Kiedorp.
Twee reclames IloofdeJijken Omslag zullen
in eoiniie worden behandeld.
De nieuwe lijst tot inkwartiering, die ter
worden gelegd, wordt voor kennisgeving aangenomen.
Komt ter tal'el een rekest van den Eerw. heer Pastoor
J. P. van Swicten en van den Gereformeerden pre- is begrepengenot van vrij vuut c
dikant Jukkenekke en 't Gereformeerde Kcrkcraadslid
H. Pluister, behelzende het verzoek tot afschaffing der
kennis op Zondag.
Zij willen dat de jaarlijks terugkeerende kermis
niet op Zondag wordt toegelaten omdat zij storend
werkt op de Zondagsrust en ook niet bevorderlijk is
voor de zedelijke verheffing des volks.
Na eenige bespreking volgt stemming. Vóór 't ver
zoek zijn de hoeren Van der Oord, Plevier en Van
benoemd. In deze betrekking heeft de heer De Mees|er
blijk gegeven een eminent man te zijn Groote yCf
J •t>^>de rechtspositie
gedreven werden door de „zweep van froelstra Spie
ker toonde aan, hoe lange jaren de liberalen de sluw-
Bflenwe Klcdorp.
Onze gymnastiek vereeniging
lercules" heelt deze dacteur van het Handelsblad, den lieer Polak, blijkt,
ïirecieur gekregen den lieer C.' hoc de regeering der liberalen in de laatste 59 jaren
betering beeft hij aangebracht in de rechtspositie v
ambtenaren, wat doov Troelstra en aiuleie tegensj
ders is gewaardeerd. Ook heeft de hen e Mccsta
Rijn. Tegen do heeren: Voorzitter,Appel. De Boer week als nieuwen directeur 8^™^Niedorp. is geweest" ten aanzien der belastingen Verscheidene
ei 4 tegen 3 stemmen afge- Drenth, Hoofd oer oen - belastingen op Eerste levensbcnoodigdheden (door den^
ver- Oüdleerlingeii ItijkslaudboowwiDlersefiooI to Schap, kieincn-man>b,-uikt). zijn vervauei», zooais
en Van Slooten. Dus met
^'Vk'en \V. vragen machtiging lot eenige af- en over- V11 tfICCMIMJftöiaiiUVWUl»mutviuvuuvi n' uvuwgi.au oj) Lurf "steenkolen^ gemaal eii gedeeltelijk van
schrijvingenen lot 't doen van uitgaven uit den post Verv0;g van het verslag der vergadering, Woensdag het zout, terwijl andere belastingen zeer progressief
voor onvoorziene uitgaven. Een en ander te regelen, *e Alkmaar gehouden. zijn ingevoerd. De stembus van 1905 heeft voldoende
daar de hegrooling niet toereikend zal zijn. Supple- Eriks houdt nu een inleiding over te kennen gegeven dat liet Ministerie-Kuyper niet lan-
toire hegrooling zal wel moeten volgen. Machtiging D«heetEnting van den bouwgrond bij vlin- g?r gewenscht was. oen heeft men gekregen het nu-
verleend -mot hfl^tAvipn qth* hrfiiict nisleric-De Meester, dat én doordat het ijocn mecrdci~
Het 'salaris van den gemeentelijken vleeschkeuj- clerbloemige Rev moeite er'wörd't gedaan hcid in de Kamer vond én doordat liet zoo kort is
meester, commies Holstein, wordt met algemeen goed- °^de^edevrauchtbaarheid en productiviteit van den aangebleven, uit den aard niet veel heeft kunnen tot
Het
Besloten wordt, hel benoodigde grint voor dfr^dt- «^gj^verhoogen. gelerwördt"te gesticht. De 'Meester liad de grondwetsherziening.
vinden op f 50 's jaars bepaald.
dolen wordt, het benoodigdc D
^^iki^o^wicns^nriiM^ave^nogdi1 aannemelijk i gebruiken stikstofhoudende meststoffen. -. -
Alkmaar wiens oriisopgave nogai j s Algemeen Jg van oor(leei dat eens onder de oogen een ver stadium van voorbereiding gebracht.
wordt gezien of het niet mogelijk is om dit gebrek
ebruik van kunstmest- stand brengen, ofschoon het toch zeer veel nut heeft
gesticht. De Meester liad de grondwetsherziening,
waardoor liet algemeen kiesrecht mogelijk werd, in
Deze stembus moet uitmaken hoe in de komende
verse
der te Alkmaar, wiens prijsopgav
is.
