Sctiager Courant.
Zaterdag 8 MEI 1915.
58ste Jaargang No. 5587.
DERDE BLAD.
Een leerzaam Uitstapje.
Zóó kan zeker genoemd worden de 2-aaagschc ex
pulsie naar de provincie .Friesland) op 27 en 2S April
j.i. gemaakt door een il-tai leden der Vereeniging van
Oud leerlingen der Rijkslandbouwwraterschooi te Scha-
gen. Een leerzaam uitstapje, want we hebben veel gezien
en veel geboord, dat de moeite van bet overdenken, van
bet neerschrijven en ...in de toekomst., van bet toe
passen meer .dan waard is. Het was ook op dit
reisje weer als altijd bet geval geweest is bij de ex
cursies van ^ovengenoemde vereeniging: „zij. die ai-
^.vezig waren, hebben voel gemist". Welliclit kan een
geregeld, doch beknopt verslag van de reis ecniger-
•juute dart gemis vergoeden, terwijl ook andere Noord-
b'ollanders mogelijk belang stellen in een beschrijving
Van de wijze, waanop in een andere provincie van
Ons kleine Nederland het z u i v elb edr ij f (in den
ruimsten zin des Woords) wordt uitgeoefend.
Er is nóg pen recfen, waarom bet zonder twijfel
«en plicht genoemd' kan worden van de deelnemers
fian deze reis, om eenige bekendheid te geven aan
betgeen enkele voormannen op zuivel- en landbouw
gebied hen hebben medegedeeld en laten zien, en wel
deze: de boven alle lof verheven wijze, waarop wij
zijn rondgeleid in de verschillende gebouwen, en waar-
Op datgene, wat voor ons nieuw en vreemd was,
werd toegelicht en verklaard. De wélgemeende woorden
van dank, aan zoovelen betuigd, zouden holle klanken
Schijnen, indien .daarin alleen het resultaat zou
bestaan van de vele bemoeiïrgen en goede zorgen, ten
benoeve van bet kleine gezelschap, en daarom! aan den
arbeid, en getracht, in ©enigszins smakelijke» trant
te schrijven over dat leerzame van de reis in Friesland;
de machtige „pers" zal dan wel hare onmisbare mede
werking willen verleenen aan het publiceeren van dit
overzicht.
De beschrijving van de reis kan kort zijn; ik wil
slechts even aanstippen, dat hel weer voor ons ir
alle opzichten gunstigwas, hetgeen voor hel weisla
gen eener excursie een zeer belangrijke factor is, in het
bijzonder, wanneer enkele der deelnemers eenigszins
opzien" tegen het zeereisje Enkhuizen—Stavoren bi,
Stevigen wind! Goed en wel arriveerden we aan den
vasten wal, en kort daarop ving de spoorreis aan.
De eerste indruk., welken wij kregen van Friesland,
was nu niet bepaald gunstig, het landschap is eentonig,
tle weilanden waren nog wat schraler dan die in onze
provincie, zoodat nog slechts enkele koeien de stallen
had'dcn verlaten, het bruin-gekleurde water in de slootcn
tle weinige boomen, bij en om de boerderijen, dat
alles deed ons eenigszins teleurstellend aan. Weliswaar
konden do meer noordelijk gelegen landerijen beter
een vergelijking met NoordhoLIandsche doorstaan,
doch het is ons thans weer opnieuw gebleken, dat
Friesland tot heden onvoldoende voor de wa
tervoorziening heeft gezorgd, wat toch voor
landbouw en veeteelt een der eerste eischen genoemd
mag worden. Vele H.At weiland zagen we gedurende
de spoorreis LeeuwardenWolvega, die óf nog onder
water stonden, óf, aan het miskleurige, grove gewas
te oordeelon, nog slechts gedurende korten tijd juist
even hooger gelegen waren aan het water-oppervlak. Het
Verwonderde ons dan ook niet, van onzen eersten
geleider, den heer S. Nijholt, Bedrijfsadviseur van de
Friesche Coöperatieve Zuivel-Export-Vereeniging te
Leeuwarden, te vernemen, dat de boeren algemeen met
verlangen uitzien naar liet-in-werking-stellen van de
groote watermachine (het stoomgemaal) in het Zuiden
der provincie bij De Lemmer, die het overtollige water
in de Zuiderzee moot pompen, vlugger dan het thans
„uit zich zelf" daarin wegvloeit.
