Alieicei Nieuws-
Mititiili!- 8 Luiliullil
Tariefherziening en Waarheid.
fels
Dinsdag 2 April 1912.
j/l
SCHAB
ó()8te Jaargang No. 50 )9
a f&T r?ii
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Bekendmaking en»
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente Sclia-
gen brengen, ter openbare kennis, dat op 29 Maait
1912 bij hen is ingekomen, een verzoekschrift van
O LOF IIUIBERTS, van beroep landman, wonende to
Anna Paulowna, om vergunning voor den verkoop van
i sterken drank in het klein in de navolgende locali-
I teit: „het beneden voorlokaal" van het perceel, ka-
dastraat bekend Gemeente Schagen, Sec-tie A, No.
664, plaatselijk gemerkt wijk A, no. 51, en gelegen
aan het Noord aldaar.
Binnen twee weken na de dagteekening dezer be
kendmaking kan een ieder tegen het verleeuen van
deze vergunning schriftelijk bezwaren bij Burgemees
ter en Wethouders inbrengen.
Schagen, den, 29 Maart 1912.
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
De Burgemeester,
J. P. W. VAN DOORN.
De Secretaris,
ROGGEVEEN.
De Burgemeester der Gemeente Schagen, brengt
bij deze ter kennis van de ingezetenen dier gemeen-
j te, dat de kohieren, nos. 1 en 2 der Personeele Be-
j lasting, dienst 1912, op den 25 Maart 1912 door den
Heer Directeur der Directe Belastingen te Amst.er-
i daan zijn executoir verklaard en op heden aan den
Heer Ontvanger der Directe Belastingen binnen deze
I gemeente ter invordering zijn overgegeven.
leder ingezetene, welke daarhij belang heeft, wordt
alzoo vermaand op de voldoening van zijnen aanslag
behoorlijk acht te geven, ten, einde alle gerechtelijke
vervolgingen, welke uit nalatigheid zouden voort-
vloeien, te ontgaan,.
Schagen, den 28 Maart 1912.
De Burgemeester voornoemd,
J. P. W. VAN DOORN.
Ingezonden.
tariefherziening, 't is niet tegen te spreken, is voor
verschillende groepen een bestaans-kwestie. Dit
maakt het begrijpelijk, dat door de pleitbezorgers dier I
«roepen niet steeds de noodige objectiviteit wordt in
acht genomen. Dagelijks lezen wij dan. ook onjuisthe- j
den, die bijv. door voor- en. tegenstanders van „Meel-
rechten" worden gedebiteerd.
Wij achten het nietnoodig, die in 't algemeen
te weerlegen, zij die oordeelen moeten, worden
voldoende door ons ingelicht, zij die "meer willen j
weten zullen om inlichtingen nooit te vergeefs bij
ons aankloppen.
Lezen wij bijv. van zekeren heer Ds. Petersen, die
in een vergadering te Oude-Pekela heeft gezegd, dat
meelrechten, een middel zullen zijn, om de bloemver-
knoeiing met katoenzaadmeel te keeren, dan halen
wij onze schouders op, al kunnen wij een gevoel van
medelijden met iemand die zooveel onwetendheid ten
toon spreidt, ook moeilijk onderdrukken.
Andere wordt het, indien de mannen, die als pro
pagandisten voor en tegen het tarief het meestt op de
voorgrond, treden (en die dus in dezen economischen,
doch zoo dikwerf door politiek vertroebelden, strijd
vooraan staan), onjuiste mededeelingen doen, on?,e
zaken betreffende. Dan dienen, wij daarop toch even
te wijzen. Daarom achten wij ons geroepen naar aan
leiding van een debat te Hoorn gehouden tusschen
de Haagsche heeren W. de. Jong namens het Anti-
Tarief-Comité en, Jhr. Von, Fissene, den Secretaris
der Tarief-Vereeniging, het volgende op te merken
De, heer De Jong dan zeide, dat een Meelrecht reeds
gewraakt moest worden uit een oogpunt van politie
ke moraliteit, omdat in het Tarief-Ontwerp een be
lasting van 40 cent per 100 KG. wordt voorgesteld,
terwijl de Ministers Heemskerk, Kolkman en Talma
als candidaten voor het lidmaatschap dei* Tweede
Kamer zulk een belasting afgekeurd hadden.
