1
Mraisitij- LuNinllii
toileizeepen
1. STUURMAN, Kapper-kiwsrker
en luxe DOOZEN ZEEP.
Een bedreiging der Duitsche macht.
DONDERDAG 20 SEPTEMBER 19'.?
60ste Jaar tune, No. 697."'.
PRACHTCOLLECTIE
Ingezonden Stukken.
Uitgevers: TRAPMAN Co.
De verkoop van Zaaizaad.
^rr°udissements Rechtbank
te Alkmaar.
-
SCHA5
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag
Donderdag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 nre wor-
den _ADVj^rENTIEN^n_het^erstuitkomend nummer geplaatst.
COURANT.
SCHAGEN. LAAN O 5. Inf. Telegh. No. 20
Prijs per 3 maanden f0.95; per post fl.10. Losse nummers 5 cei^f
ADVERTENTIÊN van 1 tot 5 regels f 0.55, iedere regel meer 10 cent
'Bewijsno. inbegrepen). Groote lett. worden naar plaatsr. berekend
In het vorige stukje, dat onder dit hoofd werd op
genomen, heb ik meaegedoeld, dat bij de levering van
zaaizaad de zak kosteloos moet worden bijgeleverd
voor den maximumpriis. Kort geleden is evenwel een
nieuwe Ministerieel© Beschikking verschenen, waarbij
is bepaald, dat de maximumprijs zal mogen worden
berekend exclusief zak, zoodat dus de zak bovendien
in rekent ng mag worden gebracht
Ter taadere inlichting kaïn nog dienen, dat degene,
die zaaizaad wil koopen, zich tot den burgemeester zij
ner woonplaats zal moeten wenden om een zaaizaadbon.
Hjj ontvangt van den burgemeester met den zaaizaad
bon teven* een formulier, waarop het vervoer bewijs
moet worden ingevuld door den burgemeester van dt-
gemeente. waar de verkooper woont
Hij moet den zaaizaadbon onderteek enen en daarna
met het vervoerbewijs toezenden aan den verkooper.
De verkooper gaat met het vervoerbewijs en den
fflaizaadbon naar den burgemeester zijner woonplaats,
met het verzoek het vervoerbewijs in te vullen en te
onderteekenen. Dein zaaizaadbon moet hij daarvoor
vertoonen.
Het vervoerbewijs moet door den vervoerder van
het zaaizaad worden medegenomen en onderweg op
aanvraag worden vertoond. De zaaizaadbou moet door
den verkooper worden toegezonden aan den secretaris
van de Landbouwmaatschappij, tot welker kring zijne
woonplaats behoort en die achter op den bon staat
vermeld.
De Rjykslandbouwleeraar voor Noordholland,
C. NOBEL,
behagen, 16 September 1917,
DE LANGE KIES WORTEL
Met de linkervuist gesloten,
Drukkend op. de linkerkaak.
Liep onlangs een boer te kreunen
Op de marktplaats, voor z'n zaak.
Maar aan handden was geen denken,
't Beestje, door hem aangevoerd,
Werd vergeten en verlaten.
O' wat is zoo'n pijn beroerd.
Kerel 1 laat je toch niet kwellen
Door zoo'n rotte kies' ga mee
Naar den Tandarts, laat ze trekken,
Zegt een kennis en alree
Volgt de boer, maar ja, de Tandarts
Kijkt den man eens op en neer,
Ziet z'n schouders en z'n vinstem,
Gaat, en zegt 'k kom daadlijk weer.
Zoekt z'n loopknecht in de kamer
En zegt, Jan ik heb een boer
Die een kies wil laten trekken,
Maar, dat is een forsche toer'
'k Sta hem niet, als ik ga trekken
Vrees ik, dat zyn .rechter klauw
Mij zal grijpen en bewerken.
Wee mijn korpus, wee m'n vrouw I
*k Heb een lange scherpe naald
Hieri gebruik me, 'k zal 't je zeggen,
Opgepast en niet gedraald.
