Donderdag 26 Jan. 1905.
49ste Jaargang. No. 4013.
TWEEDE BLAD.
Plaatselijk Nieuws.
Binnenlandsch Nieuws.
I
Ssl®r Courant.
Zaterdagavond,
Noordhollandsoh
de kinderen, die het onderwijs moeten op
nemen.
Wil het onderwijs poed zijn, men moet
goed opgeleide onderwijzers hebben, de in
richting van de school, de inrichting van het
gebouw moet goed zijn, wil het onderwijs
vruchtdragend zijn, en de kinderen moeten in
de sohool onder behoorlijke omstandigheden
verkeeren, dan kan het onderwijs zoo goed
worden als het aau menschenhanden is ge
geven.
Wat geeft de nieuwe onderwijswet nu te
dien opzichte voor goeds Spr. kent maar
Is een neutraal ouderwijzer mogelijk wordt
door onze tegenpartij gevraagd. Iemand met
eeu paar dingen in die wet, die goed zijn de een vast levensbeginsel zal zijn overtuiging
Dat is dan ook de reden, waarom ik, zegt onB volk verdeelt, dat menschen en menschen
spr., tegen deze wet ben, en nu zal ik u in elkaar niet verstaan, nog grooter, nog scher-
bet tweede deel mijner rede aantoonen, waar- per maken. Katholiek, Jood, Antlrevolution-
om ik de openbare, de neutrale school als de nair, zy verstaan elkaar niet. Hun geest is
besie beschouw, en waarom deze neutrale j er ven de jeugd af aan op voorbereid, om
schooi niet alleen mogelijk is, maar ook is elkaar niet te verstaan. Het zijn secte kinderen
de school der toekomst (Daverend applaus). 't W<.a een zegen voor een land, als een
PAUZE kind in een ander kind, slechts een kind zag.
vVedar het woord verkrijgende, zegt de heer Heeren onderwijzers zullen het zoo diep
Gethardbij de openbare, de neutrale school, kunnen voelen, wat Ik bedoel, zegt spr. Reeds
behooren neutrale onderwijzers. j kinderen op twee scholen van gelijke denk-
rest is kwaad.
Het goede is, dat de wet zich bemoeit met
de achterlijke kinderen, dat er wat gemak
kelijker gerekend wordt met de dagen van
het jaar, dat de fiuaatiëele positie van den
bijzonderen onderwijzer wordt verbeterd, en
dat in schyn diens rechtspositie wordt ver
zekerd.
De opleiding van den ouderwijzer wordt
niet verbeterd door de nieuwe wet. Men heeft
nó drie soorten vau opleidingle de één-
mansopleidlng, waarbij één man deu oandi
daat in alle vakken ouderwijst2e de nor
maalscholen, waar mannen, die overdag een
zware dagtaak hebben, in de avondaren les
geven aan een groep jongelui, en ten 3e de
kweeksoholen, het beste wat er is, waar men
zich geheel met de opleiding der aanstaande
onderwijzers bezighoudt.
Al lang is er in onderwijskringen de staf
gebroken over de twee eerste manieren van
opleiding, en gevraagd om verbeteringook
in het afnemen van examens.
Juist, zegt Dr. Kuypsr, daar ben ik het
meê eens. Ik zal het systeem van de oplei
ding in kweekscholen bevorderen. Dat idéé
is niet zoo verkeerd, maar hoe geschiedt die
bevordering
Men heeft tegenwoordig rijkskweekscholen
en bij rondere kweekscholen en nu stelt de
nieuwe wet aan de laatste de volgende
eischen1 directeur, 4 leeraren die den leer-
o—
21 Januari, was In het
Koffiehuis alhier door de
Nutsdepartemcnten Schageu, Kolhorn en
Nieuwe Niedorp, de Vrijzinnige Kiesvereni
gingen Schagen, Winkel en Kolhorn, de afd.
Sohagen van het Ned. Onderwijzers Genoot
schap. de afd. Winkel van Volksonderwijs, de
Vereeniging D. O. G. te Barsingerhorn en de
afd. Sohagen en Omstreken van den Bond
van Nederlandsche Onderwijzers, een openbare
vergadering uitgeschreven, ter bespreking van
het goed recht der openbare school, en de
onderwijs-novelle.
De heer Ds. Van Klaijve opende deze ver
gadering, die door ongeveer 200 belangstellen
den was bezocht, met een toepasselijk woord
en gaf daarna het woord aan den heer A. H.
Gerhard van Amsterdam.
Spr. begon met er op te wijzen, dat de taak
voor hem dezen avond niet moeilijk zon zijn,
omdat hy zooeven van den Voorzitter had
gehoord, dat te Schagen en omstreken de
openbare neutrale school vele aanhangers
telde, dat men hier dus allen bekeerden was,
en dat dus spr.'s eenig werk er In zou bestaan,
om die reeds bekeerden weer niet af te be-
keeren.
