Het beleg en ontzet Yan
Groningen in 1672.
Plaatselijk Nieuws.
Reclames.
Tegeu leverkwalen,
ftinnenlandsch Nieuws.
NOORDSCHARWOUDE.
Zondag hadden onder begunstiging van het mooiste
weer de laatste wedstrijden plaats, uitgeschreven door de
voetbalverecuiging Holland Van do zijde van 't publiek
was voor deze wedstrijden veel bela;
De uitslagen zijn als volgt: S.E.W. I—S.D.W. 2 met
1-0. Alkmaar 4—H.F.C. 1 met 1—1. Holland 1—
li.F.C. 1 met 3—0. Holland 1—Allernaar 4 met 3—0.
Holland 2—S.D.W. 2 met 2—0, zoodat Holland I den
eereten prijs, Alkmaar den tweeden prijs bij loting dn
H.F.C. den derden prijs behaalde.
In de tweede afdocl in# behaalde Holland 2 den eersten
prijs. S.D.W. don tweedon prijs en S.E.W. den dorden
prys.
OUDKARSPEL.
De voetbalvereniging D.T.S. 2 speelde op eigen terrein
een wedstrijd tegen D.F.C. 1 van 'Dirkshorn én ver
loor dezen wedstrijd met 3—1.
D.T.S. 3 was op bezoek naar S.V.V. 3 van Sckoorl
en ^-rloor mei* 5—1. tf<
1 D.T.S. nilspiranten 1 speelde een gelijken wedstrijd
tegen K.F.C. 2 van Kalvordyk tact 2—2.
NIEUWE NIEDORP.
De prijzen die bestemd ztjn voor don serlewed-
strijd. Zondag 3 September a.s. op het vootbalterreln
alhier to houden, n.1. een fraaie zilveren, lauwertak
en eon viortal medailles, zijn reeds te bezichtigen,
in den sigaronwiukel van den heer C. Rutsen al
hier.
Maandagavond vond loting plaats voor de serie-
wedstrljden op het voetbalterrein alhier op 3 'Sop-
tember a.s. te houden. De uitslag der loting was:
A 2 uur: L.W.F.C. (Lutjewinkel)D.T.S. Oud
karspel.
R 3.15 uur: Q'uosego (Schagen)—N.V.V. (N. Ntedorp)
C 4.30 uur: Verliezer A—verliezer B.
D 5.45 uur: Winnaar A—winnaar B.
Hot fanfarecorps Excelsior zal muziek geven tor
opluistering.
NIEUWE NIEDORP.
Zondagmorgen speelde N.V.V. II alhier oen voet
balwedstrijd tegen een toerclub uit Winkel. N.V.V.
won met 2—0.
Zondagmiddag J.l. werd door een combinatie uit
beide elftallen van N.V/VL alhier gespeeld tegen
V.V.V. I van Oude Nicdorp.
De uitslag was 60 in 't voordeel der Nieuwe Nie-
dorpers.
RIJKSLANDBOUWWINTERSCHOOL TE
SCHAGEN.
In 'het begin van Octobcr zullen do lessen, aan de
bovengenoemde school weer aanvangetn- Het programma
van hot onderwijs aan de school is voor beluagstellcinden
verkrijgbaar.
Het onderwijs omvat: kennis van dein grond, grond
bewerking cn grondverbetering, landhuishoudkunde^
boekhouden, veevoeding, bemestingsleer, zuivelbereiding,
melk onderzoek, lieoordeeli ngsleer van het vco en rassen-
kennis, veefokkerij., gezondheidsleer van het vee, planten
teelt, plantenziekten, groente- ca ooltteclt, scheikunde,
natuurkunde, dierkunde, plantkunde, rekenen en Ned.
Taal.
Do school beslaat uit twee klassen, die telkens in eep
winterhalfjaar kunnen wordqn cloorloopen.
Do leerlingen dor tweede klasse worden teven» in
de gelegenheid gesteld een diploma te behalen ais inelk-
controleur.
KENNIS izal in do eerstkomende, waarschijnlijk voor
den landbouw moeilijke tijden, onmisbaar zijn om het
bedrijf winstgevend te doen blijven. Dat uit hot aantal
leerlingen, dat zich voor den nieuwqn cursus aan
meldt moge blijken, dat dit door do Noord-Iiollandsche
landbouwers wordt ingezien.
Aangiften moeten zijn ingekomen voor 20 September
a.s. Nadere inlichtingen mondoliing des Donderdags U
Schagen, Hotel do Beurs, .of'op afgesproken tijdscbip aan
<Jo scliool.
