HENRIK GEHRTS.
llVVriMliiiUM,
Mededeelingen
Zondag 18 Maart '06.
TWEEDE BLAI).
FEUILLETON.
Voorjaarsvergadering van
de Vereeniging tot Ontwikkeling van den
Landbouw in
gebonden op Woensdag 14
voormiddag* half elf ure, ln het koffiehuis
De Zwaan van den heer D. P^per te Heer
H<Aanv^erig 67 lfdn en 26 gasten.
De Voorzitter, de heer J. Koopman, opent
met een hartelgk welkom de vergadering,
met enkele woorden ln herinnering brengend
de Instelling van een ministerie van land
bouw, wat reeds sinds lang een wensch was
aeweèst van Noorderkwartier, waarvoor
Voorz. dan nu ook gaarne, vast ervan over
tuigd dat hij spreekt namens allen, de Kegee-
ling hartelijk dank zegt. j
De zeer uitvoerige en sooals steeds uitstekend
gestelde notulen werden door den heer \V.
Teengs gelezen en door de vergadering goed
geVoorz. deelt mede, dat de heer C. Nobel, do
Rnkslandbouwleeraar, verhinderd is wegens
ongesteldheid de vergadering bg te wonen.
Hö spreekt de hoop nlt, dat die ongesteld
heid van voorbjjgaanden aard mag *rjn «n
mqnheer Nobel weer spoedig ln ons midden
9
'e<bep:06VlnK met deo weldeploeg heeft
fcg de heereu K- Jonker en D. Brander
ven
Da
weer
P'lngevdgedbe8chikklng van de ReS^Ing ls
de heer P. Sohenk Dz. voor Noorderkwartier
en de heer J. de Veer voor de afdeellng
Behagen van de Holl. Maatsoh. aangewezen
als lid der Commissie van toezicht op den
cnrans voor smeden te Behagen.
De heer K. Jonkert te Bennlngbroek is
benoemd tot offioleel monsternemer op een
"Bö'de Hdl1 Spoor wegmaatschappij is sterk
aangedrongen op beter vervoer van vee. De
Directie heeft gevraagd, ^lachten daarover
direct aan haar te zenden, en niet aan de
stations chefs te doen- Gemeentebesturen van
groote marktplaatsen Is gevraagd, goed drink
water voor het vee beschikbaar te stellen en
ook la bg de Vereeniging tot bescherming
van dieren aangeklopt.
Er zijn 14 gierkelders aangegeven voor een
premie. Deze zullen onderzocht worden ln
Juni, wanneer ze leeg zjjn.
Van de Veebascule te Behagen wordt nog
maar weinig gebruik gemaakt.
Over de ievende meatetof in Amerika had
de Secretaris eenige mededelingen ontvangen
van den heer Willekes Macdonald. Van deze
levende meststof wordt in Amerika zeer vee!
werk gemaakt, ook door de Regeering der
Vereenigde Staten. Zg stelt die bacteriën
verkrijgbaar en er zijn 126C0 aanvragen om
die levende meststof tot haar gericht. Door
den heer Macdonald Is gevraagd, ook aan
Noorderkwartier eenige bacteriën te zenden,
die nn wel spoedig zullen komeD.
De heeren R. Visser en J. Zuurder zullen
Eogelsche varkens aankoopen voor eigen
rekening, en vragen daarvoor den moreelen
steun der Vereeniging. Bestellingen worden
aangenomen door den Secretarie. Later deelt de
heer Zuurbier nog mede, dat minsten 60
stuks gevraagd moeten worden, anders gaat
het niet door. 7 Exemplaren zijn pas aange-
"Dgd Statuten, ln December van het vorig
jaar opgezonden, zijn nog niet terugge-
Van de hand van Dr. Schei) is een brochure
verschenen getiteld „Over goed melken en de
behandeling van molk, die voor 2 cent per
stuk bn den secretaris verkrijgbaar is.
De heer J.Zgp Kz. te Venhuizen doet ver
slag over een conferentie aangaande de .nterna-
tionale tentoonstelling,in 1907 te Öravenhage
te houden. Ver.chlliende commissies werden
daar geformeerd en door Noorderkwartier de
heeren P. Schenk Dz., H. Jo. Avis en Wai-
bcer als haar vertegenwoordigers aangewezen
Hiermede waren de mededeellngen aige-
Ingekomen Is een verzoek van de Afd.
Velgen van de Holl. Maatschappij, om sardis
voor hare dit jaar te houden
Daar Noorderkwartier steeds subsidie heelt
geweigerd, wordt ook op dit verzoek een
afwijzende besohlkklng genomen.