Geheel juist is deze mededeeling niet. 't Blijkt
uit de jaarverslagen onzer Vereentging.
dat Jhr. Von Fissene zich omtrent andere zaken beter
op de hoogte heeft gesteld, waait andc*rs de op
merking moet ons van het hart heeft zijn voor-
5 i I lichting voor verbreiding der waarheid in zake Tarief
Het wel ot met tot stand komen der aanhangige I UerzicnlI1(,Mn twijfelachtige waarde.
Namens de Neder). Vereeniging van Han
delaren in Buitenla,ndsch Meel:
W. H. H. HESLENFELD,
Voorzitter.
M. LUCHSINGER, Secretaris.
Amsterdam, 28 Maart 1912.
Binnenlandse!) Nieuws.
IVuarlaad.
De bijeenkomst van Waarlands Polderbestuur en
ingelanden inzake slujsbespreking is, naar wij verne
men,, weer 14 dagen uitgesteld.
ZUIDSOKARWOUDE.
Bij den, schilder Z. te Zuidscharwoude werd men
vertlijd door de geboorte van een tweeling, waar
door het aantal geboorten in dit gezin tot 20 steeg.
WERELD WANDELAARS.
Er loopen tegenwoordig heel wat menschen de we
reld rond. We bedoelen daarmede, dat verschillende
jongelui in de laatste jaren roeping gevoelen voor de
functie van „wereldwandelaar".
Wat hen daartoe drijft? Wel ,een zeker verlangen,
dat bij ieder die jong en gezond is, leeft om „de
wereld te zien".
De meesten weten dien lust te bedwingen; som
migen, met aardsche goederen rijk gezegend, kunnen
aan hun lust tot reizen bot vieren; anderen, niet
vermogend en niet kalm genoeg om zich zelf in te
prenten, dat men zonder geld niet kan doen wat men
wil, nemen den wandelstaf op en gaan op goed geluk
de wijde wereld in.
Waarheen? Het komt er niet op aan. Zij weten het
niet. 't Is het onbekende, dat lokt. Men wil iets an
ders zien dan he,t alledaagsche. Men wil andere talen
hooren, spreken, andere menschen, andere gewoonten
De Stofzuigeade Melkmachine.
Geachte. Redactie!
In uw blad van 30 Maart komt onder plaatselijk
nieuws voor een bericht, dat als Aprilgrap door den
inzender bedoeld zal zijn. U zult ons zeer verplichten
hierdoor te vermelden ,dat onze firma in, geen enkel
opzicht aaa de inzending daarvan deel heeft en
tevens dat ondergeteekenden het op deze manier ge
bruik maken van hunnen naam niet alleen zeer on
aangenaam, doch ook zeer onbeleefd vinden.
Hoogachtend,
Firma KOSTER WIGLAMA.
Schagen.
't Spijt ons, dat de heeren van, de firma Koster
en Wiglama. een onschuldige. Aprilgrap blijkbaar niet
kunnen verdragen. Had de redactie der Schager ook
maar eenigsziiys kunnen veronderstellen, dat de hee
ren der firma over het geplaatste op hun teenen, ge
trapt waren geweest, gerust we hadden hun, die on
aangename oogenblikken bespaard. We leggen d„n ook
gaarne bij deze tegenover de beide heeren de belofte
af: ,,'t nooit weer te zullen doen."
DE RED.
Schagen, Maart 1912.
Mijnheer de Redacteur,
Vergunt U mij een klein plaatsje in uw veel ge
lezen blad. Bij voorbaat mijn dank.
Zoo U bekend is, heb ik den 24sten dezer een
uilvoering gegeven te Sint Maartensbrug met mijn spe-
eialenteitengezelschap. en Jas daar gisteren de recensie
van. welke me ten zeerste verwonderde.
Uw verslaggever is hier b,e slist niet geweestten -
eerste, daar hij schrijft dat „De Gruweldaden van I-ie- m 2 ,e n ]v f.. .e n t<
herman' opgevoerd is, welk stuk niet eens Icon door- n m na 11
gaan wegens familie-omstandighedenen ten, twee- t
verslaggever: hij laat de beoordeling
a^an het opgekomen, publiek over.
