RONA
Van Houten's
Cacao
IIS
lino
Slag bij Sergen.
Se Molen m den Kouden Grond.
Moeders geeft uw kinderen
dagelijks
aart
Gz.,ï
U
geld".
Zaterdag 5 October 1912.
ó(>e Jaargang. No. 519-1.
Helios Van Voric.
Vici kolommen van de Ba*neele armee werden voor
den Herval bestemd; de frenst0 on<ior bevel van den
l.illei-Hl:r-eeneiml Hermr^ samengesteld nrt 900»
rtnseen en 2o»0 ®"B^,iScben De rechtervleugel van
paarden; zij stond onder bevel van den luitenant-
generaal Abercromble en was uitsluitend bestemd oni
dn.e rechtervleugel der onzen In 'n grooten boog langs
de Zuiderzeekust om te trekken, eene taktiek der
Engelschen, die, luid zij mogen, slagen, voor de onzen
TWEEDE BLAD.
liet klad en de school.
Xxviir.
Za akonderwi,i\
Zaakonder wijs o, daar meent die maii 'dat
dc kindereu alles echt moet laten zien. en dat
geen woorden moogt oebruy&n.
tmer-j \\:ie zoo spreekt, nu, die heeft het glad nis.
Bles- (;<x.u woorden gebruiken P
'Maar dal doe ik op «dit ©ogenblik toch. zelf, ïnu
zaakonderwijs ga geven over zaakondeewfijs.
mer>%loc zou een lcoraar in «jesehicdenis dc zaken uit
iet verleder} kannen moodoelen zonder >voo;xlen?
mwa- ^]s m.ia aan. zijn jongens verhardt van Napo-
P01**--, ons tocht naar Rusland, zoo levendig, dat de jongens
kar'f met hun heele hart bij zijn, dan geeft hij zaak-
•erza-rtU]e]Wj.s ^o0 mooi als je 't maar denken kunt.
[rn a]s hij zijn. jongens bracht bii oude gevels, dus
reed-jjjj ^ingen^ cn hij opéhdc hun oogen niet door
wor" ijn woorden, of hij liet ze documenten zien, 'b.y.
uidschriften, die zo niet begrepen, dan gaf hij geen
orde onderwijs.
ilder. /aakonderwijs dat is. je leerlingen bij de wor-
1 tar e lijklieid brengen, zóó, dat ze haar zien, de werkc-
ijkheid van liet nabije of het verre, in plaats of tijd.
zihnclijk of geestelijk gebied. En daartoe gebrui-
-n we de dingen, de modellen, de afbeelding, o, maar
jaast en zelfs bij dat alles toch ook de woorden. En
laartegenover slaatformalistisch onderwijs, waar geen
1 ven in zit cn dat geen leven wekt.
Wc gaan samen naar-het Rijksmuseum, ik wijs
Rembrandts Staalmeesters en zeg: Dit is ccn won-
J ibr van schoonheid. U zegtdie mannen met dip
,d6.n' hoedenVan dat mooie* zie ik niets. En toch is het
zoo houd ik vol. want de heele wereld zegt het.
ileb ik ii nu bij Rembrandi's schoonheid gebracht:*
orandt was er ijl al zijn schoonbei'4, cn gij waart
i v.ok. Gij slondt tegenover elkaar. Maar er was geen
geia laiirakiiig. Die schoonheid bleef voor u verborgen. On-
lanks uw geopende oogen zaagt ge niet. En nu be-
Fe- .loeit zaakonderwijsuw oogon te oppnen, dat ze w e 1
vaar-men. Zoolang Rembrandt's schoonheid u niet ontroerd
ar, 1 heeft, is al uw opgeven daarvan maar napralerij:. for-
irrie-malisme. doodo kennis. Daarom vordert zaakonder-
eenwijs twee dingen: de vatbaarheid van den leerling oln
L stel te i)egrijp:-n, te gevoelen, en dc kunst van den .meester,
wali-om aie vatbaarheid in werking te brengen. De gevoe-
perst lige plaat moet er zijn én 't zonnelicht* en anders
krijg je nooit een photografie. De heele kunst van
gor l f -derwijzen beslaat in het wekken der geesten, zoodat
>rc leerlingen kleine en groote zelf de- stoffe-
hthe, Iijko en geestelijke realiteiten gaan zien en ervaren,
drie-En wie zulk onderwijs geeft Fröbelonderwijzeres,
lcoraar. predikant, professor die geeft goed zaak
koe- onderwijs.