Do Directeur,
S. SMEDING.
MET DE FIETS.
Een Duitsch meisje alhlcri, opgenomen in hot
gezin van den heer de II., roed Zondag op don
Stationsweg mot zooveel kracht tegen oen lantaarn
paal, dat het mot het rijwiel omviel, waarbij zij
een dlepo vlooschwondo in de dij ontving. Opgeno
men bij don chef, word do wond behandold door
Dr. Molchior, waarna hot moisje naar huis werd
gebrucht.
GEMEENTE SCHAGEN.
Aangegeven oen levenloos kind van 11. F. van Nuland
cn C. Bakker.
Ondertrouwd: J. Blaaubocr en G. Wijngaard.
galzucht, hartwater, verstopping en alle voedingsstoor
nissen gebruike men do zeer zacht werkende Foster's
Maagpillen, welke geen krampen veroorzaken cn geen
veretopperudo reactie hebben. Prijs f 0.65 por flacon,
alom verkrijgbaar.
LANGENDIJK.
Naar wc uit betrouwbare bron vernemen, hecreebt
cr onder de land- on tuinbouwers wclko landerijen
hebben ten Noorden van dc Scihagcr kluis, zeer groote
ontstemming.
Wal 'is het gevul? De Schager sluis won.it verlengd. Dit
zou op zichzelf oen, roden tot blijdsdiap zijn, indien\dczo
arbeid was verricht in den stillen tijd, gelijk dit steeds
geschiedt met vergrooting of reparatie van sluizen. Deze
uitbreiding geschiedt echter in oen lijd, dat de tuin
vruchten er door vervoerd moeten worden, zoodat men
zich afvraagt, waarom luist nu in dezen tijd. Gehoopt
werd, dat de werkzaamheden zoo Snel mogelijk zouden
geschieden, doch 'ook Merin worden zij teleurgesteld.
Eerst heeft de heimachine pLm. drie wexeh. bij het
werk staan wachten op de heipalen, doch is toen
waclitensmoede maar weer vertrokken- Nu liggen de
palen al een paar weken te wachten, doch nu haat dc
heimachine <}e palen wachten.
De sleenen die voor den bouw noodig zijn, zijn nog
niet te zien; de onderstelling schijint niet gewaagd, als'
men vreest, dat deze herfst gceQ groenten én landbouw
producten door deze drukke sluis zullen kunnCn worden
vervoerd. Om de kool en andere vruchten te rijden tot
het ziïideinde der sluis, wordt veel te kostbaar., zoodat,
als niet spoedig krachtdadig dit werk wordt aangepakt
en uitgevoerd, dc land- en tuinbouwproducten van die
landerijen en die rijn er vele op het veld zuilen
moeien blijven, aan de verrotting prijsgegeven-
Belanghebbenden rijn lau tegen Donderdag a.s. ter
vorgaderinr opgeroepen, om te trachten de beheeroens
dezer sluis, zoo nooaig haogere autoriteiten te overtuigen
van do strop; die hen wacht.
We verwijzen in dit verband onze belam^hebbende
lezers naar de in dtt nummer voorkomende advertentie.
NOORDSCHARWOUDE.
Als gevolg van de in de vorige week gehouden open
bare vergadering is voor den Langendijk een afdeeling
opgericht van den Ned. Bond van Arbeiders iln het Land
bouw-, uinbouw- en Zuivelbedrijf.
Na de vergadering gaven zich nog 4 leden aan, zoodat
de afdeeling met 14 leden kan worden opgericht Hei.
bestuur beslaat uit de heeren P. Barten Kz., voorzitter};
P. Scheltus, secretaris en L. Huigen* penningmeester.
SCHAGERBRUG.
De motorclub heeft Zondag baar oerste clubrit
gemaakt naar Zandvoort.
IIct was oen aangename tocht, die zander pech
hoegenaamd werd gemaakt.
SCHAGERBRUG.
Zaterdagavond werd in hot cafó van don hees
J. Broer alhier een fietsclub opgericht met 17 le
ien. Over den naam der club kou men nog niet tot
een resultaat komen. Dio gal nu in de eegsivolgende
vergadering worden gekozen.
Het bestuur bestaat uit: de hoer Van Kooien, voor
zitter, mej. Bes, socrotaresso on mej. Rossen, pen-
ningmeesteresse.
NIEUWE NIEDORP.