't Opmerkelijke in zulke streken is evenwel,
dat er zoovelen wonen, die beweren, vol
doende met de zaak van het onderwijs op de
hoogte te zijn, en die dus geen bewijs hunner
belangstellling meer meanen behoeven te geven.
Een groot deel vergeet evenwel juist, waarom
het gaat. Hetzelfde verschijnsel als na deed
zich, zegt spr., ook een 14 dagen geleden in
Den Helder voor, ook daar geen groot bezoek,
wat de hoogmogende hear Staalman reeds
deed zeggen, dat zelfs in Noordholland, dat
bolwerk van de Vrijzinnigen, geen waarachtige
belangstelling voor de openbare school be
stond.
Het is nu de tijd niet meet- van redenee
ren, of adresseeren, of wét ook, het is alleen
noodig, dat de voorstanders van de openbare
school met kracht en klem voor hun meening
uitkomen. In dezen tijd is er geen kwestie meer
van,dat de tegenpartijen eikaar verstaan en be
grijpen men moet kloek en krachtig voor
zijn overtuiging uitkomen. Al onze argumen
ten lapt, om het eens onparlementair te
zeggen, de tegenpartij aan haar laars.
Dr. Kuyper heeft In de Memorie van Toe
lichting gezegd, dat de wet nn het stand
punt inneemt, dat het openbaar en bijzonder
onderwijs als gelijkwaardig zijn te beschouwen
en daarom aan beiden gelijke bijdragen dieneD
te worden verzekerd. Dat dit een besliste
onwaarheid is, kan den clerioalen niets schelen;
dat de Grondwet als 't ware verkracht wordt,
nog minder. De clericalen zijn op dit oogenblik
de heerschende party en zij znllen den oogst,
die voor - hen rijp is, binnenhalen. Jaren en
jaren hebben zij er voor geijverd, de openbare
school eronder te krijgen en de bijzondere
school als regel. Het is duidelijk, dat 't hier
geen kwestie is van redeneering, het is een
diepgaand beginsel-verschil, daar helpt zelfs
niet het scherpst en diepzinnigst betoog.
Artikel 142 van de Grondwet geeft aan, dat
de regeering hare aanhondende zorg aan het
openbaar onderwijs moet wijden, en de onder
wijswet van '48 heeft alleen die beteekenis,
dat het rijk geen hinderpalen in den weg
mag leggen aan diegenen, die niet gediend
zijn van het openbaar onderwijs. Het stand
punt was toen alleende overheid zorgt voor
het openbaar onderwijs en waarborgt vrij
heid van onderwijs. In '89 en 1901 werd het
principe van snbgidie aan het bijzonder onder
wijs aangenomen en nitgewerkt. In 1901
werd dat door Goeman Borgesius gedaan,
onder de uitdrukkelijke bepaling: omdat met
den leerplicht zwaardere eischen werden ge
steld, was het ook billijk, daarbij ook meerdere
rechten te geven.
Spr. wijst er nog op, hoe er zijn tweeërlei
voorstanders van het openbare, neutrale
onderwijs
Ie. Zij, die geen ander onderwijs dan
openbaar onderwijs wenschen en dus zeer
noode het principe van bijzonder onderwijs
aanvaarden. Die waren ook in '89 tegen elke
subsidie, maar hebben zioh erbij neergelegd,
opdat dan de schoolstrijd zon eindigen.
2e. Zij, die redeneeren: er zjjn nn eenmaal
menschen, die niet van de openbare sohool
gediend zijn, en men moet het hun mogelijk
maken, dat zij dét onderwijs knnnen krijgen,
dat zij voor hunne kinderen wenschen
Tot deze laatste groep behoorde spreker.
Hij is tegen bijzonder onderwijs, maar wenscht,
dat het hnn, die het eischen, gemakkelijk
gemaakt wordt. De openbare sohool is naar
spr.'s oordeel de meest gewenschte inrichting
voor goed volksonderwijs, maar dat geeft nog
geen recht, dat wij het anderen, die niet
zoo denken, onmogelijk maken, een bijzondere
school op te richten.
Spr. gaat er nu toe over, om duidelijk te
maken, hoe die nentrale school, volgens zijn
heilige overtuiging, de ware volkssohool is;
hij toont aan het nut van die neutrale school
en spreekt als zijn vaste overtuiging uit, dat
deze neutrale school het in de toekomst van
elke andere school zal winnen.
