Zaak Van der Oord.
ZT7IDS«3FASWOTTt>15.
Hot ♦anfaiecoïps JET a.isfi ris- Arbeid" besloot ZdS
den gemeenteraad oen Jaariijksehe subsidie te ver
zoeken.
ZUIDSCHARWOUDE.
Sommigen maken zich bevijeesd, dat van de ver
eeniging der LangendJjkeg gemeenten niets zal ko
men, omdat verluidde, dat de Minister van Binnen-
landscho Zaken zich zou hebben uitgelaten, dat hij
geen bijzonderen prijs meer stelde op die vereeniging.
Bij het Bestuur der Vooruitstrevende Kiesverecniging
is deze zaak thans aanhangig gemaakt, ten einde to
overwegen, wat öp het oogenblik in het belang der
door hen voorgestane zaak kan worden gedaan.
DE ZILVERMEEUW.
De gilvermeouw wordt bij de wet beschermd. Tocii
W'-rdt d6u laaien tijd deze vogel in de duinen aau
den zeekant,» dwars van het Zwanonwater. te Cai-
lantsoog hij groot© massa's goschoten; een zuiver
vanc^lisix.e, al zal het dan ook waarschijnlijk ge-
- beuren met toestemming van de bevoegde autoritei
ten, een toestemming die moest worden ingetrokken.
Het is des te meer te betreuren, aangezien de zil
vermeeuwen volgens een belangwekkend artikel van
den (heer Tïhijssen dm ihet avondblad' van die Telegraaf
van 4 Augustus, zulk een belangrijke rol zal spelen
bij do ontwikkeling van onze duinen.
OUDESLUIS.
De heer L. Raven alhier, Vrijdagmorgen bij zijn
6chapen komende, welke liepen op land »-"T> den
Boermansweg te Anna Partilowna, bemerkte dat een
hond of honden er eenige erg hadden toegetakeld;
twee er van waren zelfs zoo erg aan den rug en
pooten gewond, dat hij ze mee naar huis moest ne
men. De heer R. heeft er aangifte van gedaan bij de
politie.
WINKEL.
•We staiam aia© den vootnatvomdi van Winfceler ker-
zrna, dnlt zegt u die zoelenJcfie, dartelende jeugd, dart
zeigtt u het af- en aanrijden van wagens miert ©nder-
deelen van kriaiaim ©tf spel, maar idJat izegt u odk de
ijver waarmede nog vlug een geveltje geschilderd,
een straatje geiwtied ten jgtesohrotod wordt, en och, ar-
mo, d'ie geveltij ets, diaar is het vandaag gaan inegra-
tnen, als die nu eens niet afgeschilderd kunnen wor
den, wat dian?
Zondag is er kermis en de van jaren her bekende
kramerij-en worden iweer otpgeslagen, op dezelfde
plaats als waren ze er ©ooftt (vamicliaa© geweest.
iDe inrichtingen waar men dtruk bezoek venwiach
haasten zich beidend' te tmakien wat zij zullen doen
aaien en' Ihiocxren, en dan iis het in „Hert Wapen vian
Winkel," waar Pissuise kotmt (gtezels'cihajp van 5 per
sonen), in ,jHet Foriud©'" «waar die Tootneelclub Win
kel zal opvoeren „Papegeno", en vootrrts cafe-oha/n-
itarnit, in „de Zwaan" waar de geheele kermis dans
gelegenheid fis en dan spreken we niet van de klei
nere golgoolieden, waar ook wel eeufig amusement
zal zijm. De zweef en de Kdhuiitjes, 70 ontbroken niet,
E© dan ftreht omzie aandacht een langs de straat
aörömjpelenid maimnertte, «ztoh aist stokken voortslepen
de, een wmk gelijk, een oiorlogskifvalido, noemt hij
ki'dh eni iwiie is diait, dialt iis de dirnjpresaarja van 'ftcfircus
Roherrtil', dliio hiier rvoo-ribereidendlö 'maatregelen neomt,
want lim aantocht is het circus Roberti, dat hier ge
durende ido karmis voorstellingen kamt geven Waar
oip verschillende plaatsen te zien en te genieten is
en als het dan nog mooi weer da verwachten
wij een drukke, gen ooglijke kermis.
MIDDELEN TEGEN WERKELOOSHEID.
Op (Donderdag 4 Aug. jl. wend in (heft gebouw van
dien (Dienst dar ArbeM^ibeannldldleling en Werkltoos-
heaabveirzekeriinig te 'Helder leenie vergadering gehou
den uitgeschreven door heit Bestuur van die Dis-
tricta A'ibeöxlshouirs, to 'Heldeer, met die -Besturen der
gemeenten, tot hot District Helder beboerende, ter
bespreking van eventueel uit te voeren werken ter
bestrijding der werkeloosheid. Besloten werd, l)lj de
Regoonimg aan te dringen op het met kracht doorzet
ten dier Zuiderzeewerken, op Wieringen, opdat wer-
kelootzen dm den els. wiinter aLdlaar te werk zullen
kunnen wonden gesteld.
