Gemengd Nieuws.
Binnenlandsch Nieuws.
Spreker wijst er verder op dat in de pascommiisle
is beeprokon do groote noodzakelijkheid om den ga»-
verkoop uit te breiden. De electriclteit blijft voor aeze
gasfabriek een- govAar en do eloctrische stroom komt
na korter of langer tijd in deze gemeente en
Nieuwe Niedorp. Kn wil do gasfabriek dan blijven
bestaan, dan moet gepoogd worden om door uitbrei
ding van het debiet zoo sterk mogelijk te staan. Hot
moet do moeite waard blijven, het aantal M3. gas
.dat dam te leveren overblijft. Andera ia het onmo
gelijk om de fabriek' in'stand te houden en daarom is
ook deze uitbreiding zeer gewenscht.
De heer Kamp wijst er op dat in de goscommissie
nooit is gesproken over de gasprijsverechillen die
voorzitter nu aangeeft.
Voorzitter: Dat heb ik later berekend'.
De heer Kamp oordeelt dat er 40 aansluitingen
zullen komen en dat het verbruik boven het gemid
delde zal stijgen. Dat heeft yeol invloed op de bere
kening.
Voorzitter: Het minimuraverbruik is verplichtend,
daarop moet men zijn berekeningen vestigen. Wij
moeten allen op één lijn schatten. Het gemiddelde
zal wellicht hooger liggen, omdat er nogal wat boer
derijen zijn in do voorgestelde uitbreiding en dat zijn
nogal goede klanten.
De heer Dekker vraagt naar de aflossing der gas
fabriek en over hoeveel jaar of dat isgeregeld.
Voorzitter: De aflossing is f8000 per jaar, de
schuld is nog f160.000, dus over 20 jaar is alles af
gelost. Komt door de electriciteit minder gasafname,
dan loopt de aflossing natuurlijk gevaar. Daarom be
vorderen wij de gasvoorziening en zal het wellicht
niet zoo ver komen. Gaat het gasverbruik sterk ach
teruit, dan hebben de gemeenten een reuzenstrop.
De heer Dekker informeert of het getal aansluitin
gen dat nu voor de uitbreiding is opgegeven, nog
grooter kan. worden.
De heer Meijer zegit van.' uiterlijk 42. Het heeft heel
veel moeite gekost om de handteekenin'gen te krijr
gen. De menschen zeggen: wiji hebben al zooveel maal
geteekend en er is nog nooit van gekomen*
De heer Breebaart meent dat als de moeite om
de bandteek eningen te krijgen zoo groot is geweest,
dit toch ook bewijst dat de animo niet groot was. De
heer Breebaart informeert of Langereis er nu ook nog
bij komt Staan wiji dit deel der gemeente toe, is de
andere aanvraag niet te weigeren.
Voorzitter licht toe dat de menschen aan de Lan
gereis zich niet hebben willen verbinden.
De heer Breebaart: Verbinden deze menschen zich?
Voorzitter licht toe, hoe indertijd de heer Vethman
bij hem is geweest om gas te vragen. Spr, vertelt
uitvoerig hoe vroeger ook reeds zulk een verzoek is
gedaan, maar toen van de hand is gewezen om de
dure 4Jzerp rijzen. Het verzoek had echter alleen bei
trekking op den Nleuweweg en de aansluitingen
daar kosten f2200.
'Op do vraag van den heer Breebaart, of Nieuwe
Niedorp ml een besluit heeft genomen en hoe liet
advies van B. en W. van Winkel is, deelt voorzit
ter mee, dot Nieuwe Niedorp nog geen besluit heeft
genomen. Daar zal liet voomtol er echter, wel door
gaan, omdat alle N. NI gascommissieleden ep sterk
voor waren. Over ons advies, zegt voorzitter, heerscht
geen eenstemmigheid. De heer Kriek is er niet voor.
De heer Kriek is er niet op tegen om die menschen
te helpen, maar spr. ziet in dezo heele zaak geen
voordeel voor do gemeente. Voorzitter berekent wel
een hooger gasprijs van 4/10 cont, maar hoeveel meer
zal dit niet moeten worden als de electriciteit komt.
En dat komt, dat is niet te keeren en dan hebben wij
bij de groote schuld die er reeds op fabriek rust,
deze f 13000 ruim er nog bij. Spr, voelt er meer voor
om maar in engen kring te blijven en z^o mogelijk
ander afzetgebied te zoeken, voordeeliger ais dit.