De vraag, die spr. zioh by de onderwijs-
novelle van Dr. Kuyper heeft voorgelegd, isj
brengt deze verandering ons iets goeds Is
hiermeê gemoeid een totale verbetering van
ons onderwijs
Onderwijs heeft een groot doelde natie
goed onderwijzen, opvoeden tot zelfstandige
menschen, die den strijd om het bestaan goed
kannen voeren. En nu is het plicht, als er
Iets nieuws op het gebied van onderwjjs
wordt gegeven, dat men vraagtkan het sidie der regeering.
gevolg daarvan zijn verhooging van het peil Hoen wag de verhooging, maar met de andere
van onderwijs hand ontnam men dien gemeenten dat bedrag
Men hebbe dan niet het oog op de openba- van de inkomsten der Rijks
re of de bijzondere schoolmen vraagt alleen, belastingen, waarvan een gedeelte
niet onder stoeien of banken kunnen steken
a's hij door die overtuiging bezield is, zal hij
die trachten over te planten op zyn leerlin
gen. Is het evenwel een man van karakter,
dan zal hij de kinderen niet naar zijn beeld
trachten te vervormen.
Man krijgt hier dus de keu», te hebben geen
overtuiging, óf geen karakter voor een onder
wijzer ge8n mooie keus.
Door dea heer De.SavorninLohman is beweerd,
dat de neutrale school is gesticht onder den
invloed der moderne predikanten. Dat ge-
zsgde bewijst, dat de heer Lohman, zegt spr.,
met de geschiedenis der nentrale echool niet
op de hoogte is, want dit is een onwaar
heid.
De geschiedenis leert, dat de Staat zich met
het onderwijs heeft bemoeid, maar het meest
In dagen van druk, als de staat in gevaar
verkeerde; in de 18» eeuw, toen men het
rykst was, werd de minste zorg aan het
onderwijs besteed.
Men beweert steeds, dat de school het kind
van de kerk is, maar dat is in Nederland het
minst waaraltijd is de school onder den
Staat geweest. Mannen als Karei V, Ellips II
en Willem de Zwijger, hebben zich vee! aan
de school laten gelegen liggen. Maar in de
18e eeaw bemoeide zioh niet de staat maar
de kerk met het onderwijs en toen was het
formidabel slecht.
Verschillende genootschappen, waaronder
het verslag van onzon afgevaardigde was
aan de beurt de verkiezing van een afge
vaardigde en een plaatsvervanger.
Gekozen werden, na een paai stemmingen,
de heeren Dr. Beeker als afgevaardigde en
Ds Koolman als plaatsvervanger.
Goedgekeurd werd het voorstel van het
Bestuur, om van de aan te vragen subsidie
te bestemmen f 60.voor aflossing der
geldleening, indertijd aangegaan voor de
stichting van een magazijn tot berging van
verplegingsmaterieel en de rest der subsidie
tot onderhoud en aanschaffing van verplegiugs-
middelen.
De begrooting voor 1906 werd vastgesteld
in ontvangst en uitgaaf op f 862 881.
Bij het laatste punt van behandeling wer
den eerst twee bestuursvoorstellen aan het
oordeel der vergadering onderworpen, met
dit gevolg, dat inet bijna algemeene stemmen
verlengd werd da aanvrage van 26 exemplaren
van hot jaarverslag van „Het Witte Kruis,"
ter uitreiking aan belangstellende leden, en
(met algemeene stemmen) aanvrage om de
brochure over de Melk-prijsvraag ter uitrei
king aan de leden.
Ten slotte werd door den heer Jb. Menle-
veld, in het belang der bewoners van da
Kreil, gewezen op den stank, dien de bekende
vuilnisbelt, gelegen tusschen de Strijkmolens
en de Kreil, verspreidt, natunrlyk afhan
kelijk vau weer en wind. Vooral in den tijd,
dat op die belt veel vischafval wordt gebor
gen, is het voor verscheidene bewoners van
de Kreil vaak ondoenlijk, in hnnne huizen
luchtverversching aan te wenden. Hoewel
lingen onderwijs geven en geen hoogere eisch ook de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen,
dan dat zij de hoofdacte bezitten. Bovendien i hebben zeer veel voor het onderwijs gedaan,
moet onderwijs gegeven worden in gymnastiek
en handwerken, wat ook door een dier 4
leeraren mag geschieden.
Deze eischen zijn veel lager dan nn voor
de bestaande rijkskweekscholen, die bovendien
nog het groote voordeel hebben van een leer
school te bezitten, waar de jeugdige onder
wijzers worden geoefend.
De wet schrijft voor, dat aan oen leerschool
moeten verbonden zijn 8 vaste onderwijzers
het is onmogelijk, zegt spr dat een leerschool
met maar 3 vaste onderwijzers, ooit een goede
leerschool kan zijn.