Onze gehecle school, lagere en hoogerc, zil vol van
wen- pakhuiskennis. Kisten en balen vol worden geladen en
twee overgeladen. Dat goedje leeft niet, 't is alles netjes
vier ingepakt ter verzending. Hoeveel Studenten in de lette-
bo- ren komen in aanraking met de ziel der dichters, ver
aten, klankt in hun taal r Ze „leeren' literatuur, zooals
onze kleine studentjes in de lagere school leeren„Op
vul- ilen kleigrond worden verbouwd tarwe, haver, booncn,
suikerbieten, vlas. cichorei, enz." Hebben ze die. al
is 't in den schooltuin biji de botanieles, «ooit leeren
kennen r Neen, nimmer, tarwe niet, haver niet, boo-
slder. neai niet, suikerbieten niet, vlas niet, cichorei niet,
tot en enz. ook niet. 'I Hoeft ook niet, ais ze-, 't maar
kunnen opzeggen.
Daartegen nu gaat hel pleiten voor zaakonderwijs.
Niet tegen het opzeggen, maar tegen het enkel op
zeggen. Tegen de vern is bes chavingTegen de schijn-
cultuur. JAN L.
deze divisie, waarMJ paarden, en 4 stukken ge- dc- ergste gevolgen, had kunnen hebben,
schut, moest van, p'^ten uitkomen over het strand.
en den grooten, ''„anddijk; een gedeelte der infanterie
tto acv .perduinen in bezit nemen en de dor
pen Kami- e"u Qroet flank nemende, den weg
oancn voo"r de.n linker-vleugel, die over dei, Slaper
dijk iiO' >st uitrukken, om zich met den iwhterv teu-
ge. ta vereemgen en dan gezamenlijk Groet cn Ber-
aan te vallen.
De brigade vap den Engelschen, gen,eraal-majoor
J "Alanners inoest achterwaarts in reserve blijven, terwijl
drie bataljons Russen, honderd jagers en eenige ar
tillerie te Krabbendam werden geplaatst, teneinde van
«laar den aan,val op Warmenhuizen te kunnen onder
steunen.
De tweede koionne, onder bovel van gene raai Dun
das, kreeg tot taak de dorpen Warmenhuizen en
Schoorldam, door de onzen bezet, aan te tasten;
te dien, einde jnoeet de eene brigade zich over Eeei
gen burg en, de andere over Harenkarspel en Tuitje-
horn zich naar het eerstgenoemde dorp begeven, on
dit traclite-n te bezetten.
Was Warmenhuizen eenmaal genomen, zoo moes-
Aangezien deze beweging veel meer tijd vorderde
dan die der andere kolonnes, moest Abercrombie zich
reeds in den namiddag van den 18den op man5<-h
begeven en wel in twee kolommen, de «ene van
Winkel en de andere van Aartswoud uit, teneinde
den volgenden dag op het oogen blik van, den algerrn-.-
uen aanval te Hoorn te kunnen zijn, om vervolgens
vanuit deze stad Purmerend ie l>enaderon en te be
zetten. Hetgeen hem verder te doen zou staan hing
natuurlijk geheel on al af van de verrichtingen en
den uitslag der ondernemingen van centrum en rech
tervleugel. Slaagden deze kolonnes er in hunne posi
tie aanmerkelijk voorwaarts te brengen, zoo zou Aber
crombie de zijne hiermede iu overeenstemming moe
ten brongen, teneinde gezamenlijk op Amsterdam
het doel van den Engclsch-Russlschen inval, aan
te rukken.
Glashelder blijkt uit dit algemeen „strijdprograju",
dat door dc beide vleugels do hoofdaanval moo-st
geschieden, een.e beweging die er op aangelegd was
de onzen langzaam maar zeker door een omtrekkende
marachroüte van achteren aan te vallen en door de
bov. van geue-
be «|U.U was om
veumüi te houden
- aanrukkend*-, met
iinlg de beerschen-
1912'
gtfes-
o\ er-
>>en|
iram-
zooj
ier-
plan-
ketj
koon
rl.
