Schap Courant
TWEEDE BLAD.
De Typiste,
VEI GEHEIM VAN DE HESBERG.
Brieven uit Engeland.
Schetsen uit de RechtzaaL
ZATERDAG 23 OCTODER 1915.
58ste Jaargang No. 5682.
En dan-, wilde 'ik .ie nog /.eggen, dat ik inplaats
van den loopjongen een itypiste heb aangenomen,
lei de patroon aan het slot van oen lange z'aak-
tundige i-edevoering tn liij 'keerde zich 'om, daar-
mede to kennen gevend, dat hot onderhoud als ge
ëindigd kon worden beschouwd.
Van Stock ging wankelend terug naai' zijn kan
toortje, deze slag dien hem zöo plotseling was toe
gebracht, scheen heim gebroken te hebben.
O, hij wist heel goed wat liet beteekentie hij
ïad het reeds lang zien aankomen.
Voor hem én een typiste was geen werk de
K'doeling van den baas was duidelijk: terwüle van
een financiëele besparing wil hii -ftem later var
vangen door een typiste, die nu, zg. gekomen in
plaats van den loopjongen, eerst „het vak" moest
leeren, in do zaken mo^st Iworden ingewerkt",
waarna hij, Van Stock, van het tooneei zou ver
dwijnen en zij 'zijn plaats zou innemen met behulp
van een loopjongen weder.
Van Stock steun.de het hoofd in de handen en
staarde in diep gepeins voor zich zonder iets te zien
eigenlijk.
Ja toch: bij zag een oude, vriendelijke vrouw,
die welgemoed op zijn thuiskomst wachtte die
trots was op "haar eenigen zoon, buiten wien ze
niemand bezat op de geheele wereld. En' die zoo blij
was, dat die zoon voldoende verdiende om ben bei
den latsoenlijk te onderhouden, en dat na zoo lange
jaren van zwoegen en tobben ook voor haar -eens
rust was gelcoimen.
Een traan gleed door Van Stock'a vingers. Waar,
waar vond hij 'een betrekking, die geschikt v.-xr
hem was en eveneens voldoende gesel ariëerd werd
om aan de kleine -levenseischen van zijn moeder en
hou. te kunnen voldoen?
iet in staat zijnde voldoende to studeeror. omdat
zijn fmantiëele middelen C Mie ver die zijner moe
der dat niét toelieten, -slechts aangewezen op
kostelooze of goedkoopo onderwijsinstellingen, had
hij niet voldoende overlegdheid ni te kunnen cod-
curreercn tegen hen die actes eii diploma's bedden,
jófschoun hij, de stille, ijverige-jonge man meer wist
d m zij die op hun hoogore scholen den -tijd verbeu
zeld ladden.
Eindelijk bij deze kleine firma eau plaats - gron
den hebbend, waar meer gevraagd werd naar han
digheid dan 'naar diploma's en studie -en waar hij
zich met hart en ziel had toegelegd op de van hem
vereischte werkzaamheden, meende hij en zijn moe
der dat n.u de gouden tijd voor. hemi aanbrak.
En nu?
-Nu zou aan deze welverdiende, zoo geringe weel
de een einde komen. En zou hij woer moeten zoe
ken en dan moeten beginnen tegen een klein sala
ris en opnieuw zou er een tijd van zorg en ellende
aanbreken.
En waaróm?
Omdat de baas een pahr armzalige guldens wilde
uitsparen omdat, hij, egoïst, niet denkend aan 't
lot van anderen, slechts rekende on telde en ter-
wille van zichzelf moedoogenloos anderen omlaag
sliet. Eu wie zou nu in. zijn plaats komen? Een
verwaand meisje, dat haar geld zou besteden aan
prullen, aan, luxe artikelen om mooi. te zijn.... en
Ondertusschea zou hij met zijn moedor verhongeren.
Van Stock knarste de tanden,.
Hij haatto haar, die hier kwam om hem uit zijn
broQd te stooten, hij haatte, haar en hij vervloekte
haar uit hot diepst van zijn'hart.
De nieuwe typiste was gekomen.
