AlititEi Wiens-
Mminiis- Lnttiivllil
Electriciteit te Anno Paulowna.
[en zeer geschikt St. Maas-Cadeau is ALKMAAR's ROEM,
SPAANDER 4 Co., ALKMAAR.
Men neme wel nota van de buitengewoon lage prijzen.
"De dingen om ons heen.
Zaterdag 3 December 1921.
64ste Jaargang. No. 6935.
Uitgeversi N.V. v.h. TltAPMAN Co, Scliagen.
EERSTJti BLAD.
prima qiiiirlge pijptabak, in luxe vurpakking, qelabriceerd door de Tabaks
fabriek van J. It. KEUSj, LAAT 125, ALKMAAR.
Ie klus huis in HEEREN-, JONGEHEEHEN-
en KINDEIIKLEED1NG.
Rleediny naar maat
H K T W I T T K HUIS
Uit en Voor de Pers.
Tweede Kamer.
eene VE^KÖOPING
Alles wordt uit voorraad afgeleverd i
Een electrisch strijkijzer, theelichtje of iets dergelijks
is een practisch cadeau.
Dit blad rersahljnt viermaal per week: Dlnadag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij iniending tot morgen» 8 uur, worden Adver-
tentlttn nog aooveel mogelijk ln bet oerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENINO No. 23330. INT. TELEF. no. 20.
Prijs per 3 maanden f 1.65. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels fl.10, iedere regel meer 20 cent (bewijano.
inbegrepen). Groots letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN.
m Geruimen tijd al was een belangrijk deel van de
Brilt sche pers, waaronder verscheidene vakbladen, toit1
hetzelfde inzicht gekomen, als de Nederlandsohe en
verdere „neutrale" pers in het algemeen, nl, dat het
mét die schadevergoeding aan D'uii'tscMiand opgelegd
ite avond oif 'te morgen spaak moest Loopen, omdat
heb gevorderd bedrag veel te hoog was, dan 'dat zelfs
een rijk land het zou kunnen opbrengen.
Men begon dn Londen te begrijpen, dat Keynes in
vele opzichten gelijk bad gehad, toen bij de schuld
regeling 'een der (zwakste plakken noemde van hel'
gaheele Verdrag van Versailles, dat toch all zijns in
ziens zooveel te wenaoben over liet.
.Men begon lil te zien, dat bet inet den, handel en
de industrie van (Engeland nooit goed kan gaan wan-
l noor oen ^roev 'van zoo groc/to afnemers al» Cen- j
I traul- «n Oost-Euro pa van da Lpndonsche markt ver-
dwljnen. En dat het beter Is een crediteur niet al te
lastig te vallen en 'hem nliet in do airimen van woe.- i
keiraars te drijven, dan aan te sturen op een failliet
waarin de baten bet salaris van den curator nieti dek-1
ken en waardoor hij als afnemer voor goed verloren
is. (Het resultaat van die overwegingen, aarzelend j
eerst, doch toen met meer beslistheid geuit, is neer-
gelegd: in een memorendum van Bradbury en Blan- j
kelt, (beide hooge ambtenaren van de Engelsche Bank, I
die tot de conclusie komen dalt een surséance van be
taling ivioor d'e iDuitsche oorlogsschatting onontbeer
lijk is, aflls im«n ten minste geen aügeaneeno catastro-
pbe in geheel' Europa wenscihtt uit te lokken.
1 Over zulk een surséance, of liever over de mede
werking der Britsche geldfwereld om een maatregel
te treffen., die daarmede 4n uitwerking gelijk zou
staan, kwamen Stdinnas en Rathenau in Londen epre-
ken.