ëeedsVrWogennsd?g' at'n'X leJrs te Heerhugowaard ui'^stlkrtoT aan Te" vunen," doormiddel van 'lucht- 4 jaren geregeerd moet worden en spreker hoopte dat.
gezonden j stikstof. Zoo men weet bestaat de lucht voor 4/5 nu van de zijde der ^kierers zulk een diang naar^ vo-
Wieringen.
Een ongelukkige val is Dinsdag j.1. gemaakt door
de wed. W. K. te Den Oever alhier.
Deze liad het ongeluk achterover te vallen en te
uit stikstof. Spr. herinnert er aan hoe vlinderbloe- ren zal komen, dat de linksehc partij de meerderheid
mige gewassen de eigenschap hebben zich te kun- zul verkrijgen, waardoor verscheidene belangrijke in
nen voeden met stikstof, direct uit de lucht, en grijpende hervormingen van den legenwooidigen lijd
komt vervolgens na een paar wijzen van entingen tot stand zullen worden gebracht.
rr~r --O--- van tl„nr 7(X1I1 p en de resultaten te hebben besproken, tot de vraag Verder gaf spreker een overzicht van de programma s
rechtte komen op het dochtertje van haar zoon I. niet g0Wenscht is_ dat de vereenigiiig op der onderscheidene politieke partijen, waaruit bleek.dat
K. dat toevallig achter haar stond.kleine schaal proefvelden aanlegt voor enting van links voorstaat: .Algemeen Kiesrecht, Staatspensioen,
De kleine geLioffene brak oc c J i den kOUWgrond bij vlinderbloemige gewassen met bac- Openbaar Onderwijs cn Vrijhandel; leiwijl rechts vooi-
Wieringen. terlën. Na eenige discussie wordt besloten, dat het staal: Huismanskiesrecht, Dwangverzekering. Bijzondei
Op de lammerenmarkt, welke j.1. ^Dinsdag gcliou- besj.uur meerdere inlichtingen omtrent dit punt zal Onderwijs en Beschermende rechten.
den'is, waren ongeveer aangevoerd 150 lammeren. inwinnen en dan met nadere voorstellen zal komen. Om dc christen-democraten bij eene politieke par-
De handel was tamelijk vlug, de prijzen variëer- Tot commiSSie voor het nazien der rekening worden tij in te deelen vond spreker niet gemakkelijk. Zij toch
den van de f 8 tot f 9,25. benoemd de heeren Jb. Jimmink, te Barsingerhorn, lis de kleinste, heeft in de Kamer geen enkelen zetel.
Kolhorn. P. Visser te Wieringerwaard, H. Kok te Binnenwij- j en bestaat hoofdzakelijk in den persoon van-den heer
Dinsdagavond hield de zangvereeniging alhier hare zend en plaatsvervanger de heer G. Maters. J Staalman en enkele aanhangers. Daardoor lieefl deze
iaarliiksche vergadering onder leiduig van den heer Bij de rondvraag vraagt de hr. H. Koster te Anna partij weinig invloed en is het alleen de kwestie: waar-
J. Breebaart Cz. Paulowna, of het niet op den weg ligt der ver- bij voegt deze zich. Het is echter gebleken dat zij zich
Na een kort woord van opening richtte deze zich eeniging om zich eens op de hoogte te stellen van bij dn rechtsche partijen schaart. Wanneer Staalman
'tot den directeur en bood hem, namens de leden. do resultaten van de onderzoekingen die plaats heb- j in de Kamer komt,, heeft hij niet den minsten in
een keurigen armstoel aan, als blijk van waardeering hen om te zien in hoeverre de electriciteit van nut vloed en moet hij steun van rechts hebben, vorder
voor zijn arbeid. kan zijn voor den landbouw. citeerde spr. uit een open blief van den heei Bier-
Met een welgemeend woord dankte de directeur al- De heer C. Nobel deelt mee, dat er nog weinig steker aan Staalman, hoe Staalman op predikanten en
len voor dit onverwachte geschenk, hopende, dat de resultaten zijn, spr. zal zich van de onderzoekingen, R-K. priesters schimpte. Hiertegen moeten de vnjzin-
vriendschap tusschen hem en elk der leden steeds Clie in Haarlemmermeer plaats hebben op de hoogte zinnigen protesteeren.
