peraluren zijn, die wij verdragen kunnen,, dan kan
hierop geen absoluut antwoord gegeven worden: voch
tigheidsgehalte en windsnelheid zijn wellicht nog belang
rijker elementen. De kroniek-schrijvers hebben echter
zelden met de twee andere elementen rekening gêhou-
den. Wanneer zij de kou wilden re&istreerenfckeken
zij slechts naar den thermometer.
Zeer koud waren de winters van 1544, 1608, 1.709,
1776. 1788—1789, 1791—1795. 1798-1799, 1812
1813. 1819—1820', 1829—1830. 1340-1811. 1853-
1851. 1861—1805, 1870—1880, 1890—1891. Geduren
de deze vorsttijdperken waren alle groole rivieren dicht
gevroren. niet alleen de Rijn, maar zelfs de Tiber
en de Rhonc. Dikwijls bevroor de wijn in de kelders
of sprongen de wijnvaten uit elkaar. De boomen barst
ten de dieren des velds kwamen om; en ook menige
reiziger stierf door de kou en werd begraven onder
den witten sneeuwdeken. Bijna steeds begon de winter
met sneeuw. Wanneer de sneeuwejekfijv dar). eenrpijal
gelegd was begon er een krachtige Qoslelijke wind
door heel Europa te waaien; wanneer aan dezen Bal
tischen luchtstroom een eind kwam, was de winter
gewoonlijk spoedig gedaan .Maar meest kwam dal einde
zoo spoedig niet. Wanneer er n.I. door Europa zoo
veel sneeuw ligt, begint het hier een echt vastelands
klimaat te worden. Op de plaats waar het dan hel
koudst is (Finland bijv.) komt dan in het algemeen
de hoogste barometerstand voor, m.a.w. het thermo-
metrisch laag valt samen met het baromatrisch hoog.
En heeft het hoog eenmaal in de nabijheid- van de
Europeesche koudepool zijn tenten opgeslagen, dan ver
andert het niet van .plaats. Het weer wordt dus be
stendig. Bestendige winters zijn koud.
De winter van 17881789 is een van de Taqgste en
strengste geweest, die in Europa geheerscht heeft. De
vorst begon al in November. Te Parijs begon het
den 25 m te vriezen, en het vroor 50 dagen achter
een; alleen den eersten Kerstdag dooide het. Den der-
tienden Januari kwam er verandering. De sneeuw lag 75
c.M. hoog. Te Versailles had het ijs een dikte van een
halven meter. De Seine was bevroren van 26 November
tot 20 Januari. De laagste temperatuur die in Frajik
rijk bereikte .werd, was minus 8 gr. F. (40 gr. vorst).
In dit iaar was de Theems bevroren tot aan Gravesend.
en gedurende Kerstfeest stonden er kramen op de
rivier. In Bazel daalde de temperatuur 18 December
tot minus 35 gr. F. (67 gr. F. vorst). Te Bremen was
het 16 December het koudst; dien ochtend wees de
thermometer daar minus 31' gr. F. aan (63 gr, F
vorst). Ook in ons land moet het ontzettend koud
zijn geweest. In 'ben oude kroniek vonden wij, da'
hier het brood bevroor, zoadat het niet gesneden kon
worden en op het vuur gewarmd werd. Do vijsch.cn
stierven. In de andere koude winters waren de tem
peraturen niet zoo laag. Toch werden in Frankrijk.
Dultschland, Oostenrijk, Denemarken, de Scandinavi
sche landen. België cn ook in ons land op sommige
plaatsen temperaturen beneden minus 10 gr. F. ge
observeerd.
In het algemeen is het vorst-gebied groot. Toch zijn
er ook uitzonderingen. Zoo b.v. in «en winter van
1879—1880. Dit is de koudste winter van deze eeuw
fjeweest voor ('"Frankrijk. De koudepool lag toen niet
n Noord-Oost-Europa, maar werd aangetroffen in
Oostenrijk. Zeer koud was de 20ste December. Op
dien dag vroor het zoowel te Parijs als te Weenen 45
gr. F. En... te Tromsoö stond dien dag de thermo
meter juist op het vriespunt. Te NaP.els heersohte de
zelfde temperatuur als in Noorwegen. Ook je St. Pe
tersburg en te Moskou vroor het bijna niet.
Zooafs men weet, jvorden. de allerlangste temperatu
ren niet in Europa maar in. Siberië waargenomen.,
waar de vorst nog veel heviger kan ?ijn. Daar wo
nen echter andere menschen dan wij rijn. Zij zijn
gehard tegen do kou. wellicht houden zij een vorst
van 100 gr. F. uit. Maar uit bovengenoemde cijfers
blijkt allerduidelijkst, dat ook dichtbij huis zeer lage
temperaturen kunnen voorkomen temperaturen, waar
van wij ons bijna, geen voorstelling Kunnen maken.