Het fanfarecorps Excolsior alhier, gaf Zondag
avond J.l. op hot erf van don hoer J. A. Mijts een
concert, dat welgeslaagd mag hootcn. Een achttal
nummers werden op zoor verdienstelijke wijze ten
gehoore gebracht, onder do keurige leiding van
directeur Pranger.
Er waren een massa muzieklievendcn op do been
om van dit openlucht-concert to genieten.
I NIEUWE NIEDORP.
Den Seri September as. zal te Winkel de loting
voor de dienstplicht, lichting 1023 voor onzo gc-
meente plaats hebben.
NIEUWE NIEDORP.
j Een broodbezorger van do Coöperatie De Tijd-
geost van Winkel, had het ongeluk dat do ket met
vontorswagon in don Westerwog alhier to wator go-
raakte Do diverse waren waarmede do wagon ge-
ladon was, ledon nogal scliado.
NIEUWE NIEDORP.
Maandagavond j.l. werd in do Prins Maurits al
hier bijeenkomst gehouden voor oen boekhoudcur-
sus, te geven door hot Nationaal Bureau voor Ad
viezen, Hoofdkantoor Loeuwurdon, waarvan als lei
ders optraden de heeren Kokje en v. d. Veen, Er
waren 7 deelnemenden en een paar belangstellenden
aanwezig, terwijl 2 niet aanwezigen zich voor deel
name hebben opgegeven. Daar hot noodig is dat er
20 deelnemenden zijn, wil deze cursus in practisch
boekhouden doorgaan, is meerdere deelname voor
zeker zeer gewenscht. Volgende week is men voor
nemens opnieuw bijeenkomst te houden op nader to
bepalen avond.
TOENEMEND LUCHTVERKEER.
Men schrijft aan het Haagsche Aneta-kantoor:
De luchtvaartmaatschappijen in Europa hebben dit
seizoen het zeer moeilijk gehad; malaise in zaken en
buitengewoon slecht weer hebben hun dienst be
moeilijkt en leelijk gat geslagen in de raming der
inkomsten. Er schijnt nu echter opeens verandering
in te komen. In» de vorige week zijn op het vlieg
veld bij Londen 734 passagiers aangekomen en ver
trokken van en naar Parijs, Brussel on Nederland.
In dezelfde week van 1921 bedroeg hun aaDtal 4(52
en in dezelfde week van 1920 240. Men ziet dus een
stijging van 100 per jaar, waaruit valt af te lei
den, dat het publiek steeds mot meer voorliefde van
het vliegtuig gebruik maakt, wanneer de omstan
digheden dit veroorloovon.
Do vliegtuigen dor K. L. M. zijn in. do laatste da
gen ook telkens gohoel bezet en op Donderdag vlo
gen er zei Is 15 passagiurs uaar Londen, ondanks
het slechte weer.
DE KABINETSCRISIS.
Wij hadden verbomen, dut do ooaferttyh'o, dio do tijde-
Iijko voorzitter ma den MirdMcrrajud. jhn Ruyü' dc
Beeryenbrouok, in den loop der vorige weck hoeft
gehouden met de' vertegenwoordigers der drie rechlschc
partijen, dc heeren Nolens, Schokking c®, De Mouté
Verloren, onderbroken was om vernieuwd zelfstandig
overleg der fraolacs mogelijk te maken.
Hoewel v>ij omtrent dil gerucht geen bevestiging kon
dien verkrijgen, wijst het feil, dat de heer H. Galijn, die
gisterochtend vroeg uit Vendun in de residentie is aan
gekomen, zijn vucantiifO heeft onderbroken om een ver
gadering dor anü-revoluüonnöire fractie bij te wonen,
gewijd oon de crisis, or op. dat wn wél zijn ingolicliL
De lieer üolijn vertrok gisternamidcag met don trein van
7 uur woer naar Parjjs.
Van doorgaans goedingolichte zijde vernemen
wij, dat de gistermiddag te 's Gravonhage gehouden
vergadering der Anti-lievelutionnaire Kamerclub do
oplossing dor kabinetscrisis oon belangrijke schre
de vordor heeft gebracht. Er zal nog eonig overleg
worden gepleegd met de vertegenwoordigers der
Christolijk-Historische en Roomsch-Katholieke frac
tios. Doch hot staat than.0 vrijwel vast, dat ovor-
oonötommiiig omtrent hot workprogram van do op
do drio rochtscke partijen steunende rogeerlng zal
wordon verkregon. Bezuiniging op de staatsuitga
ven 011 vorsoboring in den openharen dionst staan la
dat werkprogram op don voorgrond.
