jijBSwa«asrjjus-s-t
De uitslag van de verkiezing in
District Helder.
f
;i
3.a
ga
IJ
Uit de Rijksdag.
P. J. OUD.
Tweede Kamer.
Eerste Kamer.
Predikbeurten.
Staatsloterij.
P. J. OUD en C. THOMASSEN.
Vacature: Mr. Th. H. DE MEESTER.
f
iece verzoeken, het besluit van de stemgerechtigde in
gelanden, genomen op 9 Mei J.l. tot verwerping van
dat plan, voor ongeldig te verklaren. Zij meenen, dat
door de onduidelijkheid van het convocatiebiljet
er stondPlan graëtog vaarten velen in don waan
verkeerden, dat op ae vergadering van 9 Mei nog
geen definitieve beslissing zou worden genomen, waar
om velen van die vergadering wegbleven en het plan
met meerderheid van eenlge Stemmen kon worden ver
worpen. il I
--WIERINOEN.
Voor den landstorm Jaarklasse 1901 zyn alhier in
geschreven de volgende heeren:
J C Kooij, te Dam, D. Blaauboer te Hollebolg.
Alb' Cz Duijnker te Westerland, D. Jbz. Doves, te
Westerland, Jan Baijs Pz., te Hoelem, P Lean, t®
Elft, Jan Tijsen te den Oever, Arie de Wit te Boter
hoek. Jacob Jz. Tijsen, te den Oever N Jb. Scheltus
te Westerland, D Minnes te Hipp., N. J. Metselaar
te den Oever, S G Kuut te Stroe, S. S. ten Bokkal
te Zandburen, Jacob Bakker Jbz., te Gesb W Jz.
Hermans, te den Oever, Non Hesjblok, te Oosterland
En voor den landstorm, jaarklasse 1905 de heeren:
Jacob Sz Tijsen, te Westerland, Jan S Scheltus, te
Poclweg, 'C P Rotgans, te Westerland, C. C. Kooij, te
Westerland,' G P Omis, te Poelweg, P. Verfaille te
Ha uk cs, A Poel'Nz, te Oosterklief, Jb. Bakker Jz.
to den Oever, N. Bakker Jz te Westerland, G. J.
Klein te Noordburen, J. M Leendertz, te Hipp., Jb.
D Lont, te Belt, N A. Poel te Noordburen en Jb.
SZomerdijk te den Oever
'Al deze landstormplichtigen zijn opgeroepen om bj>
Maandag 4 Juni a.s. te Scnagen voor ae müitiekeuring
te verschijnen.
WIERINOEN.
Op de heden gehouden lammerenmarkt waren aan
gevoerd slechts 50 lammeren 1 koe en 1 geit.
De prijzen der lammeren varieerden van f 12 tot
f 17 50 per stuk, terwijl de kalfkoe (heristkalver) werd
verkocht voor f 360 en voor de geit tevergeefsch f 5
werd geboden. Handel stug Nu een paar heerlijke
buien regenwater, bij warm weer, 't gras hard doet
groeien, noopt men de volgende week op grooten aan
voer en veel kooplust
AFSNIJDING VAN GAS.
NAARDEN, 14 Mei. Honderd en vijftig ingezetenen
alhier hebben een mededeeling ontvangen van B. en
W, naar aanleiding der overschrijding van 't licht
en krachtverbruik. Bij niet nakoming van de bepa
lingen zo uafsnijdlng van het dra dennet volgen.
DE SCHEEPVAART.
Het stoomschip Noordsm, van de Holland-Amerika-
iijn, is gistervoormiddag te llVi uur van de Wilhel-
minakade alhier naar New-York vertrokken met on
geveer 1500 paksagiers. Behalve een groot aantal
Amerikanen, bevinden zich onder de passagiers ook
verschillende Nederlanders, die naar Nfld. Oost-Indië
vertrekken.
Den Haag, 15 Mei.
