ZOMER-SEIZOEN 1907.
m\ Giit Colledie tier nii
A. Tuin.
U. IMHU L S EN
h. mm
A. ihmMii;.
LandzijdeSchagen.
ONTVANGEN:
een fijne Collectie Kunstvoorwerpen.
Zaaimachines
Diep- en Stoploep,
Kuikenfokkers
Kuikens
Heilgymnastiek
r
Firma Wed. J. HEDDES, Schagen.
D AMESHOEDEN
Attentie s. r.
Concurreerende Prijzen.
voor Aannemen en Trouwen.
M. M.
de nieuwste Stalencollectie voor Heeren-Cos-
tuums, Demie s en Pantalons
H. W. F. Hetterschij,
Zondag 17 Maart'07.
5Ie Jaargang. No. 4239.
VIERDE BLAD.
Advertentië h.
gegarneerde Dameshoeden,
zoomede de Nieuwe Nouveauté's, als Bloemen,
Veeren, Linten, enz.
Depót van de Stoouiververij en Chemische Wasscherij van
91. STAM te Hoorn.
Schagen, Hoogzijde C 133.
nieuwste Mantels voor Dames en Kinderen,
ook Mantelcostuums.
van genoemde Firma uit Amsterdam.
het leveren van Uitzetten,
Veeren en Kapokken
Bedden en Naaimachines.
Vraaq Prijsopqaaf.
Weststraat 103, Helder.
Bijzondere keuze
Schemerlampen
Jardinières
Koperen Vazen
Klokjes
H. H. VISSER's Landbouw kantoor,
Damrak 36,
i n
Nikkel waren
Familielijsten
Albums
W and versieringen
AMSTERDAM.
SACK's
SACK's
A. SLOT, Kolhorn.
HOORN, Onder de Boompjes 19
te UITGEEST.
Ontvangen:
de mooiste Collectie
Schagen.
Beleefd aanbevelend,
Firma Wed. J. HEDDES,
Des Zondags niet gesloten.
LXXX.
De wereld gaat vooruit. Alles moge al
niet wezen, zooals we 't graag hebben wil
len, er mogen klachten geuit worden eiken
dag en ieder uur over onaangename, laat
ons zeggen onhoudbare toestandener is 'n
duidelijk merkbaar streven in de maatschap
pij, om aan het niet betamelijke, het weer
zinwekkende, het wreede en terugstootende
een einde te maken.
De taal, die deze naar opvoeding strevende
kracht aanvankelijk genoodzaakt was te
bezigen, heeft milder termen mogen vinden,
om haar doel te bereiken. Heette het vroe
ger van overheidswege, dat „en ygelick, die
en paart stelet of 'n scope verururget oen dene
buel sal werden overghegevenklonk later de
bedreiging, dat hfl „die hout caapt of bosca-
gi'èn vernieltmet tuchthuisstraf gestraft zal
wordennu worden boomen en bloemen
in de „hoede en de bescherming van het
publiek aanbevolenEen solidair willen van
orde en maatschappelijke veiligheid treedt
meer en meer op den voorgrond, en hem,
die dit woord van vertrouwen te schande
maakt, treft in de eerste plaats het vonnis
van het betere publiek.
De wereld gaat vooruit, en de mensch-
heid met haar. Ergerlijke straatfiguren
verdwijnen meer en meer, en het geslacht,
dat in hun voetstappen zou willen gaan,
is minder talrijk dan voorheen. De publieke
dronkaards zijn te tellen, zoowel hier te
lande als elders. In 't Leicestersquare in
Londen, waar 'n standbeeld van Shakespeare
staat, zijn borden, waarop reglementen zijn
aangeplakt, waaraan het publiek zich te
houden heeft. Ik las daarop
„Being disorderly and using indecent
language 20 Sh. or 14 days imprison-
ment."
„Being drunk and disorderly 5 Sh. or
7 days imprisonment".
vertaald„Voor het veroorzaken van wan
orde en het bezigen van vuile taal20
shilling of 14 dagen gevangenisstraf."
