y"
len
rs
--Mevrouw Utta en de Jager,
rs
Zaterdag (5 April 1912.
No. 5102.
lig 50e Jaargang.
TWEEDE BLAD.
Icre etenschai»» dan da naders, (eigenlijk een voor- 8<>ed maken door hel gebruik van niuldnaid zaaizaad o]
deeiiger conü.Kalie «n de eigenihafir^der ondersj "'l
kost zeer veel arbeid en lijd. Werkt ,«n eene kruising Llijke bndnacn en geel onder de onsoldoeiKl groei-
niet volledig uil, dan is er veel knus, dat men d? oms and^heden gewoonlijk nog lagere opbrengs en dan
zeer weinige, werkelijk goede hybriden niet afzonder! de landlossen ftil men op zuflic gro ulen honger.
- - - J- b" opbrengsten bekomen, dan moet jeerst de grond aan
merkelijk verbeterd worden en pas als dil geschied
is, kan men succes hebben met veredeld xpaizaad of
•mige,
en daardoor niets bereiktTVele kruisingen hebben slechts
teleurstelling gegeven
kweekei
a di
ziel
topn nil Land- os Won.
cexix. de veredeling der cultuurgewas
jen.
De akkerbouw heeft in de laatste dertig' jaren zeer
k'oote vorderingen gemaakt. In de eerste plaats is
Ie bemesting bijna overal ruimer en doeltreffender
[©worden, tweedons wordt de grond over 't algemeen.
>eter bewerkt en ten derde worden de te veld staande
[ewassen zorgvuldiger verpleegd.
Door deze gewichtige verbeteringen in de uiloefc-
.ing van het landbouwbedrijf kunnen thans veel hoo-
jere opbrengsten per .HA. verkregen worden dan voor
den. Deze beduidend grootere oogsten kunnen de van
ids 'geteelde ,,1 a n drass cn' niet geven. Zij wor-
in sleehls verkregen door „cultuurgewassen''
veredelde variëteiten! te verbouwen.
Professor Macrcker, directeur der proefboerderij te
luchstadt, heeft dit aldus kernachtig uitgedrukt
„Het kiezen, van het beste zaaizaad is thans even
iclangidjk als de, bemesting en de grondbewerking."
Alle veredeling steunt op twee natuurwetten n.1. de
V et der v e 1 a n d e r 1 ij k h e i d cn d e wc l der
SSMrfelijkheicl. Zonder deze kan men zich geen Vcr-
jdeling voorstellen.
I Bij nauwkeurige vergelijking van een aantal ge
lijksoortige planten, merk't men duidelijke verschil
len op. Deze zijn:
I lo. Verschillen ontstaan door het optreden van
hïeuwe eigenschappen of het verdwijnen van bestaan-
Be kenmerken. Deze verschillen heeten sprohgva-
[iaties of mutaties. Zij zijn ontstaan door on-
pekende oorzaken.
j 2o. Verschillen. welke alleen beslaan in eene toc-
rrjgppBtif afname eener reeds bestaande eigenschap, b.v. het
;uikergehalte van bieten, het zetmeelgehalte van aa;jl-
Deze verschillen heeten gewone var 1 aj-
j li Ei es of fluctuaties.
lilg oo. Verschillen tengevolge van een "bevoorrechte
of rijke -voeding. Men noemt ze schij'ii-
2. ariaties of modificaties.
Echte mutaties spontane variaties) ontstaan plot-
teling in bepaalde perioden in het leven eener plan-
er ensoort, welke mutatieperi'od cn heeten. Zij zijn
,'olkomen erfelijk.
Door kruising ontstaan variaties, welke men h y b ri-
1 i s a t i e s noemt. Sommige variaties ontstaan door
nuising, kunnen bij onderzoek erfelijk blijken en als
ulit het geval is, is de cultuurwaarde der hybride gelijk
tan die van e'n mutant. Gewone variaties hebben een
<roote neiging om terug te loopen naar hel gemidr
]ie(leldo der veranderde eigenscjiap. Zij vererven maar
[en deelo en hebben daarom eene geringere waarde
CHT/001' de veredeling dan sprongvarialies of erfelijke hy
briden. SchijnvariaUes missen alle erfelijkheid en hem
vlaaipen geen waarde voor de voredeling, integendeel zij
,r yyjijn gevaarlijk voor den kwoekcr, die zo bij vergissing
röor mutanten kan aanzien.