Wij hebben met die gasfabriek al moeite genoeg om
het hoofd boven water te houden en spreker is er
niet voor, om gezien dé groote kans dat de electrici
teit zal komen, om de risico voor de gemeente nog
grooter te maken.
Voor den heer Breebaart is het eveneens de vraag
of deze uitbreiding wel een voordeel is. En, sprt zegt
dat als dit deel dor gemeente Nieuwe Niedorp in het
i a i«ui/.onnet wordt opgenomen, een aanvraag van
Langereis niet is te' weigeren on dan komt er nog
eventjes dio f40.000 schuld bij. Kan, vraagt spr., deze
uitbreiding met hetzelfde personeel?
8pi*, wijst er nog op dat als er electriciteit komt,
men overal dat licht gaat branden en1 do gasfabriek
zich zal bepalen tot kook gas en verwarming!. Waar
om zullen wij dan nu nog zulke cmvoordeelige aan
sluitingen er bij nemen?
Spreker noemt verder de zaak onvoorbereid en
niet voldoende toegelicht, Spoedeisdhende vergade
ringen geven veelal ondoordachte en ongewenschte
besluiten. 'Spr. houdt niet van den eisch: nu zal het
gebeuren of anders niet. Spr, wil zich niet binden
nan de firma Wilson en voor diens eischen buigen.
Dat zijn gedwongen- fraaiigheden, waarvan spr. niet
houdt. Op deze wijze loopt men er in. St>r. wil meer
van d«> zjiak weten. De schuld van f160.000 is spr.
al groot genoeg en als er nu in de toekomst, een
echec komt, zal Winkel het tekort moeten dragen.
Spr. wijst er op hoe deze uitbreiding niet kost f200
per aansluiting, maar f 400. Spr. zo! er zijn stom
niet* aan, geven. De mededeelingon zijn niet van, dien
aard dat spr. het noodig vindt direct te besluiten.
Voorzitter zegt dat het de bedoeling net is om
iemand or te laten inloopen. Ik heb alleen aange
geven hoeveel of het gas duurder wordt mei deze
aansluitingen. De f160.000 schuld vermeerderd even
tueel met deze f 13000, dragen de gemeenten Nieuwe
Niedorp en Winkel gezamenlijk.
De heer Breebaart voelt zich bezwaiaird om deze
menschen te helpen ten koste van hen die thans
reeds zijn aangesloten. Deze 4/10 cent duurder gas
zal hen niet aangenaam zijn. Spr. vraagt of de exploi
tatiekosten niet hooger zullen worden door déze uit
breiding, want daarover is in de berekeningen niets
gerekend.
De heer Meijer zegt, dat het maar een meer-leve-
nng is van 9000 M3. per jaar, dat is ongeveer een
paar schop kolen per dag. Daardoor kunnen de uit
gaven toch niet stijgen.
De heer Kriek vraagt of de buiswijdte tot Lutje-
winkel en Weere voldoende is en of deze uitbreiding
daar geen stagnatie geven kan.
De heer Meijer: De buiswijdte is voldoende.
De heer Kriek is tegen het aanvaarden van de
voorwaarden van de firma Wilson om zich direct
te verklaren. Spr. wil d.'en brief van den Burge
meester van Nieuwe Niedorp voor kennisgeving' aan
nemen. Spr. is er tegen om zich zonder meer direct
aan zoo'n firma over te geven.
De heer Kamp is van oordeel dat alle bewoners in
de voorgestelde wijken zullen aansluiten en wijst in
verband daarmee op de aansluitingen in Winkel.
Nieuwe Niedorp en Oude Niedorp, daar is ongeveer
100 aangesloten.
De heer Breebaart wijst nogmaals op den verhoog
den gasprijs van 4/10 cent
De heer Meijer: Dat zeg ik toch niet, mijn be
rekening is anders.
De heer Kamp wijst er eveneens op, dat de be
rekening van den directeur andere cijfers aangeeft
dan die van den Burgemeester. Wij moeten ons bij.
de berekeningen van den directeur neerleggen.
De heer Dekker informeert of bij één adres prijs
opgaaf is gevraagd voor de buizen. Als er nog meer
dere uitbreidingen komen, kunnen de ketels dat
verwerken?, vraagt spr.