Zet hem aanstonds op z'n zetel,
Je loopt argeloos ln 't rond
En bij 't voorbereidend werkje
Kruip ie stikum op dengrond.
Door de pijn bemerkt hij toch niet
Wat er achter hem geschiedt
En m^jn toebereidselen maken.
Dat h|j niets bemerkt of ziet
Stiltjes achter hem gezeten
Zit je met je naald gereed
En zoodra je raak moet steken,
Zal ik zorgen, dat je 't weet
Als mijn tang goed is bevest
Dat geen slippen mogelijk is,
Krijg je 'n teeken met m'n beeneo.
En dan loopt het vast niet mis.
't Moet precies gelijk gebeuren,
Ik azl trekken en jij steekt
Door de stoel heen in z'n achterst,
Rechts, zorg dat de naald niet breekt
Hoep daar gaat het, beiden zorgen,
Dat het werk precies gebeurt
En de gansche omtrek buldert
Of er iemand werd verscheurd.
Zegevierend houdt de Tandarts
't neuzenkiesjc fier omhoog.
Maar de lijder schreeuwt en buldert
Hartverscheurend, rauw en droog,.
Langgerekt aauwaauw I en tevens
Met ae linkerhand de kaak
En de rechterhand z'n achterst
Zwaar bewerkend, ja 't was raak,
Steeds maar In de ronde hinkend
««reeuwend, tot hij eind'lijk riep,
noorbaar onder al net gillen:
N.
Ohot: wat zat die wortel diep.
«wdorp, 18 5^ 1917
J. KUILMAN.
RfJwteldJm»tS.a Düöda* 18 September 1917.
van heden had xicb te verant-
genaanwl ^8t"! van oen rijwieL Sinjeur ss
,Johani*s Scheners telt 24 jaren «n is koet-
alsSmig laatstelijk te Arnhem
en°ÏL9^eu Augustus jl bevond hij zich te Hoorn
d(,,r daar handig ziin slag te slaan, door ten na
aldaar mn han&elaar cm reparateur Brandenburg
T i Wld [A liflDBn
T guijSf* Afkocht het aan zekeren D. Smit voo,
ouwe ls Be^Jaa«de erkent het feit 't Was een- heel
men Schepers was te voet naar Hooro
vï® daar werk te zoeken Hij hoopte bij t bou;
^erge^'ch^SniUS"lr'c^,*n^aa &r^>0'c' te kunnen vinden.
De o.v.L wee» er op dat bekl. al meer is veroor-
w eJJ ojschte 6 maanden gevangenisstraf,
or.»,i Sluis, verdediger, refereerde zich na eenige
°P lexkmgtn gun der rechtbank
LAAGZIJDE R 50
SCHAGEN.
Brandhout
Dan is Leendert Zwart uit Egmond a. Zee aan de
beurt Leen had hout gekapt en meegevoerd ten na-
deele van de eigenaresse mej. de weduwe Ruiter, geb.
Roskam van Egmond- Binnen.
Hij liep daarmede een e'sch op tot f 15 boete of
10 dagen hechtenis.
Nog meer lange vingen.
Klaas Schouten, timmerman te Zijpe (Sint Maartens
brug) heeft in Met en Juni j.L uit de portemonmaie
van etn dochter van slager Witlok, mede aldaar, een
keer of drie gele weg/Pnomen, tot een totaal van
f 13.56. Toen Klaas merkte dat 't vastliep, heeft hij
het bedrag vergoed. Maar de O.v.J. zag daarin thans
nog geen reden tot clementie en edschte tegen beklaag
de 3 maanden gevangenisstraf.
Mishandeling.
De vierde beklaagde was de 24-jarige Pieter Jonker
uit Alkmaar ,die op 15 Juni j.L aan den Kogerdijk
onder Bogen, nabij Koedijk, zijn oom C. Jonker, waar
mede hij eenig verschil had, heeft mishandeld.
Getuige Jan Bos had de slaande beweging, die Pie
ter maakte, gezien. Eisoh f 15 of 10 dagen hechtenis.
Beleedlglng.
