Alitiui Nieais-
Bf LANGE 4 DE
De Malariacampagne in
Noordholland in 1921.
Dinsdag I Augustus 1922,
65ste Jaargang. No. 7069.
Uitgevers s N.V. v.h. TKAPMAN Co., Sctiagen
"JwinK is niet sleckU
Twink
Twink
DEPOSITO'S.
Uit en Voor de Pers.
Binnenlands ch Nieuws.
SCHAKER
COURANT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 *ur, worden Advor-
tentiön nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst
I Prils per 3 maanden f 1.65. Losse nummers 0 cent ADVERTEN-
TïöN van 1 tot 5 regels f 1.10, iedere regel meen 20 cent (bewijano^
POSTREKENINO No. 23330. INT. TELEF. no. 20 inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
In do Verslagen en mededeel!ngen betreffende de
Volksgezondheid en ook in het Noderlandsch Tijdschrift
voor Geneeskunde is onlangs het tweede jaarverslag ge
publiceerd van de malaria commissie voor Noord-Holland.
Daaraan ontlecnen wij' de volgende vermddetna waardige
bij zonderheden1.
De oommissie wijst, er nadrukkelijk op., dat zij zich
thans niet de bestrijding zelve., maar do 'oplossing der
moeilijkheden welke zich bij 'de bestrijding voorde
den en de bestudeering der maJariavruagstukken ten
doel gestold had. Van 'groot belang was daarbij de gere
gelde voeling met inspectie en hoofd-inspectie van hot
staatstoezicht op de volksgezondheid en mest den Ge
zondheidsraad.
De commissie bespreekt dan systematisch de verschil
lende onderwerpen die haar aandacht gevraagd hebben.
1. Voorkomen der malariamug als volwassen insect
en als larve. Deze werden iets vroeger dan het vorig
jaar £n- de Amsterdamsche vijvers gevonden. In den
vollen zomer werden de larven in ae vijvers van alle
Amsterdamsche stadsparken gevonden., dit jaar ook in
het ;Oosterpark waar zo veneden jaar niet 'gevonden
werden. In vergelijking tot 'de broedplaateen rondom de
stad kwalnen Je weliswaar ook dit jaar in de stads-
vijvers in klein aantal voor, docih als waarschuwing is
het zeker van belang er de aandacht eens aan te blijven
geven. De droge "zomer;, het inlaten van zeewater in
ae boezemwateren opspiiiting met zand benoorden Am
sterdam, hebben allen een nadeeligen invloed op de
teelt der malariamug gehad. Voor het verhoogde zout
gehalte was deze invloed vermoedelijk 'gering. Er wer
den larven gevonden in het water met 7 gram' ohloor
per liter. Het feit, dat Tn Italië inlaten van zout
water wel als vercielgingsmicldel van larven aangeraden
werd, is hiermee niet m Strijd, dan toch wordt plot
seling het zoutgehalte belangrijk 'verhoogd terwijl dit in
Noord-Holland langzaam plaats had en de llarven, al
thans die opeenvolgende generaties., er aa,n konden wfcn-
nen. Door de warme zomer en herfst trad de wintel-
rust bjj do muggen ook later dan anders in-
2. Bestrijding der malariamug, a. Larvenibestrij-
dinlg. Een systematische» larvenlbestrijding in ons
polderland wordt ondoenlijk geacht, in bijzondere
omstandigheden kan deze evenwel plaatselijk aan
gewezen zijn. Zoo in do vijvers van, het Julianapark
(overzijde IJ). Ondlanks het feit dat deze vijvers in
den vorigen winter leeggepompt en uitgediept wa
ren, nam het aantal larven snol to§ zoodra om
streeks Juni de plantengroei weer weliig werd en
bereikte een hoogte grootor dan het vorig Jaar. (Ver
moedelijk in verhand mot de opspuitingen tusschen
Buiksloot en Nieuwenidam). De planten zijn toen
verwijderd en 30 gram creoline per vierkanten me
ter op het water gespoten. Allo dierlijk leven werd
zoodoende gedood!. Een week later bleven reeds
alle in het water gebrachte larven in het leven. Nog
veertien dagen later wemelde de vijver weer van
larven, zelfs poppen en groeiden allerlei algen cn
waterplanten welig. Door deze proeven op eenigs-
zins ruime schaal is dus gebleken dat het practisch
onmogelijk is op snelle en betrekkelijk eenvoudige
wijze door creoline alle larven te verniotigen en
dat het water zeter spoedig opnieuw in staat is als
kweekplaats te dienen, zoodat een vernieuwde ver
nietiging! na circa drie wekeni noodzakelijk ia. Bij
wateren waar de vischstand van beteekenis is, kan
deze verdelging zeker niet worden toegepast, ooK
waar het water tot drank voor het vee diént, zouden
we voorloopig althans de verantwoording niet op
ons durven nemen.
