Slot Sonneborn.
54e Jaargang. No. 4803.
Zaterdag 29 October J910.
TWEEDE BLAD.
Biimenlandscii Nieuws.
V an liet xlaasrsclie l>illlieil llOI. Na opening der vergadering' volgt de lezing en goed
keuring der notulen.
Tweede Kamer.
aar
er dubbel genoegen van; primo omdat het een ware wanneer alles klaar is, zij 't met vele offers,, dan den Raad, dat deze afdeeling genegen was het lokaal
pracht va ren is en secundo, omdat het iets nieuws is. zou de minister later komen met nieuwe lasten, voor de lijders aan besmettelijke ziekten in orde te laten
bij het meerendeel uwer kennissen nog onbekend.. De welke alles weer in 't honderd gooien... In ernst maken en de verpleging daarvan ook op zich wilde
sinds lang gekweekte „Nephrotepis exaltata" met lange, kan men zulk doen toch niet verdedigen...
veerachtige, stijve bladeren blijft nog steeds aan te be- De toestand is voor den heer Talma thans nete-
velen. omdat ze zeer sterk is. In bloemenmandjes, liger, gevaarlijker, lastiger geworden dan ooit. De
ze zeer sterk is. HVBIV
ampels en jardinières blijven de kleinere varens behoo- motie-Troelstra, waarbij de Kamer als haar oordeel
rende tot het geslacht „Pteris" zeer aanbevelenswaardig, uitspreekt, dat thans de arbeidsduur ook moet wor-
Een aardig groene ondergrond daarin geven de zooge- den geregeld, stelt het „conflict" zoo scherp moge-
naamde ..mosplantjes" of „selaginellas.'" HJk. 't Is nu geworden: een „se soumettre ou se
De elegantste varens zijn de soorten als „Adiantum" démettre" in den zuiversten zin van het begrip. De
bekend, welke vanouds „Venushaar" worden genoemd, minister heeft te kiezen of te deelen... Uit de heden
Het zijn losse pluimen van trillende steeltjes en sierlijke sehouden replieken bleek natuurlijk slechts,, dat
loovertjes. Zij zijn de meest gracieuse onder hare be- 'eder op zijn standpunt blijft toeven. Slechts omtrent
kcorlijke zusjes, maar helaas I zoo teer. Zoolang ze de wordingsgeschiedenis van deze ontwerpen is,
in de kassen bij de bloemisten gehuisvest zijn. ge- Selilk mr. De Beaufort opmerkte, eenig licht ver
dijen ze welig, maar in de kamer gaan ze bijna altijd schaft. De heer Blaupot ten Cate, door den minister
kwijnen, omdat de lucht er te droog is. beschuldigd dat hij het gezin-Talma liet spionneeren
„vt ttt i-iDi vc tv vtt-tc w tv t»t?v ttty In de fijnste bouquetten en bloemstukken, samenge- om te weten te komen hoe laat men er versch of
f, uil!inn d,„n.,,,, a stcld uit kostbare orchideeën en prachtige rozen, zijn ander brood ontving, heeft zich, bij monde van
In wilden staat, m de vrije natuur, vindt men de biiDassend croen onmisbaar en iuist voor de mr- Dei Beaufort, afdoende verdedigd met de be-
SHT voie obnTÏl°d t1^ Verm0lfnde binderij worden ze dan ook hoofdzakelijk ge- trouwbare verklaring van eerlijk man. Overigens
Dit is voor ons al dadelijk een aanwijzing, dat deze twnekt bleef alles bij 't oude
planten bij voorkeur groeien in „boschgrond" Elk jaar Wie' gelukkig is met zijn kamerplanten, ze bijna H<;t denkbeeld-Brummelkamp om op 8 November,
laten de boomen hunne bladeren vallen en daardoor aUe «f t 'ntwikkeling ziet komen, kan het met itt P^ts van over de 45 millioen in de sectiën, in
krijgen de bosschen op den bodem een dikke laag half Adianitums eens Adiantum scutum beve- openbare zitting over de Bakkerswet te gaan keu
verrot blad, wat men met een wetenschappelijken tertn zm- j daarvoor het móest aan. Nog mooier, maar V6,en; was stellig patent bedoeld, maar hoogst on
