Verzekering Maatschappij Jast
Friesland",
SS,
Plaatselijk Nieuws.
Burgerlijke Stand.
Marktberichten.
Gemengd Nieuws.
te Alkmaar, Spoorstraat 68.
zakt en de spoorbaan, boven op dien dijk, op som
mige plaatsen 1—IX meter omlaag is gevallen.
Natuurlijk is het ook nog zeer de vraag of het ge
deelte binnenberm aan de Noordzijde der bedoelde
brug zal blijven staan, indien hierop de volledige
kleiverzwaring is aangebracht. Nu hoorden wij ie
mand, die bij het begin der werkzaamheden aan
den Oostdijk daar npg al eens aanwezig was, dat
ten Noorden van de brug veel meer zand voor ver
zwaring van den binnenberm is gebruikt, dan ten
Zuiden daarvan, waar nu de verzakkingen plaats
hebben, is geschiedt. Op dat laatste gedeelte was
men direct meer met klei beginnen te werken. Onze
zegsman meende dan ook, dat deze klei nu aan het
schuiven was gegaan en verwachte, dat het andere
gedeelte veel beter zou blijven staan. Of deze mee
ning bewaarheid zal worden, zal de tijd wel uit
wijzen, hoewel we natuurlijk vurig hopen, dat zij
zal worden bevestigd. Ook zonder verdere tegen
slagen zal toch het veroorzaakte oponthoud reeds
ernstig genoeg zijn en zeker vele weken vorderen.
Op den Balgdijk is men thans bezig den tljdeUJ-
ken nood-kistdam aan te brengen.
EEN REDDER VERDRONKEN.
Van de gisteren te IJmuiden aangekomen Neder-
landschen driemastschoener „Frisio" is Woensdag
morgen op ongeveer 60 mijlen van IJmuiden de kok
overboord geslagen. Het gelukte hem zich aan de
leglijn vast te klemmen.
Het bleek echter, onmogelijk hem binnen boord
te krijgen, zoodat de ongehuwde matroos C. Har
tenhof zich liet zakken om hem te pakken en even
eens de loglijn beetpakte. Juist had men den kok
binnenboord toen de edelmoedige redder, vermoede
lijk door kramp, de lijn losliet en jammerlijk ver
dronk
VAN EWIJCKSLUIS.
Door de bemoeiingen van Da Boeke van Schagen
is alhier een Tehuis voor polderwerkers opgericht
TERDIE K.
Vrijdagavond 15 Mei hield het Nut „Ons Genoegen",
alhier in 't café van den heer de Boer eene bijeen
komst met leden en hunne dames.
De lezingHetluiden der bei" werd door den
heer Saai op boeiende wijze gehouden. „Mozes Au
gurkje" dat vervolgens door mej. Krans werd voor
gedragen. was mede een mooi nummer. En er volgde
nog veel. dat mooi was. Ter bestemder tijd sluiting.
VERLAAT (Heerhugowaaxd).
Op den avond van den 14 Dec. 1916 werd weer eens
een gezellige vergadering gehouden van de nutsleden
met nunne dames in het lokaal van den heer Jn.
Meereboer alhier. Zooals altijd ontbrak het ook nu
niet aan stof om den avond om te krijgen, want
voordrachten, zang en gramofoon-muziek wisselden el
kander steeds af. Een rak zette zijn beste beentje voor.
zoodat men weer kon zeggen„we zijn weer eens een
avondje prettig uitgeweest, niettegenstaande de wegen
verre van droog waren
Jammer, dat de zaal bij lange na niet was bezet;
we zullen hopen, dat de volgende keer geen stoel
ledig moge blijven.
VEENHUIZEN BIJ OUDE NIEDORP.
De gisteren gehouden Nutsavond was goed bezocht.
De heer J. Smit oogstte met zijne lezing getiteld
„Maartje Bot", veel succes. Onveraeeld werd deze
schets uit het boerenleven mooi gevonden. De rede
rijkerskamer voerde het stukje „De Nieuwe Boter-
fabriek". of „Een les in de Zuivelbereiding" op, hetwelk
menigmaal aan allen een gullen lach ontlokte.
Voor men het wist. was het tijd om naar huis te gaan.
VERKIEZINGEN 1917.
