1.
Brieven uit het Noorden.
Grepen iit Land- en Tuinbouw.
Zondag 2 Aug. 1908.
52e Jaargang. No 4383.
DERDE BLAD.
LOSSE BLADEN
Binnenlandsch Nieuws.
r
uit het Boek van
F I D IC S.
XXI.
VAfANTIE.
Lief bosch, vol zoete geuren!
Lief bosch, vol levenskracht!
Hoe heb ik vele dagen
Vergeefs naar u gesmacht!
De drukte van de steden,
Der menschen wijs gedoe
Kan ik niet langer dragen
En ben ik, o zoo moe.
De eenvoud in de weelde
Van uwen rijksten dos
Is prediking van waarheid
En levenslust, lief bosch!
Omwaai mij met uw geuren,
Verkwik mjj met uw zang,
Vertel mij uw geheimen
Mijn heele leven lang.
Groningen, 30 Juli 1908.
Geachte Redactie,
Juist een oogenblik, nadat ik mijn vorigen brief ver
zonden had, kreeg ik bezoek van twee vrienden uit
Utrecht Ze hadden een fietsreisje gemaakt door Fries
land en Groningens westerkwartier en rustten hier nu
een paar daagjes uit, om dan hun tocht door Drenthe
voort te zetten. Ze waren opgetogen over al wat ze
gezien en genoten hadden en daar ook ik bij ondervin
ding weet, wat zoo'n tocht kan bieden, wil ik deze ge
legenheid aangrijpen om de vele lezers van uw blad
aan te toonen, hoe zich zulk een bezoek aan de Noorde
lijke provinciën per fiets bij uitstek gunstig leent voor
een zomervacantie-uitstapje.
Wat weinigen zullen gelooven, maar wat toch waar
is, is dat de provincie Friesland b.v. voor Hollanders
niet lastiger is te bereiken dan voor myn medeburgers,
altijd, wil men, zooals ik, Gaasterland als punt van
uitgang voor zulk een reisje kiezen. Leeuwarden b.v
is vanuit Groningen niet anders te bereiken dan door
middel van ergerlijke boemeltreinen met tien tusschen-
stations, welke treinen in angstig onzekere aanslui
ting rijden op de sneltreinen Leeuwarden—Amsterdam
der H. IJ. S. M. Een en ander is een gevolg van de
concurrentie woede der S.S. die ons wil dwingen onzen
't Zuiden te kiezen over land en met hare
tx-nan e?en e Blatter* niet meer te kijken. Alle
typen zqn vertegenwoordigd. Daar gaan ze „die Mama"
en „dor Papa Hettwig en PaulaHerr Doctor en Herr
Kat simpen ze met zoeten glimlach achterna! Zoo
Dmtscb, zoo heerlijk Duitsch, vooral die meisjes beladen
met rröninger Kuchen en Ansichtskarten en die,
beroemae woord van keizer Wilhelm varieerend, niet
spreken van: „Unsere Zukunft liegt auf dem Wasser",
maar n dem Wasser". Immers de familie gaat „in's
Bad en als ze huiswaarts keert, heeft Amor geloerd,
gemikt en geraakt, er is een nieuwe band gesloten
weer een verlovingMaar de slagerspetten zijn 't ergste!
Maarik dwaal weer af. De gelegenheid om die
Bader" te bereiken, wordt door sommigen hoog ver
heven, maar ik vind haar ongunstig. Door een onmoge
lijk lang, rechtlijning en ééntonig kanaal (afwisseling
wordt slechts geboden door een tiental uniforme brug
gen) bereikt men Delfzijl en heeft daar 't plezier te
mogen worden geschut in de zeesluizen. Eerst dan kiest
men het ruime sop en komt eindelijk te Borkum en
nog later te Norderney. Tusschen deze badplaatsen en
onze Hollandsche liggen werelddeelen van begrippen,
menschen en genoegens. Probeeren de vele Duitschers
die b.v. te Scheveningen komen, zoo weinig mogelijk
Duitsch te doen (de dames tooien zich met de hoofd
deksels van onze vischvrouwen) en heeft daar het j
strandgewoel, hoe druk ook, iets speciaal Nederlandsch,
is Borkum would-be internationaal met zijn reusachtig
aantal vlaggen op badstoelen, duinen en hotels. De
Duitscher gaat in zijn eigen land graag voor vreemdeling
door, is hij daarentegen nationaal aangelegd, dan heeft
hij twee hinderlijke manieren om zijn geestdrift te
uiten. De eene manier is te pas of te onpas te zingen,
de tweede is op iederen mogelijken of onmogelijken mols
hoop een vlag te planten.
