te Wielingen.
tentoonstelling alkmaar.
Salvator (pseudoniem), de politieke Christenen die
zich volstrekt niet met de antithese vereenigen kon
en daarom den vader ervan hekelde. Ware godsdienst
was het volgens den schrijver van dat werkje niet,
die door de coalitie op den voorgrond werd gesteld,
maar veeleer zucht naar heerschen, waarbij de
Christen op den achtergrond raakte. Men meende
eerst, dat dit werkje door een liberaal geschreven
was, maar later maakte zich de schrijver bekend en
het bleek een geloovig Christen te zijn, waaruit
volgde, dat de coalitie door geloovige Christenen
niet werd geaccepteerd. Uit een werkje van den heer
A. P. Staalman werd aangetoond, hoe deze voorheen
een fel bestrijder was van Kuyper en trots dit, was
deze nu een candidaat der Rechtsche partij. Een
onbegrijpelijke ommekeer! Ten slotte werd uitvoerig
uiteengezet, hoeveel door de vrijzinnigen in het be
lang van land en volk was gedaan, en wilde men in
deze richting voortgewerkt hebben, dan moest men
zijne stem uitbrengen op den candidaat der vrijzin
nigen. (Daverend applaus.)
Na de pauze trad als debater op de heer Creutz-
berg, evangelist te Anna Paulowna. Na zich bekend
gemaakt te hebben, zegt hij, in moeilijkheid te ver-
keeren, wien van de drie candidaten te zullen kiezen
en vraagt om raad. Niet éen partij was bevoegd, te
zeggen, wat God wilde en het koninkrijk Gods kwam
niet van hier of daar, maar was binnen in ons. Er
waren 3 candidaten, dns 3 partijen. Weinig gevoelde
hij voor de sociaal-democraten, maar was veel eens
met vrijzinnigen. Staalman was Christen-democraat,
maar toch bij de rechtsche partij. Met Kuyper was
hij niet geneigd, mede te werken, toch, tegen alge
meen kiesrecht had spreker veel bezwaren. Hij achtte,
dat er reeds te veel kiezers waren. Hij zou het toe
juichen, indien eene regeering zulke menschen kiezer
liet worden, die er verstand van hadden. Van de
meeste zaken wisten de kiezers en daaronder ook hij,
weinig af. Aan vrouwen moest geen stemrecht gege
ven worden: zij hadden het druk genoeg met de op
voeding der kinderen, maar aan verdienstelijke vrou
wen zou hij het eere-stemrecht willen toegekend zien.
Overigens maakte het bij hem weinig uit, welke re
geering uit de stembus zou te voorschijn komen.
Als tweede debater trad de heer Thomassen op.
Op de vergadering van 7 Mei te Den Helder was
door De Meester het socialisme niet genoemd, nu
waren er welwillende woorden aan besteed. Diep zou
hij op deze richting nu niet ingaan, later wel. Deze
partij stond tegen Rechts en tegen links, want die
partijen waren geen goede volksvertegenwoordiging.
De maatschappij stond op verkeerde grondslagen en
aan de ellende zou geen einde komen, vóór de sociale
revolutie had plaats gehad. De grond en fabrieken
moesten het algemeen toebehooren. Was dit een
gevaar, men kon gerust een sociaal-democraat stem
men, want dat gevaar stond dan toch nog niet vlak
voor de deur. De Meester gaf de schuld in veel zaken
aan de menschelijke natuur, hij aan de inrichting der
maatschappij. Daarna werden toestanden in die maat
schappij over den hekel gehaald. De nooden moesten
gelenigd worden, was er gezegd. Ja, dat werd hoog
tijd, want er waren op dit oogenblik 640000 bedeel
den ,in ons land, maar noch liberalen, noch clericalen
hadden de nooden gelenigd, wel erover gesproken,
om ze op te heffen. Toch erkende spreker, dat de
liberalen veel goeds hadden gedaan. Kuyper echter
had reeds in 1891 op een vergadering van zijn partij
uitgeroepen: Heer, mijn God, zij kunnen niet wach
ten, geen dag en geen nacht, hierbij doelende op ver
zorging van ouden van dagen. Ze wachten nog, of
beter, ze zijn dood, maar anderen wachten. En Kuy
per had het kunnen doen, maar hij had den tijd
vermorst. Verder werd gesproken over het onzede
lijke van kinderarbeid, over een te langen werktijd,
over werkloosheid. Alle misstanden konden verbeterd
worden, indien de arbeiders zich niet door revolu
tie lieten afschrikken. Met den heer De Meester kon
spreker medegaan op het gebied der evolutie, mits
wat degelijks gebeurde. Aan de vrouwen, niet dames,
kwam kiesrecht toe, want de eerste waren al zeer
bekwaam; zij verstonden de kunst, om met een
schamel inkomen rond te springen. Creutzberg had
volgens spreker een pleidooi geleverd voor vrouwen
kiesrecht. De sociaal-democraten hadden den stoot ge
geven aan staatspensionneering, maar erkend werd,
dat de Bond veel goeds had gedaan. Over de wijze,
waarop geld voor deze zaak moest verkregen worden,
was spreker het niet geheel eens met De Meester,
ook kon hij de woningwet en de ongevallen-wet niet
onaangevochten laten. Kuyper had niets gedaan van
19011905; daarop van 1905—1908 De Meester
ook niets en Heemskerk ook niets. De liberalen had
den veel voor onderwijs gedaan, de rechtsche partij
in 't groot en 't klein geld daarvoor vermorst. Deba
ter hoopt dat de ontevredenheid der kiezers zich zal
uiten en zij den sociaal-democraat naar de Kamer
zullen sturen.
