IIiiiki Ninis-
Mratniii- liiilniUil
OIPAG 23 MAART 1920
53ste Janranng Vn.
UirütVtKS: TRAPMAN CO., SCHAGEN.
EERSTE BLAD.
Ingezonden Stukken.
Birmentandsch Nieuws.
Plaatselijke Keuze.
Dit blad verschijnt viermaal per week Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's m. 8 uur worden Advertentiën
zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTCHEQUE en GIRODIENST 23330. INT. TELEF. no. 20.
Prijs per 3 maanden f 1.55. Losse nummers 6 cent. AD VERTEN
TIÉN van 1 tot 5 regels f 0.80, iedere regel meer 15 ct. (bewijsno
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
Winkel, 21 Maart 1920.
Geachte Redactie l
Mag ik u s.v.p, verzoeken eenige plaatsruimte voor
een antwoord aan de heeren Kamp en v. Leersum,
omtrent hun v*aag aan den heer Westerhof gedaan.
Bij- voorkaai mijn dank.
Dan wil ik wel verklaren, dat de vraag, in welke
vergadering der Bouwvereeniging zij zich voor 12 wor
mingen hebben verklaard, op een onjuistheid berust,
daar zij beiden niet op die vergadering aanwezig wa
ren. waar het besluit om 12 woningen te bouwen
genomen is.
Maar dat zegt (nog niets omtrent hun dubbelzinnige
houding in deze, zij toch konden als leden der
Bouwvereöniging op die vergadering aanwezig zijn,
bericht van verhindering was niet van hun ingekor
men en ma 't besluit o*m 12 woningen te bouwen is er
van den een noch van den ander iets bij het
bestuur der Bouwvereeniging ingekomen,- dat zij er
tegen waren om 12 woningen te bouwen. Dan is het
toch zeker, dat wiji gerust aan konden nemen» dat zij
cr voor waren.
Dus blijkt hiar wel degelijk hun dubbelzinnige hour
ding uit.
Dan nog een enkel woord aan den heer v. Leersum.
Toen de aanvrage om 12 woningen bijl B. en W. ter
sprake- kwam. heeft u daar verklaard ervoor te zijn
en ook in de Raadsvergadering van 13 Februari 1920.
verklaarde u, nadat de Voorzitter zijn standpunt jor
tegen had verdedigd, dat er was een fnoerderhéid in
B. en W. die er voor was. Toen dan ook een weck
daarna in do Raadsvergadering van 19 Fcbr. 1920 do
.stemming over het voorstel van 12 woningen kwam,
was ik iniet weinig verrast dat u er tegen sieinde.
Van den heer Kamp verwonderde het ons niot dat
hij' u-geus temde, Jiij toch luistoi >'e nu?er naar de sein
va'n don hoer Breebaart als ilut hij; zich Vrijzinnig
Democraat gevoelde; .)ve kolnden niet anders verwach
ten en rekenen er daarom ook maar heel weinig op,
dat cr naast onze S.D.-ffractie nog een V.D, zit.
Overigens doet het ons genoegen dat er niet meer
dere aanmerkingen zijn gemaakt uit het verslag van
de rede van den heer Westerhof.
Met beleefden dank voor de opname dezer regéls,
toeken ik mij
D. KAAIJ Kan.
Stolpervlotbrug, J8. '20.
Mijnheer de Redacteur,
Vergun mij s.v.p. nogmaals een plaatsje in uw veel
gelezen blad. bij voorbaat mijn dank, en wel naar
hetgeen de heer Groot es scphrijft in zijn iiigozondcjn
stuk van j.1. Woensdag. De heer Grootes heeft hot
daar over de gramschap van. mij tegenover het door
hem gesprokene. Maar als iemand, zooals die 'heer
Grootes als S.DAP.'er zijnde dan spreekt over het
li'-ren der gruuaphoons tot na sluitingsuur, durf ik
ge; ast te zeggen, dat het een leugen is, en zooals dé
neer Groot i s bekennen wil dat hij we lwat bout g©-
ip'okui heef;, mèt de lokalen hokken te noemen, ik
:.i durf zeggen, dat het van den heer Grootes wel
l;;»-.dcracii;lg wezen zou als hij -nu volledig be
kennen moest, dat het door hem gesprokene niet op
w.uu-ncid berust. iMaar als de heer Grootes zin beert
zullen wij het persoonlijk onderzoeken. En wat de
heer Grootes da'iu heeft geschreven over de Blauwé
Knoop, dat die mij goed passen zou, of met andere
woorden gezegd, dat ik èen slecht leven lijd; ik durf
zeggen dat ik nog nooit een druppel sterken drank
over mijn lippen heb gehad. En dat de alcohol een
struikelblok is voor de verbetering in deze Maatschappij
dat hoeft de heer Grootes mij 'niet te zeggen, want
dat weel ik wel. Maar met de richting, welke de heer
Grootes soms inslaat, kan ik mij niet vereenigen.