dezelfde zal mogen blijven. stellen en er de resultaten van meedeelen. I De tegenwoordige kieswet van Van Houten is te
Uit de notulen en het jaarverslag, gelezen door den De heer G. Nobel brengt nog eens in herinnering beperkt. Regel moet zijn dat ieder man kiezer is; ter
secretaris, den heer m. v. d. Klooster, bleek over- i de kwestie over het Centraal-bureaut van hulpmest- j wijl degenen die het niet zijn tot de uitzonderingen moe-
tuigend, dat de vereeniging het afgeloopcn jaar wel stoffen, waar spr. en de heer C. Best elk hun mee- j ten belmoren. Staalman staat huismanskiesrecht voor.
besteedde en moed. bezit om ook in' de toekomst hare I ning over hebben gezegd. Spr. zou deze kwestie nog Hij- en ook de Rechtsche partijen willen dit qpk wé!
beste krachten in te spannen. wel nader willen onderzoeken en vraagt of het be- uitbreiden tot kiesrecht van zelfstandige vrouwen. Dit
De rekening der penningmeesteres wees een batig stuur daartoe niet genegen is. kiesrecht is te beperkt, de vrijzinnigen willen algemeen
saldo aan van bijna vijftig gulden en na controle door j De heer C. Nobel geeft in overweging dat de heer kiesrecht en zien niel in waarom iemand die om de
de heeren a. Droog en m. van Zwietèn, dankte de g. Nobel zijn meening over het Centraal-bureau op eene of andere reden niet kan of wil trouwen,
voorzitter haar voor 't accuraat beheer der financiën, papier Stelt en dit aan den heer Best ter critiek öp- geen kiezer zou kunnen zijn. Door algemeen kiesrecht
Het bestuur werd uitgebreid met mej. m. Droog zendt. Dan krijgt men het voor en tegen te hooren. krijgt hel geheele volk invloed op de regeering. Spre-
en den hr. W. de Boer, waarna de vereeniging besloot Algemeen wordt dit idee toegejuicht en zal deze ker wenschte ook zoodanige wettelijke regeling te tref-
tot het aanschaffen van zilveren insignes. i kwestie op deze wijze nogmaals aan de orde worden fen, dat de Eerste Kamer meer zal aanpassen bij de
Met een opgewekt woord sloot hierna de voorzitter i gesteld. i Tweede Kamer. In verband hiermede acht spreker liet
de vergadering. j Daar de rondvraag verder niets oplevert sluit de noodzakelijk dat bij deze verkiezing grondwetsherzie-
GEMEENTERAAD ALKMAAR. voorzitter met een gepast woord de vergadering. ning duidelijk op den voorgrond treedt.
De Raad Wóensdaa in voltallige venraderino bii- I Hierna wordt een bezoek gebracht aan het Ge- Over de Staatspensionneering, welk onderwerp spre-
eeiy zette de behandeling der agenda voort, die de meenteslachthuis. ker nogal uitvoerig behandelde gaf hij te kennen dat
vorige week grootendeels onafgedaan was blijven lig- I LEZING TE 'T ZAND DOOR DEN HEER M. WIJT. de heel De Meester is voor Staatspensionneeiing zoo
gen. Een ingekomen verzoek van den heer J. Mul- j Woensdagavond hield de heer M. Wijt van Den dc R°nt' uit voorstaat en et met alle kiacht aan
der, rijksontvanger, om het kohier van den hoofde- Helder eene lezing in het lokaal van den heef 'P. medewerken om tot uit doel te geraken, doch in-
lijken omslag verkrijgbaar te doen stellen, een on- Ruis te 't Zand ter aanbeveling van do candidatuur dien dlt noS n,et mogelijk is, hij desnoods voorloopig
derwerp, dat reeds meermalen oen punt van ampele 1 van den heer De Meester, candidaat voor de Twee- j gemegen zal nemen met dwangverzekeimg.
bespreking in den .Raad heeft uitgemaakt werd van de Kamer van de Vrijzinnigen in het district Helder. I Beschermende rechten, waar Maatman voot is. diuk-
de hand gewezen zonder stemming en diens subsidiair De voorzitter der vergadering, de beer Biersteker ken zeer op de eerste levensbehoeften cn alzoo op
van Den Helder, opende met een kort woord de vp- de kLeme luiden. De vrijzinnigen zijn hiersterk te-
verzoek om een afschrift van het kohier te mogen
ontvangen ter afdoening gesteld in handen van den
Burgemeester, zulks naar aanleiding van art. 72 der
Gemeentewei.