In den nazomer werd nog een proef met vloeibare
paraffine genomen» De larven gingen in water met
clit middel bestoven spoedig te gronde. Waardoor
zullen voortgezette proeven nog moeten uitmaken.
Een voordeel van dit middel is dat het voor het
vee zeker onschadelijk is en voor de visschen mo
gelijk ook. Ook kunnen mogelijk eenden door be
perking der vegetatie hot water minder geschikt
voor larvenkweekplaat3 maken. Het polderbestuur
te Westzaan was er niet voor te vinden ondertus-
schen.
3. Bestrijding der malariamug, h. bestrijding van
de volwassen mug. Ook deze tak van bestrijding
is in den zomer een onbegonnen werk.
De ontmuggdngscampagne werd dan ook in den
winter met kracht ter hand genomen en centraal
geregeld in 24 districten, terwijl1 in enkele districten
nog zelfstandig „ontmugd" werd. In elk district
werd een ontmuggingsploeg van 37 werklieden
aan'gesteld en voor hun taak opgeleid Als regel
werd met een sproeier van 3 procent lysol gewerkt.
Petroleumibakken zijn voor de algemeene bestrij
ding te tijdroovend, voor individueels bestrijding
niettemin zeer aanbevelenswaardig. Zoo ook de elec-
trische stofzuiger op plaatsen waar electriciteit be
schikbaar is.
In konijnenholen in de duinen, en in de onderaard-
sche gangen der vestingwerken te Naarden werden
geen malariamuggen aan,getroffen, gewone muggen,
waren er in de laatste wel. De commissie beveelt
het gebruik van een steekvlam aani om die muggen
op te ruimen, met het oog op de muggenplaag zo
mers. Over het algemeen is geen misbruik gemaakt
van de betrekkelijk groote vrijheid waaronder de
verschillende ontmuggingsploegen hebben gewerkt.
Toch komt een meer direct toezicht des betrokken
inspecteur nuttig voor. In het geheel zijn ruim
23.000 schuren en stallen enz. ontmugd. Slechts 279
maal weigerden de eigenaars hun toestemming, zoo
dat gesproken mag wortten van groote- medewerking
bij de bevolking. De gronden waarop geweigerd
werd, wareni soms van godsdienstigen aard. (Een
mooi onderwerp voor een interpellatie van het
nieuwe Kamerlid Da Eersten: de ontmuggings-
dwang in strijd! met den bijbel!), een ander maal
werd opgegeven dat men het nut niet inzag of dat
men voor schadelijke gevolgen bij het vee vreesde,
(door slordigheid der ontmuggers zijn inderdaad
enkele varkens het slachtoffer geworden). Kippen
hokken, konijnenhokken, eendenhokkon, schapen
stallen en hondenhokken bleken meestal zoo weinig
muggen te bevatten (het is er te winderig) dat men
zich later meer beperkte tot schuren, kelders, zol-
dera. ><oe-, paarden-, vaFkens- en geitenstallen.