U. .Mijnheer de Redacteur, nogmaals dankend voor
'de verleende plaatsruimte,
Jb KINDT
Zeer gevaarlijk.
CALLANTSOOG.
Alhier zijm op het strand gevonden en bij den strand
meester aangebracht ©enige zwarte blikken bussen mét
afmetingen van 18, 12 en 15 c.M. Deze bussen hebben
twee lu. henbodems. met twee gaten en bevattén één
v-vn. een "in voorziene metalen voorwerp en een
cyiindervormig voorwerp, veel gelijkende op een jachlr
patroon, met aan beide eind vlakken een guinmiring.
Voorts heeft het metalen voorwerp aan een dun ko^
perdraadje een. blikken plaatje, waarop in het Ent*
gebch de gebruiksaanwijzing is aangegeven. Uit die
gi i.ruilcsaanwijzing schijnen deze voorwerpen homp
mi-! te rijn. dus zeer gevaarlijk. Een ieder wordt dan
jok irn zijn eigen belang aangeraden, van deze voortf
-verpea af te blijven en de eventueel gévondén bus
t prengen hij1 den strandvonder, of dezen kennis te
g> v ai van de vondst Een ongeluk ligt op een klein
plaatsje.
- - WXN3CKI»
-igavond hield de afdeeling Winkel van de
ri h t. tot ofschaifitng van alcoholhoudende dran"
een openbare vergadering in het lokaal van den
h.'vr b. Klaver.
ï'o l'O'-.r K. Zeeman opende de zeer matig bézochté
bij 1; vast en wees er op, dat deze vergadering
wh'3 belegd voor de propaganda voor geheelonthou"
*g, m voornamelijk gesproken zou worden over dat
i .oder drankbestrijding dat doelde op den titel van
aangekondigd© onderwerp: Naar den Nieuwdn
TA! ..Jat betrekking had op Plaatselijke Keuze. Plaat"
kc keuze was iin 't kort gezegdalle kiesgerechtigde
en vrouwen het recht geven 'om zich uit te
•i>u over de lokalen waarin alcoholhoudende dran"
Jfci: i- -pt, of zij; er zouden zijn en hoeveel. Spr.
riliUjn- zoowel sprekers, publiek' als ndrs een har-
toe. Spr. wees er op, aat waar het
vü-' gaat over Plaatselijke Keuze, heeft het
bestuur gemeend, allerlei personen en organisaties té
moeten uitnoodigen. Uitgenoodigd waren Burgemees"
ters wethouders, ledeln van den Raaad vertegenwóor"
digers valn. allerlei andere organisaties, politieke par"
tijidn, zusterafdeelingen, volksonderwijs, kerkbestuur
enz. Allen dus die straks in meerdere of mindere mate
zouddn hebben mee te werken, om als Plaatselijke
Keuze wet werd, dit te helpen uitvoeren en vast
te leggen. Plaatselijke Keuze is voor ons land iets
nieuws, ofschoon het niet nieuw is, immers in de
Amerikaaainsche Unie zijn verschillende landen die
reeds Plaatselijke keuze "hebben en wij voorstanders
van drankbestrijding, zijn groote voorstanders van
deze plaatselijke keuze, om zoodoende te komen tot
j een drank vrije samenleving.
i Spr. spreekt tenslotte zijn spijt uit over het kleine
bezoek, ook aan de vertegenwoordigers der ver-
I schillende uitgenoodigde organisaties, goed als het zou
i zijln geweest, dat zij, waar zij wellicht straks mee
geroepen zullen worden, om het voorstel-Rutgers tot
wet geworden, uit te voeren, van belangstelling had"
den blijk gegeven.
Toen kreeg het woord mej. Menagé-Challa, die zeer
verdienstelijk voordroeg: Een stukje leven.
