Uit vroeger dagen.
VOGELVRIJ
TWEEDE BLAD.
Zaterdag 9 November 1918.
61ste Jaargang No. 6308.
FEUILLETON.
t
tl oe Oude Niedorp man een dominee kwam,
10 'l van het Twaalfjarig' Bestand
ijouu luJl) toen ons vaderland zou uhrusten van oen
vter.igjarige vechtperiode; maar in stede van dat te
■inen begon nu t gevecht onderling, de ruzie over den
godsu.ens, hemons.ranten en ccmra-Remonjtrunten be-
.reuen eikaar overal en de kansels daverden van de
felle redevoeringen aan 't adres der tegenstanders Ook
Wesühriesjand deed natuurlijk mee. De Alkmaarsche
cjassu splitste zich in twee groepen, waarvan de een
onder aanvoering van den Alkmaarschen predicant Ve.
iiü. or a.s b i in n e irOcldssis (Hemonstranlsch) to Alk
maar vergaderde, terwijl de contra-Remonstranten dan
27e Aug. 1610 te behagen vergaderend zich voorgoed
ds b u i i e nJclaasis afscheidde. Beide groepen hielden
'ach voor de wettige classis .en dus koin het niet
jiders, of bo.singen waren onvermijdelijk,
In Mui J812 overleed de Oude Niedorpsche predj.
cant Albert Jacobs en moest dus eerstens een nieuwen
domino worden beroepen en tweedons tijdens do vaL
ca ure de dienst worden waargenomen door andere
broeders Beide bmch:cn hun moeilijkheden mee, want
Oude Niedorp was ook reeds verdeeld in twee pai}.
ujen; de tvu met burgemeester I>irck Aoriaensz BrouJ.
war en de Kerkerend aan 't hoofd was contro-Remotif
itrantach gezind, de ander, geleid door den Schout
der Xiedorper Kogge Heer Rijckert van Vollenhove en
da Schapenen, was Remonstrantsdh. De Nieuwe Nie.
dorpar dominee Abraham Dirczsz behoorde tot de
aars.a, de schoolmeester en „notarius publicus" Comn.
lis Janszoon Hogheboom, uit ons vorig artikel bekend,
tot da tweede.
Da contra__Remonitr«ntso hadden als vervanger van
dan overleden prediker op het oog Jacob Lauri», sJj.
komstlg uit Amsterdam en vroegen den Schout daarvoor
toestemming.
Heer Rijcicert zat met het geval wat Varlegen, maar
hij "werd uit den Dood gered door den Baljuw van
Kennemorland, die zijn collega kwam bezoeken, waarop
den Oude Niedorpers beleefd werd verzocht; „ze wi£
den eens wedercomen".
Zoo geschiedde en toen men ten tweeden male kwam,
was de Schout „beter beraden" en had hij een acte
ontworpen, waarin de onderteekenaars verklaarden„van
denselven Jacob wel te wesen geinformeert voor oen
vroom Loeraar, een vreetsaem persoon en daarmede sij
vertrouwden de ghemeijnte wel te wesen ghedient".
Werd dit stuk door de commissie geteekend dan was
de Schout bereid overleg te plegen met den magistraat
van Oude Niedorp,
De Heeren hadden echter geen lust hierop dadelijk
in te gaan, maar wenscjiten vooraf inzage van 't stuk,
wat toegestaan.
Ten derdenmale komende deelden de Oude Nie
dorpers mee, dat ze geen bezwaar tegen 't stuk ha<L
den, mahr 't onderteekenen. was tegen de gewoonte^
gaven voor dat sulex niet wel zoude passen overmits
papisten ende anderen dan mede een seggea daerin
zouden hebben."
Beide partijen bleven op haar stuk staan en dus
werd de zaak nie: beslist.
De Schout, zich blijkbaar niet sterk genoeg gevoelende,
droeg nu aan Mr. Cornelis op aan Venator raad te
vragen, of hij wellicht een ordonnantie der Staten
kende, die licht kon entsteken.
't Antwoord kwam den 22en Juni mondeling De
Alkmaarsche dominee» Venator en Pijnacker benevens
een ouderling, brachten een schrijven mee van Alk.
maars buigemeeater, waarin de Schout werd verzocht
de binnemfclassis voor de wettige te houden en in
een nadere missieve lichtte Venator den Schout in
over .de jjoor hem volgen gedragslijn Hem werd
aangeraden zich Zondag 24 Juni naar Oude Niedorp
te begeven, te beletten, dat de dienst daar werd vort.
vuld door Pieter Jansz van Langeiijk en te zoygen,
dat Willem Loman van Haringhulzen kon prediken
Zaterdagmiddag werden Mr. Gomelis en Jan Symonsz
de bode, uitgezonden met den last. dat niemand' mocht
preeken, dan diegene, „die wettelijck verthoonen sut
fen, bij lijste van de (Sasse van Alckmaer ha er beurte
te sfin."
