Jrepo i Land- eo Mm».
De Adjudant d&s Keizers
8.
Woensdag l April 1914.
57e Jaargang. No. 5353
Tweede Blad.
DE TCINBOL" WXELLING IN 1912. II.
Een zeer groot deel van den voor groententeelt1
gebezigde® grond in onze provincie ligt verder in
D.-eeh Ierland, inzonderheid in de z.g.n. Streek, tut-
s hen Hoorn, en Bakhuizen. Na, Geestmerambticht *s
PrethIerland het grootste centrum vag groentencul-
Euur iu Noordiholland.
Een gespecificeerde opgave voor de gemeenten Er.k-
fcuizen, Bovenkarspcl, Grootebroek, Hoogkarspel, in
dijk en Wenrershoof, in, totaal bezittend 21125 H.A.
ioor groent6»cu-ltuur, laat zien, dat hiervan 14 30
H.A. voor de teelt van vroege aardappelen, en. 926
H.A. voor die van bloemkool worden gebruikt. Be-
e i langrijke producten zijn daar verder nog sluit kool, sla-
boonen en bieten.
Niet onbelangrijk is ook de teelt van warmoezc-rij»-
gewassen, in hoofdzaak vroege aardappelen, in z.g.n.
Noordelijk Westfrieslapd. De voornaamste groenten-
verbouwende gemeenten in, dit deel van Noordholiand
waren in 1912 Medemblik (97 H.A.), Nieuwe Niedorp
*-1(101 H.A.)Opperdoes (80 H.A.) en Hensbroek (6S
Een geheel ander gebied van groententeelt vorau
de Zuidelijke duinstreek en wel speciaal de omgeving
4 van Beverwijk, nl. de gemeenten Schoten, Heemskerk.
[Beverwijk, Wijk aan Ze© ©A Duit* en Veisen. Van
Qgt-de 716 H.A. in, deze gemeenten, in totaal met groctn-
IL1 ten btteelde oppervlakte werden 285 H.A. alleen ge-
j .bruikt voor de teelt van aardbeien, 216 voor etok-
)l| en stamboom», Óok de teelt van doperwten, en peu-
pj len, Is er vrij belangrijk. Veel glascultuur wordt in
dit centrum niet aangetroffen, grooten,deels nog in
I de gemeente Wijk aan Zee.
Een typisch gebied van groententeelt in Noordhol-
I.land vormen verder dei Omstreken van Beemster en
Purmerend en wel de gesmeenten Wijdewormer, Jisp,
'ea K. wad ijk, Ilpendam, Bejemster, Purmerend en Mon
nikendam. Ruim gedeelte van het voor groenten-
f teelt in deze streek gebruikte land list ih de Beem-
«er zelf.
Da voornaamste, teelten Zijn, tuinjbonnen, augurken,
«tamaiaboonen en sprultkool.
Afzonderlijke vermeMinjg: verdienen nog de z.g.n.
Amsterdamsche slatmncaa, dat ?4jn de groenten-
kvreekerijen, hoofdzakelijk gelegen in de gemeente
ap Sloten, De glascultuur treedt hres veel sterker op dan
in de overige deelen de» provincie. Ongeveer van
,n' %1 het ia Noordholiand voor groententeelt gebezigde
a»loa wordt in, de Amfiterdajasche ala,tuinea aangetrof-
lien. Diverse gix>en!t(enisoiorten worden, er- geteeld,
on voornamelijk kropsla,, komkommers en meloeneg, De
M cultuur is in hoofdzaak gericht op verkoop in de
hoofdstad. 1 t f II1
Een geheel andere plaat» neemt onze provincie in
ieji opzichte van de oofitfeelf. In 1912 waren» blij
kens de gehouden telling, haer te lande 24430 H.A.
gebruik voor deaen tak van tuinbouw tegen 19914
I H.A. In 1904. Hiervan HgS©n slechts 776 H.A. in
r, de provincie NoordthoUajiid, tegen bijv. 7 323 in Llm-
et burg, 7282 in GelderlanA. 8017 la Utrecht, 1779 iiï,
Zuidholiand, 1757 in, Zeeihoud cn 1406 in Noordibrar
bant. De andere provincie® staan. AdS1 onder Noord-
holland.
Verreweg het grootste deel, ruim 80% van deze
0 oppervlakten wordt ingenomen, door die gewone boom-
Vaj gaarden, zonder onderplaa,tring van klein fruit, dus
oh waai' de grond onder de hoornen voor grasland wordt
n J gebruikt.