Het Haagsche Correspondentiebureau meldt:
Met betrekking tot ae reeds sedert geruimen tijd
loopende geruchten over voornamens om te trachten
de periodieke verkiezingen van 1917 uit te stellen,
meenen wij te weten, dat inderdaad stappen tot een
overleg tusschen de partijen worden gedaan om die
verkiezingen hij enkele candidaatstelling te doen ef-
loöpen en de periodieke verkiezingen eerst te doen
Elaats hebben als zij kunnen worden gehouden onder
et regime van het evenredig kiesrecht
De overweging, dat de in 1917 te verkiezen Kamer
toch weder binnen betrekkelijk zeer korten tijd zou
moeten aftreden, is oorzaak, dat, naar met zekerheid
kan worden medegedeeld, onder verschillende par
tijen warme voorstanders van dit denkbeeld worden
gevonden. Niet onmogelijk dat reeds binnenkort san
stappen in meer concretan vorm zal kunnen worden
melding gemaakt
SPOORWEGEN EN KOLENVERBRUUL
Naar wij vernemen, zal bij de nieuwe dienstregeling
der spoorwegen na 1 Januari kolenbesparing niet al
leen verkregen worden door het uitschakelen van en
kele treinen, maar ook en wij meenen haast in
de eerste plaats door enkele treinen minder snel
te doen loopen. waarmede een zeer veel zuiniger ko~
lenverbruik per geloopen K.M. gepaard gaat Zoodat
dus de zeer snelle
behooren.
heid ln deze.
Tot leden om de rekening na te zien, werden be
noemd de beeran P. Hop mam, J. Buis Jz. en P-
Henneman.
Bij de rondvraag werd het ldée geopperd om Dij
de a.8. verloting meer voorwerpen aan te koopen
en minder vee; dit om de vele inzenden van voor
werpen het komen op de tentoonstelling meer loo-
nend te maken. Tot een beslissing in deze kwam
het niet
Hierna sluiting.
NIET BEDANKT.
Naar men ons meedeelde, is het Raadslid, de heer
F. Trapman op zijn ontslagaanvrage teruggekomen.
Verzeker! werkgevers legen ziekte- en ongevallen-
schade van personeel en eigen zaken drijvenden
voor zichzelf.
Agenten zijn o.a.Joha Veerman. Aartswoud; D.
Schenk en Jb. Helder Kz., Alkmaar; N. Dubbelman.
Barsingerhorn; P. Swart. Dirkshorn; A. Kwantcs Hu-
Ïowaard. L. Mantel. Hensbroek: F. de Beurs, Julia na
orp; F. Koster Hz., Nieuwesluis; C Goet Jz N.
Niedoro: M. Kooijman, O. Niedorp; K. Paarlberg.
Oudesluis; C. Rempt, Oudkarspel D. Barten Wz.. St..
Maarten. Stroet; A. C. Kroon. Obdam; Th. Paauw,
Schagen; A. Schenk en A. L Zuidscherwoude. Schager
brug; Jb. Kager Hz Schoorl; K. K. de Geus, War
menhuizen; E. J. Baijs, Wieringen; J. Kroon Jbz..
Winkel; P. Nooij, Wieringerwaard
AGENTEN GEVRAAGD
treinen tot het verleden zullen
HET NUT.
Vrijdagavond trad voor de leden van Het Nut en
genoodigden op de heer Mr. Kamp van 's-Gravenhage
Mr. Kamp is een uitnemend declamator, die met
het zeer afwisselend programma, de niet talrijke
aanwezigen veel genoegen heeft verschaft
PAASCHTENTOONSTELLING.
Vergadering op Donderdag 14 December 1916, des
morgens 11 uur.
Bij de opening der vergadering waren aanwezig
5 personen. De heer Jb. Zijp, voorzitter, opent de
vergadering en wijst op het weinige bezoek. Spr.
herinnert aan de gehouden bestuursvergadering,
waar ook al bijna niemand present waa Het schijnt
dat bet met de belangstelling van de Paaachten-
toonstelling al heel gering gesteld ia Dat betreurt
spr., mede vooral van den kant van de Scbagera
Men mag er hier in Schagen, zegt spr., wel op let
ten dat men niet verzwakt. Dat denken in Schagen:
och, wij zijn boven pampus, kon wel eens verkeerd
afloopen in de toekomst. Schagen toch heeft in de
eerste plaats belang bij den bloei van een vereeni-
ging als deze en Schagen mag nooit vergeten, dat
bet mee in de eerste plaats een Schager belang is
en blijft, als die Paaschtentoonstellingsdag slaagt
En dat kan nooit blijven goed gaan als de belang
stelling verslapt Want het is een waarheid, dat men
met groote moeite een marktwezen tot bloei brengt,
maar men moet terdege waakzaam blijven, want
bet is eveneens een feit, dat dit ook soms zoo maar
verloren kan gaan. Ik hoop, zegt spr., dat dit ern
stig woord nu eens tot het Schager publiek zal
doordringen en dat Schagen zich ook eens opge
wekt zal gevoelen om de belangen van haar markt
wezen te behartigen.
