Grepen mi Lisua- i Mn.
De Hen van den Kouden- Grond.
m «A-
das ontruimde deze stelling njet, voordat het vuren niarsch, zich persoonlijk aan ac! na.ad ziju-i ..o p.i.
aan zijn rechtervleugel geheel had opgehouden. stellende. Tn plaats van gcoo.cn tegens'.anti le onlnioc-
Thans rest ons nog de beschrijving der verrich- ten. zooals verwacht was, vond hij <la itngelsdien 111
tingen van de brigades op den rechtervleugel der En- vollen aftocht, hij welke gelegenncia een ambulante
gelsche armee, onder bevel van luitcnaü'.-generaal genomen en ecu 100-tal gevangenen gemaakt woden.
Pulteney. Deze troepc-n stelden zich eveneens bij 't Oudkarspel vond hij zijn verloren ar.ideiie cn:g
aanbreken, van den dageraad in beweging en wel die c'n Jtoewel de si ukken van <la ba.te.'jcii g.:wo.p;n tra
van generaal-majoor Coote vanuit Schageó naar het xcn. hadden de Lngelschjtn lijd en geleast (Jkiu ouib o-
Niedorper Verlaat, en die van generaal-majoor Don kon om ze mee te voeren.
naar Dlrkshorn, De luitenajrt-generaal, die zich bij Onze verliezen te Schoorldam c.n Oudzaispe! g-te
deze laatste brigade bevond, deed liet 2de bataljon Óen waren evenwel zeer groo.ruim 1000 man, e- n
van het 17de regiment links afwijken en volgde met verlies. hetwelk de vijand dien dag in bovengenoemde
liet overige gedeelte der brigade den, loop vn,n den pualson zekelr niet geleden zal hen oen.
dijk in de richting- van. Oudkarspel, eeno marschroute
C. iirciifi
spoedig.
Tempt
Uwpera i
Do adi
overaj zoo nauw beperkt, dat men ternauwernood een,
aantal manschappen naast elkander kon laten opmar-
cheeren.
Hoewel de onzen getracht hadden door het op
werpen van, veldwerken Oudkarspel en daarmede den
toegang tot den Langedijk te beveiligen, was de tijd
te kort geweest, om geheel en al in de gebreken
Utrecht,
Ooiober 1912.
C. P. BREED.
Zaterdag li) October 1912.
5,6e Jaargang. No. 5202.
TWEEDE BLACK
De aanval op Sclioorldam
en het gevecht bij Oudkarspel.
19 SKPT. 1799.
De centrale kolonne van het Engelsch-Russische le- dezer stelling te voorzien, vooral daar, waar de ring-
ger, onder bevel van luitenant-generaal Dundas, dijk der Bleekmeer en Noorderkcog op slechts 130
zette zich in. beweging met het aanbreken van, den, meter gescheiden was van de opgeworpen halve re- ducicn. welke door huil hoog watergehalte bijzondere
ochtendstond, dus meer dan twee uur later dan de doute voor Oudkarspel. voorzorgsmaatregelen bij het bewaren vercischen
kolonne der Russen op den rechtervleugel, die in Qp dit punit liet generaal Pulteney terstond een wc denken hierbij voornamelijk aan aardappelen, ver-
de richting van Bergen moest voorfdringen (zie vo- geweldigen aanval doen, die door* do Hoilandseh- derbieten, koolrapen c.d. is ongrtwijleid een zaak.
rig artikel). Pransche legermacht behoorlijk werd afgeslagen. Men waarover hel laasl.e woord nog niet gezegd is, maar
De drie bataljons Russen, door generaal-majoor jjet de Engelschen tot op 30 passen van, de versclian- waarbij even stellig veelal groote fouten worden ge-
Sedmoratzky van hunne legerplaats bij Krabbendam sjng naderen. waarna men hen met schrootvuur een maakt.
