Schager Courant
Zaterdag 11 Februari 1922.
65ste Jaargang. No. 6974.
TWEEDE BLAD»
Iets over Evenredige
Vertegenwoordiging.
FEUILLETON.
TERUG IN HET LEVEN.
Waarneer in Znid-Ieriiaind dJe toestand zoover gere
gel ld zaïl wezen, dat er van regelmatige verkiezingen
sprak© ikan zijn, dian zullen de heeren Grifiiith en
en Codlins algemeen© verkiezingen voor den Dail
Eirean uitschrijven.
Naar ilk verneem zuUlen die dan volgens liet stelsel
der Evenredige! Vertegenwoordiging plaats vinden.
Wanneer ment die iNederiandsche couirlainten leest en
ziet welik een tweespalt en persoonlijken strijd dat in
verschillend© Nederlandsche politiek© partijen geeft,
dan houdt men voor 'Ierland, een land, dat een
dracht en samenwerking zoo brood «noodig heeft, zijn
hart vast. Evenredige vertegenwoordiging brengt
verwarring tusschen) partijgeniooten en maakt, -dat nu
de verkiezingen de verk-ozenen elkaar onderling, de
niet verkozen©ril de verkazenen; dikwijls scheel blij
ven aankijken.
De huidige quae9tie van «Beresteyn, Teenstra, Koa
ter. Oud is nu wel acuutt in den V.D.B., doch.op
oud ijs vriest 'het' licht. Lk heb' reeds dn 1018 gezien,
hoe 'bij die Ldiberajl© Unie in Zu,id-HolLland onderling
geïntrigeerd werd en de- heer Bijleveld schandelijk
tegengewerkt wend. Ik kern de toenmalig© goochel
toeren van den heer Rink tegenover de hoeren
Smeenge eni Sibinge Mulder in het Noorden en
Noord-Oosten van ons ilandL Doch wellicht was het
gekonkel in Noordhollland wel' het (treurigste. Door
den Helder aan Haarlem en Amsterdam te koppe
len heeft men de unie liberale kiezers van zich ver
vreemd en is aüüeenj dat resultaat bereikt, hetwelk
de heer Otto wilde, namelijk, dat deze Ortito van Win
kel, die soms steak doet denken aan den Amerikaan-
schen boeman Rip van Winkel, verkozen werd door
de stemmen van de no. I's, van de voorloopige lijs
ten den Helder en Haarlem.
Na allerlei bakua pokus door het 'hoofdbestuur,
waarvan Otto secretaris was, werden dn 1918 Haariem
en den Helder aan Amsterdam overgeleverd'. Ik lees
nu omtrent den Vrijheidsbond en de groepeering van
de Noordhollandsche kieskringen itwee (tegenstrijdige
berichten. Het eene is, dat den Helder met Friesland
en Groningen verbonden zal worden, het andere (van
Dominee Vos uit Mdddeistuim) dat den Helder weer
met Haarilem en) Amsterdam saamgekoppeid worden
zaïL Het eersite bericht, het 'Samengaan met Friesland
en Groningen is voor den Helder gunstig, het 'andere
zeer bedroevend. Den Helder kan niet samengaan
met Amsterdam en evenmin met Haarlem. Haarlem
is sfljechltsl schijnbaar een pHatteliandskieskring, maar
is feitelijk een vazalkring van Amsterdam.
Er wonen dn den 'Kring Haarlem, behalve in Haar
lem zelf, Bloemendaal, Heemstede, Zamdvoort en
verder in het geheele Gooi met de forensen plaatsen
Buissum» 'HJliversum en Laren, zooveel forensen, dus
feitelijke Almsterdaimimers, diait de' «plattelainidsche vrrtj-
zinnligen! geheel op den achtergrond geraken en in
het gedrang komen.
B-uitendien is Dr. H. J. Vos, commissaris van; het
Hotel die Beurs in Hoofddorp en heeflt) daar veel aan
hang, zoodat al spoedig Hoofddorp, dus de Haarlem
mermeer, via Doctor Vos, in het «schuitje komt van
den Amsterdamschefu accountant Gerralt Smits, die
voor Haarlem, den Amsterdamscben (bankier De
Meester, die voor Bussuim, Doctor Niemeyer, die voor
Hilversum in den kring Haarlem de lakens uitdeelt,
een drietal1, dat niet nalaat hunne handdrukken en
verdere iteekens dienstbaar te maik<m aan hunne par
tij machinaties.