De' heer A. C. Roggeveen leest de notulen en
het jaarverslag, die beiden worden goedgekeurd. In
middels komen nog een drietal personen ter ver
gadering. De rekening en verantwoording wordt
goedgekeurd. Het batig saldo der loterij was f67.54,
dat van de vereeniging f 948.18tegen f 1202.71 vo
rig jaar. Het ledental der vereeniging gaat zeer
achteruit en een opwekking om toch als lid toe te
treden, is niet misplaatst
Het programma voor de volgende tentoonstelling
werd ongewijzigd goedgekeurd. Uit de vergadering
kwam het voorstel, om de kippen enz. op den ten
toonstellingsdag onder dak te brengen, dit zou ook
het keuren vergemakkelijken. Het bestuur beloof
de overweging.
De verloting werd weder als vorig Jaar vastge
steld en het aantal uit te geven loten bepaald op
25000. Een idéé om dit aantal uit te breiden, kon
geen ondersteuning vinden.
-Tot bestuurslid en voorzitter werd herkozen de
heer Jb. Zijp Hz, die deze benoeming aanvaardde.
Gekozen de heeren C. Kooij, Vennik en A. J. Peeck,
Schoorl. Aftredend en niet herkiesbaar was de heer
K. de Moor, wel herkiesbaar de heer P. Buis Jz,
die echter geen herbenoeming wenschte. De heer
Zijp bracht den heer Buis dank voor zijn werkxaam-
Zondag 17 December 1911,
NED. HERV. GEMEENTE ta:
Ilippoljrtushoef, voorin. 10 uur, Da. Nieuwburg.
Den Oever, nam. 1.30 uur, Da. Nieuwburg.
Zuid-Zijpe, geen dienst
GEMEENTE SCHAGEN.
Overleden: Willem Johan Joseph Merz, oud 28 jaar.
Geboren: Cornelis. zoon van Jacob de Boer en van
Maartje Wit Henri Genard Marie., zoon van Henrj
Gerard Marie IJlstra en van Hendrina Cornelis Bern-
hart
Ondertrouwd: Johannes Petrus Abma, 55 jaar en
Maria van den Bergh. 44 jaar.
GEMEENTE HOOGWOUD.
Geboren: Grietje, dochter van Gerrit Hemke en Eli-
sabeth Glas. Geertruide, dechter van Jaoob Pater en
Geertje Conijn.
Overleden: Cornelis. zoon van Pieter Keizer enCa-
tharina Kuin, oud 23 jaar.
LANGEDIJKER GROENTEVEILING. Break op L.
Vrijdag. Bloemkool, binnen!» f 1.90 a 8.50,
buitenl. t 2Ü40 a 39, inmaak 2e soort f 0.80 a 4.29,
roode kool 17 a X, gele kool f 6 a 25.20 witte
kool f 8 a 21.60 roode kool d. wagon f 877, gele
kool p. wagon f 770. uien f 7.10 a 7.40.
- Zaterdag Bloemkool binnenL t 2.70 a 5.10.
buitenl. f 16 a 26.40, inmaak f 1.50 a 5.10, roode kooi
f 6 a 29.80, gele kool f 4 a 26.30, witte kool f 5.50
a 25, roode kool p. wagon f 791, uien f 6.50 a 7,
wortelen f 5 a 5i06, /wortelen p. wagon f 1021, selderie
per baal I 4.
NOOREERMARKTBOND. Noordscharwoude.
Vrydag. Roode kool f 6 a 25.90, ede kool
f 270 a 23.60. Deensche witte f 23Q a 26.90, bloem
kool. binnen]., f 480 a 7.10, buitenl. f 20 a 28, roode
kool. d. wagon f 710 a 740, wortelen f 5 a 5.80.
uien r7.10 a 7.40.
Zaterdag Roode kool f 420 a 25.80 gele kool
f 7.30 a 2410. Deensche witte f 7.90 a 21.50, bloem
kool, binnenL f 4 a 6.2Q, buitenl. f 17,70 a 2710, roode
kool p. wagon f 826. wortden f 470 a 5.50, uien
f6.90 a 7.10.
WARMENHUIZEN, 14 Dec.
Aangevoerd32150 stuks roode kool f 3.10 a 28.20.
