Uitgevers TRAPMAN Co.
Binnenlandsch Nieuws.
Gemengd Nieuws.
WOENSDAO 15 NOVEMBER 1116.
SCHAGER
Alpien Nieuws-
,)it blad verHcliijnt viermaal por week; Dinsdag. Woensdag,
(onderdag en Zaterdag. Bij inzending tot 'b morgens 9 ure wor
(J.*n Al)VBBTKN"nRN in het eerst uitkomend nummer geplaatst.
59ste Jaargang. No. 5002.
COURANT.
ilnM- LnüniUil
SCUAGEN. LAAN D 5. Inl. Teleph. No. 20.
Prijs per 3 maanden f0 95; per post f 1.10. Losse nummers 5 ot.
ADVERTENTIES van 1 tot 5 regels f 0.35, iedere regel meer
6 <>t fBewijsno. inbegrepen). Groots lett. worden naar plaatsr. berefc
- ÏUIDSCHARWOUDE.
Tot onderwijzeres te Zuidscharwoude is benoemd de
heer J. Klaver te IJmuiden
ZUIDSCHARWOUDE.
Door de omstandigheid, dat op de openbare school
te Zuidscharwoude geen plaats m«jr is. heeft de ge
meenteraad goedgevonden, een overeenkomst met do
gemeente Broek op Langendijk aan te gaan, teneinde
een aantal kinderen uit Zuidscharwoude in Broek op
school te laten gaan.
- VALKKOOG.
Jl. Zondag had alhier bii het café van G. v. Bode
graven een ringrijden op rieten plaats, waaraan door
24 liefhebbers werd deelgenomen, met als uitslag'
le prijs L. van Rijn te Moerbeek, 2e, 3e en 4e
prijs A. Boontjes, alhier. De prijzen bestonden in Con
tante. Na afloop een druk bezocht en gezellig bal
tot slot.
- TEENHUIZEN BIJ OUDfc NIEDORP.
BiI de Ned. Herv. Gemeente alhier is als kerkvoogd
herkozen de heer G. Smit Azn
- WIKRINQBN.
Op de heden gehouden laatste veemarkt waren 14
koeien en 1 veulen aangevoerd. Handel was er, we>-
gens gebrek aan kooplieden, bijster weinig. Een en
kel geld beestje gi.ng onderhands weg. Wij betreuren
het ten zeerste dat onze afdeehng der Holl. Mij. van
Landbouw welke deze markt jn 't leven heeft ge
roepen, zich niet even de moeite getroost heeft om
aan deze markten publiciteit te geven.
Men werpt den schijn op de laksheid der vee
houders, dat die niet met hun vee ter markt komen,
doch dit is niet juist. De veehouders willen wel en
lieten zich na de eerste markt, welke goed bezocht
Eniet meer in de luren leggen. Ze zagen heel
in dat er reclame gemaakt moest woiden om
«lieden van de vaste wal te trekken en zoo iets
werd niet gedaan, gelijk ze dus hadden met hun vee
weg te blijven en er niet doelloos mee ter markt te
gaan.
- HOORN.
Najaarskoemarkt op 13 November 1916.
Aanvoer 3964 stuks. Geldekoeien f 180 a 425, Tijd-
koeden f 200 a 370, Vette koeien f 275 a 480, Gelde
hokkelingen f 150 a 280, Kalf hokkelingen f 150 a 330,
Kalveren f 75 a 175.
- KOLHORN.
Aan de dijkwerken Waardpolder nieuwe tegenspoed.
Tusschen de Noorman en Waardmolen had een nog
al belangrijke grondinzinking plaats, dus weer op een
nieuwe en neti verwachte plaats. Nieuw oponthoud dus.
En in Groetpolder kantelde een locomotief van den
dijk. Ook hier heel wat te doen om die weer op
de plaats te krijgen, en natuurlijk aan 't nieuwe werk
beschadiging Meeloopen doet 't den laatste® tijd dus
niet
DORPSCH7 OF DE DOOR VELEN VERWACHTE
TIJD?
De vuilnisman te Kolhorn is ongesteld en*kwam Za
terdag niet Alles bleef staan tot Maandag Weer geen
vuilnisman, die man was nog ziek. En een ver
vanger was voor dit werk eenvoudig niet te krijgen.
