Schagsr Courant.
SÈSSf. PriJe fm V&U J- "*■- MV.^b.W.poo?^n Xo™
Zaterdag 4 September 1915.
58ste Jaargang No. 5654.
PfcRDE BLAD.
Ingezonden Stukken.
IN DIENST VAN HET VADERLAND.
Wijlen Tbctmspn-Bovct en Nationaal 'gevoel.
■verloting der liardi avrijvereeniging „Prins Hen-1
dril:" afnfcr, virto aangevoerd: 16 betuigde paar- Ven Maandag tot en met Donderdag zijn te Zevemar
iH der»s 3 2%-jftrige paarden; 2 1 -jarige paarden en uitgevoerd 188/ jonge paarden. I>»e stuks zijn voor
veulens. J i uitvoer afgekeurd.
Ie prijs, f IQ, betuigd paard van W. Rol te Me- i Op 30 en 31 Augustus en 1 en 2 September zijn
demblik; 2e prijs, X 7.50, dito van P. Wi'gena&r te over 't station Oldenzaal ruim 20CXr ruinen beneden
Binneawjjïend; 3e prijs, i 6, dito van J. Kos te N. 10 maanden en veulens neer Duitschisn l uitgevoerd, j g tor hé "j.oHntr "voél "^aan'vöop" draïrêerin** en
benogen; Donderdagmorgen omstreeks elf uur werd brand out- roi-den hof moeraW'n-iPhied' dri» looner. van West
r prijs, f fc, 2%-Jar|g paard van II. Smit te dekt iu de t-ding van het achterruim var hit stoomschip no*ir fa vi?rfa v»n Nornl rans '''iid Dp?ö
Oort-v-ut; Se f 2.50, dito van H. Langedijk te K*t:ni' m' fa r Moll u i-Au orika-blu. liggende aan de' ,a;.Dte Jde RLn l b"
Weere; 1 NViiheL'runaVa.ie 'o RcUordaiu. bee<*Hchpn
ie prijs, f 6, 1%-jarig paard van C. Ros to Abbo- De technische afdring va" fa maatschappij, bijgestaan r»F K/ONDHFïDSTOESTAND RU np niJIT-
kerk; 2o prijs, i 2*0, dito van j. Bost to Abbe-jdoor de reddingsbrigade, s'aagde er In. binnen het sqfk trofpen
half uur brand, door broeiing in de katoeuladingj VOn Schjérning. chef van dan gan^eskundU
GROOTE PA ARDENUITVOER,
on verjaar. De Pripel la ongeveer 260 dagen In 't
Jaar ijsvrij en In het voorjaar wordt zv in 9ömmige
districten naast 10 mijlen breed. Uit deze woestenij
steken de kleine heuvels, waarop de dorpen zijn
gebouwd, als eilanden omboog.
Gedurende de laatste 30 of 40 Jaar heeft d-. Rua-
Toen Thomson's stof lijk omhulsel Hollands stran
den ixereikte, die, ge weet nog-wel lezer, in, DuuazW)
zijn kostbaar leven Verloor, ontwaarde men toen
niet in den lande een innige belangstelling; ook zoo
treffend voor naastibestiaanden, hetwelk ten-gevolge
had, dat mannen zooals Eland, niet tevergeefs een
oproep deden om voor 'deze geziene figuur een
gedenkieekui te plaatsen, 'en bewees niet de kas,
zooals bladen vermelden, dat die op 1 April reeds
f 6142.31 bereikte, bewijst een zeer treffende ver
eering die tereoht is.
Nu ook Bovet: in staatsdienst en op Hoïïand-
scben bodem en in getrouwe dienstvervulling 'ook
het-leven verloor, en de achterblijvende en kinde-
r. .,ii ,ds pgeveer oen jaar dat sobere pensioen
volgons L:iiuuv> V-vUeu (,Uion leze HU) genieten,
nu vraag ik u geachte lezers en lezeressen, is dit
nu v, <:i een billijke v ergelding voor bewezen '8 lands
uipQsten?
Ook ik gaf gaarne gehoor aan den eersten op
roep, wilt mij achten dat ik een behoorlijke zaak
heb, vertoef 'thnjia aan 's lands grenzen; maar ik
vraag mij vaakldjds af: hoe zal bet met mijn
vrouw en drie kinderen gaan, bijialdien ik in
's lands dienst, hetzij om 'smokkelhandel te helpen
beteugelen of bij 'deze of gene gevorderde militaire.