De met kledn fruiit onderplaat© boomgaarden b©-
slaan in Nederland een oppervlakte van 2390 H.A.
rr«u Deze intensieve vorm van fruitteelt wordt ook in
onze provincie voor een belangrijk deel aangetroffen
ip wel 347 H.A.,.voora, in Drechterand. Op het ge-
T bied der 'bessenteelt ®e«emt Noordholiand dan o©k
i;|ïj een belangrijke plaats in. Van de 1100 H.A. in, Ne-
derland met roode en witte bessen beplant, liggen
resp: 423 n 240 in Zuidf- en Noordholiand. Vierder
waren in onze provicnie 39 H.A. met zwarte bessen,
20 H.A. met kruisbessen, ah 60 H.A. met appel» en,
peren in struikvorm bezet.
Terwijl we voor de groententeelt in Noordhollapjd
©Sn viij grcot getal Centra- van cultuur, gewoonlijk
elk duidelijk getypeerd door het verbouwde hoofdge
was, konden onderscheiden, is dit met da fruitteelt
lang niet in die mate het geval. In de eerste plaats
moet genoemd worden Drechte/lapd, en wel vooral
de Bhngert, zijnde de gemeenten Zwang en Blokker.
Verder komen hier in aanmerking Schelllnkhout, Ven
huizen en Wijdenc-s. In de Bangert zijn de ouder-
plante boomgaarden hoofdzaak. Meestal treft men er
gemengde boomgaarden aan. waarin hahffitain kroon—
boomen (appelen, peren, pruimen en, hazelnoten) met
een stamhoogte van 1 M. k 1.25 M. de hoofdpla}n-
ting vormen en waaronder op 1.2,5 M. a. 1.50 M.
ouderlingen afstand de aal- en, kruisbessen zijp, ge
plant. De hazelnoten, die, zooals bekendj is, een zeer
typisch product van de Baagert vormen, zijn meestal
aan de slootkanten geplaatst, zoodat de takken zich
ten deele boven het water bevinden. Intusschen, ko
men ook wel midden in, de boomgaarden, hozela&rs
voor.
Na Drecliterland moet op het gebied der fruitteelt
genoemd worden de gemeente Beemster. Men vindt
hior ruim 132 H.A. bezet met boomgaarden, waarvan
de ondergrond in den regel voor grasland, soms ech
ter ook voor de groententeelt wordt gebruikt. Niet
zelden vidnt men hier de vruchtboomen in twee of
drie rijen rondom het weiland of den groeiiten-
tuiu geplaatst, zoodat liet land óf de tuin geheel
door boomen is ingesloten.
Bovendien vindt men in, de Heem ster nog onge
veer 30 H.A. boomgaard met onderplautl«K van klein
fruit en wel 20 H.A., met roode op witte aalbes
sen, 8 H.A. met zwarte aalbessen, en 2 H.A-^meit;
kruisbessen.
Vergelijkt men, de fruit,teelt in Noordholiand, zooals
die blijkt uit de telling vap 1912,. met do gegevens
uit 1904, dan blijkt, dat groote veranderingen plet
zijn opgetreden. Uit de toename echter van de cul
tuur van de fijnere soorten appels en peren, in
struikvorm, de toename ook van het aantal kassen
voor de teelt van druiven ©A. perziken en de meer
dere zorg, die langzamerhand besteed wordt aan de
bestrijding van plantenziekten en, schadelijke insec
ten, dan kap gelukkig een duidelijke stijging van
de intensiviteit der fruitteelt wordesa geconstateerd.
Over de teelt vap tuimbouwzadien, over de booin-
kweekerijen, bloembollencultuur en do bloemkweeke-
rijen in Nederland en, iu het bijzonder i» de provin
cie Noordholland schrijven we d.e. roilgepjjóe week.
Binnenlandsch Nieuws.
HU («OW AARD'S BELANG.
Ln het lokaal van den. neer Klaver werd eergisteren
do algenieene vergadering g.-houden, welke, bij gebrek
aan een vooratier, door dm vic»voorzitter, den heer
Brugman, werd geopend. Door don heer Borst wer
den de notulen gelezen, naar aanleiding waarvan de
vioe-voorzit'.er opmerkt, dat verschillende besluiten daar
in genoemd, niet zijn ui'gavoerd, doordien -in den loop
des jaars I>r. Posl bedankte als voarzi ter en het niet
was gelukt oen opvolger te vinden. Spr. heeft dus op
het oogenblik gedwongen de leiding au meent de ver-
gideaing te moexai meedeelen, <lat indien er in het
voorzit lersdhap op deze vergadering niet wordt voor
zien, hij beslist i>edankt voor het vioo-voorzitteïscliap.