Haarlem er1 Amsterdam behooren (bij» elkaar en
kunnen dan volop genieten van de bokkesprongen
van genoemde heeren en het aftredende lid Otto, die
me.t den kring den Helder alleen gemeen heeft, dat
zijn vader een eenzaam schilder in Winkel was, doch
overigens als Amsterdamsch onderwijzer en secreta
ris der Amstendamsche 'kiesveneeniging Vooruitgang
een Amsterdammer gewoaden is.
De «kieskring den Helder, hetzij met Haarlem, hetzij
met Haarlem en Amsterdam verbonden, zal te laat
beseffen, zooals het dat in 1918 deed, dat liberalen
van den kring den Helder slechts ail® gangmakers
moeten dienen om de candidaten, <die Amsterdam
prefereert, rte slikken.
■Buitendien1 woont irn Alkmaar, dus in heit centrum
Naar het Engelsch van WILLIAM J. LOCKE
Voor Nederland bewerkt door W. A. J. ROLDANUS Jr.
Uitgave van W. DE HAAN, Utrecht.
„Neen. lik was maar een. studente en uw vader was
mijn repetitor.. 'Maar ik heb van andere 'menschen
veel over uw moeder gehoord. Zij is at lang dood,
niet?"
„Ja. Toen ik vijf was. Ik herinner me haar nau
welijks. Ik >ben opgevoed door mijn oom en tante
familie van haar 'kant. Zij hadden mijn vader nau
welijks gekend en wisten geen goed' woord voor hem
te vinden. Eerst toen ik ouder werd en steeds meer
voor wiskunde begon te voelen, begreep ik wat voor
een kraan hij was.
En bijna mijns ondanks werd' dk betooverd door het
geheimzinnige van dit alles. Want voor zoover dk
te weten heb kunnen komen, is hij, terwijl' hij door
zijn eigen geld en dat van mijn moeder financieel1 on
afhankelijk was en op zijn dertigste jaar ©en we
reldvermaardheid. begon te krijgen, plotseling van
het aangezicht der aarde verdwenen. Van zelfmoord
is geen sprake. Degen©, die ©en kaart!© voor de an
dere wereld koopt, neemt d© moeite niet ai zijn we-
reldsche bezittingen mede te nemen".
„Uw vader hield te veel van het leven, om daar
uit -uit eig-en beweging t© scheiden".
„Wat voor den duivel heeft hij dan gedaan en
waarom heeft hij het gedaan?"
„'Dat weet ik niet"
„Leeft hij of is hij dood?"
„Ho© zou ik dat weten, Mr. Baltaizar?"
„Heeft 'hij u nooit geschreven na
„Waarom zou hij mij geschreven hebben?"
Het verwijt in haar stem en haar ©ogen deed den
jongen man, excuses stamelen.
„Neen, natuurlijk niet. U moet het mij iniet kwalijk
nemen, zuster; maar, zoo al® .ik u al gezegd heb, ik
heb' nog nooit «en goed© kennis van mijn vader ont-
moet. En ik wil zooveel mogelijk - van hem te we
ten komen".
Zij nam ©en stoel en kwam naast hem zitten. De
groote hall Nvas heel stijl ©n iin tegenstelling met den
feilen 'zonneschijn, dien zij door de ramen) zagen,
heel donker. Door die openstaande deur kwamen de
zomergeuren. De lucht was wat zwaar. Zij' voélde
haar mutsje warm om haar slapen en ©en moeheid
die haar ledematen zwak maakte. De «inspanning der
oorlogsjaren 'begon haar invloed te later. "-pMcn. Zij
had deze aanstelling beschouwd als eer «oort rast
rail dén Helder, de schoenaxan "rm een HeeMbe-
stuursliid van den Vrijheidsbond, waardoor de invloed
van bét Hoofdbestuur, meer dan de vrijheid der kie
zers gedoogt, bevangen wordt.
Den Helder heeft onder leiding van den bekwamen
en ijveriger secretaris Esser, in. 1018 voor de Liberale
Unie en den Helderschen no. '1 R. Visser Lzn., van
Berkhout), hard gewenkt. De organisatie van, den
Helder was voorbeeldig» Daardoor dis de Amsterdam-
®che protegié Otto dan ook gekozen.
Maar ook 'de Vrij zinnilg-De mooratische Kieskring
den Helder wa® keurig georganiseerd. In dat opzicht
gaven Liberale Unie en V.D,B. elkaar in 1918 niets toe
hetgeen door de verkiezingen voor de Staten van
Noord-Hollanddie op de Kamerverkiezingen volg
den, voor beide partijen bewezen werd.