Onder leiding van den straks genoemden heer Nijholt
arriveerden we 's middags te 1 uur te Wolvega, en na
qen wandeling van slechts eenige minuten, werden wc
aan do nieuw opgerichte, naar de laatste eischen int-
gcrichtc Coöperatieve Stoomzuivelfabriek, verwelkomd
door den Directeur, 'den heer M. Anema. Een uitvoe
rige beschrijving van alles, wat wij hier zagen en
hoorden, zou innige kolommen vullen, daarom kunnen
slechts enkele der voornaamste zaken worden genoemd.
De fabriek met bijgebouwen, maakt, van buiten ge
zien, een vriendelijken indruk met hare helderwitte
muren cn bij het binnentreden wordt deze niet wegge
nomen; de ruime lokalen voor kantoor, laboratorium
en vergadering, doen de bezoekers aangenaam aan. Om
trent de grootte der fabriek kregen we voorat eenige
voorstelling, toen de hr. Anema meedeelde, dat de
den bctuw en de inrichting en bij de aanschaffing der
werktuigen was gerekend op een aanvoer van 8.000.000
K.G melk per jaar; thans wordt de melk verwerkt van
ruim 2000 koeien, welke uitsluitend behooren aan
leden der coöperatieve vereeniging. Het behoeft ter
nauwernood gezegd, dat fle vereeniging hierdoor ..sterk
staat", hetgeen te 'meer noodig is, als men nagaat dal
zich in de nabijheid van Wolvega een 3-tal speculatieve
•zuivelfabrieken bevinden.
De lokalen in de fabriek zelve zijn bijna alle zonder
zoldering, dus hoog en licht; houtwerk is zoo weinig
nfogelijk aangebracht, zelfs trappen, raamkozijnen cn
drempels zijn van ijzer of steen gemaakt. De vloeren
bestaan uit witte tegels, evenals de hooge lambnzeenng.
de muren zijn gewit cn de kap van binnen wat geverfd,
kortom, alles ziet er even frisch en beider uit, en is er
op gemaakt, om het gemakkelijk zindelijke te kunnen
houden, r zeer zeker een voorname zaak m e*en zuivel
fabriek. Overal is goed voor ventilatie gezorgd.
In o n lokaal zijn aangebracht: de melkweegbas-
cule, do centrifuges, de pasteur en de beide karn-
kneders; (in elk der laatste kan 1500 Liter room
worden gekarnd) verder een pomp, die de gelever
de en gewogen melk zuigt door een zeef met doek,
en door verschillende buizen kan voeren naar den
koeler of den voorwarnier of direct naar een oer
6 oproombakken van 3000 Liter inhoud ieder, wel
ke in ren afzonderlijk lokaal zijn geplaatst. In het
kanslokaal staan 5 kaasbakken, in ieder daarvan
kan 2500 Liter melk worden verwerkt. (We hadden,
gehoopt, hier een kaas-machine te zullen aantref
fen, doch deze was nog niet geplaatst.) Onder do
hier amigohrnchte persen zagen we -zoowel Edam
mer- en Goudscho als 'Clieddarkazcn (van plm. 80
pond ieder), en vrij wat naar den vorm zoogenaam
de broodkazen van plm. 15 pond; dezelfde soorten
kondon we zien en op smaak en gevoel beoord.eeIen
in bet flink ingerichte pokollokaal en op de daar
boven gologon kaaszolders. Opgemerkt zij, dat deze
laatste lokalen met het oog op een regelmatige, en
vooral niet te hooge temperatuur waren 'voorzien
van dikke spouwmuren.'In een afzonderlijk gebouw
tje wordt de wei en de 'karnemelk, die den volgen
den dag naar de boerderijen wordt vervoerd voor
het vee, bewaard in „reusachtige" houten kuipen;
ook hier trof ons de groote zindelijkheid. Groote
stoomketels en idem stoommachine zorgen met de
electrisohe installatie 'voor de noodïge drijfkracht;
door middel van een ontijzerings-inrichting wordt
het bedrijfswater uit de beide uorton-putten met
een capaciteit van 40.000 Liter per uur voor zoover
noodig gezuiverd, en desgewenscht met -behulp van
een koelmachine op lagere temperatuur gebracht.