Jannetje Molenaar, vrouw van D., Hoofd te Broek
op Langendijk, had, met als aanleiding een hondje,
een 'beetje ruzie gekregen met Trijntje de Jong, huis
vrouw van J. Bak, mede aldaar. Trijntje was 'daarbij
door Jantje ernstig beleedigd geworden en 't geval
letje eindigde met een eisch tegen Jannetje tot f 1
of 1 dag nechtenis.
Brandstof lennood.
Aldert Dekker en Leendert Blok, visschers te Eg-
mond, hadden in Juini j.L zich spoorbiels wederrech-
lijk toegeëigend, die hen te Egmond a. Zoo „in han
den vielen'
Leen wees nog op zijn talrijk huisgezin en op de
omstandigheid, dat hij zonder petroleum zit
Eisch tegen elk l 15 of
Geen bewijzen.
5 dagen hechtenis.
Gustave de Blok, arbeider te Texel, heeft op 17
Juni zich bezondigd aan mishandeling op den persoon
van Pieter de Vos, wat door Pieter van Donselaai*
uit Anna Paulowna werd gezien.
Daar 't bewijs niet voldoende geleverd werd geacht,
werd vrijspraak gerequireerd.
Met de zweep.
De Heldersche koetsier P. C. Rijkers had op 11 Juni
j.L ruzie met den gemeente-werkman Adriaan Antoon
Burger., die met zijn vuilniskar niet genoegruimte
liet op straat naar Rijkeris oordeeL
Rijls toonde zijn ergernis door zweepslagen, waarop
hij liurger onthaalde, met het gevolg dat thans tegen
Rijkes geëischt werd een week gevangenisstraf.
Dat mag niet
Adrianus Bouwens, sjouwerman te Hoorn, heeft al
daar op 20 Juni ruzie gehad met den heer Ooms, di
recteur der Westfriesehe gecondenseerde melkfabriek.
Die ruzie liep over loon dat nog aan Bouwens' broer
uitbetaald moest worden en dat de Directeur volgens
Adrianus ten onrechte inhield. Dit loon was echter
niet ingehouden maar er wals beslag op gelegd.
Toon tenslotte een drietal agenten van politie op
trad om aan het optreden van Bouwens een einde te
maken, ontzag Bouwens zich niet, den agent Swart
te sl ian.
ETsch deswege 14 dagen gevangenisstraf.
Het vervolg.
Weder is het A. Bouwens, uit Hoorn die terecht
moet staan. Nu omdat hij op dienzelfden Junidag
den heer Ooms heeft beleediga en gedreigd, in var
band 'met beklaagde's ontevredenheid inzake die loorn-
aeschiedenifl van zijn broeder.
Daarna een zaakje met gesloten deuren t-gen een
jongen van een jaar of 14, die nog onder de kinder
wetten „viel".
D*n hooTdsdmtei van deze zitting was wel de ge
schiedenis van de op 4 April J.L plaats .gehad heb-
biünde aanvaring tusschen de veerboot „Friesland op
don dienst Enkhuizen en Stavoren en het zeilschip
„Uival" metende 140 ton. van schipper Dijkstra uit
^(levoiu'van die aanvaring was, dat de Rival spoedig
zonk De bemanning kan gelukkig zich nog juist tijdig
van het aangevaren tamelijk snel zinkende en zwaar
beladen schip „Rival" begeven op de Friesland.
Tusschen het krabbegat en den vuurtoren „De Ven
verdween de Rival met een groot gat aan het achter-
^t^ii%emfeie^nVTOii de bemanning van de stoom-
boot Friesland" had zich heden als beklaagden te
verantwoorden. Zij waren: Egbert Goos, kapitein bij den
veerdienst Enkbuizen—Stavoren, geboren en wonende
te^Enkhuizen, Rinze Albertsma, 36 jaar stuurman.
geboren en wonende te Stavoren, Gosje Wijngaarden^
TJ iaar thans werkman, geboren te Hindeloopen. wo
nende te Stavoren en Martin Mulder, matroos en thans
Sair* geb^en en wonende te Stavoren, in garrn-
^Xii^wa^lef 'laste gelegd, dat zij door schuld levens
gevaar liadden doen ontstaan voor de bemanning van
gezonken Rival,' terwijl de uitkijk met met de
SJS activiteit was waargenomep geworden door de
h^Nq11 verboer'1 van eeiT red» getuigen a charge en
a decharge, benevens eenige «fckujulira, kreeg de
hJr Officier bij het aanbreken van de schemering
JhSTu* het nemen van zijn requisitoir.
