Seheurwet.
gr00të opruiming
IVLESSING, Laat 81, Alkmaar,
wert tevens Oekkleeden en Dorsclzeiien.
N. V. Noorderlicht,
Electrotechnische Fabriekte GRONINGEN
bruins Merrie Ket,
De dingen om ons heen.
De LanÉoiiw-Csmmissie ven Anna Pao-
ra dringt aan «p ofiiolatielijke inzending
an opgaven voor vrijwülig scheuren.
>chagen, Firma Wed. J. HEODFS,
Toepassing der Electriciteit
op Landbouwgebied,
Alkmaar, Hofplein 4.
Hypotheken,
Crediet-Hypotheken,
Credieten,
Bank'Garanties,
Beleeningen,
Gelden a Deposito,
Spaargelden [rente 3.6%j
te Schagen in „Cérès".
ZAAIGRANEN.
VIERDE BLAD.
Brieven uit Engeland.
Binnenlandsch Nieuws.
200 Kg. Sjalotten te koop.
~~Ti
Zaterdag 23 foYember 1918.
61ste Jaargang No. 6317.
alle qualileilen en malen* nieuw en gebruikt,
egen scherp concurreerende prijzen in
grooten voorraad bij
TELEF. INTERC. 651.
Electrüche reparatie-inrichting voor alle
wrten Zakken.
Speciaal adres voor de
Electrüche Inrichtingen op Boerderijen,
Zuivelfabrieken, Pbema hnpen.
Inlerc. Telef. 210.
al dan niet gepaard gaande
met Levensverzekering.
's Donderdagvoormiddags
C. BEERS Gz.,
Baam, 16' November 1918.
Lenige dagen geleden in het Nieuws van den Dag
n Dinsdag 12 November, werd een kort wrslag
gegeven van een vergadering, gehouden door het alge.
fJa0? bestuur van het Koninklijk Nederlandsch Aard,.
I njksxuiulig Genootschap, waarop een bcsprekin" u<x
>':N>r,e^S °W' NedvlL"ld> historische rechten op
liet scl^jat, dat het eigendomsrecht van deate ealain.
dengroep in de Noordelijke IJszee een punt van ba.
sprekmg s.il vormen op de aanstaande vredesconferentie
Lenige tientallen van jaren geleden stelde niemand ér
belang in, maar sinds er steenkolmlogen ontdekt zijn
13 <ht veranderd, en bij het uitbreken van den oorlog
werd te Chnstiama onderhandeld over het bezit van
de onherbergzame archipel.
Wie zal er mee gaan strijken? Meer dan een maand
geieiicn, den G October. verscheen in de Londonsche
Observer een artikel over deze kwestie, waarbij, zooals
wij zullen merken, aan de mogelijkheid, dat wij ook
nap raken zouden kunnen doen gelden, niet eens wordt
acht. loch komt het Aardrijkskundig Genootschap
uirvoor met kracht op, op historische gronden.
In het door mij genoemde verslag van de vergadep
ring van het Genootschap lezen wij:
Reeds in den aanvang van de zeventiende eeuw werd
Spitsbergen door de Engeischen in bezit genomen, op
grond der ontdekking van het land door den Engeischen
ïeiz.ger Wllloughby; deze aanspraken zijn echter al
dadelijk door plancius ontzenuwd. Spitsbergen is toch
ongetwijfeld op 14 Mei 1596 ontdekt op de beroemde
expeditie van- Barentsz, Heemskerk en De Rijp".
Dit is natuurlijk niet onbevooroordeeld. Daarom heb
ik céns nageslagen wat de Everyman Emcyclopaedia
over deze zaak zegt;
,.Men zegt. dal de eilanden ontdekt zijn door Baretsz
in 1596, maar het is waarschijnlijk dat Sir Hugh WiL
louzhby ze bezocht in 1533".
