Grepen uit Lanfl- en Tninben*.
ScbBisen nit de Heditzaal.
V e r a.
LJ
Zaterdag 27 Mei 1911.
55e Jaargang. No. 4922.
TWEEDE BLAD.
CLXXIV. UIT HET VERSLAG VAX DEX ZUIVEL-
CONSULENT OVER 1910.
Het Jaarverslag van den Consulent voor de Zui
velbereiding in do provincie Noordholland over het
jaar 1910 is eenige dagen geleden in druk versche
nen en bevat weer zeer leerzame mededeelingen voor
allen, die in de kazerij werkzaam zijn.
Voor velen is het meest te leeren uit rubriek F,
handelende over het verleenen van hulp bij het aan
wenden van middelen tot verbetering van het be
drijf of het opheffen van bedrijfsstoringen.
Ditmaal wordt bijzondere nadruk gelegd op de
groote beteekenis van de kwaliteit van het bedrjjfs-
water op de kaasfabrieken en boerderijen, in ver
band met het maken van goede kaas.
De kaasbereiders op de boerderij en, de besturen
der fabrieken, die ernstig streven naar zekerheid in
het bedrijf, ook in den waripen tijd van het jaar,
moeten alle aandacht aan deze zaak wijden. Aan de
fabriek moet in de eerste plaats deugdelijk water
zijn, doch ook op de boerderijen, vanwaar de melk
naar de fabriek gaat, of waar zij tot kaas worde ver
werkt. Zoowel de Zuivel consul ent als de Bacteriologi
sche Afdeeling van het Proefstation te Hoorn zijn
gaarne bereid de belanghebbenden, zooveel mogelijk
hulp te bieden om in het bezit te komen van deug
delijk water. Het gebrek is veelal niet gelegen in
de Nortonwel zelve, doch in. den treurigen aanleg
van den put, waaruit} het water wordt gepompt. Als
voorbeeld wordt beschreven een. fabriek, waar ver
bazend slecht Nortonwater werd gebruikt; het bac-
teriëngehalte was zeer hoog en daarbij waren rijzings
bacteriën. Een onderzoek bracht aan het licht, dat
er drangwater van slechte kwaliteit in den put kwam,
waarin de wel uitmondde. Door den bodemloozen putl
te vervangen; door een overal dichten vergaarbak kon
de fout gemakkelijk hersteld worden. De kaasfabriek
de „Volharding" in de Wieringerwaard beschikt nu
over een Nortonwel met een goeden aanleg van den
put, waarbij verontreiniging van het Nortonwater is
buitengesloten; een koelkeldertje met stroomend
Nortonwater is er aan verbonden. Dit laatste is van
groot gemak en voordeel. „De weiboter wias vroeger
nooit zoo goed," schreef de directeur. Aan sommige
fabrieken bestaat de gewoonte, den room en de boter
in den waterput zelve af te koelen; dit is natuurlijk
niet aan te bevelen met het oog op het morsen. .I-let
kan b.v. wel gebeuren, dat de wei room over den rand
heen rijst.
Bij het maken dezer Nortonwel deed zich liet vol
gende feit voor. Eerst was het water volstrekt niet
ideaal en eerst na geruimen, tijd werd het goed. Naar
alle waarschijnlijkheid moet de oorzaak daarvan toe
geschreven worden aan het wegspuiten van den
grond met zeer slecht water, nl. uit een vuile sloot.
Het laat zich gemakkelijk begrijpen, dat men, op
die wijze de waterhoudende lagen sterk 'besmet. Aan
deze kwestie is nog weinig aandacht geschonken;
doch ze is dat wel waard, wil men zich voor teleur
stelling en, half werk vrijwaren.
De fabrieken, die het bedrijfswater eerst in een
ijzeren reservoir op den zolder oppompen, moeten
er op letten, of dit reservoir wel goed zuiver wordt
gehouden. Hetzelfde geldt voor enkele boerderijen,
waar het water eerst in een bak wordt opgepompt.