„Voor dronkenschap en het veroorzaken
van wanorde5 shilling of 7 dagen
gevangeni sstraf
Krasse bedreiging, ongetwijfeld. Maar
't is de geest van het volk zelf, die er zich
in uitspreekt. Want wij zijn onderworpen
aan'n wonderlijke evolutie die schoon zeer
natuurlijk toch boven de ons omgevende
natuur schijnt te staan. De mensch schijnt
toch nog wel iets anders te zijn dan 'n
gewoon dier, daar niet alleen hij als individu
groeit en tracht te rijpen, maar dat dit ook
zijn soort doet. De bever bouwt zijn huis
nu nog op dezelfde wijze als duizenden jaren
her; de mier vervolgt nu nog op dezelfde
wijze haar vlijtigen weg als in Salomo's dagen
en als in nog vroeger tijden; de holen van
leeuwen en beren zjjn onveranderd gebleven
van vorm, en voor zoover is na te speuren,
heeft hun grammatica zich niet gewijzigd
maar al wat den mensch betreft, verandert
en ontwikkelt, evolutionneert. Taal en zeden
gaan vooruit, komen tot meer volkomen
heid, en onze levensvoorwaarden zijn anders
en beter dan die der „Oorspronkelijken"Dit
laatste woord is de Hollandsohe titel van
een Fransch werkje van Elie Reclus: „Les
Primitifs". De Hollandsche vertaling, die
slecht is en moeilijk te lezen, verscheen in
1898 bij Sterringa te Amsterdam. Evenwel
is het boekje, dat ongeveer twee gulden
kost, zijn prijs meer dan waard.
Onze zedelijkheidsbegrippen gaan steeds
vooruit. Wanneer het wezen kon, dat een
der ouden tot het menschenleven terug kon
keeren Salomo b.v., David b.v., koning
Achab b.v., om maar 'n paar bekende namen
te noemen dan zouden ze bijna niet
kunnen gelooven op dezelfde wereld en
onder dezelfde wezens, waartoe zij behoord
hebben, te zijn aangeland. Zij hadden hun
ne hoogere aspiratiën, ontegenzeggelijk,
getuige de waarschijnlijke geschriften uit
hunne dagen al valt daarover voor de
geleerden heel wat te disputeeren maar
hun zeden waren ruw, hun straffen erger
dan onmenschelijk, hun zedelijkheidsbegrip
pen zonder schaamte of zedelijkheid. De
historieschrijvers uit die dagen mogen
niet in alle opzichten betrouwbaar geacht
worden evenmin als de tegenwoordige
Engelsche betrouwbaar zeker zijn hun
dichters en profeten, die 't geweten van het
betere deel des volks vertegenwoordigden.
Waar 'n arme als slaaf verkocht kon wor
den voor de schuld van 'n paar schoenen; waar
'n koning zonder publiek verzet zich de vrouw
van 'n ander kon toeëigenen; waar krijgsge
vangenen bij honderdtallen op den grond
konden worden uitgestrekt, om ze met zeisen
te laten door midden maaien op 't bevel van
'n koning, daar kan moeilijk van „hooge
zeden" gesproken worden. De „stoel des ge-
richtswas ,,'n stoel des geivelds", van willekeur,
van onbeschaamdheid, van 't recht van den
sterkste (zie Amos 6:3), en het optreden
van 'n Nathan met zijn beschuldiging tegen
den koning: „Gij zijt die man" kon misschien
'n oogenblikkelyke verslagenheid teweeg
brengen, 't was nooit van langen duur; de
elpenbeenen bedsteden bleven, het weelderig
rondwoelen bleef, de lammeren der kudde
bleef men wegnemen, de luiten bleven kwin-
keleeren, en koning David bleef zijn dronke
mansliedjes zingen, al dronk hjj ook wijn
uit gouden schalen en al zalfde hjj zich met
de voortreffelijkste olieom de verbreking
van Jozef bekommerde hij zich niet. Wat
er aan schoons uit die levens tot ons kwam,
hebben phantasie en begeerte naar goede
voorbeelden ons in handen gespeeld, en daar
mogen wij legende en fabol, die gewoonlijk
boven de waarheid der historie staan, dank
baar voor wezen. Maar het menschelijk ge
slacht ook het geslacht der koningen
is sedert dien vooruitgegaan. Der alte Fritz
mocht het ondervinden, dat er rechters te
Berlijn waren, die ook 'n koning in 't onge
lijk durfden stellen, en waar 'n Duitsch
Keizer zijn mond voorbijpraat, daar is 'n
Bebel om hem in de rede te vallen en hem tot
de orde te roepen.