Van den hoer J. Botman kwam een schrijven ün, xnee-
Uteclendje, dat deze ixxlankle als bcstuuraliid.
Aangezien in 1913 door 'do vnsneanig ng weinig is
gedaan, is de secretaris in zijn iaarveialag zeer be
knopt. Spr. belraurt het, dat £n ton A-eieeniglng inot
ong'veer '300 leden geen jneer opgewekt leven is.
- Do rekening van don pcnningnwicstar, <lr« heer Je,
Beerse, wordt nagozèm ckior do hoarea H. Zwart en
J, Zijp, Do oiitvangs on bodroeg.*n f 83.42Vb, de uigaven
f 47.49, alzoo con l>atig saldo van 1 35.53>/2. Deze re
kening wordt goedgekeurd, den hee§ Boerso wordt dank
gezegd voor zijn bekoor.1 j i ,1 _j_
Bij de bsestuuisvettsdózSng wordetn in wijk 1 herko
zen de heeren G. Oudeman en D. Vlaar Dz., In wijk
2 herkozen do hjeercat A. Borst on C. den. Iiarigli,
grkozen de heer J. J. van der Meuten, in wijk 75
ncrl ^acn de heeren Ja. Blom en SJ. Brugman, go-
kozZ. j de hoor P. Hoos, in wijk 4 herkozen do hoeren
P. Blauw en J. dia Boei', gskoaan ëo heer G. ikik-
kum. Voor zoavvr nanweziig, nemen de gekozenen hun
benoeming aan. Na deze verkiezing guit de alguncene
wrgideiing over in best u u is vergadering, waarin de lieer
Van dar Meuien woi'dt gekozen tot voorzitter. Detzra
ontwtngt van den vioe-voorzitter -■ versch! kende inlic.li-
1i:ig-Ti omtrent doel en streven dor vereenIg'ng, alsmede
over da resultaten op liaar arh.il. Tevens wordt dan
hoer Van der Meuken mccgadeeld, dat de vcreenigl'.ng
tengevolge van de moei. ijkhaid, om ©on nieuwen voor
zitter te krijgen, lijdende is en gevaar loopt. Onder
applaus der vergade,iln.g neemt nu da heer Van der
Meiden het voorzil Uascthap aan. De heer Brugman fc-
li) ei teert daarmee <le vcrgidenng, hij hoopt, dal onder
l iJing van den nieuwen voorz, ttoi' do vereen igüig zal
bl'o.tei, dat er nog veel goeds van haiu* zal mogm ui!-
g.uui, en, dat do .^lorzi.tei' voel genoegen van %ijn
tune ie zal mogen oogs on.
Nog woixlt beslo on door dd voroeniging oon onder-
zoak te doen ïnstellon naar hot aantal ams.uitingen dal
gewonscOit wöndl voor 'clectsisch 'li.iht, door de bewoners
van het no-ordelijk dool van den Middelweg. Indien dan
dit 'onderzoek gunstige resultaten hoeft, zal „Ilugo-
waard's Belang" uan don Raad adressoeren om, zoo
mogdijk ook ia den loop van dit jaar, het noordelijk
deol van elecüicileit te voorzien.
IKarna sluiting.
W1ERINGEN.
De hoer J. Nifcuwland, opzichter bij den Rijkswater
staat alhier, is met inging van 1 Juli a.s. als zoodanig
Ixuroemd te Delfzijl.
WIERIN'GEN.
lüen leeLijke veigl^sing.
De landman L. alhier had een ziek varken, het
welk 'hij aan den koopman D. T. verkocht, 't Ik-eslje
wrrd aan den koopimin a^eleveixl. dii er mee nair
den vasten wat ging ten het per pond ald-iar aan een lief-
heUxer goed verkocht, zcxxktl de koopman een reuzen-
verdienste maakte. Docli lezer, wat black nu hef gr.
val f 'In .plaats dal de t-erkooper 'l zieke varken had
afgeleverd, heeft hij bij vergissing een grzond varken
afgeleverd. Dat de lieer L. een beetje beteuterd kcv's
kan men zicli wet voorstellen, docli 'ook kan tueii de
vreugde van den kooper zeker wel voor den geest
halen.
POLDERBESTUUR.
De ZoulkaagfMjlder verkoos tot Hoofdingeland van
de Xiedorpcr Kogge, den hce; F. Sp ians te Liüje-
winkel.
ST. MAARTENSBRUG.