Men vriest niet- zoo gauw dood.
Maar, zulj, gij zeggen, wlji hooren tochdikwijls dot
inenschen reeds om het leven kwamen bijhoogerc
temperaturen. Zeker,' dikwijls" i$ hun, kleedipg onvol
doende geweest, vaak' waren zij" ondervoed. Maar even
goed als er menschen door de hitte bezwijken, komen
er toch oolc voortdurend gpedgevoede menschen door
de kou om het leven.
Wij' zijn optimistisch', en willen erop wijden, dat
dit toch uitzonderingen zijn. Gedurende den winter
van "18121813 zijn bij de vreeselifke. onheilen
van den terugtocht-van het leger van Napoleon uil
Rusland vele soldaten bezweken. Dit kwam echter niet
door de lage temperatuur alleen. Een officier van ge
zondheid deelt hieromtrent het yolgende mee,jle schoe
nen van de manschappen waren absoluut versleten.
Men wikkelde de beenen in lompen. Menwarmde zich
bij de vurenzoodoende waren de overgangen zeer
groot, waardoor koud vuur optrad. De energie was
verdwenen. Men werd krankzinnig en liep wezenloos
voort. Ilel ijskoude water, \y aar door de soldaten moesten
heentrekken, veroorzaakte de meeste ziekten. Zoo kwa
men 450.000 man om. Was men tegen de koude ge
prepareerd, dan zou niemand'omgekomen zijn.'^
RE SPIERKRACHT PER INSECTEN.
Men heeft aangetoond, iaat dJe spierkracht vaj® een
maji, die met. heide harden trekt ongeveer 65 KG.
1a. die va® oem vrouw 33 KG. De mensch kan ziedijs
niet het gewicht van zijn eigen lichaam voorttrekké®
en een paard nog minder. De meikever daarentegen
trekt een gewicht van veertien maal Zijp eigdn zwaar
te, de bij twintig maal, de Don&cla nymphea twee
en veertig maak Ben paard met naar evenredigheid
evenveel spierkracht zou een gewacht kunnen trek
ken van 25.000 KG., een mensch circa 2500 KG.
Ieder onzer heeft wel eens een vloo zien springen»
Datzelfde lastige diertje, dat nimmer grooteir wordlt
dan, twee mM. doet spTongen va® een M. Naar ver
houding daarvan zon eer, leeuw een sprong, kunnen
dom van 7 tot S minuten. Een man kon alsdajn go-
makkelijk circa 2,- 0 M. van den Gtodcü springen.
De sprinkhaan last zich hooren op een afstand van
100 M. Ben mensch weegt zooveel' als plm. 6000
sprinkhanen. Als zijn stemorganen even, krachtig war
ran als die der bovengenoemde insecten, zou men don
mensch kunnen hooren op een afstapd van 1600 KM.,
dat is bijv. van ParljB tot tn Klein-Azië, van Parijs
tot 100 KM. voorbij Moskou. Welk een concurrentie
zou dat zijn voor ttléphoon en telegraaf!
Maar stil, het. is toch ook maar goed dat het niet
het geval is. Want volgeaa diezelfde bereptondng zou
Iemand, die onvoorzichtig genoeg was binnenshuis te
niezen, onmiddellijk onder du puinftoopen van zijn
woning begraven worden. Welk oen verwoesting i)n
een tijd van influenza of algemcene verkoudheid.
EE.N'E „HONGKRsTAAKIjTKK".
Te New-York werd onlangs een anarchiste, Becky
Edelson, wegens een redevoering, waarin zij tot ge
weldpleging aanspoorde, tot 90 dagen gevangenisstraf
veroordeeld.
Zij weigert nu te eten en heeft verklaard, dat
wanneer do overheid haar niet loslaat, de dood haar
zal bevrijden.
Haar besluit wordt door de betrokken autoritei
ten nog al kalmpjes opgevat. Het toeval wil dat eene
vrouw, dr. Katherdne B. Davis, met het toezicht op
de gevangenen is belast. Dr. Davis schijnt de mee
ning te zijn toegedaan, dat Becky Edelson, zelve maar
moet weten, wat de gevolgen kunnen zijn van haar
vrijwillig martelaarschap
Becky Edelson's partijgenoot»® Wijken ook niet veel
hoop te hebben op toegeven van de New-Yorksche
overheid. Zij maken retds toebereidselen voor Bec-
ky's begrafenis.