Het was een eenvoudig en hartelijk meisje. Reeds
den tweeden, dag hertelde zij Van Stock openhartig
haar omstandigheden. Hoe haar ouders sedert lang
dood waren en boe zij was opgevoed door een tan
te. Deze- echter 'was ecnige maanden geleden ge-
stor\en en ofschoon I^ena, zoo heette zij, had ze
hem verteld, met het verzoek haar ook voortaan
Lena te noemen wel eenig kapitaal bezat, zag ze
toch met schrik dit kleine vermogen slinken. Daarom
.was zo zoo dolblij nu deze betrekking-gekregen te
heb! en en ze hoopte maai- lang en prettig met mijn
heer Van. stock samen te werken
Deze glimlachte bitter.
Waarom zei hij haar niet, zooals hij van plan
geweest was, dat zij eeii indringster was, een laag
hartige indringster, die. hem en zijn moeder in het
ongeluk stortte.
Hij zei niets, omdat het was wijl hij hier oen
lijdenspenoote ontmoet Tiad. 'Zij w s zoo mogelijk
i nog slechter er aan u'". u-'-n bij. Hij' had tenminste
I nog een U l.uis, doch stond geheel dl<*-i
I Hij wist, dat zij, wannK.er hu baar alles Hou ver-
I tellen, zich lonjmddelUjl;. zou terugtrokken. Doen
'w .u-toe ---u dat dit-;, n? Do biuis .zou direct
ander in haar plaats zismen het zou slechts uit
l stel van executie zijn.'en dan* mocht hU, een man,
v zichzelf redden ten k06te vaa een vrouw, - te,n
koste \an Lena?
Waarom in 't bizonüer niet ten koste van Lena?
Omdat zij ook een ongelukkige is. zei zijn ge
weten hem. Hij hoorde ook nog andere stemmen,
doch heel vuag, al» van verre.
Sorns echter was 'hij vertwijfeld: dan weeg hij
zich af: Waartoe? Moest bij dan terwille ven haar
zichzelf en n-ger nog zijn moeder blootstellen aan
ellende? Wat deerde hem het lot van anderen en
hii behoefde zich niet bezorgd te maken over haar,
die meedoogenJoos hem ten onder dèed gaan.
Doch na zulke aanvallen van woede kwam het
berouw.
Dan stelde hij zich Len,a voor den geest het
lieftallige, eerlijke meisje, dat niets wist van het
duister spel van don patx-oon. Dan zei'hij zichzélf
dat zij meer recht had op 'het leven dan zijn moe
der had voor deze was een --afzon,dering, een
•■sekero rampzaligheid niet zoo heel erg eten was
er toch altijd en een, huis ook, dank zij de kleine
lijfrente zijner moedér-en meer had de oude vtouw
niet noodig, tenminste niet zoozeer als dat aardige
kleine ding.
Lena vonü, dat Van Stock buiig was soms ruw
tegen haar en soms al "heel hartelijk.
V&rj stock, het gaat niet langer meer, zei de
patr«*in, toen hij hem het salaris uitbetaalde. Je
zegt het zelf een zaak als de mijne heeft niet
een volwassen bediende 'en een typiste noodig en
kan dat dan ook niet bekostigen.
Juffrouw Lena moet onder mijn leiding maar al
leen werken hoogstens zou ik er nog een jong
ste bediende bij kuimpn hebben. Zie dus, dat je iets
anders krijgt, want den laatsten November ben je
hier voor het laatst.
Van Stock knikte toestemmend en ging naar huis.
Hij had een verwonderlijk licht gevoel de
spanning der laatste dagen was nu verdwenen
het deed hem goed dat de beslissing gevallen was.
En hij was blij!
Lena's. positie is voorloopig verzekerd, flitste
hem door het hoofd.
Lena! Maar moest hij dan niet om zichzelf den
ken en om zijn moederAch wat! Hoe gemakkelijk
zou het-zijn voor iemand als hij, iets te vinden
veel gemakkelijker dan -voer een meisje als vodr
Ler.a zou zijn.
Alweer Lenal
•Thuis vertelde ïiij 'niets.
"Waarom zijp moe#er noodeloos ongerust ge
maakt Zij zou niet aoo vol goeden moed zijn als
hij. Maar was hij dat wel?
De dagen verliepen en. niettegenstaands zijn. onver
moeibare pogingen was er geen enkel uitzicht op
succes. Hij werd somberder. De 30ste November na
derde als ccn zwart 'spook dreigend, doch onaf
wendbaar.
Lena bemerk to de groote verandering, dio in Van
Stock plaats had .gegrepen. Hij was korzelig en
de hartelijke buien waren veel zeldzamer.