Deze zuivelfabriek heeft een eigen kuiperij voor't
makën der vaten en kisten,.'waarin de boter wordt,
verzonden. Iots geheel nieuws is zeker het schaft
lokaal, en daarnaast het wasch- en het badlokaal
voor het personeel. Een afzonderlijk gebouwde en
fraaie directeurswoning vormt met de fabriek een
waarlijk schoon geheel.' 1
Bij de betaling der melk wordt, zooals de heer
Anema ons 'mededeelde, het vetgehalte als maat
staf genomen; in tle toekomst 'zal men waarschijn
lijk'rekening gaan houden met de meerdere of min
dere deugdelijkheid der geleverde melk voor de
zuivelbereiding. Thans worcten iedere week op de
melkkaart van eiken leverancier cijfers gegeven
voor do resultaten van de gistingsproef en van de
vuilheidsproef, en Noor de zindelijkheid der melk
bussen: in het algemeen toonen de .leden veel be
langstelling yoor dat rapport, en streven zij naar
verbetering, indien do cijfers wat laag zijn. Wordt
op deze wijze als het ware opvoedend onder de le-
veranoiers gewerkt, de aan de zuivelfabriek ver
bonden controle-vereeniging zal er het hare toe bij
dragen, dat in de toekomst» melk -met hooger vet
gehalte wordt geleverd, "tot meerder voordeel voor
cle leden en goedkoopore exploitatie van de fabriek.
Na een hartelijk afscheid van den heer Anema
togen we te 3% uur naar den trein, die ons in
een ruim uur naar Leeuwarden -terugbracht. Over
hetgeen we hier zagen, Jde volgende week het een
en ander. i.
Schetsen uit de Rechtzaal.
„LIJDENSWEG".
„VAN 'N „SNEER".
Zachtjes met kleine teugen, liet ze moeder slokjes
nemen uit de kop bouillon-met eitje, voor haar klaar
gemaakt. Ze had heel lang moeten zeuren, aanhouden,
soebatten, voordat moe er toe te krijgen was om van
de bouillon te gebruiken. Ze sputterde tegen, zei, dat
t zonde was van 't geld, dat al-zulke .duro dingen
kostten. Wou dat Mies 't zelf zou gebruiken.
„Drink jij 't nu maar liever" zei de oude vrouw
kijkend naar dc bleeke wangen van 't al-grijzende'
menschje, met de treurige oogeu en het zaciite, doffe
stemmetje, „jij hebt 't meer noodig als ik. hoorl"
Dat was by moeder niet uit 't hoofd te praten
ze had geen „versterkende middelen' noodig. Al
dat gepraat van den dokter was maar gekheid. En dan
vertelde zij van haar moeder, die bij de negentig was
geworden, en die op haar vijf en tachtigste jaar nog
zonder bril kousen zat te stoppen. In die dagen waren
de mensehen niet zoo ..sikkeneurig". Als moeder ziek
was, dan zette zij canaille en kroop onder vier dikke
dekens. Fiksch transpireeren. een dag onder de \Vol
blijven klaar was Kees. Maar als moeder met alle
geweld wou opstaan, weer in huis alles nagaan en
beredderen, dan voelde ze wel dat de theorie faalde.
Drie maanden geleden juist toen zij aan tafel zou gaan
om den „middag-boterham te eten", was .'t gebeurd
Had Mies haar snel moeten vatten anders zou moe
tegen den grond geslagen zifn. Dokter zag tle zaak
heel ernstig in, zei, dat men zich pp alles moesi voor
bereiden... Dagen, nachten had Mies aan moeders bed
gewaakt. Met onuitputtelijk geduld en matelooze, zachte,
lieve toewijding. Van haar vroege jeugd af had Mies
l als de natuurlijkste zaak ter wereld beschouwd om
voor anderen te leven, met de effaceering van eigen
wenschen. Vader was een woesteling ais hy' z'n „kwa
den dronk" had, en dat gebeurde minstens driemaal
per week. Uit angst voor moeder bleef zc dan wachten
tot hij thuis kwam. Wist hem naar bed te ckrygen.
Verdroeg z'n ruwste scheldwoorden, had zelfs wel 'n
stomp gekregen tegen d'r magere, zwakke lichaam,
dat ze kreunde van de pijn. Maar ze schreide dan zóó
zachtjes, dat vader, die er anders nog nijdiger om
zou zijn geworden 't niet hoorde.
Toén had Toon Niemans haar een paar malen 's Zon-
dags „toevallig" ontmoet bij het uitgaan van de kerk.