veren „humus kan noemen. In dat materiaal groeien ook tcerder de te KnriviSen" Adiantum Pract.sch De rijstebrijberg, genaamd Begrooting, is
de varens, doch niet in klei- of zandgrond. Hieruit kan Farleyense. Deze varen is ongemeen elegant. Ik heb ln den winter-1910 reeds zoo verbijsterend groot en
men direct teeren, dat mén geen weligen ^groei niag er kolossale planten van gezien, die wel een halven dik, dat ook de oudste en meest-ervaren parlemen-
Meter middellijn hadden en ondanks die forschheid, *-a're vos niet kan begrijpen, hoe men op 24 De-
zóó fijn gekroesd waren, dat ik er met bewondering cember klaar kan zijn
een tijd op afgekeken heb. De Adianlums zijn de lieve- Morgen, Vrijdag, zal nu moeten uitgemaakt,
lingen der dames, die haar bewonderen om hare los- wanneer de algemeene beschouwingen achter den
heid en bevalligheid. rug ,zdn' ,of de Kamer naehtarbeid-afschaffing en
Voer heden willen we de kamervarens verder on- r®seling-arbeidsduur al of niet wenscht vereenigd te
71OT1 I Irt m int u rx - - T, J1X
besproken laten om nog een en ander over vollegronds-
x i varens te melden,
prachtige bladaarde. 5an dit middel om een uitstekende Juist voor die lastige tuinhoekjes, waar geen zon
potaarde of grond voor bloemperken te bekomen, wordt komt en men toch zoo Wat sappig groen ziet,
n/\/< x rorvl f a nriwnin: rtom O O I.' f /lllL'tx nln/laOm.o
verwachten van varens, in gewone tuinaarde geplant.
Wie genoegen wil hebben van varens, dient ze daarom
in boschgrond te planten of in „bladgrond"; d.i. half
verteerd blad.
Niets is in den herfst gemakkelijker dan het ver
zamelen van een groote massa bladeren. Bergt men deze
ergens in een afgelegen h oek van den tuin in een
kuil, dan verteren ze min cf meer en later heeft men
bladaarde. Van dit middel om een uitstekende
zien. De minister heeft zich onderworpen; in het
uitstel, zij 't noode, berust. De terugtocht is begon
nen, gelijk ik reeds zei.
Dr. Kuyper, hedenmiddag als naar gewoonte in
de onmiddellijke nabijheid der sprekers gezeten, ant
woordde, toen de heer Schaper aan 't replicee-
nog veel te weinig gebruik gemaakt. Zulke bladaarde -n de varens de aangewezen planten,
is o.a. ook zóó uitstekend voor rododendrons en volle- n„ ,iprijjkst,, pn sterkste is de bekervaren" Struthi-
gronds-azalea's en conifeeren. Zij houdt veel water en Dpteris ^rmanica. geheeten. Zij is "volkomen winterhard «P de vraaS- of Bakkersraden, in
geeft meteen de wortels gelegenheid rijkelijk dé «mus, e£ malj% jn prijs' feVoor fen gulden koopt men er vijf ministers tijd, zoo mooi zou hebben gevonden,
bare lucht op te nemen.6 Vollegrondsvurens stellen de- M^róeT'met oTsteen'en mef®en ..Heelemaaï idet!".
zelfde eischen aan den grond als de kamervarens en mf<aw0,liap. „knl nl„n ,L,Jn Eervarens ,Arme TalmaEt tu- Brute!..."
voor varens in den tuin is bladaarde of boschgrond dus
alweer een besliste eisch.
Boschgrond of bladaarde is echter mager, d. i. arm
aan plantenvoedsel. Gelukkig is dit met weinig moeite
mag hij
nemen, mits de jaarlijksche subsidie der gemeente aan
de afdeeling, nu f 10 bedragende, op f 20 werd gebracht.
Daar B. en W. dit de beste en goedkoopste regeling
achten, adviseeren zij tot aanneming van dit aanbod.
Allen voor.
Voorzitter deelt mede, dat bij B. en W. het plan be
stond een lokaal te 'laten bouwen voor het onderwijs
in de vrije- en ordeoefeningen. Daarvan was te Scha-
gen een kijkje genomen en hadden de raadsleden daar
van nu een plan en teekening ontvangen.
