Bij den bouw der Nieuwe Wereld.
Uit vroeger dagen.
'TWEE MENSCHEN.
Saterdag 22 Februari 1919.
S2sle Jaargang No. 6366.
PERDE BLAD.
FEUILLETON.
Tweede Kamer.
naar het duitsch tan richard vosz.
jclwyüi' Cüüföni
Vervolg
Was wel noodte, want hoewel de WestPriezen
jc haven van Amsterdam at te sluiten, eenige
"^jsLkeii ln 't IJ hadden laten zinken, was toch de
CMAfische vloot den lOen September roet zeer hoog
JCover de versperring heen gekomen, veroverdo de
dansen OP den WBterlandschen dijk, maar verspilde
jylrop dagen met beraadslag:« g. n over de ge
nen versterkingen, om daarop kenius te maken met
reu sevr onstuimig weder, 't welk wel vier of vijf
iimiel duurde, 't geen do zee voor de Spanjaarden,
't water niet gewoon wacren, 't onbruik maekte."
Dat tijdsverloop maakten zich de West_Friezen ie
nuit?. ,.dle 00 moed door geen wanhoop lieten ver.
.tikken'', om hun vloot te volmaken. In Ênkhuizen en
Hoorn werden in ongeloofelijk korten tyd 24 scho
ort; uitgerust, terwijl men den Prins om geschut ver-
daar door het verlies van de Water fa ndscne
•cMtfen verscheidene stukken waren verloren gegaan.
'Hierover schempten de Spenjaerden op de Weslvrie-
J«, seggende dat --e in plaets van geschut, houten
«rs op de scheen waeren, die sich den kfyg niet
verstonden, en terstondt wijken souden.'
Toen een Enkhuizer burger, die naar Amsterdam
was uitgeweken, aan een Spanjaard, die :s Konihgs
vloot onoverwinnelijk rtoemde, ten antwoord gaf„Gij
solt er ook mannen ontmoeten'wterd hij op N«?uwo
Brug op itaanden voet doorstoken.
Haar ras zouden de Spgniaarden ervaren, wat krachi
«r icbooi in de vuisten dier „wortelboeren'
Al veêhtende trachtten de Geuzen, te etteren, wat
achter de Spanjaarden door hun vluggere schepen en
verder dragend geschut wisten te verhinderen maar
Pen bes!., ing werd hl de eerste dagen niet verkrvén.
Ten linde nu de plattelandsbevolking schrik uan te
jagen, staken de Spanjaarden,, die voor Alkmaar la.
jjto, verscheidene dorpen in brand maar ook dat deed den
moed der'West.Friezen niet verflauwen, en de Geu
len vloot door tegenwind naar Hoorn gedreven, bleei
daar in de buurt liggen, wachtende op betere go*
Jegenheid. Eindelijk dein "llen October op een 'L m-
<hg) besloot Gornelis Dirksz tot den aanval. Wel had
Sonoy hem een brief gezonden met den raad nog een
paar dagen te wachten, maar de admiraai a erp het
epistel m 't vuur en de strijd ving aan, met het bekende
gevolg, dat de Spanjaarden geducht werden verslagen.
De 37 of 38 metalen stukken, die mede waren ouitge.
maak:, werden over de steden van WesLFriesIand ver
deeld. „Gedurende den slag hadden de Noordt.hollan-<
ders groot behulp van verscheijde waterschepen, die
gestadig af en aenvoeren, met dooden en gequetsten. met
voorreedt en versch volk daer sich veele burgers van
Hoorn en laadtiieden van Scheliingkhout. wijdenes
en de dorpen daeromtrent. bij voegden, uit brandende
jjver voor vrijheit en vaaerlandt.'*
„Over desen segen, en overwinning heeft men Godt
tot Enkhuisen en in d'andre West.V riesche steden en
dorpen met een algemeenen vast en biddag gedankt;
Want men verstoodt, dat men bij verlies van dien
lUg, het Spaensche jok des Uchaems en gemoedts,
uanienschen ventend! te oordeel en, niet ontga en sou-
de hebben."
