Nieuwe Abonnés
Zaterdag 25 Juni IJl O.
1
51ste Jaargang No. 4731.
Oïltvanqen de tot I Jtlli noq toertje maken. Gisteren werd door de leden der com-
verschijnende nummers vctn dit
GRATIS.
Binnenlandse!! Nieuws.
Ölaa en elk jaar eene oproeping doen om te zien of
Van het Baagsche Binnenhof.
Tweede Kamer.
il
K3 fSK
Dit nummer bataat uit drie bladen.
gend is. De opbrengst bedraagt van 5000 tot 5500
Kilogram.
NOORDSCHARWOUDE.
I Ziezoo, de schooljeugd zal ook dit jaar feestvie
ren en, zoo de dubbeltjes het toelaten, zullen de
grooten Amsterdam bezoeken en de kleinen een rij-
17 missie reeds een begin gemaakt met de inzameling.
Het Dagelijksch Bestuur, bestaande uit Burgemeester
Brinkman, voorzitter, J. H. Keizer, secretaris en Ds.
j I i Staal, penningmeester, zal geregeld blijven bestaan
men geneigd is ook dan weer schoolfeest te vieren.
hoe de barometer moet worden geraad-
pleegd.
Men schrijft aan het Nieuwsblad van Friesland over
bovenstaand onderwerp het volgende:
I De barometer, 't weerglas, zegt ons in zekere mate
ZUIDSCHARWOUDE "*'elk weer wij te wachten hebben, doch niet ieder
In verband met de afschuwelijke misdaad te Zuid-Te^l®.at J101; ,flt: ?f te le®en-
scharwoude, waarvan we de vorige week uitvoerig mei- f en uitstekend werk over zeevaartkunde mij
ding maakten, zijn verschillende personen, die van meer geleerd en wat ik getoetst heb aan een der-
of minder nabij met de feiten bekend zijn, door den I gjaidge persoonlijke ervaring, wensch ik hier mede
Rechter van Instructie gehoord. Naar wij vernemen 1 te deeien.
zal het niet lang duren, dat de zaak in openbare te- ??e barometer rijst bij een uitschietenden wind; ook
rechtzitting zal worden behandeld. Met meer dan ge- blJ bf11 zwakker worden van den wind en bij droogte,
wone belangstelling wordt de behandeling van dit ge- et resenen wil, zal de barometer alleen dan
ruchtmakena feit door de Langedijkers afgewacht. rijzen eQ n°s lanS nlet altijd wanneer die
6 regen uit het noordoosten komt.
,c °P LangenaijK. Wanneer de barometer langen tijd onvast is ge-
Alhier is door den Burgemeester de eerste steen weest, zal de ongunstige weersgesteldheid van lan-
gelegd van Jiet nieuw te bouwen Raadhuis en onder- gen duur zijn, vooral wanneer de opvolgende dalin-
wijzerswomng. Door hem werd tevens een toespraak gen dieper worden,
ehouden. Verschillende gemeente-autoriteiten waren Worden de odv<
Worden de opvolgende dalingen minder diep en
de rijzingen hooger, dan is er een geleidelijke verbe
tering in den weerstoestand te verwachten.
Blijft de barometer lang hetzelfde punt aanwijzen,
dan is dit een teeken van bestendig weer; gaat hij
gehouden. Verschillende gemeente-:
daarbij tegenwoordig.
Broek op Langendijk.
De Vereeniging „Het Belang der Jeugd" alhier,
heeft van haar plan om een speelterrein voor de
jeugd op te richten, moeten afzien, wegens gebrek aan geleidelijk omhoog, dan mag voortdurend beter weer
financiën. Thans zal echter de medewerking van de worden verwacht.