Maar in dien tusschentijd heeft de districtsschoolop
ziener, de heer Van Buijsen een bezoek aan de school
gebracht en deze had nogal wat aanmerkingen. Deze
op schrift gesteld, werden nu aan den Raad meege
deeld en betroffen in hoofdzaak het hebben van ramen
in den werkmuur, de ventilatie, de privaten de slechte
toestand der vloeren, het hebben van schrobwatergaten
daarin, de verouderde banken zonder lendenleuning en
de reiniging der school. De schoolopziener beveelt een
geheele verandering van het inwendige der school ten
zeerste aan. Het Rijk zal dan wellicht 25 o/o bijdragen.
Voorzitter noemt enkele der aanmerkingen van den
heer Van Buijsen gegrond en daar zijn verlangens steu
nen op enkele koninklijke besluiten daaromtrent, zal
de Raad wel verplicht zijn aan zijn wenschen gehoor
te geven. B. en W. hadden reeds besloten de banken
gedeeltelijk te repareeren. Het zou misschien nu vér-
dig zijn, die reparatie achterwege te Laten en nieuwe
banken te laten maken. Ook mei enkele herstellingen
door den heer Van Buijsen gemeld, kunnen B. en W.
niet meegaan. Wat het hebben der lichtramen in den
werkmuur betreft, hadden B. en W. de banken anders
willen plaatsen, dan was dit euvel opgeheven._jnaar de
heer Stadt acht de achterste banken dan weer te ver
van de werkmuur. B. en W. willen daarom nu maar
in overleg treden met den heer Van Buijsen. Misschien
kan de inwendige inrichting der school zoo worden
verbouwd dat ook een gymnastieklokaal in de school
kan komen en dan was de oplossing het best. Met een
nader plan komen B. en W. nog' bij den Raad.
De heer Waiboer meent, als men volgens den 'schijn
oordeelt, lettende op den brief van den schoolopziener.
we! dan is het of jh'et in de school een warboel is. En
cm\imrecSe^ifamums £t Pmü Smpel^llan krijgt uitroePen- 'l Is waar, zelfs "een Ooeterbaan laat j tot die overtuiging is spr. niet gekomen. Dat zou ten
en vuurroode geraniums, soort Fa in Drempel. aan Krijgt hem men leze he(. amendement van dien heer, minste voor den voorganger van den heer Van Buijsen
men een prachtig bloemperk, zelfs onder zwaar ge
boomte, waar zoo,weinig planten genot geven,
xri j- Aspidii
te verhelpen. ie zijn planten nu en dan eens begiet Athyriums, de Cysopteris-soorlen, de Lastraea's, de'Po-
me een sdieu je bou ^n van koe- of schapenmes t of j en Scolopendriums.
met wat opgeloste bloemenmest, mag stellig rekenen - I)e boomkweekers en bloemisten zijn er tegenwoor-
op een weligen groei. dia ruim van voorzien en de prijzen loopen van drie
Hier doel de^mest aUt» stuivers tot een schelling per stuk. Voor tuinen, waar
de Aspidiums, do
vereeniging met de luchtige, vochtige aarde.
Geen welige varens zonder bladaarde of boschgrond,
dit houde men terdege in het oog.
Planten, wier wortels zóó naar lucht snakken, cliënt
men niet te planten in verglaasde sierpotten of jardiniere.
Zet men ze in gewone poreuse bloempotten, of dito
binnenbakjes in de sierlijke majolica-vazen, dan is de
zaak in orde.
Het zijn maar kleinigheden, maar toch hangt het
welig gedijen van vele kamerplanten juist hiervan af.
Voor vluggen afvoer van het overtollige gietwater is
het noodig op den bodem der "bloempotten eenige scher
ven te leggen boven de daarin aangebrachte gaten.
eigenlijk in den steek.
Wie rest hem dan nog!
Zal hij toegeven, berusten in het judicium der
Tweede Kamer, dat beperking van arbeidsduur
slechts kan worden verkregen mèt regeling van den
arbeidstijd?Dus: zijn bloedeigen „geesteskind"
vermoorden?... Na 's ministers houding van heden
zeer verschrikkelijk zijn. Die heeft nooit iets over de
inrichting dér school gezegd, terwijl deze nieuwe mijn
heer heel wat heeft aan te merken. Dat het evenwél
zoo erg is als het nu eensklaps schijnt, gelooft spr.
niet. Spr. wil tenminste graag met de andere Raads
leden eerst eens gelegenheid hebben om allés ééns na
te gaan. Spr. wijst er verder op, dat de toestand in
weinig zon komt, bevelen we de vollegrondsvarens met
de meeste warmte aan.