Door de Groninger Maatschappij van Eina-
bouw en Nijverheid is een adres aan ae
Regeering gezonden.om evenals in Dultschland
eca ijk in bet leven te roepen van bascules,
weegbruggen enz., voor de weging van
kaas, stroo, aardappelen e.d. Met algemeens
stemmen wordt besloten aan dit adres
edhaesia te betuigen.
De heer J. de Boer wjjst nog op de noodza
ke'rjkheid dar do Vereeniging den nadruk legt
op eenige faciliteiten voor deu landbouw,
die ook door dit adres rijn te verkrijgen,
speciaal voor de zuivelbereiding.
Voorzitter belooft dat
Het verslag van da Pachtcomiaisslëa geeit
aan, dat gedurende 1905 in het le district 1
boerderij is geftxjeid. De CommUcie vraagt
f 60 subsidie, wat met algemeene stemmen
wordt toegestaan.
Het Jaarverslag aal aan alle leden worden
toegezonden.
De Commissie voor het nazien der rekening
brengt bij monde van den heer D. Govsra
rapport uit en adviseert tot goedkeuring,
waarbij de vergad rlng zich «arslult. Het
batig saldo der rekening is f 635 79'.
Nu komen ter vergadering de heeren Lovink,
Directeur-Genersal van Landbouw, en Lönnie,
Inspecteur vsn Landbouw, die door den Voor
zitter hartelijk welkom worden geheeten en
door de vergadering met applaus worden
ontvangen.
Volgt het zeer uitgebreide en belangrijks
verslag van de werkzaamheden van den
Zuivelconsulent Dr. 8chejj. Daaruit kunnen
we uit den aard van de zaak slechts eenige
korte mededeellngen laten volgen. Er werd
een cursus voor melkondereoek gehouden,
waaraan 24 jongelui deelnamen, om ia het
bezit te komen van het diploma van be
kwaamheid ale meikcontroleur eenei fokver-
eenlgfng of kaaefabrick- 3 Werden afgewezen
en 21 slaagden, 4 rijn cn meikcontroleur
bij een fok vereeniging, 2 aan een kaaifibriek.
In November is reeds weer een nienwe cursus
geopend en zelfs konden 13 jougelui daar
geen plaats vinden.
788 Vetbepallngen volgens Gerber werden
verricht, en vsn 73 monsters meik werd
het 3. G. bepaald Tweemaal zond ean kaas-
fabriek een monster melk, omdat een leve
rancier werd verdacht, en tweemaal werd dan
ook een boete opgelegd 187 Meikmonsters wer
den op vetgehalte onderzocht van een kaas-
fabriek. 226 Meikmonsters werden onderzocht
op deugdelijkheid. 182 Bu'y.ometers werden
gecontiö'eerd en voor den Bocd van kaas-
fabrieken 265 thermometers. 41 Vergaderingen
werden bijgewoond, 1 lezing werd gebonden.
Het aantal fokvereenigingan bedraagt nn
16, welke veel werk aan het zuivelconsn-
lentsohap gaven. 9 Kaasfabrieken en 19 znl-
velboerderjjen werden bezocht, meestal om
het optreden van kaaegebreken op te sporen.
Eenige znivelbereiders en 8 kaasfabiiekeD siju
begonnen met de toepassing van relficnltnur
tjj de kazerijdeze vervangt dan de lange
wei. In de praktjjk bevalt het gebruik van
de reincultuur goed.
Bij de lessen aan de Rgksl&cdbonw win ter-
school en dea O-iderwgzeracnrsug werden
nog verschillende andere werkzaamheden
door den zuivelconsulent verricht.
De vergadering hechtte met een luid ap
plaus hare goedkeuring aan dit verslag. De
heer R. V;»ser te Berkhout zou gaarne zien,
dat den zuivelconsulent meer tijd bleef om de
resultaten van zijn wecken en raadgevingen
na to gaan, maar daarvoor is hnlp voor
hem dan ook noodzakelijk.
De heer Lonwiens van Rotterdam bracht
cn een rapport nit omtrent de inentings-
proeven togen pestziekte bij varkens. Met
een 60 tal biggen werd deze proef genomen
en de dieren tegen vlekziekte en borstziekte
ingeënt. Alle maatregelen werden genomen
voor de zekerheid, dat de proef met zoo ge
zond mogelijke dieren begon. De eindconclusie
gaf niet veel zekerheid. Gezegd kan worden,
dat de inenting niet zonder resultaten is
geweest.