De heer De Meester diende beide debaters van ant
woord. Creutzberg kon hij geen raad geven. Wilde
men als eisch voor kiezers stellen, dat ze met alles
op de hoogte zouden zijn, wat bleef er dan van
het kiezerskorps over? Het was ook niet noodig. Hun
gezond- verstand zou hen wel zeggen, welke richting
ze op wilden
Dat Thomassen even hard naar Links als naar
Rechts sloeg, bevreemdde spreker, daar de sociaal
democraten tot de linksche partij behooren. Debater
bedoelde zeker: slaan naar de vrijzinnigen. Waren
alle produlcten in handen der regeering, dan zou er
hoogst waarschijnlijk toch onbillijkheid zijn, want aan
ambtenaren zou de verdeeling gelaten worden. De
energie zou verzwakken. Spreker herinnerde aan de
wijze woorden van Modderman, die zeide: „Herzie
alles, maar eerst uzelven!" Spreker weerlegde deba
ter zijne pessimistische beschouwing van toestanden
en wees op veel goeds. Tal van wetten, door de
vrijzinnigen gemaakt, zou Thomassen niet gaarne wil
len missen en veel van wat hij verkeerd noemt,
noemt ook spreker voor verbetering vatbaar, maar
alles kan niet opeens (o. a. leerplichtwet, kinderar
beid). De socialisten doen ook als spreker, wat geble
ken is, toen zij stemden voor 10-urigen arbeidsdag,
terwijl op hun programma staat 8 uur. De trusts,
door debater afgekamd, bloeien door beschermende
rechten, waar spr. tegen is. Algemeen kiesrecht was
niet door de sociaal-democraten, maar door Veegens
en anderen reeds in 1879 op den voorgrond gebracht.
Pensioen zonder premie-betaling stond spreker aan
en daarheen zou hij sturen, maar men moest de macht
er toe hebben. Kon het niet zonder premie-betaling,
clan achtte hij het wijs staatsbeleid, dit maar vast
te nemen, vele ouden zouden toch alsdan geholpen
zijn. Alles of niets was een verkeerde politiek. Was
het ministerie De Meester aangebleven en niet ook
door de socialisten gevallen, dan had men nu reeds
eene wet gehad. Spreker had willen verhoogen de
directe belasting en de bestaande vermogens- en be
drijfsbelasting, maar voor deze laatste belastingen wil
de hij eene inkomstenbelasting in de plaats gesteld
zien. De ongevallen-wet was verknoeid, zeker, maar
Veegens had uitbreiding voor de landarbeiders enz.
willen geven, doch de Eerste Kamer stemt af. Men
kan toch niet met het hoofd tegen den muur loopen.
Spreker had reeds vroeger bewezen in tegenstelling
met de bewering van Thomassen, dat tijdens zijn
ministerschap de begrootingen voor oorlog lagèr waren
geworden. De laatste had f 25455ÓOO bedragen, nu
onder Heemskerk bedroeg ze f 28521000.