Van een ontzenuwing desr Engclsche aanspraken door
Plancius wordt, zooals wij zien ui de Encyclopaedia geen
melding gemaakt. Merkwaardig is het daarom wat de
Observer schrijft in zijn artikel van den Gen October.
,.Meer dan .twaalf eeuwen geleden" ik
moet de lezers verzoeken hier een «groot vraagteékén
achter te denken .werd Spitsbergen door de HoL
landers ontdekt, ofschoon het waarscliijnlijk lang voor
dien tijd reeds bekend was aan de Vikings",
Meer dan twaalf eeuwen geleden, dus dat was onge
veer in het jaar 700, een honderd jaar voor hier te
lande en om ons heen de onaangename bezoeken van
de Noormannen begonnen. Ik weet niet, waar de Obu
server die kennis heeft opgedaan, maar ik vrees, dat ook
wanneer hij goed mocht zijn ingelicht, dit merkwaardige
feit .weinig invloed zou uitoefenen bij het vaststellejn
van het eigendomsrecht der nu algemeen bcgaerdé
eilandengroep.
In elk geval hebben wij Hollanders in de eeuwen
tusschen 700 en 1600 ons bitter weinig om SpitsU
bergen bekommerd. Ja, we wisten zelfs niet beter, oï
We ontdekten het voor de allereerste maal in 1596,
en tuk ais we in dien tijd waren op handelsbelangen,
..estigden wij er ons en drongen zonder veel plicht®
Norm en Ruwen, hoewei het tot 1808 ttaafh VOOT
t nstig een aanvang met ontginning werd aemaakt Een
Engel sche maatschappij-
SCd1ZrmiJllTH0rp stichue- werd spoedig
&'^VrThlIlen.de andere' Noorsche. Amot
v«n a' ^sch® en Russische maatschappijen waar
vande Amenkaansche, zooals vanzelf spreekt de meeste
«a*gie aan den dag legden. Zij brachten de Spits,
bergsche steenkool naar de meest dichtbijzijnde markt
naar Noorwegen, en kort na het uitbreken van den,
oorlog verkochten zij zelfs al hun aandeelen aan Noor.
sche maatschappijen.
Op het oogenJblik, zoo schrijft de Observer rijn er
op Spitsbergen Jwee Britsche maatschappijen, ae Nor-
mem j.xploration Cojnpany, die ongeveer twee duizitid
vierkante mijlen bezit, en het Scotlish Spitsbergen Syn-
dicate, eigenaar van ongeveer zevenlictnlondard vfon.
f I ngen ongewenschte concurrenten op zij.
Vat was M bel» 1 der eilanden toen voor ons en
voor enae mededingers, de Engeischen? Geenszins de
steenkool wervan we het bestaan niet eens vermoed.
kante nujlen. Noorsche eigenaars bezitten een duizend
vierkante mijlen, Zweedsehe vierhonderd, zoodat En-
geland meer heeft dan andere landen té zamen, en
totaal ongeveer een zevende van de oppervlakte dies lands
beheert.
De oorlog stak evenwel een .spaak In het wiel bij de
ontginning, en terwijl de Britten het werk lieten liggen
namen de Noner hot met verdubbelde ijver op. Groot*-
hoeveelheden steenkool zijn In de laat»ie drie, vkr jaren
naar Skandinaviö gezonden, en. klaagt de Observer.
zij hebben hun bezittingen in dien tijd belangrijk uiV
gebreid, „niet altijd met behoorlijke eerbiediging van
Het techt van anderen.'®
Wo hadden het zoo zonder eenigo moeite kunnen
hebben, zegt de Observer verder. In de eerste plaats
hadden wc het el geannexeerd in 1614, maar die
annexatie hebben we later laten verloopt». Twintig
aar geleden hadden -wc, het gemakkelijk fn bezit kun.
uen nemen, zonder dat iemand er wat van gezegd zon
hebben. Maar nu zijn er concurrenten. Noorwegen
heeft er behalve mijnen, al oen station voor draadu-
looze lelegraphie en een postkantoor, en denkt er over
een kerk te bouwen op Spitsbergen.