7950 6tuks gd<r kool f 250 a 1280. 6500 stuks witte
kool f 8.90 a 21. 13 baal uien f 7.20, 38 baal wor
tden. f 5.30.
WARMENHUIZEN, 15 Dec.
Aangevoerd: 16950 stuks roode kool f 460 a 23.70.
4750 stuks gde kool f 3.80 a 23. 2550 stuks witte
kool f 5.60 a 10.80. 293 baal uien f 7.20 a 7.30, 1
wagon roode kool f 859.
ALKMAAR. 15 Dec.
Fabriekskaas Kleine f 73.50. Ie soort Commissie f 73.50
Boerenkaas kleine f 71, commissie f 73.50, middel
bare f 725a
Noteering der Sub-Commissie uit de Kaas vereeniging
le soort Edamm. fabr. f 73.50.
Aangevoerd 257 stapels, wegende 110966 Kilogram,
Handel fabrieksk. (kleine) stug
Graanmarkt Aangev. 65 heet buine boonen f 26
citroenboonen f 36.75 a 39 witte boonen f 46 a
roodmzaad (58 a 62. kanariezaad I 2210, groene
erwten f 30 a 37. grauwe f 38 a 42
HOORN. 14 December.
Kt fabriekskaas f 72, kL boerenkaas f 70, Boeren
Comm. Kaas f 71.
Aangevoerd 70 stapels, wagende 51936 K.G_
Handel goed.
ALKMAAR, 16 December.
14 Paarden f 200 a 600. 5 koeien f 280 a 350, 100
magere schapen f 15 a 40. 43 nucht kalveren f 15 a
28. 21 varkens f 20 a 5(4 112 biggenj 5 a 13, kipeieren
f 13.50 a 1450, boter 85 a 100 p. halve Kg
PER TELEGRAAF.
PETROGRAD. De Doema nam motie aan ten gunste
van absolute weigering door de gaallieerde Regeeringen
om onder de tegenwoordige omstandigheden vredes-
onderhanddingen aan te knoopem
In de motie worden de Duitsche voorstellen een
nieuw bewijs van zwakheid genoemd. Een duurzame
vrede is alleen mogelijk als de militaire kracht van
den vijand gebroken is, waardoor hij de verantwoor
delijkheid voor den oorlog niet op anderen kan schuiven.
Brand Postkantoor te 's-Gravenhage.
Hedennacht brak brand uit ln bet Rijkstelefoon
kantoor, afdeeling telegraaf, zoodat, alle telefonische
en telegrafische verbindingen met Den Haag verbro
ken is. In overleg met de militaire autoriteiten zul
len zoo spoedig mogelijk noodverblndingen met het
land worden tot stand gebraeht
TELEGRAFISCH WEERBERICHT
naar waarnemingen verricht in den morgen van
16 December 1916. medegedeeld door het Kon. Ned.
Met Instituut De Bildt
Hoogste barometerstand 756.7 te Christjansund laag
ste barometerstand onder 750 te Noord Duitschlani
Verwachting tot den avond van 17 December.
Zwakke tot matige winden uit Z. tot O. richtingen
nevelig zwaarbewolkt, wellicht «enige neerslag, aan'
vankefijk iets kouder.
MEER MANNEN VOOR ENGELAND.
Uit LONDEN, 14 Dec. Een aanvullings-oproeping
is heden uitgevaardigd waarin nog een millioen
mannen worden gevraagd voor den militairen dienst
voor het Jaar eindigde 31 Maart 1917.
Dit aantal is waarschijnlijk bedoeld boven bet
aantal reods voor het jaar 1916—1917 op de been
te brengen; dit aantal was 4 millioen, het wordt nu
vijf millioen.
VIJFTIG VESTINGEN VEROVERD.
De „Nordd. Allg. Ztg." heeft berekend, dat ««cen
trale mogendheden van het begin van den oorlog u
aiet minder dan 50 vestingen hebben ingenomen, een
getal, dat nooit te voren in een oorlog is bereist.
Het blad telt deze 50 vestingen als volgt amen:
Rusland heeft er 18 geleverd Deze zijn: In V>olh>nie>-
Doebno en Loezsk, die later weer verloren gingen.
Dan het centrale Brest' Litowsk; Iwangorod en den
driehoek Warschau, Nowo Georgjefsk. Zogrlzo. len
Noorden van Warschau heeft men de volgende ves
tingen genomen, die deel uitmaakten van den. gewel-
digen fortengordel van West-Rusland: Sorotsk, P°«j"
toesk. Rozan, Lomza Ostrolenko, Ossowietsj, Grod-
noo Olita en Kofno. Daarbij moet ook nog genoemd
worden de kleine bevestigte plaats Brasnysz ten Oosten
van Rozan, om welke lang gestreden is. Ten slotte
komt ook nog Libau.