Ten slotte zegt de heer De Meester: Thomassen
heeft u. wijzende op de revolutie, gezegd, wees daar
nog maar niet bang voor, ge kunt gerust een sociaal
democraat stemmen, vooreerst behoeft ge daarover
fn® rn«?P f™ nachten te hebben. Ik waarschuw u
en roep u toe, als ge het met mij eens zilt stem
vMPb+S ifal~d°m?Craat' want zoudt later slapeloozt
applaus. e" k,"138en- het t<! laat Daverend
Hierna ging de vergadering uiteen.
Donderdagavond jl.
De zaal was tamelijk goed bezet.
Met -een woord van welkom tot de aanwezigen, in
het bijzonder aan den heer De Meester, opende de
voorzitter der kiesvereniging, Dr Koops, de vergade-
ring £11 gjaf het woord. fl&n den heei De Mccstci, die
zijn rede aldus aanving:
i Op 7 Mei heb ik in de hoofdplaats van dit district
toegelicht en verdedigd, liet kiesprogram van de Li-
berale Unie, dat bestreden wordl door do anti-revo-
i lutionnairen,' waarin de R.-K. medegaan. liet kan zijn
dat enkele uwer daarvan een verslag hebben gelezen
van deze rede (zie ons nummer van 8 Mei j.i. Red.)
1 maar hoewel ik voor dezen avond niet heizelfde on
derwerp heb gekozen, zal ik wellicht gelegenheid heb
ben oj) verschillende punten nog nader terug Ie ko
men.
Ik stel mij voor met U te bespreken de vragen
„Waarom niet rechts?" Waarom niet sociaal-demo
cratisch?" Waarom wèl vrijzinnig!"
In de eerste plaats dus: Waarom niet rechts?
De spreker legt de vergadering duidelijk uit, wat
de rechterzijde is; dat is de coalitie der Roomsehen,
anti-revolutionnairen, christelijk-historischen, en, als niet
alle teekenen bedriegen, ook de christen-democraten,
waarvan Staalman het hoofd is. Deze rechtsche coali
tie heeft de antithese gesteld, diw.z. „tegenstelling" tus
schen christenen" en ,,niet-christenen".
Op dezen grondslag hebben genoemde partijen, die
feitelijk recht tegenover elkaar staan, zich met elkaar
verbroederd.
Do spreker schetst, hoe het ministerie-Kuyper van
19011905 tweedracht en haat zaaide, en hoe in 1905
de algemeene verkiezingen hieraan een einde maakten.
De linkerpartij kwam in de meerderheid, het mini
sterie-De Meester trad op, en bracht door zijn ver
zoenend optreden de rusl en kalmte terug in ons
land. Het ministerie had echter geen meerderheid om
te regeeren, en na een twee-jarig bewind ging het mi
nisterie heen, toen zijne oorlogsbegrooting met de
hulp der sociaal-democraten werd afgestemd.
In 1908 kwam toen het ministerie-Heemskerk, on
dit kondigde zich aan als een rechtsch kabinet, maar
Hield de antithese geheel op den achtergrond. Dat was
Dr. Kuyper echter niet naar den zin, hij stookte liet
vuurtje der antithese aan, schreef zijn bekende drie
star in „De Standaard" (zijn lijforgaan) over het „echte
en onechte wagenschot", alles met het doel, dat de
antithese toch vooral maar niet zou verflauwen of
verdwijnen.
En ziet, Dr. Kuyper komt in de Tweede Kamer
voor 't district Ommen, en dadelijk is zijn invloed
merkbaar, Het ministerie-Heemskerk neemt ©enigerma
te zijn draai: de antithese treedt weer meer op den
voorgrond.
Het gaat nu bij deze verkiezing voor of tegen dit
rechtsche ministerie. Blijft het ministerie—Heemkerk,
dan zal dit, (alle teekens wijzen cr op) den echten
kaal van liet wagenschot wel heelemaal voordraaien
en krijgen we opnieuw dien onzaligen toestand, dien
de natie in 1905 zoo moede was en toen deed eindigen.
De heer De Meester deelt der vergadering mede,
wat we verder te verwachten hebben van een rechtsch
kabinet. De antirevolutionnairen hebben op hun pro
gram staan:
le punt: Het gezinshoofdenkiesrecht. Dat is een
raar ding. De naam duidt aan, dat het zal zijn voor
gezinshoofden, maar om nu de R.-Kath. priesters niet
uit te sluiten, is daar een mouw aan gepast. Dr.
Kuyper begreep heel goed, dat anders de Roomschcn
niet medegingen.