Ons doen en laten is aan critiek onder
worpen, ook het doen en laten der grootsten
onder ons. Wijsheid en geleerdheid worden
door hoogere wijsheid en geleerdheid op
haar nummer gezet; geautoriseerde machten
door meer zedelijke machten tot de orde
geroepen; verschil van geboorte en stand
vallen meer en meer weg. De man, die 'n
goeie ton bezit en „Ze bon Ionmist, staat
niet zoo heel hoog aangeschreven, al geeft
hij den kellner 'n kwartje fooi, waar 'n
ander 't met 'n stuiver of'n dubbeltje tracht
klaar te spelen. Beschaving en goede manie
ren naderen meer en meer de plaats der
eere, zoo lang, veel te lang, door geld en
macht ingenomen. Er heeft 'n schudden van
den schepel plaats, om de menschelijke
graankorrels tot gelijkheid te doen komen.
En wie er zich tegen verzet, komt in bot
sing met de publieke opinie en loopt gevaar
schrammen en builen op te loopen.
Of er met deze verbetering dan geen ge
vaar van andere zijde kan binnensluipen??
Vraagt ge dat aan mij Ik neem uw
vraag aan, maar met de bewustheid, dat
mijn antwoord u bekend is. Behoef ik te
herhalen wat ik in een mijner vorige brieven
schreef? Over den storm, die sedert tachtig
over ons is heengegaan Over de omwente
ling, die wij hebben meegemaakt op elk ge
bied? Over de opkomst en den bloei der
al den aankleve van
socialistische idee en
dien Moet ik nog eens herhalen wat ik j begaan, zeer zouden afnemen,
van over 't paard gebeurde persoonlijke I dwingt tot sympathie.
de honderd voerlieden negentig er 'n
verkeerd gebruik van maken. Zij slaan
met de zweep zonder te zien waar en
hoe, spelen er meo en lal en haar voort
durend klappen en knetteren boven de
hoofden der paarden, die niet weten wat
er gaande is en in voortdurende vrees
verkeeren. Waren het menschen, zij
zouden nerveus worden; nu worden zij
schuw, onrustig en dom.
„Een paard, dat zelden een tik krijgt,
spant alle krachten in, om de zweep te
ontgaanterwijl 'n paard, dat altyddoor
met de zweep geplaagd wordt, steeds
onverschilliger wordt.
„Menig duur paard is als gevolg van
spelen met de zweep en onverstandig
slaan blind en kwaadwillig geworden."
Neemt het ter harte, vrienden, en zegt het
voort.
Als ik er iets aan doen kon, dan zou ik
voorstellen, dat in elk huisgezin dieren
moesten zijn, om kinderen al vroeg aan
hunnen omgang te gewennen. Ik geloof, dat
de baldadigheden en plagerijen tegen hen
Want 'n dier
zei
zelfstandigheid? Van topzwaar geworden
vrijheid, die terecht kwam in ongebonden
heid en niet geteugeld wenschte te worden,
als zijnde dit in strijd met de eenmaal als
zaligmakend aangenomen idee der gouden
vrijheid 11Moet ik dat Moet ik er
nog eens op wijzen, hoe ergerlijk het was,
dat de grootste plebejer, de meest geraffi
neerde klaplooper, de onbeduidendste niets-
nutter 'n toon aansloeg van gelijkheid voor
allen, waartoe beschaving en geleerdheid het
zwijgen deden
„Zeven mooie, witte schapen stonden
rustig te drinken uit 'n drinkbak. Op
eens kwam daar 'n varken aan, morsig
en knorrend. Verschrikt namen de scha
pen de vlucht, en het varken merkte
opMen moet maar weten te impo-
neeren."
