SSSSj
SBELj7 N°'-T907-
DE JAMS
een Haam,
(jframlmzftt-Jam,
gVardfazien-Jam,
<JJramkzeiteti§es8«t,
^kikzen-Jam,
lossta-Jam,
de Wed. KI. DENIJS,
een vast Werkman,
Polder ffieringerwaarfl.
ern Gaoi »w,
Nieuwe Niedorp,
De Roode Eeniioorii, 0. Koeiman.
een Boerenknecht,
een Yorkshire Beer,
een BrooflDakkersknecDt
KatgooienenBal na,
STROOIER ie ALKMAAR
een flinke Dienstbode,
1 tH
BREUKBANDEN,
GrÉtonnmenten.
Voorstelling
Hypotheek.
Hofleveranciers Ie Allen aan den Rijn,
J. DE JONGH,
en een Dienstbode,
H.H. Veehouders.
Winkelhuisje,
L Beijneveld, Winkel.
Alkmaarsehe Stoomsteen-
houwerij
Tweede Kamer.
Burgerlijke Stand.
Predikbeurten.
Zondag 10 November 1907*
ADVERTENTIEN.
uit de Fabriek v. d.
K. Etaaij
N. de Maijer
Gevonden
zijn uitsluitend bereid
uit Vruchten en Suiker,
zonder bijvoeging van
minderwaardige bestand-
deelen.
Verkrijgbaar bij
Rensgas, Schagen.
Gevraagd;
betaling der Polderlas-
ten en Erfpachten.
Vanaf Zondag 10 Nov.
op hunne Landerijen
Terstond gevraagd
GELEGENHEIDSDICHTER
PATHÉ FRÈRES, Paris.
leltang f0.50, 2e Hangt0.30,
GROOT BAL
Beschikbaar
Zondag 17 November
bij A. KEURIS,
vlug gesneden worden,
W. F. Stoel Zoon.
De Kanier is met de openbare behandeling der begroe
tingen begonnen en heeft zich zelf voorgeschreven om
er mede gereed te zijn vóór Kerstmis en heeft dus 7
weken tijd. Verleden jaar moest nog vergaderd worden
tusschen Kerstmis en Nieuwjaar.
Om gereed te komen vóór Kerstmis moeten de heeren
heel wat schikkenze moeten 's Maandags vergaderen
en desnoods 's avonds en 's Zaterdagsze moeten zich
beperken in de besprekingen dat is een moeilijk ding
zooalsr eeds bleek heden uit de rede van den heer
v. Kol, die eigenlijk veel meer (te zeggen had, maar
ter wille van de atspraak zoo kort mogelijk zou zijn.
De Kamer dan is sinds eenige dagen druk aan de In
dische begrooting. Vermelding verdient nog, dat bij de
regeling van werkzaamheden de heer KEIELAAR aan
den voorzitter vroeg om ook voor het reces af te
doenh et ontwerp bevattende een verbeterde salaris-
regeling voor de onderwijzers, zoowel bijzondere als
openbare. Die regeling zou ingaan op 1 Januari 1908
en duizenden zien er met verlangen naar tegemoet.
De voorzitter beloofde zijn best te doen. Bij de
Indische Begrooting'.
komen natuurlijk de tongen der Indisch-gasten los. In
de laatste jaren was het bijna altijd gegaan om de
linaneitele positie van Indië, qve rde „inzinking'' pp
Java, het onderwijs, de irrigatie en tal van andere
meer ondergeschikte punten. Deze zaken zijn dit jaar,
althans bij de algemeene beschouwingen, slechts ter
loops besproken. Het gansche 3-daagsch tournooi liep
over Atjeh. Toch moeten wij een paar punten aangeven
die over de financiën handelen.
De groote moeilijkheid is steeds, een sluitende begroo
ting te krijgen. We werkten sedert jaren met tamelijk
groote tekorten. Voor 1906 en 1907 is dat anders gewor
den, die jaren gaven reeds een batig saldo van 5 en
10 millioen; voor dit jaar zijn we weer 2 millioen vooruit
gegaan, niettegenstaande de uitgaven 7 millioen liooger
zijn en de rijtuigbelasting is afgeschaft.