Ware rassen o'f echte variëteiten zijn ontstaan uit
hutatie's of volkomen verervende kruisingsproducten.
'n de moderne plantkunde noemt men ze cl emen-
air o soorten. ,Ware rassen zijn zaad vast' of
constant". In den strijd om het beslaan blijven dc
Jflioelmatigst georganiseerde planten over.
li 11811 De inwerking der natuursinvloeden op de planten
heet nat uurkeus of natuurlijke selectie.
.Wanneer de mcnsch do meest waardevolle planten
t, Jielpt, oefent hij teeltkeus of kunstmatige selec-
«n ue uit.
i De sinds langen lijd verbouwde landrassen zijn met
d iénvormig, maar mengsels van elementaire soorten. Hier
onder kunnen zeer goede zijn. Men behoeft slechts
'en plant van deze af te zonderen en de opbrengst
»*rvan te vermenigvuldigen om een waardevol culluu-rras
10fi] ,e bekomen.
afo-e- Het doel der veredeling van de culliiurgewassen
voor-s veeI produceereiide rassen te kweeken. Men tracht
lit op drieërlei wijze te bereiken
aan. lo. Door uit landrassen. die nog niet of niet vol-
loende veredeld zijn, veel opbrengende variëteiten af
ei)e zonderen.
2o. Door kruisingen uit te voeren en uu de nako-
nelingschap der bastaarden (=hybrideni, betere rassen
het constante vererving af te zonderen.
3o. Door uit bestaande rassen, planten af te zon-
leren. die eene begeerde, aanwezige eigenschap in dé
loogste mate bezitten.
Öe eerste methode is üe eenvoudigste en 'de beste.
De afgezonderde cultuurrassen zijn direct „zaadvast'
°\ls resultaten van deze veredelingswijze noemen "we
Petkuserrogge (uit Pirnaër landrogge), Mansholt's- Prob-
iKjisteierhaver (uit Probsteier landhaver), Mansholt's Gro-
llllUpinger wintergerst en Mansholt's kortstroo groene erw-
wJ?Tien. .Chevallier-gerst, Zegehaver cn Goudcnregenhaver
v!beide uit Miltonhaver), Ligowo-haver (uit Hussisclie
!n handhaver), Prinses-gerst, (uit Zweedsche landgerst),
jen Klein-Wanzlcbener suikerbiet (uit de Witte Silezïsche
•voederbiet).
a De tweede methode heeft men toegepast, waar men
Geoefende kweekers hebben door kruising toch wel
uitstekende cultuurrassen gewonnen. Als voorbeelden
voeren wc aan de W i 1 n e 1 m i n a-lr w o van L.
Broekoma te Wageningen (uil de kruising Squarcbcad
X Spijktarwe. die zelf een hybride is van Zccuwsehe
tarwe X Squarehead) en de volgende bekende aardap-
pelrassenEigenheimers van G. Veenhulzen te
Sappsmeer (uit de kruising Franschen X blauwe Keu
zen) en Bravo's van denzelfden (uit Wilhelm .Kom
X Turken).
De praktijk vermenigvuldigt de aardappelen langs
ongeslachtelijken weg, waardoor elke hybride terstond
„constant" gemaakt is. Dit grooto voordeel heeft men
ook bij dc kruising Van bloembollen, vruchtboomcn,
heesters en bloemen, die alle ongeslachtelijk verme
nigvuldigd worden.
Deze twee methoden worden aangewend voor h e I
kweeken van nieuwe rassen.
Dc derde methode kan men ,,v e r e d e 1 i ng i n h e t
ras' noemen. Zij vordert jaar op jaar zeer veel werk
en kan toch nooit een "blijvende „zaadvasle' verbe
tering geven. Zij is niet in slaat echte cultuurrassen te
vormen, want de verbeterde eigenschap loupt dadelijk
terug, als de selectie ophoudt. Na drie jaar, of mis
schien iets langer, zijn alle voordoelen weer verdwe
nen. Men noemt dit lerugloopen regressie. Deze
alleen te voorkomen door jaar op jaar met de
rp
pootgöed.
Moet in de veehouderij dc kwaliteit van het vee
niet eveneens in overeenstemming zijn met de geaard
heid van den grond)
I). E. I.ANDMAN.
Binnenlandse!] Nieuws.
BURGERBRUG. 4
De Zangverecniging alhier zal de operatie „Duin
roosje' door S. Vlessing opvoeren op Zondag 28 April
aanstaande.
