Alieneei Nieuws-
unit-
Oe Coöperatieve Zuiveiopisatie.
Zaterdag 30 December 1911.
55ste Jaargang. N>-. .">015.
COURANT
Dit nummar bestaat uit drie bladen.
EERSTE BLAD.
Sekendmakiiigsni
VOORBEREIDEND MILITAIR ONDERRICHT.
Onderzoek ter verkrijging van oen Bewijs van voor-
geoefcaidjieid.
De Burgemeester <lcr Gemeente Scfaagen brengt tér
kennis van belanghebbenden, dat zij, die zich hebben
aangemeld tot deelneming aan hel in Januari a.s. te
houden onderzoek ter verkrijging van een be.rijs van
voorgeocfendheid, voor dat onderzoek zullen -moeten
aanwezig zijn op Donderdag, den den Januari 1912,
des voormiddags te half tien, in de Infanteriekazenio
binnen hel fort Erfprins te Helder.
Sdhagcn, den 30 December 1911.
De Burgemeester voornoemd,
J. P. W. VAN DOORN.
L
t,
Binnenlandse!! Meuws.
RAAD VAN WIERIN OERWAARD
Vergadering op Vrijdag 2J December, des namiddags
ten 3 uur.
.Voorzitter de heer K. Kosten- Hz., burgemeester
seci-etaris de heer C. Hariugiiuizcn.
Na opciung der vergade.iug volgt de lezing en goed
keuring der notulen.
Ingvicomen is een sdu-ijveai van het bestuur van
den polder Wieringerwaard, met de inedcdeeLmg, dat
het pieiatje voor üe oude begraafp.aats ia vrij georuik
aan ue gemeente wordt afgestaan, lot vtfderopztgguigstoe.
Een Iick zal mogen woaxusn geplaatsten liet aemor lig
gend gedeelte beplant. Voor kennisgeving aangenomen.
De suppietoke kohieren Hoofdelijkén Omslag en Hon
denbelasting zijn door Ge<l. StatoiA goedgekeurd.
De laatste kasvei-iticatie wees aan/»da. in kas was
en moest zijn f 4270.53.
Tot leden van de commissie tot wering van school
verzuim werden benoemd (de hepren J.riJ. hazoloopj eau 'C.
A. Waibocr.
De leeflijdi voor de kinderen bij de toelating op de
openbare, lagere school, wordt bepaald op minstens
ói/j jaar en eenmaal per jaar (Mei) toelatüig.
Wordt gelezen een ooncept-instruc.ie geincente-opzidi-
'.su-, die onveranderd wordt goedgekeurd.
13. en W„ zullen nu spoedig oen oproeping doen
voor sollicitanten tegen een salaris van 1 50, plus 2 °/o
voor niéuwe werken.
Komt nu ter tafel een plan voor den verbouw der
gemeenteschool, wat door voorzitter uitvoerig wordt
toegelicht Verschillende veranderingen waren nog in
hel oorspronkelijk en vroeger door den Raad behan
deld plan aangebracht; do kosten zullen met inbegrip
van het toezicht enz., overeenkomen met het op de
gemeentcbcgrooting geraamd bedrag. Het jXan wordt
vrijwel ongewijzigd met algemeen© stemmen goedge
keurd. Tnssdhen de lokalen zullen verbindingsdeiiren
met !t oog op brand', behouden blijven. Er blijft in
"do verbouwde school ruimte voor 146 leerlingen, met
ruimte voor het bijplaatsen van banken, begroot op
35 leerlingen. B. en W. krijgen machtiging kleine wij
zigingen desnoods aan te brengen. l>en districtsschool
opziener zal het plan ter goedkeuring worden aange
boden.
De heer Visser geeft in overweging, de reparatie
ir» de Pïua.scihvacanlie te doen vallen, met het oog op
het schoolhouden.
