Schager Courant.
L. BOLTE, i».
Specialiteit: HEEREN- en KINDERKLEEDING
Groote sorleering. Lage Prijzen.
Voor don HOOIBOUW.
gelegenheid voor
lammeren wasschen
gehuwd persoon
oen
AR1E
DERDE BLAD.
BBIEVEN VAN EEN ONBEKENDE,
Deering
Maaimachine,
1 tweedehandse!) DEERING,
dikke balk, 4 messen en
1 HARKMACH1NE.
P. W.KWANTES
C. Bregman, Burgerbrug.
Hoogzijde E 24.
SCHAGEN.
Dames-Blonses, Costunm-Rokken, Kinder|urken, Witte Rokken en Combinations, Tailles, Hemden,
Pantalons, Nachthemden, Bébéjurken, Hulshond- en Bretelschorten, Witte en gekleurde Kinderschorten.
laponstotfsfl. Mouselines, Crspons, Zijde, Garneeringen enz. enz.
Arie daar vlak tegen
over woont.
ARIE uit de Landbouwstraat.
Zaterdag 19 JUNI 1915.
58ste Jaargang No. 5610.
De Eodswel heeft de „finish" niet kunnen halen. Op
den weg naar 't Staatsblad is de laatste ..hindernis
voor den eindpaal voor haar „onoverkomelijk" geble
ken. En de 23 Rechtscho Eerste Kamerleden hebben
door hun „tegen" alle tyd. en energie, aan do oplossing
van dit netelige vraagstuk besteed, gemaakt Tot ver
loren tijd en verspilde energie.
Doze afloop is niet onverwacht gekomen. Van het
eerste oogenblik af. dat do Eerste Kamer zich met het
wetsontwerp ging bemoeien, scheen het ten doode te
zyn opgeschreven. Vooral toen „do groote man" uit
de Kanaalstraat, van wlen al zoo menigmaal gezegd
is, dathij „niet meer groot Is" dat hij heeft „uitgediend
maar die toch nog altijd blijkt een „lange en sterke arm
te bezitten zijn „veto" had uitgesproken^ was 'dat
heel duidelijk, dat ait wetsontwerp niet als buit zou
ontgaan aan de papiermand op het Ministerie van
Justitie.
liet zwaard der antithese, zoovele malen met wellust
en talent gehanteerd door Dr. Kuyper, maar dat we
nu verroest en bot voorgoed waanden opgeborgen in
hot arsendal, waar meer van zijn oude plunje' rust
is nog eens weer blank en vlijmscherp te voorschijn
gehaald.
„Het wetsontwerp den Min. van Justitie opgedrongen
door anti-olericale drijvers 1"
)vDe christenheid in den lande gekrenkt 1"
„Wie gelooft, wordt niet geloofd, maar wie niet ge
looft, wordt geloofd 1"
We waanden ons voor eeh oogenblik verplaatst in
„den grooten tijd" yan den „grooten man".
Hieriegcn mocht het zelfs niet baten, Gat een mau
van gezag als mr. Drucker, nadrukkelijk er nog eens op
wees, hoe wijlen de Min. v. Justitie Regout (toch wet
vrij van alle anti-clericale smetten!) de gedachte, die
aau dit ontwerp ten grondslag ligt, indertijd warm heelt
verdedigd. En dal prof. Fabius (al evenmin gesneden
uit anti-clericaal hout) het ontwerp „een aannemelijk
compromis" heeft genoemd 't was al evenmin een
geruststelling voor diegenen, voor wie het oude schrik
beeld der antithese was opgeroepen en die nu weer,
gelijk vanouds, overal zijn sporen zagen. Terecht mocht
mr. Drucker in het debat zeggen, dat 'sheeren Kuy-
per's neiging om overal een antithese te zoeken hem
ook hier parten heeft gespeeld.