Daarnaast stelt de vrijzinnige partij algemeen kies
recht, de spreker stelt het mooie beginsel, waar dit
streven van uitgaat, in een helder licht. Gelijke rech
ten, gelijke bevoegdheden voor alle burgers van den
staat
2e punt: „Verplichte verzekering" tegen ouderdom.
Er zijn goede dingen aan verbonden, maar nog groo-
ter. bezwaren. Hier te lande hebben we de Onge
vallenwet, ook een verplichte verzekering, die is erg
duur, vooral door haar leger van ambtenaren. Dit
zelfde krijgen we erbij, als het Duitsche dwangver
zekering-stelsel tegen ouderdom hier wordt overgeno
men. Een groot bezwaar is ook, dat de arbeiders ver
plicht zijn premie te betalen, velen kunnen niet beta
len, en ijz hebben niet de zekerheid ooit pensioen te
ontvangen.
De heer De Meester wil bij voorkeur staatspen
sionneering, niet zooals de Bond voor Staatspension
neering dat voorstaat, aan allen, rijk en arm, maar
voor wie 't noodig hebben, 't Is wel wenschelijk, dat
de arbeider daarvoor iets betaalt, maar dan in den
vorm vai^ belasting, zoodat ieder staatsburger daar
aan naar vermogen betaalt. Spreker meent, dat staats
pensionneering heel goed mogelijk is en wijst op En
geland als voorbeeld, en daarom streven de vrijzinni
gen naar een regeling bij voorkeur langs den weg
van staatspensioen.
I Het 3e punt op 't program der rechtsche partijen
is „beschermende rechten" en de heer De Meester
toont aan, dat vele artikelen van dagelij ksch verbruik
daardoor duurder zullen worden. De „kleine man"
voelt dat iederen dag in zijn beurs. Ook de handel
zal er groote schade door lijden, en daarom willen
de vrijzinnigen van „beschermende rechten" in geen
geval iets weten.
Het 4e punt is alweer meer subsidie voor de bij
zondere scholen, millioenen heeft Dr. Kuyper reeds
voor do kerkelijke scholen (de scholen met den bij-
hel en de scholen der Roomschen) beschikbaar gesteld
maar dat is nog niet genoeg, er moet meer zijn: de
openbare lagere scholen moeten overvleugeld wor
den!
Om al deze redenen raadt de Spreker den kiezers
aan: stemt niet rechts!
Doch de vrijzinnigen staan niet alleen tegenover
de rechterzijde, ook tegenover het beginsel der Soci
aal-Democraten. Die houden er ook een antithese op
na en wel: de tegenstelling tusschen kapitaal en
arbeid. De vrijzinnigen ontkennen niet, dat er strijd
bestaat tusschen werkgever en werknemer, maar zij
ontkennen wel, dat dit zoo moet zijn. De vrijzinnigen
willen dien strijd wegnemen door verbetering aan te
brengen in verkeerde toestanden, verbetering die ech
ter ook gedeeltelijk zal moeten komen uit de men
schen zelf.
En nu komt de spreker tot de vraag:
Waarom wel vrijzinnig?
Iiij. vertelt, wat de vrijzinnigen in de lange jaren,
dat zij aan het bewind zijn geweest, voor goede re-
geeringsdaden hebben verricht. Zeker, rneor had er
gedaan kunnen worden, fouten zijn er gemaakt, maar
veel goeds is ook tot stand gekomen. De belastingen
zijn verbeterd door de vrijzinnigen, zoodat die meer
naar draagkracht zijn verdeeld - artikelen van dage-
lijksch verbruik zijn ontheven van belasting, ver
mogensbelasting, bedrijfsbelasting, successierechten
zijn door hen ingesteld, afschaffing der plaatsvervan
ging bij de militie, die groote onbillijkheid en bevoor
rechting van den rijke boven den arme wegnam,
Ongevallenwet, Woning- en Gezondheidswei, Tiend-
wet enz., dat zijn alle zoovele goede wetten, door
de vrijzinnigen tot stand gebracht.
Willen de kiezers dus, dat ln deze richting wordt
voortgewerkt, stemt dan vrijzinnig, steunt de vrijzin
nige beginselen, die de algemeene belangen bevorde
ren.
Hiermede eindigde de spreker zijn heldere rede,
beloond met een hartelijk applaus.
in^h-hat" ^Ftier Pauze treedt de hoer Van Kalsboek
L u ,i zeg.' <lat llrt :uu Wjna 4 jaar geleden
is, dat wij hier ook zoo'u lozing hadden, én wol dooi
den hr. Van den Bergh, die stond ook Heel parman
tig voor zoo'n bordje te draaien, noemde zieli zelf
de „kraan van Amsterdam".