aangevoerd,, trokken, linksaf op Warmenhuïzen aan, hartelijk welkom toeriep, wat een verbazende slaeh- Gewoonlijk wordt bij hel bewaren van onze Icnol-
terwijl het le reg. Engelsche gardes vanuit Tuitje- ting teweeg bracht, en wat tot gevolg had, dat do en woKclpioduoten er te weinig rekening mede géhou-
horn het dorp, door de onze» goed bezet. aan de vjj^d op de vlucht sloeg en dekking zocht en vond den, dat men te doen beeft met plantendelen, welkt-
i-ech terzijde aantastte. Deze aanval geschiedde bijna aehter den hierboven, genoemden dijk. Van den schrik nog een vrij actief leven vertooncn. Een der'levens -
gelijktijdig en men slaagde er al gauw in het dorp bekomen, bracht de vijand zijn artillerie in stelling verschijnselen Is bijv", de ademhaling, een proces, dat
te bemeesterep, bij welke schermutseling een goede en rjchtte een bloedbad aan, in de gelederen der on- bij planten en dieren ongeveer op hetzelfde neerkomt.
-An T. 1 1. - i -
iag der
Ui w.rkt
ukinhaling i
de vcor'.bivnifi'cr v.
dio wa iin,'e bij plu
d o-
p iv
cvenivtigii
in
vak
ook do
al men van
i wanidoor
p'a l'. hoéft.
([•inhaling;
■de plinten..
Icine i uimto
in de aarei
st roo. grove
uitgeeft, da»
tarm'.c door
HET BEWAREN VAX KNOL- EN WORTELGE
WASSEN.
Het doelmatig overwinteren van die landbouwpro-
500 man gevangen, gemaakt en 3 stukken geschut
veroverd werden., terwijl de overige bezetting zich
wist uit de voeten te maken in de richting
Schoorldam.
Eenmaal meester va,n het dorp zijnde, was het niet
zen, doch een tweede en derde aanval bleven even- Bij de dieren immers wordt door de ademhaling
eens zonder gevolg: de vijand achtte het geraden tucht opgenomen. Lucht bestaat voor ongeveer een
van voorloopig achter den dijk te blijven liggen, vijfde deel uit zuurstof. Deze zuurstof nu verbindt zich
De generaals Pulteney en Don zagen, nu wel, dat met velschillende stoffen in het 'lichaam, waardoor
zij geen schrede meer voorwaarts konden doen, voor
alleen zaa,k voorwaarts op te rukken, maar ook om clat generaai Coote vanuit het Niedorper Verlaat do
de gemeenschap te onderhouden niet de overige troe- 011,ze.n op hun rechtervleugel en, van achteren zou heb-
penmacht, teneinde niet, het gevaar te loopen van ben aangetast, doch deze verkeerde in de onmogelijk-
afgesrueden en gevangen genomen te worden. Daartoe be.id hulp te verleenem, aangezien hij de ringsloot
werd door een, bataljon, de verbinding onderhouden vajl den Heer-Hugowaard niet had kunnen, overste
met generaal Herman.n, die langs de dunnen naar ken Deze sjoat werd geheel bestreken door het vuur
Bergen oprukte, terwijl het 3de regiment van de garde d,er batterijen, op de toegangen, aa,n de overzijde van
en een bataljon va,n liet 5e regiment zich links be- <jen fjjjaangelegd, en hij zag zijne werkzaamheden
wogen, om de verbinding" met 1 uitena,nt-gen;eraal Pul- beperkt tot een levendig artillerievuur, hetwelk hem
evenwel geen stap verder bracht.
teuey in de richting van den, Langedijk open
houden,- 1 Zeer waarschijnlijk zouden beide partijen zich den
Het overige der troepenmacht, kreeg tot taak om geheelen dag op deze manier in hunne positie ge-
Sclioorldam a,an te grijpen, hetgeen gemakkelijker handhaafd hebben, ware 't niet, dat generaal Daeu-
geaegd dan gedaan was, aangezien door de Holland- delg 7icb een onvoorzichtigheid had laten ver-
sche genie alle bruggen jva.ren afgebroken en de leiden. Aangezien de Engelschen de aanvallende
troepen genoodzaakt waren over het met diepe en partij waren, zou 't dunkt ons 't verstandigste zijn
breede slooten doorsneden terrein naar den besten geweest te wachten tot ze uit hun hoolc kwamen,
weg te zoeken, hiertoe allerlei middelen. bezigende, Daendels gaf gehoor aan den aandrang van den
zooals het slaan van noodbruggen, enz._J*oew®* Franschen adjudant-generaal Durutte en deu Hol-
warmto ontstaat en waardoor de stoffen veranderen in
koolzuurgas en water, welke door de uitademing worden
verwijderd. Dé ademhaling laat zich zeer gemakkelijk
vergelijken met het 'verbranden van steenkool^ .spiri
tus e.d. Ook hier toch is lucht en wol eveneens zuur
stof noodig, ook hier ontstaat door de verbinding met
de zuurstof warmte en o.a. de verbrandingsproductcn
koolzuurgas en waterdamp.