Voorzitter gelooft, dat gedurende den bouw wel niet
geregeld school gehouden zal kunnen worden. Er zul
len evenwel maatregelen worden genomen dat het school
gaan zoo geregeld mogelijk zal kunnen plaats vinden.
B. ert W. krijgen machtiging lot aanbesteding, ter
wijl de heer Visser aandringt op oen scherpe bepaling
in het besték, wat de opleveringstermijn betreft.
Voorzitter deelt mee, dat hij met den heer Hazc-
loop maar het schoolmuseum te Amsterdam is geweest
om maar schoolmeubeien te kijken. B. en W. stellen
voor, voor alle lokalen nieuwe banken te bestellen.,
n.I. 73 banken en 2 boekenkasten, tot een bedrag van
f 900. Allen yoor.
B. en W. stellen, voor om mej. Kraan voor het
waarnemen van het hoofdschap een vergoeding aan
ie b-cdén van f 75. De heeren Do Jong en Van Hami
hebben mej. Kraan zeer goed' bijgestaan, zoadat B. cm: W.
voors'e'len hen als klein geschenk ieder f 12.50 aan
Ie bieden.
Voorzitter brengt hu We voor de wijze waarom het
onder-wijs is gegeven tijdens de vacature hoofd der
school.
Zooals bekend, had de Raad in beg'nsel besloten, Ie
zamoni mrt het kerkbestuur, voor he' plein voor do
kerk een ijzeren hek te plaatsen. Voorzifter legt teeké
hhigen over on z-vri 'n keus te hebben g^Toan. Dat bok
zou kosten f 192.371/?. waarvan het kerkbestuur f
zou moeten betalen, de gemeente f 84.37V?. He! word'
lii> overweging g-goven dot B. en W. met hoeren kerk
voogden ov°r d°Z^ zaak 'eens oonteleven.
De h«er VR«er zegt. dat het toch' zeker de meonin/r
Hs ran R. en W. om iemand in do gemeente dta koon
on de p'aatsmg van brt hek op te dragen- en toch vlot
werk niet in ei<*m beheer te nemen. Spr. geeft ook
in overweging het hek wat zwaarder te nemon dan in de
priicrp-iinf staat vermeld1. het zal d-m duurzamer zijn, het
ipriisverschil kan niet zoo groot ziin.
Algemeen wordt goedgekeurd dat B. en W. met
het kerkbestuur ia overleg zullen treden en kjrijgen
zij madliüg'ng de zaak verder af te werken.
Znonls bekend' had de schoolopziener aanmerking
garroiakt op <lo sdhoolséhoomnaak. De heer Hazeloop,
hooW der school, had nu: esne nieuwe regaling inge
zonden Thans kost do schoonmaak 85 cent per week,
plus 75 oent prr maand' voor extra-werk: volgons
ile nieuwe regeling wordt dat f 2 per week. B. en W.
wensehen voor drie -maanden een proef te nemen en
vragen machtiging voor het opmaken van een instruc
tie voor de schoon man lest er on het recht van bcnoe-
rnimg en ontslag der schoonmaakster. Allen voor.
Voorzitter wiist er on hoe het b'i de opening van
'-en tram nnod:g is dat hel gemeentebestuur, de grnoo-
tdgkvi in het tramsta'ion ontvangt. Dat zal kosten
net zirih sloepen, waarvoor rpr. macht:ging vraagt,
■ipr. -dteelt d>t het Polderbestuur dó helft der
[os'on ail 1Wd'"uEr wrvdt hlanoo mandaat verleent.
R. om W. krü.-rn weneans madht'gmg om do leer-
aid/Hen voor de school aan te besteden.
]}ii dio rondvraag informTi de heer B'aan'boer Vries
ino herf sha.t. mol <le flisieVbng bii hot schoolhuis, of de
ie"r Hazeloop deze al hoeft pwfvvpteord
Vgorrittor zeg' ven nog ni-rt, het hoou: o win Wel geen
ö£st. De Ivox- Hazeloop kan de gisbistallatie nemai
of ïliet, in zijn oproeping is hem geen enkele verlich
ting beloofd, dus wat Jjij krijgt is <oegïft.
