VERSLAG
Zondag 4 Nov. '06.
50e Jaargang. No. 4201.
VIERDE BLAD.
Binnen landsch Nieuws.
Landbouwproefveldeii in \oord-
gedurende 1905.
Een Nijlpaard geboren.
Uit Amsterdam meldt men
In Artis is een nylpaardje geboren.
Dit is de derde keer dat er in Artis
zulk eene zeldzame vermeerdering van de
hippopotames-familie voorkomt. Een jong
nijlpaard werd, acht maanden oud, naar
Londen verkocht, het tweede werd door de
moeder niet aangenomen, en nauwelijks
geboren, stierf het daardoor weder. Men
vermoedde dat het niet aannemen van het
kind door de moeder hierin gelegen was, dat
de vader niet van den kraamstal verwijderd
werd gehouden. Dit is thans geschied; zoo
dat Carus, dit is de naam van het mannelijk
exemplaar, evenmin als de oppasser op dit
oogenblik nog weet, of de jonggeborene van
het mannelijk of van het vrouwelijk geslacht
is, want moeder Betsy koestert haar spruit op
zoo voorbeeldige wijze, dat zij het zelfs aan
het meest bespiedende oog heeft weten te
onttrekken. Van deze moederzorg verwacht
de directeur veel goeds voor het voorspoe
dige opgroeien van het jong. Als men be
denkt, dat onder dr. Westerman een acht
maanden oud nijlpaardje voor f8000 werd
verkocht, mag men wel van een kostbare
aanwinst voor onzen dierentuin spreken.
Een ongelukkige man.
Het volgende staaltje geeft een kijk op
den ongelukkigen toestand van sommige
aan drank verslaafde menschen. Een kapitein
van een pakboot op de Waal lag als een
zuigeling met de flesch naast zich en een
slangetje in den mond. En dat in de flesch
geen melk of ander voedzaam vocht was,
bleek wel, toen zy den volgenden morgen bii
een herbergier opnieuw gevuld werd.
's l.auds w ijs, 's land* eer I
Men schrijft uit Amersfoort aan de „N. Ct."
Onder de boerenbevolking in den omtrek
van Amersfoort treft men eigenaardige ge
woonten aan, die men in andere streken van
ons land tevergeefs zoekt.
Met „Ossenmarkt", dat is de Vrijdag vóór
de kermisweek, wordt den boerenmeiden en
knechts het loon uitbetaald over het geheele
jaar, voor zoover dit niet reeds is opgeno
men. By die gelegenheid wordt het contract
met een jaar verlengd of verbroken; beide
met ingang van 1 November, ongeveer 14 da
gen na Ossenmarkt. Spreekt geen der beide
partijen ergens over, dan is het mondeling
contract weer voor een vol jaar onder de
oude voorwaarden verlengd, en treedt de va-
cantie in. Deze duurt tot 1 November. De
boerenmeid maakt van de vacantie in den
regel zeer bescheiden gebruik, daar haar hulp
slecht gemist kan worden en zij niet zoo zeer
behoefte aan uitgaan 14 dagen lang heeft.
De boerenknecht, als heer der schepping,
profiteert van zijn recht ruimschoots. Werken
doet hy natuurlijk niet. Dat is beneden zijn
waardigheid. Hij is zijn eigen heer en mees
ter, staat op wanneer hem zulks belieft,
komt thuis wanneer het hem behaagt en eet
en drinkt naar hem dat uitkomt. Hij leeft ge
heel „en pension". Op zijn Zondags uitge
dost, voorzien van een vollen buidel,gaat hij
naar „de stad", op zijn manier genietende.