Ten slotte nog iets over de journalisten-cbansonniers
Pisuisse en Blokzijl. Ook hier badden ze een benauwde
uitverkochte zaal. Er is genoeg waardeerends over de
heeren geschreven om er ook ditmaal nog eens een
loftrompet over te steken. Dadelijk zal ik toegeven dat
ze alleraardigst een avond weten te vullen, maar met
aspiraties als hooge kunst heeft het, dunkt me, weinig
te maken, wat trouwens de heeren, bescheiden als ze
z\jn, zelf zeggen, al meenen enkele bewonderaars anders,
l't Lijkt me toe dat juist hunne vroegere maatschappe
lijke positie en hun incognito zwerftocht van verleden
jaar het meest van invloed zijn op hunne volle zalen
en dat deze dus voornamelijk te danken zijn aan
«ensatielust, wat jammer is, waar soms goede en
groote kunstuitingen 't publiek zoo matig interesseeren.
Voor heden genoeg. Vriendelijk gegroet,
D. O.
vormboomen wel resultaat, maar bij de meeste men
schen was de uitkomst ontmoedigend. Onkosten, lee-
Hjke boomen en nooit vruchten, dat was de gewone
loop.
Een jaar of tien geleden kwam daar verandering in.
In het verre Westen van Noord-Amerika ligt de heerlijke
landstreek Californië, het aardsche Paradijs van allerlei
vruchten. Daar groeien geurige perziken en kleurige
pruimen, fraaie appels en peren in kwistigen overvloed
in talrijke en uitgestrekte fruitplantages en altijd aan
struiken. Europa leerde den stru ikvorm van den practi-
schen Amerikaan kennen en thans vinden deze boompjes
in Dultschland en Nederland vele vrienden.
Tal van struiken zjjn er in de laatste jaren geplant
en in den regel met gewenscht gevolg. De struikvorm
bracht de fruitteelt onder ieders bereik.
Ik wil hier eenige voordeelen der struikvormen op
sommen
1°. De struikvorm draagt spoedig vele mooie vruchten.
20. De struikvorm kan door iedereen behoorlijk ver
zorgd worden.
30. De struikvorm
omdat h|j laag blijft.
4°. De struikvorm
heeft weinig last van den wind,
weg naar
wagens.
Do Hollanders daarentegen kunnen gebruik maken
van de vlotte verbinding Amsterdam—Leeuwarden
waarbij ze meestal een aangenaam uurtje op zee ver-
poozen.
Men moet dan zooals ik zei en zooals mijn vrienden
ook deden, den tocht beginnen inden Zuidwesthoek van
Friesland, het schoone Gaasterland.
Gaasterland is als het ware een geographische ver
rassing. Met zijn bosschen, heuvels en korenakkers
biedt het u de schilderachtigste landschappen, die men
daar allerminst zou verwachten. Op één dag is alles er
gemakkelijk te zien, men kan dan logeeren te Ries,
waar de logies tegenwoordig vrij comfortable zijn. Den
volgenden dag fietst men dan over het idyllische Kou-
dum en de oude stadjes Hindeloopeu, Workum en
Bolsward naar 'tvroolijke Sneek. waar men een dag
moet blyven om naar haitelust op de omliggende mee-
ren te kunnen zeilen. De vereeniging tot vreemdelin
genverkeer aldaar verhuurt er allerlei soorten van tjot
ters, jachten en boeiers en stelt vertrouwd personeel
beschikbaar. De meest bereisde Nederlanders zullen
ongetwijfeld van deze zeiltochten genieten. Men ziet er
door een zeer typisch stukje vaderland en men behoeft
zich er volstrekt niet over te verwonderen dat de be
kende reis Engelschen en dito Amerikanen jaarlijks in
grooten getale bun hart er ophalen.
Leeuwardpn bezoeke men per spoor. De wegen er
heen .zijn we', evenals alle wegen en dijken in Fries
land, uitstekend met de fiets berijdbaar, maar men mag
zijn beenen wel iets sparen voor 't bezoek aan die in
teressante stad. Bovendien weegt wat men te zien
krijgt op dien tocht niet op tegen groote vermoeidheid.