De heer DE WAAL MALEF1JT vindt onzen finan-
cieelen toestand veel te mooi voorgesteld, wij nemen
allerlei kostbare maatregelen in dezen tijd van hooge
tinprijzen; zoodra deze verminderen, zal de druk, dien
we ons thans opleggen, dubbel gevoeld worden.
De MINISTER echter bracht hem aan het verstand
dat deze begrooting niet steunt op de tinprijzen. De
tinprijs is geraamd op f75 de 50 l( G, terwijl de prijs
thans is f89 de 50 K.G.
Ook leveren boschcultuur en caoutchouc goede win
sten.
Wij leven dus niet van buitenkansjes oordeelt Z.E.;
integendeel wij kunnen gerust eenigszins de uitgaven
voor goede doeleinden uitzetten, omdat de finan-
cieele toestand goed is.
Ook wil de Minister wel bezuinigen, maar niet op de
tra elementen, omdat dan niet het goede personeel ver
kregen wordt, dat we toch zoo noodig hebben.
Over het beleid van den Min. van Kol. bestaat nog al
verschil van meening: de heer v. KOL vond wel iets
goeds in 's ministers leiding, doch ook veel dat afkeu
ring verdient; daarbij is de minister lichtschuw en
te handig; voor verschillende zaken die op afdoening
wachten benoemt de Min. commissies of hangt ze op
aan den kapstok. Ook slaat de minister volgens den
heer v. Kol, een te hooghartigen toon aan; over dien
toon klagen trouwens meer leden. Ook de h.h. DE
STUERS, v, DEVENTER en THOMSON zijn met 's Mi
nisters beleid niet geheel „einverstanden."
De h.h. VERHEIJ en IJZERMAN daarentegen hebben
niets dan lof voor 's ministers optreden. Met voortvarend
heid gaan minister en de Indische regeering voort de
belangen der bevolkingen te behartigen; dit beleid voert
tot verhooging van welvaart. Wij gelooven ook dat deze
Minister inderdaad de rechte man op de rechte plaats
is, al doet hij dan ook niet alles wat de heer v. KOL
van hem verwacht.
In een opzicht echter zijn ook wij niet gerust en wel wat
betreft 's Ministers optreden in Atjeh.
Om dit duidelijk te maken, dienen we de verschillende
sprekers te hooren. Eerst de heer v. KOL. Hij verwijst
den Minister naar het voorbeeld van Engeland, dat
liefde voor zijn gezag zaait en de zei (besturende Britsch-
Indische vorsten tot steunpilaren van het Britsch gezag
maakt. Voor kloppende begrootingen heeft hij volstrekt
geen respect; dat is gemakkelijk genoeg: men laat slechts
na die maatregelen, welke geld kosten.
In plaats van liefde wordt haat gezaaid en wrok ge
oogst.
rn plaats millioenen te besteden ter bevordering van
rust en welvaart in A t j e n, Wordt een bedrijlsueias-
ling opgedreven en een boetestelsel toegepast die de
ka misten uit den band zouden doen springen; de mi
litaire uitgaven daarentegen zetten zicii uit. Aan extra
uitgaven daarvoor in andere streken is besteed f3.480.UUO
Laarnaast staat, dat het aantal moorden zich uitbreidt
en de politie in handen van dieven is.
De oorzaken der vele opstanden zijn veelal knevelarij
onzer ambtenaren. We konden een voorbeeld nemen aan
de Japanners, die zoo uitstekend zorgen voor bormosa.
Sterx gispt de heer v. Kol 's iMinisters geheimzinnig
heid tegenover de Kamer inzake Atjeh. De toestand,
heet bevredigend, maar is in werkelijkheid allerslechtst.
We treden op als „bloeddorstige vredestichters"; ,we
gebruiken dum-dums; schieten vrouwen en kinderen,
zelfs gewonden neer; daarvan wordt op Atjeh een „lol
letje" gemaakt. Om de nietigste oorzaken worden vrou
wen en kinderen afgeranseld. Dat is onze beschaving
die we er brengen. Huizen, waarin menschen wonen,
worden verbrand; lijken verminkt; ons optreden grenst
aan bestialiteit; de menschen worden aan de pol
sen 'opgehangen.