Hoewel Mr. Cornelis des Zondagsmorgen dien last
DOOR DAVID HENNESSEY.
Naar het Engelach bewerkt door W, J. A. Roldanus Jr.
Uitgave W. De HAAN. Utrecht.
15.
Judy keerde onverrichlerzake terug en Mrs. Carey
nam naar mede naa'r binnen, waar Betsy voor de heele
familie aan hel .broodbakken was.
„He, Judy. kind. wat is er aan <ie hand?" was
Besy'a hartelijke begroeting,
Ik kan Tol nergens vinden," zeide Judy.
/Misschien is zij den slier, die vermist wordt, guan
zoeken," Mide Betsy, die goed op de hoogte was
van wat er bij de Gardinei s gebeurde.'
„Neen" zeide Judy. „zij is nergens naar toe ge*,
gaan, zij is weg!"
Wat een noascnsl" zeide Mrs. Carey, „Als het
meisje weg Is, moet zij toch ergens naar toe gegaan
^Vaar" antwoordde Judy. .,ril kan nergens zijn
heengegaan, want zij heeft geen kleeren aan,
j.Wal bedoel Ie aaarmee, kind?"
„Precies wat ik zeg, Mr». Carey. en daarom maken
moeder en ik ons juist zoo ongerust; haar kleeren lig.
gen nog net zoo op den stoel, als toen zij, gisternacht
naar bed ging, alles is er nog, behalve liaar kousan
•n schoenen
.Lieve hemelt" riep Betsy lachend uit want zij
van Tot's excentrieke marmeren. f%Wat kan
"r met haar gebeurd zijn?"
Een poosje keken zij elkaar aan: toen zeide Mrs,
(^rey^kwed wat om. dat zij nu al thuU ia;
maar In ieder geval zal Ik wel op het brood letten,
dan kan Betsy met je mee terugrijden zien of
ze soms helpen kan. En jij, Betsy. Je moet maar meer
jjulp komen halen om ta zoeken, als het noodig te.
Zorg dat je op zijn laatst tegen het eten terug bent
.Betsy en Judv gingen samen Loiterer zadelen, terwijl
Mrs, Carey mét een bezorgd gelaat naar het brood
keek en vervolgens weer naar het melkhuis ging. „Het
te werkelijk vreemd, dat het meisje weg is en baar
Urnen achtergelaten heeft," dacht zij.
Er was echter nog verrassender nieuws, want juist
wen de meisjes opstegen, hoorden zij een paard in
8Wop naderen. Het was Ned Driver in zijn hemdsmouw
wen °p een dampenden schimmel
mC de baas- Mrs Carey?" riep hij uit, toen
Ema'vli -Hebben jullie het nieuws hl gehoord?"
\v V verder> zonder op een antwoord te wachten.
"Wri a^Ta atoïws,r rirP*n zij allen tegelijk.
th/J dal »ck«olm*witar weg is an hfl Jack Sala
ia. Uil is nut 4J« tzpsp kif K»
'toordem Nladorper.
1/1 **/T' m4W lietww Uier JsaiZ
dan dienst waarnemen, hosw») hfj reen
credendebrisvan bij zich had
P*. SJ/hout ^rapporteerde het aan de Staten e» vert
zocht tevens Venator om vroeg genoeg ie worden iziL
gelicht, wie in Oude Niedorp zou komen preeken
Daaraan werd voldaan en tijdig was het den Schout
bekend, «lat op 1 Juli Venator en Johonnes van VePr
scn, te Lgmoöd a d. Hoef den dienst zouden waart
nomen.
Op den bestemden tijd waren de beide Heeren aan
wezig, maar de buiten-clasis had Cornelis Albertsz van
NoorcLSeharwoude gezonden en Schout deelde ten
aanhoore van het publiek mee. dat alleen Venator
mocht preeken en hoe Cornelis Albertsz zich niet
moest onderwinden daarin „hinder ruoeijenisse noch
belet te doen."
De aangesprokene beloofde zich to onderwerpen aan
de beslissing van Burgemeester en Kerkevaad en deze
besloot de kerk niet te openen, omdat beide pred^.
kanten credentiebrieven hadden en de Oude NWoc
pers niet konden uitmaken, wie wettig en wie on*
we tig kwain.