LANDVERHUIZING.
De landverhuizing uit Engeland is Ln het eerste half
jaar van 1914 sterk afgenomen, vooral die naar Ca
nada. En verleden jaar was ze toch al aan het minde
ren. Ziehier de getallen voor het eerste half jaar van
1914 en 1913: naar Canada 53.290 en 128.496; naar
het Australische Gemeenebest 18.976 .en 32.870; Nieuw:
Zeeland 3622 en 6635; Zuid-Afrika 4298 en 528£; En-
gelsch-ïndië 1994 en 2252; andere Engelsche bezitthv
gen >2585 eh 2526in het geheel 81,733 in het eerste
half jaar van 1914 en 178.036 in dat van 4913. Dus
bijna 100.000 Engelschcn minder (want de getallen be
treffen niet vreemdelingen die over Engeland -emigree-
ren) die naar een Engelsche kolonie zijn verhuisd.
Ook de landverhuizing van Engelschen naar de Vc
oenigde Staten Is ftchterui'gcgaan, van 49.129 in he'
eerste halve [aar van 1913 tot 34.455 van he' ,4ia-;
naar andere vreemde landen van 4173 tot 3171.
In Engeland terug kwamen er yan 1 Januari to'
30 Juni 49.471 tegen 40.307 in dien tijd van 1913
In Canadeesche steden Is er tegenwoordig een groot
aantal werkcloozen Onder de Immigranten. Onlangs
iheeft de Canadeesche regeering meegedeeld, dat zij
overwoog die menschen naar hun lana terug te zenden
DE ALGEMEEN F STAKING TEGEN DEN OOR
LOG.
De PaHJsche correspondent dor N. Crt. schrijft d.d
19 Juli:
Tc W'-encn zal door Frankrijk de algemcene staking.
Ier voorkoming van oorlog, worden voorgesteld. Er
Is natuurlijk niet dc minste kans dal DultschlandV
socialisten hierin zullen meegaan. Jules Guesrie ho-
groep dat dadelijk. Volgens hem is het midde' erger
dan de kwaal. Het -onvermijdelijk effect van zooo een
l'fet uit te voeren maatregel,zou slechts zijn, dat
het meest socialistisch ges'emde land zou wordpn over
geleverd aan dc genade van het minder socialistisch ge
stemde.
Duitschland zal aan dit theoretisch verlangen niet
meedoen, reccj^ hierom, wijl het praktischer van ge-
dachtenleven is. qok daarom, Wijl dc socialistische de
mocraten ^in Wllhelm-'s rijk al sinds lang gevoelen,
dat -voor een goed materieel bestaan duurzame ont
wikkeling van nijverheid en handel het eerst-noodige is
En dat daarvoor niet kan worden-ontbeerd de macht,
kan het zijn de overmacht te land en ter zee .slechts
door het militair element te verkrijgen en le nandha-
ven. In dien zin bestaat er dus een samengaan tus-
schen regeering en volk.
Lieden, die haar dit beginsel denken, zijllen nooit
de hand reiken aan Fransche socialisten, In hun oog
zwakke theoretici.
Waf Jaurès 'en do zijnen dus doen en nu weer
als parlementsleden Is slechts het eigen Ijmd tegenover
de geweldige wereldconcurrentie zwakker en zwakker
maken.
Dat ls te betreuren, Want de Republiek kan toch
heusch zoo weinig verdragen.
naar de keuken, ging can daar heit vuur te regelen; en
er een nieuwe turf cp te leggen. Toen zij in, de
kamer was teruggekomen, nam zij haar plaats aan
het venster weer in en ook haar oude gedachten, keefr-
den terug, driest ai3 een schajar luidruchtige, kinde
ren.
Dertig jaar had zij nu al zoo gedacht. En, elk voor
jaar had zij gemeend, dat het de Laatste maal zou
zijn. maar elk jaar predikte haar na een. dag ver-
geels wachten hetzelfde: ..hoop op het volgenid jaar-"
Het was eigenlijk om te vertwijfelen en menigeen, zou
vertwijfeld zijn, maar Christel niet. Menigeen zou
haar liefste, die nooit teruggekomen was, hebben, ver
geten. maar Christel vergat hem Ujiet, want de over
tuiging dat hij zou wederkeenen. was haar ©e® le-
vanseisch geworden, die zij noodig had. als eten en,
drinken, arbeid en rust; het was de grondvest, van
haar geluk en, haar levensvreugde. Daarom wachtte
zij geduldig.