Volslagen demoralisatie
Toen de voorzitter hem in de rede viel, met verzoek
zich te matigen zei de heer v. Kol, dat hij feiten be-
sprak.
„Wie zijn de schuldigen?" vroeg hij en „wat zult gij
er tegen doen?"
De heer DE STUERS was niet minder fel in zijn
requisitoir ten opzichte van Atjeh. De Minister had te
kennen gegeven, dat de Kamer haar tijd beter kon be
steden dan over deze zaken te spreken, van oordeel ook,
dat het niet goed was ze openlijk' ten aanhoore van de
geheele wereld te berde te brengen. Het tegendeel iis
waar, meenden de heeren v. Kol en De Stuers. Het zijn
over bekende feiten, en indien wij ze niet bespreken zal
juist daarin voor andere mogendheden reden gevonden
worden om zich er in te mengen.
De heer de STUERS dan, toont aan dat de rapporten
der ambtenaren „slechts onvolledig en leugenachtigzijn.
In 19Ü6 zijn 2151 personen in Atjeh „kapot" geschoten
en slechts 849 vuurwapens buit gemaakt. Dat verschil
geeft te denken, in 17 maanden zijn 56 weerloozen en 14
kinderen gedood.
ij verrichten „sluipmoordenaarswerk" bij het opspo
ren der hooiden. In 't wilde worden do kampongs bescho
ten, zoogenaamd uit oorlogsnoodzaak. Dat alles blijkt
uit officieele gegevens. Maar de officieuse zijn nog tref
fender. In het Indische leger zijn officieren, die een
gevaar zijn voor het land, omdat ze tot hardheid aan
zetten, die blijk geven van degeneratie en verwildering.
Zelfs de gouverneur van Atjeh is alles behalve een
zachtzinnig man. En de gouverneur-generaal grijpt niet
in. De conclusie des heeren De Stuers is„Wreedheid en
verwildering heerschen op Atjeh; verblinding op Bui
tenzorg; onwetendheid op het Plein. Hij hoopt, dat de
publieke opinie de gewenschte verbetering brengen zal.
De heer v. DEVENTER meent, dat wat door de h.h.
v. Kol en De Stuers omtrent Atjeh wordt medegedeeld
in hoofdzaak als waar moet worden beschouwd. Op Atjeh
wordt niet bestuurd, maar geterroriseerd. Van de opge
legde boeten, die zooveel wrok onder de bevolking
veroorzaken, wordt gebruikt voor de renbaan ein de
sociëteit te Kota-Radja. De heerendiensten drukken
zwaar.
Ook de heer THOMSON komt tot de conclusie, dat
het stelsel van onmacht in Atjeh geworden is een stelsel
van wreedheid. Hij heeft het zelf ondervonden hoe on
macht tot wreedheid leidt en het menschelijk gevoel
afstompt. Daarom acht bij vermeerdering van troepen
macht noodig, wat echter door den heer v. Deventer
bestreden wordt.
Er zijn ook sprekers, die het ruwe optreden in Atjeh
vergoelijken; ontkennen kan het zelfs de Minister met;
hoewel hij toch ten ernstigste waarschuwt tegen onge-
teekende courantenberichten.
De heer IJZERMAN en de Minister beiden wijzen
er op, dat wreedheden eigen zijn aan iederen oorlog,
maar bovenal in N.-Indië. Ook verklaart de psychologi
sche toestand, waarin de militairen op Atjeh verkeeren
veel. Toch erkent de heer IJzerman, dat de gruwelen
thans een „bedenkelijke hoogte" hebben bereikt. Hij
geeft aan op welke wijze verbetering kan verkregen wor
den, door de hoofden te winnen, hun een politiemacht
te geven en deze hoofden te gebruiken als de tusschen-
personen voor ons gezag. Wij zouden zeggen: gemakke
lijker gezegd dan gedaan.
In een lange rede verdedigt de Minister zijn beleid,
keurt ten strengste af het oordeelen naar onvolledige en
onware berichten eenige er van heeft de Minister
per telegraaf doen onderzoeken en onjuist bevonden
toont aan, dat de gouv. van Atjeh en de gouv.-gene-
raal prijzenswaardig optreden en deelt mede, dat eer
14 dagen verloopen zijn de gouv.-generaal persoonlijk
een onderzoek zal instellen naar de hier te berde ge
brachte grieven en gruwelen.