.Wat zij wenachen was dat moratorium, doch de
kansen, dat het 'officieel© Engeland daarmede genoe
gen zou nemen, waren niet groot. Aan den eenen kant
omdat er bij -de begrooting is gerekend' op ecnige mil-
Jioerue.n' ponden en de regeering dus om aanvullings-
credietcn moest komen. Aan den anderen kant, omdat
Engeland .ruiet alleen staat en er weinig kans schoen
te bestaan., dat, al wilde L'onden, zijn bondgenoot ln
Parijs zou mededoen aan bet plan.
Vanfdaar dat Stinnes een beroep deed op de comimer-
cieele instincten van de Enigelscbe zakenwereld en
haar directe leeningen vroeg om met den opbrengst
daarvan de Duitacho regeering in staat te stellen de
straks vervallende .termijnen van 500 en 200 millioen
goudmark te voldoen,
,D<flt was ieen omweg, dliie, naar thans het geval
schijnt te zijn, onnoodiig is geweest. Want Engeland
gexoelt wel iets voor biot moratorium.
f>e werkloosheod!' necnt een steeds dreigender vorm
aan en daarmede klimmen de eischen voor onder
steuning aan de overheden (gesteld. Wanneer nu
Buitachland in staat wordt gebracht er weer boven
op te komen, zijn geld binnen eigen grens te houden,
en daardoor sterker te worden, is de kans zeer groot,
daJt bet Duitsdhland- zal gelukken weer ©enigermate
als vro-eger als afnemer op de 'Engelsohe markt te
verschijnen en voorts zooveel geld binben te krijgen,
door verkoop van eigen productie, dat over betrekke
lijk korten -tijld! de betaling der gewraagde sommen
niet meer met izuUke enorme en noodlottige gevolgen
gepaard zal gaan al'a thans bet geval is.
Natuurlijk blijven, als Engeland toestemt ln zulk
een udstel, de twee móeili}3dheden bestaan, die wij bo
ven noemden Maar die zijn .i overbruggen. In de
eerste plaats 3a het Eugelsche cred-wt nog sterk ge
noeg oiq voor eenigo jaren een aeOiüdie bedrag te lee-
nen, als het' van Duitscihland zou moeten ontvangen
en in de tweede plaats verlangt art. 13 van het Ver
drag'van Versailles geenszins eenstemmigheid van
alle bondgenooten voor zulk -een maatregel.
Frankrijk, dat Htób bij de regeling van Wieshaden
verschillende voorrechten verzekerde, heeft zeggen
sommige Engelschen geen reden tot beklag. Vooral
niet oandat helt izidh op grond van die overeenkomst
op andere wijze schadeloos kan stellen, terwijl ten
slotte Engeland1 in het ergste geval alleen tijdelijk af
stand kan doen van helt hem toekomende deel, het
aan Parijs overlatend te zien wat die loskrijgt.
De kansen voor het toestaan van een uitstel van
eenige jaren zijn dus niet gering en het zou ons niet.
verbazen, als de ondeihandeli-ngen, vóór dit. artikel
onder het oog van dien lezer komt, reeds een meer
definitieven v-orm hadden (verkregen, ja zelfs, als zij
reeds in principe tot zulk ieen moratorium hadden ge
leid.
Dat wij dn deze opvatting niet alleen staan, bewijst
het feit, dat de mark, die voor enkele dagen nog toe
deden de cenit noteerde op Donderdag jl. tot 1.70
steeg.
Be vraag da wat dtt voor ons land beteek ent
Nederlanders zijn sinds den tijd der Batavieren
gokker8 en dobbelaars. Wie zouden gaarne willen
zeggen „speculanten', doch- dit is op onze manbar van
beursspel minder van toepassing. W-ij dobbelen, zon-
rftJJüj studie, zonder de wetenschap, de waarsohijn-
Jijkheideberekonlng dteyhet vak van speculant tot
"est zennuwsloopehde maakt, dat -onze lijd kent.
Vfmdear dan ook, d&it we zoo graag een zoo onze
ker ding als thans de mark is, gébruiken als liche bij
?niS, «r^uge et noir" en dat bijna alles waarin de Ne
derlander ,4ets doet" papieren of artikelen izijn over
£r j0®1*3 heloop weinig of niefs te voorspellen is.