gemeente worden ingeroepen, om dan met financiëelen Wie belang hebben bij regen of droog weer moe-
steun van deze zijde, alsnog het doel te bereiken, 't Is ten eiken dag op de bewolking letten. Vooral de
te hopen, dat deze pogingen slagen. Een zoo weinig bovenste lagen met haar vederwolken zeggen ons
doelmatige gelegenheid voor de kleinen om zich te veel. Vormen er zich hier en daar diep blauwe wol
vermaken, is er bijna nergens als hier aan den Lan- j ken, dan heeft men kans op regen. Dit is ook het
gedijk. geval, wanneer de lucht geheel of bijna geheel be-
keinsmerbreg dekt is met sneeuwwolkjes. Duurt de val van den
Aan de Kaasfabriek Cérès te Keinsmerbrug, direc- barometer slechts kort al is die val tamelijk diep,
teur de heer J. de Moor, werd in 't afgeloojfen jaar. dan doet dlt verwachten dat het komende ongun-
Mei 1909 tot Mei 1910 geleverd 1.168.768 K.£, zegge 8tlge *.eer van korte° duuJ zal zljn' VHerdel: kan
1 millioen 168 duizend 768 K.G. melk. S ?en- bb groote en snelle dalingen, gepaard met har-
Deze hoeveelheid bevatte 60544 K.G. berekend vet J den wind, aannemen dat ook wanneer de barometer
waarvan zijn gemaakt 48165 kazen, wegende 100702 daarna weder gaat klimmen, dit gepaard zal gaan met
K.G., alzoo benoodigd voor 1 kaas ongevter 2U4 K.G. krachtlge windstooten Hier hebben vooral boeren,
melk. Wanneer de kazen tegen het gewicht van 2 fen watermolen hebben, op te letten.
K.G. worden berekend, zouden er 50551 kazen zijn Wanneer het weer mooi is of wordt, zal de baro-
gemaakt en dan benoodigd voor 1 kaas 23V. KG ™eter een speling te zien geven. Bij een tamelijk
melk. De netto ontvangsten bedroegen f 53045.91%, zoo- boogen stand zal hij van zonsopgang tot omstreeks
dat er per K.G. berekend vet gemiddeld werd uitbetaald dea mlddag 'ets rlJzen en na den middag lets dalen,
f 0.87i/2 per K.G. Indien er £r K.G. melk ware uit- .°ver het algemeen moet men nauwlettend de k im-
betaald, zou dat geweest zijn ruim f 4.53i/2 per 100 ™mgen e.n dalmgen waarnemen. Hoe korter en vlug-
K.G. melk. Het genüddelde gehalte der melk was 5.18 o or'vastey weer men kan verwachten,
berekend vet. De melk wordt eenmaal daags geleverd, tpr WP(fr e' oc ges adlge stlJglng wijst op vas-
dus eenmaal geroomd, 1 maal zoet. Uit de wei-room
werd gemaakt 2702 halve K.G. boter.
Zijpe.
Vrijdag, 24 Juni 1910 is door Burgemeester en M'et-
ter weer
Wenschelijk is het voor den belanghebbende, om
naast den barometer een hygrometer op te hangen.
Dit instrument wijst de vochtigheid der lucht aan
en moet beslist geplaatst worden op een plek, waar
houders dezer gemeente aanbesteed het onderhoud van de lucht in huis niet beinvloed wordt door een ka-
het gemeentewerk. chel of door een finaal afgesloten zijn van de bui-
Ingeschreven was voor het timmerwerk door: G. tenlucht. Een goede plaats is dus in de gang, dicht
Plevier voor f 412, J. Schermer voor f 405. M. Groen bij een buitendeur, die vaak openkomt.
voor .f 344.50. Voor het "metselwerkII. Doorn voor Heeft men op dit instrument eenigen tijd geregeld
f 99.50, Jb. Bes .voor f 77.75, allen te Zijpe. gelet, dan zal het een betrouwbare aanwijzing ge-
Aan de laagste inschrijvers is het werk gegund. ven, omtrent de neiging van het weer ten opzichte
Voor het verfwerk was slechts 1 inschrijver, n.1. de van nat of droog. Voor goede observatie is het noo-
heer M. Baltus te Zijpe voor f 310, aan wien voor dig, dat de barometer met zonsopgang of iets later
dat bedrag ihjet werk is toegewezen. wordt gelijkgezet. Wint hij dan vóór 's morgens 9
Broek op Langendijk. bur een of twee punten, dan geeft dat kans, dat
De heer Ds. J. Oosterhuis, predikant bij de G=>re- het weer dien dag beter worden zal, dan men volgens
formeerde kerk te Broek op Langendijk is beroepen ^en ®tand van Oen barometer en de heerschende be
te Enschedé. "wolking zou verwachten. In het omgekeerde geval
zij voorzichtigheid aangeraden; want het weer zal
Éuiascnarwouae. gewoonlijk slechter worden dan men verwachten zou.