Een ovei^uigend bewijs van de groote beteekenis
van den toestand van, het water op een kaasboerderij
levert het volgende geval. Op de plaats in kwestie
maakte men al sinds jarep slechte kaas, ook
de twee vorige gebruikers. Bij onderzoek was het
gebrek wederom „knijpers" en „los". De kazen gin
gen open; het zuivel was bovendien wat kort. Het
laatste gebrek vond zijn oorzaak in een minder goe
de bewerking van dien wrongel bij klein verschil tus-
schen strem- en, nawarmingstemperatuur. Er was
hier reden om naar een b 1 ij v e n d e oorzaak van. 't
optreden van het gebrek „knijpers" te zoeken, een
oorzaak aan de plaats gebonden. Deze was
gemakkelijk te vinden; alweer het boenwater!
Het bestond uit drangwater uit een verontreinigden,
bodem, bovendien vermengd met vuil boenwater.
In afwachting van eene betere watervoorziening
werd uit een vrij gunstig gelegen sloot boenwater
gehaald, doch op een andere plaats geboend, ter voor
koming van verontreiniging van het slootwater. Ver
der werd het gereedschap met kokend water nage
spoeld. De slechte pomp bleef alleen buiten gebruik
en het gebrek „knijpers" en „los" bleef weg.
Wanneer men nu nagaat, Welk een enorme daling
van den kaasprijs met het gebrek „knijpers" gepaard
gaat, dan is het begrootelijk, dat er om een zoo
gemakkelijk weg te nemen oorzaak op zoo'n, boer
derij zooveel geldverlies en, verdriet geweest is.
Het geld uitgegeven voor de voorziening in goed
bedrijfswater is altjjd goed besteed.
De kaasbereiders moesten daarvoor meer moeite
en geld overhebben. Verbetering van den toestand
stuit ook meermalen af op het gebrelc aan medewer
king van den eigenaar, die toch moest inzien, dat hij
mede in zijn eigen belang moet zorgen, dat zijn boer
derij bruikbaar water heeft.
Het gebruik van zuursel in de praktijk der kaasbe
reiding n,eemt voortdurend toe.
Wanneer een fabriek of boerderij zich er goed op
inricht en met zorg de zaak behandelt, wordt de be
drijfszekerheid in niet geringe mate verhoogd, voor
al met het oog op het gebrek „los".
Het Rijkslandbouwproefstation te Hoorn verschaft
tegen betaling der geringe kosten betrouwbaar ent
materiaal. Daarvan wordt een veelvuldig gebruik ge
maakt. Sommigen abonneeren zich om b.v. om de
14 dagen geregeld nieuw entmateriaal te ontvangen.
Dat er ook storingen voorkwamen bij de kaasbe
reiding door gebruik van ondoelmatig en te veel ver-
sleten gereedschap, door fouten in de bereiding en
het niet uithouden van de melk van verkeerde koei
en, blijkt uit verschillends' voorbeelden, welke in het
Verslag uitvoerig omschreven zijn.
Belangrijk js het volgende, wat wij op bladzijde 11
van het verslag vermeld vinden.: „In niet minder dan
10 gevallen is men in 1910 bij mij gekomen om hulp
in zake melkvervalsching. Het invoeren van een gere
gelde controle op de geleverde melk, welke vanzelf
leidt tot uitbetaling naar gehalte, omdat men de
verschillen in samenstelling van de melk der verschil
lende leveranciers dan leert kennen, is de beste wijze
om het kwaad te voorkomen. Aangezien er gezorgd
wordt voor geregelde opleiding van geschikte perso
nen, voor melkcontroleur, verdeeld over de geheele
provincies, is het voor iedere fabriek mogelijk daar
toe over te gaan. De uitgaven, die er het gevolg van
zijn, kunnen gerust als „noodzakelijke" beschouwd
worden. Het is maar een kwestie van tijd, dat de
coöperatieve fabrieken alle de melk naar gehalte be
talen, in 1910 zijn, er zelfs 8 mede begonnen." De
fabrieken, die wenschen, dat er controle wordt uitge
oefend op het werk van hun controleur zal de Zui-
velconsulent gaarne van dienst zijn. In 1910 maak
ten 3 fabrieken daarvan gebruik.