Amsterdam en Haarlem verbonden voor de Libe-1
rale Unie, sloegen, vooral door de 'onvoldoende lei
ding van Doctor Niemeyer in den Kring Haarlem,
een bedroevend figuur en viel de heer Van Tienen,
«die aanvankelijk als verkazen was opgegeven, ten
slotte nog af. Amsterdam en Haarlem tezamen brach
ten slechts Dr. Hubrechit en den heer Asscher in de
Staten terug, terwijl' NoordhoMand benoorden hei IJ.
dus een wat groot ere Kamerkieskring, den Helder
over eenige districten verdeeld, de heeren Winkel cn
Korthals V.tes voor Hoorn, den heer Breebaari, v«vjr
deni Hv'ider en den heer Bosman voor Zaandam naar
Haarlem wisten af te vaardigen.
De Kamerkieskring den Helder dér Vrijzinnig-De-1
mocraiten had Mr. P. J. Oud als candidaait en de uit
stekend© organisatie gecombineerd met d8 Noord-
Oostelijke kieskringen, bracht hem in de Kamer.
Die heer Oud, geboren te Purinerend, dus in den
kieskring den Hellder, was steeds 'een sympathieke
figuur en is het werkelijk bedroevend, om nu allerlei
openlijke en bedekte beschuldigingen tegen hem te
zien gericht, door vooraanstaande Vrijzinnig-Demo-
crateni
Wij waren' in, Noordholland' altijd trotsch op Oud
en hadden hem gaarne «Jlis Noordhoilandsch Kamer
lid' weer naar den Haag zien gaan, zonder dat er
beschuldigingen aan zijn adres en vooral in zijne
qualilteit van partij-.secretaris geuit waren.
Waaraan de schuld?
Aan de evenredige vertegenwoordiging, aan het
stelsel, diat vO'Or ons land en ons geheele parflemen-
taire stelsel' funest is. Ik heb dien strijd om de plaat
sen op de candlidatenlijsteni wel eens vergeleken met
ratten, die je in een «schuur van beton opsluit.
In. ons dlanid', waar iedereen wat van een ander weet,
waar men elkaar toit vervelens toe tegen het lijf loopt
iis er natuurlijk nog vee/1 meer feilen strijd tusschen
de parrtijirartten te verwachten, dan in een zeer uitge
strekt land, waar men elkaar niet zoo precies kan
zitten bekoekeloeren.
De heer IRink was weer op zijn best, toen hij bij
de grondwetsherziening voorstelde, het aantal' Ka
merleden uit it)e breiden. Dan 'had hij tenminste voor
«ditmaal dien strijd der 'Kamerratten vermeden, want
dan had ieder aftredend lid een kans. gehad. Thans,
ik heb dit reed® ©enj paar maanden geleden voor
speld, zullen zoowel de Vrij'heödsbonders als de VrdJ-
■ziinmig-Dernocraten zetels verliezen.
De «aftredende heeren trachtten nu de hoogste plaat
sen op de .lijsten te «krijgen!, want die heeren aftre
dende Kamerleden, die ons het funeste stelsél en' on
langs nog de slechte wijzigingen gebracht hebben,
weten heit allerbeste, dat slecht® de hoogste plaatsen
kans geven.
iBij den V.-D. B. staat de heer Manchant veilig op
no. 1, en,, dk schreef dat reeds 'vroeger, mij is da'. det
sympathiek; verder staat er eene vrouw op no. ii en
nu gaart, het e raaJbuuTfMjk verder om wie volgt. Een
partijsecretaris heeft ontzaglijk veel invloed, daar
Iweten de unie liberalen van 1918 bij Otto van mee
te praten. Nu i® de partijsecretari® van den V.D.B.
no. 3 en daar is de bom gebarsten. In October was
het nog pais en vreé dn den V.D.B., toen waren de
candidatepilljsten1 nog niet zoo 'na aan de orde. Van
daag, nu d© ratten weten vide opgevreten zal worden,
is de herrie aan den gang. Wij betreuren dat zeer,
omdat èn Oud èn van' Beresiteyn èn Teenstra ons sym
pathiek waren en de V.D.B. leden een beter lot ver
diend! hadden, dan zulk een partij-revolutie kort voor
de verkiezingen. Maar hoe staat het bij de andere
pajrrtiijjen Wel, dk 'ben overtuigd, dat daar ook rat-
tengevecht is en al menige rat, vóór hij in de schuur
opgesloten wordlt, reeds zijn staart afgebeten gekre
gen heeft. In 1018 was het tusschen Reymer en Van
der Bilt, twee der Roomsche candidaten dn Noord-
Hofl'lamd ook al niet zoo heel vriendelijk.