Het den slag op de Zuiderzee ging ooi de zon
van Al va onder. Hij vertrok naar Spanje en zijn
opvolger Requesens, die Noordjiolland weer trachtte
tot gehoorzaamheid aan den Koning te bewegen, be
loofde pardon aan de bewoners, zoo zij zich wilden
onderwerpen en toen men zich door 't zoete gefluit
van den vogelaar niet liet vangen, zou ,'t met geweld
worden beproefd. Maar /ten dêele door de slappe win
i«r, die Godt gif, waardoor de toerusting om t landt
over Ijs en met behulp van jjssleden, gesrherpte peerden
en ljsspooren te 'verwoesten, 't onbruik wierdt ge
want dé
toen
men 1 ijs niet moer te vresen hadt, van de waterige
gelegen heit dezer la mits trek e en wisten sich met spring-
itaokken, galcjjkens, en schuiten in diervoegen te be_
kupan, dat de Spanjaerdt te kort schoot en dat er
yt meeste volk soa hier soo daer, verslagen, versopen,
■wangen bleef."
Maar joch, men bleef op alle gevallen voorbereid.
voerden; dat er meest boeren of slechte bur-
maekt. ten deele door de kloeke tegenweer, wac
West.Vriesen of Ndordtjiolla nders dienden sich,
O,
B*2®. woorden sprak zij met zulk een diepen ernst,
'u' mij daarmede haar leven vermaakte. Toen ik
naar daar zoo voor mij zag in haar jeugdige schootn
I kinderlijke onschuld, greep mij het geluk
a's ten stormwind aan. Ik wenf weer eens overmoe.
11* ^9° beelemaai de wilde jonker. Daarbij voelde
«X, trotsch, alsof ik een groote held was,
de achitterundste daden had volbracht en met den
**r'tjk3teu buit huiswaarts keerde. Jubelend riep ik
je ook nu nog eens, als uit het dwaze Judithjd
o" wijze .Judith is gegroeid, je mooien Piattertiof
oor Afschuwelijk geld aan vreemde menschcn va
„P*1 en weggaan uit je groene Vahrn, naar tic
®est woeste plek op de wereld? Maar verkoop maarl
iut-t ',aa*r ver we8' bk loop je niet na, ik zeker
Nu boog het kind het hoofdje, keek mij innig
*ei ln liefelijken eenvoud:
„Ik blfjf waar jij blfjft: ga. waar jfj gaat en niets
ai ttüj van je scheidón.1u
Utcht bij ons bloeide een wilde appelboom. Ik liep
op toe, brak een slanken tak af. bond dien urnen
üiezén en drukte den rosea Noeseinkrihs op het
nu v"n m^n nteisje....
i„, 1 ,Jp,lendan ochtendzoi u nes chijn, deden wij onzen
Wocht in Enna, en wel omier plechtig gelui der
oWten van bet dorpskerkje. Ook de klok van de slot-
*a7"l werd geluid.
kia kandein geen verklaring vinden yoor» die vrome
V, ant het was noch Zondag, noch een an-
r '««stdag. Wij koncte ons niet voorstellen, dat
u dankdienst hield voor den gelukkig doorstanen
snood Zij wisten toch nog mets van onze won-
roere redding, maar moestan ons veeleer voor ver-
-•« zt-AAuui^, iiwaï mucbitau oijs veeleer voor v^r-
houden. Onwillekeurig greep ik Judith bij 'de
1*®u, waaraan miin couden rinn alansde
Hand a
**P«straai
M
waaraan mijn gouden ring glan de
ri*nd aan hand gingen wfj verder, kwamen m de
Tfcstiuat. waar in het eerst geen sterveling te zien
.to.dat wij eenige kinderen ^agen. Zij bleven staan
klo«r?aar<*en °llS a^n' a'so' niet van vleesch en
«xi waren, maar spoken. En wij "hoorden hen iets
dat wij echter niet verstonden.
h *»nstonds zagen wij meijgchen haastig het gods.
u,ls' ^""laten. Onder heftige gebaren wezen zij bp
luid- en^elen kwamen oui tegemoet. Dia nepen
Rochus en het meisje ven den Platterhofl
««Q niet dood? Niet omgekomen ia de golven
Cisack, aooela nams meenda te kebbaa ga,
Berreeed voor eet, aanslag vrend o* seetöjk tusechea
MedembUk ec. Enkhuizen dag en nacht scherp bewaakt
et om ban Prins eaa —Maten te helpen, waarmede
-^Iden ackunnen wonden ontzet, bracht men honderd
u.azeod gilden op, terwfji tevens de mgezetenea een
zeker maandgeld zouden beulen ,Jm] veder naar siin
goede gwiegenlieft."