Ik kan, hem echter volkomen
ik uit het herhaalde applaus en het telkens terug
een succesvolle avond is geweest.
Met) dank voor de opname dezer regelen:
B. VELLEMAN.
Impresario van, Het Vroolijke Tooneel.
IN ANTWOORD.
Na,ar aaoilaiding van, bovenstaand bericht, wil ik
den heer Velleman er even op wijzen, dat in het
door hem bedoelde verslagje geen enkele mededeeling
voorkomt, dat de verslaggever zelf wel deze uit
voering heeft bijgewoond. Hoewel het mijn vaste
roowiemea was, dit te doen, werd ik hierin door
onvoorziene omstandigheden verhinderd en heb ik
daarom iemand verzoekt mij hiervan verslag te wil
len doen, wat bereidwillig werd aanvaard. De ver
slaggever heeft echter verzuimd mij op t.e geven,
dat door familieomstandigheden het program eenigs-
zins was gewijzigd. Het uitgebrachte verslag was, dat
kan ik den heer Velleman verzekeren, verre van schit
terend. Om nu niet over éen nacht ijs te gaan, heb
ik mij voor alle zekerheid ook tot andere bezoekers
gewend en dezen verklaarden mij, zonder uitzonde
ring, hetzelfde. Aangezien ik zelf deze uitvoering niet
heb kunnen bijwonen en bet verslag daarvan bepaald
ongunstig was. heb ik de beoordeeling hiervan in bet
openbaar voor ditmaal liever overgelaten aan het
publiek. Dat de impresario van, het gezelschap zelf
verklaart, dat het -een succesvolle avond is geweest,
zeker, dat wi! ik gaarn.e gelooven, en, dat genoegen
gun ik hem dan ook van harte, maar ook het publiek,
mijnheer Velleman, heeft in deze iets te zeggen, en
wanneer ik dan woordelijk had weergegeven wat' mij
van deze zijde is ter oore gekomen, zou het verslag
er verre van gunstig hebben uitgezien.
Een openbare uitvoering, waar, volgens opgaaf
stukken worden, gegeven, die de grenzen, van, wel
voegelij kheid overschrijden, heeft m.i. alleen daar
door reeds alle succes en recht op een gunstige be
oordeeling verloren.
Ik wil hiermede eindigen en den heer Velleman
nog toewenschen, dat hij met zijn specialiteitengezel
schap op andere plaatsen gelukkiger is dan hier,
en dat dan niet alleen de impresario zelf, maar ook
het publiek zaj getuigen, dat de uitvoering van „Het
Vroolijke Tooneel" is geweest succesvol in de ware
beteejeeinis va,n, het,' woord.
DE VERSLAGGEVER.
opmerken, men wil zijn krachten ontwikkelen, zijn
Het Kam'èrUa* Heemskerk üeeft°het'als voorzitter I vermogens iiispamieu, zijn zinlozen oefenen door het
van en ook namens de Anü-Revolutionnaire Kamer- yee,mde, 011 f? ^T^"1 en loorpondon Men wil
club toegejuicht, dat Minister Harte, in wiens voor- d« beelden zijner fantasie tot werkelijkheid brengen
ontwerp een meelrecht was opgenomen, dit in het eax?UI!,1^^fTerlElïe bevredigen,
ontwerp zelf schrapte. l Moeilijkheden, bezwaren .gevaren ziet men met.
Toen wij de zaak in ou&estie indertijd bespraken Ze be?aim J<"?r den iongen, kraehtigen mensch.
met het Kamerlid Talma, wilde deze geen bepaalde ™°r, d,ef onbedwingbaren lust tot het niüeven van
opipie uiten, Toen bij echter later in Dordrecht can- JU» kkr?°"«n- ïoor diens zoeken naar een gelegenheid
didaat was, kwam éen dag voor de verkiezing een bot bet hetoonen van zijn ontembaren moed. De te-
speciaal daartoe afgevaardigd Bestuurslid der Dordt- leurslellmgen tegenspoeden, zun vaak evenzoo vele
sche Kiesvereeniging ons namens den heer Talma mee- P"kkeis tot doorzetten en volharden en tot streven
- - - naar het, nog onbekende einddoel.