Christel lachte stil voor zich heen, toen zij aan
haar positie dacht. Waarvoor had zij een man noo
dig? Zij kon zelf best werken en haar gelaat Maande
op als zij keek naar de onderste schuiflade va® haar
commode. Daarijn lag haar schat, goed' verstopt on
der veel linnengoed een heele rij blinkende goud
stukken, die zij in,de lange jaren) met moeite en zorg
had bij eengespaard. Eerst wanneer Jozef kwam zou
die schat uit zijn verborgen hoekje te voorschijn
worden eéhaPld -n in Jozefs handen verdwijnen.
Wat ei?n vre|ugjd«<!
Jozefs beeld dook voor Christel op. Zij zag hem
zooals hij voorheen was toen hij afscheild van haar
nam. Dat hij intusschen oud geworden, was, daaraan
dacht Christel ruiet eens. In haar voorstelling leefde
hij nog steeds als een, jongeling. Zijn blauwe, vrien
delijke oogen, zijn roode frissche wangen, zelfs op
•het voorhoofd het lidteeken dat ®ch onder zijn dik,
blond haar verloor alles was nog als voor dertig
jaar geleden. Zij dacht nog met* siddering en angst
Binnenlandsch Nieuws.
DE STAKING TE ZAANDAM.
Duitache werkwilligen op last, van, burgemees
ter Ter DEau over de grens geleld.
De bijzondere verslaggever va® het Hdbl. mol dit:
Een gebeurtenis. dUc zeker wel een, unicum mag
heeten in de gegohdederiis van de stakingen in Ne
derland. heeft zich gisteravond te Zaan|daim afgespeeld
Daar zijn, op last van den burgemeester, den, heer
K, ter Laan, een veertigtal Duitscha werkwilligen,
gekomen om te werken in het houtbedrijf, over de
grens geleid, aangezien hunne papieren, niet in, orde
waren.
De Duitschers waren geleverd door eon firma te
Blankenesse bij Hamburg in opdracht van dein Bond
van Werkgevers in het Houtbedrijf. Zij zouden bij
een tweetal firma's aap den arbeid gaan,.
Hieronder volgt een uitvoerig relaas van, het ge
beurde.
De Aankomst.
De Hamburgsche trein,, die dies namiddags om 5
uur 2 het Centraal Station binmenstooimit, bracht de
44 Duitsche werkwilligen mede, die d)e patroonsver-
eenigiing te Zaandam besteld had.
De noodige veMlvhei ds maatregelen waren genomen
in den vorm van politieposten op de perrons. Alles
ging echter rustig, en die DufitscheTS, met hun uni
forme bagage, en zoo uiteenloop e®cte menischentypen.
waren, we'dra veilig in, dien extra-wagon geborgen, dii©
aan het verschrikkelijke uur, toen hem het mes van
een ja'oerschen medeminnaar trof. Het geschiedde
toen hij. emmaal '9 nachts van het dansen, Christel
naar huis bracht, in den eersten tijd hunner liefde.
Het was ©en zalig» tijd, trots dien nacht en haar
grooten schrik.
Christels oude klok verkondii'gde door haar doffe
slagen den, tijd. Vijf uur! Wat vlogen de urö® toch
om.
Van huiten, werd er zacht op da deur getikt. Chris
tel riep: bln®®®! »n een twaalfjarig meisje, Lieze van
buurman, trad over den drempel.
„Goeden dag, Christel."
„Goeden dag, Lieeje."
Het kind monsterde de oude vrijster en boog, ter
wijl zij schelms lachte, haar kopje ter zijde.
„Is het waar? Vader zeide straks tot moeder:
Christel wacht op haar liefste.1"
„Wat ben, jij. toch nieuwsgierig!" antwoordde Chris
tel lachend en, zonder boos te wonden. „Kin|deren
moeten niet alles weten."
De kleine liep op Christel toe en leunde vleiend
tegen haar aan. „Ik wou dat Ük zoo oud was als u;
dan. kon ik ook mijn Zondagsche jurk aantrekken,
wanneer wilde bekende zij met ee® diepen,
zucht.
Christel lachte weer, maar ditmaal wa,t gedwongen.
„Wat weet jij. daarvan, kind? Beter jong zaj® ineem,
werkpak, dan oud in een feestkleed."