Daarna volgde de lieer Koos Vorrik, met zijn on
derwerp; Naar den Nieuwen Tijd. Spr. wees in de
eerste plaats op de ernstige omstandigheden, waarin
de meinschen thans leven. Na het eind van) 4 jaar oor*
log'iefa 1 jaar wapenstilstand, was de wereld geworden
'een zedelijke en economische ruïne. Alles was in
'elkaar gestort ein nu poogt men hét te herstellen en
inu zoekt men naai' de middelen tot oprichting van
eeiri maatschappij die tot in zijn diepste binnenste is
verscheurd.
Spr. wijst er op, hoe allerlei problemen om oplos
sing vragen, waaronder ook dat der drankbestrijding.
Etn 'het is een feit, dat men ten opzichte van del
drainkelllend© in deze droeve jaren die achter ons
I liggen, niels, niets heeft geleerd, en dat er wéinig
vooruitzicht tot verbetering is. Het is wel eigenaardig
i zegL spr., dat in allerlei kringen, zoowel bij, de uiterst
rovolutiomnairen als bij, de conservatieven overal de
j leus wordt aangehevennaar den nieuwen tijd.
Ein spr. zegt, dat die nieuwe lijd' naar zijn meening
I niet en nooit zal komen, als de nieuwe mensch nieft
geboren wordt, de oude mensch wordt afgeschud.
Duidelijker dan -ooit blijkt, thans, dat wil de boel
b'eder marcheeren, wil er nog iets van te recht komen,'
Idan zal al onze kracht daartoe moeten worden ingsr
spannen. Wij; zien rondom, overal een geweldig egoisme
'ein voor veel houdt men zich doof en blind, maar
wil men verbetering, dan zal men een groote toewijr
diing moeten leggen in geheel ons leven.
De wereld is een economische ruïnè, aan het pro~
ductifc&proces is onnoemelijke schade toegebracht. Wa
ren er in deze kapitalistische maatschappij, eerst on
metelijke voorraden, deze oorlog heeft bij millioenen
en millioenen vernfeld, productiemiddelen en pro
ductie vernietigd en staan wij; op dit oogenblik voor
een verarmde wereld. En nu is de ©isch; dat wij
ons allen van het krachtig besef doordringen, dat
een elk met groote en intensieve kracht meé zal zérdér
werken, om deze verspilling van maatschappelijke
rijkdom weer te boven te komen.
Op weg naar den nieuwen tijd zal er moeten zijn
oen, nieuwen mensch. En in verband daarmee zal
ooit de drankbestrijding krachtig ter hand moeien wor
den genomen. Spr. herhaalt," al heeft de oorlog op
allerlei gebied veel geleerd, op het gébiéd van dé
alcohol niets.
Spr. wijst er op, hoe in den oorlogstijd, bij een
groot te kort aan levensmiddelen, bij: het lijden van
febrek door velen, men' kans hoeft gezien in 1916
millioen H.L. bier te verbruiken, waarvoor 600000
H.L. gerst inoodigis geweest, dat is s/s van de ge-
heele opbrengst, en daarvoor is een grondoppervlakte
voor den verbouw van 'die gerst jiöodig geweest van
onze Haarlemmermeer. Waar menig kind zonder een
hap brood maar school moest en liet broodrantsoen
alleen voldoende was voor vader, voor den broodver"
diener van het gezin, werd op een dergelijke ongé-
hoorde wijze het gerst vermorst. De kolennood was
dringend, maar hoe alles ook werd geknepen ©n ge
rantsoeneerd, in Schiedam stookten ae jenoverfabrie
ken er lustig op los. Van alles te kort, maar jenever
mocht er evengoed gestookt worden, deze grootste
vijaind van de volkskracht en volkswelvaart.
Iin het buitenland hetzelfde verschijnsel. Hoe groot
ook het 'orgamiseerend talent der oorlogvoerende volr
ken was, ook daar dat zelfde verschijnsel. Het Duilp
sche volk werd gevoed met knolrapen, kreeg cr eén
gevaarlijke huiduitslag van, men leed honger, maar toch
brouwde men uit het zoo hoog noodige gerst, hier, 1
a D/a millioen H.A. land werd gebruikt voor den
verbouw van gerst voor bier. En in Engeland, waar
het kolelnvraagsluk zoo drong, dat 11000 mijnwerkers
uit het leger moestem worden teruggeroepen, gér
bruikte men 6000 mijnwerkers voor het opdelven van de
kolen voor de stokerijen en brouwerijen.
Spr. herinnert aan een boek van den Duitscher Dar
vidsoin. die 'er op heeft gewezen, welk een dégénéf-
reerenden invloed of de oorlog op de menschen hééft
gehad, ook wat het alcoholverbruik' betreft. M©il heeft
zich het drinken aangewend en hij zeide: het aan
gewende trekt men niet als een jas weer uit. Eén
gewoonte die is ingevreten. Iaat een moet,' eén indruk
achter in de menschen, en van zulke menschen zijm
geen groote dingen te verwachten. Eeh elk toch moet
bezitten de volle waarde van zijn zedelijk© en geést^
lijke vermogens. In welke omstandigheden hebben onze
jonge mannen in den mobilisatie tijd geleefd en hoef
velen zijn er niet het slachtoffer van de alcohol ged
worddn. En jn dezen tijd vooral is't alcoholgebruik een
struikelblok, wij hebbein thans dubbel noodig, vrije
dn nuchtere menschen.
Spr. gaat inu na de verschillende wijzen van drankf
bestrijden: matigheid was het eerst. Dat was hoofde
zakelijk in handen van den Volksbond. Deze wijze
valn bestrijding heeft geen resultaat gehad.wat w©L
hieruit blijkt, dat de Volksbond tegen Plaatselijke keuze
is en in de kaart van den drankhandel speelt.
Voor 'de indirecte drankbestrijding Is het noodig,
dat maln voor man, vrouw voor vrouw de geheelont/
ho'UdersJdee "zijm toegedaan. Het is boven alle twijfel
vea-hevein, dat wil de drankbestrijding slagen, dan moet
er in ons volk zijn een kern van geheelonthouders.
Plaatselijke keuze is tot mislukking gedoemd, als er
(niet achter staat een wëlovertuigde, goed gezinde géf*
boel onthouders co rps.
De Plaatselijke keuze, jlie wij, aldus spr., willeln,
doet zeer voorzichtig. Wij willen een uitspraak van
alle kiesgerechtigde mannen en vrouwen, of er -verp
loflokalea en vergunningen in een plaats zullen zijn.
of hoeveel. Wij, bedoelen plaats voor plaats, district
voor district droog te leggen.
Wijl willeb in de eerste plaats de strijd aanbinden
tegen de kroeg. De kroeg, het instituut van .het maak
schappelijk bederf bij uitnemendheid. Wi] bedoelen
de kroeg als de plaats waar drank wordt verkocht.
Spr. stelt nu tegenover elkaar de functie van de school
en van de kroeg. In de school wordt den opgroeiendiefn
mdnsch kennis en ontwikkeling bijgebracht, hem ge©
schikt dn nuttig te maken voor de samenleving. De
kroeg: dat is de plaats waar de alcohol wordt getapt,
:het vocht dat de hersens aantast, waar de drinkers
worden gemaakt.
Spr. geeft daarna ©en plastisch beeld van de ger
zolligheid. de vroolijkheid van. de kroeg, de aangef
ma me, de losse toon, die daar heerscht. Zoo los, dat
men zich er over schaamt.
Als de kroeg er iniet is, drinkt men thuis, heet h©t,
maar meln vergeet, dat er in de kroeg ©en propaganp
dist "is, die er voor zorgt, dat er gedronken wordt en
het 'glas iniet leeg raakt. Het "hoogste belang als jʩ
er bii, heeft, dat er gedronken wordt. En dat is thans
mi-et het geval, integendeel. En het zullen alléén dé
aajn drank verslaafden 2ij;n, .die thuis pok zullen blijf
ven drinken. De kroeg is de jeugdbederver bi} uitnef
mélndheid, vooral in die belangrijkste en schoonste
periode valn het jonge mannen leven. Spr. schetst
noe mein, opgroeiend van kind tot man, hel b©st het
manzijn meent te kunnen manifegleeren, door een
sigaar iln den mond en een glas bier of borrel voor
zich.
Ein juist op dit oogenblik, nu de maatschappijl een
chaos 'en ruïne is. moet juist die jonge kracht oitf
verzwakt blijven, bewaard en moet, wil de maatr
schappij weer verrijzen, door de jongeren vooral met
alle' kracht en energie worden gewerkt. De gehéélé
drankbestrijding moet worden geconcentreerd op de
afschaffing van de kroeg. Dat is het eenige en juiste
middel en daarom ook een krachtige propaganda voor
Plaatselijke keuze. Dat is, de voorzitter heeft het al
reeds gezegd, iniets nieuws. In Amerika, Canada, Austrar1
lië. Zweden is het stelsel van Plaatselijke keuze reéds
ingevo'crd en Noord-Amerika is door Plaatselijke keuze
nagenoeg drooggelegd.
Een dei' argumenten tegen plaatselijke keuze is, dat
er, zoodra dit wordt ingevoerd, meer gedronken wordt
Spr. geeft aan de hand der statistiek uit Amerika
heel andere cijfers.
Iin een verbodstaat is het verbruik per hoofd 1.35
galon, biji plaatselijke keuze 4.37 en m stalen waar
et dralnkverkoop vrij is 28.23 galon per hoofd. Het
is 'een feit, dat door plaatselijke keuze niet alleen hét
alcoholverbruik sterk verminderd, maar er komt ook
meer maatschappelijke welvaart. In Amerikaansche
stedenrioonen dat dje cijfers der gemeentebégrootingén
zeer duidelijk aan. Despeciale uitgaven voor politie,
justitie enz. dalen zeer, terwijl het onderwijs beter
wordt, het schoolbezoek vooruit gaat en het aantal
leerlingen voor uitgebreid onderwijs stijgt.
De misdadigheid wordt minder en als gevolg daarvan
minder krankzinnigheid, minder patiënten in de zie
kenhuizen, Jdeinere uitgaven voor politie en justitie.
De armoede wordt kleiner, door het gebruik van air
cohol meer menschen in de armenhuizen. Spr. noemt
in een Staat met plaatselijke keuze 44 bewoners in
het armeirihuis opi de 100000 inwoners, in ©en drankr
staat 127. Iln <ee!n verbodstaat waren er 117 krank[-
zilnnigen, op de 100000, in een drankstaat 276.
Spr .wijst er tnogmaals op, dat het fabriceerên van
alcohol meebrengt een verspilling van |ranen, steenr
kool, maar ook van arbeiderskracht. Want hoeveel ar
beiders verspillen niét hun arbeidskracht in dez© nulF
telooze bier* en alcoholindustrie, terwijl zij juist in
alndere industriën konden meewerken tot opbouw en
vooruitgang van de wereld.
Tegen plaatselijke keuze wordt aangevoerd: dat het
clandestiene gebruik zoozeer zal v-ergrooten. Ook hier
weerspreken de cijfers van elders. Spr. noemt Newf
York. oen (natte sliftt, daar is 1 clandestiene kroeg op
de 882 inwoners, in de droge staat Kanshfs 1 op de £307
Als het drinken ophoudt of afneemt, zullen er ajif
dere slechte dingen gebeuren, heet hét, als opiumr
schuiven., enz. Wij ra,ken dan vanuit het alcoholn
moeras in een ander moieras. En dan wijst men op
allerlei getallen, hieromtrent. Maar, zegt spr., hierover
bestaat geen statistiek, dus de cijfers zijn valsch.
Maar een. feit is het, dat in het meest veralcoholif
seerde land, dat is Frankrijk, waar het alcoholgebruik
is 19V2 liter per hoofd tegen 4.9 in Nederland, ook
het gebrui lcvaln -opium, abginth en al dat voort veiy
giffen schrikbarend toeneemt.
Het allergrootste argument tegen plaatselijke keuze
is onze vrijheid. Wij Nederlanders zijn immers d<j
gepatenteerde inpachthebbers der vrijheid? Die wétf
taüike maatregelen om niet te drinken tasten die vrijf
vrijheid te zeer aan, heet het. Maar is dat verbod,
vraagt spr.. niet gerechtvaardigd, bij! dit vraagstuk van
de alcoholverwoestingHier tnogen inprijpend© maat
regelen worden toegepast, om dit volksgevaar te keer
ren. En bovendien is het met die vrijheid niet zoo
heel erg op verschillende wijzeln, als deze reéds is
aangerand en spr. wijst op het verbad van het gebruik
valn fosforuslucifers, absinth, opium enz. Maar voor
het verbod van den alcoholverkoop aanvaardde spr.
de volle verantwoordelijkheid, gezien het groote maar
schappelijke belang, dat er aan is verbonden.
Maar hoe woadt die vrijheid aangetast? Uitermate
voorzichtig. Wij: willen slap voor stap. Want willen
wij slagen, dan moet ons beginsel leven in de diepste
lagen der maatschappij. Het volk moet rijp zijn voor
oen beslissing in deze. De beslissing moet gelegd wotf
dein in de handen van het volk zelf. Allen moeten,
•eeh uitspraak doen en zeggen, ik ben er Voor en ik
bén er tegen. Wij willen een referendum, één uitH
spraak van alle kiesgerechtigde mannen en yrouwen
in elke plaats. En het voorstel zal bij: plaatselijke keuze
alleen aangenomen worden beschouwd als der uitf
gebrachte stemmeln zich daarvoor verklaren. Wij! (mo©„
tén weten, of deze maatregel leeft in de hartén dér.
ménschen. En als onze tegenpartij het aantal kroef
gen te min vindt, of de geheel© afschaffing daarvan
wil herroepen b.v., is voor haar voldoende dat de
helft plus 1 zich daarvoor verklaren. Als zulk een
groote groep de dwalng waaronder zijl leven niet goedf
keurt,, dain achten wijl het beter, dat het niet langer
gebeurt. De dralukonthouding moet populair onder de
burgerij zijin. het volksgeweten moet spreken, dat
moiet het richtsnoer zijn, waArnaar wordt gehandeld.
De strijd valn plaatselijke keuze is eet) strijd tegen
de alcohol, tegen de kroeg en wiji doem dat in de
overtuiging, dat de moeitevolle tijden waarin wij Ier*
ven, dat van ons eischt omdat alle jonge en enefrW)
gLeke krachtig inoodig is om ons te voeren naar den
nieuwen tijid. En in ©en gloedvol slotwoord wekt spr.
op, dat all'ön zich daarbij zullen aansluiten, (Applaus)
Mejuffrouw Melnagé Challa draagt vervolgens nog
voorZigeunerliedje, de Honderdduizend en de 'Fiets
tocht valn bootsman Arie.
D© heer Zeeman sluit daarna de vergadering, in
zijln -slotwoord nog meedeelend dat 7 a 8 vertegenf
woordigeirs van. verschillende organisaties aanwezig war
rein.
WIERINGEN.
De verhuring van eigendommen van Poldei
Waard Nieuwland, als kaden, dijken, wegen, gras-
en rietgewas, vischwater enz., gehouden in het (ho
tel van den -heer M. de Haan, htfeft opgebracht
f1925.tegen f1880.in 1919.
WIERINGEN.
Gekozen tot hoofdingeland van Polder Waard
Nieuwland, vacature de heer P. Brouwer, welke
tot heemraad was gekozen, de.heer J. Bosker Sr. al
hier.
JtULIANADORP.
De heer J. Ent, te Schoorldam, benoemd tot kaas
maker aan de kaasfabriek Juliana alhier, heeft deze
benoeming niet aangenomen en is benoemd de heer
G. Koster, eveneens te Schoorldam.
ONZE HANDEL IN GROENTEN EN FRUIT.
In het Hdhld. lezen wij:
Het staat thans, nu de koopkracht van het Duit-
3Che volk vrijwel totniets is gereduceerd en de
mark voor ons, Hollanders, zoo goed als geen waar
de meer heeft, wel als een paal boven water dat onze
tuinders en onze frudtkweekers andere wegen moe
ten zoeken, willen ze hun bedrijf ook maar eenig»-
ziris loonende doen blijven. Nu is het natuurlijk niet
gemakkelijk om het 3/4 gedeelte van onzen totalen
uitvoer van groenten en fruit, dat vóór den oor
log naar onze Oostelijke buren ging in Engeland,
i België, Frankrijk en de Scandinavische rijken te
plaatsen, zoodat de teelt van verschillende artikelen
j belangrijk zal moeten worden ingekrompen. /Het
I gevolg daarvan 'zal echter zijn dat de kwaliteit be
ter wordt en de marktprijs veel hooger, zoodat in
't voor- en najaar, als er geen overvloed van ver-
sche groenten in 't buitenland zelf rijpt, de teelt
nog uitstekend loonende zal blijven, al zullen' door
de tuinders, die in de buurt van de Duitsche grens
wonen, natuurlijk nooit meer die reuzenwdnsten ge
maakt worden, waaraan ze niet alleen gedprende de
oorlogsjaren, maar ook reeds vóór den oorlog ge
wend zijn geraakt.