KAMERV ER KI EZIXG HOOR X
De lieer P. Teunissen te Amsterdam, secretaris van
den Nederlandse-hen Land bouwers bond heeft een can-
didatnur voor het district Hoorn aangenomen. De heer
Tennissen treedt op als landbouw-eandidaatbij re
kent zich tot de vrijzinnige richting, hoewel hij 'bij
geen der politieke partijen is aangesloten.
OMKÖOPIXG?
Tegen den heer G., te Almkerk, is proces-verbaal
opgemaakt wegens vermeende omkooping hij dc laat
ste stemming in het district Heusdcn voor een lid
van de. Prov. Staten. G. beweert, enkel aan twee ar
beiders schadevergoeding voor verlet te hebben gege
ven.
rfóckcn"* '>eSle P'a,"en a" Z00ddra*gS"!rS U" 1 l-llliTIIGE SCHCI.DEXAAK.
Tpoh is „vcrcdclino in iict ras' van waarde mort, Aan tagdmhui» in do Ohmslraat lo s-Gravcn-
de landbouwers, omdat er nog niet van alle gewas- 'V'8» schelde Donderdag iemand aan. om oen quilan-
sen zaadvasle" rassen beslaan, die con bcg.eivle eigen- I "e pnsenleercn. Do bewoner opmde liet slraaldenr-
sehap in de hoogste male bczillen en omdat de voor-m scho,01 'oei? "'vt «a revolver in dc richting
deel en veel grooter zijn dan de onkosten der zaadr van den man, die had aangescheld,
teelt bij jaarlijksche selectie. Hcl schot ^aaroP do bwirc.gdc ijhngs heen-
De twee eerstgenoemde methoden zijn in overeen- rV Y311 gebeurde aangifte deed bij dc po
slemming met de hedendaagsche .erfelijkheidsleer. De He kogel was langs zijn arm gegaan en in de
eerste steunt op de mutatiedeer van prof. Ilugo de i dcurposl van een nabijgelegen woning gedrongen.
Vries en de tweede op de wetten van Mende!. He man. die het schot had gelost, werd gearres-
steerdhij is, als verdacht van jxiging tot doodslag,
I ter beschikking van de justitie gesteld en naar het
Alle maatregelen genomen om eene mooie partij Bmg van bewaring overgebracht,
zaaizaad of poters te verkrijgen, zooals zorgvuldige o\vfttti kvk
verpleging en sorteering van liet gewas, noemt men I kl - L
dikwijls „empirische teeltkeus". Hierbij woi- Noordwuk aan Zee is gisteren een 8-jang jon
den nooit geheele planten om hunne goede gezamenlijke geutje, dat achter op een m beweging zijnden wa-
eigenschappen afgezonderd cn vermeerderd. Op de af- ^as .geklauterd, voorover met het hoofdop de
stamming der zaden of poters wordt niet gelet. straats ecnen gevallen, met het gevolg, dat het ventje
Zoodra men geheele planten gaat afzonderen en ver- teistonci aooa was.
menig\'uldigen, oefent men „methodische teelt- .bisteren is op den Rijn onder Eck-en-\\iel van
keus uil. Vormt men nieuwe rassen uil één enkele vrachtboot Arnhem-Den Haag I do matroos W
plant dan heeft men „stamboom-teelt' of pe- I/svogcl. ml Den Haag, overboord gestegen cn ver-
digi-ee-teell. Brengt men ccnige goede planten bijeen dronken. De tnan was ongehuwdzijn lijk is nog met
en kweekt men ze gemengd verder, dan beoefent men opg&visciil.
„m a s s a-t ee 11". .Cultuurrassen vei-cdeld door massa- WAARLAND.
teelt", zijn nooit éénvormig en staan in voortbrengend '1 Spreekwoord zegt„een droge Maart is goud
vermogen niet zoo hoog als stamboom-rassen. waard", doch wij zuilen hopen dat voor dezen keer
Ware rassen moeten constant vererven. Dit geschied! dit spreekwoord wordt gelogenstraft, want het heeft
trouwens ook met bijna alle planten er van. Toch in die maand niet anders gedaan, dan regenen en zou
treden er jaarlijks afwijkingen in op, die men tijdens hcl cr dus voor den landman slecht uitzien,
den groei of bij den oogst moet verwijderen. Dit is j April heeft zich echter goed ingezel, 't blijft droog
levens een middel om mogelijke nieuwe mutanten te i wat den bouwer in 't bizonder zeer ten goede komt,
vinden. Met deze kleine zorgen boven de gewone ver- i want daar het zoo langzamerhand tijd werd voor de
pïeging kan men echt© cultuurrassen lan«©" tijd zuïv
nouden en .zaaizaad leien even waardevol, als hetgeen
•van een goede kweekerij wordt aangekocht. Op de
meeste plaatsen zal dit gelukken.