Hierna sluiting.
HOE EEN KUDDE SCHAPEN EEN HAAS VANGT.
Men schrift uit Dronto aan ae Tel.:
Wij zaten rustig aan .te koffietafel. De schol ging
over en enkele oogenblikkea daarna kondigde de me d
ons aan, dat er Iemand was, om mijnheer lo spreken.
Weldra hevondr-n w(j ons tegenover e9n oude btkende,
de echaapherder uit een naburige plaats, een van't échte,
oude, DrenUtche type
Diep uit oen zate haalde b(j 63n haas „Of mijnheer
ook zin had Zeker meende de man op ons gezicht
te lozen„Jij ook al strooper?" Althans by vervolgdo
„Stroopen, mijnhoer, daar doe ik niet aatr, eerlijk gekro
gen, door de 3chape'n gevangen."
„Door do schapen gevangon Dat is toch onmogelijk."
„Eerlijk waar, mijnhoer. Do hazon kunnen soms, vooral
als 't koud is, heel vast in 't leger liggen. Een schaap
is erg nieuwsgierig. Als ik nu met do schapen iE 't
veld ben en dezen zich over eerl groote uitgestrektheid
verspreid hebben, gebeurt het zoo nu gri dan, dat een
der langstaarten (Dr schapen) een haas in 't leger ziet
liggen. Op korten afstand blijft het dier staan ontauit
onafgebroken naar de met wijd geopende oogen liggende
en tevens slapende haas. Een, twee, drio schapen staan
SDoedig by dat eona en alle staren naar hetzelfde punt.
Weldra heeft de geheele kudde zich om en by d»t eeno
punt vereenigd en vormt oen gesloten kring om den
niets kwaads vermoedenden liaas. Nu is het mijn beurt.
Ik stuur den hond binnen don kring en de langoor
geon kans z endo door het dichte cordon van schapen-
pootjes to breken, heeft in minder dan geon tyd zijn
onrustig hazenleven geëindigd"
Wy konden aan 't eerlijke gezicht van den oude zien,
dat by waarboid Sprak en kochten „don eerlyke gekro
gen haas."
De man bedankte: 't wild verhuisde naar de keukon
en gelukkig met de ontvangen f 1.50, Wat hem met
de feestdagen by zyn karig loon zeer te pas kwam, trok
onze horder huiswaarts.
EEN PAARD OP SCHOOLBEZOEK.
Een knecht van-de wed. Schut te Zuidveon begaf zich
Donderdag met een paard r.aar den akker, om te bou
wen. Het paard sloeg op hol en vloog in dollo vaart
den langen weg naar Onna af. Daar gekomen sprong
het over hot schoolhek, liep om de school en bracht
een bezoek by den onderwijzer, door de keukendeur
binnen te loop9n. Daar werd de vaart gestuit, doordien
het leidsel achter de deur bleef haken. Een wonder raag
het heeten, dat geen ongelukken voorkwamonen niets
beschadigd werd.
WEERINGEN.
J.l. Woensdag stelde de naaivereeniging „Dorcas,
voor belangstellenden op de bovenzaal der Herv. Kerk
te Hippolyrushoef de door haar vervaardigde kleeding-
stukkon tentoon. Jammer dat zoo weinigen van hunne
belangstelling^blijk gaven, want do zoo mooie en ryke
collectie was'eon bezoek overwaard. Donderdag d.a. v.
werd deze collectie (ongeveer 180 stuk-) onder 6' gezin
nen .verdeeld. Dat deze gooderen dankbaar weiden
aanvaard, behoeft wel geen vermelding. Een woord van
dar.k aan de leden van Dorcas, voor hunne moeite,
gebeel belangeloos aan de vervaard ging besteed, en
tev ns voor den goldelyken steun, dien de burgery aan
de vereeniging verleent, is hier dan ook niet misplaatst.
