Uil hel hart van Holland.
De dingen om ons heen.
DERDE BLAD.
Door de koude
Binnenlandscb Nieuws.
Gemengd Nieuws.
Zaterdag 5 Januari 1924.
67ste Jaargang. No. 7361.
Tallooze stakingen hebben we gehad in de laatste
jaren. Die van de heeren Riyjs de Beerenbrouck en
Co. om, te regeeren, nu een van hun plannen niet
werd geaccepteerd, is wel ernstig, maar nieuwer en
misschien ook interessanter is de staking der Haag-
sche huiseigenaars om voor hun panden verder duiu-
water te betrekken, tengevolge waarvan deze Dienst
een dikke 6000 meters mag laten weghalen.
De voorgeschiedenis is doodeenvoudig. De Kaaa
heeft een bepaling aangenomen, dat voor het iets
verlaagd tarief van waterverbruik in perceelen
waar meer dan één gezin over één meter water knjgt,
niet alleen het toelaatbaar maximum van verbruik
wordt verlaagd, doch bovendien de kosten van het
meerdere per kub. M. niet zullen worden verhaald op
den huurder (op wien uit den aard weinig valt te ver
halen!) maar op den hiseigenaar.
Mensch'en zijn, als individu, nu en dan wel eens
behoorlijke menschenkenners. Maar die eigenschap
plegen zij te verliezen, a. zoodra zij politiekerig wor
den en b. zoodra zij handelen of besluiten als college.
Vooral in het laatste geval plegen zelfs de be
kwaamste individuen op dit gebied een soort s^raf
hare zelfmoord.
Wie de lieflijke verhoudingen kent tusschen een
huishaas, die aan zijn interest en onkosten moet
kt men en zijn huurders, die nog steeds droomen
van de 45 stuivers, die zij tien jaar geleden plachten
te verwonen, begrijpt dat deze verordening ieder
huurder, die ruzie heeft met zijn huisbaas over een
goot. een lek, een behangsel en nog ettelijke dingen,
waarover men ruzie kan hebben, direct vergeet zijn
kraan te sluiten. Ook al is de lampetkan en de soep
ketel voldoende gevuld„Zal die huisjesmelker
lekker dokken!"
Deze conclusie lag voor de hand. De Raad zag haar
niet, evenmin als B. en W.. maar de huiseigenaars
begrepen des te beter wat hun te wachten stond: re
keningen zonder eind, zonder eenige kans om deze
schade te verhalen op de huurders of zelfs ook maar
vast te stellen welke huurder de schuldige was.
Daarop volgde een stap, die van het standpunt van
der. eigenaar, die zich plotseling een nieuwe last
ziet opgelegd, die hij meent onrechtvaardig te zijn,
bijster wel te verdedigen is: ik neem in mijn panden
geen duinwater meer. De leiding ligt er. als mijn
huurders water willen, moeten zij zelf maar contrac-
teeron met de Duinwaterleiding.
Dikke zes duizend opzeggingen.
Dus vermoedelijk kleine 20.000 woningen zonder
water. Want het bestuur van den Waterl. Dienst is
blijkbaar als B. en W. en als de huiseigenaars van
meening, dat er op de huurders van dergelijke wo
ningen niet veel is te verhalen. Althans de directie
weigert watermeters en watercontracten aan derge
lijke candidaat-abonné's. Zelfs naar men zegt
als die bereid zijn een waarborgsom te storten.
Ziedaar bet conflict.
Straks 20.000 gezinnen zonder leidingwater. D.w.z.
zonder water, omdat de buurman, die wel abonné
is, geen water mag afstaan aan den niet-abonné.
Zoolang de sneeuw valt en de meeste daken lek
ken, is het bezwaar niet zoo heel erg. Men kan be
hoorlijk en vrij zuiver water krijgenDoch straks
komen er misschien weer warme dagen. En dan?
Wellicht is deze vrees overodig. Want een oplos
sing moet er komen. Het is alleen de vraag wie zal
toegeven. De Raad, die, dwars door de particuliere
overeenkomst, een publiekrechterlijke regeling stolt.
De huiseigenaars, die mikmak maken voor de kosten
van het extra-verbruik, terwijl hun collega's in vele
andere gemeenten het volle waterleidingsrecht dra
gen en toch niet duurder zijn met hun woningen, dan
de Hagenaars. De Waterleidingdirectie, die vast houdt
aan haar jaar- of halfjaarcontracten en dus van
week-overeenkomstep niet wil hooren. Of da bewo
ners, die dan vermoedelijk een extra waarborg zullen
hebben te geven of zich extra meterhuur zullen heb
ben te getroosten, zij het ook die van een „onderme-
ter".