Was met Mies opseloopen. Voor 't eerst van haar
leven was iemand lief en zacht voor haar. 't Eerste
cadeautje, dat Toon haar gaf, was ze zóó dankbédr
voor, dat de jongen haar uitlachte... 't Had ook wat
to beduiden, maar Mies bewaarde het ringetje mot
't fijne, groene steentje zuinig in een doos. En slechts op
Zon- en feestdagen haalde zij 't te voorschijn, stak
zij 't aan haar vinger. Toon verdiende maar heel wei
nig en ze zouden wel zeer lang moeten wachten, voor
dat er aan iets als trouwen zou kunnen wordefrf
gedacht. Wat Mies op haar „winkel" verdiende.- had
moeder ongeveer geheel noodig want vader bracht
van zijn weekgeld slechts een schyntje thuis. Dat had
zoo een maand, of wat geduurd. En op zekeren Zondag
avond was Toon haar niet komen halen. Hij kwam
nu ook wel "bij vader en moeder aan huis, schoon het
engagement toch nog „zwevende" was. Maar vader
die dacht aan de mogelijkheid, dat ze Mies d'r ver
diensten zouden kwijtraken zei bijna geen woord
tegen hem. En moeder was ook vry-stugjes. Mies waagde
't niet te vragen om tegen Toon wat vriendelijker te
zijn...
Dien Zondag bleef hij dan weg. En toen Mies einde
lijk de straat op ging den weg op, waarlangs Toon
altijd kwam, vona zij hem ergens op een straathoek
wachten... Ze herademde van blijde verrassing. Maar
Toon keek erg strak, en zei haar 'n heelen tyd geen
woord. Waarom kii haar niet thuis was komen ha
len?... „Och. zie je zei de jongen^ en moeite kostte
't hem om 't er uit te brengen, want hy „mocht"
arme Mies wel en had vooral met 'r te doen, al haar
verdriet kennend „zie-je^ ik heb best gemerkt, dat
je vader en je moeder weinig van me gediend zijn. En
.opdringen doe ik me niet graag'.
Zij moest zich goed houden, want het verdriet of wat
zy wist wat nu volgen zou snoerde haar de keel
dicht.
„Zeg 't maar dadelijk Toon", zei het zachte, aan lij
den en onderwerping gewoon geraakte vrouwtje, „kom
er maar vooruit. - Je wilt vrij zijn. Je hebt genor-g
van mij. Ik begrijp 't best. Laten wij even goede
vrienden zijn. Maar voor de rest doen of er nooit iets
tusschen ons is geweest".
„Wat praat je nou!..." zei Toon, die 't niet van
z'n hart i kon verkrijgen om haar te zeggen, .wat ic
zich eigenlijk inderdaad had voorgenomen „wat zijü
dat nou voor gedachten!..."
En dien avond kwam 't nog niet tot een afmaken
van de vrijage. Maar aan alles aén z'n heele doen,
aan dc manier, waarop Toon van d'r afscheid nam
merkte Mies wel dat 't uit was. En dicnzelfden
avond nog, toen ze goed en wel op haar slaapkamer
tje was gekomen, maakte Mic-s een pakje, waar zc
het mooie ringetje met den fijnen, groenen steen in
deed. En voegde er een briefje bij, waarin ze, met
ccn paar woorden, Toon duidelijk maakte, dat 't „voor
beide partijen" 't beste was om... etcetcra. Toen Mies
alles gereed had gemaakt, zat zij dien Zondag-avond
'n heele poos na te denken. Beneden was alles,
in huis rustig. Vader had zich, wonder boven wonder,
kalm gehouden na een uitbrander van z'n baas, die
licm den vorifiQtt dag gedreigd had met ontslag
nls-io zich niet beterde, En toon Mies het 'gaspltje
wou uitdraaien om naar bod te gaan, kwam t oven
in haar op... Nog pas had zé in de krant gelezen
van iemand, die 's morgens dood was gevonden: door
gasverstikking overleden. Op den „winkel" hadden dc
meisjes daarover gepraat. En een, die een neef had,
die voor apothekers-assistent studeerde, had gezegd,
dat zoo'n dood door gasverstikking „niks erg' was.
Neef Karei had haar 't verzekerd en die kon
't weten, hé?... Je slaapt gewoon in. Van benauwd
heid, of zoo, geen sprake. De andere meisjes hadden
haar uitgelachen; gezegd, dat die knappe neef 't toch
nooit zelf had meegemaakt, en dat niemand 't was ko
men „navertellen".,.
Maar de nicht van aanstaanden apotheker-Sssistent
had volgehouden, dat zij er geen steek van 'snapte,
t Was zoo, hoorl... Positief. Mies hield het schroefje
van gaskraan tusschen haar vingers. Ziezoo nu
was ae vlam weg. Alles donker. En als zij nu het
schroefje weer open draaide en gauw in bed kroop...