Bij don verdoren gang van zaken zal met bekwa
men spood wordon gehandeld. Het ligt namelijk in
do bodoeling mot do kabinetsformatie gorood te ko
men voor de Koningin de Scandinavische reis aan
vaardt. Hdblad.
DE EX-BURGEMEESTER VAN GEN DRINGEN.
In het faillssement van ex-burgemeester Stoot van
(iendi'ingen, bedraagt hot passief f 101.530.30.
Hiervan hebben o.m. to vorderen do gemeente
Gendringon f 10.392.02; hot Rijk f34138, en ex-wet-
houdor Keuring f 84.187.50.
EEN BRANDENDE SCHIPPE&
Uit Maastricht, 20 Aug. Ken sleepboot, dio in
het kanaal aan de grens te Smoermua» lag, werd
door oen paar schippers nagezien. Een hunner stoot
te een pct.roleumkan omvor, waarvan do inhoud zich
over de kleeren van don schipper A. uit Dixmuidon
(B.) verspreidde, die kleeren geranktoa tot over
maat. van smart door de vlam van oen lampje in
brand, zoodat A. woldra een vlammende zuil geleek.
Gelukkig rende hij naar hot dok en sprong in het
water, lllj was echter al deerlijk verbrand, zoodat hij
mot moeite uit hot water werd gehaald en. $ex auto
van den geneeskundigen dicust, naë* hot kospitöJÜ,
Calvariönberg werd gebracht.
Zijn tegenwoordigheid van geest redde hom even
wel het loven.
WERKVERSCHAFFING.
De ministor van arbeid heeft aan 'hot gemeentebe
stuur van Midwolda gosehroven,, dat hij er voorloo-
pig ernstige bezwaren tegen heeft to voldoen aan
hot verzoek om een bijdrage in de kosten van koien-
kloppen. IIij| acht hot nl. in hooge mate ongewenscht
dat, tijdens de oogstperiode van gemeentewege werk
gelegenheid voor landarbeiders wordt geopend. De
minister verzoekt daarom het gemeentebostuur ern
stig te overwegen, of de werkverschaffing niet zou
kunnen worden stopgezet tot na de oogstwerkzaam-
heden.
VOORZORGSMAATREGEL.
Naar de Tribune vernemt, heeft de-minister van
oorlog een vertrouwelijke circulaire gericht aan ex
ploitanten van auto-vervoermaatschappijen met 't
voorstel hun personeel een voorloopig contract te
laten teekenen, waarbij ze zich verplichten, ingeval
van een spoorwegstaking diensten te vernetten te
gen een gratificatie van f6 per dag.
Bij de vervoermaatschappij Do Blauwe Ster, waar
van hot personeel voor het grootste deel georgani
seerd is in don Centralen Bond van Transportarbei
ders, hebben de chauffeurs eensgezind geweigerd 't
contract to teekenen.
ZUIDSCH ARWOUDE:
Onzo vrocgore predikant, de heeh E. K. Grocnoveld
Wz., thans omiritus te Rotterdam, stelt zich weder-
beroopbaar als voorganger bij do NocL Horv. Kerk.
BROEK OP LANGENDIJK.
Alhior gaan stommen op om het feest, ter vie
ring van den verjaardag van H.M. de Koningin,
niet te vieren als gevolg van den ongunstigen tijd
voor de tuinbouwers. Wij mecnen, dat aan dien op
roep wel geen gevolg zal worden gegeven, daar. de
voorbereiding reeds te ver is gevorderd.
NOORDSCHARWOUDE.
We vernomen, dat, als gevolg van oen nadere ver
duidelijking door don Minister in 't vervolg ook de
andero gemeenten, uit welke kinderen do R.-K.
schoolbezoeken, zullen hebben bij to dragen in de
koston voor bot ondorwijs op dio school.
ZUIDSCHARWOUDE,
Met den boonon-inmaak op do fabriek! vaa do fiiv
ma Kramer is het thans op z'n drukst. Tal van
huisgozinnon zijn nu in de gelegonhoid er aardig
wat bij te vordienen. Van die golegenheidi wordt dan
ook eon ruim gebruik gemaakt. Deze bijverdien
sten komen uitstekend te pas.
DE KABINETSCRISIS.
Do Ros. bode schrijft, dat steeds duidelijker blijkt,
dat van anti-revolutionnaire zijdo vooral in de laat
ste dugon aan don kabinetsformateur niet geringe
moeilijkheden in den weg worden gelogd.