"7FG achtte de schuld ten opzichte van alle vier
biiaa^ ïwe^i. De kapitein Ut niet aUemnaar
nexiadgu»» voldoende opgelet ert dit-
«Sk-ÏÏM voldoende gekelen of de b<v
S weTnauwkeurig haar pücht deed t<n opzichte
„itkiik een op een zoo druk bevaren,
Cecfd» Enkhuizen—Stavoren zoo belangriike fac-
o^ Ook ten opzichte van de andere dna bekl achtte
^«b*be$ja van schuld geleverd en eischte Z.E.G.
ten slotte tegen den lsten beklaagde f 100 of 20 dagen
hechtenis, tegen den 2den beklaagde f 50 of JO dagen
hechtenis, tegen den 3den beklaagde f 25 of 5 dagen
hechtenis en tegen den 4ea beklaagde f 15 of 10 da
gen hechtenis.
Een advocaat uit Leeuwarden trad op voor den S-
v'elen eisch ad f 110, ingesteld door don stuurman.
Daane ren het gezonken schip, terwijl Mr. Verdam uit
Alkmaar voor den derden en vierden beklaagde optrad
en in zijn pleidooi het bewijs van schuld voor geen
der vier beklaagden geleverd achtte en voor allen tot
vrijspraak concludeerde, waarna nog re- en dupliek
tusschen den Officier en Mr. Verdam volgde, waarna
's avonds de zitting werd gesloten
Uitspraken in deze laatste zaak heden over 14 da
gen; in de andere as. Dinsdag.
In een zeer lezenswaardig artikel fn de Saterday
Eveninf Post van 11 Augustus 1917 gèeft de gewezen
vice-consul van de Vereenigde Staten te Plauen in
Saksen, mr. A. Curtis Roth, zijn indrukken weer tij
dens zijn verlof in Duitschlana opgedaan. De schrij
ver verdeelt zijn artikel in de volgende onderdeelen
1. De toestanden de rwelgesteldem
2. De beklagenswaardige omstandigheden waarin het
volk verkeert.
3. De algemeene verslechtering van den toestand.
4. Wat ar zoude gebeuren als net volk zich uitsprak.
En ten slotte:
De kracht van het woord gaat boven de stem van
het wapengeweld.
In het kort komt zijn betoog hierop neer;.
Duitschland gaat langzaam maar zeker zijn ontbin
ding tegemoet; van de eans zoo bewonderenswaardige
organisatie zijn slechts deze twee bestanddeel en over
gebleven: het leger en de marine. De stroom van
ren ondervoede, uitgehongerde volksmassa wast bij den
dag én het wachten is slechts op een krachtigen lei
der, om het allesomvattend en pijnlijke protest tegen
verder noodeloos bloedvergieten onweerstaanbaar te ma
ken. Liebknecht was te onvoorzichtig en Scheidemann
bleek te slap om dit gebeuren tot stand te brengen.
Revolutionaire denkbeelden vinden gemeenlijk een gre
tig onthaal by de vrouwen van de soldaten, die zelf
aan het front staan De mannen zijn in den regel veel
omzichtiger, maar toch vernam de scl rijver stemmen
waaruit bleek, dat Duitsche werklieden zich uitdruk
kingen en meeningen veroorloofden, die z'n oogen open
den voor de merkwaardige veranderingen, die het oor
logslijden bad veroorzaakt in de rijen der aan strenge
tucht gewende arbeiders.