Of de Schout den schoolmeester al gelastte de kerk
te openen en de klok te luiden .het mocht niet baten.
Venator kon zijn predicatie bij zich houden, maar
Cornelis Albertsz preekte te Veenhuizen, want. 't b<-V
sluit noemde we! Oude Niedorp doch niet Veenhuizem
Nadat dit alles behoorlijk don Staten was bericht, bef.
sloten deze, (lat de kerk te Oude Niedorp zou gesloten
blijven, totdat nader zou Worden bericht.
Burgemeester en een deel van don Kerkeraad wvolL'
ghen de Schoudt zijn vorsoeck voor <jpn tut van drie
maenlon." Twee dagen later besluiten de Staten, dat
de kerk zou worden geopend alleen voor predicamem
van de b i m n e mticlassis en dit besluit werd Zondag
8 Juli door den Schout in eigen persoon aan de Oude
Niedorpers voorgelezen, waarop den schoolmeester werd
gelast voor den dienst te luiden Toen daaraan was
voldaan, werd' hem tevens bevolen de deur. waardoor
kerk en toren met elkaar in verbinding stonden te
ontsluiten. Ook daaraan gehoorzaamde de eerzame Jan
Dirksz, maar niet zoodra was de opening-geschied of
een kerkeraadslid schoot toe, ontrukte den schoolmeev
ter den sleutel en sloot de kerkedeur. Hoy de Schout
ook raasde en tierde lb(j "kotn weer onverrichter zake
aftrekken.
In zijn rapport aan de Staten is hij datt ook bitter
slecht te sproken over het feit. *.streck«nde niet alleen
tot spot viüpendie en vemchtinge van ons en dTustfy
tie tot Oude Niedorp, maar oock lnsghelijcks van U.E.
Vernwghende bevelen ende haere schrijven».Een saecké
die n&e (des Schout») deijn oorden niet en behoort
getolleresrt ta worden, maar tijdedijck dient in voor1^
•ien."
Zondag 15 Juli 't zelfde spel. De Oude Niedorpers
beriepen zich op 't feit, dat zij hadden aangenomdn,
de kerk drie maanden gesloten te houden.
Onder al dez» beroeringen werd de beroeping van
Jacob Lauris niet uit het oog verloren want 18 Juli
riep Tle Burgemeester „den rijekdom" In de kerk bit
een ten einde ovér de voorgenomen beroeping, te sprij.
ken. Zeven .personen, waaronder de Schepenen wilden
zich houden aan de Staten, de anderen besloten de
zaak door te zetten.
Tezelfder dagen besloot de buitenxlassls om Herbert
Heynricxzvan Winkel en Jacob Albert Camp van
Koedijk naar den Haag af te vaardigen, om te conv
paroeren in de vergaderinge der E,Ab. Heeren Staten
ten eijnde sij in de selve zullen remonstreeren de swa
richeden en grote bedroefenisse welcke ontstaan is in
de gemeenten WermenJhuijsea en Oud_Niedorp".
De beide genoemde predicanten met een paar ker„
keraadsleden van Oude Niedorp bezochten ook de Heer
'van Veenhuizen, president van den Hoogen Raad. ten
einde convent te bekomen voor de beroeping van Ja„
cob Lauris, iet» waarvoor de President wel te vinden
was, indien 't bleek, dat dit de wil der gansche ge
meente was.
Een der kerkeren dsleden ging paar zijn woonplaat»
terug, verzamelde handteekeningen op een adres en
kwam ras weer in den Haag, waar hij met zijn
confrater Jacob Lauris' ..als oe sij "hem 't hscren
dienst al geroet hadden' in aanraking bracht met den
Heer van Veenhuizen.
De jonge predikant hield zich zeer „moderaat" en
maakte op zijn gastheer een goeden indruk. Maar te
onzaliger uur meldden zich ook de beide broeders
predikanten aan en deze minder voorzichtig, uitten
weldra klacht op klacht, zoodat de Heer van Veesv
huizen spoedig merkte, wat er aan de hand was.
Verstoort liet hij die van Oudé Niedorp mette preu
dicanten vertrecken, welke za niet meer hooren noch
ten antwoort sta en."
Thuisgekomen gooide men het over een anderen
boeg. Den Schout werd gevraagd, of hij, zoo hem
advies werd gevraagd, gunstig over hen wilde schrij/
ven, men zou hem dan „een schenkagie doen dat bij
haer zoude bedancken";
Maar Heer Rijckert wees dezen voorslag met ver
ontwaardiging af en „verclaert dat hij met Godts
hulpe consant blijven sal, de sa eek* niet anders te
reguleereri als voorheen en nae behetorem
joor Browne geweest, maar ze hebben niets gestolen,
geen geld, en geen vee. De Majoor heeft naar Sydney
om oe politie gezonden, en nou heb je de poppdn
aan het dansen."