De Raad benoemde tot havenmeester met elf stem
men, den heer P. T. Boom; gepensionneerd loods te
IJmuiden, no. 2 der aanbeveling.
Vastgesteld werd eene verordening, omtrent het uil-
betalen van jaarwedden en loonen aan ambtenaren,
beambten en werklieden, die militaire plichten vervul
len. Daarbij wordt bepaald, dat aan gehuwden cn aan
hen, die hoezeer ongehuwd kostwinner zijn voor an
deren, 75 p.Ct. en aan de andere ongchuwden 25 p.Ct.
der jaarwedde, gedurende den militairen diensttijd zal
worden uitgekeerd.
Een voorstel van B. en W„, om hun college een
blanco crediet te verleenen voor het inwinnen van een
deskundig advies omtrent eene doelmatige inwendige
verbouwing van het stadhuis, kon geen meerderheid
verwerven. Met 10 tegen 7 stemmen wees de Raad
dit voorstel van de hand.
Voorts werd vastgesteld een nieuwe verordening re
gelende den werkkring van de commissie voor de pu
blieke werken, nadat B. en W. hadden uiteengezet,
welke de plaats is die aan een zoodanige commissie-
in de huishouding der gemeente toekomt.
Ten slotte werd aan den Directeur der gasfabriek
militairen stand daardoor te rechtvaardigen?"
„Het is de plicht van de pers, zulke euveldaden
af te keuren en de bedrijvers openlijk aan den schand
paal te nagelen, opdat er in dergelijke rotte toestan
den verbetering komt."
„Neen, dat recht en dien plicht, die de per? zich
maar aanmatigt, erken ik niet," riep de overste uit.
„Dat recht ken ik alleen aan de overheid toe, maar
niet aai. een particuliere onderneming, en dat is
toch een courant."
„Dus dan wilt ge de vrijheid der overtuiging af
schaffen?"
„Neen, niet afschaffen, maar toch wel aan banden
leggen. Ik weet dat mijne overtuiging heel veel ver
schilt van de uwe en die van Albrecht, maar waar
om wilt gij het recht van de mijne ook niet erken
nen?"
„Toestaan wil ik dat wel, maar daarom kan ik
het nog niet begrijpen," zeide de blinde. „De ouder
dom maakt rustiger en verzoenender, omdat die heeft
geleerd, hoe dwaas zoo menige verwoed gevoerde
strijd is. De ouderdom heeft niets meer te winnen,
maar kan slechts van datgene, wat het heeft verwor
ven, verliezen. Feodoor, wanneer Albrecht vandaag
mocht worden veroordeeld, dan zult ge daardoor meer
verliezen, dan ge denkt te winnen. Ik zal het wel niet
ineer beleven, dat gij dit zult erkennen, maar eens
zult ge zeggen: ik weet het."
„Ik zal altijd zeggen, dat ik gedaan heb, wat
ik voor mijn plicht hield," antwoordde de overste
hierop.
Do oude vrouw zweeg en boog het hoofd.
„Moeder, het doet mij innig leed, dat ik bij u
een gevoel van toorn moet achterlaten. Ik kan niet
anders handelen."
De blinde hief het hoofd op.
„Toorn? Feodoor, dat gevoel zou ik alleen kunnen
hebben, als ik dacht, dat ge handeldet tegen uw
overtuiging in, en dat geloof ik niet van je. Zend
rnij nu spoedig Ulrika eens. Ik kan het arme kind
wel is waar weinig verstrooiing aanbieden, maar wij
praten samen, en dan is het mij, alsof haar gemoed
voor een korte poos tenminste lichter wordt. Ver-
o?Pr hZ „Fe°door- dat ™lk een jong hart de smart
oveïw nnen zlf ,?",KUrt "let alleen ka" dra6en en
stokfeToodig5!UV'omTliT6 U°em' die no*
knakt te worden?" door rogen ea wi"d Ke
en hielde vast.1 ln° de&zijne.131101 moodor gegrepen
gadering en gaf het woord aan den spreker.