Op een paar kaartjes ia het resultaat der ontmug-
ging (driemaal herhaald) graphisch uitgebeeld De
toekomst en de ervaring zullen nog moeten leeren
welke waarde men aan deze mooie graphische uit
beelding hechten mag. Zoodra de malariamug haar
winterverblijven begon te verlaten werd de ontmug-
ging stop gezet.
4. Bloedonderzoek en onderzoek naar malaria-
morbiditeit. Het Centraal Laboratorium, de gezond
heidsdiensten en het Instituut voor troponhygieno
verleenden weer medewerking voor bloedonderzoek.
Met uitzondering van twee quartana gevallen uit
Alkmaar, was steeds tertiana in het. spel, Uit bet
verslag blijkt, verder dat de artsen nog in onvol
doende mate gebruik maken van deze kostelijke, .en
kostelooze gelegenheid om het bloed hunner patiën
ten die zij voor malaria-lijders verslijten en met
chinino behandelen, te laten onderzoeken. Deze
klacht werd ook in het eerste jaarverslag geuit en
door ons overgenomen en dient ook thans weer vor-
melding. Het zou jammer zijn als het tenslotte zoo
ver komen moest dat men do patiënten zonder tus-
schenkomst hun huisdokter in staat zou moeten stel
len hun bloed op malaria te onderzoeken.
Interessanto cijfers worden medogedeeld uit de
praktijken van twee enthousiast medewerkende art
sen. Beide tellen ongeveer 8000 personen, de eerste
had daaronder 249 malarialijders (8.3 pet.), do tweede
248 (ruim 8 pet.) tegen 485 (16 pet. het vorig jaar!)
Een derde arts, had ochter op 1700 patiënten 174 ma
larialijders (10 pet. tegen 9 pet. het vorig jaar). Of
de malariabestrijding de voornaamste oorzaak was
van de belangrijke verbetering in do districten der
bdeide eerstgenoemde artsen, of dat de opspuiting
tusschen Nieuwendam en Buiksloot daartoe belang
rijk heeft bijgedragen is vooralsnog niet uit te ma
ken
Chinine-slikkerij door fondsleden in Alkmaar in
1920—7,3 gram en 1921—6.22 gram, in Zaanland in
1920—109 Kg. en 1921 98 Kg., In dit jaar konden de
artsen van de inspecteurs evenals bet vorige goed-
koope chinine krijgen. Daarvan werd in Zaanland in
1920 door 49 deelnemers gebruik gemaakt (287.75 Kg.)
in 1921 door 52 (238.20). Deze cijfers wijzen mede uit
dat 1921 een gunstig malariajaar is geweost. In hoe
verre dat aaii de actieve malariabestrijding te dan
ken is, wij herbalen het, zal de ervaring en de toe
komst nog moeten leeren.
5. Onderzoek op muggeninfectie. (Prof. Swollengre-
bel). Daarbij kwam het merkwaardige feit aan hot
licht dat (van 1920 en 1921), voorjaar en zomer, geen
enkele of slechts een zeer enkele anopheles hesmet
word gevonden, dat echter van September in beide
jaren een sterk klimmend percentage besmot bleek,
j In den daarop volgenden winter daalde het besmet-
tingscijfer even snel als het gestegen was (in 1920
roods in December) in deh daarop volgenden winter
j eerst in Januari 1922, vermoedelijk in verband met
i het warme late najaar van 1921. Het lage besmet-
tingscijfor in voorjaar en zomer heeft echter een
tweeledige oorzaak: in het voorjaar omdat er dan
werkelijk geen besmette muggen zijn (in verband
met de tomperatuur), in don zomer omdat men ze
dan niet meer in de huizen vindt: ze vermengen
zich dan met de ontzaglijk veel talrijker muggon uit
de stallen en met de telkens nieuw geboren worden
de generaties, 't Is zoeken van een speld in een hooi
berg om ze daaruit terug te vinden. Eerst in Septem-
bers als het weer koeler wordt cn do drang tot
eiorleggen overgaat, worden ze stabieler en bestaat
er kans dat ze in hot zelfde huis, waarin ze besmet
werden, nog na één of enkele weken worden aange
troffen. Het betreft hier inderdaad vondsten, die
onze Noordelijke streken geheel nieuw zijn, die zelfs
in tegenspraak, zijn met de algemeen geldende mee
ningen en die zeker van practische waarde zijn. Uit
de gogoven feiten blijkt ook, hoe nuttig en dank
baar hot is van September tot December in de mala-
riaiiuizen de malariamug grondig op te zoeken en
te verdelgen. Omgekeerd blijkt ook dat het geen zin
heeft in den zomer speciaal in de malariahuizen de
muggen niet zorg te vangen.