WYARLAND.
De onlangs verkochte boerenplaats van den hoer P.
Tromp alhier, groot ongeveer 1000 snees en in hoofdzaak
bestaande uit weiland, zal denkelyk geheel worden
herschapen in bouwland. Wel een bewijs, dat do groen-
tenteelt ook in de toekomst met vertrouwen wordt
tegemoet gezien.
POLDERBENOEMINGEN.
By K.B. zyn benoemd: in de provincie Noord-Holland
tot hoemraad van het ambacht van West-Frieslend, ge
naamd Drechterland, voor de Westerkogge H. Stam te
Oudendyk, voor de Zuidorkogge J. Schekkerman te fltm,
eu voor <ie Lid.ioiüogge D. Brander Tz. to Hoogkarspel
tot hoogheemraad van den Hondsbossche en Duinen tot
Petten, vanwege Drechterland C. Haringhuizen te Wy-
denes, en vanwege Duinkavel, A. J. Peeck te Schoorl
tot heemraad van den polder Assendelft, K. de Boer Az.
en S. Vrouwe, beiden te Assendelft; in het bestuur van
het hoogheemraadschap der Uitwaterende Sluizen in
Kennemerland on WeRtfriesland, tot cykgraaf Jhr. mr.
P. van Foreest te Heiloo en tot hoogheemraad G. Schoorl
to Eanigenburg
IN- EN UITVAL VAN HET HANDELSBLAD.
Furscne Zecuwsohe boer brengt zyn zieke moeder in
een vau onze gasthuizen.
„Nu", zogt de pleegzuster „ons eerste werk ia
altyd een bad. Dat zal wel noodigzyn, niet, moedertje?"
Hot vrouwtje kykt verschrikt., en knikt even met het
hoofd.
„Wat mion anbolangt, zuster", zegt de boer triora
fantellik „noodig of met, ëóos op 't jaar wasch ik
aityd mien voeten."
Ëoliioru.
Den 6den Januari zaL do zangvoreeniging Kolhom,
-hare laatste repetitie houden, onder kiding van den
heer De Boer. Tevens zal dan aanwezig zijn de heer
Dikstaal, het nieuwe hoofd der school ca zal dan
blijken of de zang onder leiding van laatstgenoemde
zal worden voortgezet.
ST. MAARTENSBRUG.
Naar wij vernemen is de hoer Jb. Kramer alhier be
noemd tot kaasmark ter voor de ooöp. stoomzui vel fa
briek „De Eensgezindheid' alhier.
ZIJPE.
De door verschillende, daartoe aangezochte perso
nen gehouden z.g. inieuwjaarsoollecte heeft f '180.50 op
gebracht of pl.m. f 12 moer dan 't vorig jaar. Van
dit bedrag zal, naar wij hopen, aan de daarvoor in
aanmerking gebrachte 200 artacn een blijde nieuwjaars
dag worden bereid.
HOOGWOUD.
r Bij de op Zondag 1.1. gehouden herstemming voor
Notabel bij do Ned. Herv. Kerk, waren.' uitgebracht 65
stemmen, waarvan. 45 op den heer D. Saai en 20
op den heer J. Bneebaart Dz., burgemeester. Nog
nooit is liier voor een kerkelijke betrekking zoo druk
ZUTD8CHARWOUDH.
Door eenigc der beste kolvers van de kolf club „Op
Maal" "te Zuidscharwoude is deelgenomen aan den 15-
slagen-wedStrijd te Krommenie. De uitslag was de vol
gende: le prijs K. Kroon te Zuidscharwoude met 138
p., 2e prijs K. Booij te Krommenie mot 133 p., 3e prijs
0. Wagenaar lo Zuidscharwoude met 129 p., soricprijs
M. Schots te Kromimenio mot 53 punten.
LANGED1JK.