CALLANTSOOG-PETTEN.
Bij do kerkelijke bestiuren ter plaatse fis bericht in
gekomen, diait do combinatie der Ned. Herv. gemeen
ten defiindjtiiieif itott stand is gekomen.
ANNA PAULOWNA. Staking landarbeiders.
Vrijdlagttnorgen bereikte ons (hert gerucht, dat de
arbeiders in heft land- en rtuinibouwbedrljif in stiaking
waren gegaan. We gingen toen dadelijk maar eens
op V9ikemcdmg uit pm te zien wat .er -van waar was.
In den WoartpoLdkxr bleek ons al spoedig diart het ge
rucht dn (zijn algemeenheid1 .onmiogolijk juist kon zijn,
want (hfier en diaar zagen wij aabeiders aan het werk.
Allereerst begaven wij ons naar den voorzitter der
aüdeelünig van dien Ghriateflljken landjairbeidersbond.
Deze Moek niet thuis, maar aan het werk en zou
eerst 's avonds thuis komen. Ook de secretaris, of
schoon los arbeider, was aan 'heft werk en zou ins
gelijks pos 's avonds te «preken zijn. Va© een alge-
mee n© staking, zóóveel was ons nu finmiddels wel
duidelijk, bleek dus j© elk geval geen sprake.
Inftu^scfhem wiais (het bij «achten geworden en zoo
hadden wij eindelijk, heit, geluk, dien heer Van Oeve-
ren, imsgelljka gestuurslid der afdeelfing, thuia te
treffen. Deze etoawl ons, hoeewl heft etenstijd «voor
(hetmi was welrwdLlond rto woord en zoo vernamen
wij, dot bij werkgevers die het codfiectac# contract ge
teekend hadden gewerkt mocht worden. De bloe
misten, die meerendleals om de Zufidi wonen (Saasen-
heim, Hülegom, enz.) hadden iditt reeds vroeger ge--
■daan, vandaar dat in (het bloemboiBehbedrijf «in. den
WestpoHOr «niet gestaakt werd. Wat verder in het
bljtzomder do Ghrj&belijko arbeiders fbetreift, wa
ren er slechts twee in staking, daar zij werkten bij
een patroon, die niet had' willen ieekleruen. De Mo
dernen haddien die leddfing, maar die Christel ij ken, al
bepaalde, zich als gezegd bij bende staking voor 't
oogenblik slechte tort twee arbeiders, hadden in ieder
geval hun steun toegezegd en als zo een zaaltje kon
dien krijgen, zoudOn zij vanavond in huishoudelijke
vergadering bijeenkomen, om- hun houding nader
vast ito stellen.
(Later vernamen wij nog, dart vanmorgen (Vrijdag)
nog veiBcheddiene werkgevers ia den .Westpolder ge-
teekenid hadden.
We gingen -vervolgens naai dien heer G. van den
Berg, Voorzitter der afdeeling van den Katholieken
bond, die ons (mededeelde, dat- van de Katholieken
slechts 3 in staking waren, eindlat de anderen in
dienst waren bij werkgevers, die hadden geteekend,
of -omdat zij werkten volgens het contract, zooals dat
reeds langs om du Zuid teriasart. Voorts vernamen
wij nog van den )v «r Van dien Berg, dat herbaal
de-lijk de werkgevers to.. ©oii gemeenschappelijke
-"aren uitgónioodii^ teneinde tot een ge-
?!pmeniljko airbeddsregeliiig (to komen, doch van werk
govcr^z/tde, was de opkomst steeds heel gering ge
weest, en van bot der de arbeiders aangeboden col
lectief contract wilde geen hoiiimar weten. Ten, slotte
ech'ber (haddon oen tiental' werkgevers zelf een con
tract -oipgestold) en hoewel do aabedidiers daarbij hooi
wat cocnccssiiea moesten doen was hert door de aabel-
d'eriSOTigiaini'saibiö aiuiivaard1 en het fis dilt laatste con-
tiacit, waar het eigenlijk om gaat. Bij die werkgevers
tdle ook dit contract (een contract dus, dJoa? werkge
vers zelf ontworpen, niet wilidlen cxnidorteokonon zou
Denderdlagpaiorgon het work worden neongelegdi. Op
dfit oogenblik, aei do heer Va© dien Beag, is er reeds
gefteekend door 47 werkgevers en hij vertrouwde, dat
dit aantal nog wol zou toenemen. Immers.,- niet óén
dri/e bezwaiar tegen (hot comtract zelf had-, maiar velen
rwiefigondien ito tcekonon, oimdiat zij zich ©iet wilden
Haften dlwiiinigjen. «Doch ook het aantal «stakers zou,
maiar (hij meenldle, wel toenemen, daiar de losse ar»
bedidlers, oilis het werk bij ©en gewillljg workgjever mor
gen of in do volgende week klaar mocht zijn, dian
toch ©lot bij ©en onwillige fin dienst zouden gaan.