De Minister wil ernstig overwegen of niet kan wor
den voldaan aan den wensch van den heer IJzerman om
de hoofden op Atjeh voor ons gezag te winnen, in
verband met s heeren Thomson's denkbeeld, om n.1.
de militaire macht op Atjeh uit te breiden deelt hij
mee, dat die uitbreiding onnoodig wordt geoordeeld
ook door den gouv.-generaal. Een ruzietje ontstond nog
tusschen den Minister en den heer Thomson over iets,
dat de heer Thomson in de secties zou gezegd hebben,
hetwelk deze ontkende. De Minister wilde zijn zegs
man niet noemen, hetwelk de heer Talma de opmerking
ontlokte dat geklapt was uit de secties die geheim zijn.
Het slot der discussies was het stellen van 2 moties
ééne van den heer v. Kol, aldus luidend:
„De Kamer van oordeel, dat naar het
optreden onzer troepen in Atjeh een onpartijdig pn-
derzoek dient te worden ingesteld en de schuldigen
eventueel behooren te worden gestraft, met overlegging
der rapporten omtrent een en ander aan de Kamer, gaat
over tot de orde van den dag".
En pen andere van den heer IJzerman aldus:
„De Kamer, vertrouwende, dat de Gouv.-Gen. een on
partijdig onderzoek in Atjeh zal doen instellen en dat
de resultaten daarvan zoo spoedig mogelijk aan de Ka
mer zullen worden overgelegd, gaat over tot de orde
van den dag."
De motie van Kol wordt verworpen met 47 tegen 6
stemmen; de soc.-democraten vóór; de motie IJzer
man goedgekeurd zonder stemming.
Zoo zijn dan de algemeene beschouwingen afgeloopen;
zij hebben óns geleerd, dat de financiën goed (Staan,
dat de regeering werkzaam is ter bevordering der wel
vaart, doch dat die werkzaamheid naar sommiger mee
rling niet krachtdadig genoeg is. Zij hebben ons ook
doen zien, dat onze militairen in Atjeh huishouden op
een wijze, die ieder weldenkend mensch afschuw moet
inboezemen.
Daartegen kan niet krachtdadig genoeg geprotesteerd
worden. Met sommigen gelooven wij, dat ons leger soms
wel eens forsch uit den hoek moet komen; we nemen
ook aan, dat de berichten overdreven zijn, maar dat het
lang niet is als het behoort te zijn, mag als vast staand
worden aangenomen.
Hopen wij dat het 'beloofde onderzoek door den Gouv.-
Generaal zelf in te stellen, vruchten drage.
Bij de behandeling der artikelen komt ter sprake
art III van het regeeringsreglement, handelend over
het verbod van vereeniging. De 'heer v. DEVENTER valt
dit art. aan en wordt gesteund door de h.h. v. KOL
en TROELSTRA; de heer BOOGAARDT wenscht het
art. gehandhaafd te zien evenals verbod van drukpers
vrijheid. Het volk is er niet rijp voor en de couranten
vertegenwoordigen niet het volk.
De Minister ziet ook niet zoo erg de noodzakelijkheid
der wijziging in, doch zal het oordeel van den gouv.-
gen. vragen.
Over de Koelieschandalen spreken de h.h. v. Kol
en Troelstra. De eerste vertelt tal van staaltjes. Op
sommige plaatsen stierven in 2 jaar een-zesde jjleel
der Koelies in 1 jaar stierf 18 pCt.uit een
rapport van 19Ü4, dat men geheim houdt, blijkt dat de
Koelies, tengevolge der slechte behandeling, sterven als
ratten.
De Minister antwoordt dat de rapporten aantoonen, dat
de regeering geregeld de misstanden laat onderzoeken
en de maatregelen neemt .die noodig zijn: Zij heeft overi
gens een arbeidsinspectie ingesteld 1 inspecteur en
3 adj.-inspecteurs geheel onafhankelijk van Justitie,
Breedvoerig wordt gediscussieerd over het onderwijs.