Door de ademhaling produceert een organisme dus
warmte, ten koste van slof.
Terwijl nu de nog op het veld levende planteau
de verliezen door de ademhaling door middel van
den groei weder geheel vergoeden, ja. de winst .het
verlies ver overtreft, is dit bijv. met aardappelen, knol
len en voederbieten in den winter niet het geval. Dezó
planlendeelen toch leven wel, maar groeien niet .meer.
Gedurende de bewaring gaan ze derhalve m gewicht ach
teruit.
Ongerekend hel verlies door rotting, muizen c.d.
- fiauwueu «m*gaan bovengenoemde producten door verdamping en
Hertog van York persoonlijk alles aanwendde om een ]aiujschen kolonel Crass cfh van,uit de verschansing j ademhaling minstens 10 pel., doch vaak aanmerkelijk
en ander te bespoedigen, duurde het goed. - uur, Voor den ingang van Oudkarspel een uitval te laten meer in gewicht achteruit.
van 7 tot 9 uur 's morgens, eer men Sc oor m on j doen door een 100-tal grenadiers. j Het verlies van water, voorzoover dit door enkel
bestormen. Maar nauwelijks waren deze buiten gekomen en verdamping is verloren gegaan, is niet zoo erg. Het
Deze goed verschanste stelling word nnrnrade ij voorwaarts gerukt of zij werden van alle kanten aan- water evenwel bij de ademhaling ontstaan is evenals al
aangegrepen, ondersteund door de brigade van gene- gevajjen door de ijlings achter den dijk te voor- ]iet geproduceerde koolzuurgas afkomstig van voor de
raai Mauners aan de zijde van Schoor!, mee net ge- scj,jjn komende Engelschen, hetgeen op densmallen voeding zeer waardevolle stoffen. Niet alleen gaat al-
volg dat Schoorldam na een hardnekkig gevec g - dijk een zoodanige wanorde veroorzaakte, dat de gre- zco het totaalgewicht, maar ook de totale hoeveelheid
nomen, werd. h uadiers niet eens in de gelegenheid waren behoorlijk voedingsstoffen achteruit.
Aangezien aan onze zijde luitenant-generaal Dumon- terug. te trekken, doch hals over kop over de borst- Nauwkeurig© onderzoekingen naar die verliezen, door
céuu door een schot in de linkerborst gekwetst wa,s weriug der verschansing naai* binn,en vlogen, bij Prof. Nobbe jngesleld, leerden, d it het niet uitmaakte
geraakt, werd het bevel overgedragen aan genei aa - wejjce gelegenheid op een der redoutes een kruit- als aardappelen onder overigens geheel gelijke omstan-
majoor Bonhouime, waarop kort daarna de geneee - wagen in brand vloog, waardoor talloozen ellendig digheden in het donker of in het licht werden bewaard,
visie in de war geraakte en hals over kop op - om ^et leven kwamen. Om andere redenen evenwel, n.1. om het groenworden
dijk moest retireeren. I Van de algemeene consternatie hierdoor ontstaan, te voorkomen, zal niemand gedurende den winter zijn
Generaal Bimne, te Alkmaar van een en ander - maakten de Engelschen Ir gebruik en volgden onze gre- aardappelen in hei licht bewaren.
derricht, gelastte onmiddellijk den, Bataafse n nadiiers op de hielen tot binnen de redoute, waar- Hel onderzoek wees vorder uit, dat d© grootte van
nanit-kolonel Martuschewitz met zijn artillerie uit x door ^et 0am0geijjk wercl deze te behouden. hel verlies daarentegen wel sterk afhing van de tem-
rukkèo» en> 0011 aanval op Scnoorioam-te - Da aftocht werd geblazen en waftr men slechts p«ra'uur en de vochtigheidstoestand in <le bewaarplaats,
ieder geval er voor zorg dragende, da e AS eene richting uit, kon, nl. achterwaarts in de rich- Warm en voohüg was wel de slechtste toestand, voor
sche troepen niet voorwaarts rukten Deze haastte th)g van- st Paacras, is 't te begrijpen dat zulks hC! bewaren.