De algemeen© vergadering van den Vrijheidsbond
wa® 'de apotheose van eendracht en vrijheid', als wij
Dominéé Vos van Middeflstum lezen, mara Dominee
de candd'diaat'Stleflilingi van den Vrijheidsbond moet nog
beginnen. Geef den heeren dan de ruimte Let eens
op, hoe bijvoorbeeld Bdjleveld tegengewerkt zal wor-
den en hoe. Dr. Vos uit Amsterdam,, die bij de eerste
de beste verkiezingen, waarbij de pas opgerichte Vrij
heidsbond optrad' namelijk de Amsterdiamsche Riads-
verkiezdlngen van dezen zomer, zullk een bedenke,lijr
ke rol gespeeld heeft tegenover oud wethouder den
Hertog en, daardoor veel lieden meiteen van den Vrij
heidsbond' heeft vervreemd, ik zeg, let eens op «hoe
die Dr. Vo,s met zijne geloof,sgenoorteu zal werken om
van liet zware werk in het Hospitaal van ©en groote
stad:, dat zij Juist verlaten had Daarvoor was zij
werkzaam geweest in Frankrijk. En daarvoor vele
jaren lang had! -zij de onzelfzuchtige loopbaan vam
verpleegster gevolgd'. En nu dreigden, plotseling haar
sterke zenuwen haar «te begeven. Als rij, niet was
gaan zitten, zouden haar tbeenen haar den dienst ge
weigerd) hebben. Dat dacht zij tenminsteZij
keek naar den jongen man, zoo precies zijn vader in
gebaren en blik, maar to taal' en uiterlijk zij moest
er nog aan wennen maar zij kende den revolu-
tionnairen invloed van den oorlog, den echten oor
log, op degenen, die de verschrücklngen ervan onder
de ©ogen gezien hebben zoo verschillend' van het
levenslustige, vurilge weizen, John Baltazar, die nooit
van de mogeQij'kheid dezer wereldramp gedroomd
haid!. Hij be«at vrijiweH dezelfde innemende manieren,
dezelfde eenvoudige wijze om zich uit te drukken;
maar zijn mond was slapper; de oogen waren blauw,
de oogen van een twistzieke blondine niet de dwin
gende, 'lachende «staalgrijze oogen met een vreemde
flikkering dn de iris van John Baltazar. Alles «in het
jonge gezicht, dart niet van John Baltazar was, was
van zijn moeder. Zij haatte de moeder, nu deze dood
was, evenzeer al® zij het de levendie gedaan had.
Slechts eenmaal had rij -haar gezien, een bfonde
«spitsanuts van een vrouw. D© kleine 'harde mond' had
zich in haar herinnering vastgezet; de kleine., harde,
blauwe oogen 'hadden haar twintig jaar lang ach
tervolgd. En nu zag zij dien mond en die oogen weer
voor zich. Het overige ,al datgene, wat edel in den
jongen man was, was John Baltazar.
„Wie heeft u hert weinige, dat u van hem weet.
verteld?" vroeg zij.
„Mijn' com. D»e broer van mijn moeder. Ik geloof
niet, «dat ik familie van vaders kant heb. In ieder
geval heb «ik er nooit van gehoord. Wij zijn afkom
stig van een oude Uugenootenfamilie refugié'® na
de Herroeping van het Edict van Nantes God
weert wat we daarvoor geweest zijn. Lang geleden
kreeg ik 'toevallig een exemplaar van de Annuadre
militaire de l'armeié francais© ondier het «oog en
in die lijst vond, ik '©en BaJltazar. .Even kwam de ge
dachte in me op hem te schrijven, maar dk heb het
natuurlijk niet gedaan. Nou zal de arme drommel
wel gesneuveld rijn. Maar dart alles heeft niets met
uw vraag te maken. Mijn oom Sir Richard Wood-
cott izij hebben hem ridder gemaakt, omdat hij
makkelijk brekende potten en pannen fabriceerde of
omdat hij trouw «naar de kerk ging of zoo iets u
kent dart rtype wel
En weer verweet zij hem: „Ik dacht, dat u daar
even ziei-de, dat. hij u opgevoed had".
,JHij wa9 mijn toeziende voogd en beheerde het
geld,1 van mijn moeder. Maar hij 'heeft1 mij nooit la
Kaimerteandi daart row gehegl to
Wart moet or dan van Rip van Winkel worden?
De schuur voor de Vrijbeidsbofldsche Kamerratrten
is bijna gereed. Al® de raititen er in gelaten worden,
ai mai, blijf uit de buurt, anders val je over de afge
beten Vritheidsbondsche rattenstaarten^ als ©var de
bananenschillen der Karpathen op het Damrak, na al-
loop der Beurs.
Ven Anti-Revolutionnairen, Christelijk-Historischen en
Sociaal Democraten hoort men weinig over den strijd
in hun betonnen schuren, maar toch is er steeds strijd.
