Schaper Courant.
TWEEDE BLAD.
DE HOFDAME.
Hoe verkrijgen wij uitmuntend zaaizaad
en pnotgoed.
Tweede Kamer.
ZATERDAG 15 MEI 1915.
58ste Jaargang No. 5590.
Arrondissements Rechtbank
te Alkmaar.
Zitting van Dinsdag 11 Mei '1915.
EEN GESTOORDE INBRAAK.
De eerste zaak was contra een paar oude beken-
don van de rechtbank. Die lui kwamen uit Hoorn.
Het warén de schilder -Kees Veer en de werkman
Frans van ftooij. Veer, die 'nog zeer onlangs een
straf opliep wegens diefstal van 'een bakaker, ge
pleegd te SchellmSkhout, had op 10 'April jl. des
avonds laat gezien, dat do glashandlelaar J. Pels nog
niet een trein de stad uitging. Daar knoopte hij han
dig een plannetje aan vast. Hij waarschuwde zijn
goeden, trouwen Frans en het stoutmoedige tweetal
toog gezwind fmaal op inbraak uit. Het pakhuis
van. Pels, Nieuwe Noord 39, dat'gemeenschap heeft
met diens kantoor, was gauw bereikt en in die be
trekkelijk stille buurtschap dachten dë heeren eens
voortreffelijk hun slag te slaan.
Maar bij het forceeren van een deur begon Van
Rooij weldra berouw te krijgen en op een gegeven
oogenblik liet hij zijn kameraad in de boosheid in'
den steek. Die kon verder alleen Ook niet spoedig
genoeg klaar komen, want een buurvrouw, de echt
genoot© van bakker Veldhuis, had .onraad ontdekt
en was er stilletjes op kousen op afgeslopen. Ze
had al gauw genoeg gezien en was haar man gaan
waarschuwen, die de politie van het gevalletje ver
wittigde.
Agent De Jong met 'een hond en den zoon van
den bakker op den loer en werd de inbraak, waar-'
voor nota bene nog een flink 'stuk hout was ge
haald, in haren verderen voortgang gestuit en van
de poging tot inbraak behoorlijk verbaal opgemaakt,
terwijl de meegebrachte hond Kees Veer greep en
diens kameraad Van Rooij door -den agent achter
haald werd.
De lieeren zaten spoedig broederlijk in voorarrest
te Alkmaar.
Tegen Veer en Van -Rooij ieder werd 8 maanden
ge\ angenisstraf geëischt.
Mr. Moens, toegevoegd verdediger, b&d aanmer
king op de dagvaarding, achtte het bejtvijs niet ge
leverd en concludeerde tot vrijspraak.
OM ONDER DAK TE KOMEN.
Hendrik 'Geel, een zwerver zonder 'beroep, had op
14 April ten einde raad, den agentt 'Markus te Alk
maar, om een dubbeltje -gevraagd, nadat hij 'op 12
Maart nog met een uitg^anskas van -45 gulden uit
de rijkswerkinrichting was gekomen.
Thans is de eisch 3 dagen hechtenis en 3 jaar
rijkswerkinrcihting. Zoo komt Hein voorloopig weer
onder dak.
NOG ZOO EEN.
Piet Wind, ook een zwervend heerschap, van be
roep vroeger arbeider, had in Maart met f 85 als
uitgaanskas Veenhuizen verlaten en voor die maand
ten einde was, had hij alles „frisch" gemaakt. Of
zoo iemand er ook raad voer weet! Maar toen hij
voor eigen onderhoud moest zorgen, wist hij niet
beter te doen dan den -agent van politie Stelling
te Hoorn om een paar centen te vragen.
De O. v. J. vorderde nu 3 dagen hechtenis en 3
jaar rijkswerkinrichting tegen Wind.
EEN LIEFHEBSTER VAN WASCHGOED.
Gerritje Verblauw kwam in den nacht-van 7 op
8 November in hare woonplaats Helder uit het dans
huis Tivoli en trok op haren weg naar huis - de
Brandsteeg door over het erf-van Guurtje de Leeuw,
vrouw van zekeren De Wolf. Er -hing daar eenig
waschgoed1 aan de lijn en Gerritje was -zoo brutaal
een mansonderbroek'mee te nemen, die daar-onder
meer te drogen hing.