De geruchten, dat het Lagerhuis misschien reeds
morgen, Woensdag, op groot-recéa zou gaan; d.wz.
zou uiteengaan om vermoedelijk niet terug te keeren:
ze zijn onjuist gebleken. Den 22en dezer komt eerst
de huishoudelijke raming aan de orde Mem weet;
dat is het „klokje van gehoorzaamheid i.c het is
gezegd: de doodsklok voor de in 1913 gekozen Tweede
Kamer.
Het 'wetsontwerp Pensioenregeling voor de weduwen
en weezen van vóór 1 Januari 1906 overleden gepen-
sionneerdo of op wachtgeld gestelde onderwijzers is
na kort debat goedgekeurd. Ook deze zeer-ouae, lang
op do Parlements-golvcn .gezwommen" hebbende kwes
tie is dus eindelijk van ae baan.
En morgen, Woensdag, vóór de pauze cal eerst wor
den gestemd over het vooretel-Marchant tot verhooging
(met f 100) der rn i.nima-jaarwedden van de onderwif-
zers, Dr De Visser wilde nog trachten te weten Ie
komen, of het geheole Kabinet werkelijk In deze de
de opvatting van minister Gort v. d Linden deelt
(nameljjk dat de Staatskas de uitgaaf van ruim drie
millioen niet kan dragen) deelt. De heer Ketelaar zag
weinig nut of heil ut dat dagje uitsteL maar ten
slotte gaf men den afgevaardigde voor Katwijk z'n
zin. Misschien blijkt mr Treub een anderen, meer
optimistischen kijk oq de zaak te hebbent,^.
Ook het gerucht, dat het ontwerp Verband tusschen
de Invaliditeitswet en de Ouderdomswet, (waarvan de
Algemeene Beschouwingen tegelijkmet die over de
wijziging van eemige artikelen der Ra den wet en dat
tot het toestaan der gelden tot voorbereiding van de
invoering der Verzekeringswetten werden gevoerd)
van den agenda zou Worden verwijderd, Is üdel ge
bleken, Men weet 't geldt hier een compomis, door
Links aangeboden. De Linkerzijde wil (gelijk mr Lim
burg nog eens aanstipte, wat voor hem mr, Patijn
had gedaan) om het Staatspensioen te redden, zich
stellen op den bodem der wet-Talma op de Invalidi
teitsverzekering
Maar... van Talma's Ra den wet wil Links niet weten.
En van soc,-democratische zijde slechts onder be
ding, dat do Ouderdomswet als novelle op de 'Invali-
diteuts-wet zal worden aanvaard. En bovendien mr
Sannes onderstreept 't ook namens zijne soc-.democra
tische partijgenooten mits men aanneemt, dat de
Ouderdomswet moet worden verbeterd, niet de Ouder-
domsverzekering. Anders zegt deze afgevaardigde
gaat zij met de f 2 Ouderdoms-pensioen hoofdscho
tel worden. De heer Sannes belichaamde zijne bezwaren
in eenc motie, waarbij de Kamer als haar oordeel uit
spreekt, dat „de Ouderdomsverzekering uit da Invali
diteitswet moet worden verwijderd".
Uit de Linksche gelederen werd het Verband-ont-
werp bestreden door den vrij-liberalen beer Drion, dit-
ervoor terugdeinst om instemming te betuigen met dt
invoering der wetten-Talma, wat z.i het stentmen voor
't wetsontwerp beduidt. Ook' betwist de heer Drion,
dat juist is wat mr. Patijn had beweerd, nL dat
het goedkeuren van dit ontwerp voor de Eerste Ka
mer pen reden zou ziju om terug te deinzen voor dt
verwerping van bet Staatspensioen.
