Alpniti Ninis-
SunlighfZeep
Uil hel Hart van Holland;
N.V.
N.V.
LEi REN JASSEN voorradig.
Zaterdag 17 Februari 1928.
66ste Jaargang. No. 7182.
Uitgevers» N.V, v.ti.
8- Co., Sctiogen
EERSTE BLAD.
Fabrikanten Tan Twink en Vim,
Gemengd Nieuws.
Motorrijders.
SPAANDER» Co.. ALKMAAR.
S C IA
Dit blad vejiachljnt viermaal pojj wook: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag on Zaterdag. DtJ Inzending tot 's morgona 8 uur, wogdon Advor-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eeratuitkomond nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330.
INT. TELEF. no. 20
Prijs pet 9 maanden IL6& Lobbo nam moto 13 Cftnti« ADfflHRTttW*
TIöN van 1 tot 5 jcogelo 11,10; Iedere regel mooH 60 cent (bowijBnifc
inbegrepen). Gfcooto letters worden naar plaatsBuimto borokendi
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN.
De Hagenaar, die het niet heeft, over kunst en aan
verwante artikelen, als collectes en liefdadigheidsvoor
stellingen voor arme Ruhrbewoners, kinderen uit een
ander land e.d., heeft op het oogenblik maar één
^onderwerp van gesprek, n.1. de Scheveningsche Haven.
Aile geleerden en verschillende kamerleden maken
\zich druk over deze materie en over het droevig lot der
Scheveningsche visschers, die met de haven in hei
gezicht, toch niet kunnen binnenkomen, vanwege de
verzanding en de te geringe diepte op den drempel van
de haven. Dit nu is een hard gelag en ik geloof, j
dat, als het mijn lot was een etmaal op een klein
vaartuig op de Noordzee vlak onder de kust te blijven j
stampen en slingeren, mijn gebrom van dien aard zou
zijn, dat (zooals Mark Twain ergens zegt) de atmosfeer
rondom mij heen „een zwavellucht" zou gaan krijgen.
Op varen en varen ter zee heb ik geen bezwaar, maar
Robberen in de deining op een kJein va.arluig heeft
van mijnentwege aan de visschen reeds meer dan eens
meer voedsel bezorgd, dan hun rechtswegen toekwam...
Wie Uwer nooit zeeziek was, werpe den eersten steen.
De kwestie van de Scheveningsche- haven is niet nieuw
en eigenlijk is zij van den beginne verkeerd gesteld. „Lely
Benedictus" schonk aan Schcveningen een bommen-
haven op een moment, dat iedereen (en dus zelfs een
minister) wist, dat er geen bom meer gebouwd zou
worden en dat ieder, die in het bezit van zoo'n plat
boomd rond vaartuig was, er naar snakte een malloot
te vinden, die er hem een sommetje voor brood, hooger
dan het cling op zou brengen aan brandhout en „sloop."
Alen maakt dus een haven voor een uitstervend soort
schepen van geringen diepgang en daarmede ging het
Departement van Oorlog accoord. De graverij' kon het
Plein niet veel sbhelen, zoolang geen vijandelijk vaartuig,
oehalve een'roeiboot, of een vlet, dc haven zou kunnen
binnen loopen. De Scheveningers brachten Lely een
ovatie. Vermoedelijk, omdat zij wisten, dat Lely aan
hanger was van de methode, dat men met kleine
ha (jjes een hond leert eten en dat als er iemand
in principe maar tot aanleg van een haven besloten
was, er van tijd (ot tijd best een voet aan-eden
diepgang op den drempel kon worden toegevoegd, zon
der «lat Oorlog er voel bezwaar tegen zou hebben.
Dit was ook heel goed mogelijk geweest, hoewel het
nu anders uit.iep. Oorlog waaktei
Niet omdat men daar zoo bijzonder wakker is, an
ders zou men weten, dat een vijandelijk escader dat van
uit den wal geheel onzichtbaar is, zeg twintig mijl uit
ao kust ligt, Den Haag op ziih gemak aan puin kan
schieten, evenals ieder leger thans beschikt over artil
lerie, die dwars over de gehéele waterlinie reikt en de
vesting-Holland op haar gemak kan vernielen. De hoofd
zaak ic altoos geweest, dat Oorlug graag had gezien,
dal de haven ietwat dieper was geworden, omdat het
recht te hebben, (ee,n fort te bouwen bij den ingang
er van. Plus een batterij hier en daar on nog wat van
die aardigheden, dio het werk in de wereld en offieieref»
aan een hevelhebbersbaantje helpen. Helpt het al niet
oor de kust, dan toch voor den existentiegrond van
Jen inspecteur der Kustverdediging....