06'enïbg kom te vallen'?, ook daar ik-in mijn polis
levensverzekering, die ik in het burgerlijke
lereu tegen een behcoiiijk bedrag afsloot, een clau
sule opmerk, die deze door het vermeerderde ri
sico nagenoeg waardeloos maakt; en zou ook u dit
militaire pensioen voor mijne achterblijvend-en niet
zeer onbillijk achten?
Het ongeval-Brommer uit onae omgeving, acht ik
voor getrouwe dienstvervulling con bedrag van
t 300 een sobere maatstaf en u, geachte lieer Re
dacteur? De bladen vermelden-zoo nu en dan eens
„een sociaal probleem van hooge beteokenis", kunt
u in deze het nationaal gevoel niet eens wat wak
ker schudden?
Zoudf u bijvoorbeeld bij onzen-afgevaardigde voor
het District Den Helder niet 'eenige belangstelling
kunnen opwekken, mogelijk zoude -Z.Ed.Gestr. door
tussohenkoïnst van uw geacht, blad 'ons wel eens
voor willen lichten, op welke wijize billijker ver
houdingen zullen kunnen worden bereikt.
Intusschen dank ik u nog heel' gaarne voor ver
leende plaatsruimte en teeken onder
X. Y. Z.
ie 'prijs, f 5, veulen -van F, Veer te Andijk; 2e onisiaan, tg blusschen
«rijs i 2.50, dito van 0. Ros to Abbekork. De brand wns drie
Binnenlandsch Nieuws.
LUK AANGESPOELD.
Te Petten is in vergevorderden staat van ont
binding een onbekend mannelijk lijk uit zee aange
spoeld. Een paar laarzen was het eenige wat het
aanhad, waaruit blijkt dat 't vermoede® jk een Vis-
scherman ia geweest. Het zal -op de algemeene be
graafplaats worden tér 'aarde besteld.
OUDE MEDGRP.
Donderdagavond vergaderdo de Yereenigrng voor
Straatverlichting alhier in het'lokaal van den heer
T. de Jong.-Tegenwoordig waren 9 leden.
De voorzitter, de heer A. Wonder, -"opende met
een welkom de vergadering, waarna'de notulon na
lozing werden goedgekeurd.
De reking van het jaar 1914/15 -door de hoeren
A. Strijfcis, G. Liefhebber 'cn C. Over nagezien, werd
goedgekeurd 'met een voordeelig saldo van f 6.59.
Ontvangen'was f 152.25, uitgegeven f 145.66. De se-
oretaris-penningttieiester ontving een woord van dan&
voor zijn beheer.
Volgde bestuursverkiezing. 'Aftreden, en niet her
kiesbaar, moesten'de hoeren M. H. Woutman en'Jb.
Pluister. Benoemd werden in hun -'plaate de heeren
G. Liefhebber en J. A. van Eerden Tn de plaats-van
den heer Kooijman, secretaris-pennjngtoioester, die
als zoodanig'had bedankt» word als bestuurslid'be
noemd de heer W. Langedijk. Het bestuur zal uit
Kjiï midden oen 'secretarie kiezen.
Voorzitter bracht thans ter sprake den slechten
financiëelen toestand» De gasprijzen zijn duurder
geworden mot 2 cent per kub. meter. 'Bovendien
moeten we rente betalen van eer rleening groot f 70
en ook aflossen, wat echter van onzb gewone in
komsten'niet, kan. De eenige weg-is, zoo zeide voor
zitter, onze contributie'vernoogen. Enkele leden ver-
tooogdea reeds 'hun oonstvifcuiie, maar _warmeer de
totaa^m 'van 'dezen winter z allen branden, moeten
alle ledta veï-hoogen. Ook de heer-Beets'moest nóg
een kleine vergoeding hebben voor het nazien der
.lantaarns. i
Een en andor word aan'het bestuur overgelaten.
Nadat voorziitter een-woord van dank had gebracht
san den beer Kooijman voor al hetgeen-hij voor de
verlichting had gedaan, werd de vergadering ge-
8loté«.
doorn,
Half September, de datum -zal nog nader worden
bekeud gemaakt, zal Prof. Hugo de Vries voor kring
II van do Hollandsche MÖatechappij van 'Landbouw
te Hoorn, in het Park, oen lezing 'houden over:
„Nieuwe beginselen van teeltkeu?".