Overigens komt de scherpe oppositie tegen het In
eenschakeling-ontwerp van Rechts „Non tali auxilio".
is do wapenkreet aer as tegen-stemmers. De heer
Snoeck Henkemans, de Chr.-historische afgevaardigde
voor Apeldoorn, riep zelfs uit, dat z.i in de Recnt-
sche gelederen niemand wordt gevonden, bereid om
voor te stemmen. En hij hield vol, dat de Raden-
wet wel degelijk plaats, laat voor zelfstandig beheer
door de arbeiders. Ook de Katholieke mr Kooien
onderstreepte, hoe dit compromis voor Rechts onaan
nemelijk is.
De heer Rutgers zette daarna nog eens stevig de
Rechtsclie puntjes op de I's Ook als compromis
aldus de anti-revol. afgevaardigde voor Hilversum
is dit accoord onaannemelijk. Rechts in de Senaat
zou de Ouderdomswet moeten „slikken". En daar
tegenover zou voor Rechts niet staan. Noch
de invoering der Radenwet noch die der Invaliditeits
wet. Want de hb Patijn en Limburg zullen tegen de
kredieten, voor de voorbereiding der invoering daar
van, stommen.
dus de leuze: „Non tali atudlio!"
Zulke hulp heb ik niet noodig
fc„TOrtTwerplnaodo<,r den Senaat is «xn sprak.
Baron De Vos van Steenwijk acht dit <-7m
Kabmet „uitent gevoelig voor do soc -d< mocrate?^]^
het volk in zijn gohool het A.K. werkelijk wemscht:
de .Chr -historische senator gelooft er niets van rfe
tegenwoordig stolsel leidt naar organisch kiesrecht m
daarom aanvaardt de heer De Vos 't Van stemplich
en Vrouwenkiesrecht is hij een fel tegenstander De
ontbinding der Tweede Kamer acht mr De Vos (met
den Rond van State) in strijd met de Grondwte Ent
na gelijkstelling ook voor Hooger en Middelbaar On
derwijs kan er van pacificatie sprake zijn.
De anti-revol prol Bavinck is ook geen vurig be
wonderaar van alles in de ontwerpen, maar doet toch
een gansch ander geluid hooren dan mr Do Vos
van Steenwijk Het A. K. zal z.i den toestand niet
beter en niet erger maken „De geschiedenis ghat in
zigzag-beweging Zoo zal blijken dat het A. K. een
phase, een overgang is tot andere toestanden Meer en
anders niet Wat vrouwenkiesrecht betreft, de H.
Schrift (die de vrouw op eene hooge plaats zet) ver
biedt dat niet De vraag naar V.-K., is zegt „prof.
Bavinck „een niet te weerhouden stroom En
hij acht medewerking van de vrouw op sociaal ge
bied van groote waarde A. K. voor de vrouw wfl
dr Bavinck niet aanstonds vragen. Wel keert hij ach
van de redeneering, die de vrouw In de toekomst wil
uitsluiten van het stemrecht omdat zij vrouw is
De Katholieke mr Reekers vroeg van de Regee
ring waarboigen, dat zij op loyale wijze zal mee
werken in den geest der overeenkomst, om de komende
verkiezingen bij enkele candideering te doen passee-
ren pe anti-revolutionaire h.b. v. d Berg en Franssen
hebben ook bezwaren, maar aan tegenstemmen danken
zij niet
Morgen, Woensdagochtend, zet de heer Henri Polak
ziin verdediging van de ontwerpen voort
Mr. ANTONIO.
Zondag 20 Mei 1917.
NED. HERV. GEMEENTE te:
Oudesluis, voorm. 10 uur, Ds. Groeneveld.
Valkkoog, voorm. 10 uur, Ds. Tinholt
Winkel, nam. 7 uur, Da Kars.
Wieringerwaard, voorm. 10.30 uur» L. J. van Hoek,
Theol. Cand.
Petten, voorm. 10 uur, Ds. Barnouw.
St Maartensbrug, nam 2 uur, Ds. Barnouw.
Julianadorp, voorm. 10.30 uur, Da Van Grietbuljsen.