Het tweede euvel is de subsidie, f70 per
jaar per wekelyksch lesuur geniet znlk een
bijzondere kweekschool aan subsidie, wat met
140 lesuren per week een kapitaal formeert
van f 10.000. En voor dat kapitaal slechts
de eischen als hierboven is aangegeven. Een
hoofdacte moet de learaar hebben, en die
kan hy reeds op zyn 20ste jaar bezitten, en
dan verder 4 leeraren voor 11 h 12 vakken.
Maar het is nog niet genoeg, redeneert de
Minister, ik geef nog meer en wel f800 voor
eiken afgeleverden onderwijzer. Hierbij wordt
das een toestand geschapen, dat hst slagen
van een candidaat niet alleen iets beteekent
voor deu candidaat zelf, maar ook direct
geldelijk voordeel brengt voor den leeraar,
die zelf het examen zal afnemen
Het gevolg van deze snbsidlëering is, dat
er eensklaps 81 kweekscholen in ons vader
land zyn, meest allen in Limburg en Brabant,
en die ongeveer op de hoogte is met de kaart
van ons land, weet, wat dat beteekent.
De conclusie, die uit deze mededeelingen
over de nieuwe wet te trekken is, is, dat zij
in geen enkel opzicht werkelijke verbetering
belooft.
Daarna gaat spr. na de inrichting van de
sohool en de werking ervan. De nieuwe wet
belooft aan bijzondere scholen met 25 leerlin
gen subsidie, en het gevolg daarvan zal zijn,
dat er enorm veel van die kleine schooltjes
zullen worden opgericht. Over zoo'n schooltje
zal één onderwyzer den staf zwaaien. Voor
goed onderwijs behooren er niet te voel kin
deren in een klas te zitten, maar vooral moet
het onderwijs gegeven knnnen worden aan
kinderen, die zooveel mogelyk aan elkaar
gelyk zijn. In een school is op z'n minst
6 jaarklasaen met ongeveer 35 of 40 leerlin
gen per klas een vereischte, das geen goede
inrichting is mogelijk of er znllen ongeveer
200 leerlingen op een school moeten zyn.
Het groote voordeel gaat op dia kleine
schooltjes verloren, dat men onderwijs zal
kannen geven aan gelijk aangelegde kinderen.
In tal van dorpen, waar nog zoo'n fanatieke
sectehaat bestaat, znllen van die kleine school
tjes geboren worden.
De openbare sohool, waar men met alle
toewijding het onderwijs kan beoefenen, zal
en moet door deze premie van regeeringswege,
uit elkaar gescheurd worden.
Maar dat is nog niet het ergste. Dr. Kuyper
durft in zyn memorie van toelichting te
beweren, dat, al wat de gemeenten meer
geven dan de nieuwe wet eischt, dat dit
noodelooze uitgaven zyn. Men gaat niet
streven om het beste te
bereiken Is, maar men gaat
maar dat was van geen duurzamer, invloed.
Den grooten steun kreeg ons onderwijs gedu
rende de Fransche Revolutie, toen is het onder
wijs het meest vooruitgegaan.
In 1795, tydens de Bataafsche Republiek,
werd een acte van beginsel uitgevaardigd,
waarby het de plioht van den staat werd
genoemd, dat elk kind onderwijs kreeg. In
1806 kreeg men een definitieve schoolwet.
Alle onderwijs was openbaar, maar voor
bijzonder onderwijs werd vergunning verleend
onder zeer verzwarende omstandigheden,
Wat was nu in ons land het geval? Men
kon spreken van het protestante Duitschland,
en Engeland, het Katholieke Spanje en
Frankrijk, en daar waren de scholen ook
protestant en katholiek. Ons land was cal
vinistisch, maar had een zich zeer sterk uit
breidende katholieke bevolking. Men had de
school ook gaarne calvinistisch gemaakt,
maar dat ging niet. Christelyk onderwijs
werd den ouderwijzer geboden, maar varboden
het leerstellige onderwijs.
De strijd om da school Is niet als tyd ge
weest een strijd tnsscheu geloof en ongeloof,
maar een strijd tnsschen calvinisten en
k&tholiöksö
In 1830 wilde Willem I het onderwijs zóó
inrichten, dat het andersdenkenden niet kwet
ste niet strijdig was met de inzichten van
anderen. In 1842 gaf man geestelyken het rscht,
op te vragen alle boeken, om te zien of daarin
ook iets voorkwam wat kwetsend was voor
eenigerlei godsdienst In 1848 werd in de
Grondwet vrijheid van onderwys erkend.
Tot '67 bleef men bezig, om een goede
onderwijswet saam te stellen, steeds leed elke
poging schipbreuk, tot eindelijk een wet
geboren werd, waarin het artikel, dat den
onderwyzer gebood zich te onthouden van het
doen en laeren van dingen die in strijd waren
met het godsdienstig begrip van anderen en
hij prent den kinderen eerbied voor anders
denkenden in.