Over de Vakschool voor Kaasmakers te Hoorn, op^
gericht door de Vereeniging tot Ontwikkeling van
den Landbouw in Hollands Noorderkwartier en den
Bond van Zuivelfabrieken in Noordholland, vinden
we in het verslag een paar lezenswaardige* bladzij
den.
Terecht heeft men begrepen, dat er wat gedaan
moest worden voor de ontwikkeling van de theoreti
sche vakkennis bij het personeel der Noordholland-
sche kaasfabrieken, voor zooverre zij die kennis bij
hun werk kunnen gebruiken, terwijl daarbij niet uit
het oog mocht worden verloren, dat het personeel
in de eerste plaats moest zijn en blijven practisch ge
vormde kaasmakers, die hun vak niet alleen ver
staan, maar van wien ook verwacht kan worden, dat
zij het met toewijding zullen uitoefenen. 0
Wanneer er éene zaak is, die geheel en al op den
weg van den zuiveloonsulent ligt, dan is het wel de
bevordering van de vakkennis der kaasmakers, aan
wier zorg thans zoo'n groot kapitaal in den vorm
van melk wordt toevertrouwd.
Het verslag geeft aan het slot de volgende leer
zame bijlage:
Gemiddelde prijzen van kleine Edammerkaas,
gemaakt in Noordhollandsche kaasfabrieken, over
1909 en 1910.
K CS3 3 o
3 1
S B S m
klaren, dat zij geen leden zijn van Denk en Doe en
evenmin gekend werden bij de voorloopige regeling
der schoolfeesten, zoodat zij niet mede do verant
woording dragen voor dit besluit.
Waai- verder de vereeujging Denk en Doe als be-
heerende het schoolfeestfonds de gelden besteedt door
bijna alle ingezetenen samengebracht,
waar genoemde vereeniging gebonden is aan een
reglement der schoolfeesten, opgemaakt in de verga
dering van 23 Dec. 1909,
weuselien ondergeteekeuden enkele artikelen uit
dit reglement ter kennis hunner dorpsgenooten te
brengen.
Art. 3.
„De schoolfeesten bestaan uit:
a. Schoolreizen.
b. Plaatselijke schoolfeesten."
Art. 4.
„Het schoolfeest wordt gesplitst in 2 afdeelingen:
a. klasse 6, 7 en 8; b. klasse 2, 3, 4 en 5."
Art. 5.
„Het schoolfeest onder a (dus van klasse 0, 7
en 8) bestaat in een schoolreis naar Amsterdam, of
naar eene andere plaats, door do vergadering te be
palen, hetgeen beurtelings 0111 het jaar wordt ge
houden,"
Het reglement, waarin deze artikels voorkomen, is
nog van kracht.
Vele plaatsgenooten offerden hun geld in de stel
lige meening, dat de oudste leerlingen zouden uit
gaan.
De vereeniging Denk, en Doe had dus niet het
recht een ander besluit te nemen.
U, mijnheer de redacteur dankend,
HET PERSONEEL DER SCHOOL
TE KOLHORN.
Kolhorn, 26 Mei 1911.
Geachte Redactie!!
Gisteren werd in, uw blad medegedeeld het besluit
van de Kiesvereeniging Burgerplicht te Kolhorn. Uit
dit bericht zou men opmaken dat die Kiesvereeni
ging d e kiesvereeniging is; wat niet zoo is, aange
zien er nog eene Vrijzinnige Kiesvereeniging „Kol
horn" is, wel is waar eene vereeniging van uitslui
tend burgermannen, maar toch ook kiezers. Uit het
feit, dat deze kiesvereeniging vierhonderd handteeke-
ningen verkreeg op het adres van den, Vrijz.-Democra-
tischen Bond en Nederl. Werkliedenverbond, in zake
algemeen kiesrecht, blijkt genoegzaam dat zulk een
vereeniging nog niet geheel is weg te rekenen.