Zoo reize men ook weer "Van Leeuwarden per spoor
naar Akkrum om van daar zich per rijwiel door de
boschrijke streken van Bests, Beetsterzwaag, Olterterp
e.n Marum naar Groningen te begaven Te Groningen
kan men wederom den trein naar't Zuiden nemen of, <>n
dat zou ik u willen aanraden, er een paar dagen v r-
toey'en en gebruik maken van de verschillende gelegen
heden tot het maken van uitstapjes, welke u h: r
worden geboden.
Een bezoek aan Drenthe is de moeite overwaard. Nu
wil ik niet over de geheele provincie spreken, dat zou
waarlijk een te zware opgaaf zijn. Ik wil bepaaldelijk
eenjge regelen aan Zuidlaren wijden, een dorp in 't
Noorden van Drenthe ongeveer 16 K.M. van Groningen
gelegen.
Zuidlaren! Alleen bij 't woord Laren zal menigeen
opkijken, zal er iets gaan door zijn geheugen en zullen
talryke Nederlandsche schildersnamen aan zijn oog voor
bijgaan. Merkwaardige overeenkomst met Laren, dat
scbildersnest in 't GooiMaar hier een wfidscher natuur
hoewel even pittorosque Niet voor niets wekt dat
plekje natuur de bewondering op van iederen bezoeker.
De huizen ver van elkaar, met veel ruimte van gras en
wjjdstaande boomen daartusschen. Mooie bosschen en
uitgestrekte heidevelden.
Toch is het aspect van die velden veranderd in de
laatste jaren. Er is geen provincie waar gestreden
wordt met eondergelijken volhardenden moed tegen den
onvruchtbaren bodem als in Drénte. Dit merkt men
als men van Meppel naar Groningen spoort, 't Is geen on
afgebroken heideveld meer, maar overal ziet men gol
vende korenvelden en nieuwe boerenwoningen meestal
van Groningsch of Friesch model, want vreemd is 't,
dat aan deze ontginning de Drentenaars zelf betrekke
lijk zoo weinig deelnemen en 't voornamelijk aan Gro
ningers en Friezen overlaten mot hard ploeteren kunst
mest en uitgegraven kloi hot brood uit 't onvruchtbaar
land te halen Maar. ik had het over Zuidlaren. Met
zijn hotels biedt het een mooie gelegenheid aan tot
buitenverblijf, al lijdt de plaats misschien wel wat aan
afgelegenheid. Maar voor menschen, die natuur waar
deeren, ken ik bijna geen mooier plek dan dit stukje
- VnH«rlandsche schilders
XXVII.
Fijne vrachten voor weinig geld en moeite.
Wie met aandacht de wonderen van den plantengroei
gadeslaat, staat onophoudelijk verbaasd over de werken
der natuur. Let b.v. maar eens op de zeer verrassende
uitkomsten van het zaaien. De man, die zijn bestaan
vindt in koolbouw, teelt zaaizaad alleen van de aller
mooiste kooien en bekomt daaruit weer prachtige vel
den met deze groenten. Zoo gaat het met bijna alle 1 Ryp jn September.
groenten, bloemen en landbouwgewassen. Maar bjj onze -
gekweekte sier- en vruchtboomen is het anders. Onder
stel, dat ge de pitten van eenige heerlijke pruimen
zaait en dat ge het geluk hebt er pruimeboompjes
van te kweeken. Na eenige jaren verschijnt de bloesem,
maar wat een tegenvaller! Er groeien slechts kleine
onsmakelijke pruimen aan de aldus gekweekte boompjes.
Wat er aan hapert? Uw pruimeboompjes hadt U moe
ten laten veredelen, toen de stammetjes de dikte van
een penhouder hadden bereikt.
Darwin zaaide jaren achtereen duizenden zaden van
een treuresch en alle boompjes waren geen treur-, doch
gewone esschen. Geen enkele onder de tienduizenden
was een treuresch. Deze laatste worden gekweekt door
gewone esschen te enten met takjes van treuresschen.
Als een bloedverwant of kennis U verrast met eenige
heerlijke appels en peren en ge bewaart daarvan de
pitten (d. z. de zaden), om ze het volgende voorjaar uit
te zaaien, dan groeien er bijna altijd onsmakelijke,
kleine appels en peren aan de uit die zaden gegroeide
boomen. De vaklui noemen zulke boomen uitdelingen of
zaailingen Als de wildeling door enten of oculeeren ver
edeld wordt, bekomt men pas de soorten, die men
verlangt.