En toch deden die haar zoo goed.
Waarom?
Wei zij, de eenzame, die nooit hartelijkheid on
dervind, zij verlangde er zoo naar en dan, wan
neer Van Stock zoo was, voélde zij. dat bij zelf
ook gelukkig was. Dat 'vond ze zoo heerlijk.
Van Stock was in den laatsten 'tijd zoo somber,
alsof hem iets scheelde. Zij besloot het hem te
vragen.
Op -en» middag was hij tegen haar uitgevaren, ruw
en e nigszins onrechtmatig.
Mijnheer Van Stock, vroeg ze hem zacht, scheelt
u iets?
Verbaasd keek hij haar-'aan.
Is er iets, herhaalde zij, kan ik .ook helpen?
Hij lachte* schamper: hoe gemakkelijk zou juist zij
hem kunnen helper en toch... hij zou zich wel dach
ten cenige oanwijhsimg te geven, want -zo zou het
doen ook en dat moest ten, koste van. alles -voor
komen. worden. Maar toch was het er tenslotte uit
gekomen, hoe wist hij zelf niet, hij wist dat zij
plotseling gezegd had:
Ik ga naar den baas ik neem direct mijn
ontslag.
Toen sprong hij op.
t:, GMsnaarn, Lena, doe dat niet!... riep hij.
Waaröïn niet? vroeg zij verbaasd, voor mij is
het zoo erg niet. Denk je, dat ik een betrekking
wil hebben ten koste.van jou?
Geen van beiden bemerjove dat ze hem.voor het
eerst tutoyeerde.
Maar Lena, hetzelfde "kan ik ook zeggen!....
riep hij.
Toen waren ze plotseling in lachen uitgebarsten.
Het is komiek! verklaarde zij en hij beaam
de dit
Zie nu eens hier, vervolgde zij ernstiger. Ik
kan nog heel lang ieven, ook al zou ik geen betrek
king hebben, maai- dio- heb ik gauw genoeg.
Dat is niet waar, protesteerde -Van Stock, er
zijn /eer veel dames dip een betrekking zoeken.
Voor mij 'is bet 'wat anders. Ik vind eerder wat,
desnoods kan. ik o e ineen,-geheel anderen werkkring
Iwgttvea.
".MvrTk wil niet zri koppig, ik ga toch naar
den .baas.
Om Godswil, nogmaals Lena, doe hel niet,
sm-eekle hij. De gedachte, da* ik... dat jij mijn....
dal i>-ü vrc.n-dit jij in ellende zou v-rkceren is
voor mij onvendfagelijk...
Toen keek zij hem aan en een glans Van geluk
vlóóg over haar gelaat
Maar, zei'ze fluisterend, hoe moet die gedach
te van mij tegenover jdu zijn?
Niet zoo erg als voor mij, antwoordde hij, want
ik... ik heb je lief.
En ik dan? vroeg ze, terwijl ze het hoofd boog
en een dioproode kluer krec-g.
liet volgend moment had hij zijn lippen op de
haro gedrukt en haar, die hij had willen .haten,
omhelsde hij 'als zijn, liefste schat
geeft elkaar instructies? -vro-óg een sarcas
tische stem achter hen.
Beiden keerden ;zich verschrikt om en keken in
het glimlachend gelaat van.den patroon.
Mijnheer.... begon Van Stock.
Pardon, doet u geen moeite, viel de patroon
afwerend in, ik oegrijp er-allee van. Ik moet zeggen
dat het werkelijk een gevoel van/vreugde -is, dat u
morgen reeds weggaat tenminste als u wilt
Verbaasd keek Vaa -Stock hean aan het was
eerst. den 23sten.
Ik heb, pntwoordde de patróón, -op -zijn on
uitgesproken vraag, bij één mijner vrieuden een
zeer geschikte plaats voor u gevonden. U kunt on
middellijk in functie treden en ik nam dit in uw
naam reeds aan, daar ik wel vermoedde, dat ge geen
bezwaar ertegen hebben 'zoudt.
Bovendien, voegde hij er sarcastisch -aan toe, ge
loof ik dat het voor uw beider zielerust én voor
de mijne, zoo het best is.