't Is wel treffend, dat deze beide veteranen Kuy
per en Drucker die zoo -menigmaal in de Tweede
Kamer hun degen hebben gekruist, hier op hun ouden
dag elkaar in de waardige omgeving van onzen' Senaat
terugvinden. En ik kan de verzoeking niet weerstaan,
een parallel 'tusschen deze twee mannen getrokken in
de N. Rott. Ct., hier in te-lassen:
Twee begaafde sprekers, twee parlementaire vete
ranen ook. Voor het overige zal men kwalijk eenig
punt van overeenkomst kunnen aanwijzen. Hier de
waarlijk vrijzinnige, eigen meening nauwlettend toet
sende en hertoetsende; ginds de dictatoriale, decre-
teerende in stede van argumenteeronde, redenaar. De
heer Drucker betoogt, Dr. Kuyper yerzekert; de vrij-
zinnig-ddmocratische senator concludeert, de leider
der anti-revolutionnairen stelt vast in den zaligen
waan, dat een door niets gestaafde uitspraak van
hemzelf tegen 'de krachtigste argumenten van ande
ren ten volle opweegt. De eerste laat zijn autoriteit
nimmer jjelden, faalt eer door overmaat van be
scheidenheid dan door het tegendeel; de laatste daar
entegen is zoozeer overtuigd, dat van zijn woord ge
zag u i t gaat, dat hij meermalen nalaat, zich de vraag
te stellen, of er ook iets in zit De afgevaardigde
voor Noord-Holland motiveert; die voor Zuid-Holland
suggereert, noemt axioma wat zelfs den naam hypo
these niet verdient, en tracht als een ouderwetsche
orator didacticus zijn auditorium met vreemdspraki-
geu geleerdheids-schijn te overbluffen.
En 't is thans in de Eerste Kamer nog eens weer
gebleken, dat de methode-Dr. Kuyper niet alleen op
„kleine luyden" maar ook op bezadigde ontwikkelde
mannen, gelijk onze Eerste Kamerleden zijn, een bui
tengewonen invloed schijnt te hebben, en gelijk dc
Telegraaf het forsch uitdrukt: „bezonnen mannen" weel
te maken tot „parlementaire koppensnellers". De klem
mendste argumenten schijnen het altijd te moeten af
leggen tegen dictatoriaal zonder-schijn- of-schaduw-van-
bewijs decreteeren.
Ik wil volstrekt niet beweren, dat dit Eedswetje
volmaakt was. Ieder voorstander zelfs minister Ort
gaf dit grif toe. Ik geloof zelfs, dat niemand zijn
wenschen ten opzichte van den eed er ten volle in
bevredigd zag. Het zoogenaamde „toetsingsrccht" van
den rechter, cLw.z. dat do rechter bij ieder geval "heeft
uit te maken of de bezwaren tegen den eed oprecht
gemeend zijn, schijnt mij een onmogelijk instituut Ik
sier mij voor, dat in de praktijk dat ioetsingsrecht van
den rechter bijna altijd tal ultloopen op zich neerleggen
bij de verklaring van den getuige. Waartegen .m i. geen
enke' bezwaar is. Zoo zijn er meer bezwaren te noemen
Maar wat m.L den heeren er toe had moeten brengen
over al die bezwaren been te stappen is dit: het oeds-
vraagstuk vroeg dringend om oplossing of minstens
cenige verbetering. Sinds hit befaamde arrest van den
Hoogen Raad van Juni 1014, waarbij uitgemaakt werd.
dat zij die niet tot een kerkgenootschap behooren, niet
als getuigen in ogen optreden, was er \oor e enige hon
derdaulzeuden een toestand van rechtloosheid ingbtrc
den. Dat kon zoo niet blijven. De minister geeft een
verandering, die in do oogen van velen (ook velen van
Rechts!) een verbetering is. Een regeling, die reeds sinds
tal van jaren in Engeland en Noorwegen in werkiny is cn
die de ernstige moeilijkheden, welke zich Ihuns bij gt
Uiigenverhoor menigmaal voordoen, opheft. Een rege
ling, waarvan In do memorie van antwoord terecht
getuigd wordt, dut zij 'hot door allen erkende staats
„belang om den eed als waarborg voor bel sproken
„van waarheid te behouden" vereenigt met „dat andere
groote belang, de gewetensvrijheid".
De oppositie in ae Eerste Kamer geeft zelf toe, dai
rij zelve geen bevredigenden uitweg kent En toen
zij aarzelt niet te verwerpen. Wé kunnen ons voorstel
len, boe „Dc Telegraaf ouder den indruk van dii
beslist-onverantwoordelijk handelen spreekt van „p a r
lementaire sabotage".
