 chilisalpeter
V Perc. 5, 2 Are, alle jaren 50000 K.G. trammest
6, 2 a 2o000
P c3
De oogstcjfers waren, eveneens per II.A. berekend
Yol trammest om
1 de t w e e jaar thans
bemost
Steeds kunstmest,
2a stikstof in den vorm
van chilisalpeter
Steeds kunstmest,
2b stikstof in den vorm
van zwavelz. ammon.
Q Allo jaren half tram-
en half kunstmest
a Alle jaren lU tram-,
4 a/t, kunstmest
P- Alle jaren vol tram-
mest
6 Allo jaron half
trammest
Aardappelen
In H.L.
groote j kleine j groene
In geld
585
545
560
435
607
422
295
121
157
134
95
100
110
91
f 804
776
780
602
818
594
423
Bemes
tings
kosten.
f 243
183
181
215
199
246
123
Zuivere opbrengst
in 1903
f 561
593
599
387
619
348
300
in 190*2,
(zie ver
slag 1902,
bladz. 16)
f 353
434
393
440
535
536
„411*)
Totaal
in twee
jaren.
f 914
„1027
992
827
„1154
884
711
Dit getal komt in het verslag over 1902 niet voor.
In het begin van April zijn de trammest, het superphosphaat,
patentkali en zwavelzure ammoniak op de verschillende perceeleu
gebracht eu ondergespit. Het zwavelzure ammoniak werd eerst na
het spitten gestrooid en ingeharkt. Het chilisalpeter werd verdeeld
in drie porties eu gestrooid en ingeharkt op 10 April, 1 Mei en
19 Mei. De aardappelen (Duitsche muizen) zijn den lOen April
gepoot, en gerooid op 28 Juli. Zij werden verkocht voor eeu
gemiddelden prijs van f 1.25 per 1/2 H.L. de groote en f 0.60
de kleine.
De uitkomsten van dit proefveld zijn over het geheel veel meer
bevredigend dan het vorige jaar.
De oogstcijfers van dit en het vorige jaar geven aanleiding
tot de volgende opmerkingen.
Ie. Perceel 1 „om de twee jaren vol trammest", werd dit
jaar bemest en ontving (wat natuurlijk geheel buiten de oorspron
kelijke bedoeling ligt) anderen trammest dan de andere pereeelen.
Deze trammest nu was kort geleden per spoor aangevoerd, terwijl
die van de andere pereeelen reeds in den vorigen herfst aan een
hoop op hgt land was gebracht. Waarschijnlijk is het hieraan toe te
schrijven, dat de opbrengst van perceel 1 ditmaal zooveel hooger is
geweest, dau die van perceel 5 „alle jaren vol trammest".
2e. De pereeelen met „uitsluitend kunstmest" of met
„veel kunstmest naast trammest" hebben dit jaar veel meer voordeel
gegeven dan die met enkel trammest. De kunstmest heeft dus dit
maal bijzonder goed gewerkt en de trammest bijzonder weinig,
behalve op perceel 1 met „verschen" trammest.
Uit de analysecijfers van den trammest, die dezelfde was als
van het vorig proefveld, blijkt trouwens wel, dat er ditmaal zeer
weinig ammoniak-stikstof in was, misschien wel een gevolg van
uitspoeling. Het verdient wel overweging, den trammest direct na
aankomst op het land uit te spreiden en zoo mogelijk onder te
spitten.
3e. Of zwavelzure ammoniak, dau wel chilisalpeter de
voorkeur verdient als stikstofmest, is niet met beslistheid te zeggen,
daar het verschil in geldelijke uitkomst niet groot genoeg is, n.1.
over twee jaar slechts i 35.op f 1000.dus ongeveer 3.5 °/0.
De mogelijkheid is volstrekt niet uitgesloten, dat de schijnbaar iets
betere werking van chilisalpeter een gevolg is van andere oorzaken.