Nog eenmaal werd '8 mans zielerust gruwel ijk ver
stoord, want in een opwelling van pure vreugde
gaf Van Stock zijn 'verloofde twee klinkende kus
sen op eiken wang één on ook nog een derde.
8.
„Maar juffrouw "Edith," zeide Heydemann ver
wonderd.
„Wat wenpcht u?" vroeg deze grof.
„LI moet niet zoo'afschuwelijk v-alsoh spelen. Dat
klinkt verschrikkelijk."
„Wat gaat u dat aan?" vroeg zij ruw;, haar voor
hoofd fronsend, „ik kan spelen, 'zooals ik wil."
„Dat spreek ik niet tegen," antwoordde Heyde
mann geheel 'van zijn stuk gebracht door baar uit
barsting. „Mag ik u dezte nlaats eens voorspelen?''
„Neen, ik dank u. Ik wil door u niets Voorge
speeld hebben," antwoordde zij scherp.
H ydemann stond daar mèt gebogen ;hoofd. Hot
was een openlijke en blijkbaar opzettelijke bcleedi-
ging. Een poos stond hij 'zloo in gedachten ver zon
ken. Dan zeiöo Heydemann: „Juffrouw Editb, ik
heb Let reeds dagen lang gwoeld, dat u iets tegen
mij had. Het komt mij voor, da', ik u h:er in den
weg loop, en u het alles behalve 'aangenaam vindt,
mij hier zoo dikwijls te zien."
„Dat heb ik 'niet gezegd," riep zij met een vlugge
beweging haar spel.onderbrekend.
„Neen, u hebt het niet gezegd," merkte hij op
treurigen toon 'op, „maar u geeft het mij heel dui
delijk te verstaan. 'Koestert u den 'wënfech, dat ik
deze woning niet meer bebroed?"
„De wert8ch?" "brak zij plotseling heftig uit. „Er
wat moet u dan doen? Waarvan moet u dan leven?
Ja, ik zeg het u openhartig: ik erger mij, -dat. u
hier dagelijks komt En weet u waarom? Omdat u
van ons, van mijn 'zuster 'afhankelijk bent.. U is
haar schrijver, de verbeteraar van haar romans,
die zij »p haar eigen kosten drukken laat. Is dat-
een t "zigncid voor -een man? 15 hebt toch wel wat
ann.- s geloerd, u kent wat, u ia een, goed pianist, u
hebt di! ...;vei-8iteit bezócht. En wat is u? Een
schrijver bij een vrouw, die zotte crimineel© ro -
mans schrijft" -,
Ueydomarm had't hoofd neg 'dieper'gebogen, Wat
dit meisje sprak was alles waar. I«der woord was
als een schot midden in de roos. i
„Maar wat moet :k beginnen, juffrouw Edith?"
zeide hij zenuwachtig. „Ik wacht immers 'alleen op
het terugvinden van mijn geld."
„Weet u. don beslist, dat dit weer terecht komen
zalï' ji
„Ja zéker, bepaald, nu ik dat bericht in de cou
rant heb gelezen,
„Voor dat bericht geef ik "geen roode cent," zeide
Edith beslist. „Dat is juist zulk een bericht als uzelf
in de couriant hebt laten zetten. U zDlt zien, van
deze heeie geschiedenis -komt geien spaan terecht
tenminste wat uw geld betreft. Gelooft u dan -wer
kelijk, mijnheel- Heydemann, dat als het geld, dat
de politie nu in beslag had genomen bij dien jon
gen man het uwe was, dat de politie *u niet allang
had laten roepen? Tenminste niet gevraagd had of
die ouaerwetscho tasch de uwe was, of het uwe
briefjes van duizend mark waren? U 'klemt u aan
eon stroohalm vast, u is een mensch die op een
wonder wacht. U is een dwaas."
Heydemann was op'een stoel neergezonken en
verborg het hoofd in zijn handen. Edith liet haar
vingers op de tooteen rusten en, sloeg werktuigelijk
van Lijd tot Ejd zacht een "accoord aan Dan wer
den baar vingers rustig en een beele poos Verliep
voor er weer een geluid vernomen werd.
MotseliDg 'draaide zij 'zich geheel naar hem om.
.Mijnheer HcydeniauiV" zeide zij zacht -en 'harte
lijk, „ik heb u pijn gedaan, ik weet het. En dat
wilde ik ook. Ja, dat wilde ik ook. U weet niet, hoe
uw houding mij lëed 'gedaan 'heeft. Een, man in de
kracht van zijn. leyen, eon opgevoed, eon gestudeerd
man, afhankelijk van een vtouw, haar schrijver!!