Blij met haar buit toog ze huiswaarts, -doch het
zaakje kwam uit en nu werd f 25 of 10 dagen hech-
nis geëischt.
Dan volgde Antje de Jong uit Amsterdam, aie
op dien avond met Gerritje uit -Tivoli kwam en een
manshemd van Guurtje de Leeuw's drooglijn mee
nam. Tegen haar werd deswege eveneens f 25 of
10 dagen hechtenis geëischt.
OM DE KINDEREN.
Femke Likkema, Vrouw van Leendert Koender-
man, te Helder, had door hare -kinderen ruzie met
haar buurvrouwtje M. Rotgans gekregen. Op - 2
April waren Femke's kinderen met kameraadjes
op'straat aan 't spelen en werd er metgroote vol
harding op juffrouw 'Rotgans' deur getikt. Nu de
den de Ivoendermannetjes dat niet, -maar juffrouw
Rotgans meende van wel 'en ging met straffende
hand 'zich in haar gestoorde rust wreken.
Femke ging toen op hare beurt M. -Rotgans te
lijf.... Waarvan acte!....
Vier vrouwen als getuigen, twee h charge, twee
k décharge, Nadat zij allemaal voldoende waren ge-
FEUILLETON.
22
Ds 1 pijnlijk wordende Btilte werd 'onderbroken
door het besluit van 'mevrouw Van Hoogcndsl, om
het lieve Jonge pnar nu nlleen'te laten. Hans Hen-
ning herademde, toen de deur. achter Raar ,|esioten
werd en hij eindelijk met Sitta alleen was. Hij trad
op haar toe. T,
Zij stond op en gaf hem beide handen, „ik wil
een goede vrouw voor je worden!" zeide zij" tot
zijn verbazing met 'een half snikkenden zucht. '„Je
zult nooit over mij te klagen "hebben."
Hij legde de armen om haar heen en trok het
schoone hoofdje aan -zijn borst. „Sitta liefste,
dat weel ik." 1 a
Zij hield zich stil onder zijn gloeiende kussen.
Toch kwam er een gevoel van 'geborgen te zijn
over baar. 1
„Was je boos !op mij, dat ik niets van my het
hooren, Sitta, of hebt gij mij juist beoordeeld?
Het was alleen de schuwheid om een offer van je
te vergen, Dat verhinderde mij 'u mijn liefde te
verklaren."
„Dat dacht 'ik wel. Maar i k kon -toch onmogelijk
schrijven."
„Neen, zeker niet, mijn 'liefste! Hoe goed was
het, dat de erfprinses mij inlichtte! -Wilt gij mij
ook niet zeggen, wat 'gij haar 'hebt verklaard?"
„Wat?" Sitta kromp 'ineen.
„Dat je mij liefhebtl Ik 'wilde het van jou zelf,
niet alleeD door een tusschenpersoon weten." r
Zij leunde met het hoofd tegen zijn schouder.
Hij kon het 'onduidelijke fluisteren -niet verstaan.
Eerst to-n zij luider doorging: „Ik wilde-het je be
wijzen met mijn gansche leven moest hij zich
daarmee tevreden stellen.
Dat Sitta merkwaardig weinig zeide of somshee-
lemaal niets zeide, zoodra het gesprek op Glück-
stadt kwam, verwonderde 'hem niet meer. Het viel
haar moeilijk, zelfs tegenover hem, om over den
erfprins te spreken. Hij vond dat 'bij haar karak
ter begrijpelijk, hield daar derhalve spoedig 'mee
op en vertelde haar liever -van Hinrichshagen. De
hoord als getuigen, kreeg de O. v.'J. het woord,
die f 10 'boete of 4 dagen hechtenis tegen Femke
vroeg.
CONTRABANDE.
S. J. Boom, Schipper te Schiedam, had goederen
fusten raapolie uit de stelling Amsterdam
vervoerd, zonder het noodige consent.
Eisch: f IC of 3 dagen hechtenis.
Schipper J. Zuidewind van Texel, had onlangs wat
briketten uit de stelling 'Amsterdam vervoerd zon
der dat de commandant 'der .stelling daarvan vol
doende verwittigd was geworden en -liep hiermede
een eisch op tot f 10 of 2 dagen hechtenis.
MISHANDELING.