4e. Stelt men de zeer gunstige uitwerking, die de kunst
mest dit jaar had, tegenover de uitkomsten van het vorig jaar, dan
mag met eenigen grond worden aangenomen, dat zeer sterke be
mesting met kunstmest bij deze teelt de voorkeur verdient boven
meer matige hoeveelheden.
Dc Eijkslandbouivleeraar voor Noord-Holland,
C. KOBEL.
Het R y k tegen het Rijk.
Op 19 jarigen leeftijd moeten onze jongens
in dienst. Velen raken er hun betrekking door
kwijt, of moeten hun studiën onderbreken.
Maar men dringt er van alle kanten
op aan, dat patroons of directeuren van scholen,
ter wille van het landsbelang clement mogen
zgo. Dat zij de betrekkingen zooveel mogelijk
open houden, of onderbroken stadie weer op
gang helpen.
Nu worden er echter door het Rijk op
zichters voor de mijnen in Limburg gevraagd.
Opleiding daartoe begint beneden den
17 j irigen leeftijd.
En als voorwaarde geldt, dat men vrij zij
van dienstplicht.
Het Is het Rijk zelf, dat deze voorwaarde
stelt. Is het niet sterk („D. van Noordbr.")
Te DEVENTER geraakte een
paard in dsn stal los, wandelde de stad door,
en kreeg op een gegeven oogenblik het
denkbeeld, een woning binnen te gaan. De
vrouw was juist aan de schoonmaak. Het
paard schopte achteloos een pot met kalk
en een pot met teer omver, waarvan de
inhoud zich in lieflijke eenheêd op den vloer
vermengde. Verder trapte de rossinant een
paar stoelen stuk, herleidde een servies tot
gruis, smeet een koffiekan tot scherven, en
stond toen vast tegen den muur, zonder
verder te kannen. Op dat oogenblik kwam
de eigenaar binnengestormd. Het kostte
heel veel moeite, den knol weer
uit de woning te krijgen. De vronw vroeg
natuurlijk schadevergoeding voor haar ge
broken boeltje, waarop de eigenaar leukweg
antwoordde: „Datte 'm toch wel had vast-
ebonden"maar hij eindigde met de vrouw
schadeloosstelling toe te zeggen. (Z. Ct.)
Een ernstig ongein k.
Bij de aankomst van trein 7 87 uit Haarlem,
had Maandagochtend aan het Centraal-8tation
te AMSTERDAM een ernstig ongeluk plaats.
Zooals meer gebeurt, openden vele passagiers,
toen de trein nog langs het perron voortschoof,
de deuren van de coupé's en sprongen uit
den trein. Zoo wilde ook de 16 jarige J. N.
Frank nit Zandvoort doen, doch vóór hij den
sprong deed, sloeg het portier van den
waggon tegen hem aan en viel hij tusschen
den trein en het perron. Door den nog voort-
schuivenden trein werd de jongen eenige
malen tegen het perron gedrukt.
Toen de trein tot staan werd gebracht,
werd de jongen op de been geholpen. Hjj
bloedde hevig en zijn kleeren waren ge
scheurd. Na in het politiebureau bij het
Centraal-Station voorloopig verbonden te zijn,
werd hij naar het Binnen-Gasthuis gebracht,
waar hij in den loop van den dag tengevolge
van de zwareinwendlge verwondingen overleed.
Voorzichtig toch.
Een polderwerker, werkzaam te BAALDER
aan de nienwe spoorweglijn, kreeg in 'is
begin dezer week een wondje aan den arm,
't welk bij openkrabde. De arm zwol hevig
op en ofschoon spoedig geneeskundige hnlp
werd ingeroepen, is de patiënt Vrijdag aan
bloedvergiftiging overleden.
Uit T1EERENVEEN meldt men:
Dezer dagen werd gemeld, dat verscheiden
leerlingen, wonende op Bouwlust, de school
niet bezochten, omdat zij die niet konden be
reiken, daar de passage over eene brng te
gevaarlijk was. Bewoners van die buurt
wendden zich daarom tot den gemeenteraad
met het verzoek, straat, wallen en brug in
eigendom en beheer over te nemen, onder aan
bieding van eene som van f 700, om de ver
waarloosde straat met brug in orde te maken.