Dc ervaring leert echter, dat men op verschillende
plaatsen lagere opbrengsten krijgt, als men niet jaar
lijks. of na twee of meer jaren—, nieuw zaaizaad
aankoopt. Dc oorzaak van den achteruitging is dikwijls
niet op te sporen. Voor zulke plaatsen is een verwis
seling van zaaizaad, zoo dikwijls als de erva
ring leert, dat het noodig is, voordeelig en daarom;
aan te hevelen. Bij den aankoop van nieuw zaaizaad
of poolgocd dient men zich te wenden lot vertrouw
de kweekers of vercenigiiigen, welke onder strenge con
trole, zich bezighouden met de teelt van deugdelijk
zaaizaad. Een prijsverschil van eenigc guldens pir 100
K.G. mag geen beletsel zijn bij de keuze van beslist
goed zaaizaad tegenover zoodanig, waarvan men geen
waarborgen van deugdelijkheid heeft.
In eene zaaizaadkweekerij kan men vinden élite-
veldjes. waarop de zaden of poters van één plant
afzonderlijk worden geplant om tijdens den groei en
bij het oogsten nauwkeurig vergeleken te kunnen wor
den. Verder heeft men er proefvelden van groo
tere afmeting, waarop de nakomelingschap tier besle
élites "nader worden onderzocht, en vcrmeerdc-
ringsvelden, waarop men de goedgekeurde élites
één of meer jaren vermenigvuldigt om partijen uitste
kend zaaizaad van voldoende grootte aan de afnemers te
kunnen leveren. Het kweekersbedrijf vordert eene zorg
vuldige cn uitgebreide boekhouding van de onderzoe
kingen cn resultaten op de élite-veldjes cn de proef-
cn ver meerder ingsvelden.
Iict hoogst belangrijke werk 'van de veredeling der
cultuurgewassen is in sommige landen een tak van
Staatszorg, b.v. in Zweden (SvalöL. Elders wijden land-
bouwvereenigingen er hare aandacht aan b.v. in Üuitsch-
land en Nederland.
De Nederlajulsclie akkerbouw staat over tiet "geheel
genomen op een hoogen trap van ontwikkeling. Het is
tl&aroni van groot, belang, dat aan het kweeken van
best zaaizaad en, pootgoed veel zorg wordt, besteed.
Op de betere gronden zullen veredelde varicteilciii
grootere oogsten gevendoch op slechtere gronden,
zooals arme zandgronden, geven zij bijna altijd teleur
langzamerhand tijd
zaai, begon men erg naar droogte te' verlangen.
Men Komt nu ook handen te kort, om het een en
ander aan den schoot der aarde toe te vertrouwen.
Hier ziel men enkele groepjes op den akker, liggend
op de knieën, vroege aardappelen ,[>otonde, elders maakt
men het land gereed voor den zaai van zilveruienzaad
en koolplan len.
Om liet land voor dit doel mooi fijn van korrel
te jivtken. bezigt men een egge van zeer lichte con
structie. ,in de meeste gevallen getrokken door 'twee
personen. Voor hen, die geen knecht of werkjongen,
hebben, wordt do hulp van huurman even ingeroepen,
die dan wederkeorig ook weer wordt .geholpen. En
kelen ziét men alleen voor zoo'n egge loopen te
trekken, maar dat is eigenlijk veel te zwaar. ()«»k zijn
er bouwers, die na 't zaaien en eggen het land nog
vlak maken, door gebruikmaking van een rol, expres
daarvoor gemaakt.
Verscheidene jaren terug toen dc uienbouw nog niel
zoo'n hooge vlucht bad genomen, spijkerde men plank
ies onder aan de klompen, om dan al trappende het
land vlak te maken. Jonge bouwers zullen dil denkelijk
wel nooit gezien h ebben'I. was trouwens ook erg
primitief en zou nu ook veel te lang duren.
Men kon ons niet precies een opgaaf verstrekken
van de kilo's zilver uienzaad, die dit jaar zullen worden
uitgezaaid, doch wel vernamen wij. dat de hoeveel
heid nog veel «rooier was, dan hel vorige jaar. Hieruit
blijkt, gezien de gunstige resultaten, dat men zich al
meer en meer op deze teelt begint toe te leggen.