In Servië zijn 15 vestingen veroverd, n.1. Belgrado
Somendria. Pozarowatsj. Negotin, Zajazar, Knezowatsj,
Pirot. Rela Palanka, Kragoejewatsj, Nisj, Sultan Topo,
Egri Palatka, Nowa Warosj, Sjenica, en Nowibazar.
DU zijn niet alle vestingen van bet eekenis, maar het
zijn toch versterkte plaatsen
In België en Frankrijk komt men bij opsomming
van de voornaamste veroverde werken tot een getal
van 11 vestingen. Vier daarvan liggen in België en
zeven in Frankrijk. Terwijl om de Belgische plaatsen
hard gevochten is, vielen de Fransche bij den eersten
stormloop in handen der veroveraars. In België waren
het de vestingen Luik en Namen, en de daartusschcn
kleine spervesting Hoey, die den weg naar Antwerpen
dekte en ten slotte Antwerpen relt
In Frankrijk zijn in handen der Dultsehers: Rijsel.
Maubeugc, Givet. Longwy, Laon, La Fére en Camp
der Romains, en bovendien nog een aantal kleinere
verdedigingswerken.
De 4oste vesting, die veroverd is. is de hoofdvesting
van Gellicië Przemysl die de Russen eerst ingenomen
hadden en een tijd lang bezet hielden.
In Roemenië hraiben de Centrale mogendheden nu
vijf vestingen genomen, als men alleen met de werke
lijk als parm&nente vestingen aangelegde rekent, en
versterkte steunpunten ais Sinaia en Predeal buiten
beschouwing laat De veldtocht in de Dobroodsja le
verden den bondgenooten de vestingen. Toetrakan, Si-
listria, Tsjernawoda en Constanza op. Met Boechares!
is nu het getal 50 bereikt 1
EEN KREDIET VAN 400 MILLIOEN VOOR EN
GELAND.
Uit LONDEN. 14 Dec. Het Lagerhuis heeft een
krediet van vierhonderd millioen pond sterling met
algemeene stemming toegestaan.
Bij de indiening van de nieuwe kredietaanvrage ten
bedrage van vierhonderd millioen pond sterling, ver
klaarde minsiter Bonar Law dat hij de totale uitgaven
voor het financieele jaar 1916—1917 op 1.950.000.000
pst begrootte. De vermeerdering der uitgaven, die
thans 5710.000 p.st per dag bedragen, moet hoofd
zakelijk toegeschreven worden aan de toeneming der
voorschotten aan de gmllieerden. die thans 400.000
p.st per dag beloopen. De overzeesche dominions fi
nancieren thans hunne eigene uit$iven.
Die voorschotten zijn evenzeer oorlogsuitgaven als
de kosten die uit de uitrusting van Engelands eigen
troepen voortspruiten. De snelheid, waarmede Enge
land den oorlog tot een overwinnend einde kan bren
gen, hangt grootendeels af van de mate. waarop de
hulpmiddelen der geallieerden aan menschen. geld en
munitie ter beschikking der gemeenschappelijke zaak
kunnen gesteid worden.
Bonar Law sprak breedvoerig over de enorme uit
breiding van den munitie-aanmaak en zeide. dat als
hij de qjfers van Juni 1915 en van thans zou kunnen
noemen, het verschil haast ongelooflijk zou schijnen.
Er zijn belangrijke besparingen ingevoerd op ver
schillende uitgaven, vooral wat de voedselvoorziening
en den spoorwegdienst in Engeland betreft
De totale uitgaven sedert het begin van den oor-
bedragen 3.852000.000. p.st Dit is een geweldig
eijter. maar toch achtte Bonar Law het niet angst
wekkend. Hij geloofde, dat Engeland nog lang ge
noeg die uitgaven kan voortzetten, om den vijand te
verslaan. Zoo het Engeland niet mocht gelukken den
vijand te overwinnen, dan zal dat niet om financieele
redenen zijn.