't Is wel treurig, dat Engeland er misschien bekaaid
af zou komen, 't Had best een kolonietje kunnen gev
bruiken, in 't belang van de wereld natuurlijk.' Want.
zegt de Observer het belang van de steenkool, hel ijzor
en de olie op Spitsbergen voor ons Is voor de hand
liggend. Deze zouden wel ontgonnen kunnen worden,
zelfs als de eilanden in Skandinavische banden waren,
maar wüj moeten niet vergelen, dat Spitsbergen in
handen van een kleine staat, gemakkelijk ten prooi
kon vallen aan een groote. Dan zou het een gou
vaarlijke basis tegen ons kunnen worden.
We zien het belang van het betoog. We merken
ook, dat al weer gedacht wordt aan mogelijke, voe
gende oorlogen. Zouden we maar niet besluiten, uit
medelijden, onze historische rechten op de aanstaande
vredesconferentie niet te laten fielden Het zou eén
mededinger minder zijn voor T arme Engeland.
De Eed op de Grondwet
Ieder Kamerlid, zonder onderscheid van partij, heeft
alvorens hij zitting kon nemen, den eed of de be
lofte afgelegd ren trouw aan de grondwet.
Zoo behoort het. Ieder lid in iedere vereeniging on
derwerpt zich aan de statuten en het reglement en in
vele vereenigingen en genootschappen (bijv. in de Ned.
Herv. Kerk) verlangt men aelfs van het nieuwe lid
dat hjj zich bij voorbaat zal onderwerpen aan evenC
tuecl nieuw te maken bepalingen en verordeningen.
Hoe zit het nu met een Kamerlid, dat. na het a?,.
leggen van dezen eed of belofte, de Grondwet op zij
zou willen zetten en 's lands bestuur door revolutie zou
wemschen te wijzigen, zooals bijv. het geheele land
(met uitzondering van hemzelf) vorige week uit de r©.
devoeringen van Troelstra heeft begrepen?
Natuurlijk gaat het niet aan die belofte van trouw
zóó op te vatten, dat hij die ze aflegt volkomen
- ,fj-
bonden is aan den letterlijken tekst van de Grondwet.
Als men dit deed zou het onmogelijk zijn ooit tot een
grondwetsherziening te geraken, hetgeen toch zooals
wij het vorige jaar gezien hebben door zeer brav*
menschen nu en dan (half tn verkeer!, doch dit ia
bijzaak) wordt ondernomen.
Dé gehoorzaamheid aan Je Grondwet beteekent du-,
n het geschreven woord, doch
f der wet. Zoodat men dus fcij
PMPMHHHBHHHRBHI HHMQOTIgingen zich heeft t-
den, er ér ontstond al spoedig ©en Woelende plaats r..et aan de voorschriften, dia daaromtrent Ia dit-zelii-
eer. zeer weisprekenden naam; Smrerenburg. grondwet zijn gegeven.
Maar de glorie ren Smoerenburg dn Spitsbergen i Zelfs wanneer men nog zulk een vergaande verandari-g
t«dween. toe.. door de hevige jacht, d-e op hun go. wenscht in onze staatsregeling is daar niels ♦»'«n >u
Tcaakt werd, de leverancier van de „smeer" hoe langerheeft man de constitutie gehoorzaamheid baeefd. Mits
hoe zeldzamer bcpan te worden. Langzamerhand loonde men de voorgeschreven regelen volgt. /«Ifs het Kamer
het do moeite wet moer schepen naar Spitsbergen la lid dat van Nederland een botchewirtische republiek
,z<»ndende welvisch verdween uit de omgeving zou willen maken-of een huis- tuin- of keukenanar"
Toen, in de 19e eeuw. kwam men tot de ontdekking, 1 chie, handelt volstrekt niet tegen zijn belofte, ais hij
dat er uit Spitsbergen zeil heel wat te halen was. Ivoor zijn voorstel de grondwettige meerderheid poogt
^Expedities werden uitgerust door Engelseheu, Z™*d"n. ;t« krijgan en alles op haren an snaren zet om het zoover
Ob Ditjigan. flat ooi de nietrw cskozen Kamer z^ö
„grondwetsherziening" of liever -„grondwetsafschafftcg"
goedkeurt.