Allo belangstelen den in land- en tuinbouw heb
ben vrijen toegang; een prachtige gelegenheid dus,
om met'dien beroemden geleerde on met-zijn Inte
ressante ouWakkingon kennis to maken.
KAAS.
Het RijlcscontiPOAlburi&au voor den uitvoer'van kna-
heeft vastgesteld, dat met ingang "van 1 dezer de
OXportehrs van volvette -Goiidscho kaas 30 procent
van hun inkoop 'yoor het binnenlandsch verbruik
mooten beschikbaar stellen, terwijl dit voor de ex
porteurs van "Bejammer kaas 40 -f op -15 procent
vau hun inkoop is bepaald.
De kaasexporteurs mogen voor het vervolg 'kaas
zonder consent alleen verkoopen:
lo. aan detaillisten;
2o. aan bij het Rijkscenlraalbureau voor'den uit
voer van kaas ingeschreven -binpenlandsche gros-
8ï£i'S;
.)o. onder goedkeuring van heA. RijkscenteaaJbu-
reau voor den uitvoer van kaas, aan mede-expor
teurs,'onder uitdrukkelijk beding, dat deze kaas'uit
sluitend voor binnouiandsohe consumptie zal -ge
bruikt worden.
De exporteurs worden er op ad-tent gemaakt, 'dat
aan geschorste exporteurs gedurende den -tijd van
schorsing geen kaas mag worden, -'verkocht, npoh
voor hen geëxporteerd.
Voor het -'vervolg zal een geschorsten exporteur
voor dé kaas, door hem geduragie den 'tijd van
schorsing gekocht, het recht -van uitvoer worden
onthouden. f f
De v^reeniging Veehouders Belang te Bodegraven
heeft 'beslotea, afgevaardigden 'naar den minister
van landbouw, nijverheid en handel te zenden, ten
einde den -minister er op - te wijzen, welke fraude
gepleegd wordt ten 'aanzien van de gereserveerde
S0 pet, kaas voor de regeering. Bij strengere con-
trflle zou h. i. een reserve Jvan 15 pet voldoende
blijken.
MLOEMBLIKJ
Voor ds gehouden paardeukeuriug noodig voor do
prijs 1 2.50. dito van C. Ros te Albekork. De br?n<l wns -»rie dagen geleden te Falmouth onttSview^'m*>t"de over^-den KeSrndl
Aangekocht voor de vertoüng: betuigd paard van -lekt, doch onderweg iu-t zwaveldamp bedwongen. Na beidstoe&taad de. Duiteche troep «ui verklaard dat
P. Druif te Oostwoud; -jarig paard vau H,. Sjmit aankomst te Rotterd-m werd hol schip onderzocht en deze roowol on het Westelijk als Ooatoliik front
10 ym F* Veer t0 AadiJk' ^ft inen te vii'jg g^e.d 20 stat» ?n do bootS. I* SSSS!%u voTmt&Jte-
SI. MAARTEN. uzelf, 7 slralon van. d'-i havendienst 7 stralen ven het! ^nmtteliikn ziekten ae-naard "cbte'v.T dr-i aantal
Men verzoekt ons opnamo \an het volgende; Iterrein «n «nnit X7 rw» HmnH k..»
Evenuls op vele andere plaatsou heelt uien ook
hier v.cl o«us pogingen gedaan om de menseden op
te wek,' 3f lid 'k worden v<ui .iGezinsverplegiiLg".
Of het te wijlen is aan te weinige actie of dat de
bevolking hior nog niet was doordrongen van het
nut de.xï vcreeuiging-, is moeilijk te zeggen, 'n fei.
is, dat men hier .voor deze vereenigïng nagenoeg
ge<m lenen kon winnen.
Doch de tijd doet veie mens oh en van zienswijze
veranderen. Vooral in d..n iaatetcu tijd is gebleken,
boe tev euechl in veie ziektegev^en een "wijkyci -
pieegfter iöf waar zuster Bok^- van Schageu, in do
gameeute 6mt Maiuten verscueidene bezoeken ucvU
afgelegd, die voor de patiënten van onschatbare
waarde zQn. Het bestuur van den kring Sohngen
meende, dat da tijd gekomen wais, om-weer opnieuw
pogingen te doen om leden voor deze vereeniging i
te wc-iven, met het- doel om Harenikarspel en Sint
Maarten (behalve Eenigenburg) tot een kring te ver-
'eenigén' met zijn eigen wijkverpleegster.