DE NALATENSCHAP TAN KEIZEB FRANS JO-
ISBPe
MÜNCHEN, 14 Dec. Volgens de „Munschener Neu-
este Nachrichten" heeft keizer Frans Jozef in zijn testa
ment aan gewonden, invaliden en achtergebleven be
trekkingen van gevallen soldaten 60.000.000 kronen ver
maakt. Zijn beiae dochters en zijn kleindochter, prin
ses Windischgratz. de erfgename van kroonprins Ru-
dolf ontvangen èlk 20 millioen kronen Het over
blijvende. ten bedrage van 10 millioen, is voor ver
schillende legaten bestemd.
DE TER. STATEN ALS BEMIDDELAAR.
Uit LONDEN, 14 Dee. De Daily Tel. verneemt uit
Washington, dat, naar van bevoegde zijde wordt ver
nomen ,het departement van Buitenlandsche Za
ken—, dat nog geen Duitsche voorstellen ontving, on
getwijfeld er in zal toestemmen om tusschen Duitsch
land en de Entente te dienen als middel van com
municatie, maar natuurlijk zal het zelf geen voor
stellen doen en geen advies geven aan de Entente.
EEN WONDERSTAD.
Coman Doyle beschrijft in de Daily Chronicle wat
hij noemt „een wonderstad":
Een der wonderen van het hedendaagsche Enge
land is de stad die wij' Moorside zullen noemen. Het
is misschien de merkwaardigste plaats ter wereld.
Slechts weinig meer dan een jaar geleden, in Sep
tember 1915, was bet nog een afgelegen veenmoeras
bij de zee, met als achterland een verlaten vlakte,
waar de zeemeeuwen zwenkten en krijschten. Toen
strekt de machtige band van den minister van mu
nitie zich over dit eenzame en onherbergzame stuk
grond uit, want het lag toevallig gunstig wat spoor-
en waterverbindingen betrof en niet al te ver van
de ijzer- en steenkoolcentra.
Het is een geschiedenis, die meer aan Westelijk
Amerika dan aan onze sobere Engelsche metboden
doet denken. Dag en nacht werd er gewerkt De
plaats groeide en groeide en groeit nog steeds. Zij
beslaat een oppervlak van 9 bij IX mijL Overdag zijn
er ten minste 25.000 man %&n het werk. Daarvan
zijn de meesten bouwvakarbeiders, die de stad nog
steeds uitbreiden. De kleinere helft bestaat uit mu
nitie-arbeiders, die de geheele stad als zij klaar is,
zullen bewonen. Maar nu reeds levert zij oorlogst
materiaal. De bevolking die grootendeels uit meisjes
zal bestaan, is nog niet volledig, maar zal binnen
kort 12.000 zielen tellen, die zich uitsluitend met de
munitie-fabricage zullen bezighouden.
En het is geen revolutiebouw dat is Juist het
merkwaardige. In het midden van de kolonie ligt
wat men de kern zou kunnen noemen en die geheel
vilt stevige baksteenen huizen bestaat Hier zijn de
hoofdkantoren, de telefoonstations, de club voor het
technisch- enkantoorpersoneel, het hospitaal de bi
oscoop, een rij winkels en een groep woonhuizen ge
legen. Van dit centrum uit loopen straalsgewijze naar
alle richtingen lange rijen houten huizen voor de
ongehuwde arbeiders, kleine huisjes voor gehuw
den en pensions voor de meisjes. In het midden der
stad woont de bevolking, in het noorden en zuiden
werkt zij.
Het eene einde kan dat der grondstoffen genoemd
worden, want alle grondstoffen worden ter plaatse
bewerkt Men vindt er een enormo salpeterzuur-
fabriek. Meer naar rechts staat een nog grootere
zwavelzuurfabriek van zoo groote capaciteit, dat de
totale productie des lands van dit artikel er door
verdubbeld zal worden. Vlak daarbij ls de ruwe
katoen opgestapeld, staan de glycerine-raffinaderij
de ether- en alcoholdistilleerderij en de fabriek waar
het schietkatoen volkomen afgewerkt wordt Van
hier wordt het gereedo product door een klein trein
tje naar een heuvel in de buurt vervoerd, die de nl-
troglycerine-heuvel wordt genoemd.
Het is misschien niet algemeen bekend, dat de gly
cerine niet opgepompt kan worden en daarom moet
men van de zwaartekracht gebruik maken om het te
laten vloeien naar de plaatsen waar het noodig is.