Hiermede is het optreden der „wereldwandelaars"
erklaard. Ook verdedigd? Wij willen niet den staf
breken over jeugdigen overmoed, zoolang «een maat- 1
schappelijke gevaren dreigen.
Bovendien velen brengen het niet verder dan de
eigen landpalen, en voelen zich dan bevredigd of
deinzen terug voor het onbekende.
Slechts betrekkelijk weinigen, volharden. En. onder
hen behoort het drietal, dat 16 Juli van het vorig
jaar Amsterdam verliet. De drie jongelui bevonden
zich in het begin van de afgeloopen maand te Wee-
nen.. Een daar verschijnend blad, het Neuigkeits Welt
blatt van 9 Maart, schrijft o.a. van hen:
„De drie Hollanders loojjen op sandalen, die op
gemakkelijke wijze de bloote voeten omsluiten, in
een kleeding, die tegen het weer bestand is, met een
flinken stok in de rechterhand en een niet al te
zwaren ransel op den rug. Zij slapen zooals het uit
komt, onder den vrijen hemel en nog liever op frisch
gespreid hooi in een sta], dan, in een hotel, hetgeen
hun ook te duur zou uitkomen. Want met de zooge
naamde pervus rerum, het lieve geldje, is het bij hen
slecht gesteld. Wat de dag oplevert, gaat gewoon
lijk denzelfden dag weer teloor. En wanneer zij geen
geld hebben ontvangen zij verkoopen onder weg
briefkaarten met hun portret en hun reisroute
dan moeten zij vasten, wanneer niet medelijdende
menschen hun honger helpen, stillen. Dit laatste is
niet zoo heel moeilijk, want de drie heeren zijn
vegetariër. Zij gebruiken geen vleeschspijzen, en ook
geen alcohol. Zij zijn dikwijls hun eigen kok en varen
1 daar wel bij, want de ongeveer twintigjarige jon
gelui zien er frsch en krachtig uit.
Het doel van hun tocht is wereld- en menschen-
kennis op te doen en zeker zullen zij. als zij over
deelen, dat een nauwgezette studie
den heer Talma toe geleid had een in
voerrecht op meel schadelijk te ach
ten.
De heer Kolkman was, geheel onafhankelijk van
een Kame.rcandidaituur, steeds een beslist tegenstan
der van. Meelrechten. Hij uitte zich in, dien, geest zelfs
toen het voor-ontwerp Harte bekend was. Van, een
Kamercandidatuur of van politieke
berekening kon bij hem geen sprake zijn.
Wanneer thans in het door Minister Kolkman in
gediende en door Minister Talma mede onderteekend
wetsontwerp een invoerrecht op Tarwe- en Roggemeel
wordt voorgesteld, dan is daarvoor slechts
e n, e verklaring te vinden. Dan moeten den
Ministers onjuiste inlichtingen zijn ver
schaft. En dit is meer dan een veronderstelling. Om
éen voorbeeld te noemen. In onze besprekingen met
de. Commissie, van handelspolitiek is ons gebleken, dat
door leden dezer commissie cijfers zijn, geproduceerd,
die öf onvolledig öf feitelijk onjuist waren.
Nu echter ter bevoegder pla,atse door ons voor
de noodige correctie gezorgd is, gebiedt de goe
de trouw aan te nemen, dat de meel
rechten, welke tengevolge van ver
keerde voorlichting in het Tarie f-o n t-
werp zijngebracht, door Minister Kolk-
ruggenomen.
Dit neemt natuurlijk niet weg, dat, zoolang die
terugname niet geschied is, zij, die invoerrechten op
ook den plicht hebben,, daartegen te blijven, ageeren.
Ik kW hem echter volkomen gerust stellen, daar I J"1 d'e A.Ue ï°;dt da" °°k mei ffW"" «v?r f
nit het herhaalde applaus en het telkens terug- kr.a?i ®ft0und „dodr 'f®" v n a 11 e p o 11 e fc e
roepen der artisten heb mogen eoncludeeren, dat dit epen. v n Talma tot Troelst a.
harig toen hij de politieke eerlijkheid der heeren
Door onvolkomen kennis der omstandigheden was -
de heer De Jong dus minstgenomen wel wat voor- at'ht jaar in Holland terugkeeren, meer weten te
vertellen dan menigeen, die in een gemakkelijk spoor-
Heemskerk, Kolkman en Talma op dien. grond meende j wegrijtuig de wereM heeft rondgereden. En ofschoon
te moeten, wraken.
