Sis tornt
Grep i lil- en TmntiOQT.
Artistenleed.
Zaterdag 2 September 1911.
55e Jaargang. No. 4978.
TWEEDE BLAD.
op een goed droge plaats bewaard. In het laatst van
ilaarl wordt het uitgezaaid. Dit mag eciiter niet ge-
woon op den kouden grond geschieden, want dan komt
er niets van hel zaaisel torecxhL. liet aardappelzaud
wordt evenals dal van fijne zaaibloemen behandeld,
d.i. het wordt in zaaipannun gezaaid en in een broei-
bakjo of broeikaslje tei" ontkieming neergezet.
De zaadpannen vult men met een mengsel van tuin-
g^oöid en metselzand, dat vooraf matig vochtig ge
maakt is. Hierin strooit men de zaadjes, bedest ze
ter dikte van een gulden met fijne aarde, legt een glas
ruit over elke zaaipan desnoods een groote» bloem
pot) cn zet ze dan in een warm brocibakje, waar
onder een laag vcisehc paardenmest de noodige: warmte
geelt. De dagtemperatuur van den bak is 60 tot 70°
Uahreniicitbij zonnig weer moet men daarom de ra-
men openzetten. Na 8 of 10 dagen komen de jongs;
plantjes boven. Als ze 4 of 5 blaadjes gekregen hci>-
i ben, plant men ze over in een kouden bak-, waaronder i
dus geen mest broeit. Men „verspeeld" ze op 10 e.M. 1
in het vierkant. De plantjes moeten allereerst aanwoa -
OLXXXVIII. HET KWEEKEN VAN NIEUWE
AARDAPPELENSOORTEN.
Bij de gewone teelt van aardappelen behoudt men, telen, waarom men de ramen van den bak voor
uit den oogst klcdnachlige knollen om die in het vol- eerst gesloten en bedekt houdt. Als ze vaststaan, gac
#iat
a: jaren achtereen was len met goede eigenschappen bewaart men en wel ieder
ïmeen verbouwde eet- afzonderlijk in bakjes op een vorst vrije plaats, b.v.
gende voorjaar uit te poten ter verkrijging van een men luchten naai- omstandigheden cn neemt tegen bet
nieuw gewas. Dat gaat zoo jaren achtereen goed; vooral einde van Mei de glasramen weg. Deze vervangt men
•ls men geregeld do poters sorteert van die stoelen, door ramen, bespannen met kippengaas tol wering dei-
welke uitmunten door goede opbrengst en goeden knol- vogels.
vorm anders gezegd, wanneer men steeds poters houdt Wanneer na eemge dagen het weer gescnikt is, gaal
van de beste stoelen. men de jonge planten met een Binken kluit opnemen
Van tijd lot tijd komen echter nieuwe aardappel- en uitplanlen op den vollen grond op 50 X oO e.M.
•oorten in cultuur, welke meestal om haro betere afstand. In droge tijden moet herhaaldelijk gegoten wor-
eigenschappen de oude geheel of gedeeltelijk verdrin- den. ALs de planten afgestorven zijn, kan men oordce-
ge^j_ len over liet resultaat. Slechts de aardappelen van sloc-
Om een voorbeeld te noemen: jan
de Zeeuwsche Blauwe de algemeen
aardappel op de klei- en zavelgronden, doch ieder jaar in een kelder.
wordt de teelt ervan ingekrompen en vervangen door De knollen worden in hel tweede jaar m Maan
die van „de Eigenheimers", welke ook den naam van of April uitgepoot op bedden op 50 c.M. 111 hel yicr-
VjBorgers dragen. Over geheel Nederland worden reeds kant. Deze bedden zijn 21/2 Meier breed, zocdal er
meer Eigenheimers dan Blauwen geteeld. Deze ui is te- dwarsover teLkens 5 stammen staan. Door blosjes met
kende aardappelsoort is gekweekt door den heer G. nummerbordjes worden de afzonderlijke soorten ge-
Vecnhuizen te Sappemeer Chef van het Centraal veen- scheiden.