Aan den heer G. Rav«n, le Kaasmaker aan de zui-
volfabriek De Eensgezindheid, alhier, die wegens mi
litairen dienst niet aan het eindexamen op 6 Maart
kon deelnemen, is thans vanwege het P.ijkszuivel-
cousulentscnap te Hoorn, na afgelegd examen het di
ploma van bekwaamheid als melkcontroleur uitge-
•relkt.
ST. MAARTEN.
Tot voorzitter, secretaris en penningmeester der
Vrijzinnig-Democratische Kiesverecndging alhier, zijn
benoemd resp. de heeren Ds. Tinholt, D. Schermer-
horn en A. Louw
VAN TTIYIJCKSLUIS
Zoudeg 29 Maart gaf de rederijkerskamer T. O. G.
in het lokaal van den heer J. Keuris alhier, vooreen
volle zaal een, goedgeslaagde uitvoering. Ten too-
neete werden gebracht: Jeanne, de vrouw van den
diamantslijper, drama in 5 bedrijven, en: Eene vrijag*
ln het k-imp. klucht in éen bedrijf. De spelera hadden
g.root succes en. ©en woord van dank komt toe aan
den heer H. Müller voor de verzorging van kleeding
en uitzicht, waardoor de uitbeelding der verschillen
de karakters zeer aan duidelijkheid won. De rollen
waren goed ingestudeerd. Met, tevredenheid mag de
kamer, die n,og slechts korten tijd bestaat, op deze
uitvoering teru'gzien. Zie is naar behooren geslaagd.
GROOTE F.ABRI EKSBRAXD.
Dinsdagochtend brak. terwijl de fabriek in vollen
gang was een hevige brand uit in de stoomspin
nerij ..Twenthe" te Almelo.
In zeer korten tijd had het vuur zich zoo uitge
breid', dat de fabriek over de geheele lengte éen
vuurzee geleek. Aan blusschen viel niet te denken.
Ongeveer 200 arbeiders zullen door den brand zonder
werk "komen.
Alles is op beurspolis verzekerd.
De volgende bijzonderheden, werden in den loop
van den dag geseind:
De brand in de katoenspinnerij nam dra iu hevig
heid toe. De geheele Almelosche brandweer, ver
sterkt met de fabrieksspulten van de firma Ten Cate
eu Ue Katoenmaatschappij, stonden letterlijk machte
loos tegenover de ontzettende vuurzee. Zij konden
zich slechts bepalen tot het beschermen der aan
grenzende gebouwen.
De arbeiders, die half gekleed in de fabriek werk-
tert, daar de temperatuur er zeer hoog was, hadden
ternauwernood tijd het gebouw te verlaten. Eenlgen
van hen bekwamen brandwonden. Een arbeider, dife
uit da vierde verdieping sprong, brak een been en
bekwam zware kneuzingen.
Vier arbeiders, twee jon;
naar snclblussdièrs. nikte de brandende lapp-Ai katoen
weg. Alles te vergeefs. Met bliksemsnelheid grepen de
vla.iunen om zich lieen. teen verstikkende rook versjyx-i-
clerule. Op lijfsbehoud bedacht, beuverkcJKks jiat aan
btusschcn niet to denken vlei, 'jikks vji de mannen
hun heil in de Vlucht zoeken. Brand! Brand! klonk ha
aan alle kanten en alles vluchtte weg mui de innchix-s.
Het ging ostunl g>ed, behalve. o;> de vicnBi ver
dieping. Daar waren de arme ker«G» als 't ware vóór
ze Jiet wisten, ouuinjyl vin de v'ammen die van om
laag, zijwaarts, ovenii opkronk-Jden, Ixgauiig zoekend
naar nieuw© prooi. De incest cn s'aagmm er neg in
de trip t© bereiken, wei liep n enkelen ;ian hoofd en
handen deerlijke lu-andwondcn t»p, doïh hun jcvei:
is gered.
Helaas, niet da! \nn jillcn! Vijf hunner konden den
wiligen uitgang niet meer hcreiken. Vennxxxlelijk wer
den zij eend dom- den rook verstikt, daarna zijn hun
lichamen verbrand; deze slachtoffe-» zijn de ul-jarig»;
Willem de Stal, gehuwd; de 35-jarig- J. I^Ihts, we
duwnaar die drie jongj kinderen onvensoi'gd achter
laat; 1». Bi •immer, 22 jaar, pas g-ii uwd. I). Voerhuis.
22 iaar en Scholiink, oud 10 jaui'.