ST. MAARTENSBRUG.
Vrijdagavond hlold do veroeniging „Straatverlich
ting" oen vergadering in het lokaal van den heer
Rossen. Opgekomen waren 10 leden. Na opening
volgde voorlezing en goedkeuring van de notulen
dor vorige bijeenkomst. Vervolgons dood de pen-
ningmoostor rekening on verantwoording over hot
afgoloopon seizoen. De ontvangst beliep f212.7614,
do uitgaaf f 195.09, batig saldo fl7.67H. Door een
tweetal heeren werd do rekening nagezien on in
ordo bevonden, waarna don pen ningmoostor dank
werd gebracht voor zijn accuraat behoor.
Do bestuursleden A. Olie, voorz., A. Appel, vice-
voorz., S. Rossen, secr., H. Veugor, penningm., J. Ra
ven, W. Zooman en W. Bluauw, commissarissen,
werden bij acclamatie herkozen.
In vorband met, do olectrificatle dor gemoonte Zij
po word de wonschei ijikheid besproken, ook hot dorp
electrisch to verlichten. Aangezien het echter nog
wol oonigen tijd zal duren oor het nieuwe licht kan
brandon, word besloten tot en met 31 Doe. a.s. op den
ouden voet door te gaan en het aanstoken en blos
schen tot dion datum aan to besteden. Gegadigden
kunnen hun opgaaf vó ,r Donderdag 31 Aug. inlove-
ren bij den voorzitter, den heer Olie.
Daar de rondvraag geen bijzonderhoden opleverde
sloot, do voorzitter mot dank voor do medewerk.;tjg
de vergadering.
ST. MAARTENSBRUG.
Alhier worden door eenige personen pogingen af
gewend mot de aanstaande kermis volksfeesten te
organiseeren.
WINKEL.
Winkel's Harmonie gaf Zondagmiddag in don
tuin achter het café van den heer Bakker een goed
geslaagd concert, onder leiding van haar directeur,
den heer I'. Pranger. Begunstigd door mooi weer,
woonden vele belangstellenden hot concert bij.
OUDESLUIS.
Onder begunstiging van prachtig zomerweer had
hier j.l. Zondagmiddag de jaarlijksche harddra
verij van paarden onder den man plaats.
In aanmerking genomen dat er op veel plaatsen
in do omgeving iets te doon was, was er heel wat
belangstelling. Door 8 paarden werd aan den wed
strijd deelgenomen.
Ne. een nog al vinnigen strijd, vooral wat de laat
ste ritten betref, werden, dc prijzen, welke beston
den in contanten, gewonnen door Betty Brook vnn
!ou boor J. Zander eerste, Lodewljk van den lieer
Spaans tweede. Corri van den heer Jb. Stammoe
derde en Diadeem van den heer J. Zander vierde
prijs.
Zooals gewoonlijk zorgde do Harmonie Concordia
wederom voor uangename en vroolljke afwisse
ling.
Na afloop werden de prijzen door don hoer D.
Stammes met gepaste woorden aan de eigenaars der
prijswinnende paarden uitgereikt.
VAN EWLTCKSLUIS.
Onder bijzonder mooi weer hadden Zondag hier
de aangekondigde sportfeesten plaats. ZIJ werden ge
opend mot eon optocht, maar wijl deze zeer vroeg
werd gehouden, was or aanvankelijk niet zooveel
publiek. liet aantal tooschouwers werd echter gaan
deweg stoods grooter.
Begonnen word met hoogrek on stokoefeningen.
Voorts noemen wij hoogspringen voor heeren als
een bijzonder bost geslaagd nummer. Ook hot kogel
stoot en was hoel goed.
H oronder volgt de uitslag van do vorschlllende
nummers, gegeven door de gymnastickvcrooniging
D.0 v.K V
lioo; sprln-en voor heeren: 1. J Daalder, 1.80 M.
Kugelstooten: 1. A. Koster, 9.5 M.
Springen voor dames: 1. E. Woudenberg; 2. C.
Langere is, buidon 3.3 M.
lloogsrpingen: 1. C. Langerois, 1.30 M.
Daar ue wedstrijd echter door tweekamp word be
slist on op punlon werd gespeeld, was de totaal
uitslag tenslotte als volgt:
Hoeren: .1. Daalder, 90 punten; A. Kostor 87 pun
ten A. Langereis 80 punten.
Dames: C. Langereis 121^ punt, E. Woudenborg
10Vi punt en A. Smit 10 punten.