Aan dien anderen komt echftor waren enkelen van do
«Modernen, di© vorHokt door een hoog loon, hun lid-
maaftschaip hadden ojpgowïgd.
Vatu don hoer D oij, ivoondttor dor Mod^Vi Qh£n-
gosMenien, v«ffi®*rrefj t/Kx
fhiufishlou:','-4ij!ke Li zouden
hebben en -ook hij verk'&ardie, di-,' gaen enkel «werk
gever nog bezwaar itegan de in het leartste contract
opgenomen en door de e-iheeiders aanvaarde voor
waarden hiad 'Verklaardi, maar daft velen enk©! iwei-
geaden te teekenen, onidiaft zij niet gedwongen wil
den Worden. Daiair (hij aelrt heel don dag bij een ondier-
teekenOJar va© hert contract iaia© hert wérk was ge
weest, kon hij ons evenwl over dien 'stamd der sta
king niet volkomen fihlfichteiu Hij ging op (wjeg, om
eens poolshoogte te meiden.
«Natuurlijk, dat do stakers door den Polder trek
ken, :om zo© mogelijk de werkwilligen tot het neer
leggen va© den arbeid' 'te bewegen, en het schijnt, dat
■dfit niert juist altoos even «vriendelijk geschiedde, of
schoon wij slechte va© één geval vermannen waarbij
hot ftoit (haudrtastelijknodlon -kwam.
B1j een der grootste werkgevers uit den Ooatpol-
der, zoo hoorden wij ©og, «vriilde oen «aiidoeling sta^
keiris oip het erf komen, om don werkwillig© ftioit srtop-
izeitten <va© hot «werk te bewegen. Hij verklaarde «ech
ter, al diio menisoh'en ©iet op zijn «terrein to willen
hebben, doch «zou oon tweetal hunner gaarne ite
woord staan. Het heet echter, dat hij doior. die twoo
zoo grof 'bejegen^ weirvi, en later op den openbaren
weg zoo door de stakers werd uitgejouwd, idart hij
«veiklaiairde, nu dm geen geval te zullen teekenen (wat
aamvomkelijik wèl zij© bedoeling wad) -Voor geweld
zou «hij nooit zwfichften, al inochit hét ioick zij© on-
'dieaganig worideai. De«zo laatst© mededeeling «hebben
«Wij echter miert vain bedoelden werkgever, zelf en
voor «d)e jufisrthe«id er va© durven wij da© ook niet
'ims-ta-a©.
Men riiet evenwel, dat er va© een algemueene sta
king der land1- en tumfoouwoitoefidera geen sprake fa.
OUDESLUIS.
Vrijidagmiddag geraakte een 2-jarig kind va© den
«arbeider D. Mooij oa© d© Groot© Sloiort,. al spelend©
to water. Aanvainkelijik vreesde men, dat 'de levenis-
igieeisftèn reeds waren gewelcen. iGelukkiig was Dr.
Oiterdoom spoiediig ter plaatse en had deze het geluk
het kind wederom bij rt© brengen.
NIEUWE NIEDORP.
Vrijdagavond vergaderde IJ. en V. 3© hert lokaal
va© den heer C. Ko-odima© Aarwesftg ongeveer 20 le
den. Medegedeeld wordt, dJait op d© dmt.eekenlijsten
gefteekend is voior 1250. Hoewel «het bedrog niet te
genvalt, l!s het toch zoo. dart de kas. va© IJ. ©n V.
«aangesproken moet «wordfen, (terwijl er geen kwestie
is, dat wij het zomder ide gemeenitesubsiidie kunrerr
slellien. «De plarmen van heit bestuur zijn;: Moiaiiudag,
rimgrijden met paard en kor om kunativoortverpen,
ten bedrage von f 20, waarbij tnog f 15 voor de mooi
ste versiering, ringsteken op fietsen, om kunstvoor
werpen ter w«aiarde van f 15, voor jongens en (meis
jes ander de 16 jaar en ddto ivoor jongens en meis
jes boven de 16 jaar.
Op Dinsdag stelde heft Bestuur voor een handicap-
draverij om prijizen va© f 60,4 25, f 15 en f 5. 's Avonds
vuurwerk, Daze voorstallen werden goedgekeurd.