Is de fabel duidelijk genoeg? Ik hoop 't.
Ik heb haar dadelijk en volkomen begrepen.
Maar de varkens zijn in de gaten geloopen
en de schrik over het „imponeeren" is voor
bij. De maskers zijn herkend en om te
imponeeren is nu iets anders noodig dan
ongewasschen handen en 'n groote mond.
Wat wij gezien hebben, was 'n socialisme,
dat op zijn kop stond 1
Maar geheel hersteld is de aangerichte
schade niet. De geslagen bloesems zullen
heel den duur van het hun nog wachtend
leven de litteekens van ruwheid blijven ver-
toonen. De „Eeuw van het Kind" beging bij
haar aanvang de groote fout, de heiligheid
van het Kind over het hoofd te zien. „Het
beste is voor ons kind nog maar nauwelijks goed
genoeg." Accoord! Maar moet daarom het
kind ook de eerste plaats hebben aan tafel
en het grootste woord Moeten daarom
ouders en bezoek zich regelen naar de gril
len en luimen van het kind? Behoort bij
dat „beste" ook, dat 'n kind zich brutaal
heden veroorlooft tegenover ouderen en be
zoekers, die ter wille van den vrede alles
voor „zoete koek" aannemen, en er straks
onder elkander het hunne van zeggen
Ressorteert ook tot „vrijheid" en dat „beste",
.dat 'n jongen van veertien jaren den sleutel
meekrijgt, als hij naar zijn „club" gaat,
waarvan hij penningmeester of voorzitter is,
dat hij zijn potje bier bestelt en op onwaar
dige wijze spreekt over zjjn „ouë heer", met
welk woord hjj dan zijn „vader" bedoelt?
Behoort tot dat „beste" en die vrijheidook,
dat meisjes van even zestien of zeventien
'n glas cognac bestellun en ruwe woorden
bezigen, om niet te zeggen vloeken
Men moet al 'n heel wonderlijk idee van
opvoeding hebben, om in zulke omwente
lende begrippen evolutie en vooruitgang te
speuren. Ik voor mij heb ze er nooit in
kunnen ontdekken.
Maar gelukkig, 't gaat over. We komen
dit alles van lieverlede wel weer te boven.
Onze kindskinderen zullen hun grootouders
en grootmoeders met wonderlijke oogen aan
kijken, als zij hooren, dat deze uit louter
individualisme en vrijheidszin ja ja, de
woorden en grondbegrippen zijn mooi ge
noeg van hun „vader" spraken als van
hun ouë heer", van hun „moeder" als van
hun „ouë vrouw", van hun „kamer" als van
'n „kast"dat ze hun „wandelstok„ ,,'n end
hout" noemden, 'n „gulden" 'n „pop" en hun
huisgenooten als „ploerten" betitelden. En dat
allemaal ter oorzake van vrijheid en
individualiteit, die vrijheid van persoonlijke
ontwikkeling verlangde en geen gesnoei of
beperking duldde. „Gesnoei en beperking
zullen dan weer „opvoeding" heeten. Dan,
want voorloopig is de ergernis niet weg
te nemen, omdat de ziekte te algemeen is
uitgebrokente algemeen is uitgebroken
geweest.
Maar in één opzicht zjjn de zeden beslist
vooruit gegaann.1.: onze houding tegenover
de dieren.