Het blad herinnert er tegelijk aan. hoe het dezer
dagen juist honderd jaar geleden is, dat de Ecrsu
Kamer werd opgericht (of beter gezegd: in ons staats
recht werd binnengesmokkeld). Het geeft dan de ino
lieven, die de Commissie tot Grondwetsherziening (dooi
Willem I ingesteld) hebben geleid tot het Twee Kamer-
stelsel
Ten einde alle overijling in de raadplegingen te
voorkomen, in moeilijke tijden aan de driften heilzame
palen te stellen, den troon te omringen door ecu bolwerk
waartegen alle parfljeft afstuiten, aan dc natie een vol
komen zekerheid te waarborgen tegen alle willekeurige
uitbreiding van gezag, oordeolen wij het nuttig de ver
tegenwoordiging des volks in twee Kamers af te deden...'
Wanneer wij deze woorden eens goed aanzien, dan
is wezenlijk alle commentaar overbodig. En dan mogen
we wel zeggen, dat de bijkans honderdjarige matrem
dezer dagen eën flinke streep heeft gehaald door haa:
oprichtingsacte. En dat door een vergadering, waar dv
traditie doorgaans zulke hooge triomfen viert!
Ml ss chienis dit onverantwoordelijk.
Maar d o m is het zeker. De Eerste Kanier is
niet populair. Velen hebben voor haar reeds jaren
den sloopershamer gereed. Het getal van hen, die
haar wenschen „op te ruimen", zal in de laatste
tijden zeker niet zijn geslonken.
Daar is nog een verschijnsel bij do behandeling
van deze wet openbaar geworden, waarop ik wil
wijzen. Bij het voorstel „tot instelling van een tij
delijk gezantschap bij dien Raus" hebben in de
Tweede Kamer velen van links voorgestemd, ik zou
haast durven zeggen, in blind vertrouwen
op deze regeering. Misschien is dat wel goed ge
weest. En de Eerste Kamer zal met betrekking tot
dit voorstel straks het voorbeeld van de Tweede
Kamer wel volg°n.
Maar wanneer dieaelfde regeering. met grooten
ernst en stierken nadruk wijst op de gevaren van
den tegenwoordigen toestand, waarin-het eedsvraag
stuk zich bevindt; wanneer de minister van justitie
zegt, dat moeilijkheden -'zich overal doen gelden,
dat de bewijzen daarvan uit allo deelen dos lands
op het departement inkomen; dat de toestand niet
.minder dan gevaarlijk, voor do rechtsz tkerheid
zeifs reddeloos en anarchistisch is,
dan is er -aan de rechterzij niet één, die het offer
van vertrouwen in 's ministers verklaring wil ge
ven; dan is het kort en bondig antwoord van Dr.
Kuyper: ,„Geen 'sprake van."
En dezelfde Godsvrede, die in de Tweede Kamer
dienst heeft gedaan, om ,,'t gezantschap bij den
Raus" er door te halen, moet in de Eerste Kamer-
dienen, om dit ontwerp van de baan te schuiven,
Dat i s wel erg gemakkelijk en voor e,en politieke
partij dikwijls erg voorcteeiig, maar of het is in
's lands belang, is aan grooten twijfel onderhevig.
En ik meen, dat daarvoor in de eerste plaats „de
heeren in Den Haag" bijeenkomen.
En dus: het eedsvraagstuk blijft voorlOopig zoo
als het was. Voorloopig. Wan.t hiervan ben ik vast
overtuigd: geen Eerste Kamer-meerderheid (al
waren ze ook allen van-den geest en de kracht van
Dr. Kuyper) kan den geest des -tijds lceeren. De
onvrede met de huidige eedsinstelling zit in de
lucht en woelt en gist in menschenharten. De op
lossing daarvan moet komen en zal komen in heel
wat radicaler vorm dan 'thans door onze Senatoren
verworpen is. Dat is een kwestie van tijd en m.i
van zeer beperkten tijd.