Dirk Dekker, landman te Den Helder, heeft op
3 April jl. een 16-jarig knechtje van zijn broer
Louw Dekker mishandeld, omdat de jongen niet
aan een opdracht van hem gehoor wilde geven daar
niet Dirk maar Louw zijn baas toch was?
De O. v. J. vorderde wegens de mishandeling f 5
of 2 dagen heohtenis.
BELEI DIGJNG EN MISHANDELING.
Volgt 'Wouter van Kleef, stoker te Rotterdam,
die onlangs een paar menschen uit Den Helder be-
leedigde en een hunner zelfs mishandelde, waarmee
hij een eisch tot f 25 boete of 10 dagen hechtenis
opliep.
NOG EEN BELEEDIGER.
De'laatste beklaagde is C. de Boer, een visscher
op Urk, die zijn plaats- en vakgenoot -Koffman op
27 Maart jl. heeft beleedigd door hem in tegen -
woordigheid van een anderen visscher uit te schel
den.
De eisch was f 5 of 2 dagen hechtenis.
A.s. Dinsdag uitspraken.
Het geven van een hooge opbrengst is erfelijk, de af
wezigheid van afwijkende planten in een. gewas wijst
op zekerheid van overerving.
Wij moeien daarom het zaad of de poters nemen
van een gewas, dit een hooge opbrengst heeft gegeven
en niet verbasterd blijkt te zijn door afwijkende planten
of verontreinigd door onkruid.
Om een hooge opbrengst te kunnen geven, moei een
gewas groeien op een zeer vruchtbaren grond. Op min
der vruchtbaren grond komt de aanleg van het zaad of
pootgoed om een gewas met hooge opbrengst te geven
niet tot zijn recht en kunnen wij dus dien aanleg nicl
waarnemen.
Om zeker te zijn, dat in het zaaizaad of pootgoed du
aanleg aanwezig is, moeten wij het nemen van onze
vruchtbaarste gronden, en van het beste gewas dat daar
op is te verkrijgen.
De opbrengst van een gewas kunnen wij te weten
komen door een deel van hel gewas, als het rijp is.
afzonderlijk te snijden, te dorschen en te wegen of
ook door bij het dorschen, schoonmaken en wegen van
den geheelen oogst tegenwoordig te zijn. De aanleg blijkt
reeds, indien van -een gewas de beste gedeelten een
hooge opbrengst geven en als tevens kan worden aange
nomen, dal het gebruikte zaad of pootgoed van gelijke
afkomst was.
Over de verbastering van het gewas "kunnen
wij een oordeel vellen door het tijdens den groei nauw
keurig waar ie nemen en te onderzoeken of er veel
afwijkende planten in voorkomen.
Als wij aannemen, dat van een bedrijf, dat voor he!
leveren van zaaizaad, in aanmerking komt, alle linde-
rijen met zaad van goede afkomst zijn bezaaid, kan
één bedrijf ons reeds een groote hoeveelheid zaaizaad
leyeren.
Van vier bedrijven, waarvan wij de opbrengst con
troleeren, zal misschien op grond van de controle
slechts één kunnen worden gekozen: voor het leveren
van zaaizaad.
Indien nu dat ééne bedrijf 200 H.L. zaaizaad of
pöolgoed voortbrengt en de controle van vier bedrijven
f 100 kost, zal de prijs van 1 H.L. zaaizaad hierdoor
slechts f 0.50 worden verhoogd. 4
Laat daarom degenen, die op eene hooge opbrengst
en goede kwaliteit prijs stellen met elkander -voor dit
doel samenwerken; ik stel mij gaarne beschikbaar om
daarbij voor piijn ambtsgebied als tusschenpersoon te
fungeeren en deuk mij dan deze samenwerking als volgt
leder, die voor het komende jaar zaaizaad of poot
goed noodig heeft, van welken aard ook, zeudl
eene opgaaf daarvan hij mij invóórlOJuni a.s. Zoo-
dra die .ei mijn is verstreken, worden alle'bestellerp
uitgenoodigd tot het bijwonen van eene verga
dering, waarin de verder te volgen weg zal worden
besproken.