Er blijkt uit, wat we trouwens reeds wisten, dat de Mi
nister goed onderwijs bevordert en daarvoor geld over
heeft.
Voor jonge onderwijzers zijn goede kansen om naar
Indië te gaan. De uitrustingskosten zijn verdubbeld.
Ter bestrijdingen van het pauperisme in Indië heeft de
regeering f 14.490 aangevraagd om daarvoor een inspec
teur en een paar ambtenaren aan te stellen, (welke toezicht
moeten houden op de particuliere vereenigingen. Een
soort van Centraal-rijks-armbestuur dus. De post onder
vond veel bestrijding van de rechterzijde en ook ge
deeltelijk van den heer v. Kol. De eersten wenschen geen
rijksarmenzorg precies als bij ons de laatste
vindt het tractement van 800 1000 gulden 's maands
voor den inspecteur te hoog.
Een amendement DE WAAL MALEFIJT om den
post te schrappen, wordt met 26 tegen 25 links tegen
rechts verworpen; daarentegen een amendement-
v. Kol, om den post met 5000 gulden te verminderen,
aangenomen met 28 tegen 23 stemmen.
De Kamer kwam heden tot hoofdstuk 7 der Indische
begrooting, waarmede Maandag half twee wordt voortge
gaan.
Nog kondigde de heer MARCHANT een interpellatie
aan tot den Minister van Oorlog in verband met diens
besluit om met December het blijvend gedeelte onder
de wapenen te houden. Ook de heer TER LAAN had dit
willen doen. Beide heeren dringen aan op behandeling
vóór December, om den maatregel ongedaan te kunnen
maken.
Gemeente Zjjpe.
Ingeschreven van 1—6 November 1907.
Geboren en OndertrouwdGeene.
Getrouwd: Jan Leijen,j.m., korporaal-ziekenverpleger,
27 jaar, te Helder en Simontje de Jongh, j.d., zonder be
roep, 24 jaar, te Zijpe.
Overleden: Jan Zeeman, 25 jaar, landman, z. v. Jan
Zeeman en Willempje Hartog.
Gemeente Callantsoog.
Ingeschreven van 1—81 October 1907.
Geboren Pieter, z. v. Klaas Borst en Maartje Smit.
Johanna Helena Maria, d. v. Willem Alexander Paul
Prederik Lodewijk Hoogenbosch en Wilhelmina Corne-
lia Kaan.
OndertrouwdPieter Brands, j.m., broodbakker, oud
25 jaar, te Anna Paulowna en Élizabeth Johanna Vis,
j.d., zonder beroep, oud 25 jaren, te Callantsoog.
GetrouwdGeene.
OverledenPetronella Krufjer, oud 71 jaren, weduwe
van Cornelis Sluis. Aagje Zwaan, oud 64 jaren, wonen
de te Helder, weduwe van Arie Spierdijk.
Gemeente Anna Paulowna.
Ingeschreven van 1—8 November.
Geboren: Reier, z. v. Teunis Schoen en Anna Maria
Slikker.
Getrouwd: Pieter Kos, 28 jaar te Sint Maarten en
Trijntje Blom, 27 jaar alhier.
Ondertrouwd en overledengeene.
NEDERLANDS! II HERVORMDE GEMEENTE te
Schagen, voorm. 10 uur, Ds. Herman.
Callantsoog, geen dienst.
Barsingerhorn, v.m. 9.80 uur, Ds. Van Loon.
Wieringorwaard, voorm. 9.30 uur, Ds. Engelkes.
Kolhorn, geen dienst.
Zuid-Zijpe, v.m. 9.30 u., Burgerbrug. (Doop.)
Winkel, Ds. Scholte.
Harenkarspel, voorm. 9.30 uur, Ds. Damsté, Dirksh.
Idem, 13 Nov., nam. 7 uur, Ds. Damsté, Dirkshom.
Anna Paulowna, v.m. 10 uur, Dr. Toxopeüs.
Veenhuizen, nam. 1.30 uur, Ds. Visser van Hoogwoud.
Sint Maarten, Ds. Tinholt.
Valkoog, 13 Nov., Ds. Groeneveld.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE te
Barsingerhorn c.a., v.m. 10 u., Ds. Kooiman, Barsingerh.