Als dit zilveruienzaad nu dit jaar eens zonder gebrek
moge opgroeien en het tijdens de oogst droog blijft,
dan twijfelen wij niet. of alles ral wel weer met graagte
„aan den-man' komen.
geex gehoor:
Het lid der Tweede Kamer, dc heer J. E. W.
Duijs, zou te Durgerdam een politieke rede houden.
Hij moést echter onvenichterzake vertrekken, wegens
gebrek aan toehoordei's.
meer christelijke scholen.
In dje Maasstad heeft men aanstond na aanneming
van het Bouwwelje in de Tweede Kamer, maatregelen
genomen lot uitbreiding- van het Christ. onderwijs. Ko
men de door de verschillende schoolvcreenigingen aan
genomen plannen tot uilvoering, dan zal Rotterdam
TWEEMAAL E\<"! LSIOli":
Mén snrijlt uit Stem wijk ;.jm I- „Zwols.he Cl.*
De riir. zangvere.-inging Excelsi dire I i« o imj.
M. van Essen, gaf j.i. \V0en5dag 27 Maart haar juat-
lijksche li:l\ >cring in de zaal Va icnhors!. Het publiek
was dezen keer slechts in geringe g.-t 1! opg -komen»
\\«i! was hiervan de redaprEen andere chr. zangver
ecniging. directeur de heer Gud.fro die zich ook
Excelsior noemt had ongeveer een uur vóór den aan
vang laten omroepen: ..Dc chr. «angverecniging Ex
celsior laat bekend maken, dat cr ge.-n qnenoare nitr
voering zal worden gegeven, in jilaats daarvoor zal
een feestelijke vergadering worden gehouden op nader
te bepalen datum.
Groot is de verontwaardiging hier ter stede over
deze daad. Ongeveer 80 personen waren evenwel nog
aanwezig en het programma, dat werken bevatte van
Schubert, Brandts Buvs.,Kohier enz„ kon worden len
gchoore gebracht, 't Voldeed zeer,
WEDSTRIJD FOKI;RRK.MLI XGIX
Aan den, wedstrijd betreffende do organisatie en
werking van Fokvereenigingen, uitgeschreven In ver
band met, dc Nationale en Internationale Landbouw
tentoonstelling te 's-Gravenhage In 1913, nemen niet
minder dan 28 vereenigingen doel, namelijk die te
Minnertaga, Roordahuizum, 1/eeuwarden. De Wijk -
Enschede, Lenth Marle, Brummen, Oude Rijn. Hoog-
karspel. Assendelft, Twlsk. Wognum, Oostwoud. Blok
ker, Ursem, Wieringerwaard, Poortugaal. Oud-Char-
tois, Nieuwenhoorn, IJsselmonde, Abbenbroek, Roo
sendaal, Wouw, Zevenbergsthe Hoek. NIeirwstadt en
Baexem.
Het dagelijksch bestuur der Kon. Xed. I.aiidbouw-
vereeniging benoemde voor dezen wedstrijd de vol
gende keuringscommissie: S. Koenen te Bennekom
voorzitter; C. Broekema, J^euwardeu, secretaris, en
T. J. Swierstra, Arnhem, lid.
EEN KRASSE BESCHULDIGING.
In de jongste vergadering van den gemeenteraad
van Doornspijk, hebben enkele raadsleden geweigerd
mede te werken aan, de vaststelling van de kohieren
van den hoofdetijken omslag. De heer Draaier doelde
mee, dat hij en eenige andere raadsleden zich be-
zwaard achtten mede te werken aan de vaststelling
van de genoemde kohieren, waarbij belasting zal wor
den geheven ook van. den kleinen man en dat terwijl
er zooveel geld zoek was, dat niet ten nutte van -
gemeente werd besteed. Klachten over vervalschiu^
van mandaten en andere stukken vonden geen 01'
onvoldoende gehoor, terwijl de klagers met een
kluitje in het riet werden gestuurd en soms zelfs
onaangenaam werden bejegend. Zoolang de verduister
de gelden niet waren verantwoord, kon de heer
Draaier het niet met zijn geweten overeenbrengen,
aan de voorgestelde belastingheffing zijn stem te ver-
leenen. De heeren Draaier, Van Binsbergen. Veld
kamp en Spijkerboer vertieten daarna de vergade
ring.
VERGIFTIGING.