„Ned je bent gek geworden," zeide Betsy. toen nie»-
mand anders sprak; maar zij kreeg toch een koude
rilling.
Het is de waarachtige en heilige waarheid." zeide
Ned, „ik heb altijd wel gedacht, dat er iets met ham
niet in den haak was, oat hij de kinderen niet wou
slaan; maar ik wensch hem alles «aeds, want hij heeft
ons nie s gedaan. Je moest Silas Stump eens zien en
hooren orecren, hij heefj zijn tong teruggevonden Zeg
maar akn den baas, dat er om nalf drie vergadering
van de schoolcommissie. Is; ik moet het aan de aiv-
deren ook nog gaan zeggen."
„Heb je onze Tot soms ergens gezien?" vroeg Judy.
„Neen zeide Ned; ...wat Is er met haar?
„We kunnen ze nergens vinden, en ze heeft haar
kleeren niet meegenomen.",
„Dat is een rare boel; maar denk je....?" HIJ 'hield
op, want hij wist eigenlijk niet wat hij1 zeggen moest.
,.Ik denk niet, Ik weet niet wat ik denken moet."
zeide Judy met tranen in de oogen
„Nou.-Ja ga", zeide Ned die van verlangen brandde
om het nieuwtje weer aan een- ander te vertellen.
„Ik zal naar Tot uitkijken. Tot ziens."
De kinderen hadden staan Jui»term, en de heele
familie was nu ln een koorlsachtig-opgewonden toestand
Betsy en Judy wilden juist wegrijden, toen Mrs Cu
rey ze tegennleld. „Rijdt even langs de school. Ik
kan het met gelooven. Je zult er waarschijnlijk Mr.
Bennett wel vinden; of anders zal hij wel een briof
hebben achtergelaten. Die Ned Driver lijkt wel niet
wijs Mr. Bennett een woudlooper! Illf is zoo zacht als
een lam en zou geon Vlieg kwaad doen."
Betsy wierp hear moeder een dankbaren blik toe,
maar dc koude rilling bleef nog ffltijd, toen zij met
Judy door een doorwaadbare plaats in de Baily-rlvier
reed Zij herinnerde zich zijn woorden: „Ik moet gaan
misschien zal op een goeden dag te weten kot.
men waarom, en denk niet al te onvriendelijk over
me wanneer anderen kwaad spreken, van je ouden
schoolmeester." Was dat het, waarop hij zinspeelde?
En toen ging, hoe vreemd het ook moge schijnen, het
hart van het jonge meisje naar hem uit, omdat hij
misschien te vcroordeelen en in moeilijkheden was.
Het was alsof deze onverwachte val van de verheven
hoogte van zijn karakter hem binnqn haar bereik bracht.
Nu hij den eerbied en de bewondering van anderen
zou verliezen, zou hij Jpntand noodig hebben, die
hem liefhad en troostte. Of hij woudlooper was o
niet zij twijfelde niet aan hem; hR was haar ideaal
van' manlijke goedheid en trouwe liefde
Had rij de laatste zes weken in de school rijn k*.
rsklcr niet leeren Vennen? U£ eigen -uh>
aotft M» verkeerd» dom. Wat ma «t"»
Toen HU du» ook mlagalooprn was, besloten de
Oude, Niedorpttf» met behulp vsut da baiteivelaisis
doox te gbw.'i en werd alles voor de otroeping
in gtnodneid gebracht.
De kerk hielden ze achter gesloten: de «ïe.utels had*
den Burè-;;.-„sier en Kerkeraad bij den schoolmeester
vandaan gehaald, doch op 7 October. toen de drie
mnnriuen om waren,, wend rii weder geopend met effli
prodiiii.ijg van Heynricxz uit .Winkel, die na afloop der
COdsdienstoefeniiig meedeelde, dat over 14 dagcu Abra^,
ham Dircksz en hij Jacob Lauris zouden bet
vestigen.
pat klonk als een uitdaging I
Zoo vatte de Schout ihot ook op eb hij wenddie
zich tot de Staten met het verzoek om hulp te mogen
ontvangen san den landdrost, henevens die van een
rotmeester en diens assistenten,
De S.aten beiooden, dat op den bewusten Zondag
de rot me au er te Oude Niedorp zou rijn, om de vooij.
genomen bevestiging te beletten,
S eunendo op die hulp begaf zich des Schouts zoon
Havick des Zondagsmorgens van 21 Octobor op weg,
gewapend m®. een protest' van de binnenfclassis, alst-
mede me. een schrijven vtyi zijn Heer vader, waarin
werd verboden Jacob Lauris -te bevestigen, ten-ware
die van Oude Niedorp konden vertoonen een spet-lap
leu, lost van de Staten. Konden rij dat niet, zoo moes,,
te» rij gedoogon, dat de kerk dezen en volgende ZonjL
dagen werd bediend door een dienaar van de wettige
(binnen) classis.