Personen, die in de meening verkeeren, dat hun ge
was van voldoende kwaliteit zal zijn om uitstekend zaai
zaad of pootgoed te kunnen leveren, worden uitgenoo
digd zich bij mij"1 aan te meLdén en aan degenen, die
zich aanmelden wordt door hiertoe benoemde personen
of commissiën een bezoek gebracht om zich van de
geschiktheid van het gewas te overtuigen. Op de ge
wassen, die geschikt zijn geoordeeld, wordt de controle
voortgezet en de opbrengst on de kwaliteit
van hel geoogste zaad of pootgoed gecontróleerd.
Indien er onder de landbouwers, die zich hiervoor
aangeven, zijn, wier gewas reeds onder controle staat
van de Hollandsche Maatschappij van Landbouw, kan
voor dezen de keuring te velde door onze commissiën
vervallen en dus alleen de controle op de opbrengst
over :het algemeen niet vleiende schilderingen van
het zeereenvoudige huis zouden mevrouw Van Hoo-
gendal met ontzetting hebben 'vervuld. Sitta liet het
koud. 1 1
„Als het voor 'jou goed genoeg is, -Hans Henning,
zal het voor mij ook voldoende zijn," zeide zij een.
voudig. „Geloof toch niet, 'dat je een verwende hof
dame tot vrouw krijgt. Je trouwt met een straat
arm meisje hoe zou het ''mij toekomen hooge
aanspraken to maken?" t
„Je had de hoogste 'plaats kunnen innemen," ant
woordde hij geroerd, „3lechts -om mijnentwille
geeft-ge zooveel op."
Zij'schudde het hoofd. „Je vergist-je, want ik
voelde 'mij hier zeer ongelukkig en naar Glück-
stadt zou ik nooit teruggekeerd zijn."
Hij wist, boe pijnlijk "haar dit thema was en
daarom ging hij er maar ■tiet verder op door.
„Wil je zuster Hilüe niet bij ons 'blijven? Ik zal
het haar heel vriendelijk vragen," -zeide Sitta, ,,'t
doet mij zoo'n leed, dat ik haar moet verdringen."
„Zij wil zoolang blijven, totdat jij mot-alles op de
hoogte zult zijn, dan gaat ze naar oom op Mal-
chow,"meende Hans Henning. Naar den aard van
vele broeders vond hij het zeer natuurlijk, dat zijn
zuster zich aan hem wijdde' zoolang hij haar noodig
had en dadelijk zonder klacht 'verdwijnen, wanneer
een ander haar plaats kon innemen.
Mevrouw Van Hoogendal 'onderbrak al heel spoe
dig het samenzijn 'van het verloofde paar. Zij ver
langde dat Hans Henning-'zich aan de overste zou
laten voorstellen en ook -moest-hij aan het gemeen
schappelijk maal deelnemen.
Sitta betreurde het aan een kruisvuur'van zoovele
blikken ten prooi te moeten zijn. Zij 'wist hoe ver
schrikkelijk dat was. Maar Hans Henning stond de
proef heel goed door. De 'overste, de oude gravin
Recke, was een levendte almanak de Gotha en zij
nagelde Hans Henning en zijn familierelaties muur
vast en toen dit verhoor was afgeloopen, klampte
een der andóre dames zich aan-hem vast en kwelde
hem met vragen over alles en nog wat. Hij bleef
echter even vriendelijk en "beleefd en 'mevrouw
Van Hoogendal oogstte -'veel lof in met haar aan
staanden schoonzoon.
De oude dames wisten natuurlijk biet, dat Von
Krochert haar allen in 'zijn hart verwenschte, 'om-
worden uitgeoefend.
Tenslotte worden voor het leveren van het benoodigde
zaaizaad of pootgoed zooveel bedrijven uitgekozen ais
noodig zijn, om net bestelde te leveren, waai voor na-
tuurhjK die gewassen gekozen worden, waarvan opbrengst
en kwaliteit bovenaan slaan. l>e prijs, die voor oat
zaad of pootgoed aan den teler zal worden betaaxü,
moet van te voren worden overeengekomen, b.v. wor
den gesteld op een bepaald bedrag per H.L. boven de
marktwaarde, die het op oen bepaalden vooraf genoem
den leveringsdatum bezit.
Op die wijze ontvangt de landbouwer een bijzonder
goeden prijs voor zijn product, terwijl de afnemers het
beste zaaizaad of pootgoed verkrijgen, dal te verkrij
gen is.