De kermis is bijna gereed en hij neemt er
alvast een voorproefje van. Elk boertje is
gewapend met een vervaarlijk groot mes, vlijm
scherp, dat hij, zoo er een borrel te veel ge
bruikt is, maar al te spoedig te voorschijn
haalt en een vijand dreigend onder den neus
houdt, bij wyze van laten zien. Wanneer de
mannetjes huiswaarts gaan, wordt al spoedig
belangstellend de vraag gedaanheb je nog
gesnieën? Waarop het antwoord dikwijls
luidt: neen, ik heb geen occaósie" gehad,
maar anders 1 ik was „ree met mijn mes
kon ik het „haor" van de hand „strieken".
Jong ik zou ze zoo geteekend hebben. Een
feit is 't, dat de boerenknecht voor feeste
lijke gelegenheden zijn mes zoo lang scherpt,
tot hy het haar van de hand er mee kan
afscheren.
De boertjes van Soest, Leusden, Hamers-
veld, Woudenberg, Stoutenburg en Hoogland
hebben nog zeer veel bewaard van de ge
bruiken, die Van Lennep schetst in zyn
Ferdinand Huyck, waar hy het „bekkesnyen"
in Soest ten tooneele voert.
Een boerenknecht, die met November „ver
trekt", gaat in „de stad" naar een nieuwen
dienst omzien. De plaats is daarvoor een
vaste herberg. De boeren gaan er heen om
een knecht te vinden, de knechts om een
baas uit te kiezen. Presenteert de boer een
borrel aan een der zittenden of een „pruim-
pie" tabak, dan is dit een gewis teeken, dat
hy „zinnigheid" in hem heeft. Is 't accoord
getroffen dan beurt hy 8 gulden als goos-
penning (Godspenning) en hy is verhuurd.
Zich terugtrekken kan hy nog na een paar
dagen met teruggave van de ontvangen drie
gulden. Een schelm alleen houdt zich niet
aan die traditie.
De vacantie wordt by den nieuwen baas
doorgebracht en hy bekommert zich om
niets vóór 1 November, als zyn dienst
intreedt.
Soms ook heeft er onderkruipery plaats,
doordat een goede knecht, die by zyn baas
wenscht te blyven, door een ander met geld
wordt omgekocht, om zyn dienst te ver
laten, wat aanleiding kan geven tot vecht-
partyen.
De kermis-Vrydag de laatste Marktdag
vóór 1 November, is de bekende boeren-
Jrydag. Alle boeren en boerinnen komen
dan kermis vieren en eerst in den morgen
stond van den volgenden dag kan op hun
thuiskomst gerekend worden. Het kan er
^ms „schuin" toegaan. Als deze dag dan
ook zonder ongelukken voorbygaat, is dit
voor velen een verlichting.
Een burger, die zich buiten de stad gaat
begeven, loopt bepaald gevaar „geteekend"
to worden en wie een meisje zou thuis bren
gen naar een dorp, waar hy niet thuis hoort,
kwam er vast niet zonder kleerscheuren
af- Dit gebeurt dan ook zelden.
Gelukkig echter begint het „bekkesnyden"
aanmerkelijk af te nemen. Niet omdat de
liefhebberij er af is, maar omdat de justitie
o^gely ke mishandelingen tegenwoordig nogal
aar straft. Menigmaal heb ik daarover
(V*}ren klagen als „een schandaal", wanneer
emand byv. voor „een sneetje" van wenk
brauwen over neus en lippen tot kin drie
•oaanden gevangenisstraf moest ondergaan.
mL. echter nog veel water door de Eem
w<vJï?n 'eepen, eer deze barbaarsche ge-
oonte tot het verleden zal behooren.
OVER DE
31. Jb. de Leeuw, Opperdoes.
Zavelgrond. Vroege aardappelen.
In aansluiting met bovengenoemde proefvelden, scheen
het wenschelijk eens na te gaan, of bewaarde vaste uitwerp
selen eene betere uitwerking vertoonden dan versche.
De te bewaren mest is opgevangen van 2228 December
1904. De bewaring had plaats in een vat, omdat eene meer
met de praktijk overeenkomende bewaring op allerlei bezwa
ren stuitte.