)tarid
ten de beide brigades te zaïnen met de drie Russi- massale overmacht te verpletteren. Do beide kolom-
sche bataljons, te Krabbendam geplaatst, het kanaal men van het centrum moesten zich gelijktijdig voor-
(thans N.-II. Kanaal) overtrekken en zich op Schoor!- waarts begeven, doch dienden voornam< hjk ter ou-
dam werpeix, om den linkervleugel vaif den op Ber- dersteuning der beide vleugels.
gen aanrukkonden luitenant-generaal Hermann te De algemeene aanval moest op de hierboven «au-
dekken, en diens onderneming te ondersteunen. gegeven punten gelijktijdig ondernomen worden bij
De reserve eindelijk van deze koionne, bestaande het aanbreken van den dag van den 19den Septem-
uit 4500 Engelschen en 2000 Russen, staande onder her, ongeveer ten vijf ure dus, het jaargetijde in aan-
bevel van, Prins William van Glooester, moest post merking genomen.
vatten op den Westfrieschen dijk, tussohen Eenigen- De Russen, waren evenwel vol ongeduld en, blaker
burg en Simt Maarten, ten einde zoo uoodig bijstand van strijdlust; misschien ook wenschteh. zij don
te bieden of den aftocht te dekken. flegmatieken Brit een voorbeeld te geven of wilden
De derde kolom, sterk 5000 man, kreeg bevel om alleen de eer der overwinning behalen, in elk
onder bevel van 'dèn luitenant-generaal,. Pulteney de &eval, de Russische generaal-majoor Southoff rukte
dorpen aan den Langedijk binnen te vallen en wel '-'eeds om half drie uit, een uur later gevolgd door
•van twee zijden; de eene brigade moest over Dirks- zÜn landgenoot luitenant-generaal Hermann. Het
horn trekken en trachten door haar artillerie-vuur de duurde niet lang of de troepen van eerstgenoemde
onzen te noodzaken Oudkarsp^l t,e moeten ontrui- maakten zich meester van de duinen hij Kamp; die
men, terwijl de andere Schagen als uitgangspunt ne- van generaal Hermami, langs de Slaperdijk afkomen—
mende den post in, eten Heer-Hugowaard op den 1 de, handelden eveiizoo met de travers, die de Fian-
rechtervleugel in de flank en van achteren moestschen aan liet einde van dien dijk hadden opgericht,
aanvallen en trachtende overmeesteren. i terwijl zij een veldstuk je," aan den ingang van Groet
Het was bekend, dat deze stelling door zijn water- geplaatst, voor goeden buit verklaarden,
wegen ae sterkste was, maar wanneer ondanks dit De Franschen, door dezen onverhoedschec. nachtelij-
alles generaal Pulteney zijn doel mocht bereiken, ken aanval verrast, boden slechts woinig tegenstand
Op hetgeen de Krahschen Inmiddels in hun hild
voerden. Deze. ondettusuchen vau den schrik, door
den plotrelliigeii nachtciijkeu overval ^loorzoaki, be
komen. hadden onderwijl stelling g. romen hter sloo-
ten. heggen en struiken, van waai zij, als tirailleurs
verspreid, eene verbazende «lachtiug onder de Rus
sen aanrichtten, die bovendien zeer •«.- leden van
hun efgen kamereden uit de d :;cn. di meenden de
ouzen onder schot te hebben
Dc tweede Ruee'scfcc lini
raal-majoor Arbinew, dtc- f
de reserve uit to maken,
eu vermengde zich, uit, hare
d? eerste en vermeerde de
de waporde.
De onbesuisde drift der troepen v.crd er n-i -t min
der om en als een stormwind vielen zij op het dorp
Schoorldam aan en namen er bezit vq.ii. Van hier
ging het op Bergen, aan; utcis was er wa- hen tegen
kon houden, allerminst de gedachte, dut zij zich veel
te ver begaven van het centrum en de kans !i' peu
hiervan afgesneden te worden. Ontze ttend waren de
verliezen die zij op dien tocht lang» het kronkelCiKl
duinpad loden, hen toegebracht door de lu de duinen
eenerzijds en in. de boschj s anderzijds verscholen
Fransche tirajlKurs.