koloniaal proefveld aldaar. Onder de hoogst bekwame Daar ieder zaadje een nieuwe aardappelsoort geelt,
leiding van den heer Veenhuizcn zijn daar een aantal heeft men evenveel rassen als men stoelen bewaard
nieuwe aardappelsoorten (of „rassen", wat eigenlijk heeft. Gedurende den groei toekent men de goede én
juister is) geteeld. slechte eigenschappen der uitgepooto partijtjes op. Bij
Alle nieuwe aardappelsoorten worden uit zaad ge- den oogst verwijdert men alle soorten, welke niet vol-
kweekt. doen. Do rassen, welke iets goeds beloven, worden
Ieder, die wel1 eens aardappelen verbouwd heeft, weet, afzonderlijk geoogst en iu een smallcn kuily afgoschei-
dat sommige soorten vruchten met raad, de „aard- den door houten schotjes, gedurende den winter vorst-
appelbeien", voortbrengen. Men kan deze bessen laten vrij bewaard. De bewaring kan ook in vorstvrije kelders
rijpen, het raad drogen en het volgende voorjaar uit- geschieden.
zaaien ter bekoming van nieuwe rassen. Zoo hebben Het, «derde jaar werkt men als in het tweede en
verschillende menschen wel een gehandeld, maar zei- weer worden de minder goede partijen uitgeschoten,
den wat goeds verkregen. De oorzaak dei- 'mislukking Natuurlijk zijn de proefvelden thans aanmerkelijk groo-
is gemakkelijk op te sporenalles hangt van het toe- ter. Ten slotte, na vijf of meer jaren, blijven cr inaar
Tal af. enkele soorten over, die gelijk zijn aan of beter dan
Wanneer een fokker het vee wil verbeteren, laat de algemeen geteelde soorten. Heeft men het geluk
hij de meest geschikte dieren met elkander paren. Hij werkelijk een beter ras gekweekt te hebben, dan is
tracht aldus de uitstekende eigenschappen der beide dit een groot voordeel voor de aardappeltelers,
ouders in do nakomelingen te vereenigen. Dit is metho- De heer Veenhuizen heeft vooral soorten gekwec-kl
disch. 1 voor de veenkoloniën, waar men hoofdzakelijk fabrieks-
Een kweeker van nieuwe aardappelsoorten moet op aardappelen teelt. Hieronder zijn echter ook goede eet-
dezelfde manier handelen. Hij' moet uit de bestaande aardappelen.
toorton er door onderzoek en vergelijking een paai* De straks genoemde E IGjENHE1IMjiRS zijn geteeld
kiezen, welker goede eigenschappen elkaar aanvullen, uit de Blauwe Reuzen als moeder cn de bransckcpi
Om eens een voorbeeld te noemen: soort 1 heeft een Jaune d'or) al!s vader. De Blauwe Reuzen zijn af-
goede opbrengst en is weinig Vatbaar voor ziekte en komslig van den Duilsch.cn kweeker Paulsen te Nas-
soort 2 heeft een fijnen smaak, een mooien vorm en sengrund bij Blomberg. In Friesland noemt men de
is nog minder gevoelig voor ziekte, doch geeft wat Eigenheimers „Borgers' of „Borger Munsterschei] Die
weinig. Deze twee soorten zijn nu bijzonder geschikt naam is eigenaardig ontstaan.
om onderling gekruist te worden. Gelukt het aldus De heer J. A. Bergs tra te Beetgumer molen trachtte
zaad te bekomen, dan bestaat er kans, dat hieruit een aardappel te vinden, welke de afgeleefde Munster-
betere rassen geteeld worden. sehen kon vervangen. In 1896 vond hij daarvoor tle
Wij willen de te Sappemeer gevolgde kweekmethode Eigenheimers zeer geschikt. Hij bad de handigheid ze
kier wat nauwkeuriger beschrijven. te herdoopen als Borger-Munsteischen en maakte krach-
Als moederplant,d.i. die, waaraan de bessen tige propaganda voor de teelt dezer Borgers. Tot eer
geteeld worden, wordt gewoonlijk een soort geno- van den lieer Bergslra achten wij ons verplicht liicrbij
;nen, die uit zichzelf zelden „beien" voortbrengt, waar- te vermeiden dat deze heer zelf geen munt uit deze
schijnt ijk omdat het eigen stuifmeel harer bloemen invoering geslagen heeft. Hij verkocht de poters voor
den stamper niet bevruchten kan. zeer billijke prijzen. Hij: handelde geheel in het belang
Als vaderplant, d. i. die plant, waarvan men het der aardappeltelers,
stuifmeel overbrengt op de bloemen der moederplant, De als eetaardappcl meer en meer ingang vindende
neemt men bij voorkeur een soort, die veel tressen BRAVO'S zijn ontstaan uit eene kruising der Zeeuwsche
draagt, wat wijst op krachtig bevruchtend stuifmeel'. Blauwen Turken) als moedei' en de Wilhelm Kom
Even vóór de bloemen der zaaddragende plant (do als vader. Deze laatste is ook gekweekt door den kwee-
moederplant) open gaan, plukt men er met een klein ker Cirnbal1 te Frömsdorf uit de Daberschen en de
tangetje (pincet) de vijf meeldraden uit en laat al- Vroegen van Frömsdorf.