Bij de S.D.A.P. is ödtijd een betere verdeéling dér
rollen in allerlei partij- en publieke lichamen en krijgt
iedere rat wel wat van den stokvisch.
Strijd is er ontegenzeggelijk in alle partijen, al hoort
men over de eene partij meer dan ovér één andéré.
Er zijn sommige partijen, die goed die kunst verstaan
godachtig te blijven aan het Fransche spreekwoord, dat
men de vuile wasch in de familie moet wasschen.
Hoe onstaat die strijd?
Vroeger bij het districtenstelsel werd door de kiézérs
der verschillende partijen gestreden; dénk ééns in Noord-
Holland aan den strijd van 1913 in het district Bever
wijk, waar Unie-liberalen en Vrij-liberalen, tijd, geld,
noch andere persoonlijke en partij-opofferingen ontzagen
om den Vrijzinnig Democraat, Mr. Roodenburg te doen
winnen van het populaire zittende Kamerlid, wijlen den
heer Pastoors.
De Vrijzinnig-Democraten van Leeuwen uit Schoten
en A. C. Bos uit Egmond zullen zeker de aangenaamste
herinnering hebben ook aan de candidaatstelling, waarbij
bekende Unie-liberalen en Vrij-liberalén, dié als can
didaten opgegeven en krachtig gesteund werdén, zich
zonder eenige aarzeling, niet alleen térugtrokkén, doch
de woordvoerders waren om Roodenburg te steunen.
Eendracht en vrijheid waren toen het parool en het
geheele district werkte mee. Kindérén op straat wistén
het onderscheid tusschen Pastoors en Roodenburg. Het
aantal vergaderingen en debatavonden 'was legio en.
altijd verliepen de vergaderingen zooals het bénoordé.
Wat een schitterende aebatavond) was dat tusschen W.
O. A. Koster en Mr. de Wilde, contra- en pro-tarief, en
wat een gejuich ging er op, doen beide heérén béslotén
hun trein te missen en bij den president te blijvén lo-
geeren, opdat het debat tot zijn vodje recht zou kun
nen komen.
Wen" er mooiere verkiezingsstrijd mogelijk dan in
zulke moeilijke of zelfs onmogelijke districten? Naar
afgelegen plaatsen reden vóór- en tegénstandér tézamén
in een auto of rijtuig naar de plaats waar gesproken
zou worden, opdat de kiezers van alle kanten voorgelicht
zouden worden.
Maanden nadat de verkiezingen voorbij waren, riepen
de schoolkinderen in het districtBeverwijk als zij de
partijleiders zagen, kiest Roodenburg of kiest Pastoors.
Vindt gij het verkeerd, dat die kinderen reéds in dé
politiek meeleefden? Och kom, zij leerdén géén kwaadi
want alles ging ordelijk, maar het geheele gezin lééfdé
met de verkiezingen mee, het politiéké béwustzijn bléét
in stand en werd aangewakkerd.
De kiezers beslisten wie gekozen wérd.
Thans is er geen opgewekte verkiezingsstrijd, géén
meeleven van geheele districtén, dorpén én gézinnétt
met d© voorbereiding en den uitslag der verkiézingén.
Het is de dood in de pot van het geheele Parlé-
mentaire stelsel. Thans hebben de kiezers niét méér
te beslissen wie gekozen zal worden, thans is er évén-
redige vertegenwoordiging met stemplicht en is dié één-
dracht zoowel als de vrijheid; zoek. Beslisten en stredén
vroeger de kiezers, thans wordt slechts door de candi
daten onderling om den voorrang gestreden en dan is
de zaak beslist Het gaan stemmen der kiezers op dén
dag der stemming is nonsens, is boerenbedrog. Er is nu
-evenmin gelegenheid voor de kiezérs om mét één on-
fswenschte candidaat af te rekenen als om eén bij dó
iezers gewild persoon verkozen te krijgen. Dé Partij
bonzen beslissen wie favoriet mag zijn.
Bij het districtenstelsel zou een strijd als nu in dan
Vrijzinnig Dem. Bond voorkomt, niet mogelijk zijn. De
heeren Oud, van Beresteijn, Teenstra én Marchant zou
den ieder hun district krijgen en maken, en de kiézérs
zouden uitspraak doen.
Bij de evenredige vertegenwoordiging doén dé kiézérs
geen uitspraak, maar slechts enkele personen, n.1. dé
partijleiders en hunne schildknapen.
Het zoogenaamd partij-referendum is ook lak. De
groote massa der kiezers is te lauw voor zulk een refé-
rendum, zooals de groote massa ook te lauw is om
kiezersvergaderingen te gaan bijwonen al staat candi
daatstelling op ae agenda.