Zij behoorde niet tot de velen, dde in haar ouder
dom met verlangen aan hun jeugd terugdenken,. Daar
voor waren redenen genoeg. Eerstens onderscheidde
haar jeugd zich uiterlijk weinig van haar later
leven, dat er gesn, ©ogenblik was, waarnaar ^zij met
verlangen en pilelzler kon terugdenken en te® tweede
voelde zij zich nog zoo jong, omdat haar wenscheln
en hoop zich sedert dertig jaar niet veranderd had
den, maar steeds nog hetzelfde doel en denz elfde®
Inhoud kenden als toen, $oen zij voor de eerst» m®®!
aan den trein naar Zaandam gehaakt was. Mr. Van
Zuylen, de rechtskundige sdv!is<uT van de patroons-
vereenlahig te Zaandam, begel» idde hen naar de plaats
hunner bestemming.
Er was in Zaandam wel iets van uitgelekt, dat er
Duitsihers zouden komen. Maar van algemeens be
kendheid scheen het toch niet te zijn. Tegen, het uur
van aankomst van den trein uit Amsterdam, 6 u.' 39,
stonden op het stationspbin en groot aantal nieuws-
jdarlgon,, wellicht ook aange ©kt door hot groote po-
1 inlever toon. Ken twaalftal agenten hield ondor lei
ding van den commissaris en den inepecteur, de me
nigte, onder wie zich weinig stakers bevonden, op oen
afstand, lLater vernannejii wij. dat de stakers, niet
zonder opzet, in een vergadering in Ons HuJs. wer
den bij tengehouden.)
T©gen het uur van aankomst zag men op het sta-
tionsp ein burgemeester Ter Laan. terwijl daar ver
der aanwezig waren de wetboudeia Duys, Donla en
Kamphuys. bij wie zich later wethouder Van der Laan,
voegde.
Met een kleine vertraging kwam de trein uit Am
sterdam binnen. En van builen af zag men,, hoe de
Duitschers, bijeengebracht wer-den in de wachtkamer
derde klasse.
Meu bleef wachten ©u wachten,, doch de Duitschers
verschenen niet. Wel zag' men leden van den Werk
gevers bond met den adviseur mr. Van Zuylen, het
station ingaan en weder verlate®. En intusschen groei
de buiten, de menigte steeds aan. Daar komt wethou
der Duys naar buiten. Hij maakt een geruststellend
gebaar tegen een paar partijgen,ooten, dd,e aan aijn
lippen hangen en keert weer in het station terug.
Wat was er daarbinnen intusschen) voorgevallen?
In het station.
Gedurende al dezen tjjd werd er in de gang naar
de wathl kamer derde klasse druk gepolemiseerd.
Burgemeester Ter Laan en de wethouders Duys. Do-
mia. en Kamphuys. later ook wethouder Va® d'Sr Laan.
ware® met stationschef, pol1iie-autoriteif/e® en d/en| be
geleider der Duitschers in druk overleg over de pa^
pieren der Duitsche werklieden. Het ging daarbij warr
tos. Zoo voegde de heer Duys den rechtskundigen,
adviseur van d" patroorsvereen^ ing op diens viaaj
wat hij onder een pas verstond toe:
„Een pas? dat zou Ik maar eens aan mijnheer
Elias vragen!"
Op een gegeven moment ontstond: er een tumult
onder de menigte builen. *h even later werd lu den
kring der siadebestuurderen een, der Duitschers ge
voerd. die zijn revolver getoond had.
Paa op, hij kan wel geladen zijn! riep wethouder
Duys.
Maar dit bleek niet het geval te zijn; geen ptu-
tronen werden op den man bevonden., en het wav®
verdween in den achterzak van ee® der Zaa®,d.tm-
sche poütie-hgenten.
Do leider der werkwilligen verklaarde met groo
ten nadruk, dat hij met de voorhand©® papieren, o.a.
van do Hamburgsche politie, reeds overal geweest
was. Te Rotterdam, en nog onlangs te Tiel.
Maar de burgemeester hield vol, dat de papieren
niet in orde wieren c® dat de Duiiitschers niet, Voffilden
worden toegelaten.
De reden dar ntet-toelatlnrt
WIJ hebben burgemeester Ter Lam® gevraagd,, op
wulken grond de Duitschers riftat werden toegelaten,
waar zij toch, volgens hun beweren voldoende pa
pleren hadden in den vorm van bewijzen van ie zij®
ingeschreven bij de poldtie of van t<e hebben veldman
na® hun militairen dienstplicht.
Burgemeester Ter Laan verwees oms naar art. 1,
2e lid, van het vestigingsverdrag tussche® Neder
land en Duitschland gesloten.
Dit verdrag is op 17 December 1904 ta 's-Graven-
hago tusachen Nederland en het Duitache Rijk ge
sloten.
Artlkl 1 luidt aldus:
„De onderdanen vain elke der belde contrmotearen-
de partijen hebben het recht zich binnen het gebied
d»r andere partij te vestigen of bij voortduring of
tijdelijk aldaar te verblijven, Indien en, zoolang zij
do daar geldende wetten en verordendnjge® naleven.