Om lid dezer vereoniging te worden, betaalt -men
een vrijwillige contributie ^,an tenminste f 1 per
jaar-. Een voo klein bedrag kan onmogelijk -een be
zwaar heeten, om het voorgestelde doel te berei
ken.
Een daartoe aangewezen persoon zal dezer-dagen
de gemeente Sint Maarten rondgaan met een lijst,
om zooveel personen als mogelijk ia, als lid dei
op te richten vereoniging in te schrijven.
EDA«.
Do wedstrijden in de lichte Athletiek, die eer>i
gehouden zouden worden op Zondag 5 September,
zijn door hei comité op verzoek uitgesteld tot Zon
dag 19 September a-s. Reeds vele deelnemers, zoo
wel militairen, als leden van- voetbiailclubs, .gymnaa-
tiekvereenigingen, e. a., hebben zich aangemeld. De
wedstrijden beloven dan ook zoer interessant te wor
den. Belangstellenden verwijzen we neg naar de
advertentie in dit nummer voorkomend.
CALLANTSOOG.
Naai- we vernemen, zal' Maandag 6 September a.8.
alhier een rmgrijderij -met paard en kar voor heer
en dame gehouden worden, uitsluitend voor 'de in
gezetenen der gemeente Gailantsoog.
HET PALEIS OP DEN DAM.
De restauratie van het tympan van het Koninklijk
Paleis te Amsterdam in 'Juni begonnen is thans
gereed gekomen. Prof. Au1s? onder wiens leiding het
herstellingswerk verricht is, is weer naar Brussel ver
trokken. Weldra zal de steiger van het Paleis verdwijnen.
GESTOORD TülNBEZOEK.
Een gezelschap dames uit Den Haag zou te Naald
wijk een Westlandschen tuin bezoeken. Daar de eige
naar afwezig was, ried men aan den ingang de dames aan
den tuin maar in te loopen, waar zij wei geleide zou
den vinden. Langs een der smalle tuinpaden voortgaan
de ziet oen knaap, die de dames vergezelde, een boom
met "*"1~ 1~ j.i_ rj-
door ho'. ymiin'.
Op het oogenblik is hel blusschingswerk gestopt en
is met de loosing vaa de lading beginnen
De mail werd net eerst door ae r<5dingsbriBadc gelost.
DRUKKE SCHEEPVAART.
Men schrijft uit Maanricht aan de N.R.Ct:
Di; scheepvaart op het kanaal LuikManatricht is-
zekt-r evn druk ds te normale tijden, m^v luen nog
ttrukker. Vooral van Slr,vcnle tol aan de U--lg.sche sluis
ligt schip aan schip. Dit komt doordat het schutten
en onderzoeken van de schepen door do Duiischcrs
zooveel tijd in beslag neemt Er schijnt nog een tweede
onderzoek te gebeuren te Haccourt, cn nadat men.
een poosje geleden, daar nog brieven of andere con
!rabande gevonden had, is men to Petit Lenayc dub
bel streng. .Volgens de schippers mogen ze tol op 1000
meter van de grens hun schij) niet verlaten. Moet er
noodzakelijk iels gehaald worden, dan gaat een Duil-
scher mee. In oen herberg mogen ze niet komen.
in gévona tijden worden de sch«ipen meestal door
sleepbooten of paarden getrokken. Thans doen het
de schippers zelf met hun vrouwen en kinderen, waar
door ze 3 weken noodig hebben om van Luik naar
Maastricht te komen. In dit geval zijn de schepen ge
laden. Het zijn nog sleeds steenkolen,, cokes en ster
nen, die uit België komen. Nu ook vee! kolen voor
Nederland. Naar België gaan meeste lei -c schepen,
.-naar ook verscheidene, geladen met mijnhout, dal uit
de Kempen komt.
gele pruimen beladen. Op den boom toeloopende
het ventje in een vrij diepen mestput, geheel ge
vuld met de vloeibare substantie, die de luinder hoog
waardeert, maar die men overigens liefst op grooton
afstand passeen. De moeder wil den knaap te hulp
komen, doch valt ook in den put. evenals dc tweede
dame, die hulp zou verleenen. Aan de derde gelukt het.
maar niet vau smetten vrij blijvende, allen uit hel
kwalijk riekend had op het tuinpad terug te brengen.
Gelukkig werden de onfortuinlijke toeristen door goed
hartige menschen geholpen en aithans van de grootste
hindernissen bevrijd, zoodat zij in tlrageLijken toestand
ia een inmiddels uit Den Haag ontboden auto huis
waar-is "konden keeren. H. Ct
GOLDKiXiPE GROENTEN.