Dat laatste was menigeen in die dagen
veel te erg.
In '57 werd dus de zoogenaamde nentrale
school geboren, uit een conflict tnsschen
Calvinisten en Katholieken.
De Calvinisten hebben er steeds op aange
staard, meester te blyven van de Staatsschool
en toen dat niet lukte, zijn zij met hnn
bijzonder onderwijs begonnen en hebben al
hun best gedaan, om de'openbare echool te
doen mislukken.
Toen ter dagen is het neutrale beginsel
geworden een negatief beginsel. Men vroeg
niet aan een onderwijzerwat doe je, maar
wat doe je niet. In tal van voorbeelden maakt
spr duidelyk, hoe dat negatieve Dentrallteits-
beginsel tot allerlei bespottelijks aanleiding
gaf.
Het was de taak der overheid geweest, zich
bezig te honden met wat een onderwijzer wèl
moest doen. De taak en roeping van een
wijze beschouwen elkaar als natuurlyke
vijanden hoeveel te sterker wordt dat gevoel
van vyandschap aangekweekt, als men scholen
krygt hier met Joden, daar met Katholieken,
of Calvinisten, enz.
Men preekt in de kerken wei over men-
schenliefde en verdraagzaamheid, maar als
hst kind tot de jaren des onderscheids is
gekomen, leert de praktijk hem, dat het in
die kringen juist anders is.
Men kweekt in die bijzondere scholen zoo'n
soort van solidariteitsgevoel en al wat er niet
bybehoort, leert men den kinderen als vijand
beschouwen. Men leert hen, dat die kinderen
van andere scholen iets anders, iets minders
zijn De neutrale school houdt de kinderen
bij elkaar.
Afgescheiden nu van elk ander motief,
aoht ik de nentrale school de beste, omdat
men in secte-scholen de kinderen hnn denken
in bepaalden vorm giet, aan banden legt. De
Christenen beweren, christelyke deugden te
leeren, en is er wel schooner deugd dan
verdraagzaamheid
De voorbeelden zyn er te over, dat den
jongen menschen die groote deugd niet wordt de spreker zich overtuigd houdt,'dat de bedoelde
geleerd op de byzondere schoien. Op de vuilnisbelt zioh op zelfs meer dan den ver-
neutrale school mag er misschien wat minder j eischtec afstand van de naestbijzijude wonin-
ovor gesproken worden, maar zij wordt beter gen zal bevinden, zon hy toch gaarne de
in toepassing gebracht. (Donderend applaus.) bemiddeling van „Het Witte Kruis" inroepen
Niemand gaf ^zich opjoor debat,^waarna om in dien toestand verbetering te verkrijgen.
ui j Voorz. neemt zich voor, de bewuste zaak
onder de aandacht van het Bestaar der
Afdeeling te brengen.
Daar niets meer ter behandeling werd
voorgedragen, sloot de Voorz. de bijeenkomst.
Vergadering van de Afdoe-
ling NIEUWE NIEDORP van den Bord
voor Staatspensionneering, gehouden op
Vrydag 20 Januari 1905, in 't lokaal „Prins
Maurits" van den heer P. Haringbuizen aldaar.
De opkomst was zeer geringslechts een
vijftal leden was aanwezig.
De Voorzitter, de heer D. Kuilman, opende
deze vergadering, waarna de secretaris, de
heer P. Haringhuizen Jr., de notulen voor
lag, die warden goedgekeurd.
Bij de nu volgende rekening en verant
woording blijkt de kas een batig saldo te
bevatten, groot f 8.801/».
de heer Van Kluyve met een opwekkend
woord de vergadering sloot.
Op Vrijdag 20 Januari verga
derde te BARSINGERHORN de Afdeeling
van „Het Witte Kruis", ten huize van den
heer P. Scheringa.
Niettegenstaande de zoo gnnstige weersge
steldheid, wsren slechts een elftal leden
opgekomenal weinig meer dus dan bij
de laatst gehouden bijeenkomst te Kolhorn.
De Voorzitter opende te half acht de
vergadering en de notalen der laatste bijeen
komst werden gelezen, zonder dat daarbij
op- of aanmerkingen werden gemaakt.