De heer Wjjt begon zijne rede mei er op te vij
zen, dat het jaar 1909 en vooral de maand Juni we
derom zeer belangrijk zijn te noemen. Alsdan moet
worden uitgemaakt hoe liet land in de komende 4 ja
ren zal worden geregeerd. Dit jaar zal er weer een
groote strijd gevoerd worden tusschen links en rechts
en daarom moeten alle vrijzinnigen getrouw aan de
stemming deelnemen.
Spreker haalde even de geboorte van prinses Ju-
liana aan; het deed den vrijzinnigen zeer veel ge
noegen te zien hoe op vele plaatsen feest werd ge
vierd en bewijzen - werden geleverd met hoeveel inge
nomenheid deze geboorte door het volk wordt be
groet. Spreker achtte deze geboorte een Staatkundig
belang. De sociaal-democratische candidaat de lieer
Thomassen, had hiertegen, in eene vergadering te Hel
der geprotesteerd en achtte het uitsluitend een per
soonlijk belang.
Spreker deed uitkomen dal de vrijzinnigen wen
gen. Uit eenige^ cijfers bleek hoe in Duitscliland, waar
door de groote grondbezitters (Pruisische jonkers), dc
beschermende rechten zijn doorgedreven, de prijzen
van brood, yleesch, spek en groenten, hooger zijn dan
in ons land.
De liberale partij wil het vrije ruilverkeer besten
digen. Zij willen geiden disponibel stellen voor land
bouwscholen en cursussen om de kennis der grond
bewerkers te verhoogen, wat tot welvaart zal leiden
van land en volk. I
Spreker had gaarne liet openbaar onderwijs nog
uitvoerig behandeld, doch moest zich met het oog op
"den tijd beperken.
Nu restte spreker nog een woord over den heer
De Meester. Spreker schetste liem als een eerlijk man,
een man van karakter, dien hij. als hij in dit district j
verkozen mocht worden, een sieraad der Kamer noem- I
de. Spr. ging na, hoe hij eerst als Secretaris der ge-1
meente Groningen later als Hoofd-Ambtenaar aan liet1
departement van Financiën, uLmuntte door zijn groote
schen een krachtig Nederland, steunende op" tevreden- kennis, op het gebied van belastingen, waardoor hij
heid van alle burgers. De antithese achtte hij ver- van den .van, 1°die werd verkozen. Na
derflijk. Bij de vrijzinnigen is voor een ieder, wat f®? jaren deze betrekking ie hebben bekleed, vertrok
ook zijne godsdienstige overtuiging is, een plaats. De hij vooi een jaai naai Holland, toen hij plotseling
vrijzinnigen hebben den meeslen eerbied voor een ie- door_den val van het mmisterie-Kuypcr, tot minister
ders godsdienstige gevoelens.
gewaardeerd, wok neen »u'cs|^
belangrijke hervormingen in het belastingwezen 0|d_
worpen, welke door hel korte leven dal zijn muiist^
was beschoren, niet tol wel konden worden verhj
ven.
Met genoegen beval spreker dan ook zijn eaiujj^
tuur ten zeerste aan, en trad hij gaarne voor hem
om hem van spreekbeurten Ie ontlasten, welke hjj
dezen tijd nog zooveel heeft te vervullen.
Hoe de kansen slaan, dil achtte spreker dil afW.
van de kiezers zeiven. Hij was er van overtuigd
wanneer ieder flink Ier stembus opkomt, en er
thuisblijvers zullen zijn, de Overwinning wederom aan
de vrijzinnigen zal zijn. Dit trachtte hij te béwjj^
mei cijferi, ont'eend aan de stemmingen ia het disiria
Helder in 1905 en voor de Staten in 1908. Daarom
eindigde spreker zijne rede met dc kiezers ernstig aat,
ie sporen, vooral ter stembus op fe komen en alsd»
vrienden en kennissen mede te nemen.
Applaus.
Aan hel debat, dat zoo vrij mogelijk werd gegeven
werd deelgenomen door de heeren Hartendorf en |)0
Vries.