De Kiezers van Nederland zijn met het evénrédigé
stelsel bekocht Vele zien het als bedrog én ik voorzió
na deze verkiezingen, een actie om dit stélsèl, dat een
klap in het gezicht is van de(n) vrijheidslievende(n) Ne-
derlandsche(n) burgeres en burger, weer naan dé rom
melkamer, waar het thuishoort terug te schoppen.
Zulke verkiezingen als thans, zulk een aanslag tegen
het vrije Parlementaire stelsel, zal op den duur révolutié
kweken. De meerderheid der burgérs zal hét tén slotté
.om het even worden of er revolutie komt of niet, zal
zich niet meer verzetten, zal het gevóél krijgén: „bé-
roerder dan nu kan het toch niet". Dat is eén ellendig
een droevig perspectief.
Mannen als van Beresteijn, Teenstra en Koster, moés
ten een eerlijke kans hebben om in dé Kamér té
komen. Die kans, die eerlijke kans, wordt hun door
ter vergeten, dart ik de zoon van John Baltazar was,
E«r was geen sprake, van ©enige toegenegenheid, moch
bij hem noch bij zijn vrouw. Tellkens als iik iets ver
keerds deed, moest ik hooren, dat die schoft vaai een
vader uit imij sprak. Na een kinderlijke' phase, waar
in 'ik hem beschouwde a'ls «een soort duivel, die mijn
jong leven vernietigd had;, (begon ok langzamerhand
in het geheim iets voior hem te voelen. U begrijpt
me zeker wel? Als bij de tegenstelling was van oom
Richardi, moest hij1 Iemand rijn, met wien ik 'kom sym-
pathiseeren of liever iemand, die met mij zou kun
nen sympathiseeren. .Zij wierpen mij, om zoo te zeg
gen, in de -armeni van zijn nagedachtenis. Grappig
niet?"
„Wart speciaal' verweten rij hem?"
„O alles", antwoordde hij met een zorgeloos lach
je. „Iedere gemeenheid onder de zon. Reusachtig ego
isme. En natuurlijk dronk hij
Een roode vl'ek vlamde plotseling op die wang der
zuster en haar moede oogen fonkelden.
„Dat ,i® een leugen. En het andere ook. Hoe dur
ven zij?"
„O, «een praictisch ridder, die met den oorlog zijn
fortuin maakt, durft alles. En dan natuurlijk all$s
wat men zegt over lederen man, die van rijn vrouw
wegloopt".
„Spreek wat duidelijker Zij zertte baar elleboog
op de tafel, liet haar 'kin op baar band' rusten en
keek hem strak aan.
„Wel bij hield, ©enigszins verlegen op. „Onze
delijkheid andere vrouwen".
„Dart is ook niert waar. Tenminste niet in dien zin.
Er wa® een andere wroartv. Jal 'Maar «slechts één. En
God weet, dat er niets reiners en mooiers >op deze
aarde kan zijn dan wat tus9chen hen bestond."
„Ik geloof «niets liever dan dat", zeide John Bail-
tazar's zoon. ,)yM&ar hoe weet u dart?"
„Het is de geschiedenis van mijn beste vriendin",
antwoordde zij. .„Zij «hield niets voor mij verborgen,
Het meisje moest hem aanbidden of zij wilde of niet.
Hij was 'een man, om aangebeden te worden. Ik wil
geen 'kwaad «spreken van uw moeder er kunnen
van beide kanten misverstanden geweest zijn
maar ik wist mijn vriendin en «ik wisten door
kennissen in Cambrldge niet van hem zelf dart
hij een heel ongelukkig huwelijksleven had'.
„Luister eenis, zuster", zeide de jonge Baltazar, ter
wijl hij zijn hand opstak,, om haar tegen te houden,
„Nu wij zoo intiem over mijn zaken praten, will ik
u det«s vertellen waarover ik nog nooit met iemand
een woord gesproken heb. Ik kan mij «niet herinne
ren, dat ik 's avond® in bed lekker toegestopt en ii
slaap gezoend werd door een engel in vrouwenge
daante, zooalis andere kinderen in prentenboeken.
En ik will graag bekennen, dat lk vroeger diie kinde
hét «rwÜge «te'sel ontnomen. Dié drié héérén, dtQ
alle drje in een Parlement op hun plaats rijn. moeten
een eerlijke kans hebben. Mear ook de kiezers moé
ten een eerlijken kans hebben om hén in dé Kamér
te brengen.