hei middel om verucko.
len kleedéren "weder*
nieuwe fria5<he kleuren
ie cjevendoch kan. ook
uilsl ekend qebruiki woo
den voor gordijnen,
draperiën en derqehjke
artikelen.
Hei maaki alles
wedev nieuw!
W05CHT tri VERFT
TCOe.LlMEft.TLID
IA VERKRDOOAAR
tri 2.4 KLEUftül
DE Itvttrs 2EEP MY
VtAAftOtUGttH
FaJyrilconè&n v*n
en LUX
óunli$hl i
ALKMAAR.
Te SCHAGEN Donderdags in Bölei Vred. lusl.
6. Onderzoek naar malariagevallen, voorgekomen
in streken, waar geen malaria heerscht. Geen nieu
we gezichtspunten.
7. Kinineverstrekking. De prijs der chinine werd
op aandrang der malaria-commissie door de chini-
nefabriek wederom belangrijk verlaagd. Tegen den
vorm van tabletten rezen allerlei bezwaren (moeilijk
uiteen vallen). In de praktijk bleek niet, dat de wer
king dientengevolge te wenschen liet. De chinine-
fabriek had geen bezwaar on ongesuikerdc tablet
ten goedkoop te leveren, maar wel tegen het ver
strekken van chininepoeders en van tabletten van
300 miligram, omdat zijl vreesde, dat dan groote hoe
veelheden naar het buitenland zouden afvloeien.
Daar do ongesuikerde tabletten gemakkelijker uiteen
vallen dan de gesuikerde, hoopt de commissie al
thans ten deele aan de geuit bezwaren te zijn tege
moet gekomen.
In het Centraal Laboratorium werden vergelijken
de proeven genomen met niet en wel versuikerde ta
bletten en poeder. De resultaten zullen eerst na
voortzetting dezer proeven waarde hebben.
8. Gaasbescherming. Hiervoor werd weer op ruime
schaal propaganda gemaakt omdat deze methode ten
onrechte in discrediet geraakt is. Op de Hygiëneten-
tconstelling werden modellen van beschermde ra
men tentoongesteld en' in het verslag zelf prijken de
werkteekeningen, door den Amsterdamschen wo-
ningdienst ter zake vervaardigd.
9. Diversen. Overwogen wordt op Walcheren, spe
ciaal ook te Vlissingen, de malariabestrijding met
kracht ter hand te nemen. De beperktheid van het
terrein vergemakkelijkt daar de bestrijding. Hoewel
op Wieringen geen malaria voorkomt, werd toch in
het belang der werken tot drooglegging der Zuider
zee een onderzoek naar het voorkomen der malaria
mug ingesteld. Zij kwamen daar slechts in geringen
getale voor. Water is er trouwens op dit eiland zeer
weinig: de weilanden sija niet door sloten, maar
door zanddijkjes van elkander gescheiden. Ook is 't
water sterk ijzerhoudend en zijn do weinig slooten
kaal en steil van wandè Eenige ledon der commissie
maakten een excursie naar Emden om de werkwijze
van het „malaria-station" aldaar te bostudeeren. Dat
station onderzocht niet alleen bloedpraeparaten en
patiënten al of niet in overleg met hun huisarts
maar behandelt ook in voorkomende gevallen. In
voor en najaar worden telkens de muggen verdelgd
in de malariahuizon en naaste omgeving. De apothe
kers leveren daar op verzoek van het station kinine
uitsluitend op recept, aan drogisten ia de verkoop
van kinine verboden, de geneeshoeren zijn verplicht
nieuwe gevallen aan te geven (bloedonderzoek daar
toe niet noodig).