De heer Hartendorf eriliseerde verschillende punten
van den heer Wijt en maakte tevens van de gele-
geilheid gebruik, om de beginselen van de christen-
democraten uiteen te zeilen. Hij voorspelde dat onder
eene vrijzinnige regeering in den tegenwoordigen tijd
van Staatspensioen en Algemeen Kiesrecht niels u--'
recht zal komen en beschuldigde de vrijzinnigen dit
j hiervoor opkwamen dat zij plegen kiezersbedrog. l|jj
eindigde mei do candidatuur van den heer Staalman
i warm aan le bevelen.
j Des heeren De Vries' rede had weinig op het lijf-
die strekte enkel tot aanbeveling van den heer Staal
man.
De hoer Wijt antwoordde heide debatters, watlioofd-
I zakelijk neerkwam op eene herhaling van het ireeds
gesprokene en aanleiding gaf tot eenige wanordelijk
heid van de zijde der debaters. De heer Wijt eindigda
nogmaals met de candidatuur van den heer De Meester
warm aan le lx'velen.
I. Hierop sloot de voorzitter, na den lieer Hartendorf
dupliek te hebben geweigerd, met het oog op het lat#
uur, onder protest van dezen, de vergadering.
Een traielsche dood.
Te Steenbergen verslikte de echtgenoote van den heer
v. T. zich ondor hot eten aan oen stukje vleesch. On
danks allo aangewende pogingen kon inon er niet in
slagen bet te verwijderen; de vrouw stierf onderhevige
benauwdheden.
Een vreemde sinjeur.
Een onbezoldigd rijksveldwachter uit Gaanderen had
zich voor de Rechtbank to Arnhem te verantwoorden
wegens het feit dat hjj een gift van f 15 aannam op
voorwaarde dat hjj geen procoaverbaal zou opmaken van
een mishandeling welke hü had ondergaan.
Beklaagde beweerde niet geweten te hebben, dat b(j
een strafbaar foit bedreet. Ook wanneer hjj de f 15 nlet
ontvangen had dan toch zou hjj geen procesverbaal heb
ben opgemaakt, omdat hjj bang was dan later nog meer
slaag te zullen krijgen.
De officier van justitie merkte op, dat het tfjd wordt,
dat beki. uit hot politiecorps treedt, want hij schijnt
het politieambt ais een voordeelig baantje te be
schouwen.
Uit getuigenverklaringen bleek nog, dat beki.gunstig
bekend staat en geen misbruik maakt van sterken
drank.
De off. van justitie er op wijzende dat beki. op schan
delijke wijze zy'n plicht verzaakte, eischte 3 weken ge
vangenisstraf.
Velen achten ztcli geroepen
De „Lokalanzeiger" meldt: Uitvindingen van vlieg
machines zijn er reeds langen tijd heel wat geweest;
in den laatsten tijd echter is een ware zondvloed van
uitvindingen opgekomen, dat het keizerlijke patentambt
te Berlijn zooveel aanmeldingen van patenten heeft, dat
men tot uitbreiding van personeel moest overgaan en
honderden aanmeldingen wachten reeds lang op afdoe
ning. Ontelbaar velen achten zich geroepen aan de
constructie mode te doenen de meeste „uitvinders"
zy'n technisch onvoldoende ontwikkeld, om het op dit
gebied tot een uitvinding te brengen; ze komen met
de onnoozoiste plannen die vaak echter zelfs niet
eens meer nieuw zijn. Het blad wijst er op, dat een
vliegmachine niet wordt uitgevonden, doch geconstru
eerd, waartoe heel wat machematische en technische
kennis noodig is, terwijl niet zoozeer de bouw als wel
de proefnemingen heel wat geld verslinden. Zelfs al
houdt men de idee van den uitvinder voor goed, zegt
het blad, zelfs dan nog zij men in het verstrekken van
geld voorzichtig.
liet eenige middel.
Vrouw. Zeg man, nou moet je toch 's hooren, hoe
die deuren piepen. Al wel honderdmaal heb ik tegen
de meid gezegd, dat ze 'r is wat olie in de scharnieren
moet gieten; maar ze doet 't niet.