Voorzitter vraagt maohtiging, cm voor
deze proef, die de Vereenlgleg zeer veel
geld heeft gekost, een hoogere subsidie te
vragen dan was toegezegd, om zoodoende
het ontstane gat in de geldmiddelen te
stoppen- Wordt aangenomen.
De heer R. Visser wil aan de Regeering
vragen, om een nieuwe proef te nemen
N rorderkwartier heeft geen geld en daarom
moet zij de Regeering dat nu laten deen.
De heer J. J. Winkel wil de RegeeriDg de
kosten laten dragen, omdat dit voor Noor
derkwartier oemogelijk ismaar de Vereeni
ging moet zich beschikbaar stellen voor
het werk, dan blijft zij haar roeping getrouw.
De heer Lovink, Directeur-Generaal, acht
deze besproken kwestie vao het grootste
belang, waarover het laatste woord nog niet
is gesproken. Hjj acht een krachtig onderzoek
noodzakelijk en waar dat gaat boven de
krachten der Vereeniging, zal een verzoek als
straks genoemd, bepaald wel ln gunstlgen
overweging worden genomen en is hij bereid
dat kraohtig te stenneD. (Daverend applaus.)
De heer Dr. Scheg brengt nu uit het rap
port omtrent het onderzoek naar de oorzaken
van de z. g. Boekelscheurtjes in de kaas.
Voor dit speciale onderzoek is eei Commissie
benoemd bestaande uit de heeren C. Nobel, Scha-
Roman
van
FRANS ROSEN.
ean; H. Jb Avis, MidwqodD. Brander, Hoog-
karspelJ. Wonder, Berkhout es Dr. Scheg.
De Commissie hield eerst een kaatkeurlng op
zulvelboerdergen en kaasfabrieken, welker
bereidisgtme'.hode- voor hst beoogde doel
dienstig kou zjju. 22 Zuive'bereiders en 29
kaasfabrieken werden bereid bevonden tot
medewerking. Daar werden op 28 26 en 30
Augustus twee kaasjes gemaakt ea die in markt-
rjjpen toestand naar de kasefabrlek te Hoog-
karspel gezonden. De helft der kaasjes wer
den op 26 Sept door de Commissie beoor
deeld, de andere helft op 20 November.
Het algemeene oordeel der Commissie Is,
dat dit onderzoek niet af la en dat met de
bestudeering moet worden voortgegaan, reke
ning houdende met de ervaringen, cn opge
daan.
Bij geen der gekruimelde kaatjes kwamen
scheurtjes voor. De door da vaklui verkon
digde meening, dat Iemand die kruimelt geen
laat heeft van scheurtjes, 's dus bevestigd, en
het Is wel gebleken, dat het gevaer van het
gebrek in meerdere of mindere mate te kragen,
ontstaat bij het wijzigen van de methode van
opmaken, wanneer de wrongoimaasa niet meer
zoo verkralmeid wordt, doch als een dichte
aaneengesloten massa in den kaasvorm komt.
Een verkeerden loop van het uitdrogingsproces
acht men de meest gangbare veronderstelling
omtrent de oorzaak.
Het voorstel van de Commissie Is nu te
verzoeken of men aan de Proefzuivelboerderjj
het gebrek wil bestudeeren, en een tweede kaas-
kenring te organiseeren en wel ln de le
helft van Juni. Wordt met algemeene stem
men goedgekeurd.
Tot bestuursleden worden gekozen de
beiren: J. J. Wloksl, Nibblxwoud; P.
Oiij Grootschermer en Jb. Kaan, Wierlnger-
waardtot Voorz. de heer J. Zjjp Kz te
Vechulzen en tot plaats voor de volgende
vergadering Parmerend.
Na de pauze hondt de heer Brouwer een
uitvoerige verhandeling over de pogingen
tot verbetering der Zoet water vlsschtrg, door
de Heidemaatschappij aangewend. Spr. zegt,
dat 13400 H A. water, dat is Vts van onzen
bodem, die in cnltnur is, geschikt gemaakt
kan worden voor de Zoetwatervis-cherg. Das
wel een «sak, die de aandacht wsard is, om
dat meer personen daarbij brood kannen
vinden. Onze zoetwste'.vkch wordt hoofd
zakelijk uitgevoerd en wel naar Engeland,
Frankrijk, Dultscblacd en België.