Du slingorbalwodstrijd tusschon D.O.K.K.V. on
T.A.V K.N.IJ. werd na zeer geanimeerden kamp, ge
wonnen door D.O.K.K.V, met 1—0.
Van do volksspelen is de uitslag als volgt:
S >riot1oopen: lo pr. P. Plugboer, 2o pr. A. do Rid
der 3e pr. C Rozel.
Drioboonloopen: 1o pr. J. Winkel en A. do Riddor,
2e pr. G. Hoogland 011 A. Kouris, 3e pr. Cathariua
on M. lloogstege.
Plankrijden: le pr. J. Keuris Jr., 2e pr. C. Po-
lot Cz., 3e pr. J. Daalder.
llalloopen voor meisjes van 812 jaar: le pr. M.
Müoreboer, 2e pr. R. Derksen, 3e pr. M. Sieworts.
Van 12 tot 16 Jaar: lo pr. N. Kooi, 2o pr. J.
Woststrato, 3o pr. M. van Eekeren.
Mastrijden: le pr. A. Polet. 2e pr. C. Polot Cz,
3e pr. J. Hoogmoed,
Nadat do prijzen waren uitgereikt, dankto do
voorzitter, de neer G. Dekker met een hartelijke toe
spraak allen, die hadden meegewerkt o:n hei feest
te <ioen slagen.
(Van een hijzonderen correspondent.)
Groningen, 28 Aug. 1922.
Groninger constant
Bekout van 't Lant
Door God.es kracht
Brak viants macht.
Zoo leest men op de achterzijde van oen der vijf
penningen, geslagen ter gedachtenis van het beleg
en ontzet van Groningen in 1672, In dat noodjaar
werd het Oosten van ons land bedreigd door den
Keurvorst van Keulen en den Vorst van Munster, die
nadat zij zich meester hadden gemaakt van Overijssl
en Drente, naar het Noorden optrokken. Het doel
was Groningen. Wanneer die vesting viel, sou het
er treurig uitzien, want dan lag geheel N.oord-Ne-
derland voor den vijand open. Maar de Greniugors
besloten hun dierbare stad tot het taiterale te verde
digen .Alles werd or op ingericht om zoo lang mo
gelijk weerstand te kunneu bieden. Langs het Win-
schoter diep, buiten de Ooster- en Heerepoort, wor
den boomen en huizen omvergehaald, de sluizen wor
den geopend en bet land om do stad onder wator ge-
zot. Door dit offer werd den vijand de mogelijkheid
ontnomen om elders dan aan de Zuidzijde een aan
val te doen. Er waren ongeveer 2000 znnn onder do
wapenen, maar hot volk aarzelde niet om zich tot do
verdediging gereed te makon. Niet minder dan 18
burgervaandols werden gevormd. De studenten
vormden een compagnie van 150 jongelingen, onder
aanvoering van Wicher Wiehera.
Bovendien werden nog vaandels opgericht uit
hen, die anders vrij waren van schuttersdienst-, Hoe
groot de moed was van de geheolo burgerij, moge
blijken uit het plechtig bezworen antwoord op d,«u
eed der regereing jegens de burgerij afgelegd.
„Wij zwoeren, dat wij getrouwe Burgers endé In-
gesotenen dezer stad zullen wezen, en BurgGmees-
teron endo Raad, die nu zijn, en namoals mogten
worden, Behulpig, Gehouw endo Getrouwe zijn, on
dezelve met Lijf ende Goed defenderen, hare Bevoe
len nakomen onde doen nakomen, endo bij des
Raads oorlof ende onsent dezer stad en Stads vijan
den, na onze vermogen tegenstaan ende krenken.
Dat wij aan den Raad ofte de Ueor Praosidoereudo
Burgemeester zullen aanmelden 't geeno waarvan
do Stad on do Ingezetenen van dien, eenig onheil
mogto kunnen overkomen. Dat wij ook met nie
mand verbond zullen makon, correspondentie ofte
sprake houden, waardoor do Stad ende Gemeente
in verdriet ondo ongolegentbeld koude geraken.
Dat wij dozo stad tegen alle Vijandelijke Dessoijnon,
ondomomingen, ondo aanvallen, mitsgaders inwen-
,i:o WHiitien ende oproer, met. allo onzo Magt, Goed
ende Bloed zullen beschermen, dezelve in cus van
Boelegringo ofto Blosqiioeringe, aan niomund tor
Wereld iiiruljiTion, ofte opgovcn, noch daarvan
oonig vermaan ofte spraak hebben, als met voor
gaande vrijwillig Consent en Ordro van43urgemecsto
ren endo llaad.