Nederland zit van bet moment, dat de mark op 40
cent kwam in die marken. Toen was bet klokgehim
en het ovcrwiimingvleggen mode en .moesten" de
marken gauw weer zestlig worden.
waaghal-zen van toen izijn geruineerd of hebben
tijdig hun verlies genomen, maar -toen hot steeds berg
ai ging, leken er toch steeds weer nieuwe motieven
te bestaan voor een toekomstig herstel.
Elke daling van -een stuiver, maakte nieuwe slachtr
owers, maar bracht nieuwe gokkers in de marken,
Ïï2i V®1" tlhaiL8 nauwelijks een procent der vader-
widsch gezinnen zal zijn waar niet iemand altahns
S £2' w ï.eeff' Ata yP««-r<luitje voor d» MmteroQ,
Men spreekt vam bijna tien mlLllard mark ln Ne
derland
Dit beteekent, dat iop die marken, die laag geschat
vijf cent hebben gekost), 'dus 'vijflhonderd millioen gul
den, de vorige week een verlies was geleden van 400
millioen en idot op Donderdag van dlat verlies plotse
ling 80 millioen op papier is terug,,verdiend".
Iedere tiende cenlt, waarmede de mark stijgt of valt
beteekent voor den rijkdom van ons volk tien ml.-
ïioen meer of minder.
Maar boa jammer men bet moge vinden, dat ons
pulbliek aan zijn gedobbel zooveel verloren heeft, men
mag niet vergeten, dat die marken voor ons slechts
fiches -zijn en ida/t men anders „dn" olie, -of „in" rails of
„dn" wat men maar wil, zou zijn gegaan met dezelf
de oif nog grooitere kans „ultgerist" te worden, wan
neer een (plotselinge dadÜing dn den kraam van de groo-
,Ue iheeren, diliö de lakens uitdeelen, had gepast. Wat
ivoor ons fiches 'zijn, is vioor helt iDuitsche volk het geid
waarvoor 'het werkt en waarmede het izijn levenson
derhoud bekostigt.. Wat geheel iets anders is.
Duitsöhers hebben Ihier te lande marken of waren
verkocht, om Zich -Hollandache guldens, eventueel
ponden of dollars aan *te schaffen, die nooddg zijn voor
de betaling Van de oorlogsschatting Of voor ingekoch
te waren en grondstoffen. Die depots in vreemd ge.d,
die ultlteraard zéér aanzienlijk zijn, omdat er zulke
gr00te bedragen worden gevorderd, haaJIden de vo-
vorige week -een waarde 'in marken, die bijna twee
maal) zoo gr och was als die op Dond;erdog.
Wie midden November in Amsterdam geld had lig
gen ter waarde van een millioen mark, had er Don
derdag rog slechts 600.000 over. -Alleen omdat Enge
land er- w.srsdh'ijinlijk in toestemt Dudtech.and sur
séance van betaling te gaven.
DUitsche indudtrieele aandeellen, dd'e ook v-oor den
buitenlander van waarde Zijn, kelderden met 500 pet.
tegelijk, omdiaJt) die vreemdeling nu zooveel minder
manken kreeg voor zijn gulden of pond en dus dió
hooge koersen niet meer betaalde.
(De stijging van de mark in Amsterdam halveerde
bijna het'tegoed 'van iDudtschlanid dn den vreemde, met
het oog -o pde binnenlandscbe waarde 'in marken
-Hoe wd-T een maatschappij en wereld gezond wor
den, waarin heit zakenleven [blootstaat aan dergelijke
verrassingen in wat men „woardamter" gelieft te
noemen?
'H^t Sovdetberfluit om 10.000 communistische roebels
gelijk 'te stellen met één goudroebel dis werkelijk het
helderste flinancieele moment (geweest, dat ln langen
hijd werd vertoond'.