Varens bloeien nimmer, doch de natuur heeft op een
andere doelmatige wijze voor hare voortplanting ge
zorgd Zij brengen op bepaalde tijden aan de bladeren
wratten met stoffijne „sporen" voort, die op vochtige
plaatsen uitgroeien tot jonge varenplantjes. De bloe
misten, die er jaarlijks duizenden noodig hebben voor
vulling van bakjes en mandjes kweeken ze in massa
door uitzaaiing dezer sporen.
Giftige planten vindt men onder de varens niet.
al hebben ze voor het vee weinig voedingswaarde. Uit
den wortelstok van een der in het wild groeiende varens
Varens houden wel van getemperd licht maar ver- de Aspidium Filixmas" of Mannetjesrarens, bereiden
met. Voor Vwo-, i:»i_
is 't verre van onmogelijk. De „pose" van man, die\ de school zooveel anders is als vroeger. Toen Anna Pau-
geen duimbreed gronds prijsgeeft, ze bestaat toch lowna bier zijn kinderen nog ter schoole zond, waren
i er 225 kinderen op school, terwijl er nu 120 school gaan.
Maar zal die toestand zoo blijven. Wie weet of over
10 of 15 jaar, door de tram of andere oorzaken, de ge
meente grooter is geworden en meer kinderen de school
bezoeken, dan zcuden we. als het plan om in de school
een gymnastieklokaal te maken, de school te klein zijn.
En dan was de toestand veel erger.
Het voorstel om in overleg te treden met den school
opziener, wordt vervolgens met algemeene stemmen
aangenomen.
De gemeenlebegrooting wordt nu behandeld en vast
gesteld in ontvangst en uitgaaf op f 16566.201/2. De Ar-
al niet meer.
Zal nu ook het laatste volgen?
't Inderdaad met de Bakkerswet van minister Tal
ma geheel S, la nota gaan!?
De dag van morgen, Vrijdag, zal 't moeten lee-
ren.
Mr. ANTONIO.
dragen een aanhoudende bestraling der zon
een raam aan den noordkant, waar het wel licht, maar
zullen ze daarom nog best ontwik-
de apothekers een heilzaam geneesmiddel tegan lint- dags ten 2 uur
wormen. »xttx>i»xt Afwezig de heer Groneman, met kennisgeving 1 vaca,-
D. E. LANDMAN, ture.
oorzilter de heer K. Koster Hz., burgemeester.
x r ri xx* ii* secretaris de heer C. Haringhuizein,
nooit zonnig is.
kelen.
De lucht in de bosschen is vochtig, daarom groeien
varens in droge vertrekken over het algemeen slecht.
Dit is trouwens met vele kamerplanten het geval. Zet j
ze in het algemeen niet te warm, toch zooveel mogelijk
in het licht doch niet vlak in de zon. Dat ze nooit
bevriezen mogen bij strenge winterkoude is haast over-i
bodig te melden. i Den Haag, 27 October. ben aangenomen
De tuinvarens sterven in den herfst hii den m-ond 't Is, goed beschouwd, met de Bakkerswet Bij de laatste kasvenficatie was in kas en moest zijn
af en tere oXaSe deekn rij ste^ geTo^om totdusver ongeveer gegaan als met het ontwerp-Kust- f 3060 19%.
onze winters ongehinderd te doorstaan. Wie de voor- verdediging. Een fier-klinkend, onvermurwbaar „non Onthettuig werd verleend aan den heer A. A. de
RAAD VAN WTERINGERWAARDo„r
ergadering op Donderdag 27 October 1910, des mid- menbegrooting op f 3626.met een gemeentelijke sub
sidie van f 3200.is f 200 minder dan vorig jaar.
j Tot het geven van herhalingsonderwijs worden be>-
noemd de heeren P. Stadt en De Joijg en mej. Kraan.
I Voorzitter deelt mede, dat voor het perceel van den
heer J. Los een lantaarnpaal staat, die vernieuwd moet
worden. En daar de raad indertijd B. en W. heeft gemach
tigd om als er een paai af was, dan aan ie schaffen)
Voorzitter deelt mede, dat tot zetters zijn benoemd een lantaarn niet gasoline, evenals die te Anna PaulOwna
de heeren Kaan en Sleutel en deze de benoming héb- worden gebruikt, zijn B. en W. van plan de paal
bij" de brug van mej. Boon te verplaatsen naar J^os en
bij de brug een met gasoline te zetten.