Algemeen werd goedgevonden «om een verzoek-
sohrdifft aan den Raad te richten om wedier ©en sub
sidie te geven. Verdere regeling word oa© het Be
stuur opgedragen.
HEERHUGOWAARD,
Onder leiding van den heen Van Slooten vergader
den Donderdag Dijkgraaf, Heemraden en Hoofdinge
landen van den polder Heerhugowaard.
Aan de orde kwam onder meer de verbouwing
van de Broekerbrug, deze was niet meer te reparee-
ren, alleen do hoofden konden blijven staan en de
kostenberaming beliep f 10.000.Polder en gemeente
Heerhugowaard moeten ieder een vierde betalen,
Langendijk do helft. Gemeente Heerhugowaard en
Langendijk bobben het plan goedgekeurd.
Dijkgraaf licht toe dat de breedte 10 M. zal zijn.
Over de brug ontspint zich een uitgebreide discus
sie en verschillende vragen werden gedaan en de
polderbaas wordt ter vergadering geroepen om deze
deskundige besprekingen te beantwoorden. Een voor-
stol van den heor Poland om met het oog op hot
draagvermogen van de brug (dart door den polder
baas voor het middelste gedeelte op 16.000 K.G.
wordt geschat bij gelijke belasting) do balken met
4 c.M. te verzwaren Dit wordt verworpen met 8
tegen 11 stemmen, waarna het pfta© word* goedge
keurd.
Ook het voorstel van den heer Poland om de hoof
den van ijzer te maken, wordt met 11 tegen 8 stem
men verworpen.'
Was ingekomen een verzoek om een bijdrage voor
de sluis te Noordscborwoude. D© begrooting is
f 18000.—. Het Dag. Bestuur stelt afwijzend voor. Na
eenige discussie wordt het voorstel van het Dag. Be
stuur met 16 tegen 3 stemmen aangenomen, nadat
de heer Van Langen het toestaan van subsidie had
bepleit.
Besloten wordt lid te worden van de Vereeniging
van Waterschappen in Noordholland. De contributie
is voor dezen polder f 30.
Volgt de salarisregeling voor het waterschapsper-
soneel. Ged. Staten doen in deze geen voorstellen.
Het Dag. Bestuur wil Dijkgraaf f800, Heemraden
f150, Secretaris f700 en Penningmeester f1000.
Wij krijgen een heele discussie, waarbij de heeren
Van der Oord, Poland en Wonder zich tegen deze
verhooging verklaren. De heer De Boer wil voor
Dijkgraaf f500, Heemraden f100. Met Secretaris en
Penningmeester gaat spr. accoord.
Het eerste resultaat is tenslotte, dat het voorstel
van het Dag. Bestuur verworpen wordt. De heer Po
land! komt bij de rondvraag op de zaak terug en deze
stelt voor Secretaris f 700.—. Dit voorstel wordt aan
genomen. De heer Liefhebber wil f1000 voor den
Penningmeester, waartegen de heer Poland opkomt.
Het wordt evenwel aangenomen met 12 tegen 7
stemmen. Verhoogingen gaan in 1 Januari 1921.
Na nog een bespreking over onkosten bruggen,
(hot «ondier handicn nemen va© stoot/werk en een
klacht over de slechte straatsteenen, stelt de heer
De Boer voor om het salaris van den Dijkgraaf te
brengen op f500, de heemraden op f100. De heer
Appel wil voor den Dijkgraaf f 800, een verdienstelijk
man als hij is.
De Dijkgraaf lofordleelrt, dat «die heeren wel een «voor
dracht voor een nieuwen «dijkgraaf kunnen opmaken.
Spr. wenschit «ander de gegeven oyistaoddgjheden
niet langer aan «te blijrven.
Het voorstel (De Boer, salaris Dijkgraaf f500,
wondlt aangenomen. Heft tweede gedeelte wordt ver
worpen,
iDe (heer SchiHdeir verzoekt dien Dijkgraaf zijn be
sluit. nog een «paair maanden «op >te schorten en ber-
Ihoalit (bij wiengeyTlng via©' den Dijkgraaf, nogmaals
do groot© wensdbeTijikihedjd) van zijn aanblijven. Dijk
graaf blijft echter bij zij© besluit vian te zullen heen
gaan. De krenterigheid waarop die meerderheid' de
«salarisregeling behandelde, was spr. blijkbaar te bo-
lseed-igend!.
Hierna volgt met de gewone plichtplegingen do
aiuilting.
WIERINGERWAARD.
In deze gemeente hëerschon de mazelen in vrij
sterke mate. Dagelijks komen er meer gevallen bij.