Ieder moest nu zelf maar zich zien te redden?.
Zouden we al aan den tijd van gelijkheid toe zijn;
al wel een halve eeuw geleden is voorspeld, dat ieder
zijn eigen schoenen zou moeten poetsen, ieder z'n
eigen vuilgoed zou moeten wasschen enz. enz.
- KOLHORN.
Het buis van wijlen den heer P. Ploeger, vroeger
een verlofzaak, ging in eigendom over op den heer
Ca Eriks Cszn, manufacturier alhier.
- BINT MAARTENSBRUG.
Wij vernemen, dat de WelEerw. Heer Ds. Nieuw-
burg voorkomt op 't zestal voor predikant bij de
Ned. Herv. gemeente te Boskoop.
MILITIELICHTING 1917.
Aanwijzing korpsen dienstplichtigen der lichting 1917.
J P den AdelT J. de Boer, P de Boer, J. Bruin
en H. J. Mooij bij het 21 Reg. Int II Bat 4e Comp.
te Hddcr
J Schot J. Schrieken, ML C. Stammes, F. Tim
merman A Visser en P. Wastmeijer bij het 21e Reg
Inf. 111Bat 4e Coma te Helder.
J. Koning en P. C. Sprenkeling bij de Genietroepen
te Utrechten C. Doekoe bij het 2e Reg Veld III afd te
Leiden.
KONINGIN EN MINISTER.
Van de hand van den oud-minister Treub is ver-
schenen een boek genaamd; Oorlogstijd. Mr. Treur)
laat ons In dit boek zien, op welke kranige wijze
onze Koningin in de dagen van angst en pameK
gehandeld heeft en de schrijver heeft zijn "f-11
ook eerbiedig opgedragen aan H. M. de Koningin,
onze begaafde landsvorstin, die zich in moeilijke
•Lgen heeft doen kennen als een ware Moeder des
Vaderlands.
Wij laten hier volgen hoe Mr. Treub vertelt van
ie vlugge totstandkoming van de levensmiddelen-
*«t, in het leven geroepen tegen het gevaar eener
Prijsopdrijving;
„Het was aanstonds duidelijk, dat de bestaande
onteigeningswet niet voldoende was om het opko
kende gevaar te keeren en dat het langs den weg
van uitbreiding dier wet gekeerd worden moest.
Zaterdagochtend, onder het gaan naar het ministe
rie, overwoog ik de hoofdpunten yan hetgeen hier
noódig was. Daar gekomen, zette Ik die hoofdpun-
kn op het papier als schema voor een. wetsontwerp
ket een korte Memorie van Toelichting. Aan den
•"hef der afdeèling Handel werd door mij opgedra-
8en, ze in den vereischten vorm te gieten en daar-
°ktrent zooveel noodig de departementen van Bin
nenlandsche Zaken en van Justitie te raadplegen.
Persoonlijk besprak ik de zaak met den heer Cort
van der Linden, van wien bet ontwerp, daar het
een aanvulling van de onteigeningswet betrof, for-
keel in de eerste plaats moest uitgaan. Naar aan-
kding van opmerkingen van de departementen van
"inneniandsche Zaken en van Justitie werd het
bat tegen den middag in zijn eersten vorm ge
er, W8S Kekomen, voor zooveel noodig gewijzigd
ingevuld. Hoewel 's middags ook een belang-
uif en vr^ langdurige vergadering met personen
wiL u finan<Meele wereld moest worden gehouden,
Ik toch orftstreeks 7 uur 's avonds zoover, dat
om hKoningin een audiëntie kon aanvragen
ninJ? ontw»rp aan H. M. voor te leggen. De Ko-
door u dagen met allerlei spoedzaken
"are verschillende grondwettelijke raadslieden
werd overstelpt, had den voorzitter van den Minis
terraad doen weten, dat alle leden van het Kabinet
konden verzoeken in gehoor te worden ontvangen,
zoo dikwijls zij dit voor dringende aangelegenheden
noodig oordeelden. Bovendien had H. M. er voor ge
zorgd, dat voortdurend een der ambtenaren van
Haar Kabinet ten Paleize aanwezig was om de ver
dere behandeling van urgente stukken zooveel mo
gelijk te bespoedigen. Hoewel aan het ontwerp on
ophoudelijk was gewerkt, werd het toch ongeveer
negen uur 's avonds, vóórdat ik het stuk in den
vorm, waarin het aan de Koningin kon worden voor
gelegd, naar het Palels kon medenemen. Toen ik
met een enkel woord de strekking van het ontwerp
uiteenzette, zeide de Koningin mij, dat Zij dienzelf
den dag zeer was getroffen door de bestorming van
winkels, welke Zij zelve had opgemerkt en dat Zij
met genoegen zag, dat terstond een maatregel was
voorbereid om het hieruit te duchten gevaar te kee
ren. Hoewel hetgeen ten Paleize binnenskamers tus
schen de Koningin en een van Haar raadslieden
wordt besproken, geheim is en behoort te blijven,
ben ik wel niet onbescheiden en verklap ik geen
staatsgeheim door te dezer zake een tipje van den
sluier, die om zulke besprekingen hangt, op te lich
ten. Hare Majesteit gaf mij verlof het ontwerp uit
Haar naam onverwijld naar den Raad van State om
advies te zenden en teekende voorloopig het exem
plaar, dat ik achterliet, boven op het stuk af, opdat
de directeur van Haar Kabinet daaruit voorloopig
reeds Haar instemming met het ontwerp zou zien.