Naar de „Nijm. Ct." verneemt, komt het vergifti-
gingsgeval van het gezin W. te Nijmegen, tengevolge
waarvan een zesjarig meisje overleed, neer op het
volgende: In den tegenwoordigen „duren tijd" is men
er toe gekomen ,ter vervanging van bruine boonen.
zorgenaamde Rangoon-boontjes te eten, die per kop
6 cents kosten, terwijl voor dezelfde hoeveelheid brui
ne boonen 18 ets. moet worden betaald. Het zijn dc
uit Indië voor veevoeder geïmporteerde Kraitok-boo:;-
tjes, een soort grijze, gespikkelde en paarsche boe
nen, die een belangrijk gehalte aan blauwzuur be
vatten, in het bijzonder de paarsche.
Opgezet met veel water en goed afgekookt, zijn
deze boonen als voedsel voor het vee onschadelijk.
Voor den men/sch blijkbaar piet temeer nog waar
zij tegelijk met aardappelen werden gekookt en deze
dus ook van het blauwzuurhoudend wat,er doortrok
ken werden,
Te Rotterdam is in 190-3 onder de bootwerkers t
dezelfde wijze een massa-vergiftiging geconstateerd.
In het laboratorium van den Gem. Ke,uringsd!en>
te Nijmegen is deze zaak nauwkeurig onderzochte:
naar bovengenoemd blad verneemt, zijn er maatre-: -
len genomen, om de nog bij winkeliers aanwezige bc -
nen te verwijderen.
Gemengd Nieuws.
■Ie eerste niet voldoende kende, of er niet door lot stelling. Wat men daar Ic kort schiet in bemesting, binnen niet al te langen tijd er 11 nieuwe Christ. scbo-
- grondbewerking, watercapaciteit, absorptievermogen en iep 'uoioisoSuafteq lam sjjaz sr joh •üagfiJïf fiq uoj
andere eigenschappen van den bodem, kan fnen niet dil aantal zich nog uitbreidt.
;i© wisiu juvi uuiutuuu n
Ti "uil1 et beoogde doel geraakte.
Hel afzonderen van „zaadvaste' hybriden, met be-
SCOTT'S TOCHT NAAR DE ZUIDPOOL.
Hel „Berlincr Tageblalt" publiceert een uitvoerig
bericht van kapitein Scott over diens tocht ine!
„Terra Nova", dat tegelijkertijd verschenen is in
„Central News". Aan dit bericht is het volgende 011 -
leend
Nadat het op den 25en Januari 1011 van Kaap
Evar.s vertrokken dépot-détachenient beslaande uit 12
man, 8 ponnies en 2 hondenspannen, den 30cn Ja
nuari de hoofdopslagplaats aan de "groote ijsbarriére.
7 mijlen van Hutspoint, opgericht had. vertrok da
expeditie naar een punt 2/ mijlen Z O. gelegen. De
omstandigheden waren ongunstig: een zachte sneeuw
vlakte en een verschrikkelijke sneeuwstorm, die dri
dagen duurde. Den Sen Februari trok de expedit -
verdcii naar het zuiden. Den 16en Februari werd 1. i
zeer slecht weer 2 ponnies gingen in den sneeuw
storm verloren de 791/3 graad zuiderbreedte liereik
Scott keerde met de hondenspannen naar de hoofdep-
stagplaais terug. Een spin viel onderweg in een ij
scheur. Helaas bleek, dat de storm hevige verw ;esiingtn
had aangericht in deze onK':«iiD!a,iK
De pcnnics leden ontzettend e:i Scyt' moest terug
gaan naar Hutspoint. Eerst trachtten Seoh's medewer
kers. de luitenants Bowers, Garrald en Crea,»- HuL-
point te bereiken. Den lsten Maart werd het deta
chement door de moeheid der ponnies gedwongen,
in den naeht stil te houden, 's Morgens tegen vijf
uur werd de expeditie gewekt door een ouaangennan
geluid. De mannen bemerkten tot hun schrik, d;.
ff,bout
doó;
Feuilleton.
aai;
ROMAN VAN RUBOLF ILAXS BARTSCH.
f pn Himmelmaye.r vertelde ook allerlei jachtgescliiede-
nissen van Hans, die ook reeds op Straga veel stof
j. plnl-ot vermaak hadden gegeven.
Op Johannisdag hacl Hans eenigszins on.tsteld en,
-.verlegen een, blind geladen jachtpatroon, uit, de na-
llllyfcijheid. van de jachthut meegebracht.