Paleis van Justitie te Amsterdam. Strafzitting
van het Gerechtshof.
Hooget beroepszaak beklaagde Jaoob van der
Oord Janszoon.
To ruim 10 uur 's morgens werd Vrijdag 5 Augus
tus J.l. met de strafzitting door de Vacantiekamer
aangevangen. Het Hof was samengesteld als volgt:
Mr. G .Kirberger, Praesus; Mr. W. va© Woudenberg-
Hamstra, en Ma Joh. M. Jolles, Raodsheeren; Mr.
van Geuns, Procureur-Generaal en Ma Jeltea, Grif
fier.
De President opent do zitting.
Terecht staat vervolgens Jaap van der Oord uit
die Mosrbedk gem. Nieuw© Nlcdxxrp boricfc va© opzet
telijke brandstichting in de oude kaasfabriek aldaar
op Zondagavond 21 November 1920.
Als pleiter trad op de bekende Amsterdamsche
advokaat Mr. Van Gigh.
Precies 5 minuten over tienen komt beklaagde
Jaap van der Oord opdagen en neemt op het be
klaagdenbankje plaats.
De ondervraging begint op groote schaal en in uit-
gebreiden vorm.
Jaap geeft op, dat hij den 5den Februari 1886» te
Oude Niedorp (Wester-Moerbeek) geboren is. Laat
stelijk woonde hij dan (tot 21 November j.l.) in de op
dien datum verbrande oude kaasfabriek. Rij-geeft
thans op, dat hij toen landbouwer was.
De Raadsheer-Rapporteur las het een en ander
betreffende Jaap's delicten voor, bijzonderheden onze
lezers ud/t idle AHktmaazrsche izaok bekendi.
Vandaag waren 5 getuigon opgeroepen, n.1. J. J.
de Sonnaville, assuradeur te Amsterdam (niet pre
sent), Gustave Middelberg, eertijds rijksveldwachter
te Winkel, Dirk Pool, oud-veldwachter, te Nieuwe
Niedorp, een Moerbeeker jongen Benjamin Polder
vaart en een meisje Jannetje Lindeboom, van huis
uit een Winkelder, thans te Utrecht. Behalve de
Pers, waren er hoogstens een hftlf honderd luiste
raars, waaronder enkele familieleden van den be
klaagde.
De Praesus zei tot Va© der Oord: U is in hooger
beroep gekomen?
Ja, zei Jaap, omdat ik onschuldig ben.
De President: U zijn twee feiten ten laste gelegd:
brandstichting en het doen opmaken eener valsche
acte. U hebt onjuiste koop waarde opgegeven. U hebt
in December 1919 of in Januari 1620 het perceel
kaasfabriek met daarbij behoorenden grond gekocht
voor f3500.
Beklaagde: Ja-
President: Waren er ook voorwerpen in of was het
alleen voor 'n kaal huis? Was er ook kaasmakers
gereedschap in?
Beklaagde: Neen, enkel het huis, met een weinig
grond er bij.
President: U ia vroeger politieagent geweest hier in
Amsterdam.
Jaap a©twoordt bevestigend.
President: U heeft als zooda©ig eervol ontslag er
langd?
Jaap: Daaromtrent zal «ik u ©ader vertellen. Ein
.....Jaap vertelde. Va© 'n tocht naar Engeland, van
dat hij wel 'n gunstig rapport kon krijgen, maar.,.,
hij moest toen nog eenige dagen daarop wachten,
ziet u, wat wel erg jammer was en Jaap geweldig
speet en...ne... ja, dat rapport was toen eigenlijk nog
niet gekomen...
President: Was dat voon pleizier aoo~ toen met
die boot naar Engeland?....
BekL: Nee, eigenlijk niet.
President: U hebt ook opgegeven dat u behalve
landbouwer ook ia veeverfioakjundigo.
Bekl.: Ja.
President: Iïad! u doajr veel werk] mee met dat vee-
verlossen?
Bekl.: Ja. 'kv Heb er te Schagen m'n opleiding voor
genoten.
President informeert belangstellend verder: Had
u er nogal gereedschappen voor,., tangen en...
Bekl.: Nee, die had men bij voorkeur vroeger meer.
Nu had ik meer andore werktuigen, als haken en
zagen. Va© elks 'n stuk of 2, 3.
Pres.: Wat betreft die koopsom der kaasfabriek.
Die was f3500 en u liet f7000 in de acte vermelden.
Bekl.: Ja-
Pres.: Maar waarom was dat eigenlijk?
Bekl.: Omdat f7000 beter klinkt.
Pres.: Ja en om hoogere hypotheek er op te kun
nen krijgen. Wamt u (kocht voor f 3500 en u hoeft er
f 6000 hypotheek op weten te krijgen. Dus 't was ook
•om het pLaaftaen va© '©hoogere hypotheek op uw
spul -te bevorderen.