Zóó snel had Isct vuur 'om >ich heen gtTQPcptSi
dat, t'ocn <d© maehincdrijvcr, gewaarschuwd om do nia--
cliino stop Jtj zetten, van dat j/inchine lokaal /mir da
Cabii. k wilde gaan ora te zien wat er aan de luuwi wa
de vlammen reeds hoven het dak uïskicgan on biimen
enkele minuten was heel her rcusaiJilfge o:bouw van
vfer verdic-pingpn, ongeveer 50 bij 100 meter groo'
één^ >iammenzee.
Ivcn cxjggnhük to voren had men nog hoop, da! dte
automatische spiinklcrs, zooals die op de meeste groote
fa blieken zijn aangebracht, het vuur zouden kunnen
beiJei'ken, maar niet» was in s aat den gloed ook maar
Srts te verminderen. Do brandweer van de fabriek, de
brandweer van de gemeente het was alten niet
m^er dan een druppel water op een gxxi ndc p aat.
Trouwens, men kon zelfs het water niet van bóvetf
af in de fabriek bnmgen Alles was reddvlw* vorioren
met ui zondering sleüiLs van het voois to gxlcei'.e vari
het gebouw, de zoogmnamde schu skamer, waarin do
katoen kappt geslagen wordt, en de loodsen wuir de ba
len katoen liewaarci worden en de rappe haruk» der
vrouwen het giren, wanneer het uit de fabriuk komco
aan bundels winden.
Verder is alles één ruïne.
De voorspinnerij gelijkvloer, met allo bijgAouwca?
de dros zaal op de tweede verdieping, niets is er mcca'
van over. Een kostbare stoommachine van 700 P K
eerst het voiige jaar in gibruik g momen, Ls niet meer
dan een höop oud roest. En midden in deze niïne 1ö-
gen nog de verkoolde lijken der slachtoffers. Wan*
men heeft de fabiiek nog niet kunnen bimtcDgum
Tot ongeveer 3 uur in den middag woedde hot vuur
met hevigheid voort. Eerst later l>egon het achtbaar
te venninderen.
Vooral in den aanvang, toen de brand paa uitge
broken was, deden zJch schokkende tooneelen voor:
vrouwen die om haar echtgenoot Jammerden, kin
deren die luid schreeuwend hun, vader zochten, moe
ders die haar dochter riepen. Sommige moesten be
wusteloos weggedragen worden.
De meesten konden even later gerustgesteld wor
den, maar inmiddels werd bekend, welke slachtof
fers deze ramp had geëiecht- En alom heerschte die
pe verslagenheid.
Zooala wij reeds meedeelden was de spinnerij ge*.
legen aan hei kanaal AlmeloZwolle. Ze was op
beurspolis verzekerd.
Het geheele terrein heeft een oppervlakte va»
naar schatting 100 bij 200 meter. De directeuren der
Stoomspinnerij „Twenthe" zijn de heeren L, va»
Strik en Strotnk.
ERGERLIJKE MISHANDELING.
Bij de politie t© 'e-Grovenhage werd Maandag-
worden vermïït, zoodat ziji venno^.dijJ m de vlammen ftVOnd aailgifta gedaan dót een negenjarig S
Zijn omgekomen. Een lijk fe gevondem wonend© ra de ILonüiomstraat. ergerlijk door de
Men vermoedt, dat do oorzaak van den brand hri l yiin miahandel.d K y
warm loepen van een machine. Onmiddellijk bij ïiet TL t„, WT,
Jvcgin van d^n brand hebben de arbeiders de rnmoi j b, bloed. ado plekkcrf
opengegooid, waardoor het vuur s!erk werd aangewak- T.,ish,i..dpUn.. i, a
kL-<l S in Wi- .torion tijd aita in lichtetalo stond. 2?s,:2ft^J'^!,1,,cekk J,®
De nmnen ran <K- Menisten zijn: W. to Stal. IC de hf'~" toch weer
W/w.-limN T F(ri>Arfci»n kr.hoTink cn P Prnnumen zooa)s gewooxiJljk ivw school is kunnen gaan er,,
KiTUlKS, ISte tetSLrt men no^ln mtaha?de5S 2"*
M nnadccre. .L,nr smnmieen ben-eren dn: tUf na h« S- ÏZ
het onzcJcere, daar sommfgai beweren dat hij na liet
uitbreken van den brand gezien is. Van de perste
vier, van wie twee gehuwd zijn, neemt men aan, dat
zij <len diood in de vlammen hebben gevonden.