Maar zij durfde niet. Wel dacht ze aan het verdriet,
dat haar morgen-ochtend zou overstelpen bij de ge
dachte, dat 't nu tusschen haar en Toon voor goed
uit was.,. En hoe heerlijk 't zou zijn, als ze die vlij
mende, schroeiende smart niet meer zou gevoelen.
Maar ze had toch niet den moed om het kraantje
open te zetten... Ze dacht aan moeder. En wat die
moest beginnen zonder haar weekgeldje. Ze dacht aan
vader hoe die nog erger zou gaan drinken. En
ze dacht aan Frits aan haar broer... Aan den
rekel, den deugniet, die nu weer op de nachtstraat
zwierf met z'n kornuiten; gemeene. ruwe, verlieder
lijkte kwajongens, waar de politie net oog op hield.
Frits bad oen paar malen met vader gevochten, dak
moeder van angst gilde; de buren er by te pas kwa
men. En Mies' wist hoevoei moeder van Frits hield.
Zóóveel, dat ze niet kon, niet wou gelooven, dat-ie zoo'n
deugniet was. En arme Mies had moeder maar altyd
in 't hoofd gepraat, dal 't enkel en alleen kwam, om
dat-le met vader niet kon opschieten. Daarom was
Frits ook 't huis uitgegaan. En nu gedroeg hy Kch
best, boor maakte zy moedor wijs.
„Heb ik 't je niet altijd gezegd!" nep moeder, glan
zend van blijdschap uit „Fnts is een beste jongen.
Je moet alleen wat met hem weten om to springen,
Hy heeft een bijzondere natuur, zie je!"
Aan dat alles dacht Mies, toen ze op 't punt had
gestaan om de schroef van 't gaspitje weer „om te
draaien". En zo was naar bed gegaan. Uren-lang wék-
ker liggend. Turend in de duisternis. Stilletjes biddend,
dat alles toch nog terecht mocht komen... Eindelijk
van afmatting insluimerend. Totdat moeder op haar
deurtje bonsae.
„Mies. opstaan, meidl" 't Is al half zeven! Gauw
dan!..."
En zij had stil en droef-onderworpen haar
sombjfr plichtlcventje hervat. Toen was vader aan
longontsteking gestorven. Ze had opslag gekregen op
haar „winkel en ze verhuisden naar een paar
heel-kleino vertrekjes. Na afloop van haar lange dag
taak, werkte Mies nog voor een paar menschen die haar
begunstigden uit deernis met al d'r ongeluk. En bo
vendien "Mies was best voor haar werk.
„Als je haar heel zorgzaam verpleegt" had 'dokter
gezegd, nadat moeder aan dien beroerte-aanval had
gekregen, „dan kan zij nog wei een poosje leven.
Maar een óf andere schok zou haar plotselingen dood
kunnen berokkenen. Weet dat welt' Dokter had 't,
met zijn „bus-praktijk" veel te druk om er veel doekjes
om te winden. Hij was niet ruw of wreed van aard
en had soms spijt over een woord, dat hem was ont
glipt... Zóó was 't ook by Mies gegaan.
Een paar dagen later was Frits, de broer, bij haar
op het atelier geweest. Geld afdreigend, eischend. En
toen Mies zei wat de waarheid was dat ze 't
niet had, beet hij het stuk-cigaretle, da: hij tusschen
de lippen had, stuk van nijdigheid, en zei ..dat 't best
wak". Hij wist dan wat 'm te doen stond. Wat ie van
zins was?. Snapte zus dat niet?
„Denk jij bijgeval," zei de jonge bandiet „dat
ik niet weet, dat er thuis spie genoeg is?... Moe-
dpr heeft het ergens verstopt, en jij wilt -me d'r
builen houden. Maar ik ben geen zuigeling, hè?...
Wil je niet afschuiven? Wel dan ga ik naar moe
der. En ik zal wel 's efetjes kijken of 't dan niet
loskomt. Je mot 'met mij geen haarlemmerdijk-
jes...."
In haar wanhoop was ze naar de juffrouw ge-,
gaan; had haar gesmeekt om een voorschot. En
tegen al de usances van 't atelier in had Mies
't gekregen. Maar de juffrouw had gezegd, dat ,,'t
voor e e n keer was". Ze had echt te doen met Mies,
en 't gebeurde dan omdat Mies zich altijd zoo
ijverig en ordentelijk had gedragen.... Maar Tieusch,
dat ging op den duur niet. Ais die broer 't haar
zoo lastig maakte, dan moest zij maar andere maat
regelen nemen. 'De politie desnoods raadplegen
of wat dan ook. Maar dat 'ging eenvoudig niet. Be"
zaak zou er door in opspraak 'komen
Fritz had z'n vier riksen opgestreken met 'een
gezicht van: je hadt.best meer kunnen krijgen. En
de bandiet ging, tusschen de tanden fluitend, weg.