Ofschoon ook het moratorium een schijnsel van
hoop geeft op komende, kalmere Itijden.
Nederdand. is „op marken in de hausse".
UITKIJK
het volk te ontzien. Bijl 't uitgeven van geld aan personeel
en materieel wordt niet gevraagd of het kan, maar men
stelt de posten op de begroolingen en zegt dan dat het
volk betalen moet. Opeenvolgende ministers hébben blijk
baar niet de macht .gehad of geen kans gezien, de
enorme geldverspilling tegen te .gaan en de leden der
Tweede Kamer zijn evenmin hun plicht jiagekomen om
sciitrp tp letten op tiet financieel beheer dér départe
mentale takken van dienst. Wat 'ons verontrust is, dat
ook nu nog niet op krasse manier schijnt ingegrepen,
ook 'niet staande het onderzoek der commissie, waaruit
toch op de bureaux wel een en ander moet bekend zijn
geworden.
„Wij fijn er niet volkomen gerust op, dat regeering en
kamer hot mot de bezuiniging in 1922 ©matig meen en,"
.schreef dezer dagen „Ni-ouwe Rott. Crt.' Inderdaad
is er eenige reden tot twijfel. Van een doelbewuste be-
zuinigingspolitiek heeft het kabinet nog weinig blijk
gegeven en wanneer, ieder van onze kamerleden het
gedaan krijgt, dat zijn heilig huisje wordt ontzien, zou
het kunnen gebeuren, dat er niet veel huisjes ovérblevert,
waaruit eenige voordeelen voor de berooide schatkist
kunnen worden getrokken.
Na eenige cijiers genoemd te hebben, vervoigt "het
blad
Op de programs der partijen, die zich het lot des
volks aantrekken, is thans „Bezuiniging!" als eisch gesteld.
Op de ambtenaren kunnen zij, helaas, geen invloed uit
oefenen. Wel echter op dé ^Volksvertegenwoordigers.
En nu zij men er in de Tweede Kamer wel Vaini
bewust dat bij het behandelen der Staatsbegrooting voor
1922 door ons volk scherp zal worden toegezien, wie
al of niet de Troonrede heeft verstaan.
Het best zal zijn de caj$idatenlij6ten eerst op ta
maken, als de Staatsbegrooting is afgehandeld.
Het moet nu uit zijn met alle geld verspiller^. Wai
wordt toegestaan, moet "bjijken absoluut noodig te we
zen. En dan noch is dé plicht der Volksvertegen£
woordiging, om zelfs op het noodig© te bezuinigen.
DONDIirfDAGS IN SCHAGEN GELEGEN
HEID VOOK PASSEN BIJ ZWAAG.
HEEREN- KINDERKLEED1NG.
PRIMA STOFFEN en VOERING.
Eerste klasse bewerking.
H. S. CLOECK, Alkmaar.
BeznlnlainO'
„De T^jd" Cr.-k.) schrijft:
Het zal allen lezers van het Rapport der Bezuinigings
commissie-Rink wel gegnan zjjn als ons, die met klim
mende verbazing en ergernis lagen, hoe er in Regeeriiigs-
kringen met het ge.ld der belastingbetalers wordt ge
smeten. Het zou totaal verkeerd'zijn om hiervan alleen
den hui'digen ministers een grief *te maken. De geld
verspilling is een kanker. Ute di^ier zit.
Wij hadden daarvan reed» meer dan een vermoeden,
maar die overtuiging is thans zekerheid geworden. De
geheel© ambtenarij ia zich niet bewust, dat zij verplicht is
De interpellatie van Van den Tempel heeft geen
resultaat opgeleverd.