De edele vruchtensoorten groeien zeer welig op den
wildeling. Zij maken zware takken en ontwikkelen zich
tot forsche boomen, die na een jaar of tien eerst goed
gaan dragenZóó oefenden de Romeinen de fruitteelt al
uit vóór meer dan 2000 jaren en zoo geschiedt het nog
algemeen in de groote boomgaarden en aan de stam-
boomen. „Het boompje groot, het plantertje doodl"
zeiden onze voorvaderen zeer wjjsgeerig en waarschu
wend meteen
Gelukkig kan men tegenwoordig heel wat eer genot
van de te planten vruchtboomen hebben. Men is er
achtergekomen, hoe men kleine boompjes of struiken
moet kwe iken, die na 3 of 4 jaar reeds goed gaan
dragen. „Zeker kleine vruchten" zal menigeen denken,
maar dar is alweer mis! Zulke struiken dragen juist
schoone, groote vruchten, die aan stainboomen nooit
zóó fraai worden.
Dat ljjkt onmogelijk, dat schijnt in te druischen tegen
de natuur
Toch niet, de vruchtbaarheid van appel- en perestrui
ken is juist de handige aanwending eener natuurwet
Tl~* :1 norinr HniHalHt müköll.
groeit zelfs goed op lagen grond,
omdat hij ondiep wortelt.
5". De struikvorm kan gemakkelijk gezuiverd worden
van rupsen en bladziekten, omdat men zonder moeite
bij alle takken kan komen.
60. De struikvorm is goedkoop en thans b{j iederen
soliden boomkweeker en betrouwbaren tuinman te ver
krijgen voor weinig geld.
De beste planttijd voor vruchtenstruiken is van half
October tot half December. Als het niet anders kan, mag
de planting ook in het voorjaar geschieden. Wie bijtijds
bestelt, heeft alle kans de beste soorten te bekomen
doch wie laat bestelt, loopt groot gevaar zich mot min
der goede tevreden te moeten stellen. Daarom schrijf
ik in deze Augustusmaand al reeds over dit onderwerp.
Mij dunkt, dat het nog zoo kwaad niet is, als ik eerst
maar eens wat heel goede soorten ga opsommen. Ik
begin met peren.
1. Louise bonne d' Avranches, gewoonlijk „bonne
Louise" genaamd, is de beste van allezeer vruchtbaar,
groot en fijn van smaak. Rijp in October.
2. Conseüler de la Cour. Deze is sterk aan te bevelen,
j Vruchtbaar en van prima kwaliteit. Rijp tegen No
vember.
3. Seigneur d'Esperen. Vruchtbaar, zeer fijn doch
niet heel groot. Rijp in October.
Clapp's fa..
drager en de peren zijn heerlijk van smaak. Rijp begi
September.
5. Beurre' de Mérode. Zeer vruchtbaar en van goede
kwaliteit. Rijp begin October.
6. Beurré Hardy. Rijp half September. Prima tafel
peer. De boom groeit best en draagt rijk.
7. Fertüity. Zeer vuehtbaar en fijn van smaak. Rijp
einde September.
8. Beurré d'Amanlis. Vrij groote, heerlijke peer.
Krachtige groeier. Rijp half September.
9. Beurré chairgeau. Fraaie boom. Prachtige, groote
peer, Rijp in November.
10. Beurré van der Ham. Nog beter dan de vorige.
Rijp in November.
11. Marguérite Marillat. Zeer groote en fraaie peer.
ven neutraliteit van het openbaar onderwijs. De katho_
lieke onderwijzers toch aan openbare scholen met uit
sluitend katholieke bevolking wenschen het onderwijs
zoo katholiek mogelijk te maken, doch ze zijn be
schroomd dit te doen zoo lang ze niet zeker weten, dat
zulks door de regeering in overeenstemming wordt ge
acht met de wet.
Onweer.
Dinsdagmorgen ontlastte zich boven Wanroy een
hevig onweder, vergezeld van ontzettende regens. In
De Peel schijnt wel een ware wolkbreuk te hebben
plaats gehader kwam in een oogenblik zoo'n massa
water in 't dorp, dat bij sommige boeren het vee tot
aan den buik in 't water stondbruggen spoelden weg,
de heken zetten weldra de aangrenzende landerijen en
weilanden onder water en op vele plaatsen golfde het
water over de straten.
De Hoevensche grintweg stond voor een groot gedeelte
blank en de Peelstiaat was een ware Waterstraat ge
worden. Bij mensohenheugenis heeft men in het dorp
zoo'n overstrooming niet gehad.
(„'s-Hert. CL")
Daar bollenland.