De heer Meijer zegt dat alleen bij de firma Wilson
prijs is gevraagd. Deze had spr» noodig voor zijn
kostenberekening. Langereis kan nog wel worden
aangesloten, zonder dat de ketels te klein zijn.
De heer Dekker vraagt of er niet voordeeliger aan
sluitingen in de toekomst 'kunnen' kome, wat uit
breiding van den gas ver koop betreft. En of dbor deze
uitbreiding te aanvaarden^ voordeeliger aansluitin
gen moeten worden afgewezen.
De heer Meijer: De voordeelige hebben wij reeds.
Moerbeek is voordeeliger dan Langereis. Spe. wijst
er op dat hij de rank niet heeft willen flatteeren,
maar van oordeel is dat de resultaten heter gullen I
zijn dan nu berekend.
De heer Brugman acht het eon groot voord oei dat
door uitbreiding van don gasverkoop, de zekerheid
van het bodrijfebeetaan grooter wordt Spr. verzet
zich eveneona tegen een boslissing op staanden voet
Voorzitter wijst er op hoe dit is geschiedt onder
den drang, van «Moerbeek, daar het andera electrisch
licht neemt
Andere heeren noemen den brief van den Bur
gemeester van Nieuwe Niedorp en de eisch der firma
Wilson, wat zij afkeuren.
De heer Breebaart lcomt nog eens terug op de groo-
tere bestaanszekerheid der fabriek. Spr. meent dat
deze zekerheid weinig grooter zal worden door den
verkoop van de 9000 M3. gas die bij deze uitbrei
ding wordt verkregen. Bij een eenmaal komen van
de electriciteit zal dait de fabriek niet kunnen redden.
Spr. herhaalt, zonder meerdere voorlichting niet op
deze zaak te kunnen ingaan en wijst nogmaals op het
gevaar .van de Langeres te moeten aansluiten.
De heer Kamp acht do aanslhiting van de Moerbeek
niet onvoordéelig, gezien de berekening van den
directeur. Deze berekening dient men toch als Juist
te aocepfceeren. Hoe meer afzt men hoeft, hoe groo
ter de bestaanszekerheid. Men moet zooveel mogelijk
klanten zien te krijgen, dat is de wegL
De heer Dekker is niet voor de voorgestelde uit
breiding. Spr. noemt de toestand van de fabriek niet
direct gunstig, terwijl wat nu wordt voorgesteld, vol
gens de opgave van den directeur rendeeren kan
maar meer ook niet.
De heer Van Wijk zegt maar eens naar de debat
ten te hebben geluisterd voor en aleer spr. zijn mee
rling zegt. Hij wil verkfaren, toen hij dit convoca
tiebiljet ontving: met uitbreiding gasbuizennet, wel
wat beteuterd te hebben gekeken. Spr. is voorzitter
dankbaar voor de ontvangen inlichtingen en de open
hartige wijze waarop hiji heeft meegedeeld dat de
schuldenlast der gasfabriek nog is f160.000 en de
schuld! per aansluiting is f260. Dat vindt spr. veel te
hoog. Ook spr. is van oordeel dat de electrische
siroorn, zal komen. De electriciteit zit als 't ware in
de lucht (spr. interrumpeert zichzelf door te zeggen
dat die altijd reeds in de lucht heeft gezeten). De
komst der electriciteit is niet te keeren. Spr. is bang
voor deze geheele uitbreiding en wil. daarom den
middenweg aangeven. Laat Moerbeek 'naar Barsin-
gerhorn gaan om electrischen stroom en geef den
Nieuwenweg gas. Die uitbreiding kost f2200 en bij
het electrische net komt dien weg toch nooit. Spr.
noemt den gasdirecteur de levende reclame voor, de
electriciteit, omdat hij zelf met een dynamo zijn gas
fabriekterrein electrisch verlicht.
Spr. is er verder niet zeker yan of alle aanslui
tingen, waarvoor geteekend is, wel zullen komen
noemt Keizer en nog een paar anderen aan des
Nieuwen weg, die, vooral Keizer, een heel stuk
van den weg wonen. Als die mensohen weten, wat
huu de aansluiting zal kosten, zouden zü wel een
keer kuchen.
Voorzitter zegt, dat dit idéé wel niet zal op
gaan, omdat in N. Niedorp's raad allen wol voor
aansluiting van de Moerbeek zullen zijn.