Man. Ja vrouw, je zult haar toe moeten staan 'n
vrijer te hebben, dan houdt dat piepen van die deuren
vanzelf op.
van Financiën en voorzitter van den Ministerraad werd
„Ik zal baar morgen naar u toezenden. Ontferm
u over het kind en ook over mijn vrouw, Elfriede.
Ik zelf lijd nog te veel om voor haar de rechte
steun te kunnen zijn."
Hij kuste zijn oude blinde moeder op het voor
hoofd en verliet toen spoedig het vertrek.
HOOFDSTUK XV.
In hetzelfde oogenblik dat Feodoor Kalsbach zijn
moeder verliet, zat zijn broeder Albrecht op de bank
1 der beschuldigden. Even voor hem, zat aan een klein
tafeltje Hermann, en de in het oogloopende bleek-
heid van diens gelaat verried zoowel den voorafge-
ganen inspannenden arbeid, als zijn innerlijke ontroe-
ring, die hij tevergeefs trachtte te beheerschen.
De publieke tribune was stampvol, want de aan-
klacht tegen Kalsbach had verbazend veel opzien ge-
baard. De eerste rijen der zitplaatsen waren bijna
alle door officieren ingenomen, daarop volgden de
j talrijke vrienden van Kalsbach en anderen die uit
belangstelling of nieuwsgierigheid waren gekomen, j
De officier van justitie was nog een jong man, die
met een spottend lachje om de lippen en achterover
in zijn zetel, de omgeving monsterde. Aan zijn heele
j gedrag was het te bemerken, dat het hem niet aan
een groote dosis zelfgenoegzaamheid ontbrak en dat
hij nu reeds den uitslag der zitting kon voorspellen.
Hij was evenals Hermann reserve-luitenant en hield
ervan, dat bij iedere gelegenheid duidelijk te laten
i blijken. Men wist van hem, dat hij met overgrooten
ijver de inzichten der regeering tot de zijne procla
meerde, en dat deed om carrière te maken.
Op onverschilligen, brommerige» toon las hij de
acte van beschuldiging voor, die in zeer scherpe woor-:
den vooropstelde, dat de aangeklaagde in zijn artikel
de meerderen van luitenant Schoenrock beleedigd
had, terwijl hij hen op zeer hatelijke en op volkomen I
onverantwoordelijke wijze had beschuldigd van ge-
pleegd plichtsverzuim, met andere woorden van na-
j latigheid in den dienst. De overste had het daarom
als zijn plicht beschouwd de aanklacht in te dienen,
en dat was inderdaad zijn plicht geweest, daar hij zijn
ondergeschikten had te beschermen, tegen de laste
ringen en hatelijke aanvallen, zooals sommige couran
ten dit maar al te gaarne deden.
Met kalmen ernst had Dr. Kalsbach naar deze
aanklacht geluisterd; hij kende die reeds en niet een
enkele dezer scherpe woorden hinderde hem, omdat
i daarboven inderdaad verheven gevoelde. Hij
zat daar zeer kalm, van tijd tot tijd keek hij vluchtig
naar zijn zoon. Hij vreesde blijkbaar, dat deze zijn
kalmte niet zou bewaren, want het zenuwachtig en
gejaagd bladeren van dezen in de acten, verried diens
innerlijke ontroering.
Met heldere stem antwoordde hij op de vraag van
den voorzitter en bekende openlijk, zelf het artikel
te hebben geschreven.
Hermann had een aantal getuigen laten oproepen,
om door hen het bewijs te leveren, dat de mishan
deling op het exercitieveld werkelijk zoo was ge
schied, als in het artikel was meegedeeld geworden.
Toen de voorzitter wilde overgaan tot het verlioo-
ren der getuigen, stond de rechter van instructie op
en stelde voor, van het getuigenverhoor af te zien,
want daardoor kon alleen bewezen worden wat in de
aanklacht niet bestreden was. Hij gaf toe, dat het
in het artikel besproken geval zich zoo had toegedra
gen, maar het bewijs der waarheid was derhalve ge
heel overbodig, daar de aanklacht alleen was gericht
tegen den redacteur van de courant, omdat hij in zijn j
artikel, beleedigende woorden en leugenachtige gezeg-
den had ingevlochten. I
Hij had deze woorden gesproken met een zegevie-
renden blik op Hermann. Hij voegde er bovendien nog1
spottend bij, dat de verdediger van den beklaagde
zich aan een geheel verkeerd punt had gewijd.