Te Noordwijk is dezer dagen een tuin verkocht, 1500
Rijnlandsche roeden groot, voor dertig duizend vijfhon
derd gulden. In 1881 kocht de verkooper dit stuk grond
voor achttien duizend gulden en iedereen sprak van
het gepeperde stuk grond. Er worden bloembollen op
gekweekt.
Waarschuwing aan Nederlandsche arbeiders.
De minister van landbouw, nijverheid en handel
brengt ter kennis, dat blijkens bericht van den consul
te Essen-Ruhr, door V. M. J. Hilbrant, wonende aldaar,
Hermannstrasse 40, advertenties in Nederlandsche bla
den worden geplaatst, waarin hij bericht 2000 werk
lieden (timmerlieden, metselaars, schoenmakers, enz.)
aan werk te kunnen helpen. Daarvoor wordt eene ver
goeding van Mk. 3 per persoon gevorderd, terwijl bij
hem logies zou te verkrijgen zijn.
Genoemde Hilbrant is evenwel niet in staat gebleken
om werklieden, welke zich naar aanleiding van die
advertentie naar Essen Ruhr hadden begeven, het be
loofde werk te verschaffen.
Aan Nederlandsche arbeiders wordt derhalve drin
gend aangeraden, op grond van dergelijke advertenties
niet naar Duitschland te gaan. zonder zich eerst verge
wist te hebben dat er voor hen inderdaad werk te
verkrijgen is, waartoe zij zich kunnen wenden tot den
Nederlandschen consulairen ambtenaar in de plaats
nr.oHo I mouotmujuouiiou wuouiaiiöii amuieiiaar m ue uiaato
Clapps favorite. Zeer kleurige, groote Pe waarheen zij wenschen te gaan, of tot de verschillende
r er. He neren 71,n hnerlnk van smaak. Rud begin in Nederiand gevestigde arbeidsbeurzen.
12. Williams Duchess. Pitmaston Duches. Zeer
groot en fraai. Rijp in November.
Ik zelf houd van gemuskeerde peren en daarom heb
ik ook eenige Bon Chrétien Williams geplant Wie ze
minder gemuskeerd wenscht te eten, dient ze groen af
te plukken. Rijp in September.
Al deze peersoorten zijn in Noord Holland op hare
plaats. N° 1 tot 7 zijn de allerbeste.
Nu eenige aanbevelenswaardige appels voor struik-
vormen. Deze moeten op Doucin veredeld zijn en niet
op paradijsappel of wildeling,
1- Cellini. Middelmatig groot, fraai gekleurd, zeer
goede kwaliteit. Rijp in October.
2. Baumanns reinet. Middelmatig groot, fraai gekleurd
fijne kwaliteit. Rijp in December.
3. Charlemowski. Middelmatig groot, fraai gestreept,
goede kwaliteit. Rijp in September.
4. Reinette monstrueuse Goudreinet. Groot en fijn
van smaak. Rijp in December.
5. Cox's Orange Peppin. Schoon van uiterlijk, fijne
kwaliteit. Rijp in November.
6. Transparente de Croncels. Een der beste appels.
Rijp in September.
7. The Queen. Zeer aan te bevelen. Groot en fijn.
Rijp in October.
Zeer vruchtbaar, niet fijn. Rijp in
Zeer vruchtbaar, niet fijn. Rijp
Appel van groote
Nieuw. Bijzonder
waarde. Groot,
aan te bevelen.
ui de fruitteelt. Ik* wil dit wat nader duidelijk maken.
yunsche levende natuur,
8. Lord Suffiéld.
September.
9. Keswick Codlin
in September.
10 Cox Ponvona.
Rijp in November.
11. Signe Tillisch.
Rijp in November.
Een der allergrootste appels ls Peasgood Nonsuch. De
smaak is ook goed. De allerfijnste appel is de Witte
Winter Calvil, maor de struik is uiterst zwak voor ons
land. Zeer goed zjjn nog de Ster-reinet en de Belle
de Pontoise.