leen den stamper in het midden der bloem zitten. Zoo DE ROODE STAR, die op verschillende plaatsen best
worden voor en na een aantal bloemen bewerkt. Die als eetaardappcl voldoet, is door den heer Veenhuizen
welke na een halven dag nog friscli zijn. worden ver- gekweekt uil de soort Professor Woltman (van Cimbal
volgens kunstmatig bestoven. Dit geschiedt op dó vol- te Frömsdorf) en Erica (oen zeer vroege soort),
gende manier: Wij verbouwen het kweeken van nieuwe aardappel-
Uit de bloemen dei- vaderplant verzamelt men meel- soorten thans voldoende te hebben toegelicht.
draden (stuifmeel1), b.v. in een glazen buisje of ander
glas en sb-ijkt daarnai tiet poedervormig stuifmeel met
een penseel1 in de gecastreerde (d.i. van do meeldra
den beroofde) bloemen der moederplant. De bloemen,
die men niet kunstmatig bestuift, knipt of snijdt men.
geregeld weg. Spoedig hierna ziet men de bessen ont
staan. Men laat ze zoolang mogelijk aan de plant zitten
tot rijping van het zaad. De stengels bindt men direct
aan stokjes vast. Als de eerste bessen gaan vallen,
plukt men ze alle af, legt ze op een zonnig plekje
b.v. onder oen glasruit, ter parijping. Als ze geheel
Wil iemand nieuwe lulpcnsoorten, of andere gewas
sen. die door .knollen of bollen worden voortgekweekt,
verbeteren, dan dient hij te handelen op een wijze,
als bovenomschreven voor aardappelen.
D. E. LANDMAN.
Binnenlandsch Nieuws.
NIEUWE NIEDOKP.
De heer J. Goet alhier
verkocht aan zijn
racht geworden 2jn, w^jft men re Ttul^ op^1^ 1 ^P^enoot, den beer J. Langedijk. 86 roeden 70 el
gen stlón, of bloempot. Hierin trekt het móeste vocht 7ff!la°d, voor ,f 3?°°' wei 6611 bewij8 dat h,er }and
èn' daardoor zijn de kleine aardappelraadjes spoedig
droog. Men vermengt ze vervolge r£ met A-oog zand RAAD VAN NOORDSOHARi
en pakt ze daarna in goed' dik vloeipapier. Het aldus
gekweekte aardappelzaadi wordt .gedurende den winter
RAAD VAN NOORDSCHARWOUDE.
Vergadering van, den Raad der gemeente Noord-
Bcharwoude, gehouden op Donderdag 31 Augustus
1911, '8 namiddags 2 uur.
Voorzitter Burgemeester Brinkman.
Allen present. Eén vacature.
Na opening der vergadering volgt lezing en, goed
keuring der notulen. Voorzitter doet daarna verschil
lende medcdeelingen. Eerstens aangaande het ton
nenstelsel, onder meer pp welke punten toe te pas
sen. De Gezondheidscommissie van Schagen, waaron
der deze gemeente ressorteert, meende te kunnen
bezuinigen. Er heeft aanmelding plaats gehad door
iemand, die zich beschikbaar stelde om voor eigen
rekening de faecaliën van 't tonnenstelsel op te
halen. Do behandeling dezer aanbieding wordt echter
uitgesteld en zal later plaats vinden. Het van de Ge
zondheidscommissie ingekomen verslag zal bij den
Raad ctreuleeren.
Het rekest der predikanten wordt uitgesteld. Be
handeling zal eên volgende maal plaats vinden.
Daarna komt aan de orde de bekende mededeeliug
van Z.Ex. den Commissaris der Koningin in deze pro
vincie, meldende zijn eervol ontslag, ingaande Aug.