De heeren van Beresteijn, Teénstra én Kostér zijn nu
in hun rechtsgevoel gekwetst, binnenkort zal dat over
slaan op de kiezers, die zullen voelen, dat ook hun
rechtsgevoel gekwetst wordt door dit miserabele stél-
sel., dat eerder „Hadl je me maari in den Raad, dan
een Jonkheer van Beresteijn in de Kamér kan brengén.
Wanneer die strijd in den Vrijz. Dem. Bond doorgaat,
dan zullen natuurlijk nog meer slachtoffers vallen, eerst
bij deze Kamerverkiezingen, dan bij die Statenvérkiézin-
gen. Is het niet treurig te bedenken, dat dan siéradén
in de Staten van Noord-Hollandi, als de Vrijzinnig De
mocraten, Ketelaar, Kooiman en Trapman wellicht daar
uit zouden verdwijnen.
Kan dat de bedoeling der Noord-Hollandsche kie
zers zijn?
Wij hopen en vertrouwen, dat de Vrijzinnig Demo
cratische Bond zal beseffen, dat het evenredig stélsél
moet verdwijnen.
Nu degenen, die tot het tot stand komen van dit
ellendigste aller stelsels hebben médégéwérkt, ér aan
ten ofter vallen, zal wellicht tot opruiming van die
kanker van het Nederlandseh Parlementaire Volksbestaan
een einde gemaakt worden door er het més zoo diép
in te zetten, dat van de kanker niets meer ovérblijft
Wat geeft algenieen kiesrecht voor mannen én vrou
wen bij dit evenredige stelsel? Slechts dé „Strébér", dé-
genen, die wat het ook kost" aan opofferingen van ka
rakter en trots, het Bestuur van de Partij, waar zij toe
behoorén naar de oogen zien, zullen voiksvertegénwoor-
diger worden, diegenen zijn, die fO- Raad, Staten en
Kamers den geest van het volk moeten respéetéérén én
in parlementaire richting de koers moeten aangevén.
De man, «die het vertrouwen geniet van auizendén
medeburgers, kan zeer zeker op eén candidaténlijst gé
bracht worden, maar men ziet het bij Reindert Visser
in 1918, hij wordt door een Amsterdamsch onderwijzer
Piet Otto. het beentje gelicht.
Zou in Noord-Holland - behalve Amsterdam bil
het districtenstelsel Otto ooit een been aan dén grond
gekregen hebben? Toch immers nooit.
Wanneer pu Noord-Hollandsche kiezers gaan stem
men, dan brengen zij door hun favoriet te stemmen,
den Streber, dien zij wellicht niet kunnen uitstaan en
geen vertrouwen schenken,' maar die zich op No.
gieëlboogd heeft, naar Raad, Staten, of Kamer.
Men zou zoo denken, dat men in het vrije Nederland
dan tenminste zich zelf geen geweld benoéft aan té
doen en kalm kan nalaten te stemmen. Neen, daar
hadden d© heeren „Streber" ook ai op gerékénd, vandaar
de stemplicht de politie-agent naast het stembillet
Ik kan mij best begrijpen, al zou ik er nooit aan
meedoen, dat lieden uit louter baloorigheid „Had je mé
maart gingen stemmen.
Is het geen treffend beeld, hoe één déél dér Amstér-
damsche burgerij dien dwang om te stemmen aanvoelt,
dat de „Had je me maart'-lijst, tweemaal zooveel stem
men vertoont dan die der Vrijzinnig Democraten.
Die (dertig duizend „Had je me maart -kiezers zijn
toch niet allemaal kwajongens geweest Neen, daarondér
zijn verontwaardigde Nederlandsche burgers en burgeres
sen geweest, die voelen, dat ze mét d'it kiêsstélsél
eenvoudig schandelijk bedrogten worden en dat hunne
heiligste goederen, hun parlementair recht én hun vrij-
I heid brutaal aangerand worden.
Dan vragen zich ook velen af, ziet de Raad in de
verschillende Gemeenten, de Statén in dé vérschilléndé
Provincies, of de Kamer er zooveel beter uit nu dé
stoelen daarin gestoffeerd worden door de illustre uit
verkorenen volgens het evenredigé kiésstélsél
Is de toon daar zooveel beter, wordt er meer wérk
verricht, wordt er meer aandacht geschonken aan alle
I klassen der maatschappij?
Wanneer de balans opgemaakt zou worden van het
I nuttig effect der evenredig© vertégénwoordigiiig, dan was
het stelsel meteen failliet
Is dat nu zoo ontzettend billijk, dat eenige duizen-
I den kiezers een Wijnkoop in den Raad en de Kamér
kunnen brengen, persé er in kunnen bnangeu, door dit
i evenredige stelsel?
j Wat nebben die enkele duizenden kiézérs niét door
I hun koudwaterheid David Wijnkoop in den Raad en
in ide Kamer 'te brengen een kostbaren tijd vérlorén
doen gaan. Kostbare tijd, toebehoorende aan millioenen
Nederlanders en zeshonderdduizend Amsterdammérs,
I werd op deze wijze door enkele duizendén Wijnkoopi-
anen kalm aan die overgroot© meerderheidi ontstolén.