Zeer ontroerd sprong Hermann op. Met alle beslist
heid ontkende hij deze opmerking, die zoodoende1
het vrije recht der verdediging poogde te beperken 1
en zich veroorloofde reeds te oordeelen, nog voor hij
zich een oordeel had kunnen vormen, wat de verde
diger alleen had kunnen bereiken door het verhooren
en ondervragen der getuigen. Hij stond er op, dat de
getuigen zouden worden gehoord, opdat daardoor zou
kunnen worden bewezen, dat het artikel geenszins
te scherp was gesteld.
Do mishandeling van den jongen soldaat was nog
voel erger geweest, dan in het artikel stond meege
deeld. Do aangeklaagde had den zachlen vorm van
mededeeling en bekendmaking niet gekozen om den
luitenant Schoenrock ie sparen, maar alleen omi do
opwinding over hot gebeurde, die toch algemeen groot
was, niet al te veel voedsel te geven.
De jonge «rechter zweeg en vertrok spottend den
mond. Ilij gaf zicli het voorkomen, alsof hij Hermann's
woorden niet had gehoord.
Het gerecht besloot het getuigenverhoor toe te la
ten. Dc vérklaringen van dezen waren voor Schoen
rock inderdaad veel bezwarender dan liet artikel1. Zij
allen verhaalden het voorval in geuren en kleuren en
allen getuigden eenparig, dat zij den indruk hadden
gekregen, dat deze mishandeling- met opzet was ge
pleegd,. even goed als het hen niet ontgaan was dat
de jonge soldaat zeer afgemat cn doodmoe was even
goed liad de luitenant dit ook moeten bemerken voor
al daar hij vliak voor hem stond. Hij had zelfs nog
spottende opmerkingen gemaakt over de uilgepulte krach
ten van den jongen man.
Het getuigenverhoor was afgeloopen. De rechter van
instructie stond óp, om de aanklacht nader toe tc
lichten. Hij merkte op, dat hij na dc verklaringen der
getuigen dc aanklacht tegen Dr. Albrecht bleef hand
haven. Dat de luitenant in zijn dienstijver te ver was
gegaan, dat gaf hij volkomen toe, maar deze was daar
voor ook reeds gestraft geworden. De getuigen had
den het gebeurde voorgesteld als eene van te voren
beraamde mishandeling maar zij hadden slechts hun
pVóelens meegedeeld, van de deugdelijkheid hunner
beweringen was niet het minste bewijs voorhanden.
Met heizelfde recht konden zij elke oefening die
werd gehouden, voor eene mishandeling uitmaken en
er waren inderdaad zekere bewijzen die de vcrvul-
hng van den dienstplicht, nota-bene als een mishan
deling durfden voorstellen. Al de verklaringen der ge
tuigen hadden op zijn overtuiging niet den minsten
invloed uitgeoefend. Hij wilde met die mienschen ook
met twisten over die overtuiging, want zij waren voor
een groot gedeelte nooit soldaat geweest. Hij kon hen
r $ecn zakelijk oordeel toevertrouwen.
Geheel anders stond het met den aangeklaagde. Kals
bach mocht hij beschouwen als een man, die nauw
keurig bekend was met de militaire toestanden en
noodzakelijkheden van dien stand. Hij moest toch we
ten dat een ijzeren discipline de basis is van de ge
heele militaire macht cn dat deze discipline niet toe
stond van een enkel individu zooveel1 nota te nemen,
als in zekere gevallen van een humaan standpunt wel
gewenscht kon hceten. De luitenant had wel wat zach
ter kunnen zijn, de reden waarom hij dit niet had
gedaan, was in geen geval aangegeven geworden maar
de toorn over den onwil of domheid van een pol1
daat, die de oefeningen steeds onvoldoende uitvoert,
was gemakkelijk te vergeven en te begrijpen. De be
klaagde had, het voorval, legen beter weten in, als
een mishandeling voorgesteld en zelfs voor de moer*
deren van den luitenant daaruit plichtsverzuim afge
leid, door ie beweren dat bij een goed en nauwkeu
rig toezicht zoo iets als nu had plaats gegrepen, niel
had kunnen gebeuren.
Wordt vervolgd.