1911. Voor kennisgeving aangenomen.
Van de vereeniging Hercules is eene schriftelijke
dankbetuiging ingekomen voor den van 't gemeente
bestuur ontvangen financiëelen steun bij gelegen
heid van het 10-jarig bestaan.
Van Ged. Staten is mededeeling ingekomen, dat zij
geen genoegen nemen met het onderzoek inzake de
geldbelegging, door leden van den Raad ingesteld,
waarvoor genoemd college andere personen- zou willen
zien aangewezen. Na eenige bespreking wordt beslo- 1
ten hernieuwde taxatie van het land, waarop het geld
zal worden belegd, te doen plaats vinden en wel in
verband met den wensch van Ged. Staten, door on-
partijdige iiersonen.
Voorzitter deelt verder mede, dat in Juli 522 tele- i
grammen zijn ingekomen, waaronder twee diensttele-
grammen en dat den oden Aug. jl. door den rijks
ontvanger aan den gemeente-ontvanger f 890.23 is I
ter hand gesteld.
Ingekomen is een verslag van het Algemeen Mili
tair Tehuis te Den Helder tot 1 Januari 1911, met
een verzoek om subsidie.
De heer Vlug vindt dit eigenlijk eene zaak van,
het Rijk en is niet vóór steunen.
De heer Barten gevoelt ook niets voor steunen.
Er zijn nog twee Tehuizen voor Militairen te Den
Helder; men zou kans loopen, ze alle drie wat te
moeten, geven.
De heer Heman zou voor dat laatste ook beducht
zijn, als de andere twee Tehuizen, vernamen, dat het
Algemeen Tehuis subsidie kreeg. Wordt ten
slotte met algemeene instemming afwijzend op be
schikt.
Wijders is ingekomen van de afd. Heerhugowaard
en O. van den Bond van Ned. Onderwijzers, een re
kest tot wijziging der salarisregeling voor 't onder
wijzend personeel. Ook van de leden van, dit perso
neel: mej. Wouda en De Vries is een rekest om
wijziging der salarisregeling ingekomen. Zal straks
worden behandeld.
Van de Winkeliers-, Nering- en Vakvereeniging aan
den Langedijk, die onlangs in, 't Huis Brederode te
Oudkarspel vergaderde, waar de heer Hart in eene
rede de bedelarij besprak, is ingekomen ©en verzoek
om hen te steunen in hun streven om bedelarij te
voorkomen, wat zij zich voorstellen, te bereiken als
de Armvoogdij zich zooveel zulks noodig is, kwijt
van hare taak wat betreft gemeentenaren en
de middelen tot wering van bedelarij door personen,
buiten de gemeepte woonachtig, finaal worden, door
gevoerd.
De heer Barten wijst nog op de zoogenaamde ver
kapte bedelarij door lieden, die met wat negotie van
luttele waarde, waarvan zij liefst niets verkoopen,
aan de deur komen met het doel, een cent te ont
vangen,. Algemeen, is men het er over eens, dat deze
„kleinhandel" lastig is.
De heer Keeman meent, in Baarn toch eens een
verbodsbepaling te hebben gelezen daaromtrent.
'Voorzitter verklaart, dat er wel iets bij verorde
ning is te bepalen, in deze, maar het is weinig.'
De heer Slotemaker is wel voor sympathie-betui
ging met dit adres, waartoe wordt overgegaan.
De R.-K. Propaganda-club heeft een, verzoek inge
zonden, om, waar de Zondagsrust bij de neringdoen
den, hier nagenoeg algemeen is, de nering van de ijs-
wagentjeshouders op dien dag zooveel mogelijk tegen
te gaan.
Aan dit verzoek zal gevolg worden gegeven.
Volgt verordening voor in Alkmaar schoolgaan.de
kinderen uit deze gemeente, in de vorige vergadering
behandeld, nu wederom aangeboden, en vastgesteld.
Het Gemeentebestuur van Noordscharwoude zal zor
gen dat Alkmaar de gelden krijgt voor uit dit dorp
daar schoolgaande kinderen, en, het zal zelve de daar
voor verschuldigde gelden van, ouders of voogden
innen. De heer Vlug zegt, er wel voor te gevoelen,
in deze gemeente een cursus in vreemde talen te
doen houden. Dit zou zeer aan te bevelen zijn, in
verband met den, drukken handel, hier gedreven.