-Woensdagmiddag zijn op de groenienveiling van de
'erecniging Delfi 6000 kilo spinazie en 50.000 stuks
andijvie, m verschillende partijen te leveren, geveild
voor rekening van den minder c [interman te Deilt
Deze veiling werd gehouden in aansluiting met een
advertentie, waarin werd aangekondigd, dat die groen
ten verkocht zouden worden alleen aan gemeenten,
welke niet gelegen- zijn in de centra der groensenteclt
ea geen groote quautunxs kunnen gebruiken, 'en wel voor
den wederverkoop legen gpodkoope prijzen aan do min-
dergegoeden. r
Op de veiling is geen bod gedaan.
De grocntenveiling meent hierin het bewijs te zien,
dat er geen gebrek aan[ groenten in ons land is.
Gemeenten, die alsnog vaa voormelde aanbieding ge
bruik mochten willen maken, kunnen zich nog wenden
tot vernoemden tuinder.
PAS OP DEN SCHIPPER.
Pastoor Van Zanten schrijft in JDte Tijd":
In de laatste telgen vertoont zich aan 'de pastorieën
oen Belgisch sch'pper. Gewoonlijk zoekt hii eerst aan-
knooping in den biechtstoel. Daarna komt iiij aan dv
pastorij hangt om deerniswaardig tafereel op van zijn
twee broers, -die aan "het front gesneuveld zijn, en
eindelijk van zijn leed, van vrouw en vijf kinderen, die-
honger lijden enz. Zijn schip „Tereescho anders altijd
in do vaart, ligt stil; geen werk, geen geld. geen eten.
Een paar dagen t iter komt hij terug; Hij ls naar ,.Hacr-
lem' goloopon. kan den volgenden ochtend laden maar
hot sleopgold, om hem naar Haorlem te brengen I
Voor 25 gulden, 20 guldon, misschien zul de sleep er
hem barmhartig ,-djn, cn het voor 10 gulden doen. Mor
gen laden, na eea paar dagen lossen, gold terug bren
gen, en een huisgezin gelukIdg!
Weersta eens zoo'n voorspiegelingI Het geld wordt
gegeven, dznkbtiar ontvangen; maar na een paar dogen
hetzelfdo bedrog tan een andere pastorie I
Waar hel einde? Pas óp den schipper, en maak hem
bij de politie bekend. Alles zuiver bedrog!
HARDDRAVERIJ TE PURMEREND.
Donderdag werd te Purmerend een groote internatio
nale harddraverij met handicap gehouden ou den Pur-
mer Steenweg, wiaraan door niet minder dan 23 dra-
vors werd deelgenomen. De baanlengte bedroeg onge
veer 320 M.
Viel nog in den vroegen morgen de regen bij stroo
men neer, ongeveer acht uur klaarde de lucht op, dc
zon "brak doo»- ei maakte vervolgens den dag tot een
schoenen herfstdag.
Uit de omliggende gemeenten waren vele belangstellen
den opgekomen, om dit echt nationaal sportfeest bij
i wonen. 1
De prijzen waren 150, f 75v f 50 en f 25.
De harddraverij begOÉü osb 2 uur en was ongeveer 7
uur geëindigd.
De Uitslag was als volgt:
le prijs Cathricna R., eigenaar J. Schoono van Me-
emblilt, berijder W. Haster (250 M.); 2o prijs Bathilda
eigenaar A. de Ridder van Punner, beryder P. Kout
(260 M.): öo prijs Domo, eigenaar A'. do Ridder van
Purmer., borijder J. van Kuijk (230 M.); 4o prijs Castro.
eigenaar A'. P. J. v. d. Kroon van Abcoude, berijder
T G. de Boer (260 M".).
's Avonds 9 uur werd een vuurwerk afgestoken.
INLIJVING LICHTING 191C
Naar het Centr. verneemt, bestaat de mogelijkheid,
dat de inlijving van de lichting 1916 vroeger zal geschie
den dan aanvankelijk was bepaald
Bekendmakingen*
vergoeding
wegens
KOSTWINNERSCHAP.
BEZWAARSCHRIFTEN.