Door cijfers toont Spr. aan, hoe die nlt-
voer achteruitgaat, en daaraan zit natuurlijk
vast de achteruitgang van de visschersbavol-
klng in welstand, en mindere opbrengst
van het water voor de efgenareD.
Als oorzaken van dien achteruitgang noemt
Spr. de weinige bescherming, die dit bedrijf
vsd den wetgever geniet, het niet voldoende
kennen van het bedrijf door hen die het
ultotfenen, en het gemis aan een flinke
organisatie van beroeps visschers.
Uitvoerig worden de voordeelen van een
nieuw aanhangig gemaakt wetsontwerp
tegenover de wet van 1857 uiteengezet.
Bq deze Dleuwe wet wordt de kleine
visch beschermd en kunnen maatregelen
genomen worden om de voortplanting niet te
storen, de paaiplaatsen te beschermen.
Het kroozen en moddertrekken, dat vooral
in koclstreken geschiedt, maakt het kuit-
sobieten onmogelijk.
Een bepaling, die belangrijk Is, is het stroo
pen tot misdrijf stellen, zoodat dit niet mser
gelijk staat met het r|dau zonder licht.
Den visschers ontbreekt het veelal, zegt Spr.,
aan de noodige kende om visch in het water te
brengen en ook om ze er In te houden. Bi) de
(Xploitutie van het visohwater houde men
rekening met de hoeveelheid natuurlijk voed
sel, die in het water is. Eu men moet d 1 e
vlsschen ln het water brengen en houden, die
de hoogste marktwaarde hebben.
Dat zijn voor ons poldsrwaterpaling,
zeelt en karpervoor de plassen de snoekbaars,
snoek en baars. En daarom Is het voor de
visschers van het polderwater elach, alle
andere vlsschen daar uit te houden. Vooral
snoeken, als zijnde roofvlsscheu, noemt Spr,
ongewenscht.
Door het uitzetten van visch, ds paai
plaatsen te beschermen, en broedvjjrers aan
te leggen voor edetkarpers bijv., kan men de
zoetwatervisscherjj bevorderen.
Polderstnren en particuliere eigenaren van
visebwater kunnen door verschillende bepa
lingen in het leven te roepen, reeds zoo ter
dege meewerken.
Te korte pachttermjjnen worden ook zeer
veroordeeld.
De organisatie van Nsderlandsche beroeps-
visschers ln zoetwater gaat reeds fl ck
vooruit; in 1 jaar zijn reeds 48 afdeeiingen
met 2200 leden aangesloten.
Spr. elcdigt met een krachtige opwekking
tot samenwerking, opdat uit het water meer
verkregen worde dan tot nu toe, wat met een
goede exploitatie zeer goed kan wordtn
bereikt.
De verschillende bestuursvoorstellen komen
nu aan de orde
le. De heer A. J. Feeck leidt, ln een uit
voerige uiteenzetting, inhet ontstaan en de
werkkring vsn den nieuwen Bond voor Zui
velfabrieken in Noord-Holland, en op zijn
voorstel besluit de vergadering om buitenge
woon lid te worden tegen een contributie
van f 5.—.
2«. Ds heer H. Jb- Avis stelt voor, met
het opleiden vsn veeverloskundigen door te
gs&n. gelet op de nltstekecds resultaten, die
daarvan worden gezien. Aangenomen.
8e. Voorzitter etelt voor, om, sooals in de
najaarsvergadering reeds was besloten, een
wedstrjjd te honden in het boekhouden ln
het laDdbonwbedrgf, om zoodoende weer een
■tootje te geven in de goede richting. Eerst
was besloten, voor dien wedstrijd nlt te loven
4 premies van f 25 elk; cn wordt voorgesteld
le premie vsn f 100, 2e van f 60 en 3e van
f40 Mei algemeene stemmen aangenomen.
4e. Het punthet bevorderen van goed
meikeu, wordt ingeleid door Dr. 8cheg. Deze
stelt voor, weer een examen te houden in het
melken en deelt de geschiedenis mee van het
ontataan ven het werkje over goed melken
en da handeling van melk, dat hij onder de
aandacht der aanwezigen brengt. Dit voorstel
wordt aangenomen.
5e. De heer P. Kaan Dz., Inleidende het
pnuthet beproeven van een stroc-elevator,
releveert, hoe deze proef vorig jaar niet kon
doorgaan, doordat een verkeerde machine
was geleverd. Hjj stelt nn namens het be-
stuur voor, dit jaar die proef te houden en
f 100 daarvoor beschikbaar te stellen. Aan
genomen.