Nog minder goed op de hoogte toonde zich echter
de pro-tariefwet propagandist Jhr. Von Fissene.
De heeh De Jong had gezegd, dat bij het heffen
eener belasting op Amerïkaansch Meel, zonder twijfel
de uitvoer van bloembollen naar Amerika ernstig zou
•worden bedreigd.
Jhr. Von Fissene antwoordde daarop, dat onze
bloembollen-cultuur van represaille maarregelen niets
te vreezen, heeft, omdat alleen onze bodem zich tot
die cultuur leent.
Jhr. Von Fissene acht Nedevlandsche bloembollen
dus een noodzakelijke; behoefte voor Amerika en laat
het voorkomen alsof Amerika geen voldoende bollen
en planten uit andere lan,den. zou kunnen betrekken.
Maai- hoe komt het dan, dat door geen enkel be
drijf in ons land zulk een krachtige propaganda tegen
Meelrechten is gevoerd, dan juist door de belangheb
benden, bij de bloembollencultuur?
En daarbij is toch van eenige politieke bedoeling
geen, sprake, want de geheele landstreek waar de bol
len worden geteeld, vaardigt uitsluitend rechtsche
Kamerleden al'.
Jhr. Von Fissene heeft zich dan ook blijkbaar van
ideze zaak n,iet voldoende op de hoogte geTsteld, an
ders zou hij moeten weten, dat Holland de vermi n-
derde invoerrechten in Amerika op
bloembollen alleen, en uitsluitend
dankt aan het werken der Amerikaa»-
sche meelfabrikanten. Het dagblad De Ne
derlander leverde in zijn nummer van 28 Januari
1911 hiervoor onverdachte bewijzen. Bij een, even
tueels invoering van Meelrechten in Nederland, zul
len de Amérikanen dan ook zeker niet nalaten alles
in het werk te stellen om bij wijze van represaille
deze vermindering der Amerikaansehe invoerrechten
weder ongedaan te maken. Indien Jhr. Von Fissene
zich de moeite had gegeven zich op de hoogte te
stellen bij hen, die ter kundig zijn, dan zou hij waar
schijnlijk ook gehoord hebben, dat de Amerikaansehe
Meelfabrikanten reeds thans bezig zijn hun regeering
in deze richting te bewerken.
Het is to hopen, en wij nemen het gaarne aan,
het hun beroep niet is een van hen. Van den
Hoorn, is stukadoor, de tweede Gerardus Perfors is
meubelmaker, en de derde Abraham Mossel is tuin
man weten zij toch nog tijdelijk voordeel van hun
ervaringen te trekken door ze aan een tweetal tijd
schriften mede ie deelen. waardoor hun reiskas nu
en aan eer.igszins kan worden gespekt.
Het blad deelt verder mede. dat het deze bijzon
derheden heeft vernomen van Van den Hoorn, die ze
in de hulptaal Esperanto heeft neergeschreven, van
Welke wereldtaal de jongelui reeds veel gemak had
den ondervonden.
Nog- ta.1 van andere bijzonderheden vertelt het blad
van „La holand' vegetarista trio", die Duitschland.
Zwitserland en een deel van Italië reeds hebben be
reisd.
In de Preszburger Ztg. van 23 Maait lezen we, dat
de jongelui daar den vorigen dag over Hainburg en
Wolfstal waren, aangekomen.. Ze waren toen in een
uitstekende conditie. Het blad spreekt van de ..drei
kernige und intelligente junge HollanderVan Wee-
nen af, aldus deelt het blad verder mede, bevindt zich
in hun. gezelschap een moedig meisje, Marie Zwarts,
die hen uit het vaderland is nagereisd en, de we
reldreis te voet verder zal medemaken. Na een kort
verblijf te Preszburg wordt van Pozsony uit naar
Boedapest gewandeld; dan worden verschillende Hon-
gaarsche steden bezocht en vervolgeus trekt men
dwars" door de Balkanlanden met bestemming naar
Konstantinopel. Daarna volgen Klein-Azië, Palestina,
Perzië, Indië, China, Japan, Noora-Amerika, Engeland
Frankrijk, België en ten slotte Nederland. Daar de
jonge mannen niet aan den, tijd gebonden zijn, heb
ben zij voor de geheele voetreis door de wereld een
tijdperk van 8 jaar bestemd.