I)c werkelijkheid was ondortusschen natuurlijk minder
Bchoon dan zo naar deze gegevens leek. Er werd nog
a eens verzuimd de kinine in te namen en het was
ook bekend dat, 'de gratis verstrekte kinine wel bij ande
ren don voor wie ze was voorgeschrewen belandde. De
si rijd tegen do- volwassen anopheles werd te Emden
veel. minder intensief gevoerd dan bij ons., gaas-bescher
ming was er onbekend, het vernietigen der malariamug
in de huizen met een glas petroleum) eveneens. Iu één
opzicht werkte men echter te Emden in veel gunstiger
omstandigheden., het 'is daar een hooge kleigrond met
een beperkt aantal sloten die gemakkelijk schoon ge
houden konden worden- Men werkte daar met sapiol
en omrag zich zelfs niet de drinkvijvers van het vee te
sapidiseeien. Het is te begrijpen dat onder deze omstan
digheden do larvenbestrijaing te Emden meer succes be
loofde dan bij óns het geval is. De malaria js uen taats ten
tijd te Emden sterk verminderd. In 1918 waren er 5000
matarialijdcrsv in 1919 2400, iu 1920 641, in 1921 zouden
het er 500 worden. Het werk strekt zich uit over de
geheele Krcis Emden een oppervlakte van circa 3 bij 4
uur gaans, met een, bevolking van 50.000 zielen, waarvan
ongeveer dc helft in de stad woonde. Het geheele werk
weid verricht door dr. Hapke met ééne zuster, ter,wijl
drie marinesoldaten tot zijn beschikking stonden- In hoe
verre de sterke vermindering de malaria aan het
krachtigste werk van dr. Hapke kan worden toegeschre
ven. valt moeilijk te beslissen. De intensieve larvenbe-
strijding zou naar hel inricht der commissie evenals
naar dat van dr. Hapke, den grootsten invloed hebben
uitgeoefend. Helaas zal deze in onze streken moeilijk-
na te volgen zijn-
Na nog eenige wetenschappelijke en populaire voor
drachten en leringen On meaedeeliingen in de pers ver
meld te hebben, besluit de commissie haar verslag met
de volgende zinsnede,, waaruit blijkt dat haar stem
ming minder pessimistisch ïs dan verleden jaar: .„De
arbeid van dit jaar overwegende, meent onze commissie
dat die niet 'nutteloos was. Van weinig ziekten zijn
sedert de ontdekkingen der laatste veertig jaren zoo goed
de oorzaken cn het verloop bekend; de middelen om
haar te bestrijden liggen zoo voor de hand, dat bij opper
vlakkige beschouwing de overwinning eenvoudig en
gemakkelijk schijnt. Toch leert de ondervinding het
tegendeel en een diepere studie maakt 'het ons duidelijk,,
waarom telkens zooveel teleurstelling ondervonden
wordt. Men stelde zich 'de zaken te eenvoudig voor en
overschatte zijn kracht van in te grijpen in een kringloop
van leven waarin protozoon, insect, mensch betrokken
zijn. Niet door vooropgevatté meenijigen uit te werken,
maar door ernstige natuurstudie moet ons inricht gelou
terd worden. Hoe theoretische studies tot een zeer prak
tische gevolgtrekking kunnen leiden-, moge bijvoorbeeld
blijken uit het hoofdstuk onderzoek' op muggeninfectie.
in dit tweede jaarverslag behandeld.'
Inderdaad, de resultaten van de onderzoekingen van
prof. Swellengrebel vormen het pièce de résistance van
het geheele verslag.
dan zal het tweede Kabinet onder zijn naam dat hij
straks den Kamers gaat presenteeren geen copie zijn
van het eerste.