In ,aen beginnen beschouwde men den oorlog els
oen pretje, maar de slag aan de Marne bracht een
kentering In de gevoelens, waarmede men in den krijg
getrokken was. Nog was het vertrouwen in een over
winning ongeschokt, maar hert enthousiasme van eertijds
verminderde zienderoogen bij het stijgen der oorlogs
kosten. Uit de hospitalen klonken als een aanklaent
tegen dat menschonteerend bedrijf kreten der ster
vende en gewonde soldaten en de dood eischte andelr
alle rangen en standen zijn slachtoffers met onver
biddelijke wreedheid.
Voedsel was er evenwel nog in overvloed en liet
leven aan het front ging zijn gewonen gang./
Maa rto«n het bleek, dat ae verwachtingen, ©en
beslissing in Rusland, Servië en voor Verdun te be
vechten, ij del waren, veranderde de stemming. De Ita
lianen verloochenden hun vroegere bondgenooten, er
kwam hongersnood en de verlicslijsten werden hoe
langer hoe grooter. Vrouwen moesten het werk over
nemen dat vroeger door mannen gedaan was em waren
genoodzaakt arbeid te verrichten, die haar' krachten
verre te -boven ging. Een atmosfeer van stil verzet
kwam over het land en reeds lang voordat de generale
staf de mislukking bij Verdun ruiterlijk erkende, woedde
en gistte het in de harten van duizenden Duitschers
Wat het uitbarsten van een revolutie nog 'Slechts te
genhoudt, zijn de Duitsche organisatie en de trouw
van het leger aan zijn officieren. De klassen, die vroe
ger een hechte eenheid vormden, maakten zich moer
en meer van elkaar los; het volk ziet nu eindelijk
in, dat zijn belangen niet langer hand Ln hand gaan
met die van het jonkerdom, de bureaucraten, groote
fabrikanten en vertegenwoordigers van het kapitaal.
De schrijver las sinds zijD terugkomst In de Ver-
eenigde Staten oen menigte berichten, die het deden
voorkomen, of de lasten van den oorlog over ieder
gelijkelijk werden verdeeld. Maar dit is slechts schijn;
deze berichten houden alleen rekening met theorie
en geenszins met de practijk. De zware oorlogsdruk
prikkelt de loonarbeiders tot voortdurend verzet. De
welgestelde kan zich nog zeer wel redden, de arme
gaat onloochenbaar te gronde en kam nauwelijks het
hoog-noodige verkrijgen. De kindersterfte is 'ontzet
tend; de moeders zwoegen in fabrieken, de vaders val
len op de slagvelden De naakte waarheid is, dat de
toesta lid der loonarbeiders bitter weinig verschilt van
die der lijfeigenen in de middeleeuwen Gevolg hiervan
is, dat de socialistische gevoelens met den dag ster
ker worden; een soldaat die van het front terugkeerde,
voer op de meest heftige wijze uit tegen de officieren
en haa daarbij in het bijzonder het oog op de piep
jonge, aristocratische luitenants. Sympathie tusscneiii
meerderen en soldaten bestond niet, en hij achtte de
overdreven nauwgezetheid der militaire kaste een van
de grootste rampen van het leger.
„Dichtung und Wahrheit" valt hier moeilijk uit
een te houden, maar dit is duidelijk, dat de kloof
tusschen officieren en soldaten zich dagelijks verwijdt
De ontevredenheid in het binnenland werkt verderfelijk
op de stemming aan het front; de soldaat, die zijn le
ven geeft voor jhet heil van het jsaderland, woot dat
daarginds vrouw en kinderen den hongerdood nabij
zijn; hij verliest Jiet élan, dat de strijd voor keizer
en vaderland nu ©enmaal schijnt te eiscnen, hij verliest
het vertrouwen in de legerleiding, ja, hij verliest alle
gevoel van vaderlandsliefde Jn zijn ellende, waar schier
geen einde aan (te komen schijnt...