Hoe de positie dezer duizenden op Bergen aanruk
kende Russen inmiddels geworden was' kan men na
gaan, uit hetgeen den Engelschen, gene raal-majoor Man
ners overkwam. Deze had bevel ontvangen van gene
raal Hermann hem naar Bergen te volgen, doch toen
hij met zijn troepen den Slaperdijk verlaten had en
den weg naar Schoorl wilde inslaan, vond hij dezen
post bezet door de Fransche troepei^ die, na de
onstuimige Russen te hebben laten voorbijtrekken,
daarna kalmpjes hun,n,e positie wederom hadden be
trokken..'
(Wordt vervolgd.) C. P. BREED.
Burgerlijke Stand.
J.V SEPTEMBER 1799.
Z. K. H. de Hertog van York had onmiddellijk na
zijn aankomst het opperbevel over hgt Engelsch-Rus-
sische leger &wïi gnomen eiï zijn hoofdkwartier
te Schagerbrug gevestigd, -ongeveer "in 't centrum
di.s der sterke Zijper stelling.
De Hertog, van hetzelfde beginsel nitgnnde als1
indertijd generaal Brune geleid had tot den aanval op
de Zijpa (10 September), besloot onverwijld van zijn
overmacht gebruik te maken om zijn vijand onverhoeds
met zijn geheele macht gelijktijdig en op alle punten
aan te vallen, teneinde dezen te noodzaken om zijn
stelling benoorden Alkmaar te ontruimen en aldus de
Eiig.-Russische positie een flink eind vooruit te bren
gen.
Toen dit plan eenmaal vaststond werd besloten
hieraan zoo spoedig mogelijk uitvoering te geven, en
wel op den 19den Spetember. Zie hier het plan van
aanval en de genomen beschikkingen, getrokken uit
een Engelsch werk door den bataljonsclief Mac Carthy
in. liet Fransch vertaald en uit het rapport van den
moest hij de onzen zoover mogelijk terug dringen
-door aan den eenen kant Schoorldam te bedreigen
en daardoor generaal Dundas te ondersteunen en
aan den anderen kant sterke troepenafdeelingen af
zenden, om op onzen rechtervleugel alles schoon te
vegen en ruim baan te maken, daardoor verbinding
krijgend met de vierde koionne, waarover straks
meer. In ieder geval zou een bataljon op -den Lauge-
dijk in reserve moeten blijven.
Rest ons nog de vierde koionne. Deze was samen
gesteld uit 9000 man Engelsche infanterie en 160
in hun front, doch trokken zich terug op hun rech
tervleugel in de vlakte.
De groote aandrang der Russen in de duisternis,
op een smallen weg en beperkt terrein aan den voet
der duinen verwekte hier de grootste wanorde; men
kon vriend van, vijand njet onderschelden en moest
meer lijden door eigen verkeerd gericht vuur dan
door dat der onzen.
Ondanks dit alles werd Groet genomen en, bleef
men in. de verwarring, die natuurlijk hand over hand
toenam, onbezonnen voortgaan, weinig acht gevende
■rberi
.AR»"
wé
riet
rgetf 1
.vaar
451
groo
3 ie de
e
aa
acht<
Hef
erf
f e u i 11 e t o u.
i
te drinken, dat is gezonder voor hen en voor hunne
zenuwen dan welke ander drank ook; maar let er
op dat ge van deze krachtige pittige cacao niet veel
noodig hebt voor de bereiding, dan zult ge onder
vinden dat ge hun voor uiterst weinig geld het
gezondste te drinken geep dat maar te bedenken is.
GEMEENTE SINT PANGRAS.
Ingeschreven gedurende de maand September 1912.
Geboren.Cornelis, z. v. Jan de Graatf en 1 rijtitje
Madderom. Cornelisje, d. v. Martinus Deulekom en
Jansjc Bouwen. Ajntje ,d. v. Jacob Tol en Nies je
Vroegop.
Gehuwd en Overleden: Gecne.
Gemeente NIEUWE NIKDORP.
Ingeschreven gedurende de maand September 191:.'.
GehuwdPelrus Appelman alhier en Hendrika Moe-
liker. Barsingerhorn.
j Geboren: Anna Catharina, dochter van Jan Ursctn
en Anna Groen. Meinouwljo Klasina. dochter van Ja
cob Mouleveld. en Maarlje Hoogland. Jenneken, doch
ter van Willem Fijnheer en Trijntje Smak.
Overleden: Gerrit Beek, echtgenoot mn Maarlje Bras,
78 jaar. Trijntje Volkers, wed. van Arie de Jong. 82
jaar. Geertje OIl. wed. van D. Wit P.Az. ,65 jaar.