De heer Breebaart aoht dit zeer verkeerd, om
dat dan alleen terwille van Nieuwe Niedorp, als
men die f 2200 voor den Nieuwen weg aftrekt, er
f8600 wordt uitgegeven. De fabriek is gezamen
lijk, maar op deze wijze worfitlang niet alles naar
behooren gedragen. Wij zullen op die manier ter
wille.van Nieuwe Niedorp f4300 moeten uitgeven.
De heer Kamp aoht deze redeneering verkeerd
en wijst op het begin, toen de fabriek is gebouwd.
Toon heeft Winkel, Lutje winkel en Weere er bij
genomen.
De heer Breebaart: Dat hebben wij toen zelf
betaald, eerst later is het anders gegaan, en of
dat ons voordeel is geweest, is nog de vraag.
De heer Kamp komt nog eens terug op de
begrooting van den heer Meijer. Bpr. verbaasa.zich
er over, aak men die vertrouwd. Als dat niet
zoo is, kan men toch een andere deskundige be
noemen.
De hoer Breebaart zegt. dat er geen sprake van
is, dat hij de heer Meyor niet vertrouwd. Bpr.
wil alleen maar voorlichting.
De beer Kriek zegt, dat al het gepraat hier niets
geeft. Nieuwe Niedorp heefthet recht omj de uit
breiding te maken, nu de verhooging van den gas
prijs begroot is beneden een halvep cent.
De secretaris licht toe dat er nog een andere clau
sule ia waarin hij 't niet eenszijn de beide Kadenin
gemeenschappelijke zitting bij meerderheid* van
stemmen de beslissing, nemen.
De beer Spaans zegt nog Donderdag van Vethman
te hebl>an gehoord, dat er moor 7 aansluitingen wa
ren. Het cijfer van 23 aansluitingen lijkt spr. zeer
kunstmatig.
Daarna wordt weer gepraat over het aansluiten
van den Nieuwenweg, wat den heer Meijer de mede-
deeling ontlokt, dat dan dit doel buizen er later, hij
uitbreiding weer uit moeten, niet groot genoeg als
ze daar zijn. De heer Breebaart wil dan direct zwaar
dere buizen inbrengen, maar dit is volgens den heer
Meijer een hooger» uitgaaf tot ongeveer f6000.
De discussies worden nogr een poos voortgezet en
hooren wiji vrijwel dezelfde argumenten nog eens
naar voren komen als hier boven reeds vermeld.
Tenslotte w>rdt er gestemd en verklaren zich voor
de gevraagde uitbreiding de heeren Brugman, Kamp
un Spaans, aille drie onder dé bij voeging dat zij' wen-
schen publieke aanbesteding van de huizenlêvering.
De heeren Kriek, Vani Wijk, Breebaart en Dekker
wijzen deze uitbreiding ei. Hét idéé van den heer
Van Wijk alleen buizen ia den' Nieuwenweg), woedt
nog aangehouden.
Voorzitter deelt nog mede, dat is ingekomen' een
on|slag-aan vrage van den heer Groenhof, hoofd der
ULO-school. Deze vraagt tegen 1 Januari ontslag we
gens zijn benoeming te Groningen. B. en W. kun
nen een oproeping opmaken, maar willen graag we
ten hoe hoog de huishuur en welke akten de Raad
wenscht.
De beer Breebaart is niet voorbereid en wil een
nieuwe vergadering déze week.
Voorzitter, zegt dat de tijd dringit voos een opr
volger.
De heer. Kriek wil direct behandelen.
De heer Kamp zegt dat het niet op de agenda staat.
Nog wat gepraat en de heerenj Breebaail en Spaans
vertrekken. Een oogeiiblik later ook de. néér Kamp.
Wij hooren verder, dat de tegenwoordige huur
f200 bedraagt.
Voorzitter acht het gewenscht de huur niet te hoog
te bepalen, dat is wellicht nog eën reden te meer
om te solliciteeren.
De heer Van Wijk verwacht* sollicitanten genoeg,
overdaad als er tegenwoordig is van onderwijzers.
Spr. wil een behoorlijke huur bij een behoorlijk sar
laris ais verdiend wordt.
Besloten wordt deze huurbepaling nog wat aan te
houden en op te roepen met akten ^Engelsch,
Fransch, Duitsch en Wiskunde tot aanbeveling strek
kend.
Het eervol ontslag wordt gegeven, zeer tot genoe
gen als de heer Groenhof, zegt voorzitter, zijn werk
steeds heeft verricht.