UIT DE GEVANGENIS ONTVLUCHT.
De fietsendief Dijselhof is naar men uit Almelo
aan de Tel. meldt Zaterdagmiddag uit de gevan
genis ontvlucht, tijdens de reparatie van zijn cel.
Hij overrompelde den gevangenbewaarder Eshuis, ver
wondde hem met een stuk hout op het hoofd en
wist vervolgens over het; dak. te ontvluchten. De ge
wonde Eshuis wordt ia het ziekenhuis verpleegd. De
politie en marechaussees achtervolgen den vluchte
ling.
Nader wordt bericht, dat Dijselhof na hevig verzet
door de marechaussees op de Riet, onder Ambt-Al-
melo is gearresteerd.
DE ZIEKTEVERZEKERING.
Het laat zich aanzien, zoo schrijft „I)e Res.-Bode",
dat do behandeling van -de ziekteverzekering nog al
veel tijd zal 'vorderen. Naar liet blad verneemt, zal
er vóór 10 April den ui te reten termijn ten
minste een 80-tal amendementen oji de Ziektewet en
de Radenwet, waarvan niet minder dan ongeveer 5ü
van de sociaal-democratenbij de commissie van voor
bereiding inkomen.
VOLKSSTEMMING FRANEKER.
Nadat enkele dagen geleden te Snoek een volks
stemming in zake drankverkoop gehouden was, vond
nu hetzelfde plaats te Franeker.
De uitslag was dat 3857 stemmen werden uitge
bracht. Van onwaarde en blanco 297, zoodat bet aan
tal geldige stemmen 3560 bedroeg.
Voor onbeperkten drankve-koop waren 51 steiii-
men, 198 wilden den huldigen toestand bestendigen.
442 wilden het aantal drinkgelegenheden verminde
ren, terwijl 2869, zijnde 80% dien geheel wilden laten
verdwijnen.
In Dinxperloo was het 61%, in Steenwijk 64%, iu
Glanerbrug 75%, in Hengeloo (O.) 57%, in Smallin-
gerland 64%, In de dorpen aan den Langedijk 44%
in het kiesdistrict Schoterland 57%, in Enkhuizen 56
pCt., in Beverwijk 53%, in Menaldumadeel 76%, in
Sneek 70%, terwijl nu in Franeker 80%.
Midden April zal er te Sappemeer weder een volks
stemming plaats vinden.
GRONINGERS EN HOLLANDERS.
De heer H. Bos te Haren (Gr.) schreef een inte
ressant opstel in De School over het kenmerkende
van de taal in de eene provincie en de andere. Het
slot van het artikel halen wij hier aan:
Geen gelijkheid in onze scholen alzoo wat betref
de uitspraak van het Nederlandsch; maar ook niet.
als we letten op den woordenschat onzer leerlingen
of op het gebruik van sommige uitdrukkingen, die
ook in den kring van beschaafden, worden gehoord.
Neem eenvoudig een onzer leesmethoden en laat
een plaatje zien aan een kleuter in Groningen en in
Holland. „Wat is dat?" De eerste antwoordt: „een
rad", de tweede „een wiel" en deze heeft het bij
het rechte eind; want deze leesmethode is geboor
tig uit Holland.
Zulke parallel-woorden hebben we veel meer. Ik bia
der maar eens weer in mijn school-aanteekeningen
en vind daar: vleugel vlerk; ochtend morgen;
morgen ochtend morgen vróeg; mooi lief
Hier laten zelfs de rijkste lui zich met een wagen
naar het station brengen; in Holland gebeurt dat uh
een rijtuig. Daar gebruikt men een wagen om r
vrachtgoederen op te pakken; maar ter eere van onze
stad moest ik er even aan toevoegen, dat men bijna
nergens zulke prachtige „spullen ziet, d.w.z. paarden
en wagens rijtuigen.