De heer Keeman rapporteert daarna, namens de
commissie van onderzoek, dat de gemeenterekening in
volkomen orde werd bevonden. Ze wordt vastgesteld
en zal naar Ged. Staten ter goedkeuring worden ge
zonden, Hierna komt in behandeling het rekest om
wijziging der onderwijzers-salarissen.
De verordening luidt thans voor onderwijzers van
bijstand: van 05 dienstjaren (aanvangssalaris dus)
f 600, van 510 f 650, van 1015 f 725, van 15
tot 20 f 800, 20 en meer f 875; vergoeding van huis
Feuilleton.
ROMAN
huur f 50. hoofdakte f 100
De heer Keeman, stelt voor: Als aanvangssalaris
f 600, bij 3 dienstjaren f 650, bij 6 id. f 700, bi*
9 id. f 750. bij 12 id. f 800, bij 15 tot 18 ld. f 850,
boven 18 id. f 900, vergoeding huishuur f 75.
De heer Barten had het idee, zonder daarvan een
voorstel te maken, om 10 2-jaarlijksche verhoogtngen
van 't aanvangssalaris in te voeren, zoodat bij 20
of meer dienstjaren het maximum zal zijn bereikt,
(f 850), daar iedere verhooging f 25 zal bedragen.
De heer Heman zou de thans bestaande verboogin
gen willen toepassen, doch om do 3 jaren, maar is
overigens bij de hierop volgende besprekin
gen voor 's heeren Keemans voorstel wel te vinden.
Ook de heeren Opperdoes en Vlug.
Allen zijn bij de nu volgende rondvraag voor liet
voorstel Keeman, dut ui zoo wordt aangenomen om 1
Januari 1912 in werking te treden.
De begrooting yoor de gemeenschappelijke gasfabriek
te Langedijk voor 1912. wordt daarna opgemaakt in
ontvangst en uitgaaf slujtchdè op f 38100. De raken
marehceren goed, wordt opgemerkt, maar 't wordt be
treurd door den heer Vlug. dat er met het muntgas
zoo velen, die op de lijst staan, moeten wachten eer
zij beurt kunnen krijgen. In de vergadering der gas-
commissjc ral worden besproken of er iets op Ls le
vinden, om hen eerder te helpen.
Daarna wordt het rekest der Liberale kies vereeni
ging met verzoek om invoering van progressivc iiir
komslenbelasting, behandeld.
Voorzitter vindt de invoering daarvan nicL zoo bc-!
paald noodig.
De heer Barten zou er bij opklimming van f 500 op.,
bijv. ook onbillijks in vinden gelegen. Immers of jo
net onder of even boven dat bedrag kwam, dat scheert
te veel
Voorzitter vindt ook als 't gebeurde, zouden de op
klimmingen klein moeten zijn, bijv. liij f 50 op.
De heer Vlug vindt hel ook de vraag, of cr reden
is voor progressieve heffing. Spreker wil wel het bedrag
dat is_ vrijgesteld van belasting (f 100) verhoogen, en
op f 500 brengen, met hel doel den minderen stamt
te ontlasten. Den aftrek voor kinderen (f 40 per stuk)
wil de heer Vlug op f 60 stellen.
De heeren Slotemaker en Barten meenen dat het
idee van den heer Vlug geeno hoogere goedkeuring ral
krijgen. Wat hééft, het al een moeite gekost om van
f 300 vrij op f 400 te komen als vrijgesteld inkomen:
Na eenige bespreking wijzigt de heer Vlug zijn voor
stel1 voor vrijgesteld inkomen en wil dat op f 450
zien bepaald met aftrek van f 60 voor aftrek per kind.
Alle anderen tegen, dus afgestemd cn is dit voorstel
alzoo gevallen.
Voor de progressieve heffing stemt alleen de heer
Keeman. Rest tegen. Dus evenzoo dit voorstel gevallen.
Volgt de begj-ooting voor 1912, waarbij de lieer Bar
ten opmerkt, dat de gemeente-ontvanger wat ijveriger
sommige posten moet innen. Vermoedelijke ontvang ten
f 1592/.391/2. .uitgaven f 15686.52V2, onvoorzien f240.81.
Het salaris van den klok-opwjnder (torenuurwerk 1
wordt van f 25 op f 35 's jaars gebracht. Voor werk
zaamheden aan den straatweg in 1912 ral f 1200 a
4 of 41/2 pCt. worden opgenomen om met jaarlijksche
aflossing van f 100. die schuld weer te delgen.