RU Havicks aankomst to bestemder plaatse ontdekte
Hij wel een menigte kerkgangers maar van den ro(j
moester geen spoor.
Hoe langer mm wachtte, /des te meer «publiek veit
zamelde zich, maar goen hulp daagde op voor den
urmen zoon van den Schout, die daarop als "Versta
middel in den nood ..occupeerde den inganck van den
predickstoel."
Lang evenwel kon ook dit niet duren en Havick,
ziende, dat de sterke macht hem niet te hulp kwam
verliet de kerk, 't .veld ruim makende voor ae t§gea_
s>nders.
En hoe kwam 't pu, dat de rotmeester hem in
den steek had gelaten?
Dat was een beschikking des Heeren, een mlrcf.
kei Want als de rotmeester des Zondagsmorgens van
Alkmaar afgevaren, gekomen was op de Heerhugowaard
(destijds nog een meer) „sijn sij op den grotnt geraekt en
vast blijven sitten. Als sij wederopy vlot we eren ghtje
raeckt met boomen grooten arbeijt doende, so heeft
God de Heere sulck een dicken nevel van aen Hemel
vallen laeten, dat ofschoon dit vaerwaeter den schip
pers en anderen die fn de «chuljien waren, wdbekent was
jae schier in den duisteren so wel, als bij daghe. »oo
conden sij evenwel, sjj deden wat arj deden, niet voorts
ge roeken, om te Oude Niedorp te comen. Dese luijden
dan ziende, dat het al te vergeefs wm, sij deden wat
»l) deden, resolveerden terugghe nae Alekmaec toe keé
ren so haest als sij het derwaerts aen te setten begóstesn.
so was het schip vlot, ende sonder verhLadernisse van
ondiepte of nsist sijn sij <IP «en corts te Alckmaer ga.
co men, yeder een Zich ten hoochste schier verwon
rende, die het hoorde vertellen, als sijnde. ,de merektp
licke .Hand des Hoeren, die ten besten sijner bedroef
de gemeente, die menschen in heer quaet ^rooroemén
belet hadde.
Maar de Staten hadden minder op met „de merekep
licke Hond des Heeren" <en zonden Burgemeester én
Kerkmeesters den 27en October een resolutie toe, waait
in hen werd ,jgeïnsinueert ende volghens gelast nyet
toe te laeten, nochte gedogen, dat de kerke te Oude
Nljedorp bij Jaoob Lauris werde bedient, gelijick mede
den selven Jacob Lauris is geordonneert hem daervan
te onthouden tot dat bij de Ed. Mog. Heeren Staten
op sijn beroep zal wesen gedis poneert, ma er werden de
vsz. burgemeester, Kerkmeesteren. en ouderlinglm go
ordonneert de kereke te openen ende predicxdien.st
onver hindert te laetqp. werden bewaert van fille die
predicanten onder de classis van Alckmaer behoorande,
soowel binnen der stede Alckmaer ,als daer buijtem
soowel van de eene party als d'ander ronder ondeiy
scheyt,"
Men riet h«4, de Staten deden water in hiyi wijn:
ze bepaalden zich niet meer alleen tot jte blnnenf
classis. Te beginnien bij 'pen oudsten in dienst zouden
allen op hun .beurt den dienst in Oude Niedorp waar
nemen.
Zondag 28 Oét. begaf ricli de Schout daar Oude Nie.
dorp om deze resolutie bekend te maken en verlangde
na voorlezing antwoord van jje autoriteitan,
Deze echter, laconiek als alle West-Friezen, ven.
klaarden „niet te antwoorden, maer te swijgen. seyden
voort de kereke open te staen."
't Was de waarheid, maar niét de heele waarheid,
want ze wisten 't wei, de Oude Niedorpers. dat de>
schoolmeester zich des morgens vroeg uit de voeten
had gemaakt, zonder de klok te luiden, met het Gevolg,
dat toen een poos later de predicant kwam, de kérk
voor hem openstond- maar..., de bezoekers ontbraken.