Om op dit recht aanspraak te kun®e® maken, moe
ten zij voorzien zJJn van geldige paspoorten of (ra
der© bewijsstukken, voldoende om hunne identiteit ©n
nationaliteit te staven,» de belde partijen zullen bij
uitwisse,U®g va® n,oda'p overeenkomen, welke papieren,
behalve <1© paspoorten, als voldoend© bewijsstukken
zulle® wtorden aangemerkt."
Bij onderlinge overeenkomst va® 29 October 1906,
gewijzigd en bekend gemaakt bij' besluit van 3 April
1911 (Staatsblad no. 104) is bepaald:
1. Alfi bewijsstukken ln den zin van aptikel 1,
lid 2, van het vestigingsverdrag,. zullen behalve de
paspoorten beschouwd worden:
de door de bevoegde Duitsche autoriteiten; afge
geven Heimatsoheine, voor zoover zij blnpe® de laat
st© vijf jaren afgegeven of voor vernieuwing, afgetee*-
kend zijn on de handteekening va®! den, houder dra
gen."
Slechts twee der Duitschers (de een bleek eigen
lijk een Deen, van geboorte te zijn, de andere kwam
uit Beleren) hadden een paspoort of Heimatechein.
Dezen zouden dus kunnen blijven.
Mr. Van Zuylen protesteerde tegen deze toepassing
van het vestigingsverdrag, doch' het baatte rilet. Wet
houder Duys haalde d' roodlge papieren van het
Stadhuis, o.a. een formulier waarbij d'e burgemees
ter van Zaandam' gelastte, dat de Duitschers onder
politie ge lelde over de grens zouden, worden gelald»
De heer Duys raadpleegde ee®; spoorboekje» ©n,
constateerde, dat de Duitschers nogi de®zalfde® avond
via Enschedé over dc grens konden geleid worde®.
Enschedé is een der plaatsen, waar volgens de bij
lage van het v©sligingsv<*rdrag de overnemiDg v®n
uit te leiden personen zal geschieden. De grenscom-
missaris daar +er plaatse werd telegrafisch van een
en ander op do hoogte gestéld.
Wethouder Duys trad, toen aldus was) beslot»®, op
nieuw naar buiten om de verzamelde menigte vóór
cp Jozefs terugkeer wachtte. Daarom voelde zij zilch
en weineg gekrenkt, toen Liesje van haar ouderdom
sprak en daaruit mo-st ook het terechtwijzende va®,
haar antwoord' worden verklaard. Zij was immers ®og
niet oud.
Lieze moest bepaald woele®, dait zij bij de keus va®
het onderwerp ee® miapas had giediaa®. Zij keek tef®-
minete verleden de kamer repd en zon cp ee® ®U;uw
th ma. „Zal ik wat hout voor u hokken?" vroeg zij
ijverig.
Chrifteil sloeg oog. dit voorstel af, bezon zich een
oogenbük en zclde dan* „Je kunt een pond fijn© suiu
kc-r voor mij balen." Daarna gaf zij het meisje gjedd'
daarvoor. ZM zelf had wel is waar geen suiker Spo
el ig. maar wa®®e>er Jozef kwam mocht die toch ®iet
ontbreken.
Llcze had' snel ha,aa* boodschap giedajam. Ondeir dfan
zachten druk van haar kleine handen kraakte verlei
delijk de inhoud) va® den blauwe® papieren zak, dien
zij aan Christel overgaf en waaruit zij spoedig het
gewon» bodeloon hoopte te ontvangen.
„Wat ben ik zooeven geschrokken!" verzekerde zdj.
terwijl zij een schep suiker in haar mond liet, ver
dwijnen. „Daar kwam een bedelaar de straat la®>.TS
en die vroeg mij waar de herberg was. Wat zag hij
ex uit. Ee® la®ge, vieze baard had hij, de echo?®"®
waren verscheurd. Dn zó© heeft hij mij aangekeken,!
Ter fillustreering van cleze laatst» woorden zette
zij haar ooge® zoo ver mogelijk open en staarde
Christel met voorovergebogen hoofd van onder tot
boven aan.
Christel Lachte over de kleine snaak.
..Ik geloof dal liij een mensch zou kunnen doodu
maken," zoo veite'de de kleine verdyr met het ern
stigste gezicht va® de wereld.