Gaan, we hier een wandeling doen, dan nemen wn
onzen han.dstolt; de Hojlander daarentegen neen.t
zijn wand-élstok.
De Groninger boer gaat langs zijn korenvelden en
zegt: „kijk, wat 'n mooi stuk weit". Hét vv<f> -!
tarwe leest hij wel in boeken en kranten; maar hij
spreekt in den omgang en op vergaderingen vast van
weit, zooals de koopman spreekt van weitenmeel er.
nooit van tarwemeel.
Het woord is een etiket, waarachter de beteeken is
ligt opgesloten; en evenals iu de handelswereld bergt
niet ieder achter een gelijk etiket een gelijken in
houd.
In een der Groninger kerken vertelde eens een ge. •-
telijke, afkomstig uit het Zuiden van ons land: „de
engel Gabriël nam den man. hield hem boven den
kuil en liet hem toen. schieten." Daarop ontstond er
in de kerk zoodanig een, gegiegel en „schütteln d.s
Kopfes", dat de spreker eenige oogenblikken moe
pauseeren. zonder evenwel de situatie te begrijpen
Du sublime au ridicule il n'y a qu'un pas.
Iu de opstellen onzer leerlingen vir.den we bier in
Groningerland woorden en uitdrukkingen, die In hun
taal zeer goed de bedoeling weergeven, maar die
vreemd zijn voor de spes patrtia? in Holland. Zcó
vond ik o.a. de volgende:
De Spaansche soldaten hadden groot verlet om turf
hadden er groote behoefte aan. Het kind kreeg
niets en ging sneu de kamer uit bedroefd, terneer
geslagen. Eindelijk had men alles voor mekaar in
orde. Zij konden het niet wachten hadden er geen
tijd voor. Gesmolten vet stiert, als het koud wordt
het stolt. Alle leerlingen hadden bloemen meege
nomen meegebracht. Moeder gaf het kind een
dikke peer groote. Het kleine kind wou aKijd zijn
wil hebben zijn zin hebben. Zij waren acht stei
met bun achten; deze uitdrukking zoovee: „sterk"
komt ook voor bij registers op oude orgeis. Het
toch begrootelijk. daz hij vertrokken is - het is
jammer. Het begroot me het spijt me. Het werk
was hem te stoer te moeilijk. De ziekte is slim
mer geworden erger. De timmerman sloeg een
kiel in het hout een wig. Hij houwt zijn broertje
slaat bem. De muggen snoepen graag van de
suiker de vliegen. De neefjes laten een vervelend
gezoem hooren de muggen. De rupsen van het
koolwitje hadden van het moes niets overgelaten
van de boerenkool.
Landgrenzen zijn geen taalgrenzen en dus ligt het
voor de hand. dat onze Jaal in het Zuiden van Ne
derland met Vlaamsch en Fransen en in het Oosten
met Duitsc-h is doorweven.
Ik put weer eens uit mijn schoolervaring en "eef
nu eenige voorbeelden, waaruit blijkt, dat de leer
lingen, hier üi bun taal wel degelijk een Duilseh ele
ment hebben.
Dat spreekt ja'van zelf immers. Wil je de
boeken op dat bred plaatsen? plank, ieder heeft
aan tafel een. teller voor zich staan bord Hii
deed schink of schenk op de boterham ham 't
Is daar niet nchtig niet zuiver. Wat bekweem 'zit
ten ze daar bij mekaar rustig en stil. Bij Haren
zitten veel vlinten in den grond keisteenen Ma"
ik mee varen? rijden. Wat heeft die man lange
stevels aan laarzen. Edik is zuur azijn Ga
je met. jongens? mee. De boer greep het paard
bij de nosters neusgaten. Benjamin Franklin, lier
een draak opgaan om de electriciteit van de Jucb:
te onderzoeken een vlieger. Ze waren bij oom ei,
tante allemaal goed monter - gezond. En wat had
den ze een massa aalbeeren in den tuin aalbes
sen.
De talrijke dialectische woorden laat ik bulten be
schouwing. Deze zinnen, afkomstig uit de school be
hoor en niet tot hèt „beschaafd"; maar worden in-
tusschen, wel in de omgangstaal van beschaafde Gro
ningers gehoord.