De spaarbank, ingesteld op de openbare lagere gevaj voordoen, dat de wind uitschiet
school te Zuidscharwoude op verzoek der afd. van €n de barometer zakt. Dan kan men zeer slecht weer
den Bond van Ned. Onderw., blijkt uitstekend te wer- verwachten. Ook zij men voorzichtig, wanneer de ba
ken. Met veel genoegen en ijver sparen de kinderen rometer snel klimt. Daarop toch volgen gewoonlijk
hierbij en zeer zeker kan zij dienen, om, onder ge- windbuien. Hoe sneller en grooter sprongen, hoe
paste leiding van den onderwijzer of de onderwijzeres, sterker de buien.
den snoeplust, die hier in zoo erge mate bij de klei- Verder zijn er nog de volgende aanwijzingen,
nen wordt aangetroffen, tegen te gaan. Ook blijkt. Als het nog geen vast weer is en de zon „steekt"
dat de ouders het een nuttige instelling vinden. aj vroeg op den dag, dan is dat een teeken van on-
ZUIDSCHARWOUDE betrouwbaar weer. Eveneens, vooral na regen, wan-
Gedurende ongeveer 25'jaar is de groote vacantie neer op zomeravonden een damp snel en dik op-
te Zuidscharwoude in de maand Juni gehouden, den komt.
tijd dat de meeste kool wordt geplant. Dit was ge- Bij zonsop- en -ondergang moet er geen gee
daan. om de schoolkinderen als werkkrachten bij
dezen tuinbouwarbeid te kunnen gebruiken. Dit jaar
is deze vacantie voor 't eerst anders geregeld; zij
is nu niet gehouden, maar zal op 't eind van Juli
en begin Augustus plaats vinden. Deze verandering
stuitte nog op eenigen tegenstand, gegrond op de
vrees, dat men daardoor zeer veel schoolverzuim zou
krijgen. Deze vrees is zoo goed als ongegrond gebleke
Wel hebben een 5-tal jongens het bekende landbouw-
ten in de bovenlucht, want dan deugt het niet.
Er zit waarheid in het oude rijmpje:
's Avonds de lucht rood, 's morgens mooi weer
aan boord,
's Morgens de lucht rood, 's avonds water in de
sloot
Koortischarwoudr
Sinds langen tijd was er in de vereeniging „Land
bouwbelang" door enkele leden op aangedrongen om
verlof aangevraagd en zijn er nog enkelen een paar
dagen uit school gebleven, doch van veel schoolver- uitbreiding van het stemrecht voor de Banne Noord-
zuim kan geen sprake zijn. De 6 weken zouden anders scharwoude, dat geregeld is naar het grondbezit. Op
hoogstwaarschijnlijk toch worden gevraagd. En met aanvraag tot hem ging het Bansbestuur niet in en
beetje goeden wil van den kant der onderwij- *°°nde zicb Kmft berald ket erlangde toe te staan,
zijn de enkele dagen weer wel in te halen door Toen werd besloten het hooger-op te probeeren wat
bewerken. Deze vacantie-wijziging is een groote ver- tot gev«lg beeft, dat Ged Staten aan Prov Staten
betering I voorstellen over te gaan tot wijziging van het bu-
i zonder reglement van bestuur voor genoemde Banne.
T, Pankrai. j Met deze verandering zullen zij stemrecht hebben, die
Donderdag werd door den tuinbouwer D. Leien ©en Hectare grond bezitten, van 510 H.A. krijgen
dan twee stemmen, van 1020 drie stemmen, ter
wijl zij, die meer dan 20 H.A. bezitten, vier stem
men mogen uitbrengen.