Zoodoende was Oorlog er steeds als de kippen bij, om
te protesteeren tegen ccn dieper haven, met de stille
hoop, dat het er toch toe ?ou komen. Want dan was
het Plein zeker geweest van zijn fort. Die vlieger is
niet opgeguun, want men weet nu eenmaal tc goed,
uat Oorlog als het gaat bouwen en versterken, niet
kijkt op wat geld en dat de supplcloire begrootingen van
dat Departement eigenlijk nog moer te vreezea zijn,
dan de oorspronkelijke. i
Bloedende harten en snikkende stemmen in do Kamer
lieten ten slotte de Scheveningers in het bezit van wat
zij gevraagd hadden, zonder er iets ann tc hebben, doch
in ue hoop op dep duur meer te krijgen, n.1. dc bom
monhaven, die zij zoo graag hadden zien worden tot een
loggernuven.
Thans is het treurspel woer aan den gang. Klachten
van arme visschers, üie een etmaal met hun schokker
moeten wachten, inplaats van 'kalm naar IJmuiden of
Hoek van Holland op te varen, wat een eventueel tijd
verlies vun een uur of wat zou zijn, als zij het direct
hadden gedaan.
Beginselverklaringen van artilleristen, ingenieur* en
andere heeren, dat er dit of dat wel öf juist niet moet
worden gedaan.
Klachten van reeders en handelaars in scheepsbehoef- I
ten, die zich ten gronde zien gericht, als zij hun bedrijf
niet meer' te Scheveningen zouden kunnen uitoefenen
en van Scheveningsche neringdoenden, die het natuurlijk
onplezierig vinden als de Scheveningsche visscherlui op
weg naar het station in Vlaardingen of Hoek of IJmui
den eerst tabak oï een biertje koopen bij de winkels
daar in plaats van direct naar de Vijzelstraat of Nieuwe
Laantjes te trekken.
1 Nu is het een feit, dat de haven verzandt en sterk'
verzandt ook. Als er niet geregeld wordt gebaggerd en
met zandzuigers wordt gewerkt, kan zelfs de minimum-
diepagang met worden gehandhaafd. Ook dit wist ieder
vissc-her en ieder reeder van te voren en had ieder
ingenieur die iets met het weik'te maken had (y compris
de heer'Lely Benedictus) moeten weten. Wie vijf minu
ten op veen van de Westlandsche Hoofden heeft gestaan,
weet, dat deze haven moest verzanden en dat het
alleen dank zij enorme kosten en moeite nog gelukt haar
(.met het materiaal van thans) zoowat op peil te houden.
Do zee, sp«eciaai onder onze kust, heeft een eigen
wil en is nog koppiger dan een „blauwdruk" van een
depnrtements-ingenieur, waar netjes op staat wat er
moet gebeuren. De zee stoort zich nu eenmaal niet aan
iranie bestékken en teékeningcn en ontwerpen, doch
stroomt zooals zij zelf dit verkiest Dat wil zeggen,
Zuid-Noord langs de kust. Komt daar een hinderpaal,
als bijv. ccn hoofd of een pier, dan schuurt de zee
er langs, steeds noordwaarts en graaft aan de 'zuidzijde
van zulk éen hindernis t-cn mooi diep gal Ten noorden
van dit hoofd heeft de zee niets té zoeken bij de
kust. Zij laat er dus wat water slaan, dat kalmweg
zijn zandlaat zinken.