U moet al uw 'best 'doen, om zelfstandig te worden.
Eon man zonder beroep! U moet zich '.vrij maken,
een beroep vinden! Er is zooveel werk! Kijkt u d©
advertenties van de contanten maar eens door. Men
kan in ten groote stad als Berlijn op zooveel ma
nieren geld verdienen. Niet vandaag of morgen, dat
weet ik wel. maar u 'moet zoeken. Vergeef mij, dat
ik, een rneisjiu zoo tot u knoet spreken, ik ben
eenmaal onderwijzeres en, schoolmeesters nietwaar,
die moeten iemand onderrichten. Maar -de 'hemel
weet, dat het mij heel wat waard zou zijn, 'wan
neer ik u'aan eon beroep, aan wat verdiensten hel
pen kon. Secretaris -Van mijn zuster neen,
mijnheer Heydemann, u moet haar haar romans al-
Londen, 9 October 1915.
Wat een tijd was dat vroeger! "Hoe langer de
oorlog duurt, en hoe meer, do'prijzen van alle-din
gen stijgen, hoe moei* Je tot het beseif komt, dat dat
toch maar een ideale tijd was. Wanneer? O, het
is niet zoo heel kort geleden, een eeuw of wat, zoo
ongeveer in 13501100. En waarom? Wel, omdat
toen het geld vijftien keer zooveel waard was als
tegenwoordig, en je met een stuiver in je zak een
hoelo Bram was. Een stuiver, daar kreeg jó een
pond boter voor, of een konijn, of een flescb wijn,
of een fietslantaarn. En als iemand nu soms aan
merking wil maken en .egt,, dat er in-dien tijd geen
fietslantaarns waren, dan zeg ik 'hem, dat hij nog
een fout heeft overgeslagen in mijn zin, want er
zit er een in, die niet zoo licht opvalt, en toch even
erg is.
Dikwijls bekruipt je- de lust ora 'in dien goeien
ouwen t:„d 'o leven Manr helaas! Ook de .salaris-
sou waren 15 koe** zoo klein. Dus heel erg zou je
daarmee ook al niet opschieten.
Soms evenwel krijg je 'een idee, alsof we werke
lijk nog in de 14e eeuw leven, wanneer .je voor 60
cent een boek koopt, dat, eerlijk gezegd, wel haast,
15 keer- zoo voel waard 'is. We weten allen, dat
Engelscho boeken goedkoop zijn.'Je kunt. ze al krij
gen voor oen stuiver: kinderboeken als Robinson
Cr jeoe en Gulliver, en voor donzelfden prijs krijg
je de voornaamste Engelsche dichtwerken, soms
iets bekort, maar meestal volledig. Schitterend zijn
die pennybocken -natuurlijk niet, nx^ar de druk is
dragelijk en ze zijn vaak nog geïllustreerd ook.
Dan komen de 30-cant uitgaven, alle mogelijke en
onn.; gelijke romans.'Evenals de stuiversboeken inge
bonden. L>ruk soms vreeselijk, als het een heelgroot
verhaal is, anders tamelijk. Ze zijn niet geïllu
streerd, alleen bevat de omslag -meestal een zeer
aantrekkelijke plaat, een, moord b.v„ of 'een man,
vastgebonden op de rails, vlak voor een nadereaiden
sneltrein.
Voor één stuiver meer, 'dus 35 cent, komen we op
het terrein van de gebonden boeken. Het papieren
omslag is nu vervangen door een zeer eenvoudig
kart"nnen bandje. Overigens /beslaat tusschen deze
en de vorige uitgave geen verschil.
Maar voor twee keer '30 cent ben je de man.
Voor op cent kun je je boeken aanschaffen van elke
soort. Keurig gebonden, uitstekend gedrukt Er zijn
verschillende uitgaven van dien prijs. Een van de
meest bekende is Everyman's 'Library, -waarin tot
nutoe ruim 700 boeken verschenen zijn. Wie En
gelsche boeken-koopt, kan ik aanraden een catalo
gus van Everyman's Library aan te vragen. 'Wie ze
zich alle 700 aanschaft voor f 420, is in het .bezit
van'een uitstekende Engelsche bibliotheek.