Met dank voor de plaatsing, achtend,
UEd. dn.,
W. OUDT.
Kolhorn, 24 Mei 1911.
tO M K) M
co ta c» os
P
«O-r* 2
§2
Q.
SQj
2.
Feuilleton.
17.
Dokter Jordan staat u in uw vergeefsche pogin
gen trouw ter zijde. Gij veronderstelt dat men haar
naam misbruikt heeft. Ik moet u zeggen, dat deze ge
denkwaardige brief wel is waar door haar grootvader
geschreven, maar door haar zelve ouderteekend is.
Het was een vast onderschrift, even helder en dui
delijk als de beschimpende woorden die voorafgin
gen."
Vera was bleek geworden, alles was nu duidelijk;
zij had, zooals zoo menig stuk in dien tijd, toen
allerlei contracten gemaakt werden, ook dezen brief
onderteekend, zonder den inhoud te gissen. De ver
dediging werd hierdoor moeilijk, maar toch waagde
zij nog eene poging;
„Men zegt, dat freule Von Zahringen altijd in af
hankelijkheid is opgevoed; gehoorzaamheid is waar
schijnlijk oen der eerste plichten die men haar heeft
ingeprent. 'Misschien, neen zekerlijk, heeft zij niet
geweten wat zij on,dert,eekende, in haar argeloosheid
heeft zij den ouden, verbitterden man vertrouwd, den
man die op aarde haar eenige beschermer was."
Wederom lachte hij op de manier, die haar zoo
smartelijk aandeed.
„Wat geraakt 'm in vuur, en hoe vergeefs zijn uwe
pogingen. Gij zoudt een gansje uit deze slang willen
maken! Helaas, dat komt niet overeen met de ove
rige berichten, want zij moet een heldierdenkende, ver
standige en ontwikkelde vrouw zijn, die zelfs den
ouden Roland met al zijn woestheid nog ©enigszins
Deze gemiddelde waarden zijn, met inachtneming dei-
verkochte hoeveelheden, berekend uit de prijzen,
welke door 10 kaasfabrieken in verschillende stre
ken dezer provincie, onder normale bedrijfsomstan
digheden gewerkt hebbende, op de markten zijn be
dongen."
Hun, die geïnteresseerd zijn bij de kaasbereiding,
bevelen wij de aandachtige lezing van het geheele
verslag met warmte aan. Er is werkelijk veel goeds
uit te leeren-
D. E. LANDMAN.
ingezonden.
Mijnheer de Redacteur!
Vriendelijk verzoeken ondergeteekenden u het on
derstaande in uw blad te willen opnemen:
Naar ondergeteekenden vernamen besloot de ver
eeniging Denk en Doe alhier voor alle leerlingen der
school een plaatselijk feest te organiseeren op een
Zondag in Juni en dit feest te doen samenvallen met
de viering van het 12^-jarig bestaan van het plaat
selijk harmoniecorps „De Eendracht".
Waar de oudste kinderen reeds jarenlang gewend
zijn een uitstapje te maken,
waar de financiën (115 gulden dit ruim veroor
loven,
waar een deel der leerlingen den Zondag waar
schijnlijk niet zal mogen gebruiken voor feestvieren,
daar stellen ondergeteekenden er prijs op te ver
EEN „REUZEBOF'".
„En denkt u dan", zei, op zeer langzamen toon, ter
wijl er een tikje van booze verontwaardiging kwam op
zijn smal, bleek gelaat— „denkt u dan in ernst dat ik mij
medeplichtig zou maken aan dergelijkDergelijk
schandelijk bedrog?"
De koolzwarte, spiedende oogen keken haar scherp
aan... Zochten of er iets in haar viel op te merken,
van spotternij met 's mans serupulusMet zijne
;orgdheid voor de eer, den naam van dien ander
„U weet toch" zei de vrouw en ze ontweek zorgvuldig
den blik van den nauwgezette; want 't stormde zóó fel
in haarDoch de angst snoerde haar de mond immers
dicht
,U weet toch welstamelbe ze.