Do koolbouwors aan den Langsdijk klagen steen en
been over .het weer. De in do boeten opgeslapoldé
kool heeft van de vochtige temperatuur ontzettend le
lijden. Behalve dat er veel meer werk Ls aan het af-
ljadcren, komt er ook zeer veel uitschot dat zoo goed
als niets waard is. Daarbij komt, dat de prijzen er
ook niet op verbeteren. Door het zachle weer komt
enog zeer veel bloemkool aan de markt, dio de
[.•rijzen der andere koolsoorten drukt. De vorige week
werden er nog 111.000 stuks bloemkool aan de Broe
kerveiling aangevoerd; zij, die kool per snees hebben
gekocht voor prijzen van. f 30 a 10 p:-r snees, zullen
zeker „geld moeien bijleggen". Voor de bouwers al
hier was het hoogst wcnsohclijk, dat er yorst kwam.
ZUIDSCHARWOUDE.
Naar wij vernemen zal dc Alg. Ned. Wiel rij dersbond
een bedrag beschikbaar stellen voor dc verbetering van
de Lange Balk, de zeer moeilijke overgang over dc
ringvaart van den Hec-rhugowaard. De besturen van
gemeenten en polders, aan welke geadresserd was om
subsidie, hebben afwijzend beschikt.
RAAD VAN NIEUWE NIEDORP.
Vergadering van den Raad der gemeente Nieuwe
Nicdorp, gehouden op Vrijdag 29 December 1911, des
namiddags 3 uur. Voorzitter, Burgemeester Koopman,
Absent de heer Visser. Na opening der vergadering volgt
lezing en goedkeuring der notulen.
Voorzitter deelt mede, dat bij de jongste kasverifi-
calie in kas was en moest zijn f 5803.26. Van den
vrachtrijder C. Steen uit Schagèn, die ya^daar uil een
vraclhtdienst op N. Niedorp rijdt, is een verzoek in
gekomen om ran den gemeenteraad van Nieuwe Nie
dorp eenjgen finanoicelen steun te mogen genieten mét
hel oog op de tegenwoordige duurte der levensbehoef
ten. Voorzitter vraagt of het op den weg van den
Raad kan liggen om liet verzoek in te willigen. Yoor
kennisgeving aangenomen. Verschillende uitbetalingen-
waren gedaan aan klokkenist, waagmeester, schatter, en
meerderen, die in. dienst der gemeente werklén.
Aan de orde is benoeming van Armvoogden. De
rooster voor aftreding wordt vastgesteld als volgt: J.
dc Vries, 1911, K. Blokker, 1912, J. Stammes, 1913, J.
13. Wijken, 1914. De heeren De Vries en Blokker
worden herbenoemd met algemeene stemmen.
Volglkle benoeming van een weesmeester, aftredend dé
heer D. v. d. Stok, herkiesbaar. De heer Bunt brengt
nu in bespreking, dat hij zich herinnert dal de heer
Koopman, toen die nog weesmeester was, hier ter
dezer za'le er over heeft gesproken, om uit het be
staande fonds der Ned. Herv. Weezenaclministralie een
afzonderlijk fonds te stichten om dit te bestemmen
voor het vei-plegen van kinderen (weezen) van andere
gezindte, zoodat dis er ook van kunnen profileeren.
Dc andere lieer en. kunnen zich eene dergslijkê plaats
gehad hebbende bespreking niet te binnen brengen .De
heer Koopman zelf herinnert er zich ook niets van. De
heer Bunt herinnert zich die bespreking wel en zou de
voorkeur geven aan een weesmeester, die voor dat idéé
is. De lieer Wilken vipdt, dat de weesmeesters der
Ned. Ilerv. wcezenadministratie echkr niet buiten hun
boekje zullen mogen gaau, door zich ook aan andere
gezindten te wijden. De heer Kuilman oordeelt dal
dc Raad in deze de bestaande reglementen heeft (Ié
aanvaarden en daarop niet kan ingri:p>n. De heer D.
v. d. Stok wo'dt met 4 stemmen herbenoemd en noemt
de herbenoeming aan.