Maar, al is Ev eryman een goed verzórgde'uitgave,
en zeer zeker een goedkoopo, toch bedoelde ia deze
niet teen ik'in bet begin van mijn brief ever «ten
beek van 60 'cent schreef, dat wel haast 15 keer
zooveel waard is. Dit bdek 'is niet van Everyman's'
Library; t is een reclame van Pears' soap, oen
soi>". encyclopedie, genaamd Pears' shilling cy-
clopaedia. Pears' zeep is nogal duur geloof ik,
maar zijn encyclopedie -lijdt niet aan deze kwaal.
Wat er alzjoo dn staat? Wie „Drie 'man in een
boot" gelezen beeft weet dat Jerome naar zijn dok
ter v int*. die hem vroeg, wat hem mankeerde. „Dok-
t,-!-, zei "rome, dat'kan ik je niet z-eggen. Vraag
me, wat ik'n iet mankeer. Ik heb roet het leewater,
de andere ziekten bezit ik aliomaal." Zoo is het ook
et-mgszins mt-i Penra' eyclopaedia, een werkje van
ever-, meer 'dan 1000 bladzijden, verdeeld in 20 af-
deciingen. Verscheidenheid en af wisseling, daar in, zijn
leou'5-aten schrijven. Wanneer u dat kunt, schrijft u
zelf romans, of doet u wat anders. -Uw ziel lijkt wel
gebroken, door' hei' verlies, maar een man mag .niet
verloren gaan. wanneer hij gold'verloren heeft. Zoo
denk ik als meisje, en 'zoo 'zult u ook denken wan-*,
neer u zich oenpiaal uit dezen, toestand zult hebben
bevrijd."1
Zij stond op en 'reikte hem haar sierlijk handje.
Hij keek op en gaf haar don, Zwijgend de zijne. Zij
voelde dat die hand nat was, nat .'van tranen.
„Maar mijnheer Hoyd&nanm," zeide zij diep be
wogen, „ik ik ach, ik 'kan het u niet zeggen
hoe ik het preciès meen. Het was 'geen 'boosheid,
geen minachting, waarachtig njet."
„Ik heb u begrepen," zeide 'bij zacht.
Zij lachte hem vriendelijk en lief toe.
,,Dan zal 'ik u niet verder kwellen," meende zij
hai lelijk. „Gaat u nu maar weder aan den arbeid.
Ik heb ook het eon en ander te doen 1dus 'mij
scheiden oIb goede vrienden!"
Heydemann knikte toestemmend. Zijn. gelaat had
eeu zwaarmoedige, hopelooze uitdrukking. Zij zag
het,, wilde nog iets neggen, overlegde wat en legde
toer. onwillekeurig een kort oogenblik haar hand op
zijn schouder, als wilde zij hem uit zijn droef ge
peins wakker schudden. .'Dan verliet zij met een
hoofdschudden de kamer.
Heydemann bleef nog een poos in gedachten ver
zonken op zijn plaats staan. Dan stond hij iangzlaaim
en moeilijk op en liop als oen mensch die geheel ge
broken is, naar de schrijftafel. i
De eene dag verliep na den ander en Heydemann
wachtte nog maar steeds in, zenuwachtigen angst op
een bondschap van de politie. Maar niets kwam er,
er verschoon geen politieagent, ge©11 briefje bracht
men hom zelfs thuis. 'Heydemaim 'scheen voor de
beschermers van recht en veiligheid zelfs niet meer
te bestaan. 'Maar ook mevrouw Driesen ontweek 't
om over zijn geval t© 'spreken. Zij dhrfde iuyn o f
geen raad meer te geven nju haar profetieën al reeds
tweemaa' op niets waren uitgeloopen, of zij bad
andere dingen, die haar belangstelling in boSlag
namen. Zij hield zich 'levendig bezig met een
nieuwen grooten crimineelen roman. die. zooals zij
trotsch beweerde, algemeen opzien .zou baren. Eerst
maakte zij kleine aanduidingen, "maar tenslotte werd
groot. Moeders met zuigelingen, amatourphotogra-
pheu, domme Jongens, die niet goed kunnen reke
nen, liefhebben vr:Q bicemen, van poesjes en schoot
hondjes, van lekker eten, van sport, van al los en
alles en nog wat, vinden •in Pears' wat ze willen
weten.