Zoo werkte in die gedenkwaardige dagen ieder, de
Koningin aan het hoofd, mede om den gang van
zaken te bespoedigen en werd over formaliteiten,
die vertraging teweegbrengen, heengestapt
Intusschen was de ministerraad van acht uur af
bijeen ter behandeling van verschillende dringende
onderwerpen en waren in een afzonderlijke kamer
van hqt ministerie van Justitie eenige ambtenaren
van dat departement en van die van Landbouw en
van Binnenlandsche Zaken samengekomen, om het
ontwerp nog nader onder handen te nemen, naar
aanleiding van de opmerkingen, welke de Raad van
State mocht maken. Toen ik in het gebouw van het
departement van Justitie, waar de ministerraad
pleegt te vergaderen, gekomen was, ging ik eerst
naar de kamer van den secretaris-generaal. Daar
vertelden mij de heeren, die er met het zooeven aan
gewezen doel samengekomen waren, dat de Raad
van State was uiteengegaan en den volgenden och
tend opnieuw zou vergaderen. Aangezien het ont
werp van zeer urgenten aard was en, zoo eenigs-
zins mogelijk, behandeld moest worden in de ver
gadering van de Tweede Kamer, die Maandag 3 Au
gustus bijeenkwam, kon ik die mededeeling niet
eenvoudig voor kennisgeving aannemen. Telefonisch
kreeg ik er den hoofdcommies, die in het gebouw
van den Raad van State achtegebleven was, toe,
dat hij don waarnemenden vice-voorzitter van den
Raad de heer Roëll was kort te voren overleden
en een nieuwe vice-voorzitter was nog niet benoemd
zou mededeelen, dat er een bij uitstek dringend
ontwerp was ingekomen en dat de regeering het
zeer op prijs zou stellen, als zij nog dienzelfden
avond of nacht het advies van den Raad daarom
trent zou kunnen ontvangen. De waarnemende voor
zitter bleek aanstonds bereid zijne medewerking te
verleemen. De leden van den Raad van State wer
den terstond voor een spoedvergadering op denzelf
den avond opgeroepen en des nachts omstreeks half
één of één uur kwam het advies in. De ministers
van Binnenlandsche Zaken en van Justitie waren
met mij in de vergaderzaal van den ministerraad
gebleven ter behandeling van het ontwerp naar
aanleiding van het in aantocht zijnde advies. De
zooeven genoemde ambtenaren hadden het intus
schen nog eens zorgvuldig van alle kanten bekeken,
zoodat de slotredactie, toen het advies van den Raad
van State ingekomen was, spoedig kon worden vast
gesteld. Het ontwerp kon nu den volgenden och
tend aan de Tweede Kamer worden aangeboden en
zóó tijdig aan de leden van de beide kamers wor
den rondgezonden, dat zij er nog vóór de vergade
ring op Maandag den 3den Augustus van konden
kennis nemen. Na formeel in de afdeelingen te zijn
onderzocht, werd het nog denzelfden dag met eeni
ge andere zeer urgente wetsontwerpen door beide
Kamers der Staten-Generaal aangenomen; des
avonds verscheen het, door de Koningin bekrach
tigd, in het Staatsblad. Sneller levensloop, van het
eerste stadium der overweging van zijn inhoud tot
zijn metamorphose als van kracht zijnde wet toe,
heeft wel nooit een wetsontwerp gehad".