Denkendzie je wel, dat helpt. De -meid houdt zich
maar zoo. Ze kan best afschuiven!... En hij over
legde, hoe hij "t nu, de eerstvolgende 'maal, eou
inrichten om zus Mies nader te doen-opdokken
Ze had moeder,'dan, met moeite een paar'slokjes
van de bouillon-met eitje 'laten drinken, toen de
deur van 't'kamertje op een kier werd geopend en
de buurvrouw van twee-hoog met fluisterstem zei:
„Juffie.... Juffrouw Mies... Hoort u 's even?..."
Zij schrok zóó, dat de bouillonkop ervan trilde.
Moeder opkeek. Wat had ze?...
„Niks mensch," zei 'Mies „ik mot 'eventjes
weg. Ben dadelijk terug. Zoo'n kramp in mijn buik."
En zo ging de kamer uit.
-P® buurvrouw met groot-ontdane oogen
trap waohten. Wees 'naar beneden, naar de
Fluisterde: '„Hij is er.... Met nog een!...."
„O Godl... Fritz?"
Buurvrouw knikte van-ja. Beefde van angst.
kverelB' 'v,ak bij haar deurZo
wist van Mies dr broer...
16 Mies de trap af.
Heelemaal tot bij de straatdeur.
v-Snsj°?d..Frit2- Hü sloot de straatdeur —liet
Hep y-w,tSl wachten. Fluisterde met zus Mies.
rn U^CU7nh^urI;t'Was0S.
serfi ^|delPk* A1® 26 hem "vonden bvan de -prin-
'KSb hü P uiks-aan. Zou een recher-
Nu haJn komen. Eu moeder ook ondervragen.
Nu hadden ze nog geen idee, dat hij, Fritz, debet
was «aan hei inbraakje... "Nu-ja, 't was te lang om
ve^1!?n- Dat 'snapte Mies toch niet.
Hoofdzaak was, dat-ie weg kon. De stad uit... Het
verdere zou dan wel schikken. Als-ie -maar eerst
centen had om weg te 'komen. Tusschen de twin
tig on dertig gulden. - Op z'n "allerminstL.. Binnen
moeet ir wezen- ADders was voor den
avond een rechercheur bij moeder op de kamer....
Mies klemde handen tegen de klamme, grijzende
haren. De meubeltjes, die boven stonden, hadden
zij in huurkoop, t Andere was na vaders dood.
voor huurschuld/verkocht en Mies had 't niet kun
nen tegenhouden. Moeder zat boven, te wachten..
Moest nu al begrijpen, dat er iets niet in orde was.
xou zich opwinden... Was misschien binnen 't-uur
dood. De bandiet stond rustig z'n sigarette te roo-
ken, haar nu en dan aankijkend met spanning in
de glurende spleetoogen... Zou de „truc" inslaan?c
SS eP "BP, u komen?... Ze sprak af. Zoo en zoo
laat zou zij hem daar-en-daar ontmoeten.
„Weet t wel!" *ei Fritz, ..als' 't een kwartier
ïr/'°r <L d<V? r>indt ji° niet meer. Is er een
doen prln6eriJ boven f Ik kan er geen steek aan
Zij ging bij buurvrouw binnen. Smeekte, haar
geld to leenen.
„Menschlief," zei de vrouw, „al sla Je mij dood,
ik neb waarachtig geen twee gulden in huis. En
'j.i m'n man behoefje met zulke dingen niet aan
to konion!...."
Toen heeft Mies moeder slokje na slokje, d'r
bouillon gevoerd. Al-maar klagend over buikpijn,
en daaraan toeschrijvend dat ze zulke ijskoude, bin-
berigo handen had... Dat ze zoo beefde, zoo zonder
ling deed....
„Ga wat liggen," zei moeder, „en haal eerst wat
sago. Dan ben-je direct 'beter."
Zij beloofde den raad te zullen volgen. Wist moe
der naar bed te krijgen. Wachtte tot de oude vrouw
iusluimerde. Ze had nog krap drie kwartier den
tijd.... 1 t
Toen sloop Mies naar het zitkamertje. Nam de
splinternieuwe, vrij dure naaimachine, die zij in
huur had gekregen op aanbeveling van de juf-'
frouw van 't atelier en zette die in de sierlijke
fraai-gepolitoerde kast. "t Ding was zóó zwaar, dat
ze 't haast niet torsen kon. >Maar zij spande alle
krachten in. 'Buurvrouw van twee-hoog mocht er
bovendien niks van merken. Stapje voor stapje
telkens scherp luisterend of niemand een deur
opende dan weer verschrikt terugtredend
terwijl do scherpe hoeken van -de loodzware naai
machine-in kast haar tegen 'het lichaam schuurde.