De Hoofdelijke Omslag, die thans f '2700 bedraagt
en die de (h eer Vlug op f 3000 wou brengen, wordt
op f 3200 gebracht.
Aan pastoor WilLenborg wordt wegens vertrek 4 maan
den afschrijving aanslag Hoofdei. Omslag verleend op
diens verzoek.
Over de brandspuit, die de heer Barten bij de
rondvraag ter sprake brengt.,ral straks in comité wor
den gesproken. Dan is er nog iets te behandelen.
Hierna sluiting der openbare zitting.
EXTRA STICHTELIJK.
In een brief uit (h'et grenadierskamp bij Nunspeet
in de ,,N. Rolt. Ct." leest men:
„De toegang tot het kamp is aan burgers verboden,
behalve des Zondagsochtends, wanneer een iegelijk in
do gelegenheid' wordt gesteld om de kampkerk. bij te
wonen. Geniesoldaten hebben een preekgestoclfe getim
merd en daaromheen verzamelen zich officieren en sol
daten. terwijl een groot aantal bewoners van de om
liggende gehuchten den eeredienst in dezen tempel van
ongekor.cn hout kwamen bijwonen. Den eersten Zon
dag preekte voor de protestanten de reserve-luitenant
der grenadiers ds. Barbas, den tweeden die der jagers,
ds. Van den Nieuwenhuizen, beiden predikant bij de
Ned. Hervormde gemeente. Zoo'n militaire godsdienst
oefening levert een schHderachtigen aanblik. Naast het
gestoelte de koninklijke militaire kapel of de jager-
muzick om het gezang te begeleiden, daartegenover
de toehoorders, jagers, grenadiers, burgers en boerin
nen in de eenvoudige Véluwschc dracht, in bonte men
geling dooreen. De officieren hebben de veldstoeltjes
uit hunnen tenten medegebracht, de soldaten zitten 'on
den grond, staan met ongedelden hoofde gedurende
gebed en psalmgezang. Op den kansel de prediker in
uniform, wél een merkwaardigheid."
Zoo'n dominee in het soldatenpak het evangplie dei-
liefde predikend, het moet iets extra stichtelijks
zijn. schrijft Het Volk.
NIET VERJAARDE STRAF.
De metselaar H. heeft zeer zeker tot z'n spijt Woens
dag j.1. kennis gemaakt met de activiteit der Ensche-
{lesche poliüe. Hij werd in 1897 door de rechtbank te
Arnhem, wegens verzet in vereeniging gepleegd, ver
oordeeld' tot 3 maanden gevangenisstraf. Om deze straf
te ontgpan week hij uit naar Duilsehland en verbleef
aldaar 8 jaar, in de meeding dat de straf thans ver-
24.
PAUL HÖCKER.
En al was Gisela Piatti de almachtige vriendin van
den hoofdgeldschieter, zoo had zij onder de slechte
luim van den theaterdirecteur toch evengoed te lijden
als de anderen. Bij de repetitie snauwde hij haar
even scherp toe als het overige personeel. Toen zij
eens een repetitie verzuimde, omdat zij met den
vrijheer Von Trenjlein een rijtoer was gaan ma-
ken, schold hij liaar later in het bijzijn der ande
ren terdege uit en dreigde haar een halve maand
Stage te zullen inhcuden.
Al even gehaast als de vroegere operette n, werd
ook nu „de Gescheiden Vrouw" ingestudeerd. Voor
de eerste maal kreeg Hella hier een aardige sou
brette-rol. Het was een opwindende avond voor het
heele personeel. Gisela Piatti, die de hoofdrol speel
de, had weer wondervolle toiletten, maar verknoeide
weer menig gedeelte. Door het publiek was niet
alles gemerkt, de stemming bleef evenwel zeer koud.
Na het tweede gedeelte van het eerste bedrijf moest
de claque, die Josetti alle avonden huurde, met in
spanning van alle krachten applaudisseeren, om zoo
doende nog ©enigszins het figuur te redden. De di
recteur liep woedend achter de coulissen op en neer
en kauwde van ware opgewondenheid op zijn zakdoek.