De heer Van Wijk had nog 'een motie tegen de
Vlootwet willen indienen, maar voorzitter zegt dat er
geen rondvraag is en de vergadering algeloopen is.
De heer, Brugman wijst nog op de hoopen steenen
langs den weg van Lutjewinkel. De heer Van Wijk
is er straks bijna over gevallen. Het is gevaarlijk en
spreker geeft voorzitter in ernstige overweging de
steenen direct te latem opruimen], groot gevaar als
zij opleveren.
Voorzitter zegt dat niet alles tegelijk kan.
En hiermee is het afgeloopen, het was een typisch
eind.
DE STRIJD TUSSCHEN DE BANKEN EN BET
PUBLIEK IN DUITSCHLAND.
Een der correspondenten der N. R. Crt» in
Duitschland, schrijft d.d. 5 Ootober:
In den loop der laatste jaren zijn de Duitsche
banken op reusachtige schaal door het speouleerend
publiek uitgebuit. n.L door het opnemen van cre-
aieteh. M!en leende tegen eqp tot voor zeer korten
tijd nog zeer normalen rentevoet een zoo groot mo
gelijk bedrag in papiermark. kocht voor do geleen
de papiermarken effecten, huizen, goederen en al
dergelijke zaken, waaraan, men hier den naam
van „.Sachwerke geeft, en bleef de marken aan
de bank kalm schuldig in de vaste overtuiging, dat
deze markenbedragen op den duur vanzelf wel hun.
waarde zouden verliezen. De ervaring heeft dege
nen, die zoo handelden, volkomen in het gelijk
gesteld, hoewel men nu, nadat de mark zoo ont
zettend in waarde is gedaald, niet mag vergeten,
dat de geheele opzet toch zeer speculatief is ge
weest, en een stijging van de mark deze specu
lanten geruïneerd zou hebben. Toch is het Opmerke
lijk, dat de banken zich tot een dergelijke han
delwijze niet hebben laten verleiden en niet veel
eerder zulk een uitbuiting hebben verhinderd. Men
hoort in strijd met deze opvatting wel eens bewe
ren, dat de banken toch niet zoo erg benadeeld
zjjn, omdat ze ten slotte toch ook de vreemde gel
den steeds geringer werden, omdat niemand meer
op een tegoed in papiermark gesteld was en met
alle mogelijke middelen trachtte, deze papièr-
marken in bovengenoemde „Sachwerke'' te Deleg
gen. De groote kunst was het in den loop der
laatste jaren om zooveel mogelijk marken schuldig
te blijven en er gaat niets vanaf, dat de banken,
dit in zeer hooge mate hebben vergemakkelijkt.
Totdat ze eindelijk, veel te laat, inzagen, dat ze
zich zelf door deze politiek benadeelden. Vooral
door de laatste groote markdaling kwamen zij tot
het besef van den juisten toestand en hebben nu
plotseling haar houding gewijzigd en den crediet-
nemers zulke harde voorwaarden gesteld, dat het
tegenwoordig vrijwel onmogelijk is, om van een
bankeredret gebruik te maken. Niet alleen wordt,
zooals men het hier noemk het debetsaldo gevalo
riseerd" wat beteekent dat'n verdere daling van
de mark de schuld niet meer, zooals vroeger, klei
ner maakt, maar deze'haar wadrde in goud of
dollars behoudt, doch voorts neemt men renten,
die 4, 5 ja 6 pet. per dag bedragen en berekent
men een provicie van sprookjesachtige hoogte. Het
meeste Jcwaad bloed werd echter onder
de bankcliënten gezet, doordat zulke lange ter
mijnen voor het overboeken in het credit werden
genomen.
De banken vergaderden en maakten eenvoudig
door middel van een circulaire aan hun cliënten be
kend, dat ze b.v. ohèques in de stad van vestiging
eerst na twee dagen goedschreven en ohèques bui
ten de stad maar eventjes pa 10, zegge tien,
dagen. Bedenkt men, dat tegenwoordig in 10
dagen tijd de mark tot één-tiende van
de waarde kan dalen, dan is het duidelijk, welke
nadoelen daardoor voor de houders der ohèques
ontstaan, De cliënt, die deze cheques aanbiedt,
wil natuurlijk zoo spoedig mogelijk over het be
drag der cheques beschikken vooral in dezen tijd
van credietnood. .Doet hij dit eohter vóór afloop
van de vastgestelde 10 dagen, dan worden de
bedragen waarover hij disponeert in zijn debet
geboekt, waarvoor hij niet alleen een reusachtige
rente moet betaltn, maar de schuld wordt ook nog
automatisch gevaloriseerd, d.i. in een goudsohula
veranderd.