6e. Het nemen van proeven voor mestvee
is het volgende pnnt, door Dr. v. d. Zsnde
Ingeleid. Het doel is, een vergelijking tna-
schen twee voederrantsoenen één met veel
eiwit en weinig zetmeel, één met minder
eiwit en veel zetmeel. Tegenwoordig wordt
aangenomen, dat eiwit het gewenschte be
standdeel it, mtar daar dit daar Is, is het
niet ongewenscht dit door proeven uit te
maken. Is het zoo, dan moet het dure be
taald wordec; blijkt het anders, welnu, dan
is daar veel voordeel van te trekken. De
proef zal genomen worden met 16 stuks jong
vee bij den heer K. Breebaart Jz., en de be-
grootlug der kosten ie f 300. Aangenomen.
7e. De heer F. Schenk Dz. leidt inde
beoordeelicg van nftkomsten van dej in het
vorig jiar ingevoerde Wensleydale rammen.
De bedoeling is, om ln September te Hoorn,
Alkmaar en Sohagen een kenring te doen
uitschrijven. Wenschelgk wordt geacht het
inzenden der rtmmee en daarnaast de afstam
melingen van Tesselsohe en gewoon ge
kruiste schapen. Een viertal van elk dezer
rubrieken, ooi of ram, moet worden Ingezon
den, door één eigenaar.
Op elke plaats wordt voor de 2 beste ram
men, en voor de drie beate viertallen lamme
ren een premie beschikbaar gesteld. f 175
wordt hiervoor aangevraagd. Aangenomen.
8a. De heer W. C. Duin etelt tot verbe
tering der varkensfokkerij voor, slachtproe-
ven te honden, om te kannen nagaan de
inwendige verhouding van vleesoh en vet
van verschillende varkensraeaen en typen.
Msde worde nagegaan de vruchtbaarheid,
vroegrijpheid, verschillen in groei en vereischt
voedsel, alsmede de verdere eigenschappen
Het bestuur vraagt hiervoor een crediet van
f 100. Aangenomen-
De begrooting wordt vastgesteld op een
ontvang, en uitgaaf van f 3114.291/» met een
post voor onvoorziene uitgaven vao f 61.69Vj.
Bjj de iondvraag wil de hear R Visser de
Regeerlng dank brengen voor hasr plan, om
voor koelen gestorven aan miltvuur, esc
hoogere vergoeding te geven- Dit noemt Spr-
het eenige middel om deze ziekte te be
strijden.
Spr. zon verder gaarne zien, dat het bestuur
zjju aandacht bleef wijden aan de zoo belang
rijke zaak voor onze vetf okkerjj het kalf-
verwerpen. Als eomi andere gezichtepantin
worden geopend, moet daarvan vooral modc-
deeling wordec gedaan.
Voonitter doet toezegging.
De heer C. Brommer brengt namens de
efd. Alkmaar der Holl. Maatich. de botziekte
ter sprake. Meur daar dit iets is, dat den
laatsten tjjd door Noorderkwartier uitvoerig is
behandeld, wordt hierop niet verder ingegaan.
De heer Dr. v. d. Ztnde neemt deze gele
genheid te baat, om te wijzen op Je ondoel
matige verpakkingen van monsters, die naar
het proefstation worden gezonden.
De Directeur-Generaal, de heer Lovink,
brengt ln eenige hartelijke woorden dank
voor het welkom, hem en den heer Löhnls
etraks toegeroepen en zegt, met veel genoegen
wederom deze vergadering te hebben bijge
woond, waarvan de besluiten zooals
hij hoopt, weer mogen bijdragen tot bevor-
deling van den landbouw, tot ontwikkeling
van de Vereeniging, tot aller welzijn
Nadat de Voorz. hierop in goed gekozen
woorden heeft geantwoord, wordt de verga
dering met de gewone plichtplegingen ge
sloten.
Twee nieuwe leden werden aangegeven.
omtrent zjjn verbljjf in Frankrjjk
door A. D. Gboxmax.