Ten zuiden van het Zuiderhoofd is water voor een
super drcadnaught, terwijl er ten noorden er van nog
geen cano kan bewegen. Bij de Westlandsche Hooi
den gewone kribben van bazaltbrokken met wat
heipalen ertusschen verschilt de strandlijn ten zuiden
en ten noorden tusschen de vijf en dc twintig meter.
w5pringerxie kendenX Qeen la»f won nci*"! W# gdxwihat
in de keuken ook olftjd goede eaekfe «iep,voort werk
en voorde banden i „£nvBt"rs dal den voor zeep?", Nkhiurftjk
Dat wil zeggen, dat de tobberd, die, vertrouwend op
ingenieurstedkeningen, in zuidelijke richting langs de
waterlijn rechtuit'loopt en over zulk een hoofd klautert,
„staande kan drinken". Als hij zeewater lust
Daarom zou .het niet zoo heei gek ^jn, als de havt-rt-
menschon het mei Oorlog op een Accoordjo gooiden en
een hooi groot stuk van hot Zuiderhoofd lieten op-
Diazen. (Jammer dat al die springstoffen van Olde-
broek ai toeg zijn geploeft.) Het teweegbrengen van een
dergelijke explosie zou werk cn gelegenheid tot promo
tie nebben gegeven aan tal van officieren van wege do
noodzakelijke hoeveelheid beleid, noodig om niet meer
ruiten te breken, dan dringend onontbeerlijk is. Mis
schien dat Oorlog dan, als die goeiige zee zalt do
haven cn den drempel gratis op loggerdiepte brengt, niet
zou dwingen 'tot kunstmatig verzanden. En bovendien
bestaal er nog altoos een kleine hoop, dat de hoeren
op het Plein in den loop der tijden net zoover zullen
brengen, dat zij weten hoever modern scheepsgeschut
draagt zoodat men dus niet behoeft te landen om den
„zetel der Regeering" (die immers nog steeds in Am
sterdam in geval Van nood het woningvraagstuk komt
vergrootenV) ernstig te beschadigen. Als Oorlog tot dit
besef komt, blijft het fort achterwege en hoeft do
vijand „volgens Volkenrecht" oeen recht om Den jjang
als een bevestigde stad to beschouwen, die mag worden
gebombardeerd.
Dit fraais toch behoorde destijds tot „dé" motieven
tegen een haven.
Lieve vijand, U mag op rivM (niot schieten, want £k
heb geen fort.
Oh, er zijn .zulke brave vijanden. En voor aSj oen
of andere daad van vijandschapbeginneiL bommen laten
vallen op Goes, granaten deponeeren ia de .„Vesting"
Hartlepool, luchtaanvullon ondernemen op de „vesting"
Karisruho, zoeken j altoos heel precies on nauwkeurig
uit in hoeverre hun aanstaande daad door een oï
tmdcro (ongeschreven^ paragraaf van hel (ongeschreven)
Volkenrecht wordt gebillijkt. Zoo zijn vijanden.
Tenminste op het Plein, hoezeer pandoeren voor volo
Hagenaars oen sport is, weet men blijkbaar van da
theorie van vijf voor dgn matsten .slag nog niet veel af.
Anders kon aan .het gezeur over de Scheveningsche
haven nu toch werkelijk eens een eind komen. A.
FRANKPIJK'S VERLANGEN NAAR VEILIGHEID.
Dat achter Frankrijk's geheele hoding -tenslotte een
voudig vrees -voor het twintig millioen sterkere Duitsche
volk steekt, en dat daarom ook, wanneer het erom gaat,
Frankrijk de quaestie van de (militaire, d.i. politieke)
veiligheid op net eerste plan en dat van het herstel
op het tweede stelt, blijkt alweer uit hetgeen Branting
in een intervieuw met de Zweedsche pers over zijn
indrukken te Parijs (waar hij langdurig sprak met
Poincaré en Millerand) opgedaan, heeft meegedeeld.
Met de bezetting van het Ruhrgebied wordt, zoo ver
klaarde Branting, ongetwijfeld gestreefd naar het oefe
nen van druk tot het verkrijgen van schadevergoeding.
Maar, hetgeen in d© eerste plaats een buitenlander treft
is de nadruk, waarmede de Franschen daarnevens den
klemtoon leggen op het denkbeeld van militaire veilig
heid. Wij, Zweden, zeide Branting, kunnen ons erover
verwonderen, dat de Franschen de Ruhrciuaestie voorai
uit een oogpunt van militaire veiligheia bekijken
maar toch achtte hij het natuurlijk, dat een land, het
welk juist een invasie achter den rug heeft met groote
onrust let op alle aanwijzingen, welke duiden op een
nerleving van het gevaar.