Nieuwe Niedorp, Ds. Haars.
Noord- en Zuid-Zijpe, voorm. 10 uur, Ds. Corn.
Vis Jzn., Burgervlotbrug.
Wieringen, Ds. Onnes, Stroe. (Avondmaal.)
LOKAAL „RETHEL", HOEP, SCHAGEN:
's avonds 6.30 uur, inleiding van den heer J. L. Gras-
stek, Candidaat tot den H. D., tot zijn werk te Schagen
en Omstreken, door Ds. Vinke te Alkmaar.
-(o)—
Ondertrouwd:
J- BOOIJ Wz.
en
M. v. d STEEN Ad.
Huwelijksvoltrekking 22 Nov.
Getrouwd:
A. J. KORFF
en
E. A. RUITER,
die, mede namens wederzijdsche Fa
miliën, hun dank betuigen voor de
vele bewijzen van belangstelling, bij
hun huwelijk ondervonden.
Getrouwd:
MARINUS JOSEPHÜS RANKE
en
CORNELIA HELENA OVERTOOM,
die. mede namens wederzijdsche Fa
milie, hunnen dank betuigen voor de
ve'e bewijzen van belangstelling, bij
hun huwelijk ondervonden
SchageD, 5 Nov. 1907.
Den 11 November hopen onze
geliefde Ouders
en
y) [U
hunne 25-jarige Echtvereeniging <d
4) te herdenken.
Hunne dankbare Kinderen.
Winkel, Nov. 1907.
bij de Schagerbrug Terug te bekomen
tegen vergoeding van Advertentie-
kosten, aan de Kaasfabriek ,/Cérès" te
Keinsmerbrug.
ALS:
liefst met grooten zoon, bij 8, BIER
STEKER, Koegras, Callantsoog.
De Penningmeester herinnert be
langhebbenden aan de
De Ondergeteekenden verklaren,
vanaf heden
- -?_e_0.ja»r vraagt een
—0—
zal in de nieuwe zaal van den Heer
C. KOOIMAN
gegeven wordën met de
te zullen dulden.
Men wachte zich dus voor schade.
W. W. SCHERMERHORN.
H. OOSTERMAN.
G. BLAAUBOER Cz.
Wed IJ BUIK.
P. KLERK Az.
Zijpe, 10 Nov 1907.
Te koop:
bij J. VRIES, Keins, Schagen.
aan den Westfr. Dijk, onder Oudeslui*,.
naar de prachtvolle ontwerpen van
Niemand verzuime, deze hoogst in
teressante Voorstellingen bij te wonen,
er wordt gewerkt met groot succes.
Jopcniug zaal 7 uur. Aanvang 8 uur.
N. B. Zondag na afloop
voor hen, die de Cinematograph-voor
stelling bijwonen.
Electrische Verlichting. Flinke Muziek.
Dekgeld f 1 en 10 Cent kostgeld
per dag, bij A. VAN KOOT EN te
Koegras.
geschikt voor het beharden van
wegen, a f 2 50 per M1., bij
partij franco per vlet.
AdresW.F. 8TOEL ZOON,
Kalkfabrieken, Alkmaar.
Wordt gevraagd.-
beiden tegen hoog loon, bij KLAAS
BAKKER, Broodbakker Kolksluis.
betrekking als HUI8HOUD8TER bij
een eenig Heer of in klein gezin.
Br fr. lett, R, Bureau v. d. Blad.
Te koop of te huur; een
net ingericht
te Barsingerhorn Te bevragen bij
C. HOR8T aldaar.
aan de Molens te Anna Paulowna.
Een Bargervronw, te Schagen
wonende, vraagt
Wilt gij, dat Uw BIGGEN (Zeugjes)
waardoor U minder gevaar heeft van
vervuren, dan is
als adres voldoende.
Gevraagd:
tegen Kerstmis, bij A. HOOIJ, Rui-
geweg, üudesluis.
Inlichtingen Bureau van dit Blad.
Geld beschikbaar (bij voor
keur op land) tegen lage rente.
Br. fr. lett. R, bur. van dit blad.
ooli zonder veer.
Groote keuze.
Nette bewerking.
Afbeeldingen en prijzen op
aanvraag.