De Burgemeester der gemeente Sehagcn brengt ter
algemeene kennis, dat bij Koninklijk besluit van 17
Augustus 1915, no. 34, en bij Beschikking van den
Minister van Oorlog van 24 Augustus 19lo, afdceiiag
Dienstplicht, no. 463 L., onder andere het navolgende is
behaald:
Voor eike provincie wordt met ingang van
September 1915 voor den verderen duur vau den mo
bilisatietoestand, of voor zooveel langer als door de
Koningin wordt noodig geacht een commissie ingesteld
ten einde fa Ministers van Oorlog en van Marine le.
dienen van voorlichting in zake bezwaarschriften van
door de Burgemeester genomen beslissingen nopens aan
vragen om vergreding wegens kostwinnerschap van
dienstplichtigen van militie, landweer en landstorm
1 van het Besluit)
2. De commissie bestaat uit drie leden en E gevestigd
in do hoofdplaats der provincie. (Art 2 van het Be
sluit)
3. De bezwaarschriften worden gericht:
aan den Minister van Oorlog, zoo de dienstplichtige,
wien het geldt, behoort tot de militie te land, de land
weer of den landstorm; i
aan den Minister van Marine, zoo de dienstplichtige,
wien het geldt behoort tot de zeemilitie, 1 van
de Beschikking.)
4 Het bezwaarschrift wgrdt ingediend door tus-
schenkomst van de Commissie van voorlichting voor de
provincie, waarin gelegen E de gemeente, welker Bur
gemeester de beslissing heeft genomen. 2 der Be
schikking.)
Bezwaarschriften, rechtstreeks by den MinEler in
gediend, worden door den Minister voor zooveel noodig
aan de commissie van voorlichting gezonden. 3 der
Beschikking.)
5. De commissie stelt een nauwkeurig onderzoek in
nopens hetgeen in het bezwaarschrift wordt aangevoerd,
voor iooyer het aangevoerde voor onderzoek in aanmer
king kan komen. 4 der Beschikking.)
6. De commissie kan een persoonlijk onderzoek
doen instellen in de woon- of verblijfplaats van het
gezin of den persoon, hij de aanvraag om vergoeding
'iclrokkcn, zoo die'woon- of verblijfplaats binnenslands
s jjelegeu. 5 der Beschikking.)
De commEsie brengt aan den bc-trokben Minister
omtrent haar bevindingen naar aanleiding van het be-
.rwaarschrift een rapport uit In dat rapport vermeldt
de commissie tevens naar oordecL 7 der Beschikking.)
In verband met het vorenstaande wordt onder dé
aandacht gebracht
a. dat bovenaan op het bezwaarschrift moet wor-
den gezet: „Aan Zijne Excellentie Jen Minister van
Jorlog", zoo de dienstplichtige behoort tot do militie
.ad, de landweer of den landstorm, óf: „Aan Zijne
Excellentie den Minister van Marine'*,'zoo dc dienst
plichtige behoort lot dc zeemilitie;
aat echter op den briefomslag, waarin het be-
waarschrift wordt gesloten, moet worden vermeld: „Aan
e Commissie van voorlichting in zake vergoeding wo-
i.ens kostwinnerschap te Haarlem",
De bezwaarschriften kunnen -bp ongezegdd papkr
orden geschreven.
BIJ verzending por post moet do briefomslag .vnn
Clo noodige postzegels worden voorzien, tenzij de ver-
Mtdlng geschiedt door een dienstplichtige in werkc-
J jkcn dienst.
Schagen, 1 September 1S15.
De Burgemeester voornoemd-
j. p. -*\V. VAN DOORN,
Gemengd Nieuws.
de priplt-moerassen.
Over do groote -moerassen ten Oosten van Brest
Litofsk schrijft „The Times": De Pripet- of Ro-
kitno-rn oer assen vormen de kern vin Polesië, ©en
groot driehoekig stuk boschland,, waarvan de top
Ugt Nj Brest Litefsk en do basis langs den mid-
dMiloop van de Dnjepr, tuaschen Mobile f en Kief.