Nu weten wij allen, wat die kraan van Amsterdam
gedaan Heeft en ik luid verwacht, dal door den lieer
Lie Meester liet afscheid van den heer Van den Bergli
j in enkele woorden zou worden herdacht. Dit is toch
I zoo de gewoonte, als een Kamerlid aftreedt, hetzij dan
door overlijden of door andere oorzaken.
I Jk had verder gedacht dat de hoer De Meester aan-
toonen zou, wat de vrijzinnigen jn die 4 jaar voor
arme mensehen gedaan hadden, ik hoor echter niets
anders dan over Kuyper Staalman en de sociaal-de
mocraten. Dat er over de sociaal-democraten gespro
ken wordt, verwondert me. over Staalman en Kuyper
is te begrijpen.
Als de vergadering toch nagaat, hoe de vrijzinnigen
hij de lezing van den lieer Thomassen in de zaal1
van den lieer Koorn voor hem applaudisseerden, hij
Hel verkleinen van hun candidaat den lieer De Mees-
lei-, vind ik dat al zeer vreemd; ik zou mij hierover
schamen, om le applaudissecren uls mijn candidaat
vernederd werd.
(Mag ik hierover opmerken, dal dit verwijt van den
lieer halsbeek geheel ongegrond is? daar er op die
lezing weinig, heel weinig publick was, waaronder nog
verscheidene aanhangers van Staalman. Men kan dus
begrijpen dat die bijval niet groot was. Men applau
disseerde van vrijzinnigen kant sterk, toen door
den heer Thomassen, zeer terecht, ©enige spottende
opmerkingen over liet optreden van Staalman te Ter
schelling werden gemaakt. De Verslaggever).
De heer De Meester begreep niet, hoe de lieer
Staalman nu met Kuyper mede kon gaan, maar
geachte vergadering, ik begrijp niet hoe de heer De
Meester nu' in eens voor Staatspensioen is. De heer
De Meester hoeft gezegd, dal de vrijzinnigen er voor zijn,
dat is echter een kleine draai, de kopstukken van de
vrijzinnigen staan er vijandig tegenover, met Staats
pensioen zal het dus wel mis zijn.
Dat is alles kiezersbedrog en ik had gehoopt dat
de heer De Meester daarin eerlijk geweest was. De
heer De Meester heeft ook gezegd dat de rechter
zijde heeft geholpen, het ministerie de Meester om
ver te werpen, dat betwijfel ik wel.
Dat niet ronduit erkend werd, dat tegen do begroo
ting gestemd zou worden, is niet waar. Er is gezegd:
wij stellen geen vertrouwen in den minister van oor
log, dat is voldoende.
De linkerzijde was gewoon onmachtig om te re
geeren.
Waar de heer De Meester dus zegt: stenu vrijzin
nig, daar zeg ik: stemt niet vrijzinnig en niet sociaal
democratisch, maar kiest een volksman, en dat is de
lieer Staalman, die is opgegroeid uit het volk, is van
lage afkomst en kent dus de nooden van het volk.
L M
De heer De Meester dient den heer Van Kalsboek
van antwoord en zegt, dat hij kort kan zijn wat aan
gaat zijn zwijgen over den heer Van den Bergh. Spr.
houdt niet van persoonlijk vechten, hij wil het gaarne
gelooven, dat het velen kiezers onaangenaam was, dat
de heer Van den Bergh wethouder van Amsterdam
werd, heb ik mij daarvoor echter te verantwoor
den? moet ik daarover in een persoonlijk debat tre
den? Neen, zeker niet.
Ik ben lid van den gemeenteraad van 's-Graven-
hage, vroeg men mij of ik wethouder zou willen
worden, dan zou ik zeggen neen, dank je, daar ik
meen, niet de kracht te bezitten om èn het Kamer
lidmaatschap èn het wethouderschap naar behooren
te vervullen. Ik kan dus over Van den Bergh gerust
het zwijgen bewaren, daar deze door de heeron Staal
man en anderen genoeg afgekamd wordt.
Waarop ik wel zal antwoorden, dat is: wat of de
vrijzinnigen gedaan hebben?
Wij hebben geregeerd zonder een parlementaire
meerderheid. Wij hebben wetsontwerpen ingediend,
in overeenstemming met ons program; waarvan er bij
ons aftreden zijn overgenomen door den heer Kolk
man.