Huisduinen, nam,. 7 uur, Da Van Griethuijsen.
Anna Paulowna, voorm. 10 uur, Ds. Poort
Heerhugowaard, voorm. 9.30 uur, Ds .Broekema.
Oude Niedorp, voorm. 9.30 uur, Da Broekema.
Harenkarspel, geen dienst
Bnrsingerhora, voorm. 10 uur, Da Van Loon.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE te:
Barsingerhorn, voorm. 10 uur, Da. Van der Veen.
Nieuwe Niedorp, voorm. 10 uur, Ds. Haara
Burgervlotbrug, voorm. 9.45 uur, Da Huizinga.
Hippolytushoef, voorm. 10.30 uur, Da Leendertz.
EVANGELISATIE te:
Schagen, nam. 7 uur, Da Boeket
Breezand, voorm. 10.15 uur, da Eerw, heeff R. G,
Barends van Alkmaar.
Trekking van Dinsdag 15 Mei.
5e Klasse 2e Lijst.
Nos. 676 en 19007 elk f 1000
Noa. 2501 3921 11006 en 20905 elk f 400
Nos. 8231 en 17164 elk f 200
Nos. 365 2792 12037 13051 15817 16158 17915 en
18089 elk f 100.
Prijzen van f 70.
20 190 210 226 400 402 403
409 514 931 936 1256 1327 1488
1523 1760 1883 1947 1949 2085 2344
2345 2357 2396 2460 2518 2607 2655
2734 2863 2908 3056 3209 3211 3284
8432 3585 3609 3618 3670 3870 3910
4075 4256 4404 4427 4508 4820 4992
5028 5107 5311 5412 5686 5888 5955
6118 6232 6328 6679 6694 6737 6837
6841 6965 7011 7376 7558 7750 8007
8035 8067 8477 8881 8957 6995 9013
9018 9105 9226 9284 9341 9398 9645
9747 9780 9876 9914
10180 10217 10300 10401 10528 10916 10952
11011 11279 11353 11387 11495 -517 -547
11602 11653 11690 11709 11831 11915 -974
12111 12374 12495 12526 12580 12584 12614
12664 12773 12792 12838 13069 13632 13878
13968 14038 14192 14220 14241 14360 14520
14596 14687 14715 15294 15379 15407 15490
15585 15647 15740 15845 15878 16081 16209
16311 16364 16592 16815 16889 16965 17020
17141 17295 17316 17355 17424 17444 17617
17639 17680 17713 17842 17892 17938 18050
18413 18481 18557 18663 18931 19091 19159
19583 19594 19601 19644 19733 19825 20194
20328 20523 20570 20866 20880 20907 20985
Eerst werden door Rónoke, conservatief, en Schei-
demann, soa-dem., de oorlogsinterpellaties toege
licht De eerste beweerde dat Duitschland machts
uitbreiding noodig had, ter waarborging van onze
verdedigingstoerusting en versterking van onze
volksgkracht Een afzien van schadeloosstelling be-
teekent dat wij den last der mi 111 arden tientallen
jaren lang zullen moeten dragen. Zulk een afzien
zou onzen vijanden een vrijbrief geven om den oor
log te verlengen zonder iets te wagen, want zij zou
den weten dat wij niets van hen verlangen. De wei
gering van den Rijksdag om van zulke eiachen af te
zien z»u een bewijs zijn van de kracht en den ster
ken wil om een krachtigen vrede ter verzekeren van
de Duitsche toekomst te bereiken. Het volk verlangt
een duidelijk antwoord. Stormachtige toejuichin
gen rechts, sissen links,
Scheidemann zeide:
Wij zijn overtuigd, dat de centrale mogendheden
in het afweren van de vernietigingshedoelingen rul
len standhouden, maar ook, dat de wenschen van
de Fransche, Engelsche en Duitsche annexionisten
onuitvoerbaar zijn. Zoo denken de socialisten, en
millioenen met ons. De veroveringspolitici roepen
om machtsuitbreiding, gebiedsuitbreiding, geld,
grondstoffen. Dat kan alleen een „nationaal georga
niseerde rooverbende" willen. Storm van veront
waardiging rechts.