TE VEEL ONDERWIJZERS.
In „School en Leven" schrijft Bekker over het al
te groot wordend aantal onderwijzers en over de
onderwijzeresssen, wier aantal dat der onderwijzer
overtreft. De schrijver geeft aan, dat er in 1915 niet
minder dan 2627 nieuwe leerkrachten bijkwamen,
waaronder 1516 vrouwelijke. Voor alle examen-com
missies verschenen meer candidaat-onderwijzeressen
dan -onderwijzers; voor Amsterdam bedroegen de
aantallen respectievelijk 102 en 226, dus ruim twee
maal zooveel vrouwelijke als manlijke. Als oorzaak
voor bet grooter aantal meisjes dan jongens, die
zich voor het onderwijs bekwamen, geeft de schr.
aan, dat ouders ten platte lande, die haar meisjes
,iets" willen laten worden, zich tot het onderwijs
moeten bepalen, wegens gebrek aan keuze. Voor
de grootere steden kan de schr. geen aanleiding voor
de voorkeur voor het onderwijsambt aangeven. Wij
vermoeden, dat dè betrekkelijk goedkoope opleiding
de belangrijkste factor is en daarbij komt de korte
leertijd.
Eenigen troost bij de sombere vooruitzichten, die
de overproductie opent, ziet de schrijver hierin, dat
niet alle onderwijzeressen van plan zijn, voorgoed in
de school te blijven. Dat de overproductie aan de
onderwijskrachten zich thans niet met gerucht
openbaart, komt, doordat vele jonge onderwij
zers de plaatsen der gemobiliseerde onderwijzers tij
delijk bezet houden. Maar na de mobilisatie komt
de moeilijkheid eerst met solliciteeiren, proeflessen
geven, autoriteiten bezoeken, allemaal zaken, die-
geld kosten. De schr. zou wenschen, dat de geslaag
den op een lijst worden geplaatst, om bijv. naar
volgorde van de op het examen behaalde punten,
te worden benoemd, zonder het geven van proefles-
sen.
Van een dergelijke regeling zal evenwel voorhands
wel niets komen.
Van belang achten we het, de ouders, die hun kin
deren voor het onderwijs bestemmen, op de mogv-
lijkheid te wijzen, dat er wegens overgroot aantal
geen plaats te vinden zal zijn.
Wordt de toeloop naar de opleidingsscholen wat
beperkt, dan is over een paar jaren de verhouding
tusschen vraag en aanbod weer in evenwicht
VALSCHE GULDENS.
Te Doetinchem zijn valsche guldens uitgegeven.
Zij zijn zeer goed nagemaakt zelfs het randschrift
ontbreekt niet en dragen het jaartal 1914. De
klank is slecht; het gebruikte metaal is weeker. De
burgemeester liet de ingezetenen door den stadsom
roeper waarschuwen.
DOODGESCHOTEN.
Te Oude Pekela heeft gisternacht de soldaat D.
Walters, zijn zwager R. Tuin, vischventer, doodge
schoten na een familievisite.
OVER DE GRENS GEKOMEN.
Maandag kwam te Oldenzaal over de grens een
Canadees, vrijwilliger in het Engelsche leger, die
het gevangenkamp Hauenhorst bij Rheine was ont
vlucht
Zondagavond kwam bij Losser aan een Duitsch
deserteur, een jongmensch van 18 Jaar, dia naar bet
front moest vertrekken.
Maandagmiddag werden in de Eempolders door
de Baamsche politie drie Russen aangehouden, die
aldaar in het riet langs de Eem verscholen zaten. Zij
waren 15 dagen geleden uit Dortmund, alwaar zij
sedert twee jaren als krijgsgevangenen vertoefden,
ontvlucht en meenden nog op Duitsch grondgebied
te zijn. Na te zijn gevoed, gereinigd en van nieuwe
onderkleeren voorzien, werden zij gisteren naar Rot
terdam getransporteerd.