De Tripel-rivier vloeit boven Kief-ia de Dnjepr, na
een kronkolloop van '450 mijlen. Rij is voor het
grootste deel bevaarbaar en vormt de 'hoofdader
van een ingewikkeld stolsel van-modderige stroom
pjes, welke aan deze he>elo streek een eigenaardig
karakter geven. Het riviergebied is ongeveer 5000Ö
vierkante nd'jlen groot. De voornaamste zijrivieren
zijn de Ptitsj en de Jasyolda in het noorden, en in
het zuiden de Sloetsj.'de Goryn, waaraan Rofno ligt,
de Styr, met Loetels, do Btioohad en de Toeriva,
met Kowel aan haar oever. Het geringe verval be
vordert de vorming van uitgestrekte moerassen, die,
met de bosscben, deze etrf>ek tot een der meest
eigenaardige van Rusland maken en tot een, die
overeenstemming vertoont met het Masurische me
rengebied in Oost-Pruisen. Het klimaat ia ongezond
en d© bevolking een mengsel van Witte- en Klein
Russen, Polen, Litliauers en Joden is schaars
verspreid. In all© seizoenen moeilijk toegankelijk,
ik Poiesiö op veie plaatsen niet te bereiken iu herfst
leger. De nauwlettcndste zorg is" hes'^d aan zuiver
drinkwater. Hot departement van oorlog beeft 300
draagbare toestel'oi. beschikbaar gestold voor het
zuiveren, koken, a! koelen en ozonisoeren van water
uit vijvers en x lieten, toestellen, dié 809 lit -r zuiver
wnter p»r uur h ve cn, ingeval er geen minerate
wateren voerhanden /git. De militaire gen* sheeron
'toiiden voortdurerd Inzicht op do opzichzelfstaande
gevai.'cn iiti epiden ische riekten pij du troépen,
zoooW - l ij de burgej'lijke bevolking in dc bezette
gebieden. I>u groot aantal ervaren hygiënisten
staan ter beschikking van bet Duiteche leger; goed
uitgerust- vtidlohorateria maken snt-ile nact?rioiogi-
sche analyses ingeval zich verdacht© verschijnselen
voordoen, éu-dwongea inenting togen typbus heeft
grootelijks bijgedragen tut bostrijdiog van dezo ziek-
ts. Dit wüj ondoenlijk gedurende de mobilisatie; 't
werd gedaan teer. la-( l^gor te - velde was en thans
ls do meaUog aTgelogpnn.'
Deielfdé oorzor&aji -saü-érelen werden op het Oos
telijk front genomen tegen dysottteria. Algemeen
bestond groote \teos voor het cboteragevaar, dat de
Dtoiha'h© troepen in Rusland liepen. Inderdaad !s
de cholera er zeer verbreid onder de burgerbevol
king ten Oosten van den Weichsel, doch de maat-
regelen, door de militaire autoritei ten genomen,'zijn
doeltreffend gebleken. Choleragevallen zijn nergen-t
;.p groote schaal voorgekomen. Moeilijker w;va het
hier voor zuiver drkikwater le zorgen. Overal wer
den langs den weg thoosobenkerijen geopend. Iucn-
ring togen cholera lieeft ook goed gewerkt. Over
choleragevallen, die 'door zieken en gewonden naar
Duitschland werdea overgobrnoht, behoeft men zich
niet ongerust te maken. De ervaring heeft geleefd,
dat gevallen, die onmiddellijk worden herkend, zich
SéteBi 'ordevdruJskSDu Vleklyphue behoeft evenjnln
ongerustheid te baren. Deze ziekte, door de luis op
't menschelijk lichaam overgebracht, is veel ver -
spreid in Ru eland, doch de Duitsehe troepen zijn er
totdus ver goed afgekomen tengevolge van de uit
gebreide maatregelen tot'reiniging van het lichaam
en kleederontsmeTiog. Op marSch worden honder
den draagbare badkuipe.i en stoomontemettingstoe-
steilen meegevoerd, om de soldaten van de Russi
sch© insecten te bevrijden. De pogingen der Duit
sehe wetenschap om een speciaal geneesmiddel te~
gen'vlektyphus te vinden, schijnen spoedig met suc
ces bekroond te zullen worden.
I.i/fcRGFLD.
De Duitfiche Bondsraad heeft, gelijk men weet, uit
gebrek aan Tiitckai beeloten, ijzeren 5-perming8tuk
ken aan te munten tot ©en bedrag van ten -"hoogste
5 miiiioen mark. Aleoo- zullen 100 mülioen ijzeren
geldstukken in omloop kunnen worden -gebracht.