Volgt het nazien van de administra'ic over het „Bur-
gemeeslcrsboekjc" en het „Pensioenfonds". De resul
taten daarvan zijn, dat de rekening van het Pensioen
fonds aangeeft, nevens zijn stam-(opriehtmgs-)kopi!aal,
dat onaantastbaar is en uit 750 roebel bestaat een be
drag van f 2574,59, beschikbaar voor cventueele uit-
keering pensionneering van gemeenteambtenaren). Het
Burgemceslersboekje geeft aan een ontvangst van f 40.77,
tegen, eene uitgaaf van f 23.77, voordeelig saldo alzoo
f 17. Terwijl het bezit dezer administralie eene waarde
van ongeveer f 460 vertegenwoordigt. Deze rekeningen
worden goedgekeuid.
Het volgende punt: ..Gas". Deze vergadering is naar
voorzitter mededeelt, belegd mede met het oog op
do raadsvergadering te Winkel, die kort geleden zou
worden gehouden, doch uitgesteld is geworden, zoo
dat betreffende dit onderweip niets uit Winkel is in
gekomen. Dit punt moet dus tot eene volgende bijeen
komst worden aangehouden.
Volgt bespreking over de voorstellen van B. en W.
ter versiering van de Raadzaal. Het idéé van B. en
W. is in.I. om een kaart van Nederland van genoegzame
afmeting op te hangen tegen den achterwand der zaal,
geflankeerd door twee portretten, ter eener zijde, dat
van H. M. de Koningin, ter anderer zijde het portret
van Z. K. If. Prins Hendrik en vóór den schoorsteen,
die aan den zijwand ziö'i bevindt, het wapen van
Nieuwe Niedorp. De heer Kuilman is ter b«p~eking
van dit wapen bij de familie Grcvestuk. ealliqrapn, ge
weest; -die bij eene afmeting van 1 M. bij 0.70 M.
als kosten f 10 opgaven, met daarenboven f 10 voo--
boliisting .'eikenhout l en indien men het wapen op
perkament verlangt wat volgens hen met het oog
op de duurzaamheid zeer aan te bevelen is wordt
het geheel f 12 duurder (totaal dan alzoo f 62). Do
heer Bunt vindt dit goed en kan zich met de aanschaf
fing der genoemde portretten ook zeer gooi vereeni
gen doch zou in plaats yoor de kaar! van Nederland
er liever eonc vau de gemeente Nieuwé Niédorp aan-
j schaffen. Daar zijn alle andere heeien ook voor. Voorts
I wordt goedgevonden de .aanschaffing van een vloor-
kleed: 'karpet I in overeenstemming met hot vloerzeil
en van een kleed over de tafel. Wal de kaart en de
portretten voor den achterwand aangiat zal nog nader
onderzoek worden ingesteld.
Hierna gaat de Raad in comité.
NIEUWE NIEDORP.
Zondag 1.1. is de voorgenomen voetbalmatch rail de
N. N. V. V. tegen M. F. C. van MedsmbLik wegens
niet opkomen van de laatste niet doorgegaan. Oude
jaarsdag. Zondag 31 Dcc., 's namiddags 2 uur, echter
zal er een wedstrijd gespeeld worden tusschen N.N.V.V.
van Nieuwe Niedorp en „Sportlust" van Zuidschar
woude, welke wedstrijd als oefening dient voor het
N.N.V.V.-eïftal. (datwaarschijnlijk Nieuwjaarsdag
Sport II ven Hoorn zal ontvangen) en die op het terrein
achter den lieer Arts zal plaats vinden.
BURGERBRUG.