Doch hel Kamerlid, dat spreekt van het gezag, des
noods met geweld, in handen te willen nemen, het
Kamerlidt dat de procedure van c' grondwet uitscha
kelt, handelt tegen zijn eed of lOfte. breekt zijn
woord.
Dit du hebben de heer Troelstra en zijn aanhangers
ren allerlei slag de vorige week gedaan. Zij hebben als
Kamerlid zich iéÉ||h| Brifim
die in elke
Maar aan een po
andore maatstaf aangelegd en waf in narliculieren kring
hoogst kwalijk genomen wordt, rekent men den politicus
nauwelijks aan of beschouwt het in gegeven omstandig,'
heden zelfs als een eervolle daal.
Dit verschil van maatstaf Wijkt reed» dadelijk uit het
andore wetsartikel, dat verklaar!, <la sen lid der volks
vertegenwoordiging niet vervolgd kan worden voor
woorden of meeningen in de Kamer geuit.
De-ze bepaling geeft den politicus een vrijbrief om
te handelen alsof er geen wet of voorschrift bestond,
zoolang hij maar voorzichtigheid heeft zijn opinies
alloen Wnnen de vier jauren van de Kamer te out
wikkelen.
Doch nu doet zich het zeldzame feit voor, dat het
zijn .van republikein, het omver wdlen werpen ren
grondwet, particuliere cigenaardigh den rijn waarvoor
Ier in woord en geschrift mag uitkomen, zooveel en
zoo hard hij wü, mits hij met zijn propaganda maar
geen burengerucht maakt. Ieder mag er voor uitkq:
men, dat hy graag een revolutie of republiek zou
ziea komen, behalve degeen die de aangewezéa man
is om een zoovergaande verandering in ons SttatswtL
zoo noodig tot stand te brengen, nl. het
Kamerlid.
Die mag geen revolutie willen pf propegeeren, om
dat hij meer dan ieder ander verplicht is op grond
van zijn eed of belofte de grondwet te gehoorzamen.
Doet hij het in de Kamer, dan is hij onschendbaar,
doet hij het erbuiten, dan zondigt hij. waar ieder ander'
dia hetzelfde zou peggen, vrij uitgaat.
.Men gevoelt, jdat dit oen anomalie is.
Wijnkoop, die dag in dag uit de revolutie predikt
zou uit eerbied .voor zijn gegeven belofte dienen op
te houden jnael jle propaganda voor onwenteling op
het oogemblik dat jiii Kamerlid weixi. Maar zijn parth.
genoote Henriette Roland Holst kan de propaganda
naar hartelust voeren, omdat zij geenerlei gelofte van
gehoorzaamheid heeft afgelegd.
Om deze zaak tot reinheid te brengen, zou het dus
noodig zijn. dat de -bepaling van gehoorzaamheid aan
de grondwet stilzwijgend .werd/geacht voor «Ik Neder
lander te bestaan, zonder dat het uitdrukkelijk noodig
is van het Kamerlid dien eed of belofte te vergen.
aan Be handen van mannee-, die ten allen ;Be*vJ3
zijn de grondslagen van het staatsgebouw te ondermij
nen, zal .te bezien staan.
Doet het volk dit werkelijk, dan is daarmede hst
bewijs voor de door Troelstra verkondigde machtsven.
houding, geleverd en weten de andere drievierden des
volks, dat rij voortdurend waakzaam zullen hebben
te blyveo.»