Steeds weer ble»ef hij staan en luisterde. In eene
kleine pauze snauwde hij Gisela toe, dat hij dat ge-
d ui vel nu zat was. Zij was in het begin van de slot
akte van het eerste bedrijf zóo in de war, dat zij
steken bleef, de vluchtige voorbereiding wreekte zich
terdege. Zij zong een paar maai zoo valsch als nog
lachen °ren' °n het publiek be«on hartelijk te
„0r°<L?'<inden 'k aak®n, toen Hella met haar part-
af 'a Weener komiek, die vlot speelde, in
d® derd0. haar dansduot zohg. Zij wist: de di-
teur had den dag reeds verloren gegeven, voor
morgen was er al reeds weer een ander stuk voor-
ereid, waarin zij weer een zeer onbeteékenende rol
had. Hella, beefde toen zij optrad. Maar toep het
pikante voorspel inzette, kreeg de zekerheid meer de
overhand, en dadelijk beheerschte zij met haar ge
ringe stemmiddelen het orkest. De rhythmus, voor
dracht en uitdrukking, de meesleepende snaaksheid
van haar voordracht deden het overige.
Na de knoeierijen van Piatti was het publiek niet
voorbereid op zulk een optreden en het was geen
wonder, dat het nu dubbel insloeg. Het publiek be
gon te klappen, de claque zette dadelijk een luid
applaus in, en het danscouplet moest een paar maai
herhaald worden.
Toen Hella aan het slot van het stuk ademloos
haar garderobe wilde opzoeken, riep de directeur
haar. „Hoor eens, kleine Brandt., wij moeten met
elkander praten. Maak j© spoedig klaar, dan gaan
wij naar Leirdnger."
i Leininger was een nieuw, fijn restaurant, zeide
de vrouw, die Helia hielp, daar kon mevrouw niet
met haar eenvoudig stroohoedje verschijnen. De vrouw
zocht haastig in een kast, vond daar een steek van
stroo, naaide er een paar zijden banden aan, een
1 paar roode rosetten op, en Hella had een pikanten
zomerhoed. Sedert het weer wat was opgeklaard,
had Hella haar linnen costuum wat gemoderniseerd
en had het netjes gewasschen en gesti eken. Dat had
j zij nu aan en de hoed stond er uitstekend bij. Zij
zag er werkelijk wat uitdagend en ondeugend mee
uit. Haax oogen schitterden nog van de inspanning
van straks en tevens van vreugde over haar succes.
„Parbleu!" riep Josetti, die in de vestibule een
aigaar rookend op haar stond te wachten, niet weinig
verrast uit, toen hij haar zoo voor zich zag.
Hella veronderstelde, dat hij met haar over zaken
wensch te te spreken en Hella koesterde den vurigen
wensch, midden in haar repertoire te staan, als haar
man terugkwam.
Aan vlijt en ijver zou het haar bepaald niet ont
breken. Als zij zelf eerst een positie van eenige be-
teekenis had veroverd, dan zou het haar ook gemak
kelijker vallen voor Thomas iets te bereiken.
Zij reden samen in een open rijtuig. Josetti was
zeer vertrouwelijk, klopte haar op de knie en toon
de zich zeer vriendelijk. Hella was te veel met haar
eigen zorgen vervuld, om njeit gewillig aJ de compli
menten en galanterieën te slikken. Over den toon
van omgang bij het theater verbaasde zij zich in het
geheel niet meer.
Maar toen zij het restaurant binnentrad, zag zij
toch met een zekeren schrik, waar zij zich bevond.
Reeds in de garderobe, waar zij. haar avondmantel
a,fdeed, was zij verbaasd over de weelde en over de
kostbaarheid der mantels, die hier waren afgegeven.
Netzijden mantels met hermelijn gevoerd en meer
kostbaars. De dames, die voor de spiegels hare coif
fures in orde stonden te maken, droegen pompeuse
avondtoiletten. De meeste dames waren gedecolleteerd
Hella zeide tot haar directeur, die in rok was en
een groote witte bloem in het knoopsgat droeg: „In
deze omgeving past mijn eenvoudig costuum niet."
Hfi kneep haai' even in den arm. „Je bent juist
pikant, kleine deern," meende hij, steeds maar met
een sigaret tusschen de tanden. „Steeds rechtuit,
mijn -,vaa,rde. Eu, nu rechtsaf!"
Een gr oom opende de deur naar een salon. Da
mes en heeren, onder wie ook officiëren, zaten hier
aan de champagne. Er werd overal levendig gespro
ken en gelachen,. Kellners gingen geruischloos rond
en bedienden.