Op den Tweeden Kerstdag prijkte in vollen luister
oen pracfilig versierde kerstboom in de kerk. Onder
leiding van den heer Ds. do Graai is hot Kerstfeest
gevierd geworden. Dominf hield een zeer mooie kerst
vertelling, dc kinderen zongen verschillende liederen en
allen gingen na afloop blij naar huis. Daartoe di-oeg
niet weinig bij dat elk eon geschenk mede kreeg. De
Kerk was trol. belangstellenden
EIeerh»goiraarU.
Donderdag had do verpachting plaats vau dijken,
wegen en bouwgronden van onzen polder. Als ge
woonlijk waren er weer liefhebbers genoeg, waardoor
dc totaalpachtsom nog weer mm 1 29.s weid verhoogd.
De pachtsom yoor de dijken bedroeg 6602. voor de
wegen f 2020.50 en voor de bouwgronden f 323
wat een tolnalpachtsom vormt van f 8945.50. De pacht
som der dijken werd f 248 hooger dan liet vorige
jaar, die der bouwgronden f 71, terwijl die der we
gen met f 29 daalde.
WARMENHUIZEN.
Als uitkomst van dc bij circulaire aangeboden elec-
trischc verlichting, kan werden vermeld dal door ruim
150 ingezetenen js te kennen gegeven, aansluiting te
wcnschen. Door de ondernemers, de Iiecren P. Otlo
alhier, en A. van Vrede te IJmuidcn, zal nu zeker
binnenkort concessie-aanvraag aan den Raad dezer ge
meente volgen.
KOFGRAS.
Op Zondag 21 Januari zal door dc gymnastiekvor
oeniging „Sportlust" in het lokaal van tien beer Ma -
rees een uitvoering worden gegeven.
WIERINGEN.
Dc heer Ds. Jl. Bax te Hippolytushoef heeft hei
beroep bij de Ned. Ilen1. Gem. te Lutkewierum aange-
nomen.
WINKEL.
Dc gehouden nieuwjaaiscollecte heeft opgebracht
f 389, waarvan ccn uitkoering kan worden gedaan aan
58 geziimen, verdeekl in 3 klassen naarmate dc be
hoeften. In de eerste klas wordt uitgekeerd f 7.50, in
de tweede f 5 on in de derde klas f 3.
WINKEL.
Voor de afd. Winkel der S. D. A. P. zal oj> Za
terdag 6 Januari 1912, des avonds 7 uur, een bijeen
komst worden gehouden, in de kolfbaan van den heer
J. Vijzelaar, waar als spreker zal op!reden de hoer
Thomassen.
ST. MAARTENSBRUG.
De vereeniging „Nut en Genoegen' alhier, hield Vrij
dagavond j.l. ec-nc vergadering ten lokale van den hee.
L. de Beurs. Nadat de voorzitter, dc heer W. Blaauw
de vergadering met een woord van welkom had ge
opend', werden door den secretaris, den heer J. Ra
ven, dé notulen der vorige bijeenkomst gelezen. Na
goedkeuring hiervan volgde bespreking van de werk
zaamheden <ier volgende bijeenkomst. Uit deze be
sprekingen bleek, dat de heer P. Klerk de lezing op
zich had genomen, en de zangvoreeniging „Harmonie'
cenige nummertjes zou ten beste geven. Ook de rede -
rijkerskamer „Onderneming" stelde zich disponibel ham-
medewerking te verleenen. Verder kan op muziek, cén
tableau vivant en cenige voordrachten worden gerekend,
zoodat er voldoende stof aanwezig zal zijn. Besloten
werd dc bijeenkomst te houden op Woensdag 21 Fe
bruari a.s., ten lokale van den heer W. Swarlhof.
Er werd goedgevonden oin bij de volgende bijeenkom v'
te verzoeken, dat iedereen zijn volle aandacht wil schen
ken aan hetgeen wordt ten beste gegeven en er té
vens nog eens nadrukkelijk op te wijzen, dat de plaat
sen op den voorgrond alléén voor de leden bestemd zijn.
Hierna sluiting.
IV.