Deze nieuwe geldstukken zuilen wel gefen geliefd
betaaldlidüel worden, zeggen Duitsehe bladen. -Daar
het specifiek gewicht van nikkel hooger is dan dat
van ijzer en de. nieuwe geldstukken de bestaande
nikkelen 5 pfg. stukken in grootte niet mogen over
treffen, moet ujt ijzergeld dikker worden geslagen
dan bét nikkelen. Die grootere dikte zal ze voor tel
van automaten ongeschikt maken, omdat deze voor
de nikkelen munten zijn ingericht. Het bestuur van
het Duitsehe munjwezfen was eerst -van plan, ook
ijzeren 10 \>ig. stukken te slaan; het is daar-ech
ter van teruggekomen uit de overweging, dat die
stukken nog onhandiger zouden zijn dan de 6 pfg.
stukkers
De nieuwe pasmunt zal iu Duitschland -echter
geen lang leven hebben, want v-Mgens bestuit van
deu Bondsraad zullen ze'binnen twee jaar na bet
eindigen van den oorlog worden ingetrokken.
Duitsehe bladen herinneren nu aan de-eerst© mun
ten, welke ons uit het oud Griekenland zijn over
gebleven. In dc puinboopen van Argos o. a. zsjn
jzeren staafjes gevonden, die eertijds ais -munten
iu omloop waren cn aan de eea of andere godheid
waren toegewijd. Een handvol dezer schijven werd
samengebonden en "heette dan als nieuwe geldeen-
bcid drachme, welke naam thans nog in 'Grieken
land gegeven wordt aan een geldstuk ter waarde
Van een frank. Ook 'in Oosb-Azië was vroeger het
kleinste en goedkoopste geldstuk van ijzer grarnaakt,
in hüt midden waarvan ecu-vierkant gaaije be
vond, om ze daardpor inet een uit gerstestroo ver-
vaaitiigd lC'Uv; aau elkaar to kunnen binden. - In
s iumiguv dee-k» van Gbiua en -iu Korea had mon
t-4 voor eenige jaren nog ijzeren klein geld. -V/ïlde
men met de inwoners dier breken boen handel drij
ven, dan moest -men verscheiden paardenvraebten
van de munten meevoeren.
Een paar honderd jaren geleden werden ook in
Engeland en Schotiaud zoogenaamd© „loken" go-
bmikt, om in het tekort aan geslagen pasmunt te
voorzien. En datzelfde doel beoogt men Ui are in
Duitschland met het ijzeren vijfponningstuk.
MAATREGELEN TEGEN DE CHOLERA IN HET
DUIT6CHE RUK.
Da door de Duitecho regocring getroffen maatre
gelen ter voorkoming van choleragevallen hebben
bij de bevolking luer on daar bezorgdheid gewekt,
zoo lezen wij in de Duttscha bladen, die deze -vrees
echter geenszins gegrond achten, na hetgeen, zij
dienaangaande uit betrouwbare bron vernamen.
Bij de voorgekomen ziektegevallen moet men on
derscheid maken tuaschen diegene, welke over de
greng rijn binnengcraakt en zg. water-ziekten. Bij
de eerste betreft het ziekten van gewonden, en
deze st-.ian overal op «ichzeêf. Ook de gevallen 'in
sommige gevangenenkampen zijn sporadisch en aau
het verminderen.
Dé z.g. w'-terzietteo schijnen uit Breslau afkom-
st g !c z'jn. Dssr werd een soldaat ziek, die pas na
drie dagen fier. geneesheer raadpleegde en in dien
tesscbentljd in den Oder ging zwemmen. .-Van deze
grove onvoorzichtigheid schrijft men enkele -geval-
en van „water-cholera" toe, die te Frankfort a.
Oder cn drie andere 'plaateou zijn voorgekomen.
Ook deze gov»U.-«n zijn 'dadelijk geïsoleerd en niet
door meerderen gevolgd.
Een ander bericht meldt nog, dat de meeste cho
lerazieken schippers en hunne verwanten waren, die
water gebruikten, -uit den Oder geschept, die blijk
baar over een groote oppervlakte door den baden
den chcJ^(0lijci.x b^gmet was.
1>© Snaanech© Tcgeering heeft, naar de „Times"
meldt, bckond gemaakt, dat in de volgende distrio-
ten in DuitsMdand ch Te. a-gevallen zijn \-oorgeko-
mon; Ooui-Truisen. KCnigsberg-en Gumbinneninbe
grepen; West-Pruisen, Dantaig en Marienburg in
begrepen; Posen, Sohneldomühl, Nakel en Bromberg
inbegrepen; Silezië, Breslau, Oppeln en Neise inbe
grepen; Brandenburg, Landeborg inbegrepen, ea U
Ber! lijn, Leiptig en Hapnover.