Als het bedrag van de cheques ten slotte wordt
goedgeschreven, geschiedt dit in papiermark. Te
gen aeze wijze van doen verzet men zich heftig.
V er der zijn er nog tal van andere bezwaren tegen
het optreden van de banken. Het beheer van
effecten, de provisie's, >en nu vooral in den laatstee
tijd het weigeren der betaling van de coupons van
neeïe categorieën van effeoten, vooral van papieren
met vaste rente, zooals alle staatsleeningen. De
banken verklaren, dat het hierbij om zulke kleine
hedragen gaat, dat het niet meer de kosten lpont.
Men stelle zich voor, een jaarlijks'che rente van
60 mark voor een papier van 1000 mark.
Iemand, die dus 40.0000.000 mark effecten van
voor den oorlog, die 5 pot. rente geven,bezit,
ontvangt per jaar 2.000.000 mark rente, d.i.- juist
genoeg voor het porto van een brief, waarin nem
net goedschrjjven van deze rente wordt gemeld.
De kosten zijn werkelijk te hoog. Daarom is het
ook niet volkomen te rechtvaardigen, dat het pu
bliek zoo scherp tegen de banken te velde trekt,
als tegenwoordig geschiedt. De banken verkeeren
werkelijk in een onaangename positie; als tussohen-
peraoon kan dit bij ae tegenwoordige toestanden
op de valutamarkt trouwens ook niet anders. Haar
positie verschilt niet veel van die van den groot
handel, of liever van den tusschenhartdel in het
algemeen. Beide partijen, waartussohen bemidde
lend moet worden opgetreden, trachten zooveel
mogelijk voordeel te behalen. Wie hier tegenwoordig
nief zeer good oppast, verliest milliarden on milh-
arden door het kleinste foutje, dat er gemaakt
wordt»
Tot do atoeda grooiondo ontstemming tegen de
banken draagt natuurlijk ook veel bij, dat bijna
een iodar in geldverlegenheid verkeert en kapitaal
en crediet zoekt» Dat de banken dezo oreaieten
niet gaarne geven en het in vele gevallen ook
zelfs niet kunnen geven, behoeft geen nader betoog.
Men kan het haar ook niet kwalijk nemen, dat ze
zich tegen de waardevermindering van haar ver*
mogen verdedigen. Ze doen niets anders, dan wat
het overgroote gedeelte der Duitsohers tracht te
doen. Daardoor wordt het geheele bankbedrijf
echter op een geheel anderen basis geplaatst. De
handel kan zioh daarin niet sohikken en nu wordt
er een heftige campagne tegen de banken op touw
gezet. Te Stuttgart hebben zelfs reeds groote open
bare' vergaderingen van handels- en nijverheids
kringen plaats g^had,. om tegen de maatregelen
der banken to protesteerea. Men heeft zelfs het
r>lan opgevat om een eigen bank op te richten.
Maar veel voordeel is er van een nieuwe bank niet
te verwachten. Afgezien van de technische moei
lijkheden kan de bank toch ook geen orediefcon
verleenen tegen voorwaarden, die beslist verlies
moeten brengen. De banken zeggen, dat ze niet
anders kunnen handelen, dat ze vooral doorhot
optreden der bankbeambten gedwongen zriu tot het
nemen van de maatregelen, die zoozeer de veront
waardiging van het publiek hebben opgewekt. De
banken beweren, dat de onkosten en vooral de sa
garissen der beambten zoo hoog zijn, dat ze deze
alleen door iigoreuse bepalingen kunnen verdienen.
Ik heb met groote bankdirecteuren gesproken, die
mij openlijk verklaarden, dat hun cliënten niets
beter konden doen, dan hun eigen bankier te
spelen. Ze raden dit openlijk aan.
Het zijn wel heel rare toestanden, waaronder wij
hier leven. In plaats van alle mogelijke pogingen
te doen het baargeMlooze verkeer te bevorderen
en voor een zoo' snel mogelijke omloop van het
geld té zorgen, geschiedt juist het omgekeerde. Het
voorbeeld is typisch voor het tegenwoordige
Duitschland. Overal ontmoet men ija plaats van
verbetering, afbraak. Zoo ook bij het bankwezen.