Door Warga lia<l dus de coöperatieve-bedrijfsvonu
iii ons land zijne intrede gedaan. Dit was do eerste
Nederlands olie coöperatieve fabriek, waarnaast stonden
12 zuivelfabrieken op niel-cocperaüeven grondslag. Meer
dere plaatsen volgden spoedig het voorbeeld van Warga.
In 18S7 volgde Tjummarum, in 1888 Acklum, Sticns
en Irnsum. In 1891 deed dtx>r dc oprichting eoner
coöperatieve zuivelfabriek te Didam de zuivelcoöporati'.;
hare intocht in Gelderland. Limburg volgde in 1892.
door de oprichting van dergelijke fabriek-^' 'e Tun-
gelroy, Meajel enz. In 1893 volgde col:
bant. Daar werd den Isten Mei van genoemd jaar
de eerste coöp.-zuivelfabriek te Liessel gecpmd. IA*
coöpeiaties-e-zuivelbereiding had nu langzamcriiand in
alle provincies voet aan. wal gazet. Reeds in 1895
bedi-oeg het aantal coöperatieve-stoomzuivelfab; ieken 80
Hiernaast waren toen 148 hiet-eoöpeiatievc-sloonmnvel-
fabrkken.
De coöperatieve bedrijfsvorm heeft zich in enkele
jaren zeer krachtig ontwikkeld en heelt in de moeste
provincies de speculatieve vorm overvleugeld. Volgens
cara in 1903 door hel "Ministerie van Waterstaat, Han
del er» Nijverheid gepubliceerd overzicht, bestonden toei»
in ons land 934 zuivelfabrieken, waarvan 705 coöpe
ratieve fabrieken en 229 oiel-ooöperatie\ e. Deze fabrie
ken waren als volg! verdeeld:
Coöperatieve. Speculatieve.
Limburg 184 11
Noord-Brabant 184 S
Drente 8S 14
Friesland 83 46
Gelderland 57 33
Groningen 15 4
Overijsel 39 38
Zuid-Holland 10 30
Zeeland 6 9
Noord-Holland J» 27
Utrecht 4 9
Totaal 70i 229
Deze cijfers wijzen de richting aan «üe de strijd heoft
genomen. In éen kleine twintig jaar heeft de ooöne-
rnticve zuivelorganisatie een ho^ge vlucht g?nomen. Dit
is niet zonder strijd gegaan. Warm is de strijd geweest
die de coöperatie raak had te voeren tegen hare siief-
mocder de spcculaüe.
Warm whs vaak «Ie strijd, want met invloed en
ontzeg tracht'© men <len opbruisenden stroom, die steeds
voorwaarts d -ong te kecren. Drah de coöDeratie was
niet nif'-r te keertai. De speculatieve bedrijfsvorm had
dooi- zijn geheeleii opzet zijn gelieel© inrichting do
komst der coöperatie noodzakelijk gemaakt. De in
richting der speculatieve bedrijfsvorm, dc opzet daarvan,
zijn basis, was zoodanig, dat de l>estaanszekerheïd van
den veehouder w-erd bedreigd. Moet aan 'den specu
latieven bedrijfsvorm de eer worden, loogricend de zui
velbereiding in fabriekmatige banen geschoven te hch
bon, dit alles neemt niet weg. dat ziin vorm gedoemd
is onder te gvan. Het gezond verstaml van den vee
houder, zal niet kunnen toelaten dat hij gaal Ioopen
in het gare I van fabrikanten, wier oozet hel js. zoo
v.^-l winst te. behalen uit een afdeeling van
ziin bodri'P. Immers wie zal het durven ontkennen, dat
hol g'-nsivdbéginsol vm de speculatieve lvedrijfsvorm lou
ter winstbejag is? Jammer, treurig jammer 'is het nog
maar. «kit er steeds TK>g v^ho'.r.iers zün. die dooü
■oobrooi\! '-ri door cons"r%-at:.snv>. door 't niet gehnn-
kon van htm hersenen, of wat dan ook, zkJi