Ofschoon die kosten, volgens het oordeel van
den gemeente-architect, circa f 1500 zullen be-
loopeu, besloot de gemeenteraad, het aanbod
der bewoners der buurt te aanvaarden.
Gasontploffing.
Maandagavond hooft te DEVENTER in
een huis in de Polstraat, waarvan alleen de
bovenwoning bewooDd was, door het zoeken
naar een lek, een vrij ernstige gasontploffing
plaats gehad, die vrij groote verwoesting en
schade heeft aangericht. Alle ruiten zoowel
boven als beneden zijn stuk geslagen, terwijl
het plafond, waartusschen het lek schijnt
geweest ta zijn, en de vloeren geheel ver
nield zijn; ook werden verschillende huishou
delijke voorwerpen gebroken of beschadigd.
Lammermarkten op TEXEL.
De groote lammermarkten, welke eerlang
te Texel zullen gehouden worden, zijn be
paald op 16, 24, 80 Mei, 6, 13 en 20 juni.
Kievitseieren.
De kievitseierenhaudel in Friesland welke
voor velen in de provincie in het voorjaar
een bestaan oplevert is jl. Vrijdag voor dit
jaar geëindigd, wijl, ingevolge art. 22 van de
jachtwet, na 6 Mei het verkoopen, te koop
uitstallen of vervoeren van die eieren ver
boden is.
Het getal kieviten en dat der gevonden
eieren in de provincie was dit jaar belangrijk
grooter dan de vorige jaren, een gevolg van
het gunstige weder gedurende den broedtijd
en den lageren wateistand.
Het getal eieren, dat in het afgeloopen sei
zoen gevonden is, wordt geschat op 180 000
200 000, wat, tegen een gemiddelden prijs
van 14 cent per stuk, een bedrag maakt van 26
a 28 duizend gulden aan zuiver arbeidsloon,
ongerekend nog het groot aantal eieren van
griet, tjirk, snip, kemphaan enz., welke niet
zoo bepaald gezocht, doch in het voorbijgaan
medegenomen worden.
Niet meer dan een derde van den voorraad
eieren bleef in het land, de overige werden
naar het bnitenland verzonden en ter markt
gebracht, voornamelijk naar Engeland, Frank
rijk en Belgiëook hadden, op bestelling,
verzendingen plaats naar Weenen, St. Peters-
burg en Konstantinopel, zelfs naar Algiers
en Egypte.
De hoogste prijs der kievitseieren was in
het begin van het seizoen in het laatst
van Maart n. 1. f 2 per stuk. In dien tijd
zijn geen eieren naar het buitenland verzon
den, omdat men daar dien hoogen prijs er
niet voor over heeft.
De laagste prijs was 11 cent, Donderdag jl.
De ansjovisvloot te EOLHORN
blijft tot heden voor anker. Ook de Utker-
vloot blijft in de Noordzee. Da enkele visschers,
die werken met een vleet van 60 netten,
brengen gemiddeld slechts 200 stuks av.n wal.
Minder dus dan droog brood. n't Kan ver-
keeren," zei Bredercó.
Op de laatstgehouden ver
gadering voor het Onderlinge Veelonds te
BARSINGERHORN is gebleken, dat voor
het kwartaal, geëindigd op 80 April j 1., de
omslag per koe bedraagt f 112.
WIERINGEN.
Naar wij vernemen zal cp Dinsdag 17 Mei
a. s. des v. m. 10 nnr te Hlppolytushoef
vanwege de Prov. Comm. tot bevordering der
Veefokkerij in Noord-Holland, cene stieren-
keuring worden g «houden. Voor prijzen stelt
de Commissie f150 beschikbaar, welke door
't bestuur onzer afdeeling der Holl. Maat
schappij van L '.udbouw, onder de goedge
keurde stieren zullen worden verdeeld.