Hoe zulk een zachtere, hoog menschelijke
neiging zich tegelijk met al die andere ver
wilderde begrippen baan heeft kunnen bre
ken, verklaar ik eerlijk, niet te kunnen be
grijpen. Terwijl de overheerschende toon van I
ons maatschappelijk leven aan kazernetaal j
deed denken, terwijl men bijna excuus moest
vragen voor 't uitspreken van beschaafde 1
woorden, en nadenken als iets bepaald over
tolligs werd beschouwd, kwam het mede- j
lijden voor het te lang gemartelde dier meer
en meer op den voorgrond. Yereenigingen
„ter Bescherming van Dieren" werden in het
leven geroepen, pennen wijdden er haar kracht
aan, vergaderingen werden er voor uitge
schreven, op de scholen kwam het op de j
agenda, invloedrijke woordvoerders hielden
er lezingen over en het woord werd gevleu-
geld, dat 'n dierenbeul geen goed mensch kan
zijn.
En de klacht der stemmeloozen is
gehoord en ter harte genomen. De mensch
gaat meer en meer inzien en gevoelen, dat
dieren ook schepselen zijn met verstand en
hart, vatbaar voor goedheid en vriendelijk
heid, gevoelig voor ruwheid en willekeur.
„De Paardenvriend" van 7 Maart bevat 'n
mooi en zeer levenswaard hoofdartikel over
„Het opvoeden van Dieren", waaruit ik 'n
enkelen regel citeeren wil
„Om zich tegenover den mensch op
zijn gemak te gevoelen, verlangt het
dier slechts de zekerheid, dat hem geen
leed zal geschieden, derhalve plaag of
mishandel het niet, breng zijn denkver
mogen niet in de war en gij zult weldra
zijn vertrouwen hebben. Is eenmaal de
betrekking tusschen mensch en dier op
dien grondslag tot stand gekomen, dan
zal spoedig, zeer spoedig zelfs, het dier
de vriendschap zijns meesters zoeken.
Wees dan toenaderend, zonder in over
drijving te vervallen, en eisch nooit
vriendschapsbewijzen op commando."
In 'n ander artikel in datzelfde blad,
waarin gesproken wordt over de zweep, zegt
de schrijver,
„dat 'n zweep in de hand van 'n rustig
man niet te verwerpen is, maar dat van
Als ge in 'n huisgezin hoort, dat de kat
gekrabd heeft of de hond gebeten, wees
ervan overtuigd, dat 't dier dit gedaan heeft
ten einde raad, dat 't niet meer wist, hoe
het 'n eind aan de kwellingen moest maken.
Ik heb 'n lief klein katje van misschien vier
maanden oud, dol van angst tegen den muur
zien opvliegen, om te ontkomen aan de mar
telingen van 'n sterken jongen van vier jaar.
De moeder, die er bjj stond, gilde 't uit van
plezier. Toen ik 't dier in bescherming wilde
nemen, werd my toegevoegd, dat 't „maar
'n kat" was, en bovendien toch niet van
mij. Drie weken later hoorde ik, dat „dat
valsche kreng" „dien lieven Herman" gebe
ten en gekrabd had en dat ze 'm nu „ver
zopen hadden", dat wil zeggen: 't katje.
Maar als die moeder evonveel verstand had
gehad als malle liefde, dan zou dit alles niet
gebeurd zijn. Is 'n klein, jong dier niet even
als 'n kind, dat ontzien moet worden? Is't
zoo erg als iets wat leeft, beschermd wordt
tegen mishandeling? Is 't zoo erg als 'n
moeder haar kind onderwijst in liefde en
goedheid? Wat kan 'n moeder haar kind
beters leeren Is besoheimen en behouden
niet beter dan kwellen en martelen
Toen Adja voor 't eerst in mijn huis kwam,
was hij zoo angstig en schuw, dat hy overal
onder wegkroop. Maar toen hij zag, dat ik
geen nota van 'm nam, toen hij bemerkte,
dat hij veilig was in mijn nabijheid, toen
waren wij binnen drie dagen goeie maatjes
en binnen drie weken dikke vrinden. Maar
opzitten voor zijn eten behoeft hij niet; hij
behoeft alleen maar 'n lieve, verstandige
hond te wezen, en dat is ié. Door omstan
digheden van huiselyken aard is hy nu al
'n week of wat uit logeeren, maar als wij-
elkaar een bezoek brengen, dan wijkt hij niet
van mijn voeten, en 't is alsof hij, evenals
ik, zich toch bewust blijft, dat wy by elkan
der hooren.