Het betrekken van den Keizer in deze agitatie
heeft tengevolge dat de Keizer voor den al-Duit-
schen waanzin en het uitbreken van den oorlog in
het buitenland aansprakelijk wordt gesteld en on
ophoudelijk beschimpt wordt Een spoedige vrede
door overleg is een geluk .voor Europa.
Indien Frankrijk en Engeland van annexaties
zouden afzien, Duitschland daaraan echter vasthou
den, „dan hebt ge revolutie in het land". Storm
van verontwaardiging, aanhoudend Pfui-geroep; ge
roep: Weg van de tribune.
De president roept den spreker tot de orde. Le
vendige toejuichingen.
Scheidemann: Nu, zoover ia het nog niet De vij
anden zien immers niet van annexaties af. Einde
lijk moet een voor alle zijden rechtvaardige vrede
worden gesloten.
Ik ben vast overtuigd ,dat geen vrede gesloten kan
worden, zander dat de grenspalen worden verplaatst
Maar dat moet met wederzljdsch goedvinden ge
schieden. Leve de Vrede, Léve het Vrije .Europa".
De Rijkskanselier antwoordde hierop:
„De zooeven toegelichte interpellaties verlangen
van mij een programverklaring in de quaestlo van
onze oorlogsbedoelingen. „Het afleggen van zulk een
verklaring in het tegenwoordige oogenblik zou de
belangen van het land niet dienen" zeer juistl
daarom moet ik haar weigeren.
Spr, wijst er op, hoe hem van alle zijden la ge
drongen om 4e oorlogsdoeleinden zelfs in bijzon
derheden mee te doelen. Dat zal echten niet gebeu
ren.
w Tar8ch11 OTe<r den vrede bestaat
ft feprfggöwrtem, noemt apr. onwaar.
veel bet 'olk hartstochtelijk
belang stelt in het doel ven den txfflog en ia
de voorwaarden voor den vrede. Ikw9.
zoek om duidelijkheid, dat van rechte en
der tot mij ™>rdt gericht, maar tij hert
van het oorlogsdoel kanvoor ^>^ts het eeng
richtsnoer zijn een spoedig en tegelijk een geiua
kig einde v^ den oorlog" - leveen^ge toejuJcWm
gen -, meer mag ik niet zeggen, meer
doen. „Zooals thans de dingen stean, le«t
meene toestand mij terughouding op Mi du»MJ
ik die terughouding betrachten en ik bA mijI
geen aandrang, noch van de zijde van Scheideman
noch van den kant van Rösicke van mijn weg la
ten afvoeren. Daverende langdurige toejvuebin-
gen, handgeklap, geroep bij de Centrumpartij: „ho-
sicke is begonnen", luide vroolijkheid.
„Ik zal er mij niet van laten afbrengen door net
woord, dat Scheidemann meende op dit oogenDUK.
nu aan de Aisne en bij Atrecht het trommelvuur
weerklinkt, het volk te moeten toewerpen de mo
gelijkheid van een revolutie lulde, stormachtige
toejuichingen, handgeklap. Het Duitsche volk zal
met mij toonen dat het dit woord niet begrijpt
Applaus.
Maar ook niet door de poging van Rösicke om
het voor te stellen alsof Ik onder den invloed der
sociaal-democratie zou staan. Men verwijt mij, dal
ik onder den invloed sta van die partij. Ik sta ondei
den invloed van geen enkele partij, noch van links
noch van u.
Deze laatste woorden werden gesproken met nel
gezfoht naar rechts gewend» Geroep van rechts:
„Dat weten wij."
„Het doet me genoegen dit te kunnen constatee-
ren. Daverend gejuich en handgeklap.