„Ik weet niets 1 Heelemaal niets 1 Ik wil niks weten 1"
barstte hij uit, en snijdend was nu de toon van z'n
spreken, „wat ik weet, is dat u op 't punt staat een
braaf, fatsoenlijk, algemeen geacht man... Een van
mijne vriendenVan m'n beBte vrienden Schande
lijk om den tuin te leiden I En dat zal ik weten te
verhoeden
Ze dacht aan Willem. Aan den forschen man met de
heldere oogen en de zachte, vriendeiyke trekken. Ze had
't den kerel, die misbruik maakte van z'n overmacht
in het valsche gezicht willen slingerenWillem jouw
vriend!? Hij zou je door z'n knecht... Hij zou je, als
je 't waagde bij 'm te komen
Maar ze voelee haar Jonmacht- De pendule op den
schoorsteen in het kantoor tikte rustigjes voort.
Uit het belendend vertrek kwamen nu en dan gelui
den van iemand, die z'n stoel verschuift; die papieren
in een kast bergt en deze weer sluitHenriötte poogde
hare gedachte te ordenen. Zij klemde de handen tegen
elkaar en voelde, dat de man, die tegenover haar zat,
'r met z'n scherpe, loerende oogen vasthield. Zy beefde
van angst... En de wilde ongeordende gedachten joegen
door haar hoofd...
„Gesteld eens", begon de man opeens. „GesteldEr
is natuurlijk geen sprake vanMaar neem 't vóór
een moment aan dat ik dat ééne geheim zou verzwij
gen Liever dan dat te doen zou 'kMaar, nog
eensgesteld dat ik ertoe te krijgen wasDan zou
de finantiöelo kwestie to.ch immers alles in de war
smijten Binkers zou den dag van z'n trouwen oven
tjes EventjesWacht 1"
I De man stond op. Ontsloot met afgepaste, kwasi-
deftige gebaren, een brandkastje, haalde een portefeuille
te voorschijn. Glimlachje speelde om zijn dunne lippen,
j Hij had een potlood genomen. Noteerde, cijferde
Henriette volgde elke beweging van de magere
vingeis, waar drie, vier ringen aan schitterden...
1 De man keek op. Nu groeide de hebzucht iu z'n
oogen
„Weet u, hoeveel er van de zaak nog open staat Uit
l het faillissement! van uw vader, dien ik als een bloed
eigen broer heb vertrouwd Gek, die 'k was 1
1 Driedubbele ezelskop, die 'k ben Weet u dat
Zij dacht aan de marteling die hun vader had moeten
verdurenAcht percent per maandZij dacht er
aan, hoe moeder geschreid üad toen de laatste dingen
uit het oude juweelkistje weg moesten. Hoe vader
thuis was gekomen dien avond, na zijn tocht naar den
lommerdHoe zij zich hadden vernederd voor oome
Karei, die vader had uitgescheiden voor ploert en
oplichter vóórdat-ie de vijfhonderd gulden leende. Zij
herinnerde zich, hoe vader dien avond, na zich urenlang
te hebben beheorscht, een toeval had gekregen „Op
't kantje af!' zei de dokter en hij voegde er bij: „nog
één zoo'n stootje en 't is gedaanAlleR om de
meneer van de zwarte, loerende oogen en do edele
verontwaardiging te sussen... om nog drijvende te
blijven
Honriötte dacht er aan, hoe zij on brcêr Kees hun
spaarbankboekje hadden opgeofferd; de meubelen uit
het toch al gehavende salon op een Jaton avond waren
weggehaald; het restant van een polis verzilverd; vader
z'n horloge verkocht had..Men smeek- en bedelbrieven
was gaan schrijven aan menschen, die vroeger op
visite en te eten kwamen. Henriette dacht er aar. hoo
moeder al magerder en bleeker was geworden, totdat
do zwarte koets vóór de deur kwam om haar weg te
halen Alles om den brave te sussen om drijvende
te blijventerwijl de ondergang toch niet was
tegen te houden
Vaster klemde zij de handen tegen elkaar om niet te
laten merken aan den meneer wat er in haar omging
„Weet u, hoeveel ik er aan te kort ben gekomen
vroeg de verontwaardigde.