Bekl.: Nee, niet om 'n hoogere hypotheek-
De Pres.: Ja, toch wel.-
Bekl.: Bakker heeft volgens taxatieprijs gedaan.
Pres.: U heeft aa© Bakker gezegd dat u 't voor
f7000 had gekocht. Dat heeft invloed gehad op d©
hypotheek. En er is nog iets. Behalve die f6000 hy
potheek heeft u hot huis op Beurspolis verzekerd
voor f30.000. Terwijl u het voor f3500 kocht. (Met
grond' en alles). Zulks fis «niet fin uw voordeel, bo
klaagde' *J moest een en ander eens uitleggen.
Bekte.' de aan het uitleggen. Want evenals t© Alk
maar wa<i hil ook hier weer verbazend o«p dreef.
Rustig in houding, .zijn zenuwen volkomen meester.
Beklaagde verteld© in onderhoudenden trant dan
dat hij had gezegd het spul te hebben gekocht, dat
hem in totaal wel f 10.000 gekost had. Dat maakte
echter niet eens uit, wat het hem gekost had, werd
hem duidelijk gemaakt. Nu ook goed. De waarde,
die moest men hebben. Wart het waard is als Je weer
zou moeten bouwen. Dat was 't wat men moest we
ten. Ik zei, als dat moest, dan zou het wel f30.000
worden. Hij zei, laten we dan zeggen f35000. Ik zei,
neen, dat is me „te hoog"!!... f30.000 is genoeg. Hij
zei later dat ie het had laten taxeeren door een
agent uit Alkmaar. Maar f30.000 was toch eigenlijk
wel „stijf a©". Nu en toen ze4 ik (zegjt (bekl): Jo
moet maar zien, hoor.
Pres.: Dank u. Maar dat 1b nog geen verklaring
voor d)e opvallend© omstandiigjheiijdi dot u gekocht
hebt voor f3500 wat u voor eventjes f 30.000 verze
kerde. Het spul heeft f6300 f6400 van bouw ge
kost (in 1907) inbegrepen het bijbehoorendo va© de
kaasfabriek. Laat het nu eens hoogop te zamen
f 10.000 zijn. Maar dan f30.000 zooals u deed....
Bekl., niet uit het veld geslagen: Ja, Edelachtbare,
ik had een timmerman in m'n familie, ziet u. Die
zei: t'Jonge wart 'n best huis. Dat zou wel een
f30.000 waandi zij©, els je dat weer bouwen moest
Misschien hel? ik op dien grond wel gesproken. Ik
zelf. jben geen deskundige.
Pres.: Maar u hebt toch heusch genoeg gezien in
de wereld. U weet wel dat u er absoluut geen
f 30.000 voor moet neerleggen voor zoo'n huis. U
hebt in September 1917 ook al brand gehad nietwaar.
Dat is toen niet voor de rechtbank gekomen. Men
had geen bewijs. 21 Nov. 1.1. is dit afgebrand. U zat
nogal in financieele moeilijkheden toen nietwaar?
Bekl.: Neen.
Pres.: U speculeerde toch nogaL In Marken bijv.
©n q©> Kronen. U teadi 2 ©uiLlioen kronen 4ie «onge
veer 1 cent per stuk waard waren toen. Dat kan dus
eventueel worden omgezet in f20.000 Nederlandsch
gold- De Kronen gingen zakken. U kon ze niet best
verkoopen. U is landbouwer?
Beklaagde: Ja, tuinbouwer eigenlijk. Ik verkoop
hot geteelde en breng het ter markt.
Pres.: Hoeveel huishoudgeld gaf u gewoonlijk aan
uwe echtgenoote.
Bekl.: 'k Weet niet. 'k Verdiende in 2 of 3 maanden
f1200 tot f1400 met het uitoefenen der veeverlos-
kunde. Ik hiold echter geen boek, zegt beklaagde.
Pres.: U ko© rtooh uiwe rekeningen nftot hertalen.
Uit geldgebrek.
Bekl.: Nu, 'k had wel Hollendsch-geld-gebrek op
dait moment. Maar ik had veel Kronen! Die wilde
ik verhandelen. Met de opbrengst daarvan kon ik
mijn nota's wel betalen, als ze inkwamen.
Pres.: Zaterdag 20 Nov (.daags voor don brand) is
uw vrouw weggegaan. Naar Amsterdam te logeeren.
Bekl.: Ja. Ik was bij J.. Kouwenberg. M'n buurman.