Een spoorwegarbeider ontdekte Zaterdagavond te
Twello in een boschje achter huize „Welbergen" 2
mannen, die zich trachten te verbergen. Het bleken
twee ontsnapte Russische krijksgevangenen te zijn
die den 6en November uit bun kamp waren ontvlucht
Ze meenden nog steeds op Duitsch grondgebied te
zijn. Nadat ze eerst eens flink gegeten hadden, wer
den ze naar het gemeentehuis gebracht.
Maandagmorgen kwamen te Oldenzaal aan een-
Belgische en twee Fransche brijgsgevangenen, ont
vlucht uit Munsterlage.
Bij de politie te Arnhem hebben zich aangemeld
drie Belgen, ontvlucht uit het Duitsche kamp voor
krijgsgevangenen te Sternen in Weetfalen; twee Po
len uit het kamp te Recklinghausen ontsnapt en
een Duitscher uit Solingen, die, na hersteld te zijn
van zijn bij Verdun bekomen wonden, weder bij het
leger zou worden ingelijfd, doch er de voorkeur aan
gaf naar Nederland uit te wijken.
Maandag zijn te Winterswijk twee Fransche krijgs
gevangenen aangekomen, die op 1 November uit
Husten, waar ze steenhouwersarbeid verrichten, ont
vlucht waren. Beiden waren korporaal bij de infan
terie en onderscheidenlijk op 22 SepL 1914 te Mont-
faucon bij Verdun en 26 SepL 1914 te SL Leonard bij
Reims gevangen genomen, van waar zij naar Darm-
stadt werden overgebracht
Ook zijn te Winterswijk vier Russen aangekomen,
die bij de verovering van Polen burger-krijgsgevan
gen waren gemaakt Ze hadden in de mijnen ge
arbeid en zagen zich door den honger verplicht te
vluchten.
ARRONDISSEMENTSRECHTBANK TE ALKMAAR.
Uitspraken 14 November.
J. Wijkstra, Leiden diefstal, 1 mnd gev.
A. Hegman, Amsterdam, eenv. beleed, en poging tot
omkoopdng (verzetzaak) f 25 of 14 d h.
M. v. Egmond, Alkmaar, wederspann, verzetzaak.
14 d gev. vonn. bevestigd
C. Kramer, Enkhuizen, mish. f 7 of 7 d hecht
H. J. Mooi, Broek op Langendijk, iemand per fiets
aanrijden 7 d gev.
Alb. Kater, Medemblik, mish., 6 mnd gev.
J. Keizer Zwaagdijk, vernieling, f 50 of 30 d
plus f 32,1/V» schadevergoeding.
Nic. Boots Wervershoof, verduistering, 6 mnd
A. Schaffeleren, Z. Scharwoude, eenv. beleed,
ambt 7 d gev.
D. Sietses, Enkhuizen, zonder licht rijden (hooger
beroepz.) f 10 of 10 d h.
J. C. Tholen en C. Bos, Uitgeest, mish., elk f 25
of 10 dagen hecht
P. C. Rijkes, Helder dierenmish. f 10 of 10 d h.
J. H. Pool, T. J. Klos, A. Rentenaar en H. Kos
ter Barsingarhorn, vernieling (kinderwetten) elk f 10
o n0 4 tuchtsch.
J. C. Klos, Barsingarhorn, vernieling, f 25 of 14 d h.
WARMENHUIZEN, 14 Nov.
Aangevoerd35950 stuks witte kool f 6 a 26.60,
19800 6tuks roode kooi f 2.60 a 16.80, 7500 stuks
gele kool f 2.40 a 15.50, 64 baal wortelen f 3.40 a
3.60, 55 baal uien f 7.20 a 7.30, 2 wagons witte kool
f 424 a 427.
WIBRINGBRWAARD.