Onder de pruimen is er maar één, die goed voor
stiyikvorm kan dienen, maar bet is gelukkig een heele
beste. Ik bedoel de Reine Victoria. Zij is zeer goed
geel rose van kleur, heerlijk van smaak en bijzonder
vruchtbaar. Ook als stamboom uitstekend! Wie erover
denkt, wat vruchtboomen te planten, heeft in voren
staand sortiment een voldoende keuze. Wie voor den
De
kU li uuiuui^ju
dieren en planten zonder handel wil planten, handelt verstandig, als hij maar
uitzon lering, heeft, bewust of onbewust, het streven zich enkele soorten neemt en dan van iedere soort meerdere
te planten. En dat streven openbaart zich het exemplaren aanplant.
kwijnende individuön, die kans hebben op Men is dan in de gelegenheid flinke partijen aan de
surkst bij »..v
een korten levensduur. Een bloemkool,
groeien kan, brengt een klein kooltje voort, dat spoedig
bloeit en kiemkraentig zaad voortbrengt. Dan is er ge
zorgd voor de instandhouding der soort. Hebt ge het
ook niet gezien van salade, andijvie, bieten en andere
planten, die te droog stonden, of
waren, of schade leden door vreterjj van insecten
Maar zoo'n vi uehtboom op een wildeling veredeld is
gezond en sterk. Hij schiet meterlange takken on groeit
op tot een forschen boom. Dan eerst geeft hij gehoor
aan de roepstem der natuur en vormt een massa zaden
in een overvloed van vruchten. Intusschen verloopen
er vele jaren, eer het zoover is.
De ervaren fruitteler herinnert zoo'n krachtigen
groeier wel eens aan zijn plicht door hem een dikken
wortel af te kappen of in de Meimaand, opeen strookje
na, rondom den siatn ten paai' centimeter breed de
schors weg te snijden. Zulko operatie's belemmeren
sterk den weligen groei en een jaar daarna ziet men
dikwijls al rijken bloei.
Struikvormen van appels zijn veredeld op een dwerg
appel, Doucin genaamd en die van de peren op een
kweepeerstruikje. Op
de struiken niet éj\j\j iu uw»
1 den ai te
die niet welig markt te kunnen brengen.
Misschien denkt iemand: „keus genoeg, maar ik mis
de jutteperen en de princesse nobels en die zijn toch over
heerlijk!" Gaarne stem ik dit toe, maar deze soorten
zijn mij eenmaal afgeleefd. Ze dragen weinig en z(jn i zekeren Jan Kluit omtrent ^die vingsten wordt vermeld
te weinig bemest ziekelijk in den groei. En wie den treurigen moed en wij haasten ons er dit bij te voegen die door
heeft te beweren, dat al die „Fransche perenflauw van een uitmuntend bevoegde in Brielsche archiefzaken, den
smaak zijn... toont er niets van te weten. De meeste
w der hier genoemde smaken zelf delicieus! Ook hier
Dan eerst geeft hij gehoor geldt het spreekwoord: „Onbekend maakt onbemind".
Nu de soorten besproken zijn, komt de planting en
het onderhoud der struiken aan de beurt, doóh hierover
de volgende week.
D. E. LANDMAN.
De adressen der consulaire ambtenaren en der arbeids
beurzen worden op aanvrage verstrekt door de afdeeling
handel van het departement van landbouw, nijverheid
en handel, Lange Houtstraat 36, te 's-Gravenhage.
Tevens wordt in herinnering gebracht de in de
„Staatscourant" van 22 Februari j.1., no. 45, opgenomen
bekendmaking, waarbij eveneens werd gewezen op de
wenschelijkheid voor arbeiders om niet naar West-
Duitschland te gaan, zonder beslist zeker te zijn van
plaatsing en zonder de noodige papieren en eenige
middelen om de eerste uitbetaling van loon te kunnen
afwachten. („St. Ct.")
Nog steeds vogelmoord.
Men schrijft van het eiland Texel:
Al werden ook de sterna's of zeezwaluwen sinds een paar
jaren langs onze kusten onophoudelijk bestookt, toch
slaagden enkele dezer vogels er in om te broeden.
Thans zijn ook de jonge sterna's in staat te vliegen,
doch nu loeren ook de jagers aan den zeekant er op of
zij deze laatste oude en jonge vogels nog kunnen
wegschieten. Men slaagt er echter niet in meer dan
15 a 20 sterna's per dag te schieten, wat toch den
jager nog een flink daggeld verzekert, aangezien de
opkooper er gaarne 18 ct. per stuk voor betaalt.
Moge de wet ter bescherming dezer fraaie water
vogels toch vóór 1 Mei van 't volgend jaar van kracht
kunnen zijn! Misschien is algeheele uitroeiing der
sterna's dan nog te voorkomen.
Een verbetering.
Op de postwissel-bewijzen kwam tot voor eenige11
tijd de volgende humoristische zinsnede voor:
„De belanghebbenden hebben er dus zorgvuldig voor
te waken, dat zjj (sic) niet in verkeerde handen komen".