Wij zijn in een moeilijken tijd opgetreden en heb
ben rust en kalmte gebracht; onzé werkzaamheid is
zelfs door tegenstanders geprezen. (Applaus.)
De lieer Van Kalsbeek noemt ons optreden kiezers
bedrog, dat is een grove leugen. Dal is een lage ma
nier van strijdvoeren en ik ontzeg een ieder, wie dal
ook zij, daartoe het recht. Ik ben overtuigd een eer
lijk man te zijn, dut ik ook hoop te blijven. (Daverend
applaus).
De heer Kalsbeek zegt, dat wij het niet eens zijn
over Slaatspensionneering; dat er ook zijn die voor
belasting belalon zijn. Ddir ben ik ook voor, liet is
billijk dat ieder naar vermogen daaraan mededraagt, in
den vorm van belasting. Wie niet heeft, die kan niet
geven ,die wel heeft, die geeft iets meer.
De oorlogsbegTooting zou door ons opgedreven zijn
inpiaats van bezuinigd, dat is echter niet zoo.
Onder de regeering van Dr. Kuyper was de begroo
ting f 28870.000. Onder minister Staal slechts f 26.940.000
Dus al bijna twee millioen minder. En wat gebeurde
hel volgend jaar? toen beging den heer Staal liet stoute
stuk, hel blijvend gedeelte naar huis te zenden; in
1907 ondervond men de goede gevolgen hiervan en
behoefden de menschen niet op te komen.
Dit was echter niet naar den zin, dat ging te ver.
Men kreeg het ministerie-Sabron en in 1908 was de
begrooting f 28.521.000, tegen het vorige jaar f25.-155.000,
dus ruim f 3 millioen hooger.
Nu vraag ik toch in gemoede: hoe durft men zeg
gen, dat wij van ons program zijn afgeweken, wij
hebben steeds getracht te bezuinigen.
En daarom, zoo go Uwe belangen begrijpt en wilt
voorstaan, stemt dan geen Staalman maar stemt vrij
zinnig: (Daverend applaus.)
Hierna sluiting der vergadering door don voorzitter
Dr. Koops, onder dankbetuiging voor de opkomst.
De afdeeling Alkmaar der Holl. Maalij. van Hand-
houw, hoeft Donderdagavond in het ca[6 Centraal al
daar een algemeene ledenvergadering gehouden.
Slechts 22 leden waren aanwezig. De vergadering
werd geleid door den heer G, Bos Wz., voorzitter
der afdeeling.
Punt 1 van de agenda was een voorstel van het
bestuur, om de tentoonstelling voor dit jaar te hou
den op Woensdag en Donderdag 22 en 23 September.
Na eenige algemeene bespreking werden deze da
tums door de vergadering aangenomen, werd voorheen
altijd Dinsdag en Woensdag de tentoonstelling gehou
den, nu dit jaar zal Hier van worden afgeweken en
wel in hoofdzaak door de incdcdecling, vervat in liet
tweode puilt der agenda.
Door den voorzitter werd hierover het woord ver
leend aan den lieer Hengeveld.
Deze stelde allereerst voorop, dat hij op verzoek
van het bestuur, gaarne bereid was geweest naar Alk
maar te komen, om de ook in zijn oog belangrijke
mcdedeeling aan de leden der afdeeling te doen.
Van 13 tot 19 September zal in Den Haag dit jaar
een Internationaal Veeartscnijkundig Congres worden
gehouden.
Na afloop van dit Congres, zal door de leden een
excursie door ons land worden gehouden, waarbij dan
vooral in aanmerking1 zullen komen, de noordelijke
provinciën.
Deze excursie zal aanvangen te Amsterdam en nu
had de lieer Hengeveld reeds een poging gedaan om
zoo mocelijk de route naar Friesland over Alkmaar,
Hoorn, Enkhuizen te nemen.
Vandaar de wensehelijkheid om de veelenloonskT
ling te houden op 22 September, met de verwachting
dat de deelnemers aan de excursie dien dag dan wel
een bedoek aan de Alkmaarsche tentoonstelling zouden
brengen. De heer Hengeveld voegde hieraan toe, wan
neer de vergadering dezen dag nu officieel vaststelde,
hij zijnerzijds hij de regclingscomniissie poging zou
doen voor liet bezoek aan Alkmaar op 22 September
vooropstellende dat dan de meest uitgebreide keur-
colléctie vee zou worden tentoongesteld, zoodat de
buitenlanders konden zien wat aan fokvee door Hol
lands Noorderkwartier kan worden geleverd.