On den heuvel wordt de glycerine met het schietka
toen tot een soort duivelspap gekneed. Dit is een ge-
vaarliike bewerking. De minste hitteontwtkkehng kan
een ontploffing teweeg brengen Die lachende meisje»
in khakiblouses. die het product zoo gemakkelijk han-
teeren. zouden, zoo er zekere verandering plaats had.
aan stukjes worden geslagen. Er wordt echter voor
gezorgd dat de verandering niet plaats heeft en de
meisjes blijven dus nog steeds lachen en het duivels-
deeg kneden maar toch blijft de afstand tusschen
leven en dood hier maar zeer gering. Alleen door
voortdurende controle en zorg wordt de grens in
stand gehouden. Zie de groote looden bakken en pij
nen waarin de stof bewerkt wordt. Hoe zit die buis
aan'dien bak bevestigd? Dit is een der wonderen, waar
aan de moderne industrie zoo rijk is. Sol deer en is
hier niet mogelijk, want de zuren zouden het weg
vreten Lood moet aan lóod gelascht worden. Dat is
een zeer moeilijk werk en het geheim hiervan is
slechts enkelen bekend. Meestal gaat het van vader
op zoon over. Een loodbrander is een gewichtig man.
iemand die men met vriendelijke woorden en beloften
paaien 'moet als men zijn werk noodig heeft. Dit was
in het begin een groote moeilijkheid, maar geleide
lijk kon men hem door een beroep op zijn vaderslands-
Ii'efde er* toe brengen om een deel van zijn geheim
te openbaren en het anderen te leeren. De looden bak-
ken jnoeten aan de binnenzijde zoo glad zijn als zijde,
want er moet gevoelig, kwaadaardig goedje Ln ixv
werkt worden. De minste wrijving, en net ls gedaan.
Maar nu gaan wij naar het andere einde, waar het
duivelsdeeg tot voedsel, voor de hongerige kanonnen
omgewerkt wordt Hoe hongerig die kanonnen zijn,
kunnen wij ons onmogelijk voorstellen. Maar wij zul
len Hindenburg nooit kunnen verslaan, als wij niet
eerst Krupp verslaan, en dat doen die lachende, snap
pende meisjes en vrouwen van Engeland hier. De
noeden af voor de Engelsche vrouwI Ik zal voortaan
voorstander van vrouwenkiesrecht zijn. eindigt
Conan Doyle welke dwaasheden de militante suf7
fragettes ook mogen uitvoeren, want zij die den
Staat hebben helpen redden, moeten ook het recht
hebban om mede ta besturen.
BELANGRIJKE KWESTIES,
Belangrijke kweatia.
Men achrijft aan de N.R.Crt:
Dezer dagen werd door de hoofdbesturen van land-
bouwmaatsihapnijvn ln Noordwest-Duitschland een
zeer belangwekkende vergadering Behouden, waarbij
ook tal van regeeringspersonen, bekende economen
e a. tegenwoordig waren en waar interessante kwes-,
lies door bekwame en bekende sprekers werden be
handeld en toegelicht In de eerste plaats voerde het
woord dr. Schneider uit Hannover over de beteekenis.
ook voor het plat triand, van het groote gebrek aan
contant geld. Spreker meende, dat het, ook met 't oog
op den nuidigen kritieken toestand tan zeerste nood
zakelijk is. dat op 't gebied van net geldwezen her-
vormingen worden ingevoerd. Het voortdurend op
stapelen van kapitaal, dat daardoor ain het verkeer
wordt onttrokken, heeft altijd, maar vooral in oorlogs
tijd. een zeer bedenkelijke zijde: de staat geraakt er
door in financieele moeilijkheden, en het gebrek aan
contanten wordt voortdurend grooter.
Beterè maatregelen tot het verkrijgen van meer
contant geld zijn dan ook een eerste vereischte. meen
de spreker, terwijl tevens meer gebruik dient gemaakt
te worden van schriftelijke betalings- en endossee-
ringsorders. Ook in het belang van een goede belas-
tingpolitiek moet het dien weg op. Tot nog toe is op
dit gebied veel te weinig gedaan. Naast zooveel
anderen moeten ook de landbouwers op rekening $ian
handelen bij een bankinstelling, spaarbank, leenbank.
e.d. Dit zou de beste, de eenvoudigste en de gemak
kelijkste wijze van geldverkeer njn. In elk geval
dient er een eind te komen aan den onhoudbaren toe
stand door het groote gebrek aan contant geld De
handel toch. vooral die in granen en vee, gaat er zeer
onder gebukt Verblijdend noemde de spreker het dan
ook. reeds gemeenten te kunnen aanwijzen, waar 90
procent van den geheelen handel wordt gedreven
onder het afgeven van zoogenaamde Gutschriften.