Mochten de vergadering van afnemers of de controle-
commissiën van oordeel zijn, dat bepaalde soorten van
pootgoed of zaaizaad uit andere provinciën (of uit het
buitenland) betrokken moeten worden, dan kan daar
toe natuurlijk ook besloten worden en mei de organi
saties, die daar de keuring van gewassen te velde uil-
oefenen, in overleg worden gelreden, terwijl ook stap-
[pea kunnen worden gedaan om zaad of pootgoed van uit
muntenden stam, waarvan te weinig aanwezig is, in een
bepaalde boerderij te vermenigvuldigen voor gebruik in
oen volgend jaar.
Bovendien kunnen door den aanleg van Rijlcsproef-
relden verschillende soorten van zaad of pootgoed met
elkander worden vergeleken en op die wijze worden
gezorgd, dat inderdaad het beste en productiefste voor
ben uitzaai wordt gebruikt.
De Rijksiandbouwleeraar voor Noordhoiland,
C. NOBEL,
Schagen, 12 Mei 1915.
Een leerrijk uitstapje.
(Vervolg.)
Volledigheidshalve moet dit tweede gedeelte vah het
reisverhaal wonden aangevangen met de modcdceling, dat
hel gezelschap zich aan de wélvOorzieue tafel in hoi
„Oranje-Hotelte Leeuwarden niet onbetuigd liet. We
hadden hier het genoegen, kennis te maken met den
Diieclceur der Friesche Coöperatieve Z uivel-Export-Ver-
eeniging, den heer K. Eriks Az., een Noord-Hollander
van geboorte, die voor dien avond en den volgenden
dag de leiding der excursie op zich nam.
Na den maaltijd weid een bezoek gebracht aan het
Gebeouw van de Afdeeling „Friesland van de V.P.N.
(Vereeniging van Pluimveehouders in Nederland), waar
in de Coöperatieve Hier-. Pluimvee- en Vpedcrhandel
is gevestigd. Ronduit gezegd, we hadden geen groote ver
wachting van hetgeen we hier zouden zien, doch deze
werd in alle opzichten verre overtroffen. We waren
niet weinig verbaasd, toen we vernamen, dat hier wor
den aangevoerd per week bijna y2 milliocn kippeneieren,
welke alle voorzien zijn van een stempel-afdruk „V.P.N.
Friesland". Nadat de eieren in een minimum van tijd
in hel „schouwlakaaltje" op versohheid zyu onderzocht,
worden ze gesorteerd naar de grootte, (14, 15, 16 of
meer per Kilogram), en op handige wijzo in groote
kisten tusschen houtwol verpakt. Dan ziju ze vóór de
verzending in normale tijden vooral naar Engeland
en Duitschland gereed. Ook eendeneieren, ja zelfs
ganzen-, kalkoen- en kievitseieren zagen we hier aange-
\oerd. Wanneer de prijs der eieren in hel algemeen
laag is door de tijdelijk zeer groote productie, worden
groote hoeveelheden in kalk water geconserveerd en tot
den winter bewaard in de daarvoor bestemde bakken
kunnen ongeveer 4Ó0.000 stuks geplaatst worden.
Dat ook de handel in pluimvee hier van bet eeke
nis is, moge blijken uit het aantal kippen en lianen van
verschillenden leeftijd, dal naar hier wordt gezonden,
om geslacht in de koelkamers gedurende enkele dagen
bij een temperatuur nabij het vriespunt bewaard en
vervolgens vooral naar het buitenland -verzonden te
worden: n.L tegenwoordig ongeveer 5000 dieren per
week. Dat hiervoor een zeer groot aantal hokken, en
vertier een ruime slachtplaats, een groote vccrenberg-
ruimte en zeer groota koelkamers benoodigd zijn, laat
zich gemakkelijk begrijpen.
Om de zaak geheel volledig te maken, is hier tevens
gevestigd <fen coöperatieve voederhandel, met het doel,
den leden beste kwaliteit graansoorten enz. voor "kip
pen van allerlei leeftijd te verschaffen tegen billijken prijs.
Ook deze afdeeling werkt met succes, getuige de omzet
van 2500 gulden aan diverse voeders per weck.