DE HITTEGOLF VAN JULI.
Dat de hittegolf van 6 tot 15 Juli ƒ.1. vele slacht
offers n ons land heeft gemaakt, wordt door een
mededeeling in aflevering 8 van ret maandschrift
van het Centraal Bureau voor de Statistiek- aange
toond. De sterfte in Juli 1923 bedroeg per 1000 in
woners 10.3, tegenover 8 in Juli 1922 en 9 in Juni
1922. De hittegolf maakte vooral in dé week van 9
to.t 15 Juli veel slachtoffers. Van dé 6564 sterfgevallen
in Juli in ons land vielen ruim een derde déél lri
deze week. Hooge sterftecijfers werden aangetroffen
voor apoplexie (484 gevallen, waarvan 192 in de week
van ,0—15 Juli), hartgebreiken (resp. 617 en 221',
gastro-enteritis vooral bij kinderen boven 1 maand
(resp. 210 en 69), gewelddadiger! dood, waaronder ver-
drinking\ zonnesteek en hyperthermié (resp. 558 en
366) en ouderdom (resp. 534 en 212). Ook voor ma
zelen en hersentuberculose werdén betrekkelijk hoo
ge cijfers aangetroffen. Kinderen beneden 1 maan
hebben blijkbaar weinig nadeeligen invloed van de
hitte gehad; in sterkere mate was dit het geval bij
kinderen beneden 1 jaar, en bij die van 14 jaar;
doch het meest werden de ouderen getroffen. In to
taal verdronken 155 personen, waarvan 72 n de week
van 915 Juli. Aan zonnesteek) en hypertheimde kwa
men 302 personen om (214 mannen, 49 kinderen (28
beneden 1 Jaar en 19 van 14 }aar en 39 vrouwen),
waarvan 275 in dé week van 9 tot 15 Juli. Boven 80
jaar overleden er 13 aam hypfj^t hérmie. Van 25:1
volwassenen oefenden 155 het landbouwbedrijf uit De
gemeenten beneden de 20.000 zielen werden1 het meest
fetroffen (228 gevallen), die boven! 20.000 zielen telden
4 dooden aan zonnesteek, waarvan1 59 voor rekening
van de 4 grootste gemeenten. De sterfte van kinderen
beneden; bet jaar bedroeg 57.5 per 1000 levend1 aange-
gevenen in Juli, tegien 46.6 per duizend in Juni. Dezo
stijging komt zeker ook voor een deel op rekening
van de -hittegolf. Terwijl er in totaal 908 kindéren
stierven, bedroeg het aantal in de 2de week van Juli
309. T. v. G.
GEMEENTE BROEK OP LANGENDIJK.
Ingeschreven gedurende de maand September 1923.
Geboren: Jacob Cornelis, z. v. A. Boon en C. Bleek.
Willemina, d. v. L. v. Zuydam en J. van. Balie-
gooijen Jacoba, <L v. A. Blom en N. Dekker.
Overleden: Abram Bak, oud 33 j., gehuwd met
Daatje Bekking. Neeltje de Bree, oud' 65 j., gehuwd
met Cornelis Slot Grietje Jonker, oud 66 j„, gehuwd
met Dirk Ven.
Gehuwd: Dirk de Jongh, oud 24 jaar en Sijtske
van Dijk, oud 21 jaar.
Hierboven een kaartje van Nei-Indiê en de aangrenzende landen. De vlaggen dulden do nationali
teiten aan. Uit ons kaartje blijkt, boe Nederland door da dirle sterkste zeemogendheden, Engeland, Ame
rika en Japan, Is ingesloten.
Zooals inen weet, ligt het in de bedoeling Tjandjong Priok, Soerabaja en Riouw tot steunpunten van
de Ned. vloot te maken. Wh wijzen er op, dat tegenover Riouw Singapore ligt, waarvan Engeland een
krachtige oorlogshaven wil maken. Diplomaten van alle landen verdiepen zich er nu in, of de ver
sterking van> Riouw tegen Singapore bedoeld is, dan wel, of Riouw Singapore zal moeten aanvullen,
met Singapore dus den doorvaart zal moeten beheefrschen, en alzoo (defensief natuurlijk) bedoeld zou
zijn tegen en ander land.
De situatie Singapore—Riouw ia op ons tweede kaartje op grooter schaal aangegeven.
4#