Zóó zwoegde Mies de gehuurde naaimachine het
huis uit....
De juffrouw van 't atelier, waar zij zes jaar lang
„ijverig en trouw" gewerkt had, was bij de be
handeling een der getuigen 'der strafzaak tegen
Mies, terechtstaand wegens verduistering.
„Dus u zegt," vroeg de president der Rechtbank
haar, „dat de lekiaagde herhaaldelijk bezoeken
ontving van dien broer".... De voorzitter 'fluisterde
zijn buurman aan de tafel der edeiachtbaren iets in.
Waarop deze rechter uitriepjL r».d i o kerel 1.^
Getuige knikte van Ja.
„En beklaagde beweerde altijd het slachtoffer te
zijn van dat individu?" 1
„Juist, edelachtbare."
„En u 'hebt óók wel eens gezien, dat beklaagde
een pakje van dien broer 'aannam?"
„Zeker, edelachtbare." r
„Geschiedde dat alles r uit zusterlijke liefde?"
vroeg de voorzitter 'op sarcastisch toontje, 1 de
bleeke, grijze vrouw, die terechtstond, „on wist
gij niet, waarvoor dat geld, broer verstrekt, fmoeat
dienen?"
De droevige, ingezonken oogen der beklaagde za
gen op naar den voorzitter. Zonder te begrijpen.
Zonder zich over iets te schamen. De oogen, gé-
woon sinds vroege jeugd aan verdriet en ver
nedering..... 1
De voorzitter 'haald© even de schouders op 'en
fluisterde weer iets met z'n buurman, den rechter.
Waarop deze laatste, met spottend-begrijpend glim
lachje, toestemmend knikte
Maar de verdediger van beklaagde noteerde Iets.
Enn wie op het gelaat van den advokaat lette, die
las er slechts groote deernis op
i MAITRE CORBEAU.
Binnenlandsch Nieuws.
VARKENS.
Door bemiddeling van het Rijks Centraal Bureau
lot regeling van den afzet van varkens en varkens-
vleesch worden deze week de volgende gemeenten voor
zien van varkens: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag.
Utrecht, Nijmegen, Haarlem, Arnhem. Groningen.
Dordrecht, Leiden, Alkmaar, Amersfoort, Bussum En
schede, Gouda, Zwolle^ Zeist. Zaandam en Zutphen.
In het geheel zullen er 2705 varkens worden ge
leverd.
Vermoedelijk zal In de volgende week kunnen wor
den begonnen met de voorziening van die gemeenten,
welke niet door tusschenkomst van den Nederlandf-
schen Slagershond de benoodigde varkens kunnen ont
vangen.
MIJNEN.
Sedert de laatste opgave omtrent op onze kusten
aangetroffen mijnen, zijn, tot 1 Mei, benoorden den
Helder in den grond geschoten 3, en op het strand
vernietigd eveneens 3 mijnen, zijnde 5 Engelsche en
1 Duitsche. Tusschen Den Helder en Hoek van
Holland werden geen mijnen aangetroffen. Bezui
den Hoek van Holland werden 23 mijnen in den
grond geschoten, 4 vernietigd en 3 geborgen. Hier
van waren er 27 Engelsche en 3 Duitsche.
In totaal zijn sedert het uitbreken van den oor
log op onze kusten aangetroffen 523 mijnen, waarvan
291 Engelsche, 54 Fransche, 32 Duitsche, terwijl van
146 de oorsprong onbekend bleef.
VAN EWIJCKSLUI8.
Aan de vischafslag van Woensdag 5 Mei was aan
gevoerd: 1298 pond aal, 'prijs 22 a 25 cent p. pond;
301 pond bot, prijs 11 a 13 cent per pond.
WIER ING EN.
Tengevolge 'yan den oorlogstoestand -is de handel
in gevischt zeegras hier-'zeer gedrukt. Van den ou
den voorraad gaat bijna niets af, doordien in het
buitenland geen vraag is en de 'vraag In 't blnenn-
land 'ook weinig beteekent. De prijzen variöerden
van 'f 1.50 tot en met f 1.75 per 100 kilo. Ook de
handel in gemaaid zeëgras is van 'geen beteekenis.