Dit Kamerlid had de drie volgende moties inge
diend:
„Dé Kamer, van oordeel, dat de werkloozen ar
beiders in bedrijven met crisiswerkloosheid voor zoo
ver zij geen uitkeering ontvangen uit de werkloozen-
kas en hen geen werkgelegenheid kan worden ver
schaft gedurende den duur van den crisis, steun moet
worden verleend, noodigt de regeering uit met mede
werking der gemeenten en in overleg met de vak-
vereonigings-centralen een zoodanige algemeene
steunregeling te treffen,'dat deze arbeiders op be
hoorlijke wijze in hun levensonderhoud kunnen voor
zien en de verdeeling oer i'inancieele lasten tuséchen
rijk en gemeenten, ook de minder draagkrachtige
gemeenten in staat stellen' moet, tot de regeling toe
te treden en gaat over tot de orde van den da*"
u
O
un
as
H-
O
Jj
u
u
a
z
u
as
u
t-
H
5
O
sn
In de zaal van den heer C. Slikker aan de Kleine Sluis zal
gedurende 8 dagen, Ie beginnen Vrijdag 2 December
worden gehouden tegen buitengewoon lage prijzen, van alle
soorten lampen en ornamenten voor eleclrisch lichl, van de
allereenvoudigste lot de meesl luxe modellen.
Tevens zullen verkrijgbaar zijn STEIJKIJZEKS, KOOKPANNEN, MELKKOKERS,
WATERKETHL-TJES, enz., alles tegen prijzen, waarover men werkelijk verbaasd
zal staan.
O
i
rn
sa
rn
A
52
re
m
r-
ni
r>
n
«n is in de groote zaal ter toongesteld, alwaar 's avonds alles schitterend electrisch
verlicht zal zijn en men ook iedere lamp afzonderlijk zal kunnen zien branden.
Men profiteere van deze gelegenheid, speeiaal voor
de as. ST. NICOLAAS.
O
3
„De Kamer van oordeel, dat de erkende werklo
zenkassen in bedrijven waarin crisiswerkloosheid
heerscht, door buitengewonen geldelijken steun van
rijkswege in staat moeten worden gesteld in 1922
over 't in de reglementen bepaalde aantal, deze uit
keering te verstrekken' aan haar leden met inachtne
ming voor wat het bedrag der uitkeering betreft van
de dienaangaande in 1921 geldende bepalingen, •noo
digt de regeering uit, de daartoe noodig© maatrege
len te nemen".
„De Kamer verzoekt de regeering de arbeidsvoor
waarden, welke zullen gelden bij de uitvoering van
met rijkssteun bij wijze van werkverruiming of werk
verschaffing ondernomen werken, te regelen in over
leg met de vakvereenlgings-centralen event. met de
vakbonden der te werk te stellen arbeiders, over
eenkomstig de gebruikelijke voorwaarden voor soort
gelijke arbeiders in het particuliere bedrijf."
Na een korte schermutseing over het wederom ope
nen der discussies, werden deze moties verworpen
met 57 tegen 28 stemmen. Voor de sociaal-democrar
ten, de vrijzinnig-democraten, revolutionnairen en
de heeren v. d. Laar en A. P. Staalman.
Een motie-Sannes ten gunste der werkelooze veen
arbeiders, kelderde eveneens, zoo ook een motie-
Wijnkoop, waarin voor de werkeloozen uitbetaling
van vol loon werd geëischt. Deze motie kreeg maar
3 stemmen, die der revolutionnairen.
De Grondwetsherziening is eveneens weer aan de
orde gekomen en allereerst kregen wij de pogingen
om den leeftijd van kiesgerechtigheid te verlagen.
Van Ravesteijn wilde 18 jaar, Troelstra 21 Jaar. Deze
beide voorstellen werden verworpen.
De regeering wilde 23 jaar, een afwijking du» van
de bepaling van 25 jaar thans in de kieswet vast
gelegd en kreeg haar zin.
De bepaling van het vrouwenkiesrecht werd nu ln
de wet vastgelegd met nog 16 tegenstemmers.
Daarna volgde een debat over den stemplicht.