De Duitscher noemt deze loonarbeiders eenvoudig
„rebellen". Schrijver dezes zag dikwijls hoe vrouwen
uit het volk, noodgedwongen er op uit trokken om
voedsel en brandstof te roovem; en de hardvochtige,
ruwe wijze waarop deze daden werden onderdrukt,
zullen alleen bereiken, dat nog grooter bitterheid, nog
dieper haat in de harten van deze stumperds zal wor
den gezaaid. Men hoort menigmaal bedreigingen jegens
den keizer uiten, wanneer ae vrouwen zich in de
armenwijken verdringen om te trachten de meest nood
zakelijke levensbehoeften machtig te worden. En is
dit een wonder, nu deze vrouwen zwoegen als sla
ven in fabrieken en mijinen en ten. prooi zijn aan
een largzamen maar niet te ontwijken hongerdood?
In Saksen is neg een factor, die deze algemeen»
ontevredenheid verhoogt. Saksen is n.1, het middel
punt'der Duitsche sociaal-democraten Het .hoofdmid
del van zijn bestaan is de afzet van zijn fabrieken
Stukgoederen, kantwerk, aardewerk, leder, staal en
ijzer zijn de hoofdproducten. Saksen telt dus een poot
aantal loonarbeiders en leeft van zijn uitvoer. Daar
men in Saksen maar weinig voor eigen gebruik pro
duceert, voelt men daar het gebrek aan voedsel dub
bel sterk en wordt er het meeste van den oorlog go-
leden
Duizenden arbeiders rijn op straat gezet fabrieken
bij massa's gesloten. De Pruisen en "Beieren, die den
toon in den Duitschm Band aangeven, hebben de
Saksers in een hoek geduwd en het gevolg daarvan
is geweest een opleving van het Saksische nationali
teitsgevoel, in plaats van een gevoel van algemeen
Duitsche saamhoorigheid.
Tengevolge der socialistische stroomingen ïn, de Sak
sische regimenten, worden deze voor het gevaarlijkste
werk gebruikt; zoodoende voelt de Sakser, dat. hij
onbarmhartig ta noodelocs wordt opgeofferd cm dit
maakt hem natuurlijk ontevreden en opstandig. De Sak
sische verliezen zijn ontzettend geweest; het regiment
uit Plauen werd reeds zeven maal vtotaal vernietigd
en van de officieren, die de schrijver van, dit artikel
eertijds kende, kwam geen enkele terug.
In geheel Duitschland waart een geest van verzet
De loonarbeiders hebben de kelk oer oorlogsweeën
tot den bodem geledigd. Geen woord van vaderlandsliefde
of geestdrift komt over de lippen van het Duitsche
volk; men hoort slechts opzweependo en bittere taaL Een
vonk in het buskruit, en het systeem barst uiteen,
dat de arbeidersbevolking zooveel naamloos leed be
rokkend heeft
Vele waren de oorzaken, die hebben geleid tot de
ontbinding der Duitsche organisatie. De oorlog heeft
't evenwidit verstoord, dat in vredestijd de verschillende
klassen bijeenhield. De onafhankelijkheid waarin de
Duitsche werkman zich destijds verheugde, Is tot een
minimum terug gebracht De kosten om zich het
hoogst noodige te verschaffen, stegen boven zijn bereik.
Alle gemakken, die den mensch aansporen zijn beste
krachten in te spannen, zijn hem ontnomen. Belas
tingen drukken nem meer en meer; zijn huiselijk
leven wordt verwoest, zün vrouw en kinderen zijn tot
slavenarbeid gedoemd. De arbeiders zien deze vér-
schrikkingen in al hun omvang, het maakt hen weer
spannig en vervult de gemoederen met vrees en ont
zetting,
Aan den anderen kant heeft de oorlog den econo-
mischen toestand der agrariërs en groote kooplieden
zeer versterkt De oorlog heeft al de reactionaire ele
menten zoo vast in den zadel gezet, dat zij' zich niet
langer schijnen te bekommeren om de uooden van
het volk. De staal- en textiel-industrie heeft zich ont
zaggelijk uitgebreid. Dit economische verschijnsel heeft
niet nagelaten een scherpe kloof te brengen in de
Duitsche organisatie. Het rechtvaardigt ten volle de
onderscheiding door President Wilson gemaakt tus
schen de Duitsche Regeering en het Duitsche volk.