Punt 1 gaf aan verkiezing van een nienw
bestuurslid. De heer Van der Meer werd met
algemeene stemmen herkozen
Punt 2
den
In de plaats van den heer Jan Langedijk,
was verslag van den Secretaris, die moest aftreden en niet herkiesbaar was, wei d
toestand der afdeeling gedurende als bestuurslid gekozen de heer Tj. Koelémeij.
het afgeloopen jaar 1904. De spreker, de Da bsgroot.ing voor 't dienstjaar 1905
heer Dr. Beeker, kon niet veel bijzonders wordt opgemaakt en daarna besloten te
over dien toestand mededeelendie was zeer trachten, van het Hoofdbestuur alsnog een
gunstig te noemen. Van de verplegicgsmidde- Spreker of Spreekster te krygen.
len werd veel gebruik gemaakt, -aiiaan er Verder wordt besloten, het voorstel van
was 3 malen iets niet terug bezorgd, de Afdeeling Schagen tot wijziging van de
Ook hadden in deu zomer de regenbakken j r
van „Het Witte Kruis" uitstekend gediend.
Het ledental was geklommen tot 206. Waar
het te pas kwam.was de meeste welwillendheid
van de zijde van ons gemeente-bestuur onder
vonden. Na al die verblydende tijdingen
bevatte dit verslag evenwel eene beschouwing
over eene hoogst belangryka zaak. die een
bedsnkelyke zyde vertoont, en wel de zieken
verpleging door thans daartoe aangestelde
verpleegsters.
Het was dan ook naar aanleiding van
deze zaak, dat onder de aanwezigen een
geanimeerd gesprek volgde en het is zeker
niet ondienstig, hierop even uitvoeriger te
wijzen.
De zaak is deze.
Door de klassis Alkmaar der Ned Herv.
Kerk zijn enkele verpleegsters aangesteld en
over bepaalde wijkan verdeeld. De wijkver
pleegster nu, aan wie Sohagen tot standplaats
is aangewezen, heeft dienst te doen in de
gemeenten. Anna Paulowna, Wieringerwaard,
Schagen, Barsingerhorn, Winkel, Nieuwe- en
Onde Niedorp Men stelle zioh nu voor, dat
die verpleegster gelijktijdig te behandelen
heefc eene patiënt' in den Anna Paulowna-
poider en eene in de Moerbeek, of op andere
j var van elkander verwijderde plaatsen, en
men zal begrijpen, dat deze wykverplegiag
- over znlke afstanden al zeer ondoelmatig is
Ingericht en dat er, vooral bij ongunstige
weersgesteldheid, van de verpleegster reuzen
krachten worden gevorderd voor de verval
ling van hare soms moeilijke taak.
Daarbij komt nog, dat hare hulp eigeniyk
mag worden verleend alleen In Ned. Her
vormde gezinnen, en dat by deze bepaling
tal van geziDnen, waarvan de leden tot ver
schillende kerkelijke gezindten behooren, zoo
als dat juist onder de wijk Schsgen vaak
voorkomt, slechts ten deele genot van deze
onderwijzer is, de jeugd tot menschen te be- wijkverpleging kannen hebben,
kwamen, die zelfstandig den stryd in het Hoewel nog maar bij enkele personen hier
leven kannen voeren. Het is de taak van de en in den naasten omtrek de hulp van ver
school, het kind zelf te leeren onderzoeken en pieegsters is ingeroepen, is het reeds bij
waarnemen. Het kind heeft eigen rechten op zeer velen eene gevestigde overtuiging ge
geven wat te i eigen ontwikkeling, maar dank zij de neu- j worden, dat dte verpleging eene weldaad is
het onderwijs traliteit van de regeering, werd er in de sohool voor de lijdenden. Welnu met destemeer
beperken, men gaat zoo min mogelijk geven. een nadeelige neutraliteit geboren.
Maar de rijken, de groote heeren van de Wij onderwijzers, zegt spr.,_zijn in de school,
rechterzijde, die beweren dat dergelijke school- om die kleine
tjes voldoende zijn, zij zenden er hnn kinde
ren niet heen. Die kinderen gaan naar kost
scholen, waar zooveel mogelyk onderwijzers,
zoo min mogelyk leerlingen zyn. Zij ver
geten de groote waarheid, dat alle kindereu
recht hebben op ontwikkeling maar als er
zijn moeten, die ontwikkeling en onderwys
moeten missen, dit niet de kinderen der
armen moeten zyndie hebben het 't meest
noodig.
Het gevolg van deze wet zal zyn, dat de
openbare sohool, die steeds vooruitging en die
in haar vooruitgang de byzondere school
meêvoerde, nn niet meer zoo zal stygen,
omdat de grens, die gesteld werd, al reeds
verre is overschreden. Deze wet zal het
volksonderwys naar beneden trekken. 20
mlllioon geeft men aan het bijzonder onder
wijs, zonder dat men er de geringste waarborg
voor eischt.