Dinsdagavond hield de afd Wieringerwaard van de
Mij. totNut van 't Algemeen haar eerste Nutsavond
in dit seizoen, waarvoor 't bestuur had uiilgenoodigd
de heer W. J. Gietl te 's Gravenhage, die een lezing
zou houden over Ned Indië, verduidelijkt door licht
beelden. Na een welkomst woord door den voorzit
ter Ds. Barnouw begon spreker te zeggen dat hij
zich gevleid had gevoeld een uitnoodiging te ontvangen,
om voor deze vereeniging een lezing te houden over
Indië waér hij 25 jaar van zijn leven had doorgei-
bracht Spreker zet uiteen hoe Nederland aan die ko
loniën is gekomen, vertelt ons van de Indische Ar
chipel, met zijn 100 verschillende rassen, over hun
talen, verder over 't klimaat, waarover men hier in
Nederland de dwaaste voorlichtingen krijgt, dat de
regentijd duurt van October tot April en in dien tijd
wel 10 maal meer water valt als gedurende een geheel
jaar hier enz. enz. Hierna wil spreker overgaan tot
de lichtbeelden, doch hiermede hebben we hier nu
voor de 3e maal weer pech De beer Giel geeft de
schuld aan de Holl. Spoor die geen kans zag om in
5 dagen de goederen van den Haag naar Wieringer
waard te zenden. De lantaarn was er doch de lich
ten waren er niet en moest men zich behelpen met
een carbidlantaarn. (Misschien had de heer J.b. Kooij
ons wel beier kunnen helpen.Het licht was lang
niet scherp genoeg, waardoor de platen zeer onduide
lijk waren.
De geheele lezing heeft hierdoor veel van zijn waar
de verloren, en wanneer men dan nog 't twijfelach
tig genoegen heeft nabij eenige jongelui te zitten die,
ondanks ien verzoek van den spreker om een beetje
stil te zijn toch doorgaan met praten en gekheid
maken, blijrt er van genieten niet veel over. Kinderen
beneden 16 jaar worden niet toegelaten,' doch die zijn
misschien nog niet eens zoo hinderlijk.
Met 6#en gepast woord sluit voorzitter onder dank
zegging aan spreker voor al 't mooi's wat hij ons
over Indië heeft verteld, deze bijeenkomst
DE DURE BOUWMATERIALEN.
Men meldt uit Amsterdam:
Naar bekend ls, dreigt de woningbouw geheel te
zullen worden stopgezet door de hooge aanbestedings
sommen, als gevolg van de duurte der bouwmateri
alen. De gemeente Amsterdam, voor toeneming van
den woningnood bevreesd, besloot den bouwvereeni-
gingen tegemoet te komen en ook ten deze op steun
van het Rijk aan te dringen.
Naar men verneemt heeft de regeering toege
stemd de helft van de verhoogde annuiteit voor haar
rekening te zullen nemen, echter onder dit beding,
dat die buitengewone bijdrage afgegeven wordt uiter
lijk tot aan het exploitatiejaar, waarin sedert het
sluiten van den vrede een jaar zal zijn vearloopen.
BROODPRIJZEN.
De minister van landbouw heeft aan de burge
meesters medegedeeld, dat in afwijking van de cir
culaires van 20 Juni j.L en 25 October J.L de vast
gestelde broodprijzen zoodanig moeten worden opge
vat, dat in deze prijzen het bezorgloon is begrepen,
zoodat overeenkomstig de circulaire van 28 Septem
ber j.1. het den bakkers verboden ls daarboven iets
te berekenen voor thuisbezorgen.
DRANKBESTRIJDING EN POLITIE.
De Friesche Propagandacommiflsie der Ned. Ver
eeniging tot afschaffing van alcoholhoudende dran
ken heeft aan de burgemeesters in Friesland het ver
zoek gericht om bij benoeming of voordrachten van
politiebeambten, bij overigens gelijke geschiktheid,
de voorkeur te geven aan die sollicitanten die lid
eener drankbestrijdersvereeniging zijn, of zich al
thans onthouden van het gebruik van alcoholhou
dende dranken.
h.
IN HET FORT VAUX.
De bijzondere correspondent van de „Times"' bij
het Fransche leger bracht een dag met het garni
zoen binnep het fort Vaux door, welks keldergewel
ven een onwaardeerbare schuilplaats boden voor man
schappen en voortreffelijke mitrailleursposte® oplever
den Dit zal wel de reden zijn, dat de Duitschers
hun woede over het verlies van dit fort toonen door
het dag en nacht te beschieten.