En dan gaat spr. voort:
Sinds een maand woeden de vreeselijkste gevech
ten op het westelijk front Het geheele volk leefl
met al zijn gedachten, zijn zorgen en zijn gevoe
lens mede met zijn zonen daarginds, die met eer
doodsverachting en een vasthoudendheid zonder
weerga eiken dag opnieuw de aanvallen van de
Engelschen en de Franschen trotseeren. Applaus
Ook thans zie ik bij Engeland en Frankrijk nog
niets van een bereidwilligheid tot den vrede, nog
niets van een prijsgeven van hun overdreven doe1
dat op een verovering en op een vernietiging oj
economisch gebied gericht ia Levendige toejui
chingen.
Wie zijn de regeëringen geweest, die in den vo-
rigen winter vrij voor de wereld zijn getreden om
een einde te maken aan dezen krankzinnigen vol
kerenmoord? Zaten die in Londen en Parijs?
De laatste stemmen, die lk uit Londen vernam,
luidden immer in dezen geest: Het oorlogsdoel dat
wij twee Jaar geleden verkondigden blijft onveran
derd voortbestaan, Luid geroep: hoor! hoor!
Laat Scheidemann niet denken, dat ik deze stem
ming met een schoon gebaar zal beantwoorden.
Denkt Iemand dat hij bij de huidige constellatie van
onze westelijke vijanden door een programma van
afstand en verloochening deze vijanden tot den vre
de zal kunnen brengen? Luide instemming. En
daar komt het toch maar op aan, „moet ik dezen
onzen westelijken vijanden, ronduit een verzekering
geven die hun veroorlooft zonder eenig gevaar voor
de eigen verliezen den oorlog tot ln het oneindige
te doen voortduren?" Moet fk dezen vijanden zeg
gen: Laat het loopen zoo het wil, wij zullen onder
alle omstandigheden degenen zijn die afstand doen,
wij zullen u geen haar krenken, maar gij, die ons
het leven wilt ontnemen, gij zult zonder eenig ri
sico voort kunnen gaan om uw geluk te beproeven.
Heel goed. Moet ik het Duitsche Rijk naar alle
kanten eenzijdig aan een formule binden; teer
goed die ten slotte toch maar een gedeelte van
de gezamenlijke vredesvoorwaarden omvat; die een
zijdig de door onze zonen en broeden met hun bloed
veroverde resultaten prijs geeft en die alle andere
rekeningen onbetaald laat?
Neen, zulk een politiek wijs lk van de hand.
Daverend applaus.
Ik zal haar niet voeren. Het zou snoodo ondank
baarheid zijn tegenover de heldendaden van ons
volk op het slagveld en in het eigen land. Het zou
gelijk staan met het prijsgeven van de toekomst van
ons vaderland.
Of moet ik volgens de omgekeerde methode een
veroveringsprogramma vaststellen? Ook dat wijs
ik van de hand. Geroep van rechts: Dat verlan
gen wij immers niet. Rumoer, de bel luidt
Als het niet verlangd wordt blijkt daaruit dat wij
dezelfde meening toegedaan zijn. Ook het samen
stellen van een veroveringsprogramma wijs lk van
de handt Niet om veroveringen te maken onderna
men wij dezen oorlog, staan wi] thans in den strijd
tegenover de geheele wereld; maar alleen om ons
bestaan te verzekeren en de toekomst van ons volk
stevig te vestigen.
Spr. wendt zich daarna tot Rusland en wijst er
op, dat het nieuwe Rusiland blijkbaar geweldige
veroveringsplannen van de hand wijst Of het op
dezelfde wijze zijn bondgenooten zal trachten te
bewerken, kan ik niet overzien. Ongetwijfeld ls En
geland met behulp van de andere bondgenooten be
zig om met alle beschikbare middelen te trachten
Rusland ook verder voor den Engelschen oorlogs
wagen te spannen luid geroep: hoor! hoor!
en de Russische wenschen voor een spoedig herstel
van den wereldvrede te dwarsboomden.