Webug tijds daarna, 7 JWnuan 1575 bleek de wijsheid
van de genomen inaatTMoi, want toen kwamen de
Amsterdammers met 9 <3 11 drijven; aan den dijk
tusschen Medamblik en Eküdhuizen „rnacr de boeren
waren op hun poet, aoo dat d'andre niet dorstao ata-
komen
Hoewel eensgezind m alles, wat "den erfvijand be-
troi, was <ie eendracht ln biuncnlandscho aangelegen'
heden vaak verre te zoeken, platteland en de steden
stonden dikwijls vrij scherp tegenover e'lkaar.
Het platteland nj. gevoelde zich verongelijkt door de
steden, die het te veel belasting lieten betalen, naar
hun mceidng. Daarom verzocht het den Prins, dat er
vijf personen uit het platteland zouden worden aange
wezen, om met de Gecommitteerden der zevon stedén
yflen 't bestier der soeken te sitten". Daar waren
de steden natuurlijk vierkant tegen, 't was ook wat
te zeggen: de boeren mee laten beraadslagenI 't Was
toen als nu; 't platteland moet zijn gehoorzame die,
naar van de stad .„De Prins, die do saek aocht te
middelen en die vaa, 't landt eenig genoegen te gewen,
heeft ernstelük bqgeert, dat de SUeten eïi W«!t_Vriës-
landt een uit het landt souden toelaeten, tot welken
einde eerst Paté Gerrits van Schagen en daernae Klaes
Jansz uit Hoogkarspel daer toe genomiheert is ge-1
wccst. Hoewol t den SUeten niet naer den sin was,
en ook soo ik gelove, niet tang duurde."
Mocht deze laatste bewering van Brandt waarschijn
üjk waarheid bevatten, dc Prins had zijn goeden wil
getoond en daarmee pok het platteland aan zich ver
plicht. Toen hii twee jaren daarna in eigen persoon
West-Friesland bezocht, werd hij „alomme bewelkamt
met ongeloof fel iike vertooning van gunst en eerbiede*
nisse. Elk hield! sich gelukkig die hem meer konde
komen te sien. Sij hielden hem na est Godt voor den
eenigen Verlosser uit alle hunne ellenden en dat hij
-e uit de slavernije der Spanjaerden en vreemdelingen
hadt verlost, 't Gemecne volk van 't Noorder gewest en
WesLVnesLandt noemde heiu niet don Willem Va
der. £lk ijverder om 't seerste, en deen riep den
ander toe: Willem Vader'Js gekomen; met
soo vierig een genegenheit dat se ten aetnschijn uit-
blaekte. Wat hij voorsloeg, het smaekte. wat hiji riedt,
't werdt gevolgt.
....Ook ge'-ckl J. Berclaius dat de Prins door dese
konstenarfjen de Spaensche magt meer afbreuks heeft
gedaan dan door siin legere, met een ver ha «lende,
dat de gemeene luiden in dit gewest van den ploeg
en uit de schepen ^ei voorisquamen om hem aen
te spreken, die hij vriendelijk ontfing en met geen
grooisheit verbaesde."
Uit dit onopgesmukt relaas blijkt wel, welk een
zegetocht de reis van Oranje door West-Friesland is
geweest en waarlijk de Prins had het verdiend. Wel
moesten nog jaren verloopen eer de vrede van Munster
de kroon .zette pp het werk der vaderen, maar West-
Friesland was beveiligd tegen den vijand en ongestoord
konden de bewoners zich toeleggen op landbouw, han
del en visscherij, die weldra hun schatten uitatortten
over het gewest, dat .door zijn rijkdom en den aard
zijner bewoners niet het minst heeft bijgedragentot
de vrijwording van den menschelijken geest.
J. DE VRIES;
IV.
Da Volkerenbond.
Da „Idealist", „de professor" heeft de overwinning
behaald op pessimisten, twijfelaars en dwarsdrijvers.
Bij zijn vertrek paar Washington had hij de, door de
geneele commissie eenstemmig aangenomen, constitutie
voor den Volkenbond ln den zak.