Niet dat daar andere personen moeten staan; dezelfde
personen zullen anders rijn, Of liever want ook
dat is deiuiste uitdrukking niet zelfs wanneer in het
nieuwe Kabinet zoo goed als geen of geen enkel
persoonlijk verschil met het oude werd gevonden, dan
nog zou het beeld van de komende regeeringsperiode niet
oen afspiegeling zijn van die welke achter den rug ljgt.
De personen, mogen dezelfde zijn, rij treden .op" in
dermate gewijzigde omstandigheden, gunstige in een,
ongunstige in onder opricht 'dat de wetgeving eensdeels
met hun volle instemming, anderdeels uit noodzaak een
ander karakter zal dragen. Niet de personen zijn ver
anderd, ze hoeven het althans niet te zijn en we zouden
zulks ook niet gaarne beweren, maar ze zijn geplaatst
in een, andere omgeving, welke een andere wyzé vah
werken aan den eenen kant mogelijk, aan den anderen
kant noodzakelijk maakt.
Dc gunstige omstandigheid is deze, dat het tweede
Kabinet Ruys de Beerenbrouck, komt het lot stand,
zal steunen op een meerderheid welke het voéren van
oen principieel© politiek mogelijk maakt. De uitspraak
der kiezers is in alt opzicht aan geen twijiel onderhevig.
En evenhén lijdt het 'twijfel, of de Katholieke kiezers
die op zoo verheugende wijze Katholiek hebben, gestemd
zonder eeinijg bijoogmerk, 'Katholiek, .eenvoudig omdat
zy Katholiek zijn, verlangen dat voorzoover zulks een
vruchtbare samenwerking met de ooalitiegenooten ge
doogt, aan, de Katholieke gedachte recht zal wedervaren.
We gaan met drieën in zee; niet één enkele bepaalt do
richting, maar, al eis ebt verstandige tactiek dat wij
onfl (bjet al te sterk op den voorgrond dringen, zeker
dient met de Katholieke stem in het kapittel terdege
rekening te worden gehouden. Een andere houding zou
het Katholieke kiezerscorps niet begrijpen fen kwalijk
verdragen.
De ongunstige omstandigheid welke de komende re
geeringsperiode beïnvloedt is de geweldige economische
depressie welke het treffen van maatregelen noodzakelijk
maakt, wa.ar.bii in, tegenstelling met wat in de afgeloopen
periode geschiedde meer het oog zal moeten worden
gericht op de bedrijven zelf, op hun instandhouding en
heropleving dan op degenen die daarin werkzaam rijn.
öat proces zal tuinder ingrijpend zijn en minder pijnlijk,
naarmate het economisch leven rich sneller van zijn
inzinking herstelt, maar gevoerd zal het moeten worden.
Zoo kriigen we dus een dubbele neu-oriëntierung, een
in christeljj ken en zoover zulks in overeenstemming is
tc brengen met beleidvolle politiek, in katholieken geest,
een in sociaal-economisch bpzicht
Die dubbele ncu-oriëntieruiig zal ook in het nieuwo
Kabinet tot uitdrukking moeten komen, hokri] door
een verandering in de bezetting der portefeuilles, door
wisseling der personen, hetzij doordat de afgetreden
ministers de noodzakelijkheid van die neu-oriëntierung
verstaan,.
In dien zin herhalen wij, dat het nieuwe Kabinet,
onverschillig welke personen daarin zitting zullen heb
ben, geetn copie van dat, hetwelk de vorige weck is
afgetreden, kan of mag zijn.
Het zal zijn eigen cachet bezitten.
f Geen copie.
Gesteld, hetgeen wij, 't 'spreekt vanzelf, van harte
hopen, dat de heer Ruys de Beerenbrouck slaagt bij de
gewichtige opdracht hem door de Koningin verstrekt,
KAASKEURING.