Het kleine, houten jachthuis in de nabijheid van
fStraga was meer gebouwd geworden voor een, ge
zellig verkeer der gasten in herfst en winter, dan
5 wel om te voldoen aan den drang naar eenzaamheid
franctvan baron Han®. Het was mogelijk om daar een be
is Phaaglijk leventje te leiden, en opdat er niets zou
edorponitbreken, ook in het oog van de verwende gasten
i uit de stad nieE werd alles zoo gemakkelijk en mo
dern mogelijk ingericht. Zelfs een closet ontbrak niet,
maar het; was zoo ingericht, dat als men in deze ge
legenheid klaar was, en men aan den, ketting trok,
-r een schot losbrandde. Elke nieuwe bezoeker
•loog er in en verkondde aan het grinnekend luiste-
end gezelschap het einde van het drama, om ont
steld het closet te verlaten.
Het was een grove mop, maar allen moesten lachen
of zij wilden of niet, zelfs de eenigszins preutsche
fiÜ Helene Ruard gierde van plezier, toen Himmelmayer
0 op zeer leuke manier de situatie schilderde.
P Xa dergelijk en oud-Duitschen humor, kwamen er ook
J «eer oogenblikken van heel fijne stemming, iets van
JtJrban of Mückenbrunn, die met, zijn heidensche gods
dienstfilosofieën de beide schoone katholieke dames
1, dermate in ontzetting bracht, dat hij er de voorkeur
aan gaf, naar het slot Straga terug te keeren. waar
heeJiij de volgende weken in volslagen eenzaamheid door-
;K gracht.
\-a jen etei| sloeg Hans voor te zingen, en daar
j
j er ongeoefendeni bij waren,, nam hij liet niet Himmel-
mayer op zich om den geleerden dokter Trojar. die
I van Duitsche liederen geen idee had, de schoone Wee-
j nerin en Helene Ruard af te richten.
Dat vulde dezen 'avond en bijna eiken op het slot.
Daar mevrouw Utta de eerste sopraan moest zin
gen en zuiver en, met gevoel zingen kon, behoefde
Himmelmayer haar alleen de tekst der liederen en
de melodie te geven. Wat verouderde volksmelodieën
of wat jolige muziek altes bont door elkaar,
zoodat tusschen, vroolijk lachen en diep geroerd zijn,
mevrouw Utrta zich flink keen en, weer getrokken
gevoelde Zij hield immers van afwisseling en emotie.
Hans nad zich met Helene Ruard wat, afgezonderd1
en leerde haar ernstig en vriendelijk het een en
ander van deze mooie liederen begrijpen. Zij had een
goede altstem, die hem in, verrukking bracht, en zijn
moeite volop beloonde, ofschoon, hij eerst liever de
leermeester zou zijn geweest van de mooie mevrouw
Utta. Maar de bewondering, ja opgetogenheid van,
het meisje gaf hem nu veel vreugde. Hij-opende haar
een wereld, waarvan zij evenals Trojar niemendal
wist en, met al haar talent was zij als verwilderd
met haar operetten en, walsen. Elk nieuw lied was
haar een nieuwe bron van, verrukking en daar Hans
met dit wufte, verwende kind met vroolijke wijsjes
was begonnen, waarover men kon lachen zoo bracht
hij haar zonder tegenstand dAar waar hij haar wil
de hebben. Er had als 't ware met het meisje een
verandering plaats gehad. Wel gekscheerde zij met
Hans en was een weinig coquet tegen, hem zoo
als zij dat van het tennisveld had overgehouden,
maar toch volgde zij hem overal, vroeg bijna naar
ajle dingen en was besluuiteloos en ongedurig als
een stuurlooze boot, wanneer Hans er niet was. of
wanneer hij zich te veel met mevrouw Utta, bemoeide.
Zongen zij dan eenstemmig, dan luisterde zij met
kloppend hart naar de tweede tenor van Hans, en
vond zijn harmonische opvatting ontroerender dan de
blijde stemming van Himmelmayer en Utta. Zij hing
met haar oogen steeds op zijn lippen of voorhoofd,
als zocht zij hem steeds. En wanneer zij heel mooi
en correct song en hij haar een dankenden blik toe
wierp, dan steeg er een hooggestemde jubel in haar
op. Het wijsneuze ding was een leergierig kind ge
worden, en zij wist n,iet hoe.