Dat inmiddels do beperkende bepalingen voor eeox
grondwetsherzieningde speciale meerderheid, de Ka
mer ad hoe enz. behooren te worden herzien is duidej.
lijk. Anders komt men niet uit de grondwetsherzieningen
en blijf-t het noodige werk liggen, omdat dc organieke
wet op allerlei praten herz.cn jnoct worden.
Wanneer dat met niet meer omslag gepaard gaat
ais de herziening eener gewone wet, is reeds veéi iii-
wonnen
Doch schrapping of facultatiefstelling van den eed
of belofte lijkt ons een eerste voorwaarde om de at^
mosfeer, die .thans door eedbreuk en belofteschennis
onrein gemaakt is, te zuiveren.
Nu het joch op een grondwetsherziening op vele puu
ten uitloopt, zouden wij dit onderwerp den aandacht
onzer weigevers willen aanbevelen.
In het belang eener waarachtige constitutioneele werk
zaamheid der Volksvertegenwoordiging, die men niet
bij het uitspreken harer wenschen en overtuigingen mag
dwingen tot woordschennis of eedbreuk.
UITKIJK.
Jand
van de tuinbouwvereenigini
nsdagavond 19 Nov. 191
Waar
in het
vrijheid yan den volksvertegenwoordiger
eed of belofte méér beperkt wordt, aan
Schrapt men dit voorschrift, dan wordt dc vrijheid
van Jfipt Kamerlid .veel refieler. Dan kan hij in en
bulten de Kamer ryikomen voor zijn idealen al rijn
die in flagranten strijd met de constitutie.
Trouwens wij kunnen jxna zeer goed voorstellen, dat
een consciëntieus man, die van harte republikein is. er
bezwaar tegen zou hebben de Kamerbelofte af te leg.
gen en zich daardoor te proclameeren tot gehoorzaam
volger ren een wet, die hfj niet anders dan sus verkeerd,
verouderd en onwaarachtig kan opvatten, omdat zij
hem do gelegenheid beneemt, als hij de kans schoon
ziert revolutie te maken.
Waar do
door dezetp
wenschelijk is,, zouden wij deze bepaling geschrapt
of facultatief gesteld vwillen zien.
Doch het initiatief [daartoe behoort uit te gaah,
niet van de revolutionnaire partijen zelf, doch van
de regeering of van een andere groep. Em hij, die de
scha
dru
revolutionnaire medeleden, idie te eenige
mochten zijn de grondwet met een kraent gebaar opzijde
te duwen, daartoe de gelegenheid niet te benémétn.
Met andere woorden, dat zij. uie op revolutie broeien
voortaan niet «erst hun eed of >*lofle behoeven te
breken, alvorens zjj hun hartcwensch kunnen pegen
<3 verwezenlijken.
Hierdoor souden alle geïnteresseerden op vlak terrein
kozaea. I>e (revolutionnair behoefde niet eerst meineédig
te worden. De Kamer sou wetzn, dat elk oogenblik een
aanslag op de grondwet sou kunnen worden verwscht,
zoodai meer dan ooft zou moeten worden toegezien op
inhoud en strekking van allerlei voorstellen.
En ten slotte zou het kiezersvolk weten, wat het
fieo't aan de Kamerleden, die het afvaardigt, en in
ho«v«rre deze hoeren zich al .dan niet bereid vérklarén
oen geordende maatschappij t« handhaven, dan wel
of zij zien de vrijheid voorbehouden telkens, wand eer
zij de kans schoon zien, alles op losae schroeven te
zetten, ten einde, met een werkelijke of denkbééldigé
schare aanhangers achter zich „de macht" aan zich te
trekken.
Of hert Nederlandsche volk In dat geval bereid zal
zijn zijn belangen voor ean kwart toe te vertrouwen
café „de Tortelduif" va-tT T. de Jong alhier. Aanwezig
27 leden.
x De voorzitter opent met een woord ren welkom deze
vergadering en uit den wensch dat de vrede ons spoo.
dig gelukkiger tijden moge brengen.