De rondvraag levert niets op, zoodat sluiting volgt.
zorg heeft de varens en andere vaste planten met wat possumus", gevolgd door... een terugtocht. Het eind Man van zijn hoofdelijken omslag over 5 maanden, ook BFRTIEN CANDIDATEN.
- - -the bitter end" voor minister aan de Erven J. P. Backx.
mest. blad of ruigte te beschermen^ doet daar nochtans daa geweest,
x„vd.. „x --s- N xxvxx>x <x<«xx nvui.oju - - - - Ter vervulling van ééne vacature in den Gemeente-
nimmer kwaad mee, integendeel' mag men het be- Talma, dat de minister, bon-gré mal-gré, heeft I Volgt behandeling van het bekende adres van de raad van Sittard, ontstaan door ontslagname van den
schouwen als een goeden voorzorgsmaatregel tegen bui- moeten berusten in uitstel. Wat dit laatste zeggen vereeniging tot be vordering van het vakonderwijs in heer J. Verheggen, hebben zich Dinsdag officieel der-
tengevvoon strenge winters. wil, moet nader blijken. De heer Tydeman heeft op Westlriesland, met verzoek om een subsidie van f 10. tien candidaten laten stellen I
Na behandeling der noodzakelijke eischen voor een de hem eigeu koude manier, gezegd: Na de rede B. en \V adviseeren geen subsidie te verleenen, om- De Limb. K" zegt da't deze verkiezing wel een
gewenschte ontwikkeling van varens, n.1. humusrijko des ministers staan hij en ik nóg verder dan vroeger dat de werkkring der vereeniging nogal ver ligt buiten bewijs geeft van zeer ongezonde verhoudingen in het
aarde, boschgrond of bladaarde, vochtige, lichte, van elkaar af. De heer Snoeck Henckemans sloeg een den kring dezer gemeente. Alten voor. openbaar leven van Sittard
doch geenszins zonnige standplaats en herhaalde ma- vriendelijker toon aan... Sprak zelfs van zijn vriend,. Volgt adres van de Schager \Vinkeliersvereeniging
tige bemesting, kunnen we tot bespreking van eenige den minister... „Haaa!' galmde t in de Kamer.... om subsidie voor haar winterhandeiscursus. B. en W. T'HTI ONTSNAPT!
Gisteravond omstreeks elf uur heeft de gemeente-
aanbevelenswaardige varens overgaan.
Als een der sterkste kamervarens en toch een wer
kelijk schoone plant, noem ik „Cyrtomium falcatum".
Deze varen kan groot en forsch worden. Zij heeft lange,
geveerde bladeren, waarvan de afzonderlijke blaadjes
op die van de hulst gelijken en even glimmend don
kergroen zijn. Des zomers groeit deze varen buiten in
de schaduw ook zeer goed. Wie met kamerplanten al
veel teleurstellingen ondervonden heeft, neme nog eèns
de proef met de Cyrtomium. Tien tegen een, dat deze
plant het goed doen zal. Zelfs gaslicht en een droge,
warme huiskamer deren haar niet veel.
Waarmee men dan wilde uitdrukken: „Daar komt adviseeren aan dezen cursus een subsidie te verleen UUKUraj C1
het compromis. De vriendjes zoeken elkander toch!" i nen van f 10, mits er leerlingen uit de gemeente Wie- vedwaVhVer 'Ten' Brink ""te *Ve 1 scn ^entae.
Maar hierin vergistte men zich dan toch. De Rot- ruwaard deel aan nemen. Allen v&r. Sten ZSd Hy' Imchtteop eef SSSfrEr
Worden nu ond rzocht digeloobtaeven «a he str te die log gé-
terdamsche afgevaardigde houdt,
ondanks al zijne
zwarea. Hij blijft beducht dat het systeem-Talma de j derzoek door den raad worden goedgekeurd, zoo
energie van, de patroons zal fnuiken; hij gelooft dat dat tot toelating werd besloten.
hier velen grievend onrecht wordt aangedaan en
acht voorts onduldbare vrijheids-besnoeiing aanwezig.