Daar was diens schoonzoon Matthijs Pepor, uit Am
sterdam Diens ivpouiw (Kouweriberg's dochter) kent
mijne vrouw, Cornelia Dam, Vrouw Peper nu vroeg
mijne echtgenoote om te komen logeeren in Amster
dam. Voor 'n nacht of zoo. Haar man, Thijs Peper
toch, had veel nachtdienst in zijne functie. Ik gaf er
toestemming voor. En— m'n vrouw ging heen. Ze
werd zelf door vrouw Peper geïnviteerd en gaf go-
volg aan de vriendelijke uitnoodiging.
Pres.: U Md veel peroteum j© hwAs, fcsiriaagd*,
Waarom
Bekl.: Ja* Maar erg veel weus hert niet. Soms was
het wel veel. Woleens 60 of 70 Liter.
Pres.: Waarom?»..
Bekl.: Och, 'k weet niet. Elk heeft petroleum. We
hebben in die buitenwijken geen gas of electriciteit
Pres.: Hoeveel petroleum had u in de tweede helft
van November jJ.?
Bekl.: 'n Vijftien Liter denk ik. Ik heb in 1917 en
eerder 'n café annex kruidenierswinkel in dé Moer
beek gehad. Siotmis 'had1 ik toen al veel «petroleum fin
huis. Soms niets.
Pres.: U had nu bussen vol staan.
Men gaat nu de plattegrondschet-s, die de Praesus
in respectabele afmetingen in bezit blijkt te heb
ben, nauwkeurig en op z'n gemak bekijken. En men
komt blijkbaar tot aandacht-wekkende resultaten.
Beklaagde, ijverig toelichtende: Ziet u, Edelacht
bare, hier, dezen zolder gebruikte ik voor aardappe-
lenbakken, voor de strijkplank, etc. Ook de wasch-
tobbe en dergelijke vonden er, 'n ruime plaats. Verder
had ik er kisten. .In een der geborgen tobben deed
ik de asch-uit de lade van de kachel. Zoo gebruikte
ik dien zolder. De slaapkamer was nogal benauwd.
Ik luchtte die veel door de ramen open te zetten,
Daar de brandstof op zolder geborgen was, veegde ik
het daar nogal eens aan. Ook daarbij luchtte ik
dan door het openen van de ramen om; het stof kwijt
te geraken.
Pres.: Was dat zóó noodig?
Bekl.: Ja, door die brandstof was het een stoffige
boel.
Pres.: Dien* Zondag 21 November was er hardrij
derij per rijwiel geweest. Door u georganiseerd.
Bekl.: Ja, ik denk het v/et Haast lederen. Zondag
hadden we zooiets. Prijzen waren chocola-reepen.
Of kwatta. Soms ci&aretten. Dat reikte ik niet „zoo
maar" uit. Eerst moesten „de jongens" dat verdienenl
Ik ben dien Zondagmorgen eerst in het café in de
Moerbeek van kastelein Bart den opvolger van
beklaagde als caféhouder geweest, 's Namiddags had
den we wedstrijd. Ik ben in dien namiddag ook nog
gehaald voor het vèrleenen van veeverloskundige
hulp bij een koe. Daarna kwam ik weer thuis. Het
vroor.
Pres.: Ja, 't was koud dien dag.
Bekl. instemmend: Ja Edelachtbare. 'tHad al sind9
3 dagen gevroren. Daarna heb ik thuis thee gezet.
Ik heb toen in de woonkamer gezeten, brood gesne
den en zoo.
Pres.En te ongeveer 7 uur 's avonds kwamen „de
Jongens".
Bekl.: Ja. Ik ben toen naar den zolder gegaan. Ik
had 'n afspraak met Jaap Lang© van Winkel om
's avonds daar te komen. In het cofe 't Fortuin van
P. Bakker.
Pres.: Toen 1» u naar den zolder gegaan om brand
stof? Hebt u toen de ramen opengezet?
Bekl.: Ja. 't Waren kleine ramen.
Pres.: U hebt toen een of twee jongens uitgestuurd
om de anderen te balen.
Bekl.: Ik had hen voor 's avonds cigaretten beloofd.
Ik hoorde hen komen, toen ik juist bezig was geld
te tellen. Kronen, die ik den volgenden dag dacht te
verhandelen. Ik zei tegen 'n jongen: Haal de ande
ren. Hij deed het. Ik deed het geld, briefjes van
1000 Kronen, zoolang in een houten jnuurkast, Niot
in mijn brandkast. Ik dacht ik kom vanavond weer
terug van Winkel, dan zal ik het wel in de brand
kast sluiten. Daarna heb ik brandstof gehaald voor
de kachel. En deze gevuld. Ik zou vervolgens als ik
met de jongens klaar was, naar Winkel. Om 10 uur
worden daar de café's gesloten.
Pres.: U had dus de kachel aangemaakt?.