Jan Dircksz zal daarover wel hep}een of ander heb*
ben moeten hooren, maar hij zou zijn leven beterpn'
Den 4en en den 18en November luidde hij Ie bet
stemder tijd de klok en de Oude Niedorpers begeerig
naar het woord des herders, kwamen in grooten getale
er niet tusschen. hem en al die lummels uit den
omtrek. Haar afgod mocht van rijn voetstuk gevallen
zijn, góed. maar dan was hij gevallen in haar armen
om geliefkoosd en gediend te worden.
Maar terwijl al aie vreemde gedachten in Betsy's
brein opkwamen, reden de beide meisjes in koortst.
achtige haast door. Tot dat oogenblik had (dit tusschen
twee "haakjes) Betsy nog geen gedachte over gehad
voor Tol Gardl>ier, die in den nacht voor John Benf-
nett's vertrek zonder haar kleeren verdwenen wks .Voor
liet eerst voelde zij als het ware, dat Salathiei binnen
haar bereik viel. Zij zou ér wat voor geven,* dat hij
woudlooper was, Indien zij daardoor ae zijne werd.
Geen oogenblik dacht zij aan hem als aan een misda/-
diger; hij was voor haar de goede woudlooper, die altijd
onzelfzuchtig zou zijn; die den rijken misschien geld
zon afnemen, maar om he: aan de armen te géven
Hij zou haar Jack rijn, en rij zou hem helpen, verdei-
digen, voor hem vechten, en als een beschermengel
hem omringen met hear liefde,
Het was misschien dwaas «n heel romantisch e!n
erg overdreven voor een meisje om een man lief té
hebben, omdat hij een ongelukkige vogelvrij Verklaart-
de was, maar in Betsy's oog straalde een blij licht,
en haar hart scheen te "kloppen met de kracht van een
nieuw gevoel. „Ik heb hem Heft Ik heb hem lief I"
waren de woorden, die telken:: weer klonken ln haar
opgewonden geeat als het refrein van een oud lied
Zy reden nu ln een wilden galop een stellen bergrug
af; maar wat kon dat Betsy scnel«n? Bang was zy
niet. Loiterer'i hoeven, die -nu op rollende steen dn.
en ruwe rotsblokken «loegen, spraken als het ware
met haar. Nu was het een oud rijmpje uit haar jeugd
dal ze els meisjes zoo dikwijls lachend gezongen hadé
denTinker, tailor. soldier, sailor. ftpoöieeary. plough-
b°y, uilefl" (Ketellapper, kleermaker, soldaat, 'matroos,
apotheker, ploeger, dief!) en Loiterer bleef plotseling
staan, preciee toen zij b(j het woord „dief' kwam.
Het trof ongelukkig, maat Tot's moeder kwam juist
óp dat oogenblik uit het bosch te voorschijn,
„Ik heb niets van Tot ontdekt." riep Mrs. Gardiner
angstig uit ..en ik hoor. dat Mr. Bennett weg is; en
ze zeggen, dat hij een woudlooper is en Tot meegeno»-
men heeft; ze heeft al haar ouae kleeren achtorgólatón;
dan moot zo toch ergens nieuwe gekregen hebban
Betsy, ik ben toch zoo'n Ongelukkig schepsel. Nooit
had ik gedacht, dat aen van mijn dochters mij. een
arme weduwvrouw,' zoo iets zou hebben aangedaan.
Eli dan weggeloop-en met een gemeooeïi dief!"
„Dat moet '*u niet .gelooven. Mrs. Gardiner. nep
Betsy, die een hoogroode kleur kreeg, uit; Jk werf
zeker dat hij Tot niet meegenomen heeft. Zoo iets
zoju hij nooit doen, ook a.1 is hij een woudlooper. Zij
zal terugkomen, woes daar-maar gerust op. We «tillen
ze met ons allen gaan aoekon Ik zal even, school
rijden om te rivn of Mr. Bannott werkelijk weg u». Judy
04 jij «K- uuro Al# W* HWl* VWsJU», g» ik h«t Ml
opdagen, AA** se köhden ongefironat w»r naar hunne
haard»twru^kssreii, twuui,,.. L
luid, w*Liati« u&t er fi«»Q uui»4L««
k O IB Sl
Wéér 'wi, ru.ppori van den Schout naar de diateu,
waarin hij meldde, dat dit alles wa# ,,sUecitanu- oy
leeu lot sypt v nipondie van zijne Overieuayt, oo- x
selfs van den. dionst Godts oock tot twi»i cw-der óu
D^Siaten resolveerden, dat de schoolmeester voorlu
aay niet moclit luiden, aan vóóge r te Oude Niedorp
een predikaat was verschenen met wetd^e geioOish
brieven, dio te vorey aan den jiciiout moesten woé
den ver'ooiid.