Als Rusland echter zijn zonen voor een verder
bloedvergieten wenscht te vrijwaren, als het voor
het edgeil land van alle gewelddadige veroverings
plannen afziet, als het tot een duurzame verhou
ding ten opzichte van een vreedzame nabuurschap
met ons wil geraken, dan spreekt het immers van
zelf, dat wij, die dien wensch deelen, de duurzame
verhouding voor de toekomst niet te niet mogen
doen, dat wij de ontwikkeling er van niet door ei-
schen onmogelijk mogen maken stormachtig* w
vendige toestemming en handgeklap die iüet mi
de vrijheid en den wil van het volk in overeen
stemming zijn ta-brengen en de kiem zou Wen
voor nJeuwa vijandschap tusschen ons en het Rnü
sischo volk.
Ik twijfel er niet aan, dateenvoor belde partiien
bevredigende overeenkomst getroffen zou kunnen
worden die elke gedachte aan gewold bulten sluit,
die geen prikkal, geen ontstemming achterlaat --1
Luid applaus.
De militaire toestand noemt de Rijkskanselier
goed, de duikbootenactio succesvol En zooveel over
een te brengen ls, wordt er rekening gehoudon mei'
de belangen der neutralen. De toezegyi!lKen hen ge.
daan zijn geen IJdele beloften, dit geldt zoowel voor
Scandinavië als Nederland. Ook Spanje ontvangt
een woord van waardeering over het bewaren zijner
neutraliteit En de Rijkskanselier eindigt: Zoo gaat
de tijd voor ons.
Met vol verwachting kunnen w(j vertrouwen dat
wij dus een goed einde naderen.
Dan zal de tijd komen, dat wij over onze oorlog»,
bedoelingen, waaromtrent ik in volkomen overeen
stemming ben met de opperste legeraanvoering
Stormachtige toejuichingen. Geroep: Hoort: Hoort!
met de tegenstanders zullen kunnen onderhan
delen. Dan willen wij een vrede verwerven, die ons
vrijheid geeft in ongestoorde ontplooiing van onze
krachten weder op te touwen, wat de V0r_
woestte, opdat uit al hert bloed, al de offers, een
rijk en krachtig volk op sta, sterk onafhankelijk, on
bedreigd door zijn vijanden. Een bolwerk van vrede
en arbeid". Levendige herhaalde toejuichingen
Verschillende sprekers voerden daarna nog hert
woord, o.w. ook do soc,-dom. David, die de woorden
van Scheidemann wat moest verzachten. Deze dreig
de niet met een revolutie, hij wees alleen maar op
een geval, dat zich, hopen wij, soc.-dem., niert zal
voordoen, maar waarop de conservatieven met hun
politiek aansturen.
De strekking van de redevoering van den Rijk»
kanselier werd blijkbaar algemeen goedgekeurd.
Wal boven alles opvalt bij deze Kamerverkiezing
in het district Den Helder, is de zeer slechte op
komst der kiezers, de lauwe geest die thans bi] het
kiezerscorps heeft geheerscht. Was de opkomst ln
1913 7287 bij een kiezersaantal van 9031, thans kwa
men er maar 6385 aan ds bus bij een totaal aantal
kiezers van 9943. Een slechte opkomst dus.
Het tweede scherp naar voren tredende verschijn
sel is het groot aantal stemmen op den candidaat
Staalman. Was het aantal op hem uitgebrachte
stemmen in 1913 1220 stemmen, nu zag hij zijn aan
hang rijzen tot 1993. Tot lhliehting moet hierbij ver
meld worden dat in 1913 nóg een rechtsche candi
daat, Van Heggen-Spies hem beconcurreerde. Toch
blijft, gezien de zeer weinige actie die voor Staal
man ls gevoerd, bet hooge aantal stemmen verras
send. Het had niet veel gescheeld of de candidaat
der S.D.A.P. had met al net werken der partij, hst
loodje moeten leggen tegen Staalman.