zich het bevel uit te voeren, wat u ti e v^n met groote verliezen moois ten uitvoer worden ge- fu het algemeen kan men dan ook' zeggen, dat hét
ging, aangezien de Engelschen steun. on|tvi g bracht. Overal ontstonden opstoppingen, in, de smalle er bij hei bewaren van knol- en wortelgewassen op aan
naAnftfm. rlio +r> niAll ADliflA 1.T1, Ufi - -i 1
eenige kanonneer booten, die te dien einde in
Alkmaarsche vaart manoeuvreerden. Toch heeft hij
werkelijk eenige uren Schoorldam beschoten,, totdat
de vijand 'des avonds in zijn, stelling achter de West-
Friesche dijk terugtrok.
Men maene nu niet, dat de Engelschen dien geliee-
len dag binnen, Schoorldam werkeloos zijn, gebleven,
integendeel. De brug over de Alkmaarder vaart af'
straten der Langedijlcer dorpen, wa.ar lór nauw er nood komt. de temperatuur zoo laag mogelijk te houden,
8 man naast elkander konden opmarcheeren. echter niet zóó. dat bevriezen kan plaats vinden.
De troepen aan den ringdijk van den Heerhugo-Bij aardappelen evenwel kan een èenigszins lage
waard in gevecht met de Engelschen vanuit het Nie- tempera'uur schadelijk werken door liet zoet worden
dorper Verlaat oprukkende, geraakten nu natuurlijk I dor knollen. Dit verschijnsel laat zich als volgt gemakkc-
in het gedrang. Ze konden niet vroeg, genoeg wegko- lijk verklaren.
men, werden van de hoofdmacht afgesneden en gevan-J De aardappdknol 'bevat zijn reservevoedsei in den
vorm van zetmeel, een slof, die als zoodanig voor
gebróken vindend, blééf er niets ajidors over dan deze einde van den Langedijk kon de he- de ademhaling niet geschikt' is"!
te herstellen, hetgeen om 10 uur gebeurd wa vig;e vervoigjng van den vijand gestuit worden;
welk tijdstip de Hertog van_ York tijding ontv reserve te Broek, bestaande uit eenige compagnieën
van het bloedbad te Bergen en den terugtocht der ^,enadiers ste]de zjcll benoorden Pancras 111 positie,
overlevende Russen naar de Zijpe. gereed den vijand te ontvangen, waarop de Engel-
I-Teni bleef nu niets anders over. dan de Russen 111 schen wi]-selijk njet ingingen, doch liever versterking
hun vlucht tegen te houden en zoo mogelijk het ge- bleven afwachten
beurde té herstellen, waarom hij een gedeelte zijner Iatusschen 1JOOg(]en de beide brigades van het En-
troepen onder hevel van Prins William van Glouces-
ter de herstelde brug liet overtrekken.
Hiermede werd op Schoort aandrukt eti dit dorp
vermeesterd, den voortgang' der Franschen. die de
Russen op de hielen zaten, stuitende, maar welke
jelsche leger, nu door de onzen niet meer gehinderd
in hunne beweging, zich te vereenigen, door de bree
de en diepe ringsloot van. den Heer-Hugowaard over
te trekken, hetgeen niet anders kon geschieden dan
door schuiten, die eerst van heinde en verre aan
pogingen generaal Essen ook mocht aanwenden om het~laadvolk moseten afgeperst worden, in welken
de verdere vlucht zijner Russen te verhooaen, ai e tucSChentijd de Engelsche generaal tijding ontving van
was en bleef vruchteloos: de schrik zat er in-
Hierdoor was de aanwezigheid te Schoort van de
Engelsche kolonnen vrijwel overbodig geworden,
waarom ze te half drie in den namiddag haren af
tocht naar Petten en de Zijper sluis begon. Schoorl
dam, hoewel bijna geheel platgeschoten, door het
den ondergang der Russen te Bergen. Tevens ge
werd hem" liet bevel tot den terugtocht naar zijn
voorgaande stelling in de Zijpe, welke hij laat inden
namiddag met zijn vermoeide troepen ondernam.