Opgemaakt voor en voorgelezen in de ver
gadering van Oud-leerlingen der
R. L. W. S. te Schagen.
o—
IL
Maandags woonden we bjj het voorbrengen
van de teruggeroepenen, waaruit de aankoo
pen plaats vonden. Nu zagen we de élite bjj
elkaar. Dien dag waren wij allen ln verruk
king en werden er onder het gezelschap ver-
scheidenen warm voorstander van hetAnglo-
Normandfsche paard. Er waren er verschel-
dtoe, die beet hadden kunnen doorgaan voor
Oldenburgers, maar dan met meer adel,
lichter, doch droger beenwerk en meer gang,
ln ééa woord zeldzame paarden. Wel hadden
we ouder die caroisiers meer eenheid van
type verwaoht Eén gebrek, dat veel voor
komt ook onder de besten, ls de bokbee-
n 1 g e stand, al* gevolg van de verrichtingen
op de baan, maar dit wordt hun dan ook
meer als schoonheids-, dan als fokgebrek
aangemerkt. Opvallend goed zjjn bjjna zonder
uitzondering hoeven, beecen en ruggen,
d. w. z kwaliteit van beenenop gebreken
ale reebeen en scherp geteekende sprongge-
wrichten werd veel meer toegegeven dan bjj
ons te lande.
Het aankoopen geschiedt op de volgende
wjjze. De commissie bepaalt zelf, wat ze voor
den hengst wil geven, maakt dit cjjfer later
bekend aan den eigenaar, waarbij het bijna
altjjd regel is, dat de gnnclng volgt. Van
„handelen" is dus geen sprake I
De carossierhengsten gelden gemiddeld
ongeveer 6 a 6000 francs, de trotteurs een
paar duizend francs meer. Voor particulieren
is hier op de keuring geen geschikte gelegen
heid tot aankoop van de besten, daar de
fokkers den Staat, als jaarljjksch groot afne
mer, gaarne te vriend houden en een door
hem begeerden heDgst niet voor een paar
duizend francs meer aan een particnlier ver-
koopen. Daartoe moet men, nog voor de
drafproeven hebben plaats gehad, dus
ln de zomermaanden,bjj de fokkers aan hals zjjn.
Onder de niet teruggeroepenen zjjn ook
nog wel zeer bruikbare paarden, (zoo kocht
o.a. de heer Van den Heuvel voor de N. H.
en R -V. den harddraver „Anciens"), maar een
groot Amerikaanach handelaar ichgnt hier
voor wel het voorwoord te hebben.
Den volgenden dag bezochten we 't nieuw
gebouwde hengstecdépdt te St. Lo, l'/i nar
sporene van Caen.
Dit prachtige dépot biedt rnimte voor 4 k
500 dekhengsten.
We werden opgewacht en rondgeleid
door dsn onder-directeur, die ons de geheele
inrichting heeft laten zien-
De indrnk, dien wjj kregen, direct na het
binnentreden van de poort, was overweldigend.
Zóó ieta grootsch en tchooce had niet één
van ons, behalve de Overste zelf, die het al
kende, durven verwachten. Rondom een zeer
groot middenterrein met heerljjk groene gras
velden en prachtige bloemperken, doorkruist
van prachtige breede, beharde monsterbanen,
waren de stallen, de directeurswoning, de
zadelmakerij en de manége gebouwd, ter
wijl zich meer op den achtergrond de zieken
stallen, de smidse en nog meer bevindt.
Alles is even rjjk, groot, prachtig en doel
matig ingericht en de stiptste orde en de
grootste zindelijkheid vallen weldra op. We
Qumcn oerat wn vlaohUgan t(jk VBU binnen,
waarbjj een schare rood-gejaste knechts ons
steeds voorging om de hengsteD even bjj den
kop te pakken en goed neer te zetten.
Esrst zagen we de volbloeds en waren
7errnkt over de prachtige, hoog-edele modellen,
zoo geheel 't tegenovergestelde van wat we bjj
ons te lande op de renbaan zien. Zs hadden
vaak hetzelfde voorkomen als de zuivere
Arabierenbat fjjn besusdan, intelligente
hoofd, den langen, fijnen hals, de prachtige
bovenljjn en dito langen staart, het levendig
temperament en het fjjne gebeente. De atand
op de voorbeenen was ook hier, tengevolge
van de baan, zeer slecht.
Men gebruikt het volbloed, om het half
bloed meer adel te geven, wat vaak wel ge
lukt, maar ook nogal eens ten koste van den
gang. De volbloeds waren, evenals de
harddrave r s, gestald (n ruime bcxen van
hout en traliewerk, sóó, dat allen elkaar konden
zien.
Een beschilderd bordje boven eiken bcx
vermeldde den naam, de afstamming en de
gewonnen prjjsen op de baan, vóór ze hot
eigendom waren van den Staat, die niet zjjn
eigen paarden laat rennen of draven. De
carossiers staan op standen met lage tusschen-
schotten, steenen kribben en rechtstandige
rnlven daarboven.