Door den Bond van op Coöperatieven grondslag
werkende zuivelfabrieken in Noord-Holland, werd Vrij
dag wederom een kaaskeurifng gehouden In café „Gentral"
te Alkmaar. Aan deze keuring werd door 45 der aange
sloten fabrieken deelgenomen. De ingezonden kazen
warejn behalve 2 Edammers 20-f- en, 1 commissiekaas,
allo Edammers 40-f. Een deskundige commissie, be
staande uit een veehouder, een kaasmaker, een kaashan-
deaar e-n als wetenschappelijk lid, de Rijkszuivelconsu-
le|n(t 'is toet de beoordeelimg der kazen belast. De kazen
worden Beoordeeld: le naar den vorm, 2e. den korst,
3e. algemeen voorkomen, op doorsnede, 4e. reuk en
smaak en 5e. smedigheid van het zuivel.
Vanaf 11 uur waren de gekeurde kazen met bijbehoo-
rende bereidiugssta ten en puntenlijsten tentoongesteld
voor bestuursleden, beheerders en kaasmakers der aan
gesloten fabrieken- 's Middags 2 uur werd voor genoemde
personen, onder voorzitterschap van den heer G. Nobel
een bijeenkomst belegd. Door aen heer J. E. Miltenburg,
technicus van -den Bond, werd een inleiding gehoudèn
over: „De korstvorming en de verschillendo korstge-
breken gevolgd door een gedacbtenwisseling over dit
onderwerp niet de kaasmakers.
Door den heer D. Kramer* kaasmaker te St. Maar
tensbrug, was bij deze gelegenheid een ezer interéssantc,
op het zuivelvak toepasselijke proeve van houtsnijkunst
ter opluistering ingezonden.
DE TOESTAND IN DE LEDER-INDUSTRIE.
Men schrijft uit Waalwijk pan de Maasbode:
Bij de aanhoudende malaise werken zelfs op de groot
ste fabrieken, thans maar kleine groepen van het perso
neel,- om binnenkomende orders af te maken, terwijl
andere fabrieken geheel stop staan, of een tweo
dagen per week werken, om kleine bestellingen uit
fe voeren.
Ondanks het 'bestaan eener wachtgeldregeling groeit
het aantal ontslagen arbeiders steeds aan. Er moot echter
bij vermeld dat niet ajle patroons zijn toegetreden.
De lederMwiek „De Arnstel" dio voor eenige weken
een loonsverlaging van 15 pCt. invoerde2 werkt thans lult
speed en Leeti niehw personeel "er bij aangezei.
Een krachtige actie is thans ingezet door «ene com
missie van overleg uit de diverse bonden in do schoen
en leder-industrie, en door de Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor de Langstraat, die in uitvoerige adres
sen eene invoerbelemmering vragen. Zij vragen respec
tievelijk aan den Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel $p. aan de Tweede Kamer der Staten-Gcneraal,
dat t£n allerspoedigste een. verbod wordt uitgevaardigd
voor den invoer van schoenen.
EEN GODSDIENSTDRAMA OP ZEE.
Een schipper van een Scbeveningschen logger, die
Vrijdag vóór den tijd binnenkwam, heeft ©en zeer
bewogen reis gehad.
Toen de logger enkele dagen op zee was, kreeg eén
der manschappen, de reepschieter L. J. D., 22 jaar en
wonende te Rotterdam, een soort godsdienstwaanzin.
Hij beweerde, dat de duivel aan boord was m sugge
reerde de manschappen, 'dat zij veel in den bijbel
moesten lezen om aen boozen geest van het schip te
verdrijven. De man had "werkelijk Veel invloed op de
mannen, met hét'gevolg, dat 'een groot deel der beman
ning den geheelen dag niet 'anders meer deed dan bijbel
lezen en de andere noodige werkzaamheden in de steek
ieten- Hoe de schipper hier ook' Tegen te keer ging,
hij bereikte niets en de manschappen bleven maar bezig