Zij haalde de schouders op.
„Dan zal ik 't u vertellenZesduizend negenhonderd
en twee-en-tachtig gulden zestien centsMijne zaken
zijn gelukkig in orde, ziet u!"
En met een smak vandaar heeft volk van jelui
soort geen idee vansloot hij een dik boek, dat naast
hem lag
Weêr stond hij op. Henriette boog het hoofd wat
dieper, want ze voelde das de man vaster zou aan
schroeven, nuZe kende hem zoo lang en zoo
goed
„Verbeeldt ge u soms", riep de man, en hy sprak nu
zoo hard, dat de klerk eventjes door de gleuf van de
porte-brizee kwam gluren, of er soms iets aan-'t-handjo
was, „verbeeldt ge u soms, dat ik myn vriend Binkers
zal blootstellen aan zulke dingen?... Behalve dat
andereBehalve dat andereBehalve het kind
Dan nog de schande van een onbekende schuld. Die
vervloekte leugens, dat de crediteuren zullen wachten,
geduld zullen hebben tot de erfenis van die taDte
openvaltDie u en uw broer zouden afstaan ter eere
van de nagedachtenis van uw vaderWy kennen
dat. Maar ik laat my door zulke praatjes niet lyment...
Ik weet welk vleesch ik hier in de kuip heb. De
kinderen van iemand, die my zesduizend en zooveel
gulden heeftHeeft afgezetHenriette Btond tegen
over den woekeraar, met gebalde vuisten, met vlam
mende oogen. Haar angst was wegHeelemaal weg.
Ze streek de voile van haar gezicht en schreeuwde 't
uit:
„Dat lieg-jel... Dat lieg-je, manl My'n vader was een
eerlyk manMaar jy jy die
Ze klémde de tanden opeen. Sidderde van haar eigen
taal. Had ze terug willen nemen, de verschrikkelijke
woorden, die haar uit de keel had gewrongen
Maar de ander, de brave, was nu yselyk kalm
geworden. Hy grynsde evenwuifde haar kwasi-
vriendelyk toe... Dacht: nü moet ik oppassen... nü
diplomatiek zy'nanders
„Gaat u door" zei hy, sarcastisch aanmoedigend
„juist zoo! nu vertoont ge u in uwe ware gedaante,
zoo mag ik 't zien. Wel zeker, 't is jammer dat
Binkers er niet by is. De arme vent is dol genoeg om
de dochter te willen trouwen vanEnfinHij weet
byna alles... Bijna!...
„My'n vader w&s niet oneerlyk!" zei ze, en ze kón
niet meerlegde het hoofd op den arm, die op de
rand van het bureau ministre des brave leunde
Snikte 't uit in onbedaarlijk geschrei
De ander schonk een glas water in, was in zulke
omstandigheden de gentlemanYroeg of zij wat
cau-des-carmes wou hebbendan zou hy z'n vrouw
even laten vragen
„Vader heeft zoo'n verdriet gehad 1" snikte Henriötte.
En zy beet haar zakdoek stuk, zoo schaamde ze zich
voor den kerel, die haar woeste verdriet-uitbarsting
bijwoonde
Weer kon men het rustig tikken van de pendule en
het papiergeechuifel van den klerk, in 't vertrek er
naast, hooren
De meneer dacht na, trommelde onhoorbaar met de
vingertoppen op het tafelblad vóór hem
„Ik ben altyd veel te goed geweest" zei hij, z'n
gitzwart baardpuntje streelend „dat is m'n ongeluk,
anders zou 'k een ryk man zijn... Luister eens!"