Do spinnerij is geheel uitgebrand, de rnacliinvs werden
vernield. Met 'het oog op brandgevaar word de aan
grenzende weverij der Katoen maatschappij voorheen
Gebrs. Schellen en Co. tijdelijk stopgezet. H<il)!d.
De bijzondere correspondent van het Hdbld. meldt
nog nader
Een ontzettende ramp, zooals gelukkig in ons land
to! de zeldzaamheden behoort, heeft gisterenmorgen
het industriestadje Almelo geteisterd.
Wij waren zooeven op het terrein van de. ramp.
Van de groote, trolsche fabriek is zoo g>ed afs niets
•mw over; naar en akelig teekent de ruïne zich af.
Gistermorgen was, als naar gewoon'e, het werk om
half zeven begonnen. Dc wblen snorden, er werd ge
pakt en gesjouwd, totdat plotseling op de derde ver
dieping (vormende de groote spmzalen) de kreet „brand"
weerklonk _De mannen, die op de zaal werkzaam wa
ren, trachtten in allerijl het vuur tc stuiten: men greep
Feuilleton.
2.
Zelfs toén, Napoleon bamerkte dat zijn majneluk
Ru&to'n, die steecs in de voorkamer met het hoofd
tegen den wand sliep, hem verlaten had, en mot zijn
kamei dit n,aar Constant samen naar Parijs was go-
ane.d, vond hij geen enfcel woord van verontwaardi
ging slechts eexv bitter lachje en, een, verachtelijk
scho u de r opha en.
Het werd steeds eCiLer in Fontainebleau. De tast
van het ongeluk drukte vreeselijk op den verwenden,
lieveling van het geluk, diie zien moest, hoe men hem
raeds levend tct de dooden rekende.
De weinige getrouwen waren zijn eenig gezelschap,
in de groote en stille vertrekken van het schitte
rend slot.
Napo.éon's stemming waa zeer ongelijk. De meest
verschillende gec.achten warrelden hem door het
hoofd. Menigmaal dacht hij aan een vlucht naajr En-
go:an<L Hij schuwde het gebied van Zuid-Frankrijk,
dat hij doorreizen mozet en waarvan hij wel wist
dat het hem zeer vijandig gezind wan. Dikwijls ver
vulde htm e:n vurig verlangen naai' zijn vrouw, naar
zijn kind. Hij zond generaal Fluhaut naar Ram-
bouilkt om Maria Louise te bewegen met hem naar
E ba te gaan. De keizerin liet zich door haar vader,
maar boven alles door den machtigen Metternieh be
wegen, in plaats van naar Fontainebleau te komen
in oin s hcot harer familie terug te keeren.
Men ontving haar in Weenen, alsof haax terugkeer
een waar wonder was. Reeds haar reis door Tyrol
geletk een triomftocht. De bevolking spande haar
de paarden uit en trok haar wagen in een roes van
opgowonoei he d voort.
Zeer spoedig vergat Maria Louise haar oud thuis,
waarin zij kaizarln van Frankrijk was geweest. Het
paaiotsme, de tiots der Ooetenrijksohe keizersdoch
ter, on waakte in haar.
In Fontainebleau kwamen de vertegenwoordigers
der verbonden machten samen.
De keizer ontving enkeien ervan in privé-audiën-
tie De R».ss s.he vertegenwoordiger werd niet al
leen hoi'fe ijk maar zelfs hartelijk ontvangen. Napo
leon zcide zelfs een paar vriendelijke woorden aan
het adres van keizer Alexander. Z«er koel en uit
de hoo te behande.de bij graaf Truchsesz, den ver
te genwoordiger van den koning van Pruisen, dien hij
uit de rij der regeerders hadi hopen weg te vegen
en dien Napoleon nu tegenover zich aj® overwinnaar
moest zien.
Hij vroeg den graaf of zijn, Pru.£sK«(hte troepen soms
den weg naar Elba hadtden, iugesïageaj.
Truchsesz ontkende.
„In dat geval behoeft ge u niet, de moeite te ge
ven om mij te vergezellen," zeide Napoleon.
„Het is geen moeite, maar een ©eer voor eins." ant
woordde Truchsesz rustig. ,,Ik zal het mij niet la
ten ontnemen, omdat mijn, koning mij daarvoor be
stemd heeft."
Napoleon brak de audiëntie tamelijk, bruusk af.
Hij veronachtzaamde den graaf, terwijl géneraal Kol-
ler, Oostenrijk's vertegenwoordiger en* de Engelsch-
üaan, overste Campbell, zich schenen te kunnen ver
heugen iu zijn gunst. De onderbande Hingen duurden
langer dan men verwacht had. De keiz<er wecschte
eone afdeeling van zijn garde ter begeleiding mee te
nemen. Er werd ^en oproep gedaan, tot de officieren
en manschappén van de oude garde, wie den keizer
naar zijn verbanningsoord wilde vergezellen. Lieden
van, alle graden meldden, zich aan, waaruit men een
keus deed van 800 man.