Hierna werd net woord verleend aan den secretaris
tot lezen der notulen der vorige vergadering, welke otn|.
veranderd worden goedgekeurd. Nog geeft hij een ver
slag van de 4e algemeen* vergadering van den Noor-
dermarktbond, waaruit blijkt okt deze zich in grooten
bloei mag verheugen.
Punt 3 verlichting hooischuren. De heer Jonk-ar
deelt meae, dat hij van den secretaris v.d. N, marktj.
bond bericht heelt gehad, dat men zich kap opgeven
voor carbid. Per hd heeft onze secretaris toen 15
Kg. opgegeven voor de vereeniging in totaal c.a. 1000
Kg De Provinciale Commissie berichtte evenwel, dat
mm eerst een verklaring van den Burgemeester moest
hebben. Deze laatste heeft toegezegd om zelf naar
deze commissie te gaan. De voorzitter is echicr ten
opzichte van het punt verlichting niet zeer optimistisch
gestemd, maar we moeten afwachten. Tot leden dei-
commissie voor het nazien der rekening van den pen
ningmeester worden benoemd de hoeren J. Borst en
D. Zutt.
Bij de rondvraag komt het vaarwater in onzen polder
nog even ter sprake, jaarna de voorzitter met woord
van dank deze vergadering sluit
Y EENHUIZEN.
Door de heerschende ziekte was de eerste nutsavond
b iiden heer P. Groot matig bezocht. Met een hartelijk
welkom opende de heer G. Smit Ax., voorzitter de
vergadering Uit het verslag van den penningmeester
bleek, dat de ontvangsten bedroegen f 28.99 de uit
gaven f 17.54 en het batig saldo f 11.45. 't Vorige
jaar was dit f 6.47. Doordat enkelen die een bijdrage
hadden, afwezig waren, scheen de avond aanvankeliik
slecht gevuld te zijn. De heer G. Smit zorgde er echj.
ter voor, dat de aanwezigen hun gang naar 't lokaal
van den heer P. Groot ni.et zouden beklagen, daar hij
ongeveer den geheelen avond allen aangenaam wist
bezig te houden. Twee mooie lezingen kregen wij
van hem te hooren, n.1. 't Heihuis, door Truida Kok.
en Onze eerste avondvertoeving. De heer P, Groot
«eed ons hartelijk lachten met; Een Zondagmorgen^
verrassing. Verder werd de tijd doorgebracht met g«-
meenscïiappelijken zang en gezelligen kout.
AARTS W OUD.
Uitslag van de gehouden verkooping ten behoeve
van Öe Diaconie alhier,
I. Huis, erf en eer. perceel bouwland, aan den Zeej.
dijk, groot 73 Aren. Kooper J. Zwaag. voor f 4805.
II. 'Perceel bouwland, in den wèelpolder. groot
1,10,80 H.A. Kooper J. Bood voor f 2465 p H A.
III. Percfeel tuingrond in de Kolk, groot 8.40 Are,
Koooer J. Moeijes, voor f 320.
IV. Perceel grasland in den Braakpolder, groot
1.35,30 H.A. Kooper H, J Kossen voor f 2960 p. H.A,
V. Perceel weiland in den Braakpolder, groot 1.60
H.A. Kooper V. Raa voor f 2950 per H.A.
VI. Perceel .weiland, in den Braakpolder. groot 79
A. Kooper C. Raa, voor t 1780.
VII. Perceel vf
H.A. Kooper P,
De geheele opbrengst van Huis erf en 6,35.27 H.A.
bouw» en weiland bedroeg f 19857.22.
Perceel weiland in de Trapweere, groot 0.68.10
Koning voor f 1421.
wy- Dcor fw;durl<ie praklijk oroolc ervaring "^D
Alle soorten Zaaigranen ver
krijgbaar bij
Erkend Zaal; Mdhandelaar, Winkel.
Te koop: een flinke
bi- H. MHTT TMK, Stocm.weg, Bree-
zand. Aan hetzelfde adres:
