Alitutu Nitiïs-
JIIRCENS
SiFUMSTE B0TEP
Het einde der malaise.
Raad Zijpe.
WoensduK 20 Doeember 1922.
65ste Jaargang. No* 7150.
öllijfiv&rsi N.V, v.h. TRAPMAN ft Co„ Seleen
EE.KSTE BLAD.
VERVANGT
SGHACER
Dit blad voRuchlJnt viermaal pow wook: Dinudaff, Woonadaff, Dondor-
dag on Zaterdag. BIJ Inzonding tot 'Bmorgonö 8 uur, wojcdon Advor-
tantiön nog zoovool mogolljk ln hot oorotultkomond nuramor gnplaatat,
POSTREKENINO No, 23330, INT. TELEF. no, 20
Prijs por 3 moandsn (1.00, Lnus nummoro 9 cent, ADVBKTBN-
TïöN ven 1 tot B rojola (1,10, lodoro rojol mees 90 cent (bewljmo,
inbegrepen). Groote lotlora wordon neer plnatssulmto boroltnnd,
DIT NUM1ÏER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
Weer ben ik eens in Noderland geweest en ik ben
er ditmaal voel opgewokter vandaan gekomen don
dit, tevoren in 't nu bijna afgeloopen jaar 't geval is
geweest.
Ik zou bijna zeggen, dat, ik tot en met eind Sep
tember bij elk nieuw bezoek aan mijn vaderland
een steeds moedoloozer stemming aantrof. i
Men beriep zich bij zijno of hare waardelóoze uitr j
latingen op allerlui „Hoog© Oomes" en. of men nu or
al op woos, dat die Hoogo Oomes ook gewone men
schen waren, sterfelingen als ieder ander, mot. goede
eigenschappen, zoowel als fouton en dikwijls juist
lieden, dio bijzonder aan stemming onderhevig zijn,
dat gaf allemaal niets, men kletste zichzolf en onde
ren nog harder do put in dan men toch al. zat.
Daarbij keok men nog maar steeds naar do dalen-
do mark, schokte op bij elke verdere daling, alsof
hot werkelijk voor don ongelukkigen markenolge-
nuar nog Iets beteekondo, of de mark nu op 1/10, 1/30
of 1/100 cent stond.
Daarbij was het den Hollanders moeilijk het ver
bos te aanvaarden, de „schande" der armoede pu-.,
bliek te maken.
Maar het werd langzamerhand duidelijk, dat ieder
een klappen gehad had en het werd bijna onsmake
lijk niet to bohooron tot degenen, die slaag gehad
hadden. Dus ging men allerwege zich bezuinigen.
Maar tevens kwam de arbetdslust weer boven.
Die was verdwenen in de oorlogsjaren, toen men
zonder werken rijk werd, toen alles wat men aan
raakte, goud werd en do grootste stommeling en do
moest droevige luiaard „slapende" rijk werd.
Maar do Hollander is uit den aard niet lui. Hij
is als do Kngolschman gauw over zijn eigen vlijt to
vreden, geniet graag wat vanfhot leven, maar hij is
intronslok geen luie vent.
Dus begon hij to werken. JEii bij dat werken begon
hij to denken, herinnerde zich oude connocties in het
buitenland, verwaarloosd gedurende de oorlogsjaren
on soms zelfs do laatste jaren vóór' den oorlog, om?
dut men zoo langzamerhand do gewoonte had gekre
gen zich meer tegen Duitachland aan to leunen.
Men begon .die connecties in Engeland, Frankrijk,
Spanje, Noord- en Zuid-Amerika en Aziö aan te
schrijven en vele oude banden bleken nog geschikt
te zijn voor hechter knoopem en dat leidde tot nieu
we zaken.
Klein wol is waar in den aanvang, maar ploizierig
on Bollede zonder de talloozo chicanes, waör onze
oost olijke huren zoo hot handje van hebben.
Buitendien, do koopkracht nam toe.
Men had bespaard, wat ,mon kon en feitelijk alles
wat niet direct noodlg was, uitgesteld.
Heef en, die nimmer gedacht hadden, dat zij dlaar-
toe ooli, zouden overgaan, lioten hunne kloeren kee-
ren, inplaats van nieuwo to bestellen.
Men hield do oude schoenen in eere, zoodat het
spreekwoord zich in daden omzette. Het was indor-
daad er do tijd niet naar om oude sehoonon weg te
gooien. j
Men lio thet huis niet opschilderen, zette gobrokfen
n versleten meubel» zoolang op zolder, Hot de hek-
,on van do boerderij niet horstellen, de schuur werd
niet geteerd, in éeh woord, iedereen was uit op be
zuiniging.
Maar ten slotte komt er aan alles oen elndo, aan
do kleeron, aan de schoenen, aan do hokken, aan de
schuur, aan do verf enj dan moet men. wel tot bestel
ling en vernieuwing overgaan on do bespaarde pen
ningen deels gaan aanspreken.
Zoo krijgt de kleermaker, de schoenmaker, de schil
dor, do timmerman, de meubelmaker weer werk. en
dit slaat terug op winkolier en fabrikant.
Men begint weor op te leven, mon ziet alles weer
minder donker in.
De forensen, dio 's morgons in den trein elkaar
nog mistroostiger maakten, dan zij hij het naderen
van hei station nl waron, bogonncni in den trein el-
kuur oen meer opgewekter toon te vorradon.
Het vertrouwen in do toekomst en in elkaar neemt
toe.
Men ziet ook. dat geld niet alles is, dat er nog zoo
veel lichtpunten in de wereld zijn.
De bezuiniging heeft het gezinsleven versterkt
Terwijl de enorme winsten door het gezinshoofd
gemaakt, dikwijls funest gebleken waren voor het
geluk van het gezin, had de inkrimping der geld
middelen, het gezin weer om den huiselijken haard
vereenigd.
Uithuizigheid kon men zich niet meer veroorloven,
in de huiskamer werd gezelligheid gevonden.
De verschillende leden van het gezin naderden el
kaar meer en meer, in den familiekring werden ban
den van vriendschap voor het leven gesloten tus-
schen kinderen, die elkaar in de dagen van weelde
bijna als vreemden voorbijgeloopen waren.
Vader en moeder bewonderden elkaar door do wij-
ze, waarop zij do tegenslagen van het leven aan-'I
vaardden on als onwillekeurig heerschte or in, 't ge
zin oen fttiriosfeor van achting en saamhoorigheid.
De kindoren voelen hoe zwaar de verantwoorde
lijkheid voor hot gezin voor de toekomst'der kinde
ren de ouders weegt, en leggen zich heter op hunne
lessen toe dan zij in de dagen, dat iedereen inaar
aan weel do en de materieoio zijde van het loven
dacht, ooit deden.
De moed komt er weer in. Nog is het gevaar niet
geweken, nog worden er enorme eischen aan de bur
gers gestold.
De belastingen zijn ontzettend! hoog.
In de dagen van oorlogsnood en oorlogsweelde is do
boog der sociale uitgaven zeer sterk gespannen.
Hot kon immers toch niet op, er moest toch im
mers voor zooveol gezorgd worden.
Het aantal ambtenaren en beambten nam onrust
barend toe. De begrootingen van kleine gemeenten
begonnen in cijfers te loopen, waarvoor voor don
oorlog grootore gemeenten schrokken.
Bezuinigingsmaatregelen werden getroffen, soms
nog niet voldoende, doch naar bozuiniging werd ge
streefd.
Niet alloon bijl de gemeenten^ doch ook bij de pro
vincies en het rijk. Bij sommige provincies is het
«tevEtreztepm
voAARorriaan
fabrikanten wanbaenlWink,'
zeer noodlg, bij sommige departementen van., het rijk het noodzakelijke en onmisbare vertrouwen in an
deren en in zich zelf wederkeeren.
Waar' de geest in Nederland iets beter is, wakker
allen die vlam aan, want het oplaaien van die vlam
beteekont werk en welvaart voor allen.
En toch werken Ifco boer, die winkolier, en die pa^ voor de gemeente zou opleveren. Thans achtten B.
tricier dikwijls voel harder dan de heiligo arbeider. en W. evenwel den tijd gekomen in te grijpen en
Ik zou bijna durven zeggen, altijd'veel harder, veel daarom willen zij niet afwachten tot het'polderbe-
meer dan 8 uur en met heel groote verantwoorde-
lijkhcid en, veel zorgen, ook na het sluitingsuur.
In dagen van malaise maakt niets iemand moede-
loo'zer dan het gevoel van verschoppeling te zijn.
In Noderland zijn sedert de laatste jaren patriciërs,
boeren en middenstandors de verschoppelingen, dat
zijn de lui die de slagen krijgen, die 't leeuwendeel
der belastingen, moeten opbrengen en aan wie nooit
gevraagd' wordt of het hen ook heel, heel slecht gaat.
Wanneer nu in Nederland het Recht voor Allen
eens werkelijk vaardig werd, zoodat niet de arbei
ders uitsluitend rechten en de niet-arbeiders slechts
plichten, hadden, dan zou het zelfvertrouwen der bur
gerij spoedig terugkeeren, aan de malaise mog snel
ler oen einde, komen.
Maar verffel nu eens aan den Nederlandschem werk
man dat. hij oo kplichten heeft, zei mij laatst iemand.
Jaren, lang heeft men hem verteld, dat hij geen
plichten) en slechts rechten had, dat maakt men niet
zoo gauw ongedaan.
Toch zal de werkman zich bewust moeten worden
van zijn* plichten, want om uit de malaise te komen
moet oen ieder meewerken, dus ook de werkman,
Workt hij niet moe, dan zal elke opleving van han
del on industrie weer neervallen zonder vorder en
blijvend resultaat. Werkt hij wol mee, dan zal-daar
door do koopkracht van allen toenemen1 en dit zal
de wisselwerking bevorderen, de vraag zal het aan
bod gaan overtreffen eni de brounen van welvaart
zullen steeds dieper kunnen worden aangeboord, de
malaise, do werkloosheid zal verdwijnen, het crediet
evenzeer.
De schoolbouw, gevolg van het sectarisch onder
wijs, heeft ontelbare millioenen verslonden.
Logor on vloot kosten schatten, zonder daartegen
over waarborgen van. veiligheidJ voor den Staat te
bieden.
Men moet in die richting tot groote bezuiniging
komen on kan dit slechts doen door leger en vloot,
zooals die nu zijn, feitelijk te liquideeren en een ge-
heole nieuwe firma leger en vloot op te richten.
stuur een beslissing heeft genomen.
De heer Hooij wijst ook op het vele werk, n.1. het
reinigen van de Noorderslooten, die zeker door de
zuinigheid der molenmeesters zoo gelaten zijn. Wan
neer de gemeente daarvoor subsidie aan het polder
bestuur geeft, is er werk genoeg.
Voorzitter zegt, dat B. en W. zich reeds met het
polderbestuur in verbinding hebben gesteld, doch
daarboven willen zij f500 voor andere werkzaamhe
den beschikbaar stellen, zij willen zich dus ook in
verbinding stelten met particulieren.
De heer Brak zegt, dat daardoor de kans bestaat
dat de menschen eerder aan het werk kunnen, om
dat eerst geen poldervergadering behoeft te worden
afgewacht. Wanneer B. en W. die f 500 krijgen, kun-
enn zij ook direct in overleg met molenmeesters tre
den.
De heer Nannis wil samenwerking met de gemeen
ten Callantsoog, Helder en polder Koegras ten opzich
te van het beharden van den Duinweg.
Voorzitter deelt mede, dat een begrooting van
dat werk naar Ged. Staten is gezonden in verband
met de subsidieaanvraag aan Rijk, Provincie, ge
meente en polder, maar spr. heeft in deze zaak wei
nig vertrouwen. Dat zal wel toekomstmuziek zijn.
De heer Nannis: Al is het dan maar voor een an
deren winter. Spr. stelt verder voor, evenals vorig
jaar, aan de IJsclubs 50 toeslag te geven op de
uit te betalen werkloozen, en uit de verdere toelich
ting blijkt wel, dat hij dat wil doen boven de door'
B. en W. gevraagde f500-
De heer Grootes kan met het voorstel om f500 be
schikbaar te stellen, meegaan, wanneer dat geld on
der goede voorwaarden aan particulieren wordt ver
strekt, dus medezeggingschap over het werk on dat
men de werkkrachten betrekt door middel van het
Arbeidsbureau.
De heer Van der Sluijs zegt, dat B. en W. den
toeslag willen geven aan een ieder die productief
werk laat uitvoeren en dan zonder bepalingen ten
opzichte van het werk en het aan te stellen volk.
De heer Grootes meent dat het dan niet voor de
werkloosheid is.
In dit verband deelt de heer Dignumj mede, dat
hij als molenmeester vorig jaar een begrooting van
een werk had, dat 3 werkloozen daarvoor het dub
bele^ bedrag vonden, andere weer meer dan een
Vergadering van den Raad op Dinsdag, 19 Decein-
?oiv nieuwe inuiia. leger en viool op te nemen. y.s.n ,^^-nrrana 10 mir
Alle oude rommel opgedoekt, geep cent daaraan ber nnapqtAldheid.
meer besteed. Afwezig de heer A. Kapitein wegens ongesteldheid.
Waardelooze forten, met lijntrekkende fortwach- Voorzitter de heer J. de Moor, burgemeester, pecre-
tors opgedoekt. -taris de heer J. A. de Boer.
Ik wil oen voorbeeld noemen. Ik joeg indertijd. Na opening volgt goedkeuring der notulen.
tuaschen Maas en Waal. Op een goeden dag loopt er De heer Nannis informeert naar de resultaten va 0 WOoi- meer uau een
vlak bij iemand anders te jagen. Het was do wachter het onderzoek dat B. en W. in verband met ao werK- derde te hoog was en tenslotte no. 3 met zijn kor-
van hot nabij gelegen fort. liet werd oorlog om ons loosheid zouden instellen naar de gangbare werden nuiten, werkloos, maar niet als zoodanig ingeschre-
hoen, het bewuste fort kreeg bezetting. In de nabij- en ten 2e. welk resultaat het omzien naar eventueel ven, het werk hebben uitgevoerd voor het begroo-
hoid werden allerlei werken uitgevoerd, die veel geld ander werk heeft gehad. tingsbedrag en daarbij een flink dagloon verdien-
gpkost hebben. Ik'vroeg waarom dat gebeurde, men Ten opzichte van het werk aan den electnscnen den, f4.25. Het was dus een bewezen feit dat het
had toch 't fort? 't Antwoord was, dat gebleken was aanleg, deelt do heer Van der Sluijs mede, dat de ,vierk zeer goed voor het begrootingsbedrag kon wor-
dat hot fort niet tegen het moderne geschut bestand aannomor een vakkundig man, met uit de gemeente, den uitgevoerd, wat ook door den heer Grootes werd
was eiu dus niet verdedigd' kon worden. JK1^'
Muar nu komt hot mooie, dat fort bestaat nog en
de fort wachter jaagt nog lustig verder.
Ia Nederland nu een philantropische instelling
voor uitgerangeerde forten on fortwachters gewor
den?
Er woid mij buitendien nog verteld, dat ln geval
van oorlog do forten tusschen Maas en Waal niet
verdedigd, do troepen tijdig achterwaarts geconcen
treerd zouden worden.
Maar zooiots lijkt mij toch al to zot. Waarom dan
al dat gold aan nieuwo stollingen in de nabijheid van
de fox ton besteed?
had aangenomen en die bleef tusschentijds wel eens bestreden.
een paar dagen weg. Ter loops kwam er toen een
ander persoon voorbij die werd aangesteld, maar die
kwam niet uit de gemeente. Op 't oogenblik is die'nog
aan het werk. Na overleg met den aannemer heeft
deze gezegd, dat wanneer do werkzaamheden vlug
ger kunnen worden uitgevoerd, een ander of wellicht
meer menschen, valcmenschen, aan het werk zullen
kunnen worden gezot en dan zal rekening gehouden
werden mot onze gemeentenaren. B. en W. hebben
niet zooveel medezeggingschap dat zij kunnen zeggen
jo moot den1 man, van buiten de gemeente, bedan
ken.
Uit een en ander blijkt echter, dat het Departement Wat andere werkzaamheden betreft, deelt de heer worden opgeknapt,
Vdorzitter sluit de discussies. B. en W. krijgen
machtiging (500 voor boven omschreven doel bo-
schikbaar te stellen. Tegen de heer Grootes.
Het voorstel-Nannis, 50 toeslag aan de IJs
clubs, nemen B. en W. in zooverre over, dat zij
voorloopig ook daarvoor (500 willen uittrekken. In
dien tusschentijd is er wel weer een raadsvergade
ring, Allen voor.
De heer Nannis heeft verder straks nog een vraag
in eemitó te stellen.
De heer Grootes dringt er op aan dat B. en W.
zich in verbinding stellen met den aannemer voor
het leggen der waterleidingbuizen, omdat anders
veel kans bestaat, dat het werk in de Zijpe wordt
uitgevoerd dóór werkvolk uit St. Maarten, waar men
thans bezig is.
Voorzitter zegt dat meer dan eens in den Raad
mededeeling is gedaan dat B. en W. zich met den
aannemer in verbinding hebben gesteld. Het gedeelte
St. Maartensbrug—'t Zand moet nog worden aanbe
steed.
De heer Hooij wijst op den zeer treurigen toestand
van den rijksweg tè 't Zand, waar 't water zoowat in
de woningen loopt.
Voorzitter doet toezegging dat B. en W. zich nog
maals tot den Waterstaat zullen richten, maar steeds
krijgen zij nul op het request.
De heer Hooij wil er tegen protesteeren, dat Rijk
of Waterstaat dien weg in een onhoudbaren toestand
laat.
B. cn W. zullen nogmaals op verbetering aan
dringen.
De heer Dignum geeft de wenschelijkheid te ken
nen, dat de boomen langs den Kanaalweg te 'tZand
van Oorlog absoluut gereorganiseerd moet worden,
opdat alles wat maar op spilzucht lijkt, zal ophou
den.
Indien de burgerij voelt, dat de ontzettende- belas
tingdruk zal verminderen, dat niet nagelaten wordt
om zoowel bij het Rijk, als bij de Provincie, als bij
de gemeente te bezuinigen, en de welvaart der burge
rij te bevorderen, dan zal de meer opgewekte geest,
die de plaats hoeft ingenomen van de uiterst moe- uit te voeren werken in verband met de werkloos-
deiooze malaisctoon spoedig nog verbeteren. jheid, een toeslag van 30 te geven.
Maar dan zal ook .een andere geest in politieke x)e heer Nannis gaat accoord met deze toezegging,
kringen moeten vaardig worden, vooral ook in de z. |maar w.ijst er op dat er thans 30 werkloozen zijn in-
g.n. roode kringen. I geschreven en betreurt dat B. en W. niet eerder heb-
Daar zal men nu eindelijk dat oude stokpaard der ben ingegrepen. In de gemeente ligt zoo machtig
heiligo democratie eens op stal moeten zetten. Ik 'veel werk, terwijl B. en W. steeds wachten tot het
bedoel 't stokpaard waarvan mep slechts éen klasse werkloozenvraagstuk zoo'n omvang heeft gekregen.
Brak mede, dal B. en W. den Raad machtiging vra- Hierna wordt begonnen met de behandeling der
gen f500 beschikbaar te stellen als toeslag op pro- agenda:
ductief werk, onverschillig wie dat laat uitvoeren, Mevrouw BruijnVan der Oord heeft de benoe-
dus zich niet alleen te bepalen tot den polder, maar ming tot regentes van het Algemeen Weeshuis aan-
'ook tot de particulieren. Aan die particulieren zal genomen. Mevrouw L. Vader—Hopman en de heer
an tot hoogstens 30 toeslag worden gegeven. Ver- C. Schagen, die tot leden van het Burgerlijk Arm-
der hopen en verwachten B. en W., dat het polder- bestuur.
bestuur zal besluiten aan de kleine polders voor j Op 11 December was in kas f39089.95M, accoord.
Zuivelbank te Alkmaar was daarvanv
f 30.000' belegd. Deze bank heeft een waarborg ge
steld van f40.000.
Van Ged. Staten is een schrijven ingekomen be
treffende het vaststellen van veemarkten.
De kosten, voortvloeiende uit de Warenwet, waren
over 1922 f 1068.08.
wil doen profiteeren, de arbeidersklasse,
Het stokpaard, de klassenstrijd der arbeiders. Wel
drornuiel, wo hobbon elkaar allemaal noodig en hot
is toch wel heel hard voor iemand van goede ge-
loorte. om maar steeds van democratische zijde to
te hooron, dat er eigenlijk geen plaats meer voor hem
is. Wanneer men in een gezin steeds éen. kind voor
trekt dan worden de andore kinderen kregel.
Nu wordt er do laatste jaren in Nederland altijd
éen partij voorgetrokken, de arbeiderspartij, Alle
arbeiders zijn heilig, de kapitalisten zijn ellende
laren.
Kapitalist is feitelijk in het meetinglokaal der ar
beiders een begrip. Als zij \^a,n kapitalisten spreken,
dan denken zij: minder aan geld dan wel aan dat
deel aer menschhoid, die geen hanclenarbeiders zijn,
of liever niet tot de massa behooren.
Boeren en middenstanders zijn evengoed kapita
list als de rijke of arme patriciër.
Allemaal aan den-lantaarn, de patriciër, do boer en
de winkülierl Hiep, hiep, daar gaan zei
00 00Door een 4-tal bewoners van 'tZand wordt terug-
De heer Brak wijst er op dat de gemeente zelf betaling verzocht van kosten voor slootwerk. Het
geen werk heeft en om zoo maar zonder pi'oductieven beet in het verzoek dat zij dit verzoek reeds eerder
arbeid steun te verieenen, dat lijkt B. en W. niet i deden, geen antwoord ontvingen en nu nogmaals om
gewenscht toe. Ook spr. betreurt dat de werk- terugbetaling vragen.
loosheid zoo'n omvang heeft genomen, maar B. en B. en W. stellen voor afwijzend te beschikken.
W. hadden gehoopt dat de menschen door waterlei
ding enz., aan het werk waren gehouden. Evenwel
de waterleiding in de gemeente is nog niet aanbe
steed.
De heer Van der Sluijs zegt, dat de groote toeloop
van werkloozen- van de laatste dagen is, nadat het
kabelleggen klaar was, waaraan 'door 15 menschen is
gewerkt. B. ,en W. konden maar niet dadelijk ingrij1-
pen.
De heer Nannis zegt, dat alle winters werkloosheid
bestaat en dat dus reeds in den zomer geconfereerd
dient te worden met polderbestuur en andere licha
men.
Voorzitter wijst er op dat door den heer Hooij
deze quaestie in den Raad ter sprake is gebracht.
Wel was vroeger door Manneveld, een der 4 onder
teekenaars, een schrijven ingezonden, maar daarin
werd niet om terugbetaling gevraagd, alleen gewe
zen op het feit, dat die kosten door enkele menschen
werden betaald, door anderen niet. Naar aanleiding
vam het gesprokene door den heer Hooij is nu een
schrijven ingekomen door 4 adressanten ondertee-
kend, die nogmaals om terugbetaling vragen. B.
en W. willen dit beschouwen als een misverstand,
maar blijven op hun eerste standpunt, dat de verbe
tering op advies van de Gezondheidscommissie
De heer Vnn der Sluijs zegt, dat B. cn W. m het moest worden uitgevoerd, dat een groote verbetering
vroege najaar naar werh hebben omgezien, maar B. lis ontstaan en goed werk werd verricht voor de
en W. hebben daarbij getracht dat het geen kosten werkloosheid. Dat door anderen de kosten niet wer-