De personen, die op deze wijziging hebben aan
gedrongen, zullen heel waarschijnlijk hunne pogin
gen met een goeden uitslag zien bekroond.
van St. Pankras, aan de afslagmarkt te Broek op
Langendijk de eerste bloemkool aangevoerd.
st pankras
la Plaats van wijlen den heer S. Duif, werd tot
zetter voor '8 Riiks directe belastingen benoemd de
beer Jn. Schuit alhier.
st. pankras
Le in het voorjaar opgerichte afdeelilng St. Rau-
atlre Van het Centraal Genootschap voor Kinderher-
stellings- en vacantie-kolonles, hoewel nog maar 13
leden tellende, hfeft voor hare rekening voor vier
eken, met volledige uitrusting een kind uitgezon-
naar het Koloniehuis Kerdijk te Egmond aan
hooioogst.
gan* booioogst is in Hollands Noorden in vollen
eu et Seratel van do maaimachlnes, het wetten
9ua&^ van zeisen wordt overal .gehoord. De
Is zeer goed, te* 'jl de quantiteit bevredi-
TUBERCLLOSE.
In bet orgaan van de Nederlandsche Centrale ver
eeniging tot bestrijding der tuberculose deelt de hr.
V(an) G(orkom) met cijfers en een grafische voor
stelling verduidelijkt een en ander, mede omtrent de
afname van de sterfte aan tuberculose in ons land.
Aan longtuberculose stierven in Nederland in 1901
op de 10.000 inwoners 13.99 mannen, 13.48 vrouwen,
terwijl lhet totaal-cijfer was 13.73. Voor 1908 waren
die cijfers reep. 11.79, 12.12 en 11.96.
Aan de gezamenlijke vormen van tuberculose stier
ven in 1901 op de 10.000 inwoners 19.89 mannen,
18.88 vrouwen> totaal-cijfer 19.37. Voor 1908 waren
die cijfers resp. 16.22, 16.13 en 16.18.
Vóór 1901 stierven aanzienlijk meer mannen dan
vrouwen aan alle vormen van tuberculose. Ten ge
volge van de krachtige en regelmat.ge dahng van
de sterfte bij de mannen, is deze verhouding na^19
omgekeerd: in 1906 en 1907 zijn minder mannen dan
vrouwen aan de gezamenlijke vormen van de ziekte
gestorven. Ten gevolge van de zeer sterke daling
bij de vrouwen na 1907, hebben dezen de mannen
weer ingehaald, zoodat In 1908 het verschil zeer ge
ring, maar eenigszins in het voordeel van de vrouwen
w: s. Toch is de totaal-winst voor de mannen aan
merkelijk grooter geweest dan die voor de vrouwen:
in 1908 zijn in ons land op elke honderdduizend man
nen ongeveer 37 minder aan tuberculose gestorven
dan in 1901, en op elke honderdduizend vrouwen on
geveer 27 minder dan in 1901, voor mannen en vrou
wen door elkaar op elke honderdduizend ongeveer
32 minder dan in 1901.
Minder sterk, maar toch ook zeer belangrijk, is de
afname van sterfte aan tuberculose der longen alléén
geweest. Aan longtering zijn in 1908 op elkehon
derdduizend inwoners ongeveer 18 minder gestorven
dan in 1901. En ook hier hebben de mannen in deze
winst een aanmerkelijk grooter aandeel gehad dan
de vrouwen: op honderdduizend vrouwen zqn in
1908 ongeveer 14 minder aan longtering gestorven
dan in 1901, op honderdduizend mannen in 190»
ongeveer 22 minder dan in 1901.
wieringerwaard.
Woensdag is hier het schoolfeest gevierd^ De leer
lingen der hoogste twee klassen hebben onder be
gunstiging van goed weer een reis naar IJmuiden per
trein gemaakt en verder per boot naar Amst®Jda™'
Onnoodig te zeggen dat ze veel ongewoons en he ang-
riiks hebben gezien èn in IJmuiden èn op hun tocht
langs het Noordzeekanaal. En niet minder verrast
waren ze in Artis. Zulke reisjes zijn een echte wel
daad voor de jeugd.