Onder al die bedrijven naderde de 4e December,,
als wanneer do dagvaar; gehouden zou worden, waarop
trots aJle verwe van do buiten-.- lassis de beroeping
van Jncoo L&uris voor nietig werd vorklaard en deit
Kerkeraad bevolen geen onkosten ervoor in rekening
te brengen, N
De Scnout had gezegevierd en wal dra werdenjjogmgeoi
aangewend, om o.-n nieuwen Zeeraar te L»*t
Burgemecu.er en Kerkeraad uit eigen beurs oen goedé
f 30U hadden mot tm betalen aan onkosten voor cl«
beroeping van Jacob Lauri». s,einde ben filet weiti
wittend voor dan Schout en hem werd des wegen allo
steun geweigerd. „Wilt gliij een predicant winnen, wint
er een op U «Ijghen beurs", luidt hun antwoord en
weer moesten de S-nten tusschenbeide komen on bc^
slissen, dal de onkosten behoorden te worden vergoed,
Toen mein «inde 1614 nog «iel tot overeensie.niruliig
was gekomen, word aan Uude Niedorp bericht. Uit
naam van. de Hoogo Overheid en van dén 'lieer vtm
Veenhuizen, dal «ij .naar geen predicant behoefden om
te zien, doch dat de Schout „haer een goeden bequam«n
Dienaer zoude beschicken". en zoo kwam door de
goede zorgen van Schout Rijckert in 't voorjaar van
1615 Chris liaan Masureel in 't Wcatfriesche dorpje aan.
Veel genoegen lieeft hy er piet beleefd. AI dadelijk
werden do cantraJRemonstrantsche broeders vermaand
niei onder Masureeis gehoor te komen on het ..avontu
mael des Heeren" te gebruiken te Schageu, .Nieuwer
Niedorp öf Baxsingerhora, Alzoo was naast do dolen-
rende gomeenten te Alkmaar eet Wnrmcnhuizett ta Uudo
Niedorp de iknde ontslaan.
Tot 1617 kon Masureel zich zoowat handhaven, maar
toen in dat jaar .prins Maurits de zijd» der contraj.
Remonstranten koos, besloten 17 Oct. van dat jaar
de Staten „om sooveel mogelick »lj de christelycke
gemeijnle van Oude Niedorp bijeen te iiouden in «en»
kereke en tot onderlinge etsnichey't die van buijten*classe
van Alcmaer vsun 14 tot 14 daghen bij ofebeurte metten
kerckendicnaer tot Oude Niedorp, in ae kereke aldaar
toe ghalatea sullen woorden te moghen predicken, midt»
sulex gheschiede bij provisie en tljt toe bij de Ed,
Mo. Heeren Stoeten van Hollandt es WesUFrie»,
landt andgrs col sijn geordonneert ende dat gjiij jvüt
letten ende respective kerekendientereo da ertoe vér»
maanen ande houden datse malcandercn in vrientechappe
bejeghenen, sedelicken ende slichtelickai predickende
quesiieuse poincten so weijnieh roeren als mogeiicken
sy" en Keur toehoorders tot sulex onderiinghem vreda
de doen aanporren. In pope Godt abuachtich synea
scghen daertoe geven sal en mettertyt alle hevichojdea
doen verdrijven."
Dus zag men het gebeuren, dat e-jii gemeente, die
een ogen leeraar bezit, het moe-t gedoog-jn. dat iiuar
kerkgebouw om de 14 dagen werd gebruikt vöor godsw
dienstoefeningon van haar t^ensUnders.
Evenals daer» in den lande won ook in Oude Nie
dorp de contraJRemoustrnntsche partij steeds meer aan
hangers. Een klein briefje van Masureel aan Cornelis
Jank. Hogheboom laat ons dat duidelijk zien:
„overmidts ick versteen hebbe U.E. goet wilb
lich is om te Oude Niedorp te comen in predicatie
ende we.ende dat U.E. door de indispositie, der leden
niet wel soudet vermogen te gaen, so is 't datick
onsen buyrman sende met sijn carrekcn, die U.E.
sal halen end© wederbrengeo, U.E. believe dan ona
cleijn hoopken le helpen vermeerderen en met U pres
sen tatie te vereeren."
Meermalen werd er ia de vergaderingen van tte
buitenJclassis op aangedrongen Chnstiaan Masureel ui
te doen zetten en toen op oe bijeenkomst van 17Febr.