Generaal Cambronne en overste Mallet werden aafn
het hoofd van het nieuwe bataillon geplaatst, dat
don 18 April 1S14 Fontainebleau verliet
De vertegenwoordigers der verschillende regeerin,-
geh drongen op vertrek aan, vooral graaf Ciam, de
adjudant van Koller, was onophoudelijk daarover
bezig. Met verlicht hart kon Koller eindelijk aan
Metternieh schrijven dat het vertrek nu definitief op
20 April was bepaald. Nuawelijks was deze brief per
ijlliode afgezonden, toen Napoleon den generaal liet
roepeD. Hij ontving hem met een boos gezicht, zoo
dat Koller niet veel goeds verwachtend, wat beteu
terd detd zijn.
Napoleon vermaakte zich een oogenblik met zijn
bevangenheid. „Ik zal niet vertrekken," zeide hij
dan kortaf.
Ni t vertrekken. Majesteit?- Het is alles reeds
geregeld. Ik heb het naar het hoofdkwartier reeds
gémrid." stott'rde Koller.
Npaoleon haalde de schouders op. „Ik heb geen
zek-rh id dat d3 verbondenen hun beloften omtrent
Elba en hun dotatie zullen volbrengen. Het is mis-
s hlen een val, waarin men mij heeft gelokt. Ik heb
dezrn nacht meer dan duizend brieven ontvangete,
waarin mij wordt bezweren toch de teugels van het
bewind ln handen te nemen. Ik zal mij tot mijn
g rde werd n. d: n zult ge ©©n8 zien, wat of oude
so.üaten kunnen.""
Napoleon's oogen schitterden. Zijn gestalte richt
te zich straf op. Met het gjelaat van een overwinnaar
stond hij voor den verschrikten generaal.
„De keizer van Oostenrijk,'' ging Napoleon voort,
„is oen man zonder geweten, die. het huwelijk zijner
dochter wil ontbinden. Keizer Alexander heeft haar
liet regentschap ontnomen en haar dan als tot
hoon in Rambouillet bezochtjj ja zelfs don koning
van Pruisen mee daarheen gesleept."
„Uwe Majesteit staat mij wel toe op te merken,
dat dit bezoek niet uit spot of hcon werd gebraqht,
maar louter uit eerbied en beleefdheid."
„Kan zijn," zeide Napoleon na een kort nadenken,
„wat keizer Alexander betreft. Maar FrederJk WG-
he'm wilde zich eens in Maria Louise's ongeluk ver
lustigen. Had ik hem- vroeger maar van zijn troon
beroofd, wat in mijn han.d lag het zou er op he
den anders voor mij uitzien,'"
„Sire, het lag aan u. driekwart jaar geleden bij
de onderhandelingen in Praag om te beslissen,"
Napoleon draaide zich korf naar Koller om. „Kent
de oppermaarschalk mij zoo weinig?" riep hij barsch.
„Sedert wanneer is het mode. dat ik mij naar zijn
horloge richt? Jk zal vertrekken wanneer het mij
beUeft en misschien belieft het mij heejemaa]
niet."
Hij ging in een fauteuil zitten en trommelde metj
zijn vingers op de ronde "tafel, op welker kostbaar
blad hij kort geleden zijn manifest van aftreding
had geteekend.
Goiirgind's oogen schitterden hoopvol. Koller zag er
rad loos rit.
Niemand waagde het, 'het stilzwijgen te ver
ken.
Eindelijk zeide Koller ernsTg: „Sire, ik moet c-r
u aan herinneren, hoe dikwijls u, sedert Augus'us van
het vorig jnar, het in uw hand had, uw lof een
gunstigst* ui shg te bereiden. Het js te yreezgn, dat,
wanneer uwe majest-ri met uw- vertrek allerlei bedenk
sels opwerptj dri het kunnen ver'ragen, dal de u loe-
g -stane gewesten door de verbonden mogmdhedea weer
worden ingetrokken."
„U weet heel goed, dat ik nog nooit mijn beto'te heb
verbroken", ging Napoleon voort. „Ik wil dan ook
Ti- pi-'m woord o-nirv bl'ivTi. F/>a' u het Ca-nnhe'l,
Truchsesz en Schwalow weten. Ik ben tot vertrekken
gjneed."