De constitutie, of zooals Wilson het in zfjn rede
voering in bij belsche termen uitdrukte, „het Nieuwe
Verbond der Volkeren"
Inderdaad, dit is een „acte das Nieuwen Ver honds",
het begin eener nieuwe periode in de geschiedenis dér
menschheéd.
Misschien nog meer door de toelichting, die de
President gaf, dan door de tekst der artikelaa-,zelfi
De tekst is uittermate belangrijk en het zal geen
geleerde moeite kosten dikke boeken te sjhrijven over
oase nieuwe en, naar wij hopen, eipdelijk getukte po-
gingi om de wereld den vrede te verzekeren en de
vreedzame oplossing van geschillen in plaats te doen
treden van hel vuistrecht, dat tot nu toe oppermachtig
heerschte.
Wei is aan die tekst alle zorg besteed.
Wilson-zelf liet dit door zijn privisecretaris, die den
ietwat ongeluklügen naam Tumulty draagt en volgens
Frans che spotvogels dAérom niet mee mocht naar Pa
rijs, aan ae Congresoom missies voor buiteniandscbe
zaken medcdeelen.
zien en wQ Allen geloofden? Ook de edele o:der> van
den jonker gelooven, dat ge dood zijt. Kijk toch
ziet zjj - - "Zijn in leven gebleven
En allen schreeuwden„Ztj zijn in leven gebleven'
Ziet tochl Zfl zijn in leven gebleven 1"
Ik riep vol ontzetting:
Dus mfla ouden gelooven ook. dal wij dood
zijn?"
Ik had nog niet uitgesproken, of ik zag hen reeds.
Zij "kwamen uit de kerk. Mijn lieve moeder was in
diepen rouw gehuld. Mevrouw Leilner van den Plat-
ternof was er ook bij; zij was ook geheel kt het
zwart. Nu begrepen wij Hat voor ons levenden, in
dc dorpskerk een lijkdienst werd gehouden, en dat
mijn ouders dien met de trouwe gemeente samen
hielden. Nu eerst bemerkte ik, dat al de vrouwen
van het dorp evenals het vrouwelijk dienstpersoneel
van het slot en den Platterhof in het zwart waren
gekleed.
Toen mijn lieve moeder zag, dat haar dood ge
waande zoon Rochus in levenden lijve voor haar stond
zonk zfj, zonder eenig geluid te slaken, bewusteloos
op den grond. Mijn. strenge vader was bleek als een lijk
en sloeg onder gesmoord snikken de armen om dén
hals van zijn grooten jongen. Toen de menschcn den
strengen graaf om zijn teruggevonden zoon zagen weer
aen, schreiden allen mee. zoodat ook mij dikke tranen
over de wangen liepen. En ik schaamde er mij biet
eens over. dat ik weende als een vrouw. Intusschen
was Juditn bij mijn lieve moeder neergeknield, hield
haar hoofd in haar schoot en herhaalde telkens en
telkens weer men zachte stem dit eene
.HU leeft toch nog! Hij leeft toch nog! Zie, lieve
moèïler, uw zoon leeft tochl"
Nu was onze goede, oude kapelaan er ook bij
gekomen in het gewaad waarin hii den mis voor ons
had gecelebreerd. Toen mijn moeder weer tot bewust
zijn was gekomen, en nadat zij veel tranen over ons
beiden had vergoten, moesten wij haar telkens en
telkens weer opnieuw vertellen.
De klokken werden niet meer geluid, want de jon
gens die de touwen hadden gelrokken, waren toege
sneld. De kapela an zond hen terug om weer te luL
den Onder klokkengelui zette de stoet Zich weldra
in beweging: de geestelijke voorop. Daarop tusschen
mijn lieve ouders Judith en ik, weer hand aan hand.
Achter ons liep de burgemeestersweduwe van den Plat
terhof, het dienstpersoneel en verder alles wat beo-
nen had.
Wij gingen de kerk Minnen. Hand aan hand stond
Ut met Judith en mijn ouders voor het altaar en
kapelaan Plohner hield teiplaats van een lijkdienst
een dankdienst.
MUn lieftallig bruidja droeg nog altijd den krans
van appelbloesems.
Dese iuau«ii flfch eens Ik bloei «ede mirten Ter-
anderen.
'Y7 "5 "fa* cwwogM» vwawteld: wwwd
«n Inhoud, dat ar oiet door het Congres ten behoeve
ratificatie Jn man worden veranderd.