Wat wy goeds doen kunnen voor elkander,
laat ons het niet verzuimenons leven, zoo
ry'k aan moeilijkheden en teleurstellingen,
heeft behoefte aan zonneschijn, dien wij
elkander soms geven kunnen.
Wat wy goeds doen kunnen voor dieren,
laat ons het niet verzuimenhun leven van
afhankelijkheid en onderworpenheid heeft
behoefte aan welwillendheid en goedheid.
Wat wy goeds doen kunnen voor mensch
en dier, laat ons het niet verzuimen te doen,
wetende, dat wy onszelven ry'ker maken
door zulk geven, dat wy onszelven blyder
maken door blijdschap uit te deelen, dat
geven en aannemen in deze sfeer twee
woorden zijn voor 'nzelfde begrip.
H. d. H.
OITVAWGENoen prachtige, uitgebreide collectie
Steeds voorradig mooi bewerkte Ca pothoeden, Prijzen f2.25, f2.50,
f 2.7 5 en hooger.
OUTV AIOE1, van een soliede groote Firma,
waarbij ook mooie Japonstoffen in prijzen vans60 en 70 Cts. de el, flink breed
altijd voorradig.
Mij minzaam aanbevelend,
bericht aan zijn Cliëntèle van Schagen en Omstreken de ontvangst der
Van de Firma A. KREIJMBORG Co. uit Amsterdam is eiken
Donderdag een Coupeur ten mijnen huize voor maatnemen en passen.
Steeds voorhanden:
ONDERGETEEKENDE
beleefd aan tot
beveelt zich
M. H.I
voor hand- en paardekracht,
benevens VervangTdeeïen voor
deze Zaaimachines en Ploegen.
Gebruikt dit jaar voor 't opkweeken van j
Uwe
ons gebakken Ziekte-Kiemvrije opfokvoer
Het Bestuur van den Overscheenschen Polder verklaart hiermee gaarne, ook
namens de vele aanwezige Ingelanden, dat de heden gehouden beproeving van de
bemalingsinstallatie, geleverd door VISSER's LANDBOUWKANTOOR-Amsterdam,
ten zeerste heeft voldaan. De Motor zelf munt uit door grooten eenvoud en ster
ken bouw, is zeer gemakkelijk aan te zetten door het omdraaien van een kraan
en vrijwel zonder brandgevaar, aangezien gedurende het werken geen lamp noo
dig is.
De overbrenging der kracht vanaf den Motor op het scheprad trekt de aan
dacht door de hoogst eenvoudige wijze, waarop de benoodigde groote vermindering
in aantal slagen verkregen is en waarbij alles bijzonder rustig en gelijkmatig loopt.
Het resultaat, waarover Bestuur en Ingelanden het best kunnen oordeelen,
is zeer naar hun genoegen, aangezien zij nu bjj gewonen wind den molen gewoon
laten maleD, terwijl bij windstilte de Motor het scheprad in beweging brengt en
wel zoodanig, dat dan evenveel water wordt uitgeslagen als anders slechts moge
lijk is bij een uiterst krachtigen en gelijkmatigen wind.
(w.g.) J. H. MAAS,
Voorzitter.
E. VAN DER VEER,
Bestuurslid.
Behandeling van
Ruggegraat sverkromm ingen, Gewrichtsver-
stuiking Spierzwakte en andere lichaams
misvormingen.
en voor uitnemende eierenprodnetie van
Uwe hoenders
van «lc llollaiidsclic Melksnikerfabriek
Te Schagen verkrijgbaar bij J. BIJ-
POST.
irirochure op aanvrage.