Bedoeld was natuurlijk: „dat de postwissels niet in
verkeerde handen komen".
Die fraai-Hollandsche zinsnede is nu echter in de
nieuwe formulieren, welke sinds eenigen tijd in omloop
zijn, verbeterd.
Voorts zal, zoo weet de „N. H. Ct." te vertellen, in
een nieuwe uitgave van postwisselformulieren de bere
kening van het recht, door den afzender verschuldigd,
wat duidelijker worden gemaakt.
Zalm.
Er is, zoo zegt men, een tijd geweest, dat de Dordt-
sche dienstboden bjj het ontvangen van den godspenning
bedongen, niet meer dan éénmaal per week zalm te
moeten eten, een tijd, die door velen zal bezongen wor
den als in het oude lied der „Belgische centen, die tijd
komt nooit weerom", welke conditionneering door som
migen als legende gebrandmerkt wordt. Zonder twijfel
waren evenwel vele jaren geleden de zalmvangsten vrij
wat grooter dan tegenwoordig, ondanks kunstmatige
teelt en uitzetting van pootgoed. In de kwestie waar
dat goed uitgezet moet worden en of parr (zalmen welke
4 a 6 weken oud zijn) verre beneden smolt (zalmen die
van schubkleed verwisseld hebben) staat, zullen wij ons
maar niet mengen en het voor en tegen laten uitvech
ten door deskundigen, vooral omdat men werkelijk wel
deskundige mag zijn om daarin medezeggingschap te
hebben. Wij wilden er maar op wijzen, dat de over
vloed van zalm niet in de verbeelding van de Dordtsche
dienstmaagden heeft bestaan, maar dat er redenen zijn
om aan te nemen, dat het eten van zalm voor een ge
woon Christenmensch niet ten allen tijde tot de exeep-
tis excipiendis behoorde, ten minste indien wij moeten
aannemen wat in do aanteekeningen van een Briellenaar,
deze twee onderstammen groeien
niet zoo 111 het hout. De onderstammen
werken door huil vreemden aard storend op
krachtigen groei der edele kronen. Hot lijkt wel of deze
voelen, dat ze op
Woensdag had
ernstig ongeluk
terp liggen een
uor üuöio mviioii.
deze onderstammen voel korter zullen
leven dan op
spoedig eu zou UYOl 1VWI15 wu. .W A
natuur te voldoen, en daarop loert deslimme*fruitteler
Waar het plantenleven gestoord wordt, openbaart zich
een verhoogde vruchtbaarheid Dit is de natuurwet,
-LAJ- - -
Ernstig ongeluk
in het Friesche dorpje Winsum een
plaats. Bjj de zich daar bevindende
mi aantal woonscheepjes van menschen
die bezig ziin deze terp af te graven. Toen nu op een
dezer scheepjes een vrouw bezig was, het vuur aan te
maken, en petroleum op de reeds smeulende brandstof
werpen, sloeg plotseling de oliekan met grooten knal
uiteen, en stond genoemde vrouw in een oogenblik in
brand. Eerst toen men haar overboord in het water
don wildeling en daarom dragen ze zoo ----- "7maken én
zoo overvloedig om aan hun roeping;ui de wierp, werden de vlammen gebluMh^m^ ^tus^hen
hij rliet
dat altijd
als hij die
U kou IA ^w.. 1
Drente. Een van onze grootste Nederlandsche
vertelde me eens, toen ik hem vroeg waarom
méér het groote heidelandschap schilderde,
een gevoel van onmacht hem bekroop, 1
"indelooze hei aanschouwde: „Ziet u, mijnheer, daar zit
te veel in
Een ander uitstapje van Groningen uit is Borkum en
Norderney, de twee grootste Duitsche Noordzee-badplaat-
sen, na Helgoland. Men vertrekt 's morgens vroeg en
komt 's avonds laat weer thuis na ternauwernood
5 uur aan wal te hebben doorgebracht. Ik voor mij,
die niet zoo houd van drukke badplaatsen en vooral
niet van hare bevolking, durf er voor uitkomen, dat
meer Borkummers etc. van Groningen profiteeren, dan
omgekeerd. Ziet die trotsche karavaan badgasten door
de Groningsche straten trekkon, de „slagerspet" op
't hoofd, zoo mannen als vrouwen I U behoeft werke
1 was het lichaam reeds vreeselijk geblakerd. Een in
allerijl geroepen vrouw om de eerste hulp te verleenen
j[l[ii waar- schrok zóó van den aanblik, dat zü bewusteloos neer-
i dragend en de vruchtbaarheid der viel en eenigen tijd daarna overleed. Intusschen werd
struikvormen verklaard wordt. geneeskundige hulp ingeroepen en de wonden van de
algemeen en thans helaas nog veelvuldig ongelukkige vrouw voorloopig verbonden, waarna men
de vruchtbaarheid te verhoogen met snoei- zich per vaartuig naar de Joure begaf, waar de onge-
trachtte mem oe Maar dit thul8 ho0rt.