Gelijk men weet, belichaamt het amendement-Hencke-
mans: beperking van den nachtarbeid en regeling van
den arbeidsduur, met behoud van vrijheid voor den
Zeer mooi, sterk en forsch. zjjn de varens in den han- patroon en bescherming van den werkman tegen „af-
del bekend onder den naam van Nephrolepis. beulerij". Om de andere week nachtarbeid en min-
- - - - - stens veertien uren rust. Wat de heer ralma wil,
thans den nachtarbeid regelen, en dan later den
arbeidsduur; de heer Henckemans noemde 't een ih
de praktijk onmogelijk stelsel. Natuurlijk zou men
zich nu tot den nieuwen toestand aanpassen... En
een
De fraaiste, om haar losse bladeren, elegant als struis-
veeren, en daarom zeer in trek is „Nephrolepis White-
manni. Deze soort is nog nieuw en zeer gevraagd- Zij
is hierdoor niet goedkoop, doch al is de prijs f 0.75 4
f 1.50 per plant naar gelang der grootte, men heeft
-- —j«x—wv »cujj nvt Zdincn weg* &6üx sti*oor)€T
zachte gemoedelijkheid, stevig vast aan zijne be- nieuwgekozenl raadslid, den heer A Visscr die na on- vangenisstraf moest onderman. Deze bood echter e?nsüg
het svsteem-Taima de derzoek door den raad worden aoedrnkeurd. zoo verze, z(xxlat Van den Brink hem eerst een geweei
„r- en daarna een groot mes moest ontworstelen. Daar op
har-rt- Ie i i de gemeente verplicht is het geroep om assistentie geen hulp kwam opdagen,
ziet-ien ia™ hxda^R J vv^a wist ten slotte de strooper te ontkomen. LatJr heeft
ni|tdaarvoor hadden B. en W. de oude school men met behulp van rijkspolitie hem nog trachten op
gedacht. In overleg met den heer Dr. Bax was de je sp0ren, maar tot heden zonder resultaat,
toestand daarvan nagegaan en deze had nu enkele ar
tikelen opgegeven, die noodig waren. Met de hulp van WIERINGEN.
de wijkverpleegster was dokter dan wei genegen om n
patiënten in de oude schoot op te nemen. Daar Dr. i Prov"iei^a)li^eshiur van Noord-Holland is
Bax tot wederopzeggings toe het gebruik der oude school aaiy)esteed het gedeeltelijk onderhoud der haven én hét
had, hield deze overeenkomst op. zoodra een patiënt ?/?5ler' ?n?Q ?ï- havenwerken op ienngen, gedurende
met besmettelijke ziekte meest worden opgenomen. f ron 1115inschrijver J. Hermans alhier voor
Het Witte Kruis te Wieringerwaard berichtte nu aan Per Jaar*
Feuilleton.
Novelle van
SOPHIE HOECHSTETTER.
2.
„Mevrouw de gravin, mijnheer pastoor," zeide Von
Wulf fen haastig, „ik zou u wel om eenige inlichtin
gen willen verzoeken. Ik ben hier gekomen om het
slot te bekijken en als het mij bevalt, het voor een
dame te koopen. Ik vond daar straks alleen een oud
man, die sliep. Tot wien moet ik mij wenden?"
De gravin en de pastoor keken elkaar aan, ge
schrokken zooals het Von Wulffen toescheen. Nu,
wanneer het concurrenten waren, was het maar 't
best, dat dit direct werd vastgesteld.
„Is dat iets dat u mishaagt?" vroeg hij vlug.
„O, pardon," zeide de gravin. „U hebt heel goed
gezien, uw mededeeling heeft ons onaangenaam ver
rast Dit te verklaren gaat niet in een paar woorden.
Hebt u wat den tijd?"
„Gaat u dan mede naar de pastorie?" voegde de
Pastoor er vriendelijk hij.
Wulffen wierp een vragenden blik op de gravin,
„ïk heb daar een vriendelijk zomerverblijf gevon
den," zeide zij. „Ik arbeid in de stilte van Sonneborn.
D kunt dus meekomen mijnheer Von Wulffen-"
„Ik dank u wel."
von Wulffen was in eens opgefrischt. In den tuin
der pastorie stond een priëel en dat zocht men
°P. De geestelijke bracht bier, hij vroeg driemaal
o* hij rooken wilde, al was het dan alleen maar voor
de muggen. En toen verbrandde hij wat kruid dat
2eker in den tuin groeide.