Het wil mij voorkomen, dat de eenige op den
duur bevredigende oplossing is dea©:-gec-n afschaf
fing van den eed, maar volledige vrije keuze van
eed of belofte. Dan zulten alle ongeloovigen den
oed. verwerpen. Wat hun recht. is. Fn wat- in de
oogen van vele geloovigen toch zeker beter is, dan
menschen te hooren zweren bij een God, in wiens
ltestaan zij niet gelooven.
En sommige goloovtgen zullen den* eed kunnen
blijven handhaven. En anderen zullen Juist'uit gods
dienstige motieven zich ovenzeor van den eed kun
nen onthouden. Want ook dezo gevallen zullen niet
tot de uitzonderingen behooren.
Ik herinner Jne, dat oen hoog rechterlijk amb
tenaar in Brabant heeft verklaard, dat velen, die
buiten eedo er maar op los liegen, onder eode aan
stonds do waarheid zeggen. Uit het oogpunt Y&ndo
practischo gevolgen zou men dan voor behoud van
verplichten eed niootea zijn; gelijk bedoelde ambte
naar. Maar uit hooger motieven is dit een roden
orn er Juist zich legen te verklaren. Openbaart zicb
daar niet de verderfelljko meening. dat men alleen
waarheid behoeft te spreken onder uitdrukkelijk
aanroepen van Gods naam, maar dal het er anders
niet zoo op aankomt? Voor den waaraohUff-gudS"
dienstigeu mensoh geschiedt toch immers aues on
der Gods getuigenis. En overal en altijd eischt
Hij volledige waarheid.
En dus ik blijf er bij: misschien niet aanstonds,
maar op don duur zul do meest-bovrddlgende rege
ling zijn die van volledige vrijheid. Daar moet hot
hoen. En dan zullen tol het verleden behooren do
voor den godedienstigen mensch zoo stuitende too-
aceion, die zich dagelijks voor onze rechtbanken
afspelen en waarvan George Grünenwald Kz. om»
er één zoo meesterlijk teekent in zijn boek „Spaan-
dfcrö".; 1
„Wilt u dan zoo goed zijn,Jan Harms, op teataan
en do beide voorste vingers van de «rechterhand
omhoog te steken...." Uit 's rechters wijde tabberd-
mouw ging eigen welverzorgde blanke-hand omhoog
en splitsten zich twoe kourignette vingers.
De schipper verhief zich, vastberaden,
„...En mij ua to zeggen de woorden: zoo waarlijk
helpe mij God Almachtig."
Toen klonk, terwijl twee grove sohippersvingers
bijna dreigend werden omhoog gestoken, luid en
krachtig des schippers eed: „Zoo waar als God
waarachtig is!"
Zelfs de strengste rechter moest na dit kracht-
woord wel overtuigd zijn, drt deze man nooit van
zijn leven zijn heilig woord zou breken.
Maar déze rechter was niet voldaan: „Wilt u 't
nog ©ena nazeggen, en dan precies 'als ik. Zeg 't
me maar na, woord voor woord:
„Zoo waarlijk...."
De schipper: „Zoo waarlijk...."
Do rechter: „helpe mij..."
De schipper (haastig voleindend)„helpe mij God
waarftchrig!"
„Nog eens nazeggen, en niet vooruitloopen. -Zoo
waarlijk..."
„Zoo waarlijk..."
„Helpe mij..."
„Helpe mij..."
„God Almachtig."
„God AUeimachtigl"
In orde.
Wel modht de schrijver aan het eind van zijn
schets zeggen: „Toen vonden de heeren zeker, dat
er genoeg met Gods heiligen naam omgesold was,
en werd du komedie gbeëindigd."
En deze brief ook. X.
Verschillende Oorlogsberichten.
VAN DUITSCHE ZIJDE.
Uit Boekarest wordt gemeld, dat Sasonof de minister
van buitenlandscho zaken, aan een redacteur van de
Rjetsj verklaard heeft, dat Rusland zich niet op een
nieuwen veldtocht voorbereidt, daar de oorlog vol
gens zijn meening veel eerder afgeioopen zal zijn
Over de wijze waarop liet de minister zich niet uit,
doch uit door de Russische regeering genomen be
sluiten valt af te leiden, dat Binnenlandsche over
wegingen Rusland tot een einde van den oorlog zul
len nopen.