De mest is aan het Rijkslandbouwproefstation onderzocht
op 28 December en op 6 Maart.
De versche mest is van dezelfde partij als op het proef
veld van den heer P. Pauw is gebruikt.
De samenstelling was als volgt
Stikstof Stikstof Phosphorzuur
totaal, als ammoniak, in min. z. opl. Kali.
1. Bewaarde mest 28 Dec. 0.313u/o 0.027°/0 0.300°/o 0.120°/0
2. 6 Maart 0.307% 0.036% 0.240*/0 0.110%
3. Versche mest 7 Maart 0.275% 0.034%
Het proefveld bestond uit 3 perceelen, elk groot 25 M®.
Perceel 1 en 2 werden 3 Maart bemest met super per H.A.
450 K.G., 1 bovendien op 20 Maart met 21818 K.G. versche
vaste uitwerpselen en 2 bovendien op 21 Maart met 19543
K.G. bewaarde vaste uitwerpselen. Perceel 3 bleef onbemest.
Daarna zijn de drie veldjes gespit en bepoot met Sluizen.
Van het opkomen af zijn de drie perceelen voor het oog
geheel aan elkaar geljjk gebleven.
Het oogstresultaat was als volgt per H.A berekend
Aardappelen.
Groote in h.l. Kleine in ii.l.
Perceel 1. Super en versche uitwerpselen 117 25
2. Super en bewaarde 123 23
3. Onbemest 109 28
Noch van de bewaarde, noch van de versche vaste uit
werpselen is de uitwerking van veel beteekenis geweest, ter
wijl het onderling verschil ook al heel gering was.
Dit proefveld was evenals no. 28 geheel aan de zorg
van den heer D. Koolhaas te Twisk toevertrouwd.
Er vu wat regenwater in het vat gelekt.
Proefvelden ten doel hebbende eene
vergelijking tusschen de mestwaarde van
zwavelzure ammoniak en chilisalpeter.
32. L. van Zandwijk, Anna Paulowna.
Zandgrond. Blauwe aardappelen. Vorig jaar evenzoo.
Dit proefveld aangelegd in 1904 (zie verslag 1904, blz. 36)
bestaat uit 5 perceelen, elk van 2,4 Are.
Perceel 1 werd bemest per H.A. met 800 K.G. thomas,
500 K.G. patentkali, 400 K.G. chili en 2000 K.G. kalk;
perceel 2 als 1, doch met 300 K.G. zwavelzure ammoniak in
plaats van chili en zonder kalk perceel 3 alleen met thomas
en patentkaliperceel 4 als 1 doch zonder kalk perceel 5
als 2, doch met 2000 K.G. kalk.
In 1904 is in plaats van thomas 800 K.G. super en geen
kalk gegeven.
Kalk en thomas zijn gestrooid op 25 November 1904,
patentkali op 27 Februari, zwavelzure ammoniak op 23
Maart en de chili op 23 Maart en 20 Mei telkens de helft.
De aardappels zijn gepoot op 23 Maart op eene wijdte
van 60 bij 40 cM. De poters hadden een gemiddeld gewicht
van 25 gram en waren ongesproten.
Op 5 Juli zijn de aardappelen besproeid met Bordeausche
pap. Zij zijn geheel vrij gebleven van ziekte. Het rooien
geschiedde van 1820 September. De aardappelen waren op
alle perceelen zonder uitzondering mooi van vorm en puik
van kwaliteit.
De opbrengsten per H.A. in beide jaren waren als volgt
Evenals in 1904 zijn ook dit jaar de bemestingskosten
f 110 per H.A. op alle volledig bemeste perceelen met veel
winst teruggegeven.