De andere klassen hebben zich vermaakt bij
fessor Lion Knoop, die niet alleen voor de klein®a'
maar ook voor de talrijke grooten waaroniier nogal
stoute babbelaarsters schenen te zijn) oabegrPpel^k
zware goocheltoeren heeft verricht. Ook hierbij heeft
de jeugd zich vermaakt. Dat het deelnemen aan ver
schillende aardige wedstrijden eveneens in den smaak
viel, behoeft niet gezegd te worden
De schooljeugd heeft dien dag echt plezier en g
not gemaakt.
Wieringcrwaard.
Een maand geleden zag een jongen op weg naar
school een heel hulpbehoevende jonge roek of toren-
kauw op een land zitten suffen. Natuurlijk er heen
en meegenomen naar meester.
Met behulp van de jongtens, die voor wormen zorg
den werd de kleine hongerwolf door mester gevoed
en met belangstelling van de schooljeugd werd zijn
groeien gadegeslagen. „Gerrii" nam zichtbaar toe in
grootte en in wijsheidhij luisterde blijkbaar naar zijn
naam en taf door geschreeuw te verstaan, als het
tijd van eten of drinken was. De kleine begonjveldra
te loopen en dteed pogingen om te vLc^n a lt»
tot voldoening van zijn vele verzorgers en opvoeders
Nu is Gerrit gauw volwassen en blijft de vriend
van bijna ieder kind. Als hij in een der boomenm
de omgeving van het schoolplein zit en zijn naa
hoort roepen, geeft hij bijna altijd antwoord Man
neer meester met voedsel komt en hem roept, komt
Gerrit tot hem gevlogen. Van jongen en m«isje krijgt
de vriend bij 't bolerhammeneten «tukjes brood of kaas.
Ook met spelen doet hij mee en Plk' s(™®
uit de hoeden der kinderen, die aan t hoedjesballen
zijn of neemt den geworpen zakdoek in den bek,
kortom, er bestaat oprechte vertrouwelijkheid en vriend-
schap tusschen hem en de schooljeugd. Echt aardig.
Vast veel aardiger dan wanneer was opgevolgd, wat
iemand een week of 3 geleden zei, die namelijk den
raad gaf: „Draai hem maar gauw zijn nek om,
is een lastpost"
onder een hooiwagen.
Met een wagen, geladen met hooi reed te Rotterdam_de
voerman K. S., wonende aan den Ka te ndrec h ts<ii en
Lagendijk, den Korpersweg af en den Ltonisweg al
daar op. Bij het nemen van den draai schoof een g
deelle van het voer hooi van den wagen en viel i
de sloot langs den weg. Dne jongens, de Li-jarige
K. 11. wonende in de Wolphaertsstraat, de i --jarige,
E D K. wonende aan den Katendrcchtschen Lagei -
di'ik en de 13-jarige J. G., uit de Eben Haezer-
siraat, dïe boven op het voer hoor lagen, vielen m
de sloot en kregen het hooi boven op zich.
Met behulp van de omwonenden, die ijlings toe
schoten. .werd het hooi verwijderd en zijn de jon
gens uit de sloot gehaald. De 13-jarige K. H. was
bewusteloos, maar door toepassing der bekende voor
schriften slaagde men er in de levensgeesten bij hem
op te wekken, waarna de jongen per brancard naai
de ouderlijke woning is gebracht. Gisteravond is hij
daar aan de gevolgen overleden.
De beide andere jongens zijn er met den schrik en
een nat pak afgiekomen.
een ontsporing.
Gisteravond ontspoorde de achterste wagen eet/ goe
derenwagen) van den personentrein, die te 6.15 uit
Kesteren naar Amersfoort vertrekt, bij het 2e wacht
huisje van het station Veenendaal. De trein weid tot
staan gebracht en de gederailleerde wagen afgehaakt,
waarna de trein met Slechts een kwartier vertraging
ongehinderd zijn route kon vervolgen.
Niet zoo spoedig kon echter de achtergelaten wa
gen op dit betrekkelijk afgelegen gedeelte van den weg,
in het spoor worden gebracht, zoodat de opvolgende
sneltrein van 8 uur uit Kesteren anderhalf uur en de
gewone trein van 9,1 ruim een uur vertraging on
dervonden.