Daendels had inmiddels de stellige last hekomen 0111
r- - -t,_„ -het koste wat het wilde,.zijné posi.ie te hernemen en
onafgebroken erüHene- en geweervuur,blee:m ban- wcdm)m zj-n sk.]iillg voor den ingang van den Urn-
den der Engelschen, bezet en verdedigd door het 1 betrekken
CnUolraom fianorei n.1 TIll Tl- O'A! 'J IC UCll CAliOIl.
regiment der garde van Coldstream. Generaal Dun-
Feuilleton.
38.
De molenaarstex weet niet, of zij geslapen heeft.
Zij weet niet meer, wanneer en, hoe zij haar broer
het laatst heeft gezien. Achter rook en vlammen
en schrik ligt alles wat gister is beleefd.
Zij weet ook niet, dat de dominé en Stunden-Wil-
helm het bosch hebben doorzocht en in den molen
naar den kreupele hebben gevraagd. Gisteren, deden
zij dat, en ook heden in de vroegte.
En ook dat weet zij niet- dat Michel op stap is
gegaan nog eer het eerste morgengloren aanbrak, en
dat hij zijn zweep meenam, waarmee hij zooi dik
wijls Heinjich had gelokt, evenals de jager den bok
met zijn schrillen roep.
Ook de hond moest mee, Spits, die zoo menig
maal stil en met groote oogen op den meelwagen
-lag, en luisterde wanneer Michel den mismaakten ka
meraad zijn verhalen vertelde, van dingen die tus-
schen hemel en aarde lagen, en noch vleesch, noch
visch waren.
Het was snerpend koud in het bosch. De sneeuw
[kraakte onder de laai'zen van den knecht en de
hond liep, als ging hij over scherpe mespunten.
Melk-wit lag de sneeuw over de bevroren beek. Mi
chel was beneden aan de beek gaan, staan en had
met zijn zweep geknald, als stond hij voor het huis
Tan zijn liefste. Er vloog een ijsvogel over de beek,
Anders verroerde zich niets in den omtrek, niet boven
en niet beneden,.
Toen is Michel naar boven, geklauterd, langzaam
deed hij liet. De hond wilde liij vooruit sturen, maar
deze klemde den staart tusschen de beenen en stel
de zich dom en bang a3-11-
Tevergeefs had Michel zijn verschillende spreuken
gemompeld. Het Zweedsche hol was leeg; slechts do
•»n%w tusschen de rotsen was als door mensclien-
voeten. vertrapt
ijhot 'vallen van den' avond begaf hij ziah op
'„Hond," mompelde de knecht, „kom. waar moet ik
hem nu zoeken
Toen blafte het dier kort en heeseli en zij liepen
met elkaar voort.
Plet is een verre weg door het diohtbesnaeuwde
bosch tot de kale, eenzame linde, die vreemd onder
de dennen en eikeboomen staat. Vreemd en stil. Was
de weg niet zoo ver geweest, dan was de negentig
jarige bosch wachter hem gister reeds gegaan. Want
ook hij had graag ann keizer Karei gevraagd, in
het schemergrauw, wanneer de uilen vliegen. Naar
een schuldige had hij gevraagd, hij had zich naar
de vier windstreken gebogen en daarbij geroepen:
„Ik zoek je en keizer Karei vindt je."
Maar niemand is door het bosch naar den linde
gekomen, hoe men ook naar den kreupele zoelit.
Maar van wien zijn de schreden in de sneeuw, waar
om de hond zoo heen snuffelt?
Er gaat een witte schittering om den boom, en
vanuit deze, licht en hel, had de knecht voor de twee
de maal met de zweep geknald, zoodat het door
het bosch klonk als scherpe geweerschoten.
Heinrieh, dat moet je toch hooren. Heinrieh, je
laatste kameraad is daar!
Maar Heinrieh is reeds lang ver buiten in die
lichte verte, die in morgenglans en -gloed binnen
voert., en waaruit de zachte tonen van vroolijke lie
deren, tot, Lrezel doorklonken, in den droo-m, die
geen droom was.
Michel had zijn zweep laten vallen.