Zo staan vast aan riemen, aan welker
einden een klos, die op en neer gljjdt tusschen
twee rechtopstaande staven in 't midden van
den stand, waardoor niets geen lawaai valt
op te merken.
Achter de standen liggen gevlochten stroo-
matten ter breedte van 1 M.
28.
„éeo
„Mijn God!" 'riep Jeata uit,
van ons moet toch voor hem zorgen. En
ik zie niet in, dat ik niet dadelijk zou
mogen doen, wat ik doen wil. Ik kan hem
toch niet in den vreemde laten omkomen.
„Je geld zal hem voor het omkomen niet
beschermen," zeide Henrik ernstig.
„Jouw hardheid eu liefdeloosheid eerst
recht niet!" gaf zg kort en scherp terug.
Het was een treurige dag. Ruth leed
ontzettend onder het twisten harer ouders.
Haar achting voor haar moedei raakte aan
het wankelen en dat verscherpte het leed
Henrik was zelfs ontoegankelgk voor
haar vriendelijke opmerkzaamheden, haar
schuchtere pogingen om hem op te vroo-
lgken, en de rimpels op zgn voorhoofd
wilden maar niet efien worden.
Jesta bestelde plotseling m den namiddag
het rijtuig en reed toen het reeds donker
werd uit, zonder te zeggen waarheem
Zij kon het thuis, waar zg voor niemand
haar hart eens kon uitstorten, met uithouden.
Zij moest een ander haar leed eens kiagen.
Zö meerde te nullen staken van vertwg-
feling. En in dien gemoedstoestand reed
zij naar Lisa Behren.
„Je bent reeds eenmaal zoo goed voor mg
geweest, in een van die moeilijke uren die
ik doorleefd heb. Daarom moet ge mg
vergeven, als ik nu nog eecs naar je toe
kom, om bg jou uit te weenen."
Zjj had zelfs den briel van Rik meege
nomen en nadat zg baar hart had uitge
stort, toonde ze dien.
Het was een zwaar uur voor L!sa Behren.
Al haar zielesterkte, haar gewetenskracht
en bovenmatige goedheid had ze noodig,
om dit uur te kunneg verdragen.
Ia haar ziel stond, lichtender dan ooit,
Henrik Gahrts, goed en verstandig en
trotsch, waard om bemind te worden en
in staat gelukkig te maken door den rgk-
dom zgner lieide, de warme diepte van
zjjn groot hart.
En voor haar zat zjjn vrouw en klaagde
hem aan, met de hardste uitdrukkingen,
noemde hem hard en liefdeloos en hem de
oorzaak van al deze ellendeklaagde over
haar innerlgke eenzaamheid, haar dood
liefdesgeluk, haar niet-begrepen-worden in
al haar ellende.
Hoe langer zjj Jeeta aankeek en aan
hoorde, des te meer pjjn deed haar hart
om hem en haar. Dat was nu de vrouw,
die hem geljjk en waardig was geweest naar
lichaam en ziel, die hg boven alles had
liefgehad, op wie zjjn meest trotsche hoop
was gevestigd, in wie en met wie bjj een
onvergankelijk geluk bad gezoeht En
dit was nu daarvan geworden. Lisa
wss slechts weinige jaren jonger dan Jeeta
en toch was deze tegenover haar een ouce
vrouw oud van lichaam, oud van voelen, oud
in hopen. Dat voelde Lisa met vrouwelijke
scherpzinnigheid.
Haar eigen jong-zjjn, waarvan zjj zich
meermalen en voldoende bewust ge
worden was, vooral in den laatsten tjjd, toen
er voor hear een nieuwe, lichtende zomerdag
was opgegaan, na winterstormen en win-
terrust, dat drukte haar nu. Tegenover
haar, die dat alles had verloren. Zjj was
er verre van, zich trotsch boven Jesta te ver
heffen en er een zoetsmakende genoegdoe
ning over te ondervinden, dat zjj nu alles
bezat, wat die andere had ingeboet, en
wat de vrouw bezitten moest, die de liefde
van Henrik Gshrts zou verdienen, verstaan
en waardig zjjn. Zjj had gaarne dat alles
opgegeven en er afstand van gedaan, om
hem daarmede zjjn verloren liefdesgeluk
weer te geven wanneer dat geven
ook maar eenigszins mogeljjk was geweest.
Het maakte haar treurig en vertwjjfeld, dat
dit niet mogeljjk was.