Een reservelrein, die reeds uit Amersfoort was ont
boden voor het overstappen der passagiers van den
sneltrein, kwam juist aan toen de weg weer veilig
was.
een bakkersoven als broedmachine.
Te Baarn heeft eeen broodbakker zijn onderoven
gebruikt als broedmachine. Deze moderne kunstmoef-
der bracht na verloop van drie weken uit 13 eieren
8 kuikens voort.
sollicitanten naar een ontvangersbe
trekking.
Het U. D. schrijft:
In den gemeenteraad van Ltrecht is vlijtig gere
deneerd over de borgstelling van <k>n nieuw9 te be
noemen gemeente-ontvangerex schenen raadsleden
te zijn, die van oordeel waren, dat voor vele solli
citanten een borgstelling van 75 mille te bezwarend
was terwijl de neer Van Straaten de meening was
toegedaan, dat, waar zich candidaten hadden aange-
mcld die genoegen namen met de oude borgstelling
van 120 mme. er geen aanleiding te vinden was om
dit bedrag te verlagen tot 75 mille, zoodat dit door
B. en W. aan den raad was geadviseerd.
Daar is zéér vlijtig over gepraat. Vermoedelijk wist
geen van de raadsleden wat wij wisten. En wel dit,
dat er niet alleen sollicitanten waren, die bereid zijn
om 120 müle borg te Stellen, maar dat er zelfs een
sollicitant is gekomen... die een vol jaar de be
trekking wil bekleeden voor niemendal
Als de gpmeente met hem in zee gaat, krijgt ze
dus nog f 1000 op den koop toe.
De lieer Van Engen meende, dat als de titularis
van zijn f 4000 tractement nog de rente moet be
talen voor z'n borgtocht (ingeval hij zich verstaat
met de Maatschappij voor Zekerheidsinstelling) deze
van de resteerende f 2800 geen der betrekking waar
dig bestaan kan vinden. De heer Van Engen heeft
misgerekend.... er is een liefhebber die een geheél
jaar de gemeente wil dienen voor niemendal.
Geld dus nog toel
We kunnen er nog wel iets méér van vertellen.
Op een goeien dag kwam bij burgemeester en wethou
ders deze sollicitant op audiëntie. Hij droeg een
hooge, zijden pet en trad bij het college binnen met
een gemoedelijk„Goeie merrege, heere".
Hij was sollicitant voor de ontvangers-vacature.
Men dacht aanvankelijk aan een vergissing, maar
merkte al dra dat het een serieus candidaat was,
die zich kwam presenteeren.
Hij was klein-handelaar, op een der dorpen rondom
Utrecht. Deed de zaken met rader en een paar
broers. Vader was al oud, zou 't wel niet lang meer
maken en als vader er niet meer was, voorzag hij
hommeles. En daarom was 't beter dat hij (de can
didaat voor de ontvangers-functie) er maar intijds
tusschen-uit kneep. Hij had in de krant gelezen, dat
ze in de stad een ontvanger zochten, dat was nu
juist jets voor hem, bij 'm thuis ging hij, óók altoos
over de centenen de centen van de gemeente
Utrecht waren dezelfde centen als in de zaak van
vader en de broers. Misschien een paar centen,méér.
Het college keek ernstig. Zéér ernstig. Dat \vas er
nu eindelijk eens een, als geknipt voor de va-
ceerende onlvangers-betrekking.
,,U weet van de borgstelling, 120 mille, hypotheek
met overwaarde, of effecten?"
„Gewis, 'n borg zal ik hebben. En effecten 'k
heb wel d'reis 'n stukkie gekocht, effect noemen ze
dat. Zeker, ben 'r van thuis. hoor. Heb ze zelf'.
Het college bleef ernstig. We hoorden wél dat 't
met moeite ging.
Het was in de kamer een oogenblik stil. Indruk
wekkend stil.
De sollicitant met de zijden pet vond die stilte be
nauwend. 't Liep nou nét zoo goed. Hij was thuis
over de centen gegaan en had effect. Dat had 'ie
vóór op vele anderen. Maar nu die stilte I Zou er
bezwaar zijn? Er schoot 'm wat in.
„Ze kunnen me een jaar krijgen voor niets, voor
niemendal. Daarna pas betalen".