Hoe is nu deze groote coöperatie ingericht f In het
kort werkt zij aldusde leden-kippenhouders zijn aan
gesloten bij verschillende pnder-afdeelingen, die tezamen
een 100-tal verzamelplaatsen hebben, waarheen zij eieren
en pluimvee zenden en waar zij de voeders kunnen be
stellen. Deze onderafdeelingen hebben eeh beambte, die
zorgt voor doorzending, afrekening, enz. Dat vele klein
tjes werkelijk -aen groote maken, blijkt hier uit den
totalen omzei in 1914 tot een bedrag van bijna 630.000
gulden.
In het jaar van oprichting (1903) werden 240.000 eie
ren verhandeld, in 1914 bijna 40 keer zooveel; alleen
deze cijfers spreken voldoende tot hen, die mochten mee-
nen, dat op dit gebied in onze provincie weinig of
niets meer te doen valt.
Nog werd ons medegedeeld!, dat deze coöperatie zich
ook gaat toeleggen op den fruithandel voor de leden;
voorloopig is een deskundige tuinman aangesteld, om
hij de leden- in de provincie de vruchtboomen te snoeien
en wenken te geven voor een goede behandeling van
don boomgaard. Ook van deze afdeeling heeft men
groote verwachtingen.
Alweer een stuk -..vereenigingsleven" van nabij bezien.;
nu nog een uurtje ontspanning en dan tijdig de slaap
kamers opgezocht, want den volgenden dag zouden
dat hem door haar gebabbel 'elke gelegenheid werd
ontnomen tot een Intiem gesprek met Sitta.-
Hj kon haar werkelijk niet meer alleen spreken,
alleen in de donkere corridor'een kus öp haar wan
gen geven, want dadelijk daarop reed de koets van
het stift voor om hem naar het'station te brengen.
Maar Sitta's toestemming tot een spoedige 'brui
loft verzoende hem evenwel met-deze scheiding.
Sitta knikte stom, toen hij haar zeide, dat hij
vanaf het station 'naar Glück'stadt zou telegrafee-
ren. „Zij kunnen het dan 3van daar naar dep erf
prins seinen, want ik -"weet niet waar 'hij zich op
dit oogenblik ophoudt,"vvoegde-'hij er aan toe.
„Ik ook niet. Ergens in Noorwegen-moet hij zijn.
Voorloopig zal bij voor brieven wel onbereikbaar
rijn. Je moet je daarom maar 'niet verwonderen, als
hij je niet feliciteert."
Sitta wist heel precies, dat *de erfprinses het'be
richt harer verloring zou verzwijgen en eerst de
tijding van hun huwelijk aan den erfprins-zou door
zenden. Het was te hopen, dat hij dat bericht 'niet
eerder zou ontvangen voordat bet feit aebter den
rug was. Zij voelde dat haar handen bij deze ge
dachte ijskoud werden.
Zij liep ondanks 'het afkeurend hoofdschudden
harer moeder mee tot het portier -Van het rijtuig.
„Ik wenschte, dat die enkele weken -voor onze brui
loft maar reeds voorbij waren," zuchtte zij.
Hij keek haar diep in de oogen, dan kuste hij
haar hand. „Dat is het schoonste afscheidswoord,
dat je mij hadt kunnen -geven, Sitta!"
Hoe gelukkig zag bij er uit. Sitta rilde in de
milde lentelucht. Met wijdgeopende oogen keek 'zij
lang het rijtuig na, waarvan langzamerhand 't rol
len in de verte wegstierf. Zij 'merkte niet, hoe de
opstekende wind heur het haar in het gelaat woei
en haar rok zich eng 'óm haar beencn sloeg. Zij
hoorde slechts als in eèn droom -het zuchten, wan
neer hij door de nog kalle takken streek. Als in een
visioen zag zij voor baar innerlijk oog een -hooge,
slanke mannengestalte in 'een zeilboot staan. De
wind blies in bet witte zeil. De zee ruischte. Op de
schuimende golvenkammen-dansten de meeuwen. De
blikken van den eenzamen man gingen -in de wijde
verte. Hij wikkelde zijn mantel vast om zich heen.
Zijn schitterende oogen keken steeds naar de ver
der en verder wegdeinende kust. Van uit de verre
we reeds te 8 uur een bezoek brengen aan clc gebou
wen der meergenoemde Zuirel-Export-Vereeniging.