Bevroren lag de kreupele op den grond. Zijn fluit
aan wier kleppen bloed kleefde, bad hij vast in de
krampachtig gesloten hand..
Nog rookt en walmt het in het dorp. Wanneer
alles uitdooft voor 'dat men, den dader heeft gevon
den, is verder zoeken tevergeefs". I-Ieel Jacobshof
kijkt en speurt naar den vreemden bedelaar.
Toen kwam IVflcb el «en meldde wat. hij had gevon
den,. Er is een gerucht ontstaan, men, weet niet van
waar en hoe, dat zeide, dat de horlogemaker de
schuur van den kastelein uit Het Lam had aange
stoken.
Maar de heeren rechters uit de stad, die daar
Gedurende het geheele leven van den knol, zelfs bij
die temperatuur onder het vriespunt, waarbij de knol
nog niet bevriest en derlialve nog blijft leven. xbijv
bij 2°. onder 0. wordt dit zririieel langzaam in suiker
omgezet. De gevormde suiker word' evenwel bij niet le
lagè tempér.iluren 'door de ademhaling, ook me.ie ge
heel verbruikt. Daalt de temperatuur echter tot.bijv.
-1° dan heeft de ademhaling nog ;iiaar zwakjes
plaats, zoodaf al de grvo-mde suiker niet kan worden
verwerkt en deze zion daardoor in den knol opho p'
en er den zoeten oenaak aan meedeelt.
Bevroren knollen kunnen dus zoet zijn. als de tem
pera'uursdaling althans niet te snel heeft p'aa's gehad,
zoodnt er tijd is geweest voor het ophoop;-n van suiker.
Zoete knollen cveowcl liehocvon niet bevroren té zijn.
wal uit het bovenvermelde gemakkelijk is in Ie zien.
Tevens volgt daaruit, dat de verklaring van het^zo?t-
worden der aardapp den bij lage temperatuur iegelijk
het middel aan de hand doèf om dezen wansmaak we
der !e doen verdwijnen, door n.1. de ademhaling zóó
krachtig te maken, dat ze den overmaat aan suiker
kan id een verdwijnen. Wanneer men de zoete aardappe
len iü%en omgeving met een temperatuur van 10 a 20°
in dit goval wortels of ',no!l -n.
op «dkaor st. pilt, en die ruimte, zooals
pd en bic'onkuilcn hov ndien nog doo
en vaak nog meer sleoh'e wirmtrg i h-.r
wordt de door de ademhaling opgewekte
opbor ping zeer goed waarneembaar.
Wanneer men daarom geen geëigende maatregelen
neemt, zal de begeerde, misschien c.-r.l aanwezige lagé
temperatuur door de levenswerkzaamheid der knolter,-
en wortels zelf weer worden verhoogd. Het slofverüc-i
zal daardoor weer g-ooter worden dan het bij de*
lagere temperaturen hel geval zou zijn geweest, 'docht
en dit is nog wel het "ergste verschil lende orga
nismen. welke ro'ting ea schimmeling veroorzaken levers
liet Ix-st in een warme en vochtige omgeving.
De lucht in de bewaarplaats moet dus droog en-
koel zijn. wat alleen is le bei-eiken door eer. ver
doende ventilatie.
Waar men in hel klein gebruik maakt van cert
kelder. aan deze vco w-,arde gemakkelijk te vol-
doqn. maar in het g'oot bij den aanleg vyn mijten,
hier meer genoemd „kuilen", is de zaak werkelijk
zoo gemakkelijk niet.
'1 .Moet dan ook o.i. verwondering wekken, dal nard-
appels en bieten in de kuilen, zooals deze meestal wor
den aangelegd, nog vaak zoo bevredigend overwinteren.
Ilct stofverlies zal echter zonder twijfel vaak zeer groot"
zijn, wijl de temperatuur zeer zeker gedurende hef
grootste deel van den bewaartijd hoogcr is dan uit
ccn oogpunt van stofverbruik door de ademhaling weir-
s oh el ijk was. Daar komt ook nog bij, dat bij die lioog.-ro
temperatuur de oogen en knoppen voor hun tijd be
ginnen uit te loopen, wat alweer met vrij groot stof
verlies gepaard gaat.