Branting verzekerde vervolgens, dat do Franschen
overdrevca voorstellingen koesteren van het Russische
roode leger, een gevolg van bet feit, dat d© Fransche
volksfantasie zich verontrust over een zeer wel mogelijk
geacht gezamenlijk militair optreden van Russen en
Duitschers, tegenover welk gevaar Frankrijk de Engels eb-
Amerikaanscho waarborg ontbreekt, terwijl do volk en
ne ud té zwak is om in deze leemte te voorzien.
Voor die bezorgdheid van Frankrijk kan men mèt
Branting begrip hebben, maar tóch betwijfelen of het
door Frankrijk gekozen middel tot bozwering van dat
Duitsche gevaar, namelijk economische en militaire kne
veling, wel tot het gewenschte doel kan leiden en van
oordeel zijn, dat het veeleer het tegenovergestelde ten
gevolge zal hebben. In dit verband is een waarschuwing
van belang, welke de vorige Duitsche rijkskanselier, dr.
Wirth, den Franschen geeft in de „N. F. Prcsse".
Nadrukkelijk wijst hij op het grooto gevaar, dat de
druk van buiten hard bezig is om het Duitsche volk,
hetwelk zich teleurgesteld ziet in zijn verwachting op
sympathie van en begrip bij het buitenland na het
verdrijven der fudnle monarchie, afkeerig te maken van
de democratie, die het tegendeel van heif gebracht heeft..
Niet vergeten moet worden, schrijft dr. Wirth, dat het
in do eerste plaats van Duitschland's vroegere vijanden
afhangt of do Duitsche doraocratie zich zal handhaven.
Geeft men Duitschland de mogelijkheid en de iniddelon
zich economisch te herstellen, aan heeft ook de Duitsche
republiek een toekomst. Vernedert men echter Duitsch
land tot een kolonie, dan zal liet Duitsche volk zich
weer in do annen van het imperialisme worpen. En dit is
in Duitschland per sé een monarchistisch imperialisme,
want e«n repmblikelnsch imperialisme, zooals Frankrijk
'kent Js voor het Duitsche volk ondenkbaar.
Do Entente, en Frankrijk inzonderheid, heeft het in
de hand of Duitschland wordt toruggestooien in do
monarchistische reactie. 'En m moet zich g«en illusies
maken; verzwakking van de (k-rnoiratisch-repubiikeiu-
sche gedachte beteekent geen bevordering van de zaak
van den vrede. Druk heeft altijd reactie gewekt
Allen van avond naar „Veer
borg". OnderwerpWat willen
de Geh. Onth." Lichtbeelden 1
Wij hr.bbi:n voor de zwaarst personen
zelfs piima
Prijs I 39.00, I 45.00.
BOEDAPEST IN HET WATER.
Wij hebben al gemeld, dat tengevolge van het hooge
water op de Donau een deel van de waterleiding voor
Boedapest overstroomd was. Inderdaad schijnt er eenige
schade aan het laagst gelegen gedeelte té zijn toegebracht,
tengevolge ook van het binnendringen van grondwater.
Door de hooger gelegen bassins af te sluiten heeft men
erger echter weten te voorkomen. Alleen heeft Boedapest
eenige dagen uiterst zuinig moeten zijn, daar het slechts
eèn derde van de gebruikelijke hoeveelheid water ont
ving Wegens het brandgevaar moesten de schouw
burgen, die niet over een eigen brandweerleiding met
hoogen druk beschikken, gesloten blijven. Voor het
geval Van brand waren verder alleen handspuiten be
schikbaar, daar de groote motorspuiten door het ge
brék aan druk niet konden werken. De brandweer had
de voorzorg genomen vijf groote tankwagens van de
gemeentereiniging met water te vullen om in elk geval
bij het uitbréken van brand over eenig water te beschik
ken. Was er een groote brand uitgebroken, dan zou
de ramp niet te overzien zijn geweest De stad is
i echter van branden gespaard gebleven.