„Men moet ®iet steeds he' slechtste van e(® mam
denken," antwoordde Christel berispend. Zij sprak
daarbij meer tot zichzelf dan tot haar kleine vrien
din en daaraan deed zaj goed, want de opmerkzaam-
het stationsplein toe te spréken. Onder hoer&'s deel
de hij mede,, dat de Duitschers weer naar huls gin
gen en dat de overheid etre®# onpartijdig was opge
treden, met handhaving van de wet. Hij verzo;
verder de menigte om het der politie niet lastig te
maken, doch rustig naar hui» te gaa®. (Hernieuwd
gejuich.)
Onder de Duitschers.
Inmiddels varen de Dultsthera nog steeds onder p<v
iltlc-toezlcht ln de dérde klas wachtkamer. Niemand
word daar toegelaten,, en om nleuws(?ic.rig( n tc we
ren, was de verkoop vnm perronkuortjes stopgezet.
Eon enkele reis dtrdo klasse Hcmbrug bleek even
wel wonderwel a's p'rionkatrtj© geschikt te zijn. Zoo
kwamen we dan ook ln de derde klasse wachikam i
terecht.
Daar btonden de Drnts<hers te midde® va® hunne
pakken, bagage, alle gewikkeld i® dekens van uni
form model. Het was wel een heterogeen gezelschap
dat we hior bijeen vonden. Do Duitschers,. sommigen
als heeren. andeven als werklieden, gekleed, van zeer
verschillenden leeftijd em uiterlijk, waron zéér verbit
terd. Ze klaagden hun nood aan enkele werkgevers,
die zich tueschen hen bewogen, of aan de Zaandatu-
scht politie-agenten, die hen bewaakten,
Es ist baarstvöubend! zeide een der Duitschers
tot ons. ..UebeTall habe Jch gearbeitet, Ln Belgien, in
Fraiikxelch, abvr nic eind wir von der Polizei ausge-
wiesen worden wie hier."
Die ganze Geschiobte ist Politik," zeide wys-
geerlg een andere. „Der Biirgprmeister iBt rot, durek
und dureh!"
Intusschen had de bedoelde burgemeester zich met
den commissaris van politie op een bonk aan ©<m
cafe'tje ln de wachtkamer gezet, om op een lijst de
Duitschers hun namen te doen teekenen. Het scheen
da,t de heer Ter Laan vermoedde dat de nameu niet
Juist warun opgegeven, althans, zich tot (te Duit
schers richtend, zeide hij:
\Venn ihre Name® falsch sind, wird die dculsdiè
Polizei das wohi bemerken.
Een gemor sleeg uil het gezelschap op. cn ecnigen
hunner, onder ^vie hun geleider een korte stevige
korcl. namen zelfs een dreigende houding t.gcn Zaan-
dam's burgemeester aan zoodat de aanwezige prille-
agenten he! noodig vonden wat naderbij tc kom.-®
Maar onve.vaard klom burgemeester Ter Urn»; op
de bank. waarop hij gezeten had. En toen volgde er
een toespraak, zooals er wel zelden een door een
Ncderlandsch burgervader zal gehouden zijn.
Afkeurend gemomp.el onder de Duitschers Hun lei
der protesteert lulde.
Halten Sic das Maulf voegt de burgemeester hem
toe. .wederom onder qfkeurena gemor.
Wenn Ihre Papiore nicht in Ordnung slnd
gaat de burgemeester voort können Sie hier nicht
kommen. Aber wenn ihre Papiere in Ordnung slnd.
sind wir Hollander die besten Leute der Welt
Schamper gemompel.
Dann sind Sle uns willkommcn und kónneu Sic
frel in die Stadt guhen, besluit burgemeester Ter Laar-
Wethouder Duys Is intusschen i® deba.' geraakt me!
ecu paar der Duitschers.
Sie sind Scine Majcstët' der S'trelkbrechcrf hoo
ien wij hem tot een hunner „zeggen.
\ycnn Slo das in Deutsehlnnd gesagt hfiftcn,
wtlrdcn Sle acht Monote bekomtnon miben. is hei
antwoord dat hij Jtrilgt.
Was soll man dann sagen? vraagt de heer Duys.
Het vertrek..
De trein van 8.7 is intusschen voorgekomen Hel
sein tot vertrek NMordt gegeven. De Duitschers pjüclcen
hun bagage bijeen en verlaten steeds moppcrcrui dr
wachtkamer. Burgemeester cn wethouders doen hun
uitgeleide tot aan den trein. De Duitschers stappen
ln en met hen cenigo Zaandamscho polilicbcambl 'ii
oncfer bevel van den Inspecteur, die hen lol Enschede
zullen vergezellen. Ook het tweelal DuitseJids. daj Lie
ven mocht, omdat de ppp.lcren In or;do waren,, vciboos
liever mee terug te gaan.
pan stoomt, met- ongeveer tien minuten vertraging
de trein w»g. De menigte voor het station is blflvca
staan en heft een luid „hoeraf 'üa® als dc Ireiu n.vt
de Duitschers wegrijdt.