Daarom noodteSe Wilson da heeren uit wurr.
opc?r verschillende vaa zijn heftigste politieke tegen-1
standers zijn bij hem op net Wittehuis te diaeeren ca
alles punt voor punt en woord voor woord te bespre
ken. alvorens Kamer eb Senaat het ontwerp,tmc.taat
m behandeling nemen.
Be „Professor" neemt dus de vdUe varantwanrddHjk-
h«4d op zich voor tittel «b jota.
1'oen hjj deed meer.
HU gaf een tortlchling op het ontwerp, die feiteUfi
«5QWT <JaarvBn ,0 scheiden js en die blijkens de
woonden vnn hen, die na hem spraken, als de juiste I
interpretatie van het Volkenbondplau moet worden
aangezien.
Die rode is wei Is waar ook hier te lande gepublL
c®9rji, doch naar wjj /neenen heeft men er veel nfinder
aandacht aan geschonken, dan zij wel verdient. Voor.
namelijk basseeren wii ueze meming hierop, dat uit
zijn woorden duidelijker nog dan uit de tekst zelf
blijkt, dat het hier geen Statenbond, doch een VcikeL
reaihond geldt.
Wilson toch zeide j
hol vraagstuk van hot karakter <ter vertegen^
woor<;L,'i, ii: een corporatie van gedelegeerden aan do
beur, kwam, waren wU allen dooi drongen van een
overtuiging, die in de geheele wereld bestaak Voer
soo ver Ik dit hier in tegenwoordigheid der officieele
vertegenwoordigers der verschillende regeeringen uit
spreek, wil ik zeggen, dat een ajgemeeine overtuiging
bestaat, dat de wereld niet tevreden kan zijn mei een
officieele leiding in dit opzicht.
Van verschillende zijden Is ons duidelijk gemaakt,
dat, bi geval "het raadgevende deel van den bond
slechts een groep van officieele persoonlijkheden zou
ajn, die de verschillende regeeringen zou vertegen
woordigen, de .volkeren der wereld dan ln geen geval
zeker zouden zijn dat zekere misslagen, die officieele
persoonlijkheden vroeger gemaakt hebben, ln de toe
komst niet herhaald zullen worden.
Het was onmogelijk een methode of een vergadering
te vinden, die zoo groot en zoo verschillend samenge
steld zou zijn, dat zij een werkelUke vertegenwooroi-
Ki van alle volken der wereld zou kunnen vormen.
En sprekend over deze vertegenwoordiging der vol
keren liet hij er op Tofgenl Opdat deze populaire
macht van dit vertegenwoordigend lichaam in zoo ruim
mogelijke mate gewaarborgd zal worden, hebben wij
de volgende bepalingen gemaakt: Als een vraag niet
voor arbitrage, maar ter bespreking Min den Uitvoe
renden Raad is voorgelegd, kan op initiatief vnn elk
der partijen de behaa-„:Lr.g uit dea Uitvoerende" Raad
naar het algemeene Internationale lichaam worden
overgebracht Want met deze geheele stichting heblwn
wjj principieel en hoofdzakelijk op een groote kracht
gesteund, te weten op de moreele kracht der open
bare mcening van de wereld, op den reinigenden. voor
lichtenden en dwingenden invloed der openbaarheid
Daarom zal in ae toekomst het geheime spel der
Intriges niet meer gespeeld kunnen worden en duistere
Elan nen zullen te allen tijde ln het volle licht ge-/
racht worden, zoodat alles wat het licht niet ver
dragen kan, in het helle licht der algemeene veroor
deeling door de wereld beslist zal worden uitgeroeid.
Daaruit volgt dus, dat alleen de technische bezwaren,
de omvang van een vertegenwoordigd lichaam dat
twaalf, straks dertienhonderd millioen mets ch en zal
hebben 1e representeer en (waarbij kleine volken zijn,
die nauwelijks een millioen zielen tellen) de Conferentie
ervan heeft teruggehouden een andere metbode te
volgen.
De democratische volken zijn vertegenwoordigd door
hun regeenhgen, doch Wilson ziet in. dat er vaak
tusschen regeerders en geregeerde» een klové kan gapén.