„Nu wil ik u verklaren," zeide de gravin, „waar
om wij straks zoo schrikten. De oude man, dien u
rapende heeft gevonden, is mijnheer Hebert von Son
neborn, de bezitter van het slot. Maar een vraag
oven: weet u iets van den horlogemaker Naundorff,
mijnheer Von Wulffen?"
•U© jonge man bezon zich een. oogenblik. „Zoo half
half staat er mij iets vau voor, dat het
en nakomeling moet zijn van Ludwig Capet, de
"ansche koningsfamilie."
'.Juist, heel goed. U heeft misschien reeds opge
merkt, de galerij van de Bourbonsche Lodewijken in
het slot? 'Nu de geschiedenis van den klokkenmaker
I Naundorff bereidt den ouden heer daarboven moei- i
lijke oogenblikken. Hoe kan een prins van konin- J
klijken bloede een klokkenmaker zijn? Een wapen
smid dat zou nog gaan, als de armen dan persé een
bezigheid moeten hebben, maar een horlogema
ker? U zult met den heer van Sonneborn geen
kennis maken, of ge zult het spoedig genoeg van
hemzelf hooren. En toch deelt de oude heer in
zekeren zin de ideeën van den verachten klokken
maker Naundorff. Hij houdt zichzelf, neen hij is de
zoon van den kroonpretendent Hebert, die in Fran
krijk heel weinig geluk had en in Engeland stierf
van dien Hebert, die zich voor Lodewijk XVII uit-
i gaf.
i „Sedert bijna vijftig jaar woont hij nu hier en
droomt van de nieuwe opkomst der Bourbons."
Mijnheer Von Wulffen herinnerde zich voor een
I oogenblik, dat hem de spoor in deze omgeving had
gebracht; hij bedacht bij zichzelf, dat hij in de twin
tigste eeuw leefde en dan hoorde hij weer op
merkzaam toe.
„Men kan den ouden man heel rustig in zijn waan
laten. Het treurige van de zaak is, dat hij ook zijn
kleinkinderen in dien mallen waan versterkt, vooral
zijn kleinzoon. Hij heeft dezen jongen man zeventien
jaar een opvoeding gegeven, die al heel weinig be-
teekent. De jongen kent niets dan alleen wat op
'de fluit spelen. Dat kan hij heel mooi."
j Mijnheer Von Wulffen gevoelde zich weer tot de
gewone werkelijkheid verplaatst. „Ja, dat hoorde ik
reeds."
De gravin zweeg een oogenblik, dronk wat wijn,
lachte en zeide: „Lieve pastoor, het wordt mij altijd
zoo droef te moede als ik aan die Bourbons denk.
En nu komen wij tot het ernstige deel der geschie
denis. Deze grootvader wil nu, hij is meer dan zeven
tig jaar oud, met de kinderen naar Parijs. En voor
dat doel wil hij Sonneborn te gelde maken. Stel u
nu eens voor: het eenige wat deze menschen bezit
ten, is Sonneborn, het slot waarin zij wonen, de ver
pachte akkers van welker opbrengst zij zoo ongeveer
kunnen leven. En nu wil die oude dwaas, dat zekere
en veilige tehuis verkoopen en met de kinderen naar
Parijs gaan. En nu begrijpt u, mijnheer Von Wulffen,
dat wij schrikten, toen u spraakt van uwe bedoelingen
om het slot te koopen. Want sedert den tijd dat
de oude heer zijn bezitting te koop aanbiedt, heeft
hij nog geen kooper gevonden."
„Men moest dien ouden man onder curateele laten
btellen."
De pastoor zeide: „Hij is voor alle menschen in
het dorp een normaal man, en eenige eigenaardig
heden heeft elk oud mensch. Van zijn Bourbonplan
hifcft hij mij vroeger reeds het een en ander ver
teld en nu ook aan de gravin. Wij kunnen zijn ver
trouwen niet beantwoorden met een aanvraag om
l em onder curateele te stellen."
De gravin nam weer het woord.
„Daar u ons aansprak over het slot, mijnheer Von
Wulffen, hield ik het voor goed, u dat alles te ver
tellen. Voor u beteekent het lot van deze vreemde
menschen misschien niet veel, maar men maakt toch
over 't algemeen niet gaarne menschen tot dakloo-
zen."