GEMEENTE OüDKARSI'ELu
Ingeschreven gedurende de maand September 1912.
Geboren: Catharina. d. v. Klaas Kos en Lijsbeth'
Bookestein. Guurtruida Jlaria. d. v. Gerardus Wilh.
Meiten on .Maartje Rijper. Johanna Neeltje, d. v. Wil
lem Martinus v. d. Horst en van Bernadina de Paauw.
OverledenLourens Vis, oud 53 jaar. eohtg. van Cor-
nelia op 't Land van Dijk. Jan Steenhof, oud 71 jaar,
wedn. van Antje Termaat.
Gehuwd: C. A. Groenveld en Anlje Schridkcji.
GEMEENTE HEERH UGO WAARD
Ingeschreven gedurende de maand September 1912,
Geboren: Jannetje Alida, d. v. Jan Vader en Aahje
Smit. Grietje Dieuwertje. d. v. Dirk Grootes en Janna
Hoogland. Jan, z. v. Pieter Renses en Jansje Seho.u.
Nicolaas, z. v. Dirk Blink en Nicolaasje Mul. Hcn-
drikus Johanncs Theodorus, z. v. Petras Hendrik is
Overtoom en Jolianna Hes.
OndertrouwdJacobus Pol. 22 jaar, te Zuidseh «r-
woude en Baafje Boekestein. 22 jr., alhier.
Geiliuwd: Geene.
Overleden: Jan Beei*s, oud 60 jaar. echtgenoot \un
Maria Jongkind.
GEMEENTE HARENKARSPEL.
j Ingesclircven gedurende de maand September- 1912.
I Geboren: Pieter, z. Cornelis de Vries en Neet;je
van' der Oord. Guurtruida Margarellia. d. v. Adriamis
Sijs en Comelia Zomerdijk. Dieuwertje, d'. v. Jan K.iiil
.en Hillje Huisman. Margaretha. d. v. Gerrit Entcs
en Ililletje Vlaar. Cornelia Maria. d. v. Nicolaas N'ol-
I ten en Jantje Groen. Pieter, z. v. Jan Glas en Neeltje
Korver. Hendrikus Johannes, z. v. Jan Roozendaal en
Anna Overtoom. Maria. d. Jan Zut en Maa tje
Frederiks.
Ondertrouwd en GehuwdGeenc.
Overleden: Trijntje Stapel. 64 jr.. eehtgenoole van
•Pieter Schouten. Margaretha Entes, oud 12 dagen. Aufje
Broersec., oud 79 jaar. eehlgcnoote van Kerke Hou ter.
Gemeente XOORDSCHARWOUDE.
Ingeschreven gedurende de maand SeptemlK-r 1912.
GeborenAlida, dochter van Klaas de Vries cn
Susanna Borst. Elisabelh Maria. d. v. Jacob Groen
en van Alida Trompetter. Hendrik, z. v. Cornelis Jes
en van Geertje Kluit. Maria Alida, d. v. Jan Bmijn cn
van Hillegonda Dekker. Jacob, z. v. Jeunis van Wij-
land en Grietje Greeuw.
Ondertrouwd én Getrouwd: Geene.
Overleden: Albert Roos, eahlgen. van Maarlje Le
vendig. oud 76 jaar.
Zwijgpnd en met een aschgrauw gezicht stond hij
voor het schilderij. Het was hem of hijzelf door de
steenen der Jacobshofeis was getroffen.
Had Michel hem niet eens vertfeld, hoe gemakke
lijk het was om dengen-e, wiens beeltenis men verniel
de, zelf aan lijf en leven te treffen, als men de
spreuk maai- wist, die bij dit duivelsche werk be
hoorde.
Heinrich Neuhaus' streek zich langzaam door het
haar. Hem plaagde zoo dikwijls een borende pijn in
do hersenen. Sedert hij zijn fluit niet meer bespeel-ll
de, sedert hij de viool van zijn vriend niet meerjl
hoorde, had hij dit kwellende gevoel.
En nu zag hij zichzelf daar zitten aan den weg
van den doode^ met een gebuild hoofd, den naakten
arm dreigend omhoog geheven. Hij richtte de donkere
oogen wijd open, als zag hij ver in een donkere toe
komst, waarvan, door profetenhanden de sluier was
weggerukt. i
De dominé ha4 er niet het minste besef van, wat
zijn zwijgenden gast vervulde, die zoo dikwijls n,aar
zijn werk keek.