In een volgend artikel zullen we trachten den aan
leg te beschrijven yan een kuil, welke o.i. de Trafo
waarborgen geeft, dat de bewaarde knol- en worlcl-
-wassen met zoo weinig mogelijk stofverlies en even
eens zoo klein mogelijk gevaar voor rollen en schimme
len den winter doorkomen, een kuil derhalve, waar
binnen men de temperatuur laag houdt, waar over
maat van vocht wordt voorkomen en waar men de vorst
geheel buiten kan houden. We hopen dat dm tegelijk:
zal blijken, dat een dergelijke aanleg in het geheel niet
g paard behoeft te gaan met meer of minder kostbare
inrichtingen, doch "dat juist een oordeelkundige aan
wending vap op iedere boerderij aanwezig materiaal
Idoende is.
D. E. LANDMAN.
Tweede Kamer.
Den Haag, 17 October.
Wij zullen zeer kort en beknopt zijn. over dezen
dag, waarop zich slechts twee bestrijders van het ont
werp de heeren, Treub en Hugenholtz, deden
hooren. Nieuwe argumenten zijn ook thans njet aan
gevoerd. Indien 't zoo voortgaat, dan kan 't best;
half November worden, voordat Exc. Talma aan het
woord komt... Waarom niet? 't Zeggen is, dat de
heer Duijs op z'n allerminst een heelen dag noodig
heeft voor zijn groote, komende rede. En er sta^n
nog andere über-sprekers op het lijstje. Zelfs als in
derdaad slechts dr. De Visser namens Rechts cal
redevoeren, is het eind niet te overzien, t Is geen
obstrucite; tot uw dienst, maar vlug werken is het
evenmin,... Trouwens, Rechts zaait wat het geoogst
heeft.
Prof. Treub heeft nog tot de pauze toe gerede
voerd en is tof de niet onbekende conclusie gekomen,
dat we hier, bij dit ontwerp, te maken hebben r. et
een staaltje van. onchristelijke machtspolitiek, cu
niets dan dit.
De vrijwillige verzekering nader bepleitend, wee»
hij er o.a. op, hoe daarbij uïtkeering naar vaste
gron,dslagen kan plaats hebben, naar verhouding der
betaalde premies, niet. bij de verplichte. Tn, het
voorbijgaan informeerde Z.H.G. naar de vraag. 1
J nu eigenlijk de vrij-liberalen tegenover de verplichte
verzekering staan.Koketteeren ze soms met de
Staatspensionneering om aan de verplichte verzekering
te ontkomen? De heer Tydeman hield zich steeds ..op
de vlakte"... Staatspensionneering'zal blijkens de
cijfers der heeren Van Krevelen en Netscher,'
ten onzen: 21 millioen gulden 's jan ra kosten, e-
ken,d naar f 3 per week. voor 15.8.000 zeventigj -ri-
gen, bij f 2 per week 16 milldoen en bij uitk.e-
ring op 65-jarigen leeftijd veertig mlllioen. Engela: I's
en Denemarken's stelsel zijn z.i. te duur.
k Hoe den het geld te krij'gen, volgens prof. Treub?
Natuurlijk: geen Tariefsverbooging. Lagere pren-'os-
en kleinere Rijksbijdrage. Uit Inkomstenbelasting c
Successie is een twaalf millïoen te haten. Eene na'
nale, niet een algemeen afgekeurde wet moeten we
zouden we kunnen krijgen.
De heer Hugenholtz spreekt morgen, nog verd.r
Hij vraagt, hoe 't in, vredesnaam mogelijk is, dat ra
chr.-democratisch bewindsman niet van schaamte
bloost over zoo'n ontwerp, dat hij indiende? O.
oudjes konden-reeds in. 1914, bij noodmaatregel, wor
den geholpen. Majar dat willen de heeren niet. dit
nota bene durven beweren, dat zij het belang der r.r-
wanen om de zaa,k tè onderzoeken,, meenden aldus: 0111
den dader van, zulk een misdaad te vinden, moest
men zich eerst afvragen: wie heeft er belaaig bij
of bestond er een veete tusschen
En dé burgemeester zeide, dat de kreupele geen
vijand in het dorp had gehad, niemand kon deze daad
uit wraak gelden. Men had den kreupele steeds laten
loopen als een stil en ern,stig mensch. Ook zoolang
het muziekmaken in zijn kamer had geduurd, was
het niemand in Jacobshof in het hoofd gekomen, hem
daarover lastig te vallen. Hij stond niet in dienst
bij de gemeente, dus kon, zijn dag doorbrengen zoo
als hij dat verkoos. En sedert de schoolmeester dood
was, was de zaak ook in dit opzicht in de beste
orde.