„Josetti kom je daar eindelijk?" riep uit een
hoek een frissche nog jongensachtige stem. De
directeur trok Hella met zich mede. „Staat u mij toe
Baron Trentlein, graaf Zucht, mijnlheer Von Estlar,
baron Herdern, en hm, hunne dames
„Hunne koninginnen!" riep baron Herdern öaartus-
schen en kuste de naast hem zittende brunette ga
lant op den naakten bovenarm.
„Mijne heeren, staat mij toe mijtte dame voor te
stellen, mevrouw Brandt-, mijn nieuwe naïeve!"
„Zijn nieuwe naïeve! Hoor?!" klonk het lachend
door elkaar.
Hella was rood geworden over het meer dan on
gepaste dezer voorstelling. Maar de vrijheer Von
Trentlein, die hier de rol van gastheer vervulde, was
beleefd opgestaan en had voor de nieuw aangekome-
nen plaats gemaakt. Hella kwam link» van hem te
zitten. Het was er nogal benauwd en warm. Hier
en daar werd door enkele dames en heeren reeds
gerookt, ofschoon de tafel blijkbaar zoo pas be
gonnen was.
Was juffrouw Gisela ook hier? Deze vraag schoot
Hella het eerst door het hoofd.
De kellner vroeg haar, of zij de soep nagediend
wenschte te hebben. Haar blik zocht verward den
directeur, die evenwel druk met, mijnheer Von Trent
lein aan het praten was. „Neen, ik dank u..."
Reeds had haar buurman, een jonge dragonder,
haar een glas champagne ingeschonken.
„U moet bepaald wel dorst hebben, mevrouw, zoo
na dat zingen en dansen,. Het was fameus, uw cou
plet. Ik kende het ding reeds van Berlijn, maar u
heeft het veel beter gedaan. Mag ik u nog eens
inschenken?"
Zij had werkelijk dorst en dronk vlug. De kellner
had intusschen voor haar gedekt. Het zware zilver,
de keurige wijze waarop gediend werd. dat alles
herinnerde Hella aan het staatsdiner bij tante excel
lentie. en aan een paar feesten, die zij in Berlijn
en Weenen als jonge zangeres had meegemaakt. Maar
»als een warme golf schoot eensklaps een andere
herinnering haar daarbij door het hoofd. Zij zag
in haar geest het boerenhuisje met het groote stroo-
dak. met de kleine kamer, waarin de plompe Schwarz-
walder wieg en daarnaast het groote bed met het
rood-witte overtrek.
Of haar jongen zou slapen? E11 of het meisje wel
werkelijk bij hem zou blijven? Menigmaal kwamen
haar, als zij op het tooneel stond, dergelijke gedach
ten beangstigen en dan kon zij 11a afloop der voor
stelling niet vlug genoeg thuis komen. Wat moest
zij nu hier? Waarom had Josetti h?-ar eigenlijk hier
heen gesleept? Na de eerste verrassing zocht zij zich
te oriënteeren. De dames, die aan de hoefijzervormige
tafel zaten, behoorden .bepaald wel tot de wereld, die
zich vermaakte. Alleen*de zwarte dame op den hoek
der tafel, was een bek 'de tooneelspeelster, die op
dit oogenblik gastrollen Vervulde aan het hoftheater,
on wier portretten zij reeds dikwijls in de geïllustreer
de bladen had gezien.
De vrijheer Von Trentlein, die dezen avond niet
in uniform was, was een mooie, jonge man, nauwe
lijks twee jaar ouder dan Hella. Hij had een fijn,
smal gezicht en gloedvolle oogen. Toen hij voor de
eerste maal epauletten droeg, was Hella op een bal
zijn tafeldame geweest.
„Wij kennen elkaar reeds langer, mevrouw! Van-
hvond in mijn loge wilde ik het niet recht gelooven,
dat u het was. Maar toen zeide JosettiWel aar
dig, dat u meegekomen is. Wij willen recht vroolijk
zijn. Het is mijn jaardag."
„En een heel gewichtige jaardag," zoo mengde
de dragonder zich in het gesprek, en klopte langs
Hella heen zijn jongen kameraad vroolijk op den
schouder. „Dezen dag heeft Edu reeds lang met
j smart verwacht."
I Later hoorde Hella, dat Trentlein op dezen dag
het vrije beheer kreeg over zijn geheele vermogen,
dat tot dusverre door een consortium van heeren
was beheerd geworden.
Hella had zich met den. lichten tooü, waarop de
gesprekken werden gevoerd, nog niet eigen kunnen