Een tweede spreker was de rijks-econoom dr. Hun-
temann uit Wüdeshausen (Oldenburg) Deze behan
delde de vragen: ,,Wat kunnen wij, wat moeten wij
en wat willen wij in de naaste toekomst op landbouw
kundig gebied?" Op het maatschappelijk, economisch
volhouden komt het aan. begon spreker. Maar, helaas
ons organisatie-leven is van te jongen datum. En
toch aan den anderen kant mogen we wri eens over
tuigd worden van de waarheid, dat fle wereld niet
door dwang alleen kan geregeerd worden Met de
wetten en voorschriften gaat ne* in de praktijk vaak
heel anders dan de heeren het zich voorstellen Dat
de nood in de steden groot is. weten wij. Velen be
komt echtey de huidige toestand uitstekend: zij zijn
niet meer zoo zwaarlijvig als vroeger. En de genees-
heeren hebben het heel wat minder druk. omdat
menigeen, die vToeaer met allerlei kwalen was bo
nept. thans een volmaakte gezondheid geniet. Hoofd
zakelijk hebben we gebrek aan vet en eiwit De boter-
opbrengst is verre van toereikend, een gevolg vad het
enorme slachten van melkkoeien. Door 't groote ge
brek aan' voeder is het met de varkensfokkerij op 't
oogenblik zeer treurig gesteld. Bij den bestaanden
voedselnood is het met mogelijk het noodzakelijke
fokmateriaai op peil te houden. Voor 't overige moe
ten de varkens maar geslacht worden, omdat zij als
concurrenten van den mensch bij het voedingsvraag
stuk optreden. Met vijf pond gerst b.v., zei spr., kan
men ln de volksvoeding veel verder komen dan met
één pond v&rkensvleescn, dat uit die vijf pond gerst
is gewonnen. Evenzoo staat het met aardappelen,
koolrapen, enz.
Spreker pleitte verder voor het van gemeentewege
inrichten van drogerijen voor veevoeder op meerderen
verbouw van gerst; op de noodzakelykheid van de
herleving van ae vlastealt en de uitbreiding van het
verbouwen van oliehoudende zaden. In verband hier
mede verklaarde hij, dat hij zich niet stelde op het
standpunt: /Weg met allen alcohol, weg met alle
gerst voor de bierbrouweryen 1" Ook achtte hy ge
meentelijke oliemolens dringend noodig „Dat verder
iedereen opgehangen moest worden," die melk aan
zijn vee vervoederde. gaf spr. volstrekt niet toe: ln
het belang toch van den zeer gedunden veestapel oor
deelde hy het beslist noodzakelijk, dat aan jonge kal
veren in den eersten tijd melk gegeven wordt Ook
wees spr. op den aanfok van konijnen, schapen, gei
ten en kippen. Ten slotte oonsta teerde 'hü het groote
gebrek aan kunstmest en wees hij op ae vele ver-
valschingen in deze meststoffen, vooral van Thomas-
meel. en op de noodzakelijkheid van meerderen ver
bouw van boonen erwten en paardenboonen.
Ook een volgende spreker, de econoom dr. Berg-
mann, drong met klem aan op slachting desnoods van
alle varkens, uitgezonderd natuurlijk van de fok-
dieren, omdat deze dieren scherpe concurrenten zijn
van den mensch op het gebied van de voedingsmidde
len. Zelfs al taoest de bevolking in de toekomst ook
het genot yan alle varkensvleesch derven, dan nojj
achtte hij dezen maatregel beslist noodig Veie voe-
derartikelen, die thans nog de varkens worden
gegeven, behooren voor de menschelijke voeding be
waard te bljjven. In ds eerste plaats b.v. koolrapen.
Duitschlands bevolking heeft thans per jaar 270 mil
lioen centenaars noodig En nu is uit de jongste tel
ling van den voorraaa gebleken dat er 80 millioen
centenaars te weinig zijn. En dit tekort dient door
liet gebruik van koolrapen te worden aangevuld. Zoo
13 *J k®* gebruik van gerst en gort
Algemeen meende men. dat de moeilijkheden in de
volksvoeding nog niet in de eerste zes jaren na hqt
sluiten ran den vrede zouden opgelost zijn.
len slotte werd nog gewezen op den rijken buit
voedingsnuddrien in Roemenië. Maar van andere
zijde werxT er ook de aandacht op gevestigd, dat
Liuitschland dien buit met al zijn bondgenooteu had te
deeien zoodat men dienaangaande zyn verwachtingen
met al te hoog moest stellen
HESSENTIN0EN VAS DEN 6H00THERT00 VAN
D« Berlijnache correspondent van de bladen