HET RUSSISCHE ONDERWIJS,
i In een der jongste nummers van de Izwestia wordt
wederom een somber beeld opgehangen van den toe
stand van het .Russische onaerwüs.
Het artikel begint als volgt: „Na de door het 10e
congres aangenomen onderwijs-resolutie en het daarop
gevolgde uitvoerige artikel van Lenin o'ver de reorgani
satie van het onderwijs werd algemeen verwacht dat in
den slechten toestand van de scholen spoedig verbetering
komen zou. Fchter is er op het grootste deei der scholen
onzer republiek tot dus-er weinig of niets verbeterd.
Zoo worat bijvoorbeeld aan de Sowjetskaia Prawda, (de
sowiet-waarheid; uit het gouvernement Tsjeljabi/iks ge-
melü, dat door het gouvernement-comité aan de scholen
en kinderhuizen in 1922 ccn gezamenlijke hoeveelheid
schrijfbehoeften en leerboeken verstrekt is, die per kind
omgeslagen de volgende bedroevende cijfers geeft: 6
vellen napier, i/g potlood, i/s schrijfpen, een schrift oir
20 kinaeren, een leerboek op 15 kinderen, terwijl mini
maal per^kind en per jaar noodig is 24 vellen papier, 7
pennen,, en 2 .potlooden.
Tocfe steekt dit gouvernement nog gunstig af bij tai
van 8ftdwe, waar de scholen geheet gesloten zijn. In
het distriet' Iwano-Woznesensk, "dat voorheen bekend
stond om zijn goed georganiseerde en rijke schoien is
er geen enkele meer open. Twee jaar geleden nog was
deze streek het centrum der jeugdontwikkelin'g, nu ligt
het onderwijs lamgeslagen. De scholen zijn gesloten,
door gebrek aan brandstoffen, die de boeren verzuimd
hebben te verstrekken.
De voornaamste oorzaak van dezen ongelukkigen
toestand ligt in de onverschilligheid der bevolking.
Daarom ook moet het eerste werk zijn: propaganda op
ruime aehaai onder de bevolking ter opwekking tot het
steunen van het onderwijs. Tot voorbeeld moeten gesteld
worden de onlangs op verschillende plaatsen van Oe
kraïne opgerichte boerencomité's door welke de toestand
van het onderwas daar ter plaatse aanzienlijk verbeterd
is. Men hoopt gedurende het geheef jaar 80 procent der
scholen open te kunnen houden.
HULP AAN NOODDRUFTIGE FRANSCHE STU
DENTEN.
RW© Paz|$schc studenten, slachtoffers der huidige
moeilijks levensomstandigheden, .hebben de grootste ont
beringen te doorstaan en teJ van bijbaantjes aan te
Ce& om het .geld voor hun studie bijeen te garen,
heeft reeds gelezen hoe er studenten zijn, die het
beroep van kellner en portier uitoefenen om aldus in
hun onderhoud te voorzien. De door de studentenver-
eeniging gevoerde campagne ten gunste van de z.g.
„epreleérungen" h<seft «ar toe geleid dat de Kamer hét
beginsel van het verschaffen zulfcer lecningen heeft
aanvaard.
Iatufischcn Js ook op andere wijze ingegrepen. Tai
van families, die kinderloos zijn of wier zoon in den
oorlog is gesneuveld, hebben studenten „geadopteerd",
dis bij haar een goed tehuis vinden. Senator Louis Mar
tin heeft zich aan het hoofd dezer beweging gesteld,
welke blijkbaar reeds mooie resultaten heeft opgeleverd.
FAMILIEDRAMA.
Te Clamart heeft zich een ernstig familiedrama
afgespeeld.
Een 44-jarige vrouw, die met haar twee kinderen
een gemeubileerde kamer bewoonde, had' het voor
nemen te kennen gegeven andere kamers te zoeken.
Toen zich een tweetal candidaat-huurders aan
meldden om de door de vrouw bewoonde kamer te
bezichtigen, kreeg men op herhaal dl kloppen slechts
een flauw antwoord als van iemand, die half in
slaap is.
De pensionhoudster gaf den bezoekers den raad,
den volgenden dag terug te komen. Toen zij zich
weer aanmeldden, kreeg men van de huurster heele-
maal geen gehoor.