mes en
JCIiü&I UIÖL
verkeerd. Het krachtig wortelstelsel bleef rijkelijk
voedingssappen aanvoeren en dwong den boom vele en
lange scheuten te vormen om het sap te kunnen ver
werken. Snoeien geeft wel veel takken, maar geen of weinig
mijn schrik, dat de inleiding
ik wilde duidelijk maken, dat men
fraai ooft verkrijgt van struiken, waaraan
vruchten.
Ik merk tot
lang wordt, maar
spoedig veel en
weinig of niets gesnoeid moet worden.
Vroeger teelde men de fijne appels en peren aan lei-
boomen en pyramiden. Waar het snoeien en de verple
ging oordeelkundig geschiedde, verkreeg men met deze
j Winkel.
De villa van mevr. de wed. Geertsema in „de Bosch"
alhier, is in eigendom overgegaan aan den heer W.
Nieman te Keinsmerbrug. De villa zal gesloopt worden
en de grond als bouwterrein gebruikt. Eenige woon-
of winkelhuizen zullen er verrijzen.
De neutraliteit der openbare school.
Het Huisgezin meldt, dat als de Kamer weer bijeen
komt, het katholieke Kamerlid Bogaardt tot minister
Heemskerk de vraag zal richten of hij de uitlegging
deelt, door Minister Rink gegeven van de voorgeschre-
heer Joh. H. Been, een zeer geloofwaardig persoon wordt
genoemd. Uit een manuscript, in het Brielsche archief
berustende, werd daaromtrent 0. m. medegedeeld, dat
in genoemde stad half de achttiende eeuw twee zalm-
visscherijen waren; een, opgericht in 1746, vischte het
eerste jaar met weinig voordeel, niet uit gebrek aan
visch, maar de oorlog met Frankrijk was een beletsel
voor voldoenden afzet, en weldra kwam verbetering,
zoodat er in 1751 zelfs een tweede visscherij bijkwam.
En om even aan te toonen wat de vangsten betrof,
citeeren wij letterlijk:
„In den zomer van het jaar 1764 werd er zulk een
aanzienlijke menigte van zalmen, zoo hier (Brielle) als
elders gevangen, als bij menschenheugenis niet geschied
was. Diverse malen ving men hier 250 en 300 zalmen
op één dag, die voor acht, negen en tien duiten het
pond verkocht werden; de partijen zalmen, die aan de
rookerijen gebracht waren, waren schier onverkoopbaar
zoodat de zalmvangers van Den Briel, in het begin van
Augu-tus, hun gevangen zalm te Krimpen veilende, voor
één zalm van 16 pond niet meer dan 16 stuivers konden
een burger dezer stad, zijnde een veerman,
die meegevaren was, bracht er voor dien prijs één terug,
die hem op drie duiten het pond te staan kwam. Ook
werden er toen in het laatst van Juli nog 94 zalmen
op den afslag van diezelfde plaats verkocht, waarvoor
de reeder niet meer dan 48 gulden en 17 stuivers kon
ontvangen".
Zeker, de waarde van het geld was toen grooter,
maar toch niet zóó dat genoemde prijzen geen aanlei
ding konden geven om aan de mevrouwen van de Dordtsche
boden zulke eischen te stellen, als in den aanhef ver
meld. Wij hadden gemeend, dat in dien goeden ouden
tijd de „cornetten" niet te vergelijken waren met die
van onzen tijd, maar 't schijnt toch, dat ze toen ook al
heel wat noten op haar zang hadden; in elk geval zul
len ze tegenwoordig die „zalm-conditie" wel stilletjes
uit het hoofd laten, en dat geeft gemak aan mevrouw,
die nu in de gelegenheid is, de keukentafel ruim van
St. Jacobs- of misschien Vlagzalmen te voorzien, zonder
vrees, dat de maagdekens daarop aanmerking zullep
maken