Vandaar zijn woorden: Als er iets kwaads is, dat
door het licht gedood kan worden (daar heb je den
professor 1 zal menigeen hebben gedacht), dan zal dat
kwaad zeker worden gedood, wanneer het in het volle
licht der publiciteit komt en blootgesteld wordt aan
-te vernietigende kritiek der openbare meening der
geheele wereld."
Vandaar zijn toelichting op het artikel, dat wel de
Uitvoerende Raad in eerste instantie zou hebben te
onderzoeken en te beslissen inzake alle geschillen, maar
dat ieder der partgenin elke fase der be
handeling bet recht zal hebben de zaak te brengen
voor het „forum eener breedere publiciteit", nj. voor
den algemeenen .Raad der Volken.
Hiermede is o.L het laatste woord gesproken. Zoo-
dra dit verdrag, deze bepaling, door de verschillende
volksregeeringeu is geratificeerd, is er metterdaad aen
eind aan gekonkel en geintngeer.
Om bet even of er geheime verdragen bestaan, of
er afspraken tol verdediging of aanval zijn gesloten,
de partij, die zich verongelukt voelt heeft ten allen
tijde het recht opening van zaken te verlangen ten
aanzien, ten ^aanhoore van heel de wereld.
Hiermede is een stap vooruit gedaan, zoo groot,
zoo gewichtig, dat zelfs de invoering der private wet
geving, de verschillende codesziapolean er bq in het
niet verzinkt.
Naast de rechterlijke vonnissen werd destijds de
ZESDE HOOFDSTUK.
Jonker Rochus van het slot Enna en
Judithje van den Platterhof hebben
eikaar liaL
Nog denzelfden dag bemerkte ^rujn moeder aan de
hand van Judith den s ma llen ring met den robijn,
dien zij aan baar lieveliogszoon had gegeven. Zij aei
er niets over. ik bemerkte echter, hoe zij voortdurend
met groote, angstige oogen naar ons tweeën keek,
die van zulke lieüige dingen een spelletje maakten
zooels zij stellig gelooide. Zjj was diep geschokt
door het gebeurde; beschouwde onze redding als etn
heerlijk wonder, dat de hemel op voorbede van de
heilige Barbare aam ons had gedaan; het was héér
als ontving zij haar lieven 'zoon, den wilden jonker
Rochus, ten tweeden male uit de handen des Heeren.
waardoor zij ln een toestand van geestvervoering en
zaligheid geraakte.
Misschien dacht mfin moeder,,Wat God vereent,
dat zal de xoensch niet schetiden' al is hij ook
graa fvan Enna en zU een dochten van den Platterhof.
Maar als de jonker de kleine Judith van den Platter
hof tot vrouw nam, dan ging hij niet naar Rome; en
als hfi niet naar Rome ging, werd hij ook geen
geestelijke
Ik wist ""niet, hoe mijn vrome moeder hierin een
haar bevredigende oplossing .zou vinden; en dacht er
ook niet diep over na.
IVm avond van den grooten dag zaten wtj allen ln
de groote hal, waar ook het avondeten werd gebruikt.
Daar onder de hooge gewelfde zoldering nog niets
van de voorjaarswarrote was te merken, brandde er
in den haand een gezellig vuur.,
Aan dezen haard, die zoo hoog was. dait mem er
een jongen os aan het spit zou kunnen braden, had
de groote keizer Maximiliaafo reeds gezeten, als hjj
op zijn gemzen jachten, ln het Ijat van Brixen kwam.
Boven ln de zaai werd de leuningstoel nog bewaard
hq Vas met rood, reeds lang versleten fluweel
overtrokken waarin Oostenrijks geliefde, hooge vorst
bij den graaf von Enna had uitgerust. Vandaag kregen
wU, de twee geredden, de eereplaats, dicht bij de
vlammen, waarvan de trillende glans op de schilderijen
tegen de muren viel, die niets dan roemrUke daden
voorstelden van het huis Enna, waarin zij voor de
zoons en kleinzoons van dit edele geslacht ae herinne
ring bewaarden. Maar een bruidstocht, zooais jonker
Rochus er een gemaakt had jas er niet bij Mijn lieve
moeder liet opdienen, wal er in de keuken en pro.
visiekamer aam goeds voorhanden was en mijn strenge
vader ring in iioogst eigen 'persoon naar den kelder,
om ar een dronk uit te halen ,die.niet al te zuur,,
da edelste wUn van hat huls was. Maar aoo lakker als
Stermorgen da vette goudgele eierkoek van de waar-
i, smaakten de gerooide aakn_ tor alten aa hat Mn
jurvuSttpraek geplaatst
Nu komt nat wereldgeweten naast he wereldtri
bunaal.