Maar laat ik do 20 af deelingen eens opnoemen.
De eerste is een gewon© woordenlijst, niet oen ver
klaring van elk word, Ttooals wij vinden in Koe
nea's woordenboeken of Van Dale. De tweede be-
va» nJgemeene inlichtingen, vertelt o.a. wanneer lu
cifers xoor het eerst gobniikt werden, welke de
voornaamste Egyptische pyramiden zlju, cn hoe de
Kerkhervorming tot stand kwam. Bekende perso
nen komen in afdeeling nummer 3, voornamelijk En-
gelschen natuurlijk. Dio worden gevolgd door do
Romeinscho en Grieksche goden, en feiten en plaat
sen uit de klassieke geschiedenis. Daarna komt een
zeer interessante afdeeling, een soort van allerlei:
wanneer de jaargetijden beginnen, boe de leden van
het vorstelijk huis heeten, hoeveel port je op brie
ven en kranten moet doen, hoe je aan do pijpen,
de lichlen en de vlaggen de booten van verschillen
de groote lijnen kunt herkennen, hoe 'onze Ko
ningin heet, hoeveel je verdient per kwartaal, pei-
maaDd, per week, per dag, als je zooveel pond per
jaar verdient, de maten en gewichten, de pseudo-
n omen van bekende schrijvers, algemeen, gebrui
kelijke verkortingen, wat de letters achter op een
automobiel beteekenen. wie bet record houdt voor
fietsen, hoogspringen, enz„ wet de Chineescbe harv-
póoten beteekenen onder op fijno kopjes en bord
je^ enz. enz.
Jervolgens krijgen we een aardrijkskundige na
menlijst Schagen staat er niet in, en Winkel oo;
niet, maar wei Scheveningen, Schiedam, Enkhuizen,
Broek ra Waterland, Medemblik, enz. Dezo lijst wordt
heel toepasselijk gevolgd door eeu atlas van de
geheele wereld.
Dó aardrijkskunde achter den rug, volgt geschie
denis, een uitgebreide 'jaartallenlijst, vooral zeer
uitvoerig wat betreft de gebeurtenissen van de laat
ste twintig jaar, en vervolgens, om na a' die go -
leerdhoiü weer wat "te bekomen, een vraagbaak
voor den tuinman en den houder van gevogelte. Je
kunt er precies to weten komen, hoe j» komkom
mers m«-et zaaien, en wat je met de ei Ten vane.*«i
broedkip meet doen, als da aanspande mama z*
koud beeft laten worden. Het volgende hoofdstuk
leert je moteen (en zoo 'zien we, dat er een goede
volgorde in het boek zit), hoe je 'de komkommers
en da kippetjes op de mees* smakelijke wijze kunt
verorberen. Een geneeskundige encyclopedie volgt
hier weer op. 't Was na raadpleging van een derge
lijk werk dat Jerome ontdekte, dat hij in 't bezit
was van alla ziekten, behalve het leewater.
Een meer opwekkend gedeelte volgt: sport, en een
nog opwekkende:behandeling van de baby. Dan
komt een handelswoordenboek, vol van onbegrijpe
lijke namen, een vraagbaak voor den photograaf, een
voor aen houder van auto 'of motorfiets, oen voor
de liefhebbers van hondjes, poesjes, konijnen, mui
zen en ratten (niet in den kelder of op zolder wel
to verstaan, maar in een hokje), eekhoorns,apen,
hagedissen en schildpadden. En dan, leBt best, komt
een kansje, voor den armen -stumperd, die voor zijn
meester uit moet rekenen hoeveel 78 X- 37^4 cent
is, het zes keer probeert en zes 'keer een ander
antwoord krijgt Geen nood, zegt Pears', ik kom niet
alleen de kindertjes wasschen, waarbij velen het op
een builen zetten, ik kom zó ook gelukkig maken.
Hier is de uitkomst van deze en van eenigo. duizen
den andore verrnenigvuldigsommen.