In het districtenstelsel kan men met zoo'n Wijnkoop
afrekenen, vooral reeds in de Kiezersvérgadéringén.
Nu komt dat heer er toch weer in, nog wel geholpen
door Russisch geld, afgenomen door zijne internationale
kameraden van de lichamen der door hen' gedoode médé-
burgers. A v
Hij komt er weer in alts Nbi 1 van een lijst van slechts
enkele duizenden volgelingen én vérklétst dén tijd, dié
aan millioenen, ook aan die millioenen, in Overzeesch
Nederland toebehoort
Wanneer men van partij-formaties spreekt, laat men
dan een kiesrechtpartij vormen, die ten doel hééft om
dit on-Hollandsche stelsel van evenredige vertégénwoor-
diging met het vuige aanhangsel stemplicht, zoo spoedig
doenlijk te doen verdwijnen, opdat net Parlementaire
•rep J>enijdde. Het ©enig© *Wat dik anij no® 'levendig
herinner, 1®, dat lk bijna doodgeslagen ben inet ©en
gordel het was ©en van dl© ileeren dingen, die
vrouwen vroeger om haar middel droegen en «toen
opgesloten werd in het (kolenhok."
„O, jij arme jongen!" Marcelle richtte ric'h In haar
stoiel op en tranen sprongen in 'haar ooigen. „Voor
j© vijf was! O, hoe schandelijk! Wat een jeugd moet
u gehad hebben? Hoe bent u er door heen gekomen?'
„lik ben izeker taai", lachte hij. „Zoodra ik «naar
school ging rij stuurden me er op mijn achtste
jaar heen, was alle9 in orde. Maar over mij gaat het
nu niet! Vertel' de geschiedenis van uw vrienden
verder. Het wordt interessant. «lik rie nu volkomen
dm war vtoor een (beroerden rtijd mijn vader gehad kan
hebben".
„Als u dat volkomen inzietzeide rij, „valt er
weinig meer te vertellen".
Zij «leunde weer op haar elleboog en staarde door
den girooten hall en de openstaande deur naar de
grasperken eni de boomen, die in den middagzonne-
sch.ijn baadden, vergat 'hem en verloor zichzelf in
den zonneschijn «dien mooisten, die er ooit ge
weest was van die achter haar liggende jaren.
Godirey Baltazar ikeek haar scherp, maar vriendelijk
aan en zijn strenge jonge lippen verzachtten zich tot
een glimlachna «een», oogenbliikj© stak hij zijn hand
uit en raakte hij haar rok heel zacht aan.
„Vertel het mij", fluisterde hij. „H&t is goed voor
mij en misschien ook voor u." «Met «een zucht kwam
zij fort hert heden te-rug»
,)H©t 1)9 een heel oude geschied eni®, moet u weten.
Hij wa9 ongelukkig1, Hert onuitstaanbare humeur van
zijn vrouw" |oeg hem het huis uit. Hij «moest zoowel
zijn intellectueel al® rijn' physiek leven leiden Hert
grootste gedeelte van zijn rtijd bracht hij in Cam
brldge door. Zaterdags en Zondags ging hij naar huls
vergeefs zoekend naar verzoening. Toen kwam dat
meisje in zijo leven. Zij. aanbad hem. Zij scheen hem
iets heerlijks en mooi® «te geven, waarnaar hij aoo
verlangd, had. En hij werd verliefd op haar. En toen
zij dart wist., was het alsof zij' in den zevenden, hemel
kwiam en gaf zij «om God noch vrouw alleen om
hem. Het duurde precies een maand hert einde
van een zomer vacantie. O, het was heel onschuldig,
voor zoover dart gaat rij ontmoetten elkaar alleen
in «die oipen Hucht gestolen) middaguren. «Slechts
eenmaal hebben zij elkaar gezoend. «En toen zeide
hij.: „Ik ben een 'bruut en een dwaas. Zoo kan het
niet doorgaan". Zij: had zich' in haar geest aan hem
gegeven en was bereid alles en alle® te doen, wat hij
maar zou willten, zoo lang al® zij maar bij hem was;
maar «rij, wa9 te bedeesd en te schuchter om dart te
zeggen, En hij 'liep vlug den weg af met haar naast
zich. en riep uit: „Mijn God, ik had nooit gedacht,