Zy trachtte het koortsig-gloeiende gelaat met de
beschreide oogen op te heffen
„Kijk 's hier", zei de man, „ik wil u toonen dat 'k
niet ongevoelig ben voor verdrietIk kan me
1 voorstellen dat u Enfin, luister eens hier. Maar dat
is myn eenige en uiterste conditie. Daar wijk ik niet
vanafU zorgt, dat ik binnen veertien dagen drie*
duizend gulden in handen heb. In minderiDg van mijn
vordering... De rest, plus een beetje rente... Dat
reken ik wel niet. Laat dat maar aan my overDe
rest na den dood van die tante't mensch is nog
springlevend, zoo g6xond als 'n visch Afijn, zooala
ik u zeg. Drieduizend contant en voor het verdere een
accept van u... Voor die rente dan... En ik zal u
helpen. Binkers hoort niets van dat andereLater,
na 't trouwen, komt-ie toch te hooren Maar dat
moet u voor uw eigen geweten verantwoorden. Ik dien
uw goeden wil te zien't Kost me een offer, 'n zwaar
offer om een van m'n beste vrienden in z'n ongeluk te
laten loop... 't Kost me zelfoverwinning, dat bezweer
ik u. O, u gelóóft 't nietIk heb zooeven gemerkt
Toen u daar zoo bent uitgevallen
En toen Henriötte er iets over zeggen woü
„Neen, neen, praat er asjeblieft niet over. ik ben
gewoon scherp op te merken en snel te besluiten. Alzoo
vóór of op den 21n drieduizend in het accept...of den
22n weet Binkers allesAlles't Naadje uit de
kous..Frans, ben-je daar?"
Dit tot wachtend-luisterend klerkje
„Laat die meneer maar binnen, hoorU neemt me
niet kwalyk, juffrouwMyn tyd is geld waard!...
De nieuwe bezoeker tikte al aan de deur.
heeft weten te temmen. Ik heb een zeldzame hoog
achting voor u, juffrouw Vera; ik bid u, verstoor dat
gevoel niet, uit u w mon,d hare verdediging te hoo
ren, bedroeft mij. Wanneer medelijden en de vurige
wensch om door het lot vergoed te zien, wat mijn
familie aan haar misdeed, Vera von Zahringen in
een meer of min idealistisch daglicht plaatste, zoo
had ik niet gedacht, dat het vurige, wraakzuchtige
bloed haars grootvaders ook in, hare aderen zou
vloeien, daar datgene, wat bij een man een begeerte
is naar het avontuurlijke, bij de vrouw laagheid wordt
en geen, redeneeren, ook van, u niet, zou in staat
zijn mijn afschuw van haar te verminderen."
Hij zag haar niet, zij behoefde zich niet te bedwin
gen en liet wanhopend het hoofd op de tafel zin
ken.
„Gij zwijgt," zeide hij op kalmer toon, „en ik dank
u daarvoor. Dokter Jordan, die zich tot kampvech
ter der jongedame opwierp, doet evenzoo, sedert hij
weet dat zijn pogingen toch niet zullen, gelukken. Hij
stelt onze oude vriendschap meer op prijs dan een
nieuwe van twijfelachtige waarde."
Een droeve trek vertoon,de -zich op haar gelaat.
Hoe weinigen slechts verdedigden haar, en wie zou
getwijfeld hebben, in de keus tusschen zijn vriend
schap en de hare.
„Wat aan zulk een waar en trouw vriend niet
gelukt is, zal ik niet beproeven," zeide zij treurig.
„Freule Von, Zahringen moet haar zaak in Gods
hand leggen,."