Nog bleef de ernst bewaard.
De sollicitatie zou aldus besloot het onderhoud
in overweging worden genomen. Nu hij met alle
voorwaarden genoegen namde centen de borg
tocht 't effect en 't jaar voor niemendal op
den koop toe wilde geven moest hij er thuis nog
maar eens rijpelijk over denken, 't M as toch een be
trekking waar heel wat aan vast zat.
„Gewis. O, zeker. Goeie merrege, samen".
Sollicitant gaat heen.
Volgenden dag 'n brief van den candidaat op 't
stadhuis: ,,'k Heb 's gedacht, en blijf er bij. Jullie
kunneu me krij'gen".
Het aantal liefhebbers is groot.
24 Juni.
De heer Nolens, de leider van de Katholieke Ka
mer-club; iemand, die in den kring zijner geloofsge-
nooten een zeer hooge positie bekleedt, heeft heden
olie gestort op de golven der verontwaardiging, door
de Borromaeo-encyclliek teweeggebracht. Hij bepaal
de zich tot enkele zinsneden. Betwistte, dat de Paus
in zijn herderlijk rondschrijven aan bisschoppen en
verdere kerkbestuurders de niet-katholieken in Ne
derland bedoeld heeft. Kon niet toegeven, dat waar
het Vaticaan Noord-Italiaansche toestanden uit het
begin der zestiende eeuw op heit' oog had (Karlo Bor-
romaeo overleed in, 1584) men onze stadhouders
had willen brandmerken als „corruptissimi princi
pes", die hun buik als afgod dienden. Verzekerde
dat de katholieke kerk, die den in 1815 geboren
constitutioneelen Nederlandsehen Staat nu eenmaal
erkent, den godsdienst-vrede en de „practische ver
draagzaamheid" allerminst zou willen verstoren. Daar
om (de inhoud der Encycliek was z. i. geen onder
werp voor Kamer-debat) onthield de Katholileke frac
tie zich van deelnemen aan de heden, Vrijdag, ge
voerde gedachten-wisseling.
Natuurlijk schenkt deze verklaring voor het Neder-
landsch-protestantsche hart geenerlei bevrediging. Mi
nister De Marees van Swinderen heeft 't in zijn
tweede speechje, waarmee hij den heer Van Doorn
beantwoordde, eigenlijk het best laten gevoelen, hoe
de situatie i. c. is. Zijn eerste antwoord was stellig
niet gelukkig of „handig" een eigenschap, deze
laatste, waarin onze tegenwoordige minister van
Buitenlandsche Zaken anders toch zoo uitblinkt.
Kunt u mij mededeelen had de interpellant ge
vraagd, op welke wijze gij, minister, geprotesteerd
hebt tegen de krenkende taal van het Vaticaan? Is
zulk protest nog niet uitgebracht, zijt u dan
voornemens van uw leedwezen te doen blijken aan
den Paus?
Ik weet van geen encycliek zei de minister
daarop, 't Betreft hier een „inwendige aangelegen
heid" van de Katholieke Kerk. Deze valt buiten den
kring der Regeerings-bemoeiing. Ik antwoord dus op
uwe beide vragen: neen.
Wat wonder, dat 't rumoerig werd in de Kamer
èn op de publieke tribune. De „man in the street"
heeft „maling" aan quaestiën van officiëele of offi-
cieuse etiquette. Die redeneert slechts: ik, Protes
tant, gevoel de mannen, wier nagedachtenis ik heb
leeren eerbiedigen en liefhebben; den Zwijger en de
groote figuren uit het tijdperk der Hervorming be-
leedigd, gekrenkt, gehoond, door de modder gesleept.
Zooals de heer De Visser 't ln zijn voortreffelijke
rede uitdrukte: den protestant, die de encycliek on
der de oogen kreeg, moest 't wel zijn of men de
nagedachtenis van zijn ouders hoonde......
En de minister verschool zich met enkele zinnetjes,
koud, stug, ongevoelig, achter „exceptiën" van
diplomatleken aard!
Wat wonder dat het tribune-publiek driftig, ru
moerig werd. Ook ui de zaal de stemming plots in