In Amsterdam geeft de doortocht der Duitscher:: nog
aanleiding toL een relletje. De t.\ycc Duitschers, win
papieren in orde waren, bloven hior .iichler. Dc ando
ren. wilden rilt voorbeold volgen. Do poü'ic kwam
eraan te pas en dreef dc inenschen met de 'blanke sabel
In den trein.
Wij vernamen, dat de Duitschers, d^n yoorzien van
de noodige papieren, binnen ecnige dagen weer zou
den terugkomen. Voor het bureau, dat hen leverde
is het geval een schadepost, in dien zin, dit het zich'
verplicht had lot levering der werkkrachten aan de
fabrieken.
De Boind van Werkgevers ln het hou the drijf Ie Zaan
dam heeft in. antwoord' op ihet iongstc schrijven der ste
kers meegedeeld dat do bond béreid is, oen commissie
uit de stakers te ontvangen alhoewel zoonis Ir. het
antwoord wordt - gezegd, de voorwaarden waarop dc
bond van werkgevers bereid is het werk tc doen her
v-at'en. bekend zijn.
4Y ARMENHUIZEN.
Hat zoo gunstig: bekende Tooneelgezelaehep Weet-
frlsia, directie Gebrs, Wi'Iso®, zo.1 bij, 'ge»le&©n(h©id dier
kermis alhier, wederom in de kolfbaan; van de®i heer
C. de Geue Az. optrede®. Eve® a,l» elders ko® get-
noamd gezelschap ook hier steeds op een flink e®
dankbaar publiek rekene®.
DE HAAGSTE TRAMSTAKING.
De Haagsche Tramweg Maatschappij, dfe geleidelijk
nieuw personeel in dienst heeft gesteld doch In beperkten
getale Jyeeft thans besloten dit op groote schaar tc doen.
Daartoe zullen heden per advertentie in vijftig Ne-
derlandsche bladen gegadigden worden opgeroepen naar
de betrekkingen van bestuurder en conducteur in vasten
dienst bij de onderneming.
held van Liez^ werd reeds door wat anders in be
slag genomen. Eer 'Christel het. wist, was zij weer
al1 een en het geroep en gejoel va® ee® schare kin
deren, deed ha^r spoedig begrijpe® waarom of haar
lcledne bezoekster zoo eensklaps' wtes heengegaan.
Dt avond kwam za.ehtkens aa® e® al de ^©dachten,
en zorgen, die het vroolijke zonlicht overdag op de
vlucht had gejaagd, zij kwamen als roofdieren hun
prooi vangen. Snel hadden zij ook Christel weer ge
grepen en verslonden al haar Mjjmoedriieheid. et® haar
vroolijke hoop, de eeaig© trouwe vrienden e® bege
leiders selert de Jaren en ttenta,!ile® jaren. Jozef was
oog niet gekomen. Niet dat Christel nu haar hoop
had opgegeven neen, diat tuiot. Maar het vooruit
zicht dat weer een jaar va® eenzaamheid voor haar
stond, dat zij nu weer op den volgerjdem terugke»r
der zwaluwen zou moe te® wachten* ziet, d®t maakte
haar treurig.
In h®ar onrust liep zij naar de commode en kruin-
de daarvoor neer, en schoof de o®derste l®de opcj®.
Onder een heelen f.tapel linnengoed haaldë zij se®
houten kistje vandaan, bekeek het ©®n» oogenbllk c-n
opende het met een klein sleuteltje, dat zij jaar in
j®ar uit in haar zak had gedragen, want zij. was va®
meening, dat het bezit va® de® Sleutel haar de trouw
van haar liefste verzekerde een overtuiging, die
dit voor zich had, dat het tegendeel niet was bewe
zen. De Inhoud rvftu het kistje bestond' uit ee® aan
tal goudstukken, Christels met groote moeite be
spaarde schat. Met 1;loppenö hart bekeek do. geluk
kige bezitster haar schat eu zij telde het aantal met
haar oogen. Daar het reeds wat donker w®s, moest
zij zich diep over het lciatje hee®builge® om de mum-
ten te ondersche'diei). En zij was zoo verdiept Inden
aanblik van haar rijkdom, dat zij niet hoorde, ho» de
huisdeur geopend werd en aarzelende schrede® h®ajr
kamer naderden.
Wordt vervolgd.