De groote gemeenten, die reeds zooveel geld
voor hun onderwys uitgaven, keken relk-
menschenklndereB te ontwik
kelen, de kracht van den goeden paedagoog
ligt juist déérln, om van het jeugdige men-
echecklnd een mensch te maken, om in dat
kind te leggen zooveel goeds en edels als hy
vermag. Wat behoeft er dan gevraagd te wor
den naar Calvinist, Katholiek, Jood of onge-
loovige
Elke onderwyzer moet zioh afvragen, welk
recht heb ik tegenover dat kind, om die myn
idééën in te planten. ELk onderwyzer is een
tuinman, die moet zorgen voor een kostbare
plant. Die plant moet zelf groeien. En daarom
is het voor den onderwijzer de hoogste taak
en plicht, te zorgen, dat dia Inoeriyke groei
kracht zich ontwikkelt en vergroot, opdat
het kind, grooter geworden, tot mensch ont
wikkeld, over zyn eigen leveD zelf zal kannen
baslissen. Geel dat kind, wat des kinds ie,
recht mag men het betrenren, dat de bestaan
de wijkverpleging is ingerioht op eene wyze,
die hare weldadige werking stelt onder het
bereik van slechts enkelen.
Wenschelijk, zeer wenschelijk werd het ge
acht, dat door eene andere, eene betere or
ganisatie van wijkverpleging eene gunstige
verandering daarin worde gebracht. Er werd
gewezen op de mogelykheid om voor een
paar aanliggende gemeenten, als b.v. Bar
singerhorn en Winkel, eene verpleegster aan
te stellen, die, afgescheiden van kerkelijke
gezindte, daar hare hnlp kon verleenen, zoo
wel voor wijkverpleging als voor doorloopende
verpleging (hier wordt bedoeldverpleging
voortdurend, bij dag en naoht, zooals dat in
ernstige ziektegevallen wenschelijk of noodig
Is), hetgeen door samenwerking van verschil
lende oorporaties zou kannen tot stand
komen.
Wat nu in dit geval te doen door onze
maar niet, wat zyn toevallige vader of moeder Afdeeling van „Het Witte Krnis"
verlangt.
Bij de lichamelyke ontwikkeling geeft men
het kind ook geen steenen als voedsel, waarom
halzend uit naar een verhoging van sub- moet dat dan by de zedelyke, geesteiyke ont-
üie kwam ook, 6 mil- wikkeling.
De heer K. Sohoorl betoonde zich een
yverlg voorstander van onverwijld handelend
optreden in dezen, terwyl de héér Dr. Beeker
eene afwachtende honding wenschte aange
nomen te zien. Door den Voorz. werd in
artt. 1 en 2 der Statuten te ondersteunen.
Nadat men nog heeft besloten om te trachten,
in Zijdewind (gemeente Oude Niedorp) eene
vergadering te beleggen, om propaganda te
maken voor de beginselen van den Bond,
sluit de Voorz. de vergadering.
B y beschikking van de nM i n i s-
ter van Waterstaat isde hr. J. Breed te ZIJPE
benoemd tot buitengewoon opzichter by de
uitvoering der werken voor onderhoud vsn
de duinen en zanddijken onder Callantsoog en
Petten.
Naar men verneemt, is hetaan
de justitie na een ijvervolle, onvermoeide in
structie mogen gelukken den vader van het
doodelyk mishandelde 8-jarig kind in den
woonwagen te GINNEKEN (zie vorig no.)
tot de bekentenis te brengen, dat hij aan den
dood de schuldige is.
De ontaarde vader blijft alzoo voorloopig
in het Huis van Bewaring bewaard.
(D. v. Nbr.)
De Koning wereldkampioen
op de schaats.
Te GRONINGEN zijn de internationale ijs-
wedstrijden geëindigd met een overwinning
vau den Hollander De Koning, die den wed
strijd over 600 M. verloor tegen den Noor
Loerd&bl, maar de andere 3 over 6.000,
1.600 en 10 000 M. alle zeer goed won.
Hij heeft dns 8 van de 4 wedstrijden ge
wonnen en is alzoo wereldkampioen.
Te DEVENTER is een kind van 1 jaar,
dat in een tafelstoel zat, waarin een test met
vuur stond, levend verbrand.
Te DEVENTER is gisteren ook
nog een ander kind verbrand. De halfjarige
Bern Heerings in de Hoogestraat schyut op
een stoel te dicht by een kachel te hebben
gezeten. Da moeder was afwezig en het wicht
alleen thuis. Het schortje van het kind vatte
vlam en in een oogwenk stond het in lichte
laaie. De kleine bekwam dergelijke ernstige
brandwonden, dat alle hoop op behond moest
worden opgegeven, toen de moeder thuis
kwam en het in eorgwekkenden toestand
vond. Na eenlge oogenblikken is het onder
hevige pijnen overleden.
Kind verbrand.