De vergadering juichte deze inodedeeling van llar,
toe en liet bestuur zal geen poging onbeproefd
om dezen dag schitterend te doen slagen, terwijl H
de medewerking zal inroepen van fokvereciiigingeu
zuslervereenigingcn in Hollands Nooiderkwaï tier.
Nog werd een algemeene bespreking gehouden <)ril
dan maar één dag tentoonstelling Ie houden, opdat
ook de schapen tegenwoordig zouden zijn, doch teil.
slotte werd algemeen goedgevonden de tcntoonstelijn
te houden 22 en 23 September.
Met eenige hartelijke woorden van dans aan
lieer Hengeveld voor zijn bereidwilligen steun in <]e2e
voor 'Hollands Noorden zoo belangrijke zaak en
aan de aanwezigen voor hunne opkomst, werd daarna
de vergadering door den voorzitter gesloten.
GEESTMER-AMBACHT.
Hel ambacht van Westfriesland, genaamd Goestnicr-
Ambaclit, verkoos lot Hoofdingeland voor den Honds.
bossche en duinen lot Petten, den lieer I). Wagenaar
te Broek op Langcndijk.
DE KONINKLIJKE FAMILIE IN 1)E HOOFDSTAD,
Eenigen tijd geleden konden wij, zegt het Hdhld^
de blijde mededeeling doen, dat de Koninklijke fa!
lüilie waarschijnlijk in de a.s. Septembermaand dt
hoofdstad zal bezoeken.
Begrijpelijk, dat reeds thans plannen gemaakt wor.
den tot schitterend feestbetoon. Zoo vernamen wij
dezer dagen, dat een groote sportbeweging op toun
gezet wordt, op initiatief van de Amsterdamsche at-
deeling van „Volksweerbaarheid"
Tot deelneming aan deze sportbetooging, in <5i
week van het Koninklijk Bezoek te houden, zijn all
Amsterdamsche vereenigingen, die zich met lichamt
lijke ontwikkeling bezig houden, te weten vereeni.
gingen op gebied van zwemmen, roeien, lawntennis,
schieten, turnen, korfbal, open lueptspel, schermen
enz., uitgenoodigd.
Het ligt in de bedoeling een grooten optocht door
de stad te houden naar een werkterrein. Zooveel
mogelijk zullen de deelnemende corporaties daar ge
legenheid krijgen hun praestaties op sportgebied aan
het publiek te toonen.
Dan wordt, naar wij hooren, gehoopt, dat de roei
en zeilvereenigingen zullen willen medewerken tot het
organiseeren van een verlichten vaartocht door de
grachten, en dat zangvereenigingen bereid zullen ge
vonden worden dit grootsche sportfeest met haar
zangen op te luisteren.
Sint Maartensbrug.
Naar wjj vernomen zal de heer W. Biersteker te
Helder den 7 Juni a.s. een politieke lezing houden in
het lokaal van den heer W. Ssvarthof te Sint Maartens
brug.
- Winkel.
't Jaarl;jkscb onderzoek van verlofgangers der Nationale
Militie zal in deze gemeente plaats hebben op Donderdag
24 Juni a.s. voor de gemeenten Winkel, Hoogwoud,
Nieuwe Niedorp, Oude Niedorp, Spanbroek en Opmeer.
Landbouwgewassen.
Omtrent den stand der gewassen in de landbouw-
polders van Hollands Noorden werd ons van bevoegde
zijde hot volgende medegedeeld
Het wit zaad staat algemeen goed Wel heeft het
gebit geduronde de koude dagen de tarwe geteisterd,
doch dank zjj de vorhoogde temperatuur, is het gewas
in Jde laatste dagen krachtig vooruitgegaan. De peul
gewassen zijn goed opgekomen en hebben zich daarna
flink ontwikkeld. De karwjj staat op enkele akkers
wat dun, doch op het meeste land staat het gewas goed.
Su kerponen heeft men hier en daar moeten overzaaien.
Alles bij elkaar genomen zijn de vooruitzichten bevre
digend.
- Winkel.
De voor deze gemeente ingelijfde loteling C. Boor is
ingedeeld bü het 2e Regiment Vesting Artillerie te
Amsteidam.