Vóór ik overga tot een beschrijving van hetgeen wij
hier zagen, komt het mij gewcnscht voor, iets mede
te doelen omtrent de vereeniging zelve, zooals ons
dat door onzen onvermoeid en geleider, den Directeur de
zer coöperatie, in zijn ruim kantoor op onderhoudende
wijze werd verteld.
Het hoofddoel van de Zuivci-Export-Vereenigïiig is;
de verkoop van de zuivelproducten vcor hare leden; op
het oogenblik zijn 35 coöperatieve zuivelfabrieken in
Friesland er bij aangesloten, waarin de melk van pl.m.
60.000 koeien word1 verwerkt. Voornamelijk wordt boter
verhandeld, doch ook de omzet van kaas wordt meer
en meer van betoekeuis.
Van iedere fabriek wordt wekelijks door den Direc
teur en den bedrijfsadviseur 'do boter 'uit minstens één
vat gekeurd, en de verpakking ervan beoordeeld; even
tueel© opmerkingen worden In een register genoteerd,
en aan aen beheerder der desbetreffende fabrieken medé-
gedeeld, benevens het vochtgehalte, "hetwelk de boter
bij onderzoek bleek, te bevatten; bovendien wordt het
géwicht van de boter uit een vat gecontroleerd. Voi-
aoet het product aan de ceötelde êischen, dan ont
vangt de fabriek daarvoor den gemiddelden verkoops
prijs wijkt het in een of ander opzicht ©enigszins
belangrijk at, dan wordt een bepaalde korting toegepast.
Botor met te hoog vochtgehalte wordt naar de fabriek
teruggezonden, om nog eens te worden gekneed; treden
gebreken op, dan stelt de bedrijfsadviseur een onder
zoek ter plaatse in, om zoo mogelijk de öorzaak dtar-
van op te sporen en weg te nemen.
Het ligt voor de hand, dat de kwaliteit van de
boter met dit systeem van werken aan steeds hoo-
gere eischen gaat voldoen. Ze wordt uitsluitend
verhandeld onder het bekende Rijkscontrólemerk,
terwijl op de vaten de naam 'der fabriek voorkomt,
de datpm va nde bereiding on het-merk der export-
vereeniging: 'een kruiwagen, met in een cirkel daar
omheen geplaatst de letters F.C.Z.E.V. In 1914 is
aangevoerd bijna '4% millioen KG. boter, waarvoor
bijna 6.000.000 gulden werd bedongen.
De'omzet van kaas was verleden jaar wel minder
belangrijk, nl. ruim 1% millioen KG. met een waar
de van 850.000 gulden, doeh deze breidt zich sterk
uit. Voornamelijk worden 'verhandeld de Engelsche
Cheddar- en' Cheshire-kazen, en verder Edammer
en Goudsche. Terwijl de eerste soorten, gr ooien-
deels öf volvet bi halfvet worden geleverd, wordt
ook bij de laatste een bepaald 'vetgehalte in de
droge stof als eisch gesteld. Jaarlijks worden '12
kaaskeuringen gehouden.
'Dat uitbreiding van den aanvoer van-kaas wordt
verwacht» bleek ons uit de mededeeling, dat de ver
eeniging voor den aanbouw Van nieuwe koel- en
pakhuizen een terrein van 2/5 'H.A. heeft aange
kocht. 1
Aan het veergrooten van den omzet moet 'vooraf
gaan de uitbreiding van bet 'afzetgebied, waarvoor
dan ook'in 1914 gezorgd is door een reis naar en
door. Noord-Amerika 'te maken en daar handelsre-
latiën'aan te knoopen. 1
Indien voorheen boter aan'een handelaar werd
verkocht, bepaalde deze laatste den prijs'na beoor
deeling der kwaliteit; thans wordt door den Direc
teur der Coöperatie vooraf do prijs van de te leve
ren boter vastgesteld in verband met de binnen- en
buitenlandsche marktprijzen, welke ommekeer zeker
een bewijs is van de richtage wijze, 'waarop voor de
Exportvereeniging de handelszaken zijn gedreven,
en van het vertrouwen, door den handel daarin ge
steld.