Yan de overige proefvelden waarbij eene vergelijking
tusschen chili en zwavelzure ammoniak in de proef was opge
nomen No. 21 J. Mantel, Andjjk No. 28 P. Pauw, Opper
does, No. 29 Jb. de Hart, "Wognum en No. 30 S. Dijkeen,
Texel, en waarvan de uitkomsten hiervoren zijn medegedeeld,
hebben 2 geen beslissende uitkomst gegeven.
Bij Mantel en Pauw was dit jaar een onvoldoend gewas,
zoodat geen conclusiën te trekken zijn. Bij Dijksen bleef dit
jaar de zwavelzure ammoniak ver achter bij de perceelen met
chili bemest, terwijl in 1904 dit, hoewel in mindere mate,
ook het geval was. Hieraan kan echter verschil in de gesteld
heid van de perceelen hebben medegewerkt. Bij De Hart
won de chili het duidelijk van de zwavelzure ammoniak. De
opbrengst was hier door chili ruim 11 °/0 hoogerin 1904
was dit op hetzelfde proefveld evenzoo.
Proefveld aangelegd met het doel eene
vergelijking te maken tusschen superphos-
phaat en thomasslakkenmeel.
33. K. VAN DER S L ij s, Ilpendam.
Veengrond. Hooiland.
Dit proefveld werd in den herfst van 1902 aangelegd»
gedeeltelijk ook met het doel de werking van kalk na te gaan.
Het proefveld bestaat uit 6 akkers. Iedere akker is in
de lengte verdeeld in 5 perceelen, waarvan die aan de beide
einden ieder 50 M2., dat in het midden 75 M2. en de beide
andere ieder 6 Are groot zijn.
De drie kleine veldjes bleven op iederen akker tot 1905
onbemest ter controle op mogelijke verschillen in vruchtbaar
heid op verschillende gedeelten van den akker.
In strijd met de bedoeling zijn in Februari 1905 zoowel
de 12 met phosphorzuur bemeste velden, als de 18onbemeste
veldjes volgens den proefnemer zeer gelijkmatig bemest met
vaste uitwerpselen van het vee, waarin weinig pis voorkwam,
per H.A. 15000 K.G.
De kalk en het thomas zijn gestrooid op 14 December
1904; het super daarentegen eerst op 23 Maart 1905, wat
wellicht te laat was, en in ieder geval niet volgens het voor
schrift, dat hiervoor begin Februari aangaf.
Het gehalte van het thomas was 77,3 pCt fijnmeel en
16,8 pCt. totaal phosphorzuur en dat van de super 14,2 pCt.
in water oplosbaar phosphorzuur.
De chili is gestrooid op 25 April 1905.
Het gras der le snede is gemaaid op 15 en 16 Juni.
Het hooi is bij het thuishalen op 22-24 Juni van de rooken
gewogen.
De 2e snede is gemaaid op 23 en 24 Augustus. Veel
regen was oorzaak, dat het hooi eerst 16 September droog
was, op welken datum het is gewogen en thuis gehaald.
Tegen het ten derde male maaien maakte de proefnemer
bezwaar, waarom het laatste gewas is afgeweid.
De oogstcijfers en de bemestingen waren in 1903, '04
en '05, per H.A. berekend, als volgt;
44
44
C
O,
Bemesting
Hooi Idem
in in
K.G. K.G.
1903 1904
Idem Idem
in in Totaal
K.G. K.G.
le 2e
snede snede
1905 1905 1900
1
2
3
4
5
6
7
8
9
io
3
Per
ceel
Bemesting
Opbrengst
in 1904.
Opbrengst in
1905
Totaal
in geld
groote
in
H.T..
kleine
in
HX.
In geld
groote
in
Hl.
poten
in
H.L.
kriel
in
H.L.
In geld
1
Thomas, kali, chilikalk
137
68
f 380
104
33
59
f 404
f 784
2
Thomas, kali, zwav. am.