..Wacht maar eerst, tot wij drieën in Straga, die
heel oude dingen spelen. Orlandus Lassus, Pales-
trina of van Handel of Back. Dan zult ge nog
eens oogen, opzetten. Bruine, groote oogen."'
Dat dreef haar, dat het verblijf op Rankeustein
bekort werd. De dames op Straga konden n,iet komen
en zij verzochten mevrouw U-tta, dat men naar Straga
zou komen.
Mevrouw Utta keek I-lelene Ruard stil aan en van
dag tot dag verbaasde haar hart zich meer in bang
begrijpen, van wat hier geschiedde.
Helen,e Ruard vroeg haar vriendin ijverig uit. toen
Plans op zekeren dag- niet te voorschijn kwam en in
zijn kamer bleef. Of het zoo beslist vast stond, dat
hij nooit naai' Weenen zou willen komen?
„Neen, die gaat niet van hier," zeide mevrouw
Utta ernstig.
„Maai- hij ia op ende op cavalier; zijn verschij
ning, zijn talenten zouden hem daar een schitteren
de positie doen verwerven."
„Hij haat dat alles."
„Ja ,hij is een wonderlijk mensch. Hoe het leven
op Straga zal zijn?"
„Eenzaam, eenzaam, zonder ijdelheid en stil."
„En daarvoor lijdt en ploetert hij zoo," zuchtte
Helene.
„Hij? Ik dacht, dat hij de zorgen voor wijngaard,
veld en hof aan zijn dappere moeder overliet, en
alleen droomde en jaagde!"
„Ja maar weet ge dan niet wat hij op zijn kamer
doet?"
„Neen."
„Hij schrijft. Hij beschrijft zijn jachtavonturen,
zijn ervaringen, zijn daden, zijn gevaren. De officieren
hebben het mij verteld, hoe heerlijk, hoe talentvol,
ja hoe geweldig hij in zijn vaktijdschrift de jacht-
wereld van deze dingen vertelt. Anen zeggen, dainij
de Homerus van de jacht is. Heel anders dan de
anderen pakt hij het aan; met dwingende oerkracht
I spreekt hij van zijn bitter leven en tobben in deze
eenzaamheid, dat zelfs menschen, die van de jaci
niet houden, half dol worden cn im i net geweer
bosschen ingaan. Men verbaast ziek over de geke< i
nieuwe wijze, waarop hij alk-s schildert; nog niemand
heeft zulke woorden kunnen vinden er. zeim de hoog
heeren aan het hof letten er op, of er niet wem-
een. vaji zijn schilderingen verschijnt, ik heb reeds
iets van hem gelezen. Het doet je soms sidderen. Hij
heeft ook reeds op menschen geschoten cn met
de meisjes in het bosch maakt hij het heel kort,"
Mevrouw Utta werd rood. Haar had hij daar
alleen de hand gekust.
„En weet je, waarom hij schrijft?"
„Neen."
„Van, het geld, dat hij daarvoor ontvangt, betaalt
hij de hypotheekrenten voor zijn oud slot."'
„Ach," riep mevrouw Utta luid. „Dat is mooi.' Dat
is mij nieuw in. hem. Dat acht, dat verheft
hem."
„Daarom zeide ik u toch, dat hij 0111 zijn kasteel
vecht. Het is toch ontroerend, dat een edelman voor
zijn oud familiegoed zich zooveel geweld aajuloet. in-
plaats van de buks ter hajid te nemen, en daar
mee door het bosch te dwalen, is hij thuis en
schrijft en schrijft, dikwijls nachten lang; ook hier.
Wij merken overdag niemendal. Hij is vroolijk en
lief, maar de dienstboden weten hel. Aan de afge
brande kaars, aan de restjes sigaar en den dikken
brief, dien zij op de post moeten brengen, merken
zij, hoe hij werkt om zijn geliefd slot te steunen
en te stutten.'"
Mevrouw Utta was zelf ook bewogen. Wat dat
alles door haar bloed ging. Hij werkte! Leed en.
streed, en zwijgt! Neen, ni.et tegen allen. Helene
weet het, en ik niet!
„Kon men hem maar helpen,"' riep het meisje op
een toon, die bijna kwelling en verdriet verried, „ik
kan je niet zeggen, Utta, hoe groot mijn medelij
den is."
„Trouw hem," zeide mevrouw Riessel zeer lichten
vluchtig, keerde zich af en ging heen. door de gan
gen dwars en scheef door het labyrinth van wijnloof
terrassen en was spoedig noch te zien, noch te vinden.