ZEPPELIN-AANVAL OP DE NOORDOOSTKUST
VAN ENGELAND.
Uit BERLIJN, 17 Juni. Officieel. Mededeeling van von
Behncke, den plaatsvervangenden chef van den marine
staf:
In den nacht van den 15den op den 16den Juni
hebben onze marine-luchtschepen een aanval 'gedaan
op de Noordoostkust van Engeland en bommen ge
worpen op een versterkte kustplaats, waardoor een
aantal tot fabrieken behoorende gebouwen en daar
onder een hoogoven in brand geraakaten en ten dee-
ie werden verwoest.
De luchtschepen werden scheg) beschoten, in het
bizonder door een strandbatterij, welke werd aange
vallen en tot zwijgen gebracht De luchtschepen le-
liepen geencrlei schade.
WAT ASQUITH ZEIDE.
In het Lagerhuis heeft Asquith, bij de indiening van
de aanvullingsbcgrooting, gezegd, dat hij 'in den oorlog,
geen groote verrassingen verwachtte. Zijn hoofdindruk
•:s op hel oogenblik, dat het een reusachtige wedstrijd
in weerstandsvermogen is. Laat men van ons te-n min
ste kunnen zeggen, vervolgde de minister, dat wij "het
lot het eind hebben volgehouden.
Uit da cijfer», dia Asquith noemda, rij noq het vol-
gende aangehaald. Van 1 April tot 12 Juni, d.1
73 dagen, rijn Engelanda oorlogsul'.gaven bij bena
dering geweest: voor het leger 121.000.000, voor
de vloot 36.000.<XKX aan vreemde en koloniale
regeeringen geleend 26.000.000, levensmiddelen
10.000.000, andere diensten 1.000000. Die uit
gaven bedroegen dus 2.660.000 per dag, bijna
32 mlUioen gulden per dag. Alleen leger en vloot
kostten 2.155.000 per dag. ruim 25 mlllioen
gulden per dag. Vermoedelijk aulleu na het genoem
de) tijdperk de uitgaven voo£ leger en vloot met een
goede mlllioen gulden per dag toenemen. Ook de
voorschotten aan do bondgenootcn ca do koloniën
zullen toenemen.
McKcnna, de minister van financiën spoorde de
natie fan tot spaarzaamheid.
WEER EEN NIEUW WAPEN DER DUITSOIKR8.
De correspondent van de „Beurs Courant" to War
schau seint, dat de Duitschcrs aan de Bzura ecu nieuw
werktuig gebruiken om draadversperringen uit den weg
to ruimen. Het bestaat uit oen metalen cyllndcr, gevuld
met een mengsel van benzine en kerosine, onder hoogen
druk. Bij opening van een kraan wordt een straat bran-
dondo vloeistof twaalf tot vijftien voet zver gespoten. Met
deze werktuigen smelt men draadversperringen door,
daar de vlam zóó heel is, dat rij als een schaar deze
draden doorsnijdt.
VOOR DE VLIEGERS.
Ten einde iuchischipp©re en vliegers bij duister
nis gelegenheid to geven zich te kunnen oriöntce-
ren zijn, zooals bekend is» in Duibsohland op ver
schillende hooge punten electrische llchtvuren aan
gebracht- Thans worden ook proeven -genomen met
ondergrondsche verlichtingsinriehtingen. Zulk een
inrichting bestaat op het vliegterrein JohannisUial.
Het doel is den vliegers bij duisternis de juiste
landingsplaat aan te wijzen. Do inrichting is zoo
gemaakt, dat het gelijktijdig mogelijk is den vlie
gers de hoofdwindrichting aan l© geven. Do inrich
ting beslaat uit ©en wit-Hchtend middelpunt van
ongeveer 1 M\ grootte en vier ongeveer «0 m©ter
van dit middelpunt verwijderde roodJichtende bui
tenpunten. Deze buitenpunten bevinden zich in de
vier hoofdrichtingen van den windroos: Noord, Zuid,
Oost, V/est. De lichtbronnen der buitenpunten zijn
door ondergrondsche geleidingen niet een windwij
zer verbonden. Wanneer de geheele inrichting ln
werking is, zijn het middelpunt en naar gelang van
den beerschenden wind een of twee der vier bui
tenpunten verlicht, b.v. bij noordelijke winden het
noordpunt, bij noord-oostelijken wind de noord- en
de oostpunt, nez. 1
STEEDS MEER MUNITIE.