En zondar dat men met Juryrechtspraak dweept, ligt
er ongetwijfeld veel goeds ln, wanneer de merites
eener kwestie door alle vólken, alle landen, alle
bladen behandeld kuhnen word sa, terwijl hel vrr.rg-
pumt Jn behandeling ia.
DU brengt ore op de kwestie die h ee t te he.
rtatun tusschen moe laad «n België over verschillende
grensproblemen.
Hier Jioeft pa«*i paDS'oïldJ' ecn concreet voorbeeld
van de werking van den Volkenbond. En tevens btijki
daaruit welke stap seider noodzakelijk is oni de wer-
kbig van dit artikel juist door te voeren.
Wanneer men da gelijk ln Belgische cm Franscho
bladen ziet, hoe de waarheid zooals wij die aien
u|t haar verband wordt gerukt, hoe de lasterpraat
van 1914 over den doortocht door Limburg en al
wat dies meer zfi, nog steeds wordt gecaipot-tccudt
dan is bet duidelijk, dat geen appèl op den Alge
meenen Raad der Volkeren kan baten.
Juiste voorlichting moei voorafgaan. Men behoort
de zekerheid te hebben, dat niet alleen de voorstelling
die een der partijen geeft, doch dia van beide Zijden,
elk .publiek, in "elk land bereikt.
In de Frans che pere bestaat het „droit de reponse",
het recht van antwoord, d.w.z. dat de aangevallene
in pen blad het recht heeft ih dezelfde rubriek, met
dezelfde letter en zonder kommentaar, een antwoord
te puhliceeren.
Dit recht, dat tot dusverre blijkbaar alleen nan
particulieren was gegund, behoort ook aan Staten te
worden gegeven
Alleen dan E het mogelijk elke leugen, direct vast
te leggen in hel blad, dat er mee aankwam, elke srheeve
voorstelling 'recht te zetten.
Dit was voor goede internationale verhoudingen steeds
noodzakeink en is het thans meer dan ooit. Zoolang
een blad doof kan blijven voor de vertoogen van Zijn
tegenstander, zoolang het ln weerwil van alle weer
leggingen joch door mag gaan met leugen eu laster,
zoolang bet eekent het beroep op hert wereldgeweten
zeer wéinig.
De Duitsche perscampagne tegen Engeland, ook ten
onzent gevoerd, de dito bestrijding van Duitschland door
de Fransche en Belgische propaganda, hebbelThij bms
ais neutralen, tamejijk tegen elkaar opgewogen. Vooral
omdat eer. zeer groot deel des volks aanstonds on
vatbaar was voor sommig soort van stemmingmakerij.
Maar er zijn landen, waar de stem van den tegen/
stander niet wordt gehoord, waar het publiek maar
één blad pleegt te lezen en waar dus een eenzijdige
voorlichting auerlei moeilijkheden kan aanrichten.
Daarom behoort bj] hel openstellen van het beroep
op <ie publieke opinie der wereld wel degelijk <te
garantie, dat de positie der andere partij pp gelijke
wijze tot de kenius van het publiek elders wordt go-
bracht
Nederland's protesten gedurende den oorlog tegen
Fransche, Belgische en vaak ook Britsche lasteipraat-i
jes bleven ongehoord zijn als ze geplaatst werden
weggestopt
Hoe wil men van een volksovertuiging der geheele
wereld verwachten, dat zij ons standpunt recht doet
wedervaren, wanneer de feiten-zelf om van de toe
lichting niet te spreken aan die volken der wereld
worden onthouden?
Terwijl Wilson terecht meent, dat de vastge/
stelde tekst naar woord en ünhoud geen verandering
verdraagt, meenen wjj. die reeds twee jaar geleden
wezen op het onderscheid tusschen Statenbond en
Volkerenbond, het recht te hebben te verlangen, dat
een internationaal „droit de reponse", althans de op
neming der officieele nicdedceungon van den Alge--
meenen Raad in bet statuut van den Volkenbond, in
de acte des „Nieuwen Verbonds der Wereld" zal wor
den neergeschreven.