132
64
364
102
36
46
392
756
3
Thomas, kali
75
54
225
66
27
46
270
495
4
Thomas, kali, chili
128
84
379
111
38
66
436
815
5
Thomas, kali, zwav.am
i
kalk
125
68
353
113
40
58
440
993
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
5 21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Onbemest; in 1905 koemest
Ieder jaar 500 K.G. thomas per H.A.
Onbemest; in 1905 koemest
Ieder jaar 417 K.G. super per H.A.
Onbemest; in 1905 koemest
Onbemest; in 1905 koemest
Als 2; bovendien ieder jaar 1000 K.G.
kalk per H.A.
Onbemest; in 1905 koemest
Als 4; bovendien ieder jaar 1000 K.G.
kalk per H.A.
Onbemest; in 1906 koemest
Onbemest; in 1905 koemest
Als 7; bovendien ieder jaar 200 K.G.
chili per H.A.
Onbemest; in 1905 koemest
Als 9; bovendien ieder jaar 200 K.G.
chili per H.A.
Onbemest; in 1906 koemest
Onbemest; in 1905 koemest
Als 2; bovendien ieder jaar 200 K.G.
chili per H.A.
Onbemest; in 1905 koemest
Als 4 bovendien ieder jaar 200 K.G.
chili per H.A.
Onbemest; in 1905 koemest
Onbemest; in 1906 koemest
In 1903 en 1906: 1000 K.G. thomas
per H.A., bovendien ieder jaar 200
K.G. chili per H.A.
Onbemest; in 1905 koemest1
Als 19.
Onbemest; in 1905 koemest
Onbemest; in 1905 koemest
In 1903 en 19051000 K.G. thomas
per H.A.
Onbemest; in 1905 koemest
Als 4
Onbemest; in 1905 koemest
3800
5170
3900
4720
3800
4762
8359
3936
7176
3312
3800
4560
5570
4000
9800
3969
5100
4000
8540
3120
3900
4272
7370
3900
10360
4000
6600
4000
9897
3312
3900
4032
7170
4000
9948
3744
6170
3900
10108
3648
3900
3792
6500
4000
6250
3900
8064
3808
9356
3456
3900
4272
5670
3800
4750
3800
7300
4032
7824
4128
3400
5333
3466
4333
3800
4000
7666
3200
5200
4000
4400
8000
4000
6933
4000
4000
8070
4266
7133
3600
4200
7333
4266
6800
3600
4000
6800
3733
4766
3400
2600
4333
2000
3300
2400
2800
5666
2400
3666
2200
2800
4866
2533
3900
2200
2600
5200
2533
3800
2000
2400
4433
2533
3266
6000
9666
5466
7633
6200
6800
13832
6600
8866
6200
7200
12866
6533
10833
6200
6600
18270
6799
10938
6600
6600
11766
6799
10066
2200 5800
2200
4800
2533
3800
6200
11600
6266
8566
2400 5800
Totaal
in
1903,
1904
en
1905
14552
23195
13302
19529
13312
15160
28702
13569
22506
13320
15372
30596
14433
27230
13412
14532
30388
14643
27211
18148
14292
26330
14607
25672
13156
14372
23970
14098
21140
13728
De verschillen tusschen de perceelen 1, 2, 3 en 4 zijn te
klein om daaruit met beslistheid de gunstige werking van de
kalk te mogen afleiden.
De verschillen tusschen de perceelen met chili en met
zwavelzure ammoniak zijn in beide jaren zoo klein geweest,
dat er van eene conclusie ten voordeele van een dezer mest
stoffen vooralsnog geen sprake kan zjjn.
Ook dit jaar valt er eene vrij regelmatige daling te be
speuren in de opbrengsten der verschillende akkers van het
met thomas naar het met super bemeste perceelalleen akker
1 maakt hierop eene uitzondering.
Over alle 3 proefjaren blijkt dit op alle akkers het geval
te zijn.
De cijfers, in bovenstaande tabel opgenomen, stellen ons
in staat de volgende vergelijkingen te maken.