De jonge Wulffen zat een poos stil.o Na een
oogenblik eerst antwoordde hij: „Ik dank u voor
uw vertrouwen, gravin ik begrijp uw beweegrede
nen volkomen. Maar ik ben hier in opdracht van de
prinses Von Bentheim, zij heeft mij zelve reeds bij
den bezitter van het slot aangediend, het is mij
dus niet mogelijk weer heen te gaan, zonder mijn
heer Von Sonneborn te hebben gesproken."
..Neen, dan is u natuurlijk gebonden."
De drie menschen in het priëel zwegen. Mijnheer
Von Wulffen was in zekeren zin wat beklemd. En
toch was er in hem ook een zekere nieuwsgierig-
heid naar den zonderling, dien hij morgen zou lee-
j ren kennen.
I „Ik zou," zoo begon hij een oogenblik later, „de
prinses alles kunnen meedeelen, en bepaald zal het
slot haar ook niet geheel voldoen."
De pastoor werd geroepen. Hij verontschuldigde
zich eu ging.
„Zijn de kleinkinderen niet verstandig genoeg,"
vroeg Von Wulffen de gravin, „dat zij den groot
vader die dwi/e plannen uit het hoofd praten?"
„De kleinzoon is zeventien jaar en speelt fluit."
„En de k.'tindochtei?"
„Misschien ziet u de kleindochter wel ik ben
er nog niet toe kunnen komen, om de Bourbon- en
vei koopgeschiedenis inet ham te bespreken."
De pastoor kwam terug en reikte aan Von Wulffen
esu telegram over. „Dat ding gaat al langer het dorp
rond, dan uzelf, mijnheer Von Wulffen. Men ver
onderstelde ten slotte maar, dat u zich wel tot mij
zoudt hebben gewend."'
Het telegram was van de prinses. Zij deelde mee,
dat de foto's van Sonneborn haar uitnemend
bevielen en zij het slot ongezien wilde koopen.
„Wat beginnen wij nu met al onze humaniteit?"
ze;de de gravin. „Maar niet waar, beste pastoor, wij
hebben evenals Martha in het evangelie gedaan wat
wij konden."
„En het noodlot vindt zijn weg, zooals Christina
van Zweden zeide," antwoordde de pastoor citeerend.
Want hij wilde zich niet in de schaduw laten stel
len door zijn litteraire gast.
Mijnheer Von Wulffen was den toren, veerenbed
genaamd, weer spoedig, vroeg in den morgen uitge
sprongen. Tenminste hem kwam het nog zeer vroeg
voor, toen zijn horloge negen uur aanwees.
Hij zag een sierlijk kruikje met water en een goud-
geranden compoteschotel ja, hij wist het al reeds,
dat in herbergen, die in de nabijheid lagen van oude
te koop staande kasteelen, het niet voor fijn en def
tig gold, dat men veel water voor zijn toilet noodig
had.
Mijnheer Von Wulffen kwam al hetgeen gister was
gebeurd, wat onwaarschijnlijk voor. Had de gestalte
van gravin Leijden hem niet zoo scherp voor den
geest gestaan, dan zou hij die heele Bourbonsche
geschiedenis voor een droom hebben gehouden.
I Hij besloot zich nu met eigen oogen eens van,
alles te overtuigen en begaf zich dadelijk op weg
naar het slot
Ditmaal ontving hem een oude meid. Zij scheen
van zijn komst onderricht. De oude heer lag nog
wel te bed, en de jonge mijnheer was naar de stad
gegaan, maar juffrouw Clarinde was toch boven.
En mijnheer Von Wulffen werd naar boven geleid,
tot op den drempel van de mooie zaal, waarin hij'
reeds gister een blik had kunnen werpen.
Bij zijn binnentreden stond een zeer jong en
slank meisje op. Zij had een ruim linnen kleed aan
en haar bewegingen waren nog kinderlijk en naïef.
„Grootvader laat zich verontschuldigen," zeide zij
zonder bevangenheid. „Hij is nog wat moe. U steldet
belang in het oude slot, zeide hij mij, en ik moest
u alles laten zien."
I Mijnheer Von Wulffen was verbaasd. Hij had ge
dacht, verwilderde en verlegen kinderen te zullen
vinden. En nu stond daar een jong, fijn meiske voor
hem, dat hem met zachte, maar zekere stem en
de natuurlijke vrijheid van een kind van goeden hui-