En das las zjj den brief van Rik, dat
koude, zelfzuchtige, hartelooze antwoord op
een leven vol moederliefde, moedorteeder-
heid en moedertranen. Zjj dacht aan Bertie
en weder drukte haar heur rjjkdom in
het aangezicht van zooveel armoede, van
zooveel smarteljjk ontberen.
Het werd haar zoo zwaar, het rechte
woord te vinden. Maar eindeljjk vond zjj
het toch vond zjj het in 't medeljjden harer
zwaarbeproefde vrouwenziel, uit bet innige
verstaan van baar r jjk-gelukkig moederhart.
Het gelakte haar, Jesta's tranen te drogen
en in haar verslagen gemoed de warmende
vonken der hoop weder aan te blazen.
Maar tegenover de hoop stonden de
feiten, het werkeljjke, dat wat niet te
loochenen was.
„Hebt ge hem geld gezonden vroeg
Lisa na een lange pauze. Zij had den
brief gelezen en hield dien besluiteloos in
haar handen.
„Ja natuurljjk klonk het bedrukt
terug.
„Ik had het niet gedaan."
„Gjj kent dat niet. Gjj verstaat dat niet,"
zeide Jesta koel.
„Ik kan het misschien onpartijdiger
beoordeelen.Ik had in uw plaats verkeerende,
misschien evenzoo gedaan en door u was het
dan even verkeerd gevonden."
„Maar ik bid u: wat moest ik doen? Hjj
verkeert misschien in nood en ellende ljjdt
honger en heeft allerlei gebrek."
„Wat hindert dat 1 Hjj verdient niet
beter. De kinderen, die vader en moeder
earen, hebben er recht op, dat het hun goed
gaat op aarde."
„Je spreekt zooals Henrik dat doet.
Ge zjjt steeds op zjjn zgde."
„Ik epreek slechts mjjn eigen overtui
ging uit."
Jesta zweeg. Zjj nam den brief weer
terug. Het berouwde baar, dat zjj hem had
laten lezen. En toch ging er iets weldoerds
van deze vronw uit zjj wist zelf niet,
waarom. Zoo iets jeugdigs, zachts en sterks,
trots dat het leven toch ook haar menig
smarteljjk uur bad bezorgd, Hoe kwam
het, dat de harde hand van het leven de
eene zoo vernietigde, terwjjl zjj de andere
mooier maakte
Jesta wss ernstiger g6worden, toen zjj
naar huis terugkeerde. Zjj had niets nieuws
gehoord en geleerd, zjj had haar meening
en inzichten niet veranderd, er wss haar
geen uitweg getoond, geen last van de
echouders genomen. Maar zjj had iets ge
voeld van den vrede van een sterk hart eu
dat werkte reeds goed op haar.
Henrik en Ruth hadden reeds lang met
het avondeten gewacht en zich allerlei
in het hoofd gehaald over haar uitbljjven.
Nu trad zjj binaen, rustig en zonder een
enkele verklaring, als was het de natuur-
ljjkste zaak van de wereld.
„Waar ben je geweest?" vroeg Henrik.
„Bjj mevrouw Von Behren," zeide zjj.
De blikken van vader en dochter kruisten
onwillekeurig elkaar, schuw, vluchtig, ver
baasd. Jesta bemerkte het.
„Je behoeft olkaar niet zoo verbaasd
aan te kjjken," zeide zjj. „Mevrouw Voa
Behren is beter en verstandiger dan jelui
beiden met elkaar."
Henrik verlangde geen verdere verkla
ringen, hjj wilde niets meer weten. Hjj
wist genoeg.
Jesta schold, klaagde en jammerde niet
op dezen avondzjj was ernstig en stil
en bet was vredig en rustig om haar heen.
Henrik Gahrts echter zegende in zjjn
hart diegene, welke hem, el was het dan
maar voor één avond zulk een weldaad
had bewezen.
v
Van dezen dag at ging Jesta dikwjjla
naar Lisa toe.
Henrik liet dat met stille voldoening
geschieden,maar hoedde er zich wel voor haar
tot deze bezoeken aan te zetten, wel
wetend dat zjj dan spoedig tot tegenspiaak
zou worden verlokt.
Hjj zelf hield zich zooveel te verder van
Lisa Behren, hoe grooter zjjn verlangen
naar haar werd Hjj vergenoegde zich er
mede, in weemoedige dankbaarheid het
aroma in te ademen, dat er van Jesta
uitstroomde, als zjj van hare bezoeken
thuiskwam, en de resultaten zoo duidelgk
spraken van Lisa's goeden invloed op 5*ar