„Wij zwoeren ook, dat wij de Staten Generaal
dor Voroenigde Nedorlanrische Provinslön, ondo zijn
Vorstoiijko Doorluchtigheid Henrick Castrnyr, Prln-
co van Nassauw, Gcdesigneerde Stadholder dezer
ITovlntio, zoo wanneer dezelve zijne Functie offoc-
tivelijk zal komen to bekloeden, gehouw ondo go-
trouw zullen wezen. Dat wij inmiddels d'Orders en
bevoelen van don Heer Karei Rabenhaupt, Licu-
tonant Generaal dezer Provintie, ofto dogoeno. dio
dessol vos Plaatse mogte succedeeren on comman-
doeren, zullen nakomen, endo agtervolgen, in hot
goeno dezelve ons tot voorstond onde bescherming©
dezer stad, mot kennis en do goedvinden van Bur-
gomoesteron ende Raad, als voren, zal lasten en or-
donneeron.
Zoo waar holpe ons God alraagtig.
„Wcnsohende zo waarachtig Godes gonadigen Ze
gen over ons, els wij hetzelve nekomen zullen, on
ter contrarie verwagtemde desselves vorachrikke)Ij
ken Toorn, Vloek endo Ongenade, zoo wi] daarte
gen doen zullen."
Don zeventigjarigen Karei Rabenhaupt, Baron
van Sucha, Luïumnnt-Generaal dor provincie on
Gouverneur dor Stad. word het opperbevel opgedra
gen. Kolonel Stolzcnburg en de Hertog van IIolHtoin-
Pleur voerden het gezag respectievolijk over do
ruitorij en het voetvolk.
Na een mislukt# poging tot ooderhandelon nnder-
de de vijand don löen Juli Helpen. 24 Juli veracdr.en
het legor voor de stad. Een deel trachtte zie!» oire*-
ter te maken van Aduarderzijl. De Groningers onder
aanvoering van do kapiteins Klant en Ripperda, be
novens den overste Huart, wisten dit echter te belet-
ton. De vijand verloor veel manschappen, zoodoende
bleef de weg naar zee vrij. Woensdag, den 27en
Juli begon het bombardement met vijf halve kartou
wen, geplaatst op den Oosterweg, die evenwol spoe
dig tot zwijgen worden gebracht. Hierbij viel het eer
ste slachtoffer, Morretje Georts, die door oen kogel
getroffen word. Haar kind word haar uit don arm
geslingerd, de arm zelf verbrijzeld. Toen zij verbon
den word zeide zij: „Snijdt af maar, 't is boter een
kind en een arm verloren dan do hoolo stad". He
laas bezweek zij den volgeudon dag.
Zoo ging hot oenige dagen door. De vijand bestook
te de stad en het bombardement werd flink beant
woord. Don 30cn Juli bereikte de vijand mot zijn
loopgraven do stadsgrachten. Dion dag zonden do
Staten van Stad en Lande con brief aan don Prins
van Oranje, waarin zo hun spijt uitspraken, dat ze
wegens gebrek aan versterking dit niet hadden kun
nen voorkomon. Evenwol zou men zich tot hot uiter-
sto blijven verdedigen. Do Staten antwoordden
op den 15en Augustus en prezen het gedrag van de
belegerden. Don 18en zonden zij geschut, eonigo
duizenden pondon kruit en andero afweermiddelen.
Nogmanls trachtte het bisschoppelijk léger Aduarderzijl
to veroveren, maar ook nu zonder resultaat Na oqa
hevig bombardement maanden de Bisschop en do Keur
vorst wederom tot overgpve. Zij beloofden do stad in dat
geval genadig le zullen behandelen én haar bij het
Heilig iïoomsche rijk in te lijven- Bl'eef men zidL
evenwel verzetten, zoo zou de regeering verantwoomdclljk
zijn en zij zou rekenschap hebben af to leggen voor God
en de Wereld. Het antwoord luidde echter, dat men
zich, met Goed endo Bloed* vertrouwende op de hulpo
van God Almagtig do gerechtigheid der zake on go-
trouwigheid der Bondgenoten en Hoogo Geallieerden tot
het uiterate zou verdedigen.
v Zoolang wij het Noordcr zeegat uit kunnon zién,
hen ben wij moéd", riep men. Dc steencn kop in do gevel
van liet hoekhuis dor Oude Kijk in 't Jatstraat met hol
onderschriftlvIck kick noch uit." logt nog hedon tcu
dage getuigenis of van deze woorden onzer voorvaderen.