Rein én gerechtvaardigd heeft Heinrieh Neuhaus
op zijn, laatste leger gerust, in het huis van den dood
graver. Velen verdrongen zich buiten. Ook al bekom
mert men Zich niet gauw om iemand die dreigt te
bevriezen, een mensch die bevroren is, ziet men al
gemeen graag.
Maar de doove Kaatje weerde de mensch en. De do-
miné en zijn moeder liet zij binnen. De oude dame
had lang over den stillen mensch heengekeken, als
hield zij -een tweespraak met hem. Ook de dominé
keek onafgebroken in de trekken van den kreupele.
Zij waren sterk veranderd, scherp en van een stee-
nen vijandigheid. Alsof een groot en verheven kun
stenaar de strenge, onverbiddelijke snaak had gebei
teld, zoo lag de bleeke kop met de gesloten oogen,
daar.
Toen, riep dn den dominé een stem luid, zoodat
hij er zelf van schrikte:
„Ziet ge nu in. welk een. slumperd ge nog zijl.
eij wat of <*3 geknoeid hebt, toen ge uw bedelaar aan
den weg' voor 'den gekruisigde hebt geschilderd!r Was
dat een mensoh,die door. wraak werd verleerd! over
het verlies .van zijn «enigen vriend Hier ziet ge hem
Doe je oogen wijd open, steeds wijder, totdat je de
heilige waarheid zielTot op dit oogenblik was je
nog geen kunstenaar."
Zoo riep en schreeuwde hel in he' ljinnensie van d n
schilder en hij sidderde inwendig van vrees en trots,
want hot is niet gering de slem der roeping te hooren.
Den dominé in hem- werd het harte warm van
medelijden met dezen do ode. Want geen mensch <>p
aarde is armer dan hij, wien in, 'zwijgenden h.rat
zoo langzamerhand het warme bloed bevriest.
Ten laatste is ook Liezel naar haar broeder geko
men, door'Michel gehaald.
Toen zijn allen naar buiten gegaan en de kinde
ren van Albrecht Neuhaus waren alleen :n de ar
moedige kamer.
De vreemde bedelaar, die de schuur in brand had
gestoken, werd gevolgd door de vloeken van diege
nen. die slecht verzekerd waren en de stille zegen,-
wenschen van allen, voor wie uit de asch en pui»
iets nieuws en beters gebouwd was.
Zoo vermengden zich wel zon cn regen op zijn
pad. Al was het dan, dat voor hem andere wetten
golden dan voor alle aardsche kinderen.
Dokter Gothe had op zijn manier in zijn boek ge
schreven over de ziekte van den molenaar van den
Kouden Grond. In den zwarten, kalen band met gladdi
gummistreepen staan merkwaardige diagnosen en
meeningen opgeteekend. Hij had veel Tijd daarvoor
gehad, de oude dokter. Steeds luier ging de oude
bruin het pad naar den molen op en totdat het
zomerzaad in volle fleur stond, zoolang duurde de
ziekte van den molenaar, zoover de dokter daarmede
n,oodig had.
Op een plaats in het boek stond1: ..Onze Lieve
Heer hééft van een rijknecht, of een rijknecht van
Onzen Lieven Heer gehoord, dat het bij een wild
paard het best is het dier een zak over den kop te
gooien, zoodat het in donker is. Dan staat het, af
was het zooeven, als des duivels. Hij snuift nóg wet
en trilt. Maar het opholgaan, het slaan, hét bijten
en het st§igeren is.hij vergeten. Welnu, de molena -
snuift nog en siddert."
Later op een andere bladzijde heette het: „ILc
zou de vrouw van den molenaar niet willen zijn. Ik
zou ook geen vrouw willen zijn. Waar een man het
pak te zwaar wordt, daar springt een vrouw naar
voren, neemt hél pak op en sleept het verder. Mij
zou zulk een arbeid te zuur worden, 't Is met do
goede vrouwen als met de walnotenboom, ]j wor-