ZU, die het gebrek daaraan aan dén lijve ondervfo»
den, die laster en leugen op zich voelen drukken en
zien uitbuiten als motief voor diefstal en geweld, moe
ten noodgedrongen op die lacune wijzen.
UITKIJK.
Den Haag, 20 Februari.
De heer Otto heeft zU'm. Interpellatie over de Scheur-
wet op zeer uitvoerige en niet bijzonder onderhoud
«jende wijze toegelicht. Tegen de automatische vera
doding van den scheurplicht over alle groenlanden
had hij vooral ernstig bezwaar, gelijk trouwens tegen
de geheele wet. Maar bet „automatisch systeem" houdt
verduidelijkte hij, geen rekening met de ged
sehiktheid voor gescheurd worden en de ligging van
het land, zoodat zeer geschikte grond (bijv. te Bloe-
(mendaal)) geheel bulten de wet valt en minder goede
het api! gebraden Lam van mijn movder toch niet, om
niet te spreken van den dronk. Zulke eierkoeken eu
zulken wijn (hinkt de mensch maar eens in zijn leven.
Gelukkig LU, die één keer zoo koninklijk mag aan
zitten.
Na den maaltijd mocht het dienstpersoneel in de
hal komen. D« mannen kregen wijn en tabak, dezelfde
die du graaf ook rookte; de «ouwen en meisjes krel
gen bU haar dronk zoet gebak, dat de gravin eiken
eersten van de maand bakte en dat zij zorgvuldig
bewaarde voor het geval er op een mooien dag onver
wachts gasten op het slot Enna mochten komen. 'Maar
de lekkere koek werd |o de laatste dag«n van elke
maand oudbakken door jonker Rochus opgegetenop
heit slot Enna kwamen geen gasten, noch verwachte
noch onverwachte; want de kleine Judith was geen
gaat .Maar ioch werd qlken eersten van maand de
koek door mlfn moeder zelf beslagen en gebakken
Dan moet Ik, groote. kinderachtige jongen, toch ook
nog vertellen: hoe uitstekend een zekere jonker Ro
chus hi den nacht, die op dien dag volgde, op zUn
harde bed ln zUn hoog torenkamertje heeft geslapen.
HU droomde niet eens van een lieftallig. Jong juffertje,
dat een smaflen ring aan des vinger had.
Den volgenden dag bemerkte ik dadelijk, dat mijn
nioeder met mijn vader over de zaak haa gesproken...
over de geschiedenis met den ring 4>edoel ik... en
hem had verzocht het als kinderspel te beschouwen.
MUn strenge vader zweeg er dus over; wat mij geheel
naar den zin was, met uit laffe vrees, .maar veeleer
uit een soort schaamte ara, Iets gewUds te laten nap
reken.
Reeds In den voormiddag wiLde Judith in gezelschap
van mevrouw Lcttner naar den Platterhof en haar
menagerie terugkeeren. Vroeger zouden mjjn ouders
haar niet hebben laten gaan, zonder er tenminste zeer
op aangedrongen -te hebben, dat zU nog eenige dagen
bleef. Vandaag noodigde men haar niet, en drong men
niet aan te blUven, ik merkte het wel op, maar dacht
er verder niet over na. Dat kwam zeker, omdat het
geluk een zeventienjarig hart overmoedig maakL en
omdat jonge liefde zoo vol glans is, dat ze zelfs
door grauwe wolken 'heenztraaltl Ook Judith deed dit
vriendelijk kalm laten wegtrekken niet buitengewoon
leed. Toe»" reeds dacht Ik met mijn domme verstand:
„het moeien heel andere en wel zeer ernstige dingén
zijn, die mijn bruidje in de war zouden kunnen "bren
gén." Zoo goed kende Ik toen reeds deze trots che,
sterke ziel.
Deze laatste zinnen heb ik aan de hierboven neer-
geschrevene vele jaren later toegevoegd, toen ik wist,
welke tnacht verelscht werd om de banden, die deze
vrouw verbonden aan een ziel, waaraan zij sich ge
heel had gweren, te ontknooptn en geheel los te ma-
kan De rabge vreugden der Meimaand duurden tot
in Juni voort, Ja ten jahealan aomar door. Judith