Ook nu volgde een vreeselijk bombardement. Men
moest de wilk naar het Noorden nemen, zooveel schado
werd onn de Zuidzijde aangericht Nu werden daar
do woningen overbevolkt, .zoodat men tc|ntcn en hutton
moest opslaan op do Ossenmarkt of do Noordelijko Bas
tions. Ecu zeer verstandige maatregel van do regeaning
was dat zü maximumprijzen vaststelde voor levens
middelen. Hierdoor lccfcle men to Groningen evon goed
koop als voor hot Beleg.
Verschillende aanvallen van dein vijand wordon afge
slagen, wat con driedaagsch lievig bombardemont ton
gevolge had. Do Grouingera lieten zich evenwel niet
onbetuigd, met hel gevolg, dat 'den lOen Augustus do
vijand zijn loopgraven moest ontruimcin. Den '13éü
Augustus weid do bezetting versterkt door 14 oomnag-
niefin Koningsmarksche soldatctn- Zij sloegen hun bivak
op op het Nieuwe kerkhof in kramen, dio hun door
do kermisliedon waren afgestaan. Eenigéu. werden des
nachts zelfs in 4I0 A-kcrk onderdak gebracht.
Von 13 tot "25 Augustus duurde het bombardement bij
afwisseling voort. Donderdag den 25sten werd het geschut
voor het Xaah't gehooid. Den 26en kv-wm er bericht, dat
ds vijand zijn lcgerteuten ixgon af te breken cn 'terug
trok. Driehonderd strijder» begaven zich in 'turfschepen
lan&s het Wimstlioteixliep naar do vijandelij-ko loopgraven*
Onder aanvoering van Vam Wijier deed men nog menig
vijand onouvcleu. Men trok terug mot 20 krijgsgevaingo-
nen- De vijand scliuardc zich nn ia gelid en wachtte
de Groningers af. Maar het geschut van de vesting deed
zo op de vlucht slaan. Den |27en Augustus was .'de
vijand niet meer zichtbaar. Zondag den 28en Augustus
was de graote jubeldag en Woensdag den 31en trokken
ouden en jongen, matnnen cn vrouwen op naar de
kerken om God te danken voor de behaalde overwinning.
Er was dan ook alle roden tot 'blijdschap. Meer da 11
5000 bommen eü granaten behalve ontelbare gloeiende
kogels en kcisteencn werden Ijjionen do wallen ge
worpen. Toch werden er nog geen Ï00 memschen gedood,
terwijl de vijand 4500 aan dooaen en 1400 aan gekwetsten
verloor. Dc vrouwen hebben zich bij deze belegering niet
weinig onderscheiden. Zij hielden zich Onledig met do
steenen uit de straten te halen, om zoodoende de
Dommen in het zand te doen smoren- Toen zich eens
het gerucht verspreidde, dat de stad bestormd zou
worden, vlogen zij naar de wallen* om liever naast huil
mannen te sneuvelen, dan zich over to geven.
Van alle kanten kwamen de gelukwenschon bin
nen. Stadhouder Willem III verklaarde: „Dat de be
legering van Groningen verreweg de merkwaardig
ste van dien tijd was; dat de kloekmoedige en held
haftige verdediging, voor welke een gelukkig ont
zet alleon de welverdiende belooning konde uitma
ken, van het grootste belang was voor geheel hot
Vaderland."
Tenslotte laten we hier volgen de woorden, van
hulde, die Vondel aan de Gróningeys toezwaait.
O Groningo! aangegroeid in magt on burgerijen,
Ontzaagt ge nooit 'f geweld, en proefdo menigwerf
Het wisselbare lot des oorlogs onder 't strijon;
Doch nooit met meer gevaart van 't uitersto bederf,
Dan toen de Keurvorst on de Vorst van Munster
t'zarnon,
Gesterkt mot Fransche magt, u vielen op het lijf,
Met gloéndo kogelen .u overstelpen kwamen,
En teffons oud, en jong, en maagd, en man, cn wijf
Zich kwijtende, noch storm, noch doodsgevaar
ontzagen.
Tot dat do vijanden verlieten uwen wal,
Na zulk oon zwaar verlies cn droovo nederlagen,
Waarop de zegogalm zich uitbreidde overal.....
O Groninge, uit puin en asch en stof verrezen,
Vergeet de woldaad niot, dio God u hooit bewezenI