Niet langer gaan deze belangen hand in hand Ook
het Duitsdie volk wordt zien van dit onderscheid
bewust. De Duitsche socialisten hebben dit reeds lang
zien aankomen; sinds anderhalf jaar trachten zij de
regeering te bewegen een aannemelijken vrede tot
stand te brengen, maar hun pogen js tegengehouden
door de bewering dat een overwinning der gealli
eerden de economische vernietiging van Duitschland
ten gevolge zal hebben. De socialisten hebben het
gevoel', /ich te bevinden tusschen de Scilla en do
Chariybdk Zij vreezen en haten hun regeering, maar
rijn nog banger voor den vijand en van haar kant
laat de regeering geen gel» geilheid ongebruikt, hen de
verschrikkingen aan te toornen van oen overwinning
der Entente.
De socialisten hebben als het ware een domper
gezet op den revolutionnairen volksgeest jjn zich ertoe
bepaalaer bij de regeering op aan te dringen, de
vredesvoorwaarden duidelijk te stellen. Moer uan om
jaar geleden stolde Scheidemann zijn bekende nota
op, waarin hij den rijkskanselier Van Bethmaian
Hollweg trachtte te binden aan een program, dat
tot grondslag had: „Geen annexaties, geen schadever
goedingen." Von Bethmann Hollweg had hier evenwel
geen zin in en de Duitsche reactionairen namen de, teu
gels in handen. Zij probeerden toen met grooten spoed
net pan-Germaansche program ten uitvoer te brengen
maar het volk gaf daaraan «venwel geen gehoor.
Onlangs heeft Erzberger t— gerugsteund door de
meerderheid in den Rijksdag getracht de regoering
tot een vrede te brengen, gegrond op ,geen annexa
ties, geen schadeloosstelling," maar dit streven eiin-
digdic met het ontslag van Von Bethmann, Hollweg.
\Vat ook de gedragslijn van zijn opvolger mag zijn,
dit staat vast, dat de houding van den Rijksdag de
meening van het Duitsche volk wéergeeft
De slechte toestand ddr verbindingswegen, de spoor
lijnen en van het rollend materiaal is ook een groot
nadeel voor de Duitschers. De treinenloop is in de
war, ^troepen kunnen niet altijd meer tijdig worden
vervoerd, kortom, alles wijst op een algemeene ver
slechtering.
Bovendien dreigde een groote moeilijkheid voor het
vervangen der machines in de groote metaal fabrieken
Vroeger kwamen d,eze uit Engeland en Amerika, maar
nu moet men ze in Duitschland zelf maken. Het ge
volg is, dat veie fabrieken hebben moeten staken, of
hun product moeten omzetten in het vervaardigen
van granaten.
Toch, niettegenstaande den enormen achteruitgang tn
Duitschland, bestaat er weinig of geen 'kans op een
doorbraak op het oost- of westfront, en evenmin be
hoeft Duitschland bang te zijn voor het verlies van
de Noordzeekust Duitsche officieren vertelden den
schrijver van het artikel, dat zelfs het Duitsche leger
niet bij machte zou zijn een zoo stevig front als het
Duitsche te doorbreken...
Er is maar één mogelijkheid, dat Duitschland ten
ondef zal worden gebracht en dat Is: door binnao-
landsche onlusten, liet eenige zwakke militaire punt
was hot front op den Balkan, maar dit wordt duchtig
versterkt onder leiding van Duitsche gn Oostunrijksche
ingenieurs. Slechts met één factor heeft het leger
bestuur geen rekening gehouden en wel met den volks
wil. Het Duitsche volk is den oorlog raoeda In rijn
hart pst en woeL het en heit wachten is enkel op
een gelegenheid dit gisten in daden om "te zetten.
Ook ae Duitsche middenklasse, de ruggegraat der
Duitsche kracht, roert rioh meer eo meer; hoewel zij