Bekl.: Ja. En ik bezigde 'n zoogenaamd looplampje
voor verlichting.
Pres.: Waar hebt u dat gezet?
Bekl.: Dat weet ik niet precies. De rechtercommis
saris heeft daar, ook al over gevraagd. Die wou den
afstand weten, ik weet het niet.
Pres.: En het getelde geld hebt u in uw zak ge
daan?
Bekl.: Neen, in de houten kast gelaten, 't Ia daarin
verbrand. Want mijn voornemen om na terugkeer
uit Winkel het geld in de brandkast te sluiten, heb
ik niet kunnen volvoeren omdat bet perceel in brand
woa, voótr fik -thuis (kiwam.
Pres.: De assurantiepolia had u wel bij u?
Bekl.: Ja
Pres.: Vreemd toch, dort u dien poll» altijd bij u
droeg.
Bekl.: Niet zoo vreemd. Die was in m'n portefeuille.
Daardoor had ik die polis veelaJi bij me. Als ik in het
land was, had ik den polis niet bij mo.
Pres.: Waarom heeft u de Kronen niet in de brand
kast gelaten?
Bekl.: Omdat ik dat wilde doen, als lk to ruim
10 uur weer uit Winkel thuis zou zijn. Ik weet het
niet hoe de brand is ontstaan. Of het door het lampje
of door de kachel is gekomen, ik weet het niet.
Als de menschen maar goed gekeken hebbenI
Pres.: U is naar Bart gegaan en u hebt daar wat
gedronken. Daarna hebt u sigaren gekocht bij win
kelier P. van Twuiver. U hebt voor diens perceel
buiten een sigaar opgestoken. U keek toen in de
richting van uw huis.
Bekl.: Ja.
Prea. hervat: Dot imodht n weL Dat da geen mis
drijf! Maar, ziet u, het een in verband met het
anderL
Bekl.: Ik heb wel zoo opgestoken die sigaar, dat
ik met den rug in den wind stond. Ik heb niets
van brand gezien toen.
Pres.: Maar den brand moest u toch gezien hebben.
Bekl.: Ik heb toen niets gezien.
Pres.: U is even later Jannetje Lindeboom tegen
gekomen.
Bekl.: Ja, ik heb haar ontmoet. Mijn vrouw had
een lantaarn gekocht. Maar die was kapot. Ik fietste
zonder licht. Ik ontmoette Jannetje Lindeboom. Het
ügjb ©iet fin mij© oaoid, om oa© «een© vrouw mijn ge
zeischap op te dringen!
Pres.: Zij heeft tegen u gezegd dat er brand was.
Bekl.: Ja, maar we waren meer in de richting naar
Winkel, toen ze dat zei.
Pres.: U is toen doorgereden naar Winkel. U had
niets gezien van brand?
Bekl,: Nee, niets gezien.
Pres.: U was later met Lange in het café te Win
kel. Daar kwam iemand binnen die zei dat er brand
was.
Bekl.: Ik weet daar niets van.
De Praesus vangt nu aan met het getuigenverhoor.
De eerste getuige De Sonnaville ia afwezig. Komt
rijksveldwachter Gustave Mddelberg. Deze getuige
verklaarde ongeveer als te Alkmaar op 12 April (zie
verslag va© die zitting).
De derde getuige Dirk Pool, oud-gemeentevcld-
wachter te Nieuwe Niedorp, geeft vervolgens zijne
getuigenverklaring ten beste, eveneens als vorig
maal.
De vierde getuige A charge, de 18-jarige Benjamin
Poldervaart, heeft den 21 Nov, 's avonds licht door
do reeten (naden) gezien bij „Jaap". Spr. goeft
eenige inlichtingen in verband met den op dien
Zondag gehouden wedstrijd. Piet Dokter uit de
Wester-Moerbeek (O. Niedorp) kwam dien avond
met cigaretten bij bekl. aan huis, die hij ingevolge
diens opdracht had gehaald. Benjamin heeft ge
zien dat Jaap een pakje papieren in zijn zak stak.
Bekl. zegt dat hij wat los bankpapier briefjes
van 25 en 10 bij zich stak. Maar den bundel van 2
millioen Kronen heb ik in de houten kast gedoa©
zegt spr.
Bij Bart is iets gedronken zegt Benjamin. Maar
Van der Oord had toen haast om weg te komen.
Toen de vlam later uisloeg, is het gauw een vuur
gloed geworden.
De v^fde en laatst© getuige charge Is de 26-Jarige
Jannetje Lindeboom, thans te Utrecht woonachtig.
Zij verklaart weder evenals op 12 April jl. te Alk
maar v^n haren fietstocht van Moerbeek Daar Win
kel.