Thans is stemplicht in de wet vastgelegd en de re
geering wilde bepalen, dat de stemplicht bij de wet
kan worden opgelegd. Uit de Grondwet zou du» de
stemplicht verdwijnen en hij gewone wet kan zij
worden opgelegd.
De anti-revolutionnalre fractie echter kwam met
een amendement, om den stemplicht zonder meer
uit de Grondwet te schrappen en geen enkele be
paling daaromtrent op te nemen, dus ook niet die
der regeering.
De anti-rev, heer Beumer verdedigde dit voorstel,
ondersteund door den heer Kolthek. Ook de soc^
democraten waren voor het amendement en de heer
Mr. Marchant' zeide, dat ook de Vrijz.-Democraten
de stemplicht uit de Grondwet wilden halen.
De heer Nolens vereenigde zich met de poging
om de mogelijkheid te scheppen den stemplicht af
te schaffen en daartoe achtte hij wat de regeering
wilde, voldoende.
De minister hield zijn voorstel staande, kon zich
met het amendement niet vereenigen, maar liet de
Kamer vrij.
De Kamer heeft het amendement-Rr.tgers met 50
j tegen 30 stemmen aangenomen, zoodat de stemplicht
luit de Grondwet komt te vervallen. Bij de Additi-
oneelo artikelen zal nader over de definitieve af-
j3chaffing worden beslist
Toen was aan de orde de uitbreiding van het aan
tal Kamerleden. Een amendement-Troelstra wilde
dit brengen op 200, een amendement van den Vrij-
heidsbonder Rink op 150.
De heer Troelstra aebtte vergrooting van het aan
tal Kamerleden noodig, om het parlement te ver
sterken tegenover de economische en sociale mach
ten die meer en -meer komen opzetten en buiten
het parlement om aan invloed winnen.
De leider der Soc.-Damocraten kende geen betere
wijze om de democratie tot uiting te doen komen
dan door het parlement. Het parlement heeft tech
nische verbetering noodig en deze kan worden be
reikt door de uitbreiding van het aantal Kamerleden.
Geen enkel parlement heeft zoo weinig leden en is
zoo verdeeld als 't onze. Op geen enkel parlement is
ook zooveel juiste critiek te oefenen. De werkwijze
is zoo slecht mogelijk. Het afdeelings-onderzoek be
duidt niets voor een deskundige voorbereiding van
de wetsontwerpen. Niemand draagt er verantwoorde
lijkheid voor. Daarom moet de werkwijze van het
parement worden verbeterd, en een betere voorbe
reiding van zaken wordt mogelijk bij meer leden.
De heer Drion, Vrijheidsbond, sprak ongeveer in
denzelfden geest. Ook deze trok een vergelijking mot
het buitenland, waar overal veel grootere parlemen
ten zijn. Wanneer het aantal van 100 wordt gehand
haafd, zullen we 1 afgevaardigde per 30.000 kiezers
hebben. Dit is te weinig. Verbetering van werkwijze
kan alleen worden bereikt met uitbreiding.
De heer MontóVerloren, anti-rev., waarschuwde te
gen uitbreiding. Een uitbreiding beteekent volstrekt
nog niet meer deskundigheid in de Kamer. De taak
van het parlement is niet om mee te regeeren, doch
om te controleeren en dit kan bij het bestaande aan
tal leden zeer wel gebeuren. Hierbij komt dat reeds
om financieele redenen de uitbreiding moet worden
ontraden. De uitgaven voor schadevergoeding en pen
sioen zullen veel hooger worden. Ook zal een nieuw
Kamergebouw noodig zijn van vele millioenen gul
dens. De afgevaardigde verklaarde zich dus tegen
de amendementen.
In de avondvergadering is de Kamer begonnen mot
de begrooting van Arbeid. Allerlei onderwerpen wer
den behandeld, waarbij verschillende sprekers het
woord voerden.
De heer Schaper huldigde minister Aalberso voor
zijn verklaring dat hij er niet aan dacht om don