Ooiffeclt
Wij vroegen een bekend persoon, die zich sterk voor
do ooftteelt interesseert, naar den stand dor vruchtboo-
men in de Niedorper Kogge en kregen van hem het
volgende overzicht: De vooruitzichten op een goede
vruchtenteelt zijn over het algemeen goed. De bloei
van bossen, peren en pruimen is vrijwel afgeloopen.
Bessen, trosbessen zoowel als klapbessen zijn rijk be
laden. De peren hebben in hunnen bloei eenige strenge
nachtvorsten gehad In hoeverre die een nadeeligen
invloed hebben uitgeoefend kan nog niet gezegd worden.
Dat zal later blijken. Pruimen beloven eene goede
opbrengst. Verschillende appelsoorten staan thans in
vollen bloei: Zoo'n appelhof, als met wit-rose kant
overdekt, levert een eenlg gezicht op. Wanneer dus
geen storende gebeurtenissen zich voordoen zijn de
vooruitzichten zeer goed. Voor Winkel, waar de ooftteelt
zich jaarlijks uitbreidt, kan 1909 van groote beteekenis
zijn.
Lanimerenhandel.
Men schrijft uit Texel aan het „Hbl.*
Gedurende de tweede verzendingsweek werden van
hier 9088 lammeren uitgevoerd. Deze verzending ge
schiedde met zes vee stoombooten en vier tjalkschepen.
De prijzen vallen dit jaar zeer tegen en zijn nog lager
dan 't vorige jaar, toen ongeveer een ton gouds minder
werd besomd dan in de voorafgaande jaren. Ook nu
hadden de grootste verzendingen plaats naar Purmerend
en Leiden. De bedongen prijzen, in de weide en ter
markt, liepen van f 5 tot f 11 per stuk.
Een hangbrug over liet Noordzeekanaal.
Bü de genie zijn plannen in behandeling voor een
hangbrug over het Noordzeekanaal bü Velsen, ter plaatse
en tor vervanging van de ponten.
De brug zal 12 M. hoog worden en naar wy vernemen
2 millioen kosten. II Ct
District Ilehler.
In het district Helder zal nog een vierden candidaat
worden gesteld. De pas opgerichte Chr. Historische
Kiesvereenigmg is voornemens oen Indische specialiteit,
den heer F. Fokkens, oud-resident van Madura, candidaat
te stellen.
Een vergifinenger.
Voor de rechtbank te Winschoten stond terecht A. J.
E., 32 jaar, schoenmaker te Sappemoer, wegens een po
ging tot vergiftiging (om een erfenis te verkrügen) van
de wed. v- d. Wy'k en haar dochter Annechina Fokkina,
door op eon vensterbank van haar woning te plaatsen
een doosje in den vorm eener reclame-proofdoos, bevat
tende een mengsel, waarin een hoeveelheid zuringzout,
van welk mengsel de helft voldoende was, haar die het
innam te dooden, welk doosje tot opschrift had de
woorden: „Deze poeder is voedzaam en krachtig word
Bereid als sago voldoende voor Twee Personen, Gratis
Proef.
De wed. v. d. Wyk heeft van den inhoud geproefd,
doch aan smaak en gevolgen der inname bemerkt, dat
die inhoud nadeelig was of kon zün, zoodat zü er slechts
even van proefde, en den inhoud ook buiten bers/k
haror dochter bracht.
Voorts was aan beklaagde moord ten laste gelegd op
een andere dochter van de wed. v. d, Wük, Johanna,
door in het najaar van 1908, aan haar moed'er op do-
zor verzoek zoogenaamde wormpoeders te verschaffen,
welke poeders geheel of gedeeltolük bestonden uit zu
ringzout. De wed. v. d. Wük deod het meisje meerdere
dier vergiftpoeders innemon, waarop het kind levens-
gevaarlük is ziek geworden en op 25 November 1908
is overleden.
Do eisch luidde 15 jaren gevangenisstraf.
Denbanen.
hanort ?'IövirVadn v°rneemt, zullen waarschünlük de
banen to Woestdum en Bergen medio Juni gesloten
van zijn g0nngO belan»atollin8 moet daar oorzaak
Ourikarspd.
Dondeulagmorgen, omstreeks tien uur had een werk
jongen van dén heer M. Eecen Jz., een zekere J. Ob-
aam te lleerhugowaard, toen hij door nieuwsgierigheid
gedreven, een luikje van voor de zaagseltransporlcur
verwijderde en het zaagsel met zijn hand wilde weg
schuiven, het ongeluk, met zijn arm tusschen den riem