Dadelijk werd nu de politie ontboden, die de deuT
der kamer forceerde en daar op het bed de vrouw
met haar twee kinderen uitgestrekt zag liggen, ge
dood door gasverstikking.
In een brief, welkein d'e kamer gevonden werd,
verklaarde de vrouw, dat zij, uit verdriet over het
feit, dat haar man haar verlaten had on een slecht
leven leidde, het 'besluit had genomen, zich te doo-
den met haar twee kinderen, daar ze niét wilde, dat
deze in handen van den vader vielen.
GASONTPLOFFING*
Te Everton heeft een ernstige gasontploffing plaats
gehad'. Het geluid d'er ontploffing werdi mijlen in
den omtrek gehoord en tot op grooten afstand wer
den de ruiten der woonhuizen verbrijzeld.
De ontploffing had plaats bij het opsporen van
oen lek in de gasleiding van een particulier huis. De
explosie was zóó hevig, dat er in 't geheel drie hui
zen werden vernield en een brouwerij beschadigd
werd1.
De man van de gasfabriek, die het lek was komen
opsporen, werd gedood on acht personen werden ge
wond).
TER AFSCHAFFING DER KERKKLOKKEN.
Uit Moskou, 15 Febr. Een moderne richting in
de Russische kerk is oen campagne begonnen om
alle klokken uit de kerken te verwijderen en ze te
laten verwerken tot ploegen.
TOT VIJF JAAR OPSLUITING*
Het hof van gezworenen te Nizza heeft een 22
jarige vrouw tol vijf jaar eenzame opsluiting ver
oordeeld, omdat ze haar echtgenoot een kop, ga
vuld met vitriool, in het gelaat had geworpen, zoo
dat de man voor zijn heele verdere leven blind er
mismaakt is.
De man zat, toen zijn vrouw de daad verrichtte
een krant te lezen en maakte een schertsende tce
speling op haar jalouzie. Dit deed haar in woed
ontsteken en op boven aangeduide onvriendelijk
wijze op zijn scherts reageeren.
DE TEMPS OVER DE STIJGING VAN DE MARP
Uit Parijs, 15 Febr. De Temps bespreekt de
verkoop van buitenlandsche deviezen door de Reich'
bank en zegt, dat de Rijksbank, door er in te slage
de waarde van de mark in minder dan tien dage
te doen verdubbelen, bewezen heeft, dat zij nc
hulpbronnen ter beschikking had en zal haar ii
solvabiliteit geveinsd was. Het bétaalvermogen va
Duitschland is dus plotseling, door de bezetting va
de Roer in onverwachte mate gestegen. De stijgir
van de mark is de rechtvaardiging van de Roerb»
zetting,.
RUSLAND EN DE ROERBEZETTING.
Uit Moskou, 15 Februari. De centrosojus heef
tezamen met alle overige Russische vakvereenigit
gingsorganisaities, een aan alle kameraden en orgs
nisaties gerichte oproep uitgevaardigd om een gt
meenschappelijk strijdfront te vormen tegen de pc
litiek van het Fransche imperialisme.
DENEMARKEN EN DE ROERBEZETTING.
Uit Kopenhagen, 15 Febr. De Deensche sociaas
democratie heeft gisterenavond een groote betoogin
gehouden tegen clen inval der Franschen in de Roei
GROOTE VRAAG NAAR BRITSCHE STEENKOOT
Uit Londen. 15 Febr. De buitenlandsche vraag o
de kolenmarkt van Newcastle is sterker dan ooit
Duitschland is een groot afnemer evenals België ei
Nederland. Er is ook veel vraag van Fransche zij V
WONINGNOOD EN DE ONDERHANDELINGEN V
HET BOUWVAK.
Uit Londen, 15 Febr. Terwijl het land te lijden
heeft onder een nijpend tekort aan woningen, zijn d<
werkgevers en de arbeiders in het bouwvake aan, he
twisten over loonen en arbeidsduur. De onderhan
delingen duren al eenige weken. Heden hebben clt;
vertegenwoordigers van de bouwvakarbeiders-orga
nisatie aan de werkgevers meegedeeld, dat zij ondei
geen omstandigheden konden toestemmen in arbi
trage over den eisch tot loonsverlaging der werk
gevers.