De zeegrasvisschers en maaiers hebben hiervan
enorm veel -'schade. 1
WIERINGEN.
Jl. Woensdagavond werd -te Den Oever 'ten huize
en voor rekening van den heer M. Gorter publiek
aanbesteed 'het Bouwen van 'een woon- en winkel
huis te Den'Oever. Ingekomen waren-3 biljetten van
de volgende heeren: t'
W. J. Hermans voor f 3067, D. *D. Bakker voor
f S325, Jn. Hegeman Jr. voor f 3375.
Gegund aan den heer W. J. 'Hermans.
SMOKKELARIJ.
Men schrijft uit Winterswij*k:
Kwamen gedurende de laatste weken sleohts en
kele gevallen voor van 'frauduleuzen uitvoer van
verboden^ artikelen door het Duitsch spoorwegper
soneel, 'in de laatste dagen werd het smokkehverk
weer op de 'stoutmoedigste wijze aangevat.* In 8
dagen tijds werden niet minder dan 19 Duitschers
geverbaliseerd, die circa 250 pond aan 'allerhande
artikelen trachtten uit te -voeren. We noemen boo-
nen, erwten, -rijst, kaas, griesmeel, tarwemeel, ha
ver, havermout, rundvet, reuzel, 'spek enz.; gezwe
gen nog van de artikelen, wel voor 'uitvoer toege
staan. doch waarvoor in Duitse hl and inkomende
rechien betaald 'moeten worden en -waardoor de
fiscus van het eigen land dus benadeeld wordt.
Do Dl eest ondenkbare plaatsen worden gebruikt
tot verberging der artikelen, -tot zelfs onder den
vloer en in de trechters der privaten.-In den regel
wordt die schuilplaats 'door de visiteerccdo doua
nen, die daardoor veel werk hebben, ontdekt, doch
hoeveel zal htm neus wel niet voorbijgaan?
De uitgesproken vonnissen, die alle op geldboete
zijn uitgeloopen helpen niets, zoodat de rechtbank
te Zulpben, overtuigd, dat de tot dusverre gevolg
de metbode geen succes heeft, besloten heeft stren
ger straffen toe te passen en voortaan gevangenis
straf te eischen.
Op grond hiervan werd Woensdag -reeds tegen li
Duitschers een gevangenisstraf van 7 dagen ge
vorderd. Of het helpen zal? De meeste veroordeel
den zien we hier niet terug. 4
OUDSTE LANDWEERLICHTING NAAR IRJIS.
Op 16 Mei a.8. worden de dienstplichtigen der
oudste land weer lichting, wier diensttijd onder -hor-
male omstandigheden zou geëindigd zijn op 1 Au
gustus 1914, voor zoover zij zulks zelf wenschenen
voor zoover zij-geen rang bekleeden of daarvoor in
opleiding zijn, in het -genot van Yoorloopig (klein)
verlof gesteld.
Aan het kader dezer landweerlichting kan geen
verlof worden verleend; evenmin aan het land-
stormplichtige kader dat onder de wapenen is. Eoh-
ter zullen de sergeants en korporaals (behalve de
fouriers) behoorende tot den landstorm en tot de
lichting landweer 1907 zooveel mogelijk-worden werk
zaam gesteld in of nabij hun 'woonplaatsen tot
hulp bij de opleiding van den vrijwilligen land
storm. i
Hot aantal van deze landstorm-afdeelingen is
gaandeweg zeer toegenomen, zoodat -het bedoelde
kader daarbij onontbeerlijke diensten zal bewij
zen. 1
De diensten van het hoogere en administratieve
kader van de 'onderhavige lichtingen landweer en
landstorm kunnen bij den troep mog niet worden
gemist.1 1
EEN WOLKBREUK.
Heerlen heeft Woensdag 'gezwommen in een wolk
breuk. Een onwreersbui zette omstreeks half een in
den middag de geheele plaats in minder dan twin
tig minuten tijds een halven meter diep ónder wa
ter. Vooral naar de zijde van het station -was het
't ergst, het geheelë emplacement 'stond blank. Hel
straatverkeer was voor een korten tijd onmogelijk,
auto's gingen tot het portier door het water. Toen
de bui voorbij was, kreeg 'de burgerij handen voi
werk om het in kelders en gangen gestroomde wa
ter weder nar buiten te werken. De brandweer hielp
ten slotte mede om de keldlers ledig te pompen. Mid
den- en Noord-Limburg hebben geen overlast ge
had. Gelukkig eohter heeft men ook daar den lang
verwachten voorjaarsregen gekregen.