Hij had kleuren op het palet gedrukt, mengde,
streek zijn verf neer en bekeek het resultaat.
Hij ging door met de gekwetste plek weer bij te
werken. Toen zuchtte achter hem de kreupele, als
lijdend aan een groote lichamelijke smart en ©er de
dominé hem iets had kunnen vragen ging hij heen.
In .den nacht daarop was er brand uitgebroken
achter liet dorp in de 9chuur van den waard uit Het
Lam. Daar lag veel stroo, dat de herbergier, die
daarin een, drukken han,del droef, wijd en zijji had
opgekocht.
Het was een ontzettende walm die daarginds ver
stikkend opsteeg en toen men de schuurdeur open
trok lekten nijdige, gele vlammen naar buiten, en
weldra kwamen zij ook door het dak. Ver in den
omtrek werd alles door 't fantastisch licht beschenen.
Een gillende kreet liep er door het slapende dorp. En
de honden begonnen te blaffen en te huilen.
Maai- met schreeuwen en jammeren laten zich
geen vlammen beteugelen. In de putten werd het ijs
stukgeslagen door zwoegende mannen en bij de bron
nen hingen spits en glanzend de ijskristallen.
Vrouwenhanden, wrongen zich lu radelooze smart en
toen er bij het pompen uit de slang niet anders
kwam dan wat borrelende lucht, toen brak den be-
daardsten Jacobshofer toch het klamme zweet uit,
en luide vloeken en verwenschingen weerklonken,
die den hemel tot in zijn uiterste hoeken zouden
hebben doen branden, als God hem niet zoo ver vau
de mens oh en een soliede plaats gegeven1 had.
Maar er was een vredig en stil schitteren, hoog bo
ven Jacobshof. Zelfs de maan keek lachend en ver
trouwelijk neer op wat daar beneden gebeurde.
Op de akkers achter de brandende schuur lichtte
ver de bevroren sneeuw. Nu eens bloedrood, daji
weer geel als het grillige zonlicht liep het schijn
sel van het vuur over de rijen der mensehen, die
met radelooze gezichten bij de pompen en de spui
ten stonden.
Nu had burgemeester Schuize zijn hoofd niet dik
in doeken gewikkeld. Blootshoofds en slechts met een
durne kiel aan het lijf, stond hij 'laar, een langen
stok met ijzeren -punt in de handen, het b^ardelooze
gezicht met den brutalen kin door den vlammen
gloed ouistraald.
In harde, bijna, wilde spanning keken zijn oogen in
de vlammen en den vonkenregen, die voortdurend
oplaaide. Hij wachtte het tijdstip af, om neer te
trekken, wat niet te redden was. Zoo nu en dan
riep hij, zonder de oogen van den vuurgloed af te
w°iiden. een bevel aan de andere mannen. En dan
deden allen precies, zelfs de hoofdman der brandweer,
wat hen bevolen werd. Alleen, het vuur zelf, dat
stoorde zich niet aan, Schuize.
Over het hoofd van den man heen vlogen kleine,
gouden, vogels, die hij niet zag. Omhoog en omlaag
duikelde» zij, als vlinders in hun liefdesspel. En dan
stormden er ettelijke in den diepen, zwarten nacht
en achter hen laaiden de vlammen njet nog groo-
t.;re kracht, als wilden zij den weg hunner kinderen,
lachend zegenen. En verö- r bouwden die gouden vo
gels zich gouden nesten. En midden in die zware rook
wolken zag men, een schaar duiven, onophoudelijk vlie
gen. stom, verdwaasd, als in een ban gevangen.
De lange Frederik had zic-h dien nacht half lam
getrokken aan het klokketouw. Van Breithof en Ho-
henweiler kwamen de brandweermannen. De hijgende
mannen hing het ijs aan baar* en snorren. Over de
steenhard bevroren akkers hadden zij. eiken omweg
vermijdend, hun spuiten -en pompen gesleept
Maar men-had spuiten en paarden wel thuis kun
nen laten. Als onder een ijzeren, vuist hield de grim
mige koude het reddende element gevangen en zij
gaf het niet vrij, ondanks alle bidden en vloeken,
evenals een vrek. die in tijden van grooten nood de
hand op den buidel houdt.