Het was reeds nri'daq geworden, toen Napol -on
de marmeren trappen af, he* g-oote pl in van Fontaine
bleau binnenstap e. De garde was daar in poiade op-
g -sleld. De bui enk e to.g ngen s'onden volgepiogt met
i L-l.oozc bewoners uit s ad en omgjving.
ter van den vader moet blijkbaar hieraan zijn to
danken, dat deze mishandeling niet een op zichzelf
staand feit is. Immers volgens mededeeliaig Van dia
tante, die zich thans het lot van haar njebtje meent
te moeten aantrek ken, door de politie te waarschu
wen, zou de bedoelde stiefmoeder het meisje en ook
haar andere stiefkinderen reeds herhaaldelijk hebben
mishande-M, zoodat de vader gedurig, on ook nu we
der, zijn kinderen onder de zorg van zijne moeder of
een der famLieleden, stelde.
Eenmaal zou een kind zóódanig zijn mishandeld,
dat het door een geneesheer van den eersten hulp
dienst moest, worden, verbonden,;
Als oorzaak van de mishandeling word opgegeven,
dat het kind wat laat alt school;,kwam omdat het had
moeten schoolblijven en dat het daardoor zoo laat
eten kon brengen bij haar vader, die chauffeur iseiz
uit hoofde van zijn. betrekking, plet kon, thuis komerv
om te eten, -
Een wolkenloozo blauwe" hémel lachte op ^,'lerï
neer. De zon schilercle op al de g -presenieerde geweren,
op de mooie uniformen.
Do keizer liet de trommels roeren. Zijn generaals
<m ofiikneren stonden in oen haJveil krhtg ^>m hem
heen.
Op al de bruine gerimpelde gezichten der soldaten lag
het als een ademiooze span ui, ig. Wat zou de keizer
hen 1
IIoc dikwijls was hij voor den A'ag zoo voor hen
grtreden, evenals nu, en -had ia g o^-dvolle woorden
hun moed aangevuurd, hen na den slag g dankt, hm
dc handen geseind- hun keizer!
Daar Mond hij ju g eenmaal voor hen ia zijn welbe-
bend g-oén uniform, do w t e broek strak g-spaniu-n,
de hooge laarzen en do driekante steek op net hoo'd,
en d a.on-ler dia si^ie.-pe, .vook»Diub oogen in het
bleeke, scherp-gesneden gelaal.
Mm hield acui adem m. Stec'ils de man els k*aik!eo
2"oiii ii d n lenewind; Luid ca g - d vers aanhaar
drong Napoleons stem dVer lie! p. ia.
..bridaleji van mijn cudc gt.de, i; zeg u marwei.
Ik ben tevreden over u. Sedc.t Iwiilfg j.n - hc^> ik
u Touw en dippar bevv n icn. Men hoef he f Euiopa
tegen ons in het geweer g."roepen. Een doei der n.'ie
heeft zich voor ee.i ui uw.u soa-croin vc. k.'iad. IJaar-
I door is de snelie bevrljd'ng d;r ho >fds'ad o.aiv g-iijk
goworden. Ik had den oorlog kunnen vo j.Izc 'en, want
d i -vierde van het I g v b e f mij Touw. Maar don
oorlog van buiten cn den binneniandsc'icn twist zou
ons schcone vadci iand hebben v.rwo s r
„Toen »k zag dat da burgeroorlog niet vermeden
kon worden, heb ik m'ets anders in het oog gehad,
dan de rust en veiligheid van Frankrijk. Ik heb al
mijn persoonlijke rechten en belangen opgeofferd voor
het welzijn van het vaderiond. Dat is steeds het doel
van miin leven geweest.
„Soldaten, gaat verder op den weg van eer en
plicht, aient den nieuwen koning,'..dien de natie heeft
gekozen, trouw. Ik had mijn leven wel kunne» ein
digen maar ik wil voor u verder leven. Ik zal
schrijven. De zoetste bezigheid zal het zijn voor het
nageslaiht op te teek enen uw (Luien van grootheid
en moed. En mijn cenige trocst zal het zijn, dat te
j vu-neinen wat Frankrijk zal doen tot roem van zijn
naam.
„lk kan u niet allen omhelzen, maar ib zal uw
gener&al omarmen en ib kus den adelaar, die u xoo
l dikwijls Ir» gevaar in de dagen van roem ls voort
gegaan. Vaarwel! mijn wens-.hen begeleiden u voor
eeuwig. Bewaart de herinnering aan mij!"
"Wordt vervolgd.
i