De Franschen hebben het fort Vaux wel dégelijk
heroverd en de bewering der Duitschers dat zij het
nutteloos geworden fort vrijwillig ontruimd hebben
wordt teniet gedaan door een document, hetwelk de
Franschen in het fort gevonden hebben, gedateerd op
19 October 1916 en onderteekend von Engelbrechten
Deze memorie behelst de instructies tot inrichting van
het fort en het omliggend terrein, o.a. het aanleggen
van bolwerken, van schanswerken binneOi. 'in hettoert
dan bouw van een nieuwen uitvalpoort, de voltooiing
van de tunnel, uitloopemdie op een der Duitsche ver
bindingsloopgraven en de oprichting van prikkeldraad
versperringen.
De onderaardsche gang. waarvan in deze memorie
sprake is, was reeds 40 ellen gevorderd, toen de
Duitschers ijlings de plaat poetsten, niet vrijwillig, mamr
omdat de Franschen den grond onder hun voeten wat
al te heet maakten.
Von Engelbrechten schrijft in zijn aanteekenitig even
eens, dat ,.de gevraagde garnizoensvermindering' voor
het oogenblik niet 'kon worden toegestaan, daar hier
door de arbeid op zeer schadelijke wyze zou wor
den vertraagd
Het huidige garnizoen behoort tot hetzelfde Fran
sche regiment, hetwelk in Juni LI. het fort Vaux tracht
te te ontzetten, en er nog zes dagen nadat de Duit
schers zijn verovering hadden gemeld, onder bevel
van den heldhaftigen commandant Raynal stand hielden.
De Franschen, die in den nacht van 2 op 3 Nov.
het fort binnendrongen, vonden daar duizend fles-
schen mineraalwater, 20GO blikken geconserveerd vleesch,
een miliioen geweer- en mitrailleur-patronen, een ont
zaglijke hoeveelheid granaten en epnige mitrailleurs.
Ook dit bewijst, dat de Duitschers eenigszins over
haast het veld ruimden
De correspondent voelde zich volstrekt niet heldhaftig
binnen in net fortbet gevaar is minder groot dan
het oversteken van een drukke Londensche straat De
vijandelijke granaten maken slechts groote deuken in
de dikke aardlaag, maar een Fransche granaat vén
40 c.M. heeft toen een zuiver rond gat geslagen in
het dak van een galerij, op slechts 30 ellen van het
keldergewelf, hetwelk het garnizoen thans bezet houdt
BURGERLIJKEN DIENSTPLICHT.
Het Berijmer Tageblatt heeft een artikel van den
landraad dr. Richard Freund, waarin deze de nood
zakelijkheid van invoering van burgerlijken dienst
plicht bepleit (Zie ons no. van gister.)
De aanstaande winter zoo zegt hij zal aan
alle kanten gebruikt worden, om het militaire front
te versterken, de leemten aan te vullen, nieuwe le
gers te vormen. De versterking van het militaire front
mag echter nooit leiden tot een in gevaar brengen
van het economische front Dit laatste vormt de voort
zetting van het militaire front, en als het economische
front ingedrukt of verbroken wordt, dan is het ge
vaar voor een ongelukkige® afloop van den oorlog
voor de oentralen even goed als bij het zwichten
van hun militaire front
Tot dusver is het Duitschland gelukt, het economi
sche front ongeschokt te handhaven; bijtijds dient ge
zorgd te worden, dat dat zoo blijft De steeds vermeer
derde oproepingen voor het leger, die door eem mo
gelijke verhooging van de leeftijdsgrens voor dien mi
litairen dienstplicht nog grootexen omvang kunnen
aannemen, onttrekken aan het economische leven, werk
krachten, voor wier aanvulling tijdig zorg gedragen
moet worden. Het komt «rop aan het aanwezige ar-
beidsreservoir leeg te pompen, de braak liggende ar
beidskrachten te gebruiken. De gerwone arbeidsmarkt
levert thans meerendeals minder deugdelijke werk
krachten.
Hoe meer mannen er soldaat worden, hoe meer de
openbare en particuliere bureau's van allerlei aard
daaronder zullen lijden. De nijverheid, met name de
oorlogsnijverheid, moet, wat haar arbeidersmateriaal
betreft, zooveel mogelijk ontzien worden. Zij zal voor
aanvulling zoo goed als niet in aanmerking komen.
In de andere fabrieken zal de vervanging van mannen-
door vrouwenarbeid een fcroote rol Dlijven spelen
Ter vervanging van de hoofdwerkers zal men ech
ter een ander reservoir moeten aanspreken Alle men-
schen van beiderlei kunne, die geen werk verrichten,