Wat óók duidelijk spreekt is, dat het district Hel
der slechts weinig rooder ls geworden dan een
viertal jaren geleden, het atemmencljfer op Thomas-
een in 1913 uitgebracht was 2169 en thans 2128. En
de vrijzinnige candidaat Oud heeft den grootsten
♦ol aan de slechte opkomst moeten betalen. Had De
Meester er in 1913 2769 die hun stem op hem uit
brachten, de candidaat Oud moest met 2264 stem
men tevreden zijn. De gewone bekende, maar uiterst
gevaarlijke laksheid van ds vrijzinnige kiezers heeft
hier duidelijk gesproken en de vitjzmniütia hebben
het leelljk laten lig gen.
Over het algemeen is er zeer slap gestemd,
maar plaatsen als Wleringen, Anna Paulowna en
ZIJpe, maken toch al een beel slecht figuur. De be
sturen dor respectieve klesvereenlglngen mogen hier
wel hun uiterste best doen om a.s. Dinsdag den
laatst en man naar de bus te brengen.Gebeurt dAt
niet, dan ls het vrijzinnig district Helder onherroe
pelijk voor de vrijzinnigen verloren en wordt de
sociaal-democraat naar de Kamer afgevaardigd.
En dit kan en mag toch nooit de bedoeling der
vrijzinnigen zijn. De wijze waarop ons land zal wor
den geregeerd is toch nog wel van zooveel belang
dat een gang naar de stembus niet te veel moeite
is. Laat ons toch bedenken, dat een versterking van
het aantal sociaal-democraten in de Kamer ook een
versterking is van het element dat het Nederland-
sche volk scheldt en verdeelt Ook in deze propa-
gandadegen hoorden en lazen we het, hoe de soc.-
democraten den scherpen klassenstrijd prediken,
ons volk deelen ln arbeiders en anderen en tegen
elkaar opjagen. Is er nog geen oorlog en strijd ge
noeg in heel de wereld, moet de menschheid nof
meer verdeeld en uit elkaar gejaagd?! Wat mot
goeds kan er groeien uit zulke theorieën die aanstu
ren op strijd en nog eens strijd, op felle vijsnd-
schapl? Laat men toch bedenken dat in samenwer
ken de kracht van een volk ligt elkaar helpen en
aanvullen. Niet aansturen op het bereiken van de
belangen van één enkele klasse, maar arbeiden asm
den vooruitgang van het algemeen, dat rij
leuze.
Daarom, zit niet bij de pakken neer, schudt die
onverschilligheid nu eens af en getuigt van uw vrij
zinnig beginsel en stemt op den candidaat der vrij
zinnigen, den heer
UITSLAG der Stemming voor een Lid van de Tweede Kamer der Stalen-Generaal, ia bel
Hooldkiesdisfricl DEN HELDER, op Dinsdag 15 Mei 1917.
Helder I
II
III
IV
Texel
Vlieland
Tersohelling
Wieringen
Anna Paulowna I. Kleinesluis
II. Breezand
I. Sohagerbrug
II. St. Maartensbrug
III. Burgerbrug
IV. 't Zand
V. Oudesluis
C&llantsoog
Petten
Zjjpe
1
3
1747
1211
1800
214
1517
157"
772
700
872
818
288
160
191
176
118
186
72
Totaal
2
ja
ja a
o
2
"o
O
1193
946
1223
150
800
95
411
847
249
190
148
108
120
110
96
187
67
Q' c
ö-a
0:p
m
886
282
260
94
895
84
171
165
95
48
76
55
62
24
66
48
8
i 2
467
895
519
16
156
2
104
58
88
68
85
18
29
68
11
11
9
O
340
269
444
40
249
69
136
124
116
74
32
40
29
18
19
78
61
9943
6385
2264
1993
2128
Alzoo herstemming tussohen de Heeren: