Kunstmest.
De Grocieuse
H.H. VEEHOUDERS!
Abonneert
P. DEKKER Pz„ Graanmalerij, St. Maartensbrug
Engros bij: Firma J. C. DE VRIES, Schagen.
Dames- en Kindermantels
EROSIE KEUZE IR HEEREN-OVERJASSEU.
NI KROL 4 Co.'s KUNSTMESTHAHQEL
HERCULES-WIKDIilTOREN
A. C. BOL,
Een Dwerg-Pinchertje
een Slagersknecht.
50.000 X.G. PENEN.
beschaafd MEISJE,
een flinke Dienstbode
Hnlpkoetsier gevraagd
MURWE LIJNKOEKEN T.D. wZXa£e. f28.-.
St. Oiiristoly Médoc
St. Julien
Dulamon Blanquefort
f 2.- per fiesch.
f 2.25 per fiesch.
f 2.50 per fiesch.
TRAPMAN Co,
Brieven uit Engeland.
Ingezonden Stukken.
J A. BELIE-Nierop Q
C. Haa
D. liaa ltuig
Donau-Mais f21.—
Gerstmeel f- 26.
Amerik. koeken, .gebr. 125.50
v ii gem. f26.
Inlandsehe Voorslag
Lijnkoeken, gebr. f25.
Suikerpulp C. B. S. N^rE f 15.50
VRAAGT UW LEVERANCIER:
„SCHAGER SMK",
JJOUROVIN",
ONTVANGEN Mooie sorteering
Moforjekkers. .Kinderjasjes.
Jb. K0S - Anna Pautowna.
SEDERT 1846
33.000 H.A. worden iü
Nederland door
bemalen.
Verloren
twee zak Paardeboonen,
Voerbieten,
stierkalveren,
zwarte Merrie,
Koolboette huur,
Een flink Persoon
dat de lakgietmeenie toestand' tnfl'©t steeds (gezonder
wordt. Dergelijke demonstmties, waaraan, thaais de
scihooljeugdi ook mee 'doet, dragen geen verontrus
tend1 karakter. De verstanddge1 lieden en jnist.de
verstandige arbeiders trekken' de handen steeds
meer terug van deze ibetoogingen. <Er wordt nu nog
gedemonstreerd door onrijpe jongens, dagdieven en
soortgelijk gespui», waaronder vooral de werkloo-
7.en van beroep een gmoten mond opzetten. De po
litie is zoo wJJ» dezen menschen het genoegen niet
te bederven.
De lieve jeugd! Dat lis een van de bedenkelijk-
ste hoofdstuik'ken -uit ons toekomst-boek. Meer nog
om inoreele dan 'polMake redenen. 'Dezer idiag-en
hield do „Rheiiniseh-Weistfaliisch.o Giefanginisgesell-
sc'haft" haar jaarvergadleriing, een vereenigdng, die
zich 'ton doel stelt te 'ztorgen voor ontslagen etmf-
gevangenen. Wat daar meegedeeld werd over het
toenemon van misdaden tegen het eigendom en de
zeden, is schrikwekkend. Vijf en negentig procent
van allo misdrijven, gepleegd binnen het ressort van
deze vereonigi.ng, zijn vergrijpen tegen hot eigendom.
Oi^ler den. invloed van oen toenemend gebruik van
alcohol stijgen ook de mishandelingen vaak met
dloodelijken afloop on de vergrij.pen tegen do ze-
diei'ijkheid; op omtzeit.tend.e wijze, izoodiat die recht
banken, hoo Jhardi zij ook werken, tijd te kort ko
men.
Dezo verwildering en do voortdurende stijging van
do prijzen der levensmiddelen zijn de meest gevaar
lijke versehijnselem In de plaats van de beloofde
verlaging der prijzen is. een voortdurende stijging
gekomen. En indien de buiteniandsche valuta zoo
sterk naar boven blijft 'gaan, waardoor de gren
zen nog meer gesloten worden, dam zijn onte.ten,
waarop de janhagel wiacht, niet te vermijden. En
kele voorbeelden van de dluumte: bloter, in vredes
tijd per .pond 1.50. mladk voor de beste kwaliteit,
kost nu 30—38 mark. Voor oen ei betaalt men &70—
2.90 marlc. Voor margarine 18 mark. Ook vet ds
schreeuwend duur.
De groente- en vruchten-ioogst is zoo overvloedig
geweest, dat men h.v, aan, den Boven-Rijn niet
wist, wat men met den zegen moest beginnen. Tlocb
worden prijzen verlangd, waarvoor het begrip woe
ker nog te weinig zegt.
Niet beter is het gesteld met ikleeren en schoenen.
Nergens verminderdngifvan prijzen, integendeel
overal een voortdurende stijging, .©n daarbij liggen
die winkels vol van' het heerlijkste. Wie gelid' heeft,
kan leven als cLn een paradij®.
Zooto toestand zet kwaad bloed1 in arbeiderskrin
gen «en bij allen, «dia van. een bescheiden inko-men
moeten leven. Loonsvebhoogimg haat niet veel. 'Bo
vendien1 kan die niet meer gedragen' worden door
de industrie, die steeds meer .kampen moet tegen te
weinig werk. x
Enkele .(widernemingen koopen n.u in het groot
Voedingsmiddelen op, dlie zij goiedkooper .aan de
arbeiders kuimnen leveren diao die winkeliers, om
dat zij ge,en kettinghandelwinst maken. Hierdoor is,,
het inderdaad mogelijk geworidlen in enkele indn-
straeën den larheidera behoorlijk eten te geven tegen
niet te hoogen .prijs. Doch het resultaat van der
gelijke bemoeiingen zou grooter zijn, indien de on
zinnige im- en uitvoenpolitiek deze plannen niet
dwarsboomden. Dat ds economisch -èn politiek dom.
Maar te Boriijn preekt men steeds voor doove ooren.
En do hoeren te Berlijn moeten., zich dan ook niet
verbazen1, wanneer hét in het Rnhrgebiod tot oen
'uitbarsting komt, die ook politieke gevolgen kan
"hebben,
Maar via® dit standpunt uit moeten de berichten
beoordeeld worden, die melding maken van aan
staande onlusten in hot 'Riubrgebied,
Amsterdam, 16 October 1920.
"Wie heeft nooit in een ander museum eenigery
tijd stil gestaan, om met méér of minder aandacht
te kijken naar oen verzameling oude wapenen? Ik be
doel niet roestige heilebaarden, pistolen ter grootte van
een klein geweer, of geweren van de afmetingen van
een bescheiden modern kanon, doch dc wapenen, die
een duizend of wat jaren vóór dien gebruikt werden:-
de wapenen, en ook de gereedschappen uit hor 3Ico
nen tijdperk.
Toen ik een jongen was, las ik ract diepe belang
stelling een bock, dat handelde over paalwoningen en
de bewoners daarvan. Ik herinner me nog, dat een
van die oude paalmannen, als ik ze zoo mag noemen,
voor het gemak, bezig was een boom door lo zagen
mot een stee non zaag. Bij elke drie of vier hulen,
die hij deed, braken er vijf of zw> tanden öf, en moest
het 'werk gestaakt worden, om de zaag In orde te
maken, Wal eenigc uren kostte natuurlijk, maar och,
wie had er huast in dien tijd?
Ik zaag ook nog wel eens. oen onkelen Jcccr, en
dat is een gebeurtenis in hot huis. Een feest 'voor do
kinderen, verder oen strijd tussehon zaug, plank en
mijzelf. Het begin gaat goed, dat wil zeggen, als ik
eenmaal begonnen ben. Want voor mijn zaag begon
nen is een snee te maken op de plaats, die ik daar
voor heb uitgezocht, is de omgeving er van een rasp
gelijk. Maar dat ligt aan de zaag, niet aan mij. Ook
niet aan de kinderen, want die zitten ol hangen elk
aan een kant; van de plank.
Maar als het begin werkelijk gemaakt 'is, c® ik
trotsch de zaag op en neer beweeg, tot algemeen©
bewondering van mijn huisgezin, dut de zaagsnee groo
ter en grooter zietworden, dan, helaas, komt cr een
oogenblik, d.at al mijn mannelijke kracht" me in den
^teek laat. Mijn zaag wil niet nreer op of nèer. Zij
schijnt in het hout vastgeroest.
Nog een paar wanhopige pogingen, aangemoedigd
door de jeugd: „Daar gaat ie". Dan begin ik van den
anderen kant. Snapt iemand, dat ze een tunnel kunnen
boren door een berg, aan twee kanten beginnen en
precies bij elkaar in het midden uitkomen-? Ik niet,
maar het zal wel waar wezen. Dit weet ik wel, als
ik aan den anderen kant begin te zagen, kom ik nooit
waar ik wezen wil. Hoe zou ik er kunnen komen?
Ik heb geen oogen in mijn temen. Aan den bovenkant
stuur ik er precies op af, op de eerste snee. Laten we
zeggen, dat ik tamelijk veel succes heb, en me niet
meer dan twee m.M. heb vergist. Dan verschilt het aan
den onderkant toch zeker" een c.M., en het eind van
de historie is steeds: afbreken van do plank en bij
vijlen van de oenigszins vrij gebogen zaagsnee.
Stel je nu voor, dat ik een steoucn zaag luidt En
eikenhout 1Maar neen, daar wil ik zoo kort voor den
nacht 't is Zaterdagavond niet te diep op ingaan.
Trouwens, Ik was heelemaal niet van .plan over
mijn zaagkunst te spreken. Ik had het over stcenen
waponén en stcenen werktuigen. Lang geleden'niet
waar, dat ze dio gebruikten? Wie gebruikt er nu nog
steen, behalve om huizen van te bouwen, straten mee
te maken, of honden mee te gooien? Niemand ipimers.
Eerlijk gezegd, dacht ik dit ook, tot voor enkele
uiren geleden, 't Is nu bij negenen, zie ik, en ik
denk, dat mijn kennis over een steenen tijdperk, in de
20sto eeuw zoowat drie of vier uren oud is. Laat ik
eens vertellen, wat ik las.
In Engeland ligt ergens een dorp, dat Brandon heet,
't Is nu to koop, maar dat hoeft met de zaak, ver
over ik het ga hebben niets uit te staan. Ik zeg net
alleen maar, omdat er mogelijk iemand is, in' West-
Friesland, die lust heeft dorpseigenaar in Groot-Brlt-
tanuiö te worden. Dan kan hij te Brandon terecht.
Maar daar in Brandson, en nu kom ik. werkelijk tot
de zaak, wordt een bedrijf uitgeoefend, tot op den hul
digen dag, waarvoor de hceren bouwers en eigenaars
van de hunebedden zich niet gegeneerd zouden heb
ben: do bewerking van steen vpor wapeneü.
't Klinkt ongelooflijk, en toch is het zoo. In een
lijd, waarin de beschaving zich zoover ontwikkeld heeft,
dat we, door op een knopje to drukken, of aan een
wieltje te draaien, per minuut honderd of meer van
onze modemenschcn naar de andere wereld kunnen
helpen, in zoo'n verlichten tijd gaut men in Brandon,
gelegen in Engeland en niet in net hartje van Afrika,
nog door met oen industrie, die men er misschien
vier duizend jaar geloden ook uitoofendo. En waarom?
Ücli waarom? Wuarom werken mensehen? Natuur
lijk om geld to verdienen. Dus die steenen wapenen wor
den gekocht, gcJeverd aan menschen. dio ze gebruiken en
cr geld of iets anders voor over hebben..
Laat ik nu éérst zeggen, dat de wapenen, die la
Brandon van steen vervuaïdigd worden, geen bijlen, ol
sperciij of spietsen zijn. Zo zijn voel cn veel moderner.
Het. zijn v uursteens loten, voor ouderwetsche geweren.
Maar had iemand vermoed, dat er thans nog menschen
rondliepen mot een vuursteenroer, mot oen, onderwal-
scho snaphaan of hoe zoo'n ding| mag heelen? Niet mei
een snaphaan, die nieuw was in den tijd van Mau-
rits en i-'rederik Hendrik,' en door zorgvuldige ver
zorging in gaven toestand is overgegaan van vader op
zoon, van zoon op kleinzoon, enz. Noen, met ©en
snaphaan, voorzien van hef. jaartal 1920.
Ik heb nu gemerkt, dat mijn idee, dat ouderwetsche
vuursteengeweren alleen in het Rijksmuseum en col
lega's daarvan le vinden waren, verkeerd was. Dat ze
in werkelijkheid bij duizenden gebsuikt worden, bijv.
aan de Westkust van Afrika. En de vuursteensloteii
er voor worden gemaakt te Brandon.
Die vuursteensloLen worden in vaatjes gekocht 'en
geleverd. Eén fabrikant er van in Brandon had, voi
gens het artikel dat-ik las, en dat, nu ik schrijf, nog
geen week oud is, een bestelling van meer dan hou
uerd van zulke vaatjes. Elk daarvan bevat 5000 sloten.
Een bestelling van 500.000 vuursteensloten. En dai.
terwijl ik dacht, dat ze alleen maar vuursteengeweren
hadden in de museums.
Vier families van vuursteenbewerkers zijn te Brandon
met deze taak van nijverheid bezig, Zij werken twee
aan twee, Eén man, wiens linkerdij been dik met leer
is bekleed, slaat daarop groote stukken vuursteen mei
hamers aan stukken. De stukken, die hij geschikt oor
deelt voor-het doel, werpt hij bij elkaar in een emmer.
•Af en toe verhuist de volle emmer naar zijn kameraad,
die aan een tafel zit, met een klein aambeeld, e.i
de stukken vuursteen bewerkt met een hamervormigca
beitel, 't Werk gaat vlug. Een tik hier, een tik tLafr,
en het onregelmatige stuk krijgt vorm. 't Wordt lang
werpig, rechthoekig, scherp aan de einden..'t Eeno stuc
na H andere is voor aflevering gereed. Maar goed ook,
ais je weet, dat er binnen afztenbareu tijd 500.000 door
je handen moeten'gaan.
De vuursteenbewerkers in Brandon zijn kunstenaars
in hun vak. Vuursteen is in hun hunden, wal klei is
in de handen van .den pottenbakker. En niet alléén,
dat zij kunnen werken met ijzer op steen, Ook, als hun
voorouders, met steen op steen. Zooals ik las, maakte
een der vuursteenbewerkers van Brandon, voor den
schrijver van het artikel in de Obscrver, een Steenen
speerpunt, een steenen zaag, slechts werkend met steen.
En hij verklaarde, dat, wanneer hij zich op een on
bewoond eiland zou bevinden, zonder mes óf ander
werktuig, hij geen oogenblik in de war zou zijn, indien
er slechts vuursteen te vindon was.
Ik vrees, dat wii het hem niet zouden nadoen. Maar
toch wel eigenaardig, dat in 1920 na Ghristus er nog
menschen gevonden worden, die werk Verrichten, dat
waarschijnlijk evenzoovoel jaren vóór Christus op mis
schien dezelfde plek gedaan werd. Ik donk aat de
oude holbewoners, onze voorvaderen, er zelf raar van
op zouden kijken, als ze 't zagen.
OPEN BRIEF AAN ZE. DE MINISTER VAN
ONDERWIJS, KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN.
Excellentie l
Stel niet te leurl
Do 35,000 onderwijzers cn onderwijzeressen bi] het
biczondcr onderwijs niet.
Bovendien hun verarmde gezinnen niet
Ook uict de ouders der schoolgaande kinderen In
Nederland, cn wie ook in do toekomst hun kinderen
ter onderwijzing cn opvoeding aan onze onderwijzer*
en onderwijzeressen zuilen moeten toevertrouwen.
De nood bij de onderwijzers is hoog gek tegen., Excel-
leyntic, ontbroken als het hun ultijd hoeft, aan behoor-
liko inkomsten, maar in do oorlogsjaren' is de achter
stand steeds groter geworden, ion nu, in do duro lij.
den, is de toestand daar onhoudbaar.
Alle hoop is gevestigd op do komend© salarisrcgo-
ling; er wordt daarop gewacht, gewacht al maanden
lang
De spanning is nu wel tot op bet uiterste.
Stel niet te leur, Excellentie i
Wat het „Georganiseerd Overleg" als het,nodige sa
laris U heeft genoemd, is van f 2200—f 4500. En de
gehele pers niet alleen de schoolpers van openbaar-
als biezonder onderwijs steunt die vraag. Geen hon
derd of tweehonderd gulden mag U daar beneden blij
ven, Excellentie l
't Kón niet minder.
Er gaan geruchten van sombere aard; er is angst
in de rijen van onze onderwijzers en onderwijzeressen,
steeds meerdere angst, grotere somberheid.
Er wordt gevrtiesd, dat het opnieuw het onderwij
zerskorps zal wezen, dat de andere verhoogde uitgaven
op de staatsbegroting zal "hebben te lijden, en dat daar
door niet ten volle aan de cijfers van het georganiseerd
overleg »züi worden voldaan.
Excellentie, dat mag niet, dat kan ook niet.
Hooi Uw tot stand gebrachte onder wij shervorming
loopt dan uit op niets
géén zevende leerjaar, bij gebrek aan onderwij'zars
géén kleiner klassen, bij gebrek aan onderwijzers;
géén verbeterde opleiding, bij gebreg aan jongelui,
die zich-voor het onvoldoend bezoldigd *ambt voor on-,
derwijzer willen laten opleiden;
géén.... Excellentie, Uw door ons zo toegejuicht© Ver
beterde onderwijswetgeving wordt een volkomen fiasco.
Uit naam van 'do meer dan 27.000 ouders, die onaa
vereniging telt, Excellentie, wii vragen hot' U. die op
hel gebied van onderwijs do bevrediging bracht, houd
<nu "óok van het onderwijzerskorps de verbittering ver.
En als do Regering niet wil, wat U, -met het „Georga
niseerd Overleg' met heet do vaderlandse pers en inet
ons allen, wèl wil, wel móet willen, Excelentie, treed
dan afl
Laht het "van. U, die in de 'geschiedenis van ons
onderwijs met ere kan worden genoemd} niet gezegd
worden, dat U, het onderwijs trachtende op te bouwen,
de nooddruft liet in de 'gezinnen der onderwijzers, cn
daarmee het graf dolf voor Uw eigen hervormingen.
Stel niet te leur, "Excellentie t
f Van U do dienaren,
het Hoofdbestuur van „Volksonderwijs"
C. A. ZELVELDER, Alg. Voorz.
KLAAS DE VRIES, Alg. Sekretarb.
J dvertenli'én.
gaaaaaaaaaaoD
Op 24 October a.s. hopen
i mijn lieve Pa en Moe Q
I f. BELIE Q
en Q
hunne 12'/a-jarige Echtveree- jj
niging te herdenken. n
Hun liefhebbende Dochter, E
TRIJNTJE. U
I Midwoud, Oct. 1920.
Receptie van 2—4 cn 's av.
ia 7 uur.
QC3C3C3C3C3C3C3C3aC3C3n
2C3C3C3CaC3C3CaC3C3C3C3C
J Op 24 October a.s. hopen 1
j onze geliefde Kinderen, Broe- i
-i der en Zuster
1 F; BELIE
en
A. BELIE-Nierop q
i hunne 12'/rjarige Echtyeree- P
niging te herdenken.
Hunne liefhebbende Vader,
Broeders en Zusters,
P. NIEROP
en Kinderen,
j Midwoud, Oct. 1920. g
DC3arzaaac3C3cac3Ezac3n
□aaöaaaaaaaciG
U Den 23 Oct. a.s. hopen
Q onze geliefde Ouders
eo
hunne 12Vr]arige Echtver-
eeniging te herdenken.
Hunne dankbare Kinderen.
Aarts woud, Oct. 1920.
aaaaaaaaaaaao
Daaaaaaanaaaa
Den 24en Oct. a.s. hopen
Jj onze geachte Zwager en Zuster Q
A. DROOG
Q en 0
D M. DROOG-Nielen 0
Q te Kolhorn, hunne 12'/,-jarige
DEchtvei'eeniging in stilte te ri
hertienken. LI
C. NIELEN.
0 J. NIELEN-v. d. Klooster Q
en Kinderen. n
n Schagdn, Oct. ^20.
ncacacacaacaCacacaacaD
Met dezen betuigen wij onzen
hartelijken 'dank, voor de vele
blijken van belangstelling bij de
geboorte van onzen Zoon onder
vonden.
P. STAMMES Mz.
J. STAMMES—Pluister.
Hoogebieren, Barsingerhorn,
October 1920.
Heden noteer ik franco thuis bezorgd:
PER 100 KILO.
v v gemalen f 21.50
AANBEVELEND,
Zeer oude JENEVER, de beste voor den prijs
per literflescb 1 3.35.
Prima roode en witte PORTWIJN, per fiesch
f 2.15, bij 12 flesschen f 2.—.
Geïmporteerde gegarandeerd zulzere Bordeauxwijnen.
Bij afname van 12 flesschen 10 cent reductie per fl.
1 Anker 20 j
TELEFOON No. 36.
OPGERICHT 1850.
- SPECIAAL KLEERMAKERSWERK.
Aanbevelend,
zijn de WYBERT-TABLETTEN bekend als een voortreffelijk
middel tegen hoest, heeschheid, keelpijn. Aangenaam van
smaak, verfrisschend, oplossend.
Vraagt alleen Wybert-Tabl et t n..
Blauwe blikken doozen k 60 cent met
nevenetaand fabriekemerk.
Nu is hel lijd om de benoodigde kunstmest yooi1
najaar (en ook de SUPER voor voorjaarsgebruik)
te bestellen. Wij hebben alle soorten (ook KALI-
ZOUT 40 pCI.) voorradig en bieden aan legen scherp
concurreerende prijzen. Levering uilsluitend op Al-
gemeene Handelsvoorwaarden.
VRAAGT PRIJZEN EN CONDITIËN.
Aanbevelend,
\LKMAAR. v.h. Firma JOH. F. M0RRA.
Vertegenwoordiger voor R. S.
Stokvis Zonen Lid., Roflerdam:
te koop, 3 maanden oud, teef, bij
C. DE JONGH, Hoep, Schagen.
van den wagen, gaande van Scha
gen na£r St. Maartensbrug:
zakken gemerkt W. Rampen Pz.
Inlichtingen verzocht tegen be
looning door W. RAMPEN Pz.,
St. Maartensbrug.
Kr biedt zich aan:
TE KOOP OEVRAAOD:
40 duizend K.0.
door A. HOOIJ, Braalcpolder
Lutjewinkel.
Brijen letter O, hulppostkan.
toor, Wieringerwaard.
TE KOOPtwee stamb'oek-
met üitmtfhtende productie-cijfers,
bij A. FRANCIS, Nes,.gem. Scha-
?en-
TE KOOP.: een l'/a-jarige
bij P. QUAK, St. Maartensvlotbrug.
in zijn gelmcl of bij gedeelten.
Adres: P.KN"
menhuizen.
KNEUNSBERG, War-
GIÏVBAAGD:
Br fr. Houthandel, Oudkarspel.
biedt zich aan als broodbezorger,
of iéts dergelijks. V.g.g.v. Liefst
Annta Palilowna óf Omst. Br. lett.
B.T. 26, bureaij van dit blad.
GEVRAAGD:
voor hulp in de huishouding, te
vens in de boekhouding. Pilnk
loon boven kost en inwoning.*
Zrch persoonlijk of schriftelijk aan
te melden, bij E. SLIKKER, in
granen, Oudesluis.
GEVRAAGD mef Kerstmis:
bij P. STAMMES Mz., Hoogebie-
ren, Barsingerhorn.
voor den pctroleumwagen. Z.a.t.m.
bij P. ADMIRAAL, Roggeveen
straat, Schagen.
U op
Het nieuwe wlnterkwar-
taal Is begonnen.
Beleefd aanbevelend,
BOEKHANDEL - SCHAGEN.
Land- en Draineerbuizen.
Schoorsteen en Rioolbuizen.