„Zij zou daar tenminste wijzer aan gedaan heb
ben, dan die in Ulla's han,d te leggen, zooals zij nu
gedaan heeft," antwoordde hij spottend. „Niettegen
staande haar al te groote oprechtheid, heeft freule
Von Z&hringen toch beproefd te intrigeeren; geluk
kig heeft zij dat zoo onhandig gedaan, dat haar plan
gemakkelijk te doorzien was. Ten spijt van haar rijk
dom. en een, zooals men zegt, zeldzame lichamelijke
schoonheid heeft freule Von Zahringen zich geen
toegang weten te verschaffen in de kringen waartoe
zij door geld en geboorte behoorde. Maar de vrouw,
die tot zulk een prijs de plaats verkreeg, zooals zij
deed, wil geen kluizenaarsleven leiden. Klaarblijke
lijk vond zij een verzoening met mij noodzakelijk,
teneinde om te kunnen gaan met hen. die zich mij
nentwege op een afstand van, haar houden; ik zou
anders niet kunnen, begrijpen waarom zij den goeden
dokter zoo heeft weten te bepraten, dat deze door
drongen is van een geest van verzoening, dien ik
veracht. Er zijn dingen, die goedgemaakt noch ge
boet kunnen worden, en wanneer de hooge kringen
zich voor haar geopend hadden,, zou zij hoegenaamd
geen moeite gedaan hebben om beter te schijnen dan
zij is.
„Sedert den dood van haar grootvader gevoelt zij
natuurlijk behoefte aan omgang met menschen van
haar stand en misschien ook aan een huwelijk met
een van haars gelijken; daarom, dat geloof ik be
paald, heeft zij zich tot Ulla gewend. Gij hebt freule
Von Hartenstein gezien. Gij hebt een te fijngevoelige,
opmerkzame natuur om de zwakheden en gebreken
niet ontdekt te hebben, die zoo duidelijk bij haar te
voorschijn komen; gij zult hieruit wel gezien heb
ben hoe weinig Ulla geschikt is voor een lot, zooals
ik haar kon aanbieden.
„Nu, freule Von Zahringen heeft getracht dit lot
te verbeteren," ging hij met bijtenden spot voort,
„en mijn bruid is haar halverwege tegemoet geko
men. De eigenares van den Z&hrenburg beweert in
een brief, die, wanneer deze oprecht ware, roerend
zou zijn, dat Ulla's vrijheid en onafhankelijkheid door
mijnheer Roland's gedrag jegens mij en de gevolgen
daarvan, aanmerkelijk benadeeld zijn. Zij smeekt Ul
la, haar van het drukkende schuldgevoel te bevrij
den. en biedt haar tegelijkertijd een landgoed aan.
dat Ulla's toekomst verzekert. Gij ziet. freule Von
Zahringen is slim. Honderden zouden afgeschrikt zijn
van het waagstuk, om de bruid van een doodelijk
beleedigden man op deze wijze te naderen. Het blijkt
echter nog de vraag of freule Von Zahringen voor
zich zelve van de prachtige logica, die zij Ulla voor
stelt, overtuigd is; maar de slang in het Paradijs
heeft de verlokkelijke vrucht niet met meer over
reding aangeboden, dan mijn nicht dit deed, de eer
ste vrouw nam die niet begeeriger aan dan deze.
Vera. Wanneer ik nooit ondervonden had, dat onze
plaats en neigingen hemelsbreed van elkander ver
schilden, dan deed ik het op het oogenblik toen
mijn bruid zich zoo diep wilde vernederen een ge
nade. een geschenk aan te nemen uit die hand; toen
zij mijn doodsrijandin de overwinning en het recht
wilde geven om van familiebedelaars te spreken. Ulla
heeft te kiezen gehad tusschen den rijken aalmoes
van een intrigante 01 de eer van een man, wiens
naam zij wilde dragen. Na een korten tweestrijd koos
zij het eerste.
„Maar het was leugen leugen alles, wat zij mij
jaren lang gezegd had, wat zij mij bij haar vertrek
beloofde," riep hij met verheffing van stem.
„Luister en dan zult ge zelve gaan twijfelen aan
de eer van uw eigen geslacht, luister en dan zult
ge twijfelen aan schaamtegevoel, aan alles. Ulla heeft
hare verbintenis met mij verbroken, ten einde haar
woord te geven aan een officier van de cavalerie,
die haar rijken bruidsschat meef op prijs wist te
schatten. Freule Von Zahringen, heeft door haar aan
bod, evenals in alles, ook hier de overwinning op
mij behaald!" Uitgeput door de hevigheid zijner