Dat zijn de twintig afdeelmgen voor'je zestig cen
ten. Waar yoor je geld, zou ik zeggen. En, net
als op de markt krijg je nog wat toe ook. Een
draaibare sterrenkaart, die aanwijst welke 'sterren
er op oen bepaalden avond op een bepaald uur to
zien rijn. Verder een tijdkaart eveneens draaibaar,
die je meedeelt, hoe laat je oom -in Amerika het
heeft, als jo zelf 's morgens met -een boos gezicht
het bed uitstapt een centimetermaatje, een inch-
maatje, en een zilveren shilling.-Maar de laatste,
hoe echt hij ook lijkt zit vast op het boek, en is,
helaas, maar namaak. Maar desalniettemin, waarde
lezers, heb je geen waar Voor Je geld?
..MISERE."
...Soms gebeurde 't hem wel. dat hij, .op oogen
blik 'yan even uitrusten... 't hoofd in de beide han
den liet zinken. En 'dan zoo neerzat schier zonder
te denken, terwijl groote peillooze weemoed, 'waar
hij zich dan aan overgaf, hem overstelpte. Dan zag
hij voor zich'zijn somber troosteloos {©huis. Aan do
tafel, in de woonkamer, 't idiote kind,-meisje van
over de vijftien, die heen en weer schoof op baar
stoel; met doffe, niet begrijpende oogen starend
om zich heen. Of grijntswi dat 'de zwartige tand-
brokken te zien kwamen, Of plotseling gillend .met
gekrijscb van een opgejaagden vogel. Grijpend met
haar misvormde handen, naar de kat dio'snel weg
vluchtte; en over de idiote: do zwakke vtouw, met
de zachte schorre stem en het hijgfcn, snakken naar
adem bij de geringste inspanning.
„Eten, moe!" gromde het kind, !„eten! Lek
ker
„Stil, Maartje!" zei ;de'vrouw dan. Fn zij schoof
bet meisje ••cn stuk 'brood, of zoo, toe. 'Zwijgend
leunde dc vro :*r in haar rieten leunstoel. Mét droe
vigs oogen-voor uHriarenid.
zij al duidelijker en kwam eindelijk met baar voor
stel voor den dag, dat Heydebiann maar-haar vaste
medewerker moest worden. Haar eerste roman was
betaald geworden en was in het Familieblad op
genomen en zij was wel zoo goed,om-toe te geven,
dat de roman zoo goed beviel om den uitnemend en
stijl. En deze was voor het grootste deel aan Heyde
mann te danken. Zij -verzweeg echter angstig dat
juist eenigo iüoeen, die Heydemaim in den roman
had aangebracht, voor de opname van den roman
in het Famliieblad beslissend waren-geweest.
Toen mevrouw Froderika haar voorstellen nan
tafel openbaarde, wierp Heydemann -een vragenden
blik op Edith.
Mevrouw Froderika bood hem de helft van het
honorarium. Heydemann keek Edith aan, maar haar
gelaat bleef strak en gesloten. Zij scheen dus niet
ingenomen te zijn met dit plan. Heydemann zuchtte,
boog zijn hoofd over het bord, zeide niet ja en
zeide niet neen en liet mevrouw Frederika maar
kalm haar'plannen'ontwikkelen.
Maar op r-en der volgende dagen was mevrouw
Eredrrika wel gedwongen om zich met Heydemann
en zijn zaak te bemoeien. Reeds in de morgenuren
verscheen Heydemann in do woning der zusters met
da Tagesbole in de hand. En alle teekenen wezen
er op, dat hij verbazend 'opgewonden was. Vanaf
den dag dat Editk met hom had gesproken en hem
zijn'plicht gewezen had, las hij trouw de courant en
bestudeerde de advertentiepagina's; hij probeerde
op 'de arbeidsmarkt iets te vinden, wat hem ver
diensten zou kunnen aanbrengen. Maar 'met dé toe
standen in een wereldstad nog weinig bekend, tastte
Heydemann nog vrijwel in het duister. Hij kon nog
nieta vinden en hij moest zichzelf bekennen dat hij
nog vele dagen noodig had om zich te oriën-
teeren.
Ook vandaag 'had li ij 'de courant doorgewerkt
weer zonder iets goeds te ontdekken en daarna wao
hij'de nieuwstijdingen gaan lezen.
Daar viel 'zijn ocg "op een bericht, dat hem hel
bloed vlugger door de aderen joeg.
„Over den geheirnzinnjgen persoon, die kort gele
den door zijn overdadige levenswijze de aandacht d.-r
politie op zien had gevestigd," zoo las hij, „en die
zooals bekend, gevangen genomen werd, is nu liet
een en ander mee te doelen. De politie heeft allee