Bij een reis door Zuidelijk en midden-Frankrijk
beeft president Poincaré dé inrichtingen bezocht,
waar voor 's lands defensie gewerkt wordt. Overal
heelt dë President de directie en het personeel der
fabrieken gewezen op het hooge belang van een
zoü groot, goed en snel mogelijken aanmaak van
munitie. De eindoverwinning, zcide hij, zal d© prijs
zijn van moreel e kracht, die steunt op materiëele
kracht. De moreele kracht onzer troepen is, even
als die van het Fransche volk, bewonderenswaar
dig. Nooit zal de vijand die verminderen. Maar wij
moeten voortdurend onze materiëele kracht doen
toenemen. Allen, di e aan dezen arbeid van vader
landsliefde mdee-arb6iden, brengen hulp en steun
aan de soM&ten, die zoo dapper aan het front strij
den en sparen Wens van Franschen. Zij helpen
mede bet Duitsche uieger te vernietigen en verdie
nen dus de aanmodeiging en de gelukwenschen, die
de President zoo gelukkig is hun uit naam der na
tie aan te bieden. 1
LUCHTAANVAL OP BRUSSEL.
Van bevriende zijde wordt aan het Hbld. ge
seind:
In den afgeioopen nacht, op geve er te vier uur,
deden twee Fransche vliegers een aanval boven
Brussel, gemunt op de luchtschiphal. De bommen
misten echter hun doel. 'Bij Vilvoorde vielen ook
verscheidene granaten in een weWand. Ik kwam
juist van het front van Thielt en logeerde ln een
hotel op de Place Rogier in Brussel, toen het leger
to vier uur gewekt werd door een hevige khnon-
uade. De Duitschers beschoten de vliegers van ailfe
zijden. Bij hun terugtocht namen de Franschen hun
weg over de stad, zoodat nu1 voor 't eerst het Duit
sche luchtgesohut ook boven Brussel's binnenstad
schieten moest. Het was een aangrijpend schouw
spel die witte shrapneaïwolkjes te zien, tamelijk
dicht bij, vliegend in de klare ochtendlucht. Te
kwart over vier ontplofte een Duitsche shrapnell
vlak boven het plein Rogier. Vele logeergasten wa
ren teer ontsteld. Ik volgde den interessanten luchte
kamp van het dak van het hotel. Dc Place Rogier
lag vol granaatscherven. Een werkman werd licht
gewond. De Fransche vliegers waren -tegen half
vijf uit het gezicht. Ik verneem nader, dat aan de
luchtschiphal geen schadé is toegebracht.
Advertentiën.
Te koop aangeboden
1 lichte en 1 zware
(nieuw), dunne balk, model 1915.
Aan hetzelfde adres verkrjjg-
baar: ECHTE
Beleefd aanbevelend,
Smederij - Schagerbrug.
Dinsdag 22 Juni
BIJ
GEMAAKT VOORHANDEN EN NAAR MAAT. HIERVOOR STEEDS VOORRADIG
EEN KEURIGE COLLECTIE STOFFÊN, WAARVAN WIJ U GAARNE STALEN
OP ZICHT ZENDEN. GEGARANDEERD GOED PASSENDE MODELLEN.
Verder een prachtige sorteering
Er biedt zich aan een jong
grondig bekend met de kaasberei
ding, z&g zich gaarne geplaatst in
een Kaasfabriek. Brieven te rich
ten C. van Dijk Molenstraat 25
Helder.
Wegens huwelijk der tegenwoor
dige gevraagd
I
liefst kunnende melken, bij P. Brug
man Jbz., Kleiweg, Anna Pan-
lowna.
Maandag, Donderdag en
Laatste Zondag is
op de stoep van het hotel „'T
CENTRUM" met 8igaren en
BEST HOOR! in alle soorten
Z(j, die de 8CHOUWBURG
bezoeken in de Landbouwstraat
denken er om dat
Koop daar je Si
garen en Sigaretten.
Aanbevelend,