In da Uilen burgerstraat 66 te AMSTER
DAM, op de derde verdieping achter, bewooDd
door het gezin Brninaveld, was gisterenmid
dag het vijfjarig dochtertje, Rosa, een oogen
blik door de moeder alleen gelaten. Toen
deze in de kamer terugkeerde, vond zj) het
kiud, dat te dicht bij het brandend fornuis
gespeeld had, in vlammen. De moeder riep
om hulp eu trachtte de vlammen te blnsschen,
waarbij zij zelve ook brandwonden bekwam.
Vóór de inmiddels gealarmeerde brandweer
ter plaatse was gekomen, hadden de buren
het kind naar buiten gebracht en naar het
Israëlietiscn Gasthuis vervoerd. Daar bleek
het ernstig8 brandwonden te hebben beko
men. Naar wij vernamen is de ongelukkige
kleine reeds aan de gevolgen overleden.
Samenwerking.
Zaterdag 21 Januari j.1. hebben te AM
STERDAM de algemeene vergaderingen van
den Vryzinnlg-Democratischen Bond en van de
Honderden malen znllen de paedagogen nog j uitzicht gesteld, dat evenwel de zaak by het Liberale Unie plaats gehad. Op belde ver-
of het gehalte van de beide scholen beter
wordt.
Byzonder onderwys is op zichzelf niet te
veroordeelen, dat is geen argument. De groote
Thorbecke heeft eens zelf gezegd een natie,
file byzonder onderwijs geniet, behoeft op
fiien grond niet ongelukkig te wezen.
Indien het onderwij» verbetering zal krygen,
waaruit kan dat blyken Een ieder voelt, dat
een eerste vereischte voor goed onderwijs is
een deugdelyke opleiding van den onderwyzer;
5 vo'gt als 2e voorwaardehoe zal de
onderwyzer zijn werk moeten doen en ten
fierde: onder welke omstandigheden verkeeren Deze wet sticht onheil
gemeenten werd afgedragen
Het neutrale onderwijs krygt zoodoende
geen cent meer, het byzondere eenlge mtl-
lioenen, zonder eenigen waarborg.
Het is geen ijl geroep, maar het is werke
lijkheid er dreigt eeu groot gevaar. In Llm-
bnrg en Brabant mag deze wet het zwaarst
worden gevoeld, maar het is een feit dat het
heele land den drnk zal gevoelen, ook de meest
sterk verschanste vrijzinnige plaatsen. Het
openbare onderwijs wordt er door bedorven,
het byzondere er niet door verbeterd, het peil
van het volksonderwys wordt dus verlaagd.
falen en zich vergissen, maar het zal goed
directe gaan, als men maar blyft vragen, als je het
die I kind leertvorm Ik het zóó tot een zelf
denkend mensch.
28 Jaar ben ik onderwijzer, 28 jaar ben ik
een nitgesproken socialist, maar nooit heb ik
in die 28 jaar de fatale grens overschreden
en dat niet uit vrees hiervoor, of d éér voor,
maar nit eerbied voor het kind, waarvoor ik
stond.
het kind besehonwen als een
Bestaar in ernstige overweging zou worden
genomen.
Pant 3 van de agenda wasVersiag der
Commissie, benoemd tot het nazien der reke
ning van den Penningmeester. Daar geen
der Commissieleden aanwezig was. bracht de
Voorz. rapport uit. De rekening der Afdee
ling over 1904 sluit met een batig saldo van
f 12.88®.
Onder punt 4 werd door den heer Dr.
Beeker iets ten beste gegeven uit het jaar
verslag van „Het Witte Kruis," door den
Moet men
soort privaat bezit, om het naar eigen model
te knijpen en te vormen Moet het de grootste heer Van Eldik Thiema op de laatste jaarver
begeerte zijn van ouders, om een menschen- gadering, als gewoonlyk, zoo geestig uitge-
klnd te verwringen tot een zwak of sterk drukt. Uit dit verslag bleek, dat „Het Witte
afgietsel van zichzelf? Kruis" thans bestaat alt 80 &fde8llngen met
Dat byzondere onderwys zal het en vel, dat 18000 leden, ln ronde getallen genomen. Na
gaderingen zon gestemd worden over een
gezamenlyk opgemaakt en vastgesteld pro
gram van actie voor de a.s. verkiezing van
leden voor de Tweede Kamer. Op de ver
gadering van de Liberale Unie werd dat
program met algemeene stemmen aangenomen,
op de vergadering van den Demooratischen
Bond met 48 vóór, 10 tegen en 2 blanco.
Al wat dus vrijzinnig-liberaal is, zal bij den
a.s. stembusstryd samenwerken. Wij znllen
hopen, dat deze samenwerking gunstige
resultaten mag brengen.
Door den Bisschop van Haar
lem is benoemd tot lid van het Parochiaal
Armbestuur ta NOORD-ZIJPE de heer
C. de Wit Pz.