Tot vlak by de kerk was de braud xwi reeds geko
men,. Het achterste deel van het dorp stond in laaten
den gleed, die in duizend gele en bloedroode tongen
oplekte. Stap voor stap, als in bitteren strijd ging
Schuize met zijn mannen terug. Op het plein voor
de kerk bleef hij staan. Het zweet liep hem tappe
lings lan.gs het hoofd. Zijn brutale kaken maalden,
als wreef de man iets stuk tusschen zijn tanden.
In het verdere gedeelte van het dorp was het on
heilspellend stil. Zelfs de honden hadden hun blaffen
gestaakt. Zoo uu en dan huilde er een luid en ang
stig, alsof het dier begreep waarom het dezen nacht
ging-
De hoefslag van galoppeerende paarden, werden
eensklaps hoorbaar. De molenaar vau den Koutten
Grond met zijn knecht Michel kwamen aan.
De zware paarden keken angstig en wierpen de
koppen omhoog, toen zij dichter bij den vuurgloed
kwamen.
De molenaar sprong van zijn paard af en bond
het dier aan een boom op het kerkplein. Dan wrong
hij zich door de menschenmassa heen, vlak voor het
vuur.
Ma,ar naast den, knecht, die op zijn paard was blij
ven zitten en bij het paard van zijn meester halt
hield, drong zich Heinrich Neuhaus. Op den stoep
van het schoolhuis had hij gestaan, al reeds lang.
Niemand wist hoe lang reeds. Zijn gelaat was rood
en heet. alsof hij ook dicht bij het vuur was ge
weest. In zijn oogen was ©eif schuw en rusteloos flik
keren.
Michel had hem niet -zien komen. Hij keek oudc-r
zijn muts uit over de menschen lieen naar het vu r,
dat nu heel dicht bij het huisje van Beth. het -e-
meentehuis had aangegrepen. Hetzelfde steenen 'ra-~
i meeittehuis, waarin gedurende den grooten oorlog de
Zweden de politiedienaars doodsloegen, die voor de
I ovens op versche papnekoeken stonden, te wachten.
I Dan trok een hand aan de lange kfel van oen
knecht. „Michel," zeïde de kreupele met een grij.is-
lach. ..rijd jij nu eens daarginds heen. naar de linde
van keizer Karei en vraag eens wie dit gedaan heelt
in het vervloekte Jeruzalem." Hij wees met ultgestrek
zen arm naar de plaa:s waar de brancl was uitgebro
ken, en hij hield zijn fluit Lu de hand, waarvan de
blanke kleppen iu den gloed schitterden.
„Heere God,'' /.eide in plaats van een antwoord te
geven, de ku,echt. ,,Je zult nu toch zeker niet wil
len spelen,?"
Toen zette Heinyioh de fluit aan zijn mond en
blies voor de eerste maal na den dood van zijn.
vriend daar weer een toon op, een gillende, merg en
been doordringende toon, waardoor de paarden van
den molen wild opsteigeTden en de menschen sciireeu
wend wegdrongen.
Het duurde enkele oogenblikken vcor en ak-er de
kn,echt de paarden tot rust had gebracht. En toen
dit eindelijk gelukt was, toen was de kreupele ver
dwenen.
Maar de Jacobshofers rondom zeiden, dat zulk een
ramp best iemand van zijn gezonde zinnen kon be-
rooven.. Vooral zulk een kreupelen muzikant, dletjOch
al zoo heel anders was als een gewoon mensch.
Er is bij den grooten Jacobshofer brand een won
der gebeurd. En het geschiedde zooals alle echte
wonderen geschieden. Niet voor de oogen van ieder
een. zoodat daar een akte van kon worden opgemaakt,
zooals het zich had toegedragen. Neen, het was zoo.
dat er harten waren die het besr^urden, dat zij, en
zij alleen iets hadden gemerkt. Iets dat boven li"t
nuchtere en alledaagsche uitstak.
Deze harten behoorden aan Beth en Stunden-Wil-
helm. De burgemeester en de molenaar, en do reu-
zensïerke mannen en al de anderen met hun met ijzer
beslagen stokken en haken, hadden wel muren en
wanden omgehaald en ingedrukt, maar het -wonder,
het wonder alleen had den brand halt doen houden
voor de kerk.