1619 Abraham Dircksz er weer mee aankwam, deel<fc
de Voorzitter mee dat de zaak zou worden behsnfi
deld op de Synoae.
En zoo was het; van 9 Oct.—5 Nov. werd to Enkt
huizen de Noordhollands che synode gehouden, waarop
werd besloten, dat de kerkelijke gedeputeerden mei
eenige poli licke afgevaardigden zich zouden bezighou
den met hot exameneeren van Remonstrantsche pr<L
dikanien.
Deze: vergadering onder presidium van Vincent Meu*
sevoel van Schageri, gehouden im de Sacresty van de
kerk aldaar, onderzocht ook Ds. Masureel. Op 15
of 16 Maart werd hij in zijn bediening geschorst esa
15 Juli door de jSyriode te Edam afgezet
Kort daarop kreeg Oude Niedorp in Henricus Hui»
singius «en onvarvalschten contraJRemonstrantscben do
minee.
Dirck Adriaensz Brouwer en coiisorlen hadden gezege
vierd over den Schout, Venator en Cornelis Janszooo
Hogheboom,
■- -
delijk aan moeder verteUen; «n vader ..en Bob en jk
ook misschien kamen dan .weer hierheen om te zién
wal er gedaan moet worden. Houd nu maar moed, Mrs.
Gardiner; Judy komt dadelijk weer terug. U 'behoeft
niet bang te zijn; w© weten allemaal, dat Mr. Benlf
n-e.t niemand kwaad zal doen."
Uit „den, schoorsteen kwam geen rook en er wa»
geen enkel teeken van leven, toen do meisjes bij dé
school kwamen Nadat rij geklopt en geroepen had.
draaide Belsy. den sleutel, men Jack ln het slot hao
laten zitten, om. ©n gingen zij 'de woonkamer binnen
De aan Mrs. Carey gcaaresserde brief lag met da flujl
-n het kalfsvd en een paar boeken op tafel. Noch
in het zindelijke keukentje, noch in de slaapkamer
was ecnig spoor van overhaast vertrek,, want Hack had
alles opgeruimd, vóór dat hij naar majoor Browne
ging.
I'otl" riep Judy. aan haar eerste impulsie toegevend,
„Doe niet zoo dwaas." zei Betsy, eenteszin» verj.
ontwaardigd. „Tot is niet hier geweest. Ik zal defo
briqf voor moedor dadelijk bij naar brengen. Laten
we ev©n in de school kykan.'
Judy had. tusschen liaar tranon door glimlachend
het opschrift op de roeden van het kalfsvel gelezen,
Belsy lacht© hardop en zeide: Zij tullen van middag
heel wat t© doen hebben. Lieve hemel, Judy. huil
toch niet zoo. Er is niet» mot Tot, zelfs al ls «e .bij
Mr. Bennett, j© weet heel goed. aat hy ern mrisi©
nooit -kwaad zal doen; maar zij niet by hem, Ik
weet retker, dat hij dat niet zou wlllenl
De school was nog precies eender «Ls zy do. DonC
derdaes verlaten hadden; toen ril <»k daar r.ieta
ineerte weten kwamen, ging Judy naar huis en haast"»
Betsy zich met den brief van don woudlooper naa.
haar moeder.
Huup. Loiterer Jon luiaard." Betsy hnd ge«n upojt
ren, maar de venijnige duw. dien rij Ix)lterei- gaf. was
zoo' ongewoon, dat de pony in halsbrekende^, galopt
naar huis rende. I>e brief voor Mrs. Carey, dien Betsy
zorgvuldig in haar keurs ges loken had, luidde als volgt i
Beste Mrs. Carey.
Voor ik dit district verlaat, kan ik niet nalaten U
te schrijven, want uw voorkomendheid en die van
Betsy, ja van uw geheelee familie, zal. .my. zoolang
ik Jecf, een aangename herinnering rijn! Be betreur
het ten zeerste, dat mijn wijze van weggaan u niet
prettig zal aandoenmaar wat vandaag op Broédhóven
Station gebeurd is, kwam geheel en al onverwacht.
Ook was het mij niet bekend, dat de troep in. Hit
district gekomen was. Had ik van hun plannen kent.
nis gedragen, dan zou ik het belet hebben, zelfs met
gevaar voor mijn eigen leven. In ieder geval heb ik
weten te verhinderen, dat er gestolen of geweld gepleegd
is, cn terwijl jk. dezu; brief Ln. mijn joude vertrek
bij d» school schrijf, da troep nl mijlen ver op rijn