Bebalve op het buitenland, moeten echter ook
onze tuinders en fruitkweekers langzamerhand be-
binnen met hun oog te vestigen op het eigen land,
waar op 't gebied' van handel in en gebruik van
groenten en fruit in heel veel steden nog toestanden
heerschen, die zoo spoédig mogelijk verandering die
nen te ondergaan. In de eerste plaats is het in heel
veel arbeidersgezinnen, ook al is de draagkracht
ruim voldoende, nog steedis geen gewoonte om ge
regeld' groenten en fruit te gebruiken. Aan 't mid
dagmaal zijn aardappelen schering en inslag en het
gebruiken van fruit wordt door vele huismoeders
uit den arbeidenden stand als een ongeoorloofde
luxe beschouwd, INu ligt dit voor een groot deel
aan onbekendheid' met de hooge levenwekkende
kracht van goede groenten en goed fruit, voor een
ander deel aan de wijze waarop de handel daarin
gedreven wordt. Ging het in onze Hollandsche ste
den maar als in Noord-Brabant, Gelderland en Lim
burg, waar veelal de producenten met hun versche
waar aan de markt komen en rechtstreeks in ver
binding treden met de consumenten, dan zouden bei
de partijen in belangrijke mate profiteeren. In Hol
land, waar het grootste deel van de bevolking van
ons land woont, is echter de handel hoofdzakelijk in
handen van tusschenpersonen, die veelal niet schro
men om 100 pet. winst en meer te bedingen, met
het gevolg dat de hoeveelheden, die door de consu
menten genomen worden, veel en veel geringer zijn
dan anders het geval zou wezen.
't Ligt daarom thans, nu Duitschland als kooper
is uitgeschakeld en de hoeveelheden, die ander»
door dat land betrokken werden, niet alle over onze
Westelijke en Zuidelijke grenzen het land kunnen
verlaten, op den weg van onze telers en kweekers om
in de binnenlandsche toestanden verandering te
brengen. Wanneer zij er toe overgaan om in de
groote steden op coöperatieven grondslag markt
hallen in te richten, waar op twee of drie dagen van
elke week voor de consumenten gelegenheid is om
direct van de producenten te koopen, dan zou er
al een groote stap in de goede richting worden ge
daan en zonder twijfel zullen in alle belangrijke ge
meenten de gemeentebesturen genegen zijn om der
gelijke ondernemingen te steunen. Weliswaar zou in
onze groote Hollandsche steden het publiek nog er
aan moeten gewennen om zich in dergelijke hallen
van waren te voorzien, maar zonder twijfel zouden
ze toch binnen betrekkelijk korten tijd, als ze zorg
den voor goede, versche waar, een vasten kring
van klanten krij gen' en zoo dra die er was, zou het
pleit voor goed gewonnen zijn,
'Echter, om te kunnen zorgen voor goede, versche
waar zou het noodig zijn dat zelfs uit de tuinbouw,
centra van Limburg en Groningen de artikelen te
gen niet te hooge tarieven op snelle wijze naar de
groote steden van Holland' vervoerd werden, waar
voor medewerking van de Spoorwegmaatschappijen
noodig is. Wordt echter die medewerking gevraagd
door tusschenkomst van den Minister van Land-
I bouw, dan zal van die zijde zeker op zeer krach-
1 tigen steun kunnen worden gerekend, daar men
I er aan het departement van 'Landbouw dieper dan
waar ook van doordrongen zal zijn, dat al het mo
gelijke gedaan moet worden om in de eerstvolgen
de jaren onze tuinders en fruitkweekers te helpen
bij het doen voortbestaan van 'hun bedrijf.
HEERHUGOWAARD.
Zondagavond 21 Maart 1920 werd door de rederij
kerskamer „Harmonie" alhier, eene openbare uit
voering gegeven in het lokaal van den heer Ru*.
Opgevoerd werd „Roeping", tooneelspel dn drie be
drijven, door Jo van Ammers-Kuller.
't Is zware kost, mooi, maar moeilijk weer t»
'geven tooneelwerk. Er wordt heel wat gevraagd
door de schrijfster. Nu, „Harmonie" heeft haar
beste beentje vóór gezet en haren naam eer aan
gedaan. 'Er was harmonie in 't spel. Dames en hee
ren dilettanten hebben hun auditorium flink spel
geboden en het was ons een genoegen de vertolking
van „Roeping" bij te wonen-
Druk bal na*