Na deze inlichtingen ontvangen 'te hebben, gin
gen we over tot bezichtiging der 'beide gebouwen;
hadden we aan de hand van eenige cijfers veronder
steld, dat deze groot en ruim zouden moeten zijn,
de werkelijkheid overtrof verre onze verwachtin
gen. Na de machinekamer, waarin o.a.'een Diessel-
motor van gröote afmeting, werden we geleid door
de verschillende lokalen in de pakhuizen; al naar
men dat weusebt, kan met behulp van een koelma
chine de lucht op temperatuur nabij of beneden
het vriespunt worden gebracht 'en gehouden. De
aanwezige kazen worden 'thans bewaard bij '8 gr. C.
46 gr. F.), en de boter bij 4 gr. C. onder nul.
De lift maakt in beide gebouwen 'het transport van
het personeel 'en de aangevoerde zuivelproducten,
naar de lokailen op een der 5 verdiepingen,'zeer ge-
makkelijk.z c
Na deze zeer beknopte beschrijving nog een paar
opmerkingen. In de Augustusmaand van het vorige
jaar, toen in Noordholland groote hoeveelheden kaas
en boter ver beneden de waarde zijn verkocht, wer
den deze producten van de fabrieken der Export
vereeniging in de pakhuizen opgeslagen, en eenige
weken later'tegen normale prijzen*afgeleverd. Wan
neer zullen de NoortSiollandscho 'zuivelbereiders de
hand aan den ploeg slaan, en het Friesche voor -
beeld volgen, door zelve, door bemiddeling van
hunne export-vcreemging Jhunne kaas (en 'boter)
te gaan verhandelen? Het is een heele „aanpak"
doch mogelijk za1 het ook hier zijn, indien eenige
flinke mannen er hunne schouders onder zetten.
Den Haag, 13 Met*
Zooals te voorzien was, is ook het groóte móbili-
satie-debat uitgeloopen op het zonder stemming verdwij
nen van de motie, die reeds van December af dreigde
zonder den betrokken minister vermoedelijk el te zeer
verte weerklonken zijn'woorden, die hij in het brui
sen van den wind, het ruischen der golven sprak:
,JEr zijn nog nieuwe werelden te ontdekken, nieuw
morgenrood, dat wij tegemoet varen met de ge
zwollen zeilen van onze koenste -hoopl..."
Sitta steunde. 'Neen, zij voer met hem geen nieuw
leven, geen nieuw 'morgenrood tegemoet neen,
haar levensweg liep uit op de'eenzaamheid, verloor
zich in het stuifzand van 'de heide in de Mark-
Zij wist niet hoe het 'kwam, maar zij lag plotse
ling op de harde steenen treden - van de trap en haar
hoofd sloeg tegen de koude harde leuning.
De heftige 'lichamelijke pijn, die haar deze -val
berokkende, deed haar 'goed. Met moeite richtte zij
zich op.
Met gebogen hoofd liep zij in 'huis naar haar ka
mer terug, die zij op slot deed 'en op al het roe
pen, smeeken en schelden van haar moeder gaf zij
geen antwoord en zij deed de deur -niet open. Er
zijn ocgenblikken waarin zelfs aan de -grootste zelf-
beheerscbing een einde -komt, en men niets en nie
mand kan verdragen.
Van de erfprinses kwam in een'der volgende da
gen een hartelijke -gelukwensch in. Zij betreurde
het levendig den erfprins deze blijde tijding niet
te 'kunnen meedeelen, want meeetal bereikten haar
brieven hem niet. (Tegelijk bood -zij, ook namens
den erfprins Sitta aan, haar levenslang haar pen
sioen uit te betalen. Want bij Raar huwelijk hield
dit op.
Sitta steeg 'het rood naar de wangen, •toen zij
dezen brief las.'Dit aanbod was haar al'zeer onaan
genaam. Zou'zij zich nog voor dit-offer ook moeten
laten betalen? Zij schreef een beleefden, maar be
slist weigerenden brief, ondanks dat haar moeder
haar op allerlei manieren dat uit het hoofd poog
de te praten. Die vond haar overspannen ideeën en
dwaze gedachten zeer belachelijk, zij verweet haar
te weinig gevoel van trots om voor de toekomst
geheel afhankelijk te willen zijn van haar man.
„Ja, ik neem liever duizendmaal alles van hem
aan," antwoordde Sitta energiek, „dan slechts maar
een penning uit Glückstadt. Tot nu kwam het pen
sioen mij volgens recht en billijkheid toe, evenals
elke andere boldame, maar bijzondere gunsten wil
ik niet."
De weken tot de bruiloft verliepen voor Sitta in