Dit systeem van den „ondermeter" reeds ingevoerd
voor gas en electriciteit, moet ook voor water mo
gelijk zijn, en, dit aanvaarden, krijgt men de beste
en volmaakste oplossing. N.1. dat ieder zijn recht
krijgt en niemand zich benadeeld kan gevoelen.
Maar de Raad voelt zich en de bond van huis
eigenaren met zijn juridische adviseurs niet minder.
Het is dus niet te voorspellen wie van deze twee
machthebbers er het eerst genoeg van zal krijgen,
doch dit staat wel vast, dat het conflict zal warden
uitgevochten op de ruggen der huurders.
Dat dit juist de financieel zwakste partij is, die in
het conflict betrokken werd zonder er om gevraagd
te hebben, valt algemeen te betreuren en vooral nu
wij een raad hebben waarin de leden wedijveren in
democratie en volksliefde.
Maar psychologie is een zeldzame eigenschap van
colleges en vergaderingen, waar de bekwaamheid der
leden door de buitenstaande mandatarissen pleegt te
worden afgemeten naar duur van speech en aantal
van meetingsfrases, twee dingen, waarmede men-
schenkennis weinig heeft uit te staan.
Merkwaardig is in dit verband het advies van de
Gezondheidscommissie, die over de wijziging van de
Woning- en Bouwverordening (welke met de water
geschiedenis samenhangt) een uitvoerig rapport pu
bliceert. Merkwaardig omdat dit lichaam zijn verslag
begint en eindigt met juridische beschouwingen, die
regeling in rechten aanvechtbaar verklaart, de raee-
mng u-'-preekt dat het „vermoeden van vrijheid van
eigendom" (art. 625 B.W.) een belachelijke fictie is
gemaakt enz. enz.
Allemaal beweringen, die elk jurist en elk een, die
zich om de openhare zaak in het algemeen bekreunt,
vermoedelijk grif zal toegeven, doch die een „veror-
aenmgmakende raad" zich niet laat zeggen van een
college als de gezondheidscommissie.
Als het mettertijd hierover tot een proces dreigt
te komen en B. en W. roepen dan het advies in van
den stadsadvocaat, bestaat er kans dat dezelfde
opinie in goede aarde valt en dat de Raad zijn be
slissing herziet.
dit stadium echter, is dit ongevraagd
Juridisch advies precies het ding, dat noodig is om
Seid 1testUvenStUUr n°g m86r in ei^en^erechfig-
lorwijl natuurlijk de vereenigde huiseigenaars er
veneens het besef uitscheppen, dat zij op den goe-
aen weg zijn en volmaakt gelijk hebben, door hun
watercontracten op te zeggen.
Dat de Gezondheidscommissie slechts terloops in
hofw -ies w*jst op de hygiënische gevolgen, lijkt
het bewijs, dat zij althans gelooft dat het conflict
niet lang zal duren.
We helpen het haar wenschen.
Als het maar niet is ten laste der huurders, die het
.i j, duurste woning eener klasse den norm vast
stelt voor alle van die soort, het in dezen tijd al
nard genoeg hebben te verantwoorden. A«
worden Uw handen ruw en gesprongen: Uw ge
zicht en lippen pijnlijk schraal. Purol maakt ze spoe
dig beter. In doozen van 30, 60 en 90 cents. Bij
apothekers en drogisten.
W GERINGER WAARD.
Vergadering van Dijkgraaf en Heemraden met
Hoofdingelanden op Woensdagmiddag.
Na eerst in comité te zijn geweest, wordt de
openbare vergadering ten 3.30 door den voorzit
ter, den heer K. Kaan, geopend, met eerst persoon
lijk alle leden aJle goeds toe te wenschen bij de
intrede van 1924. Ook voor den Polder hoop ik,
waar we aan den vooravond staan tot belangrijke
besluiten, dat we aan het einde van het jaar
kunnen zeggen, dat we tevreden zijn over de be
sluiten die we hebben genomen en dat ze geweest
zijn in hot belang van den Polder.
De door den heer D. Sleutel voorgelezen notulen
werden onveranderd onder dankzegging vastge
steld.
Naar aanleiding der notulen deelt voorzitter
mede, dat een .dorde praam is aangekocht, doch
door de vorst is deze nog niet in gebruik genomen.
Do aanbesteding slootwerk kan U bekend zijn,
daar deze in do courant is vermeld. Het Dag.
Bestuur is gelukkig geweest met deze aanbeste
ding, omdat het bcneaen de raming is gebleven.
Ten opzichte van de steenkolen wordt medege
deeld, dat dit jaar zijn verbruikt 4600 H.L. Er is
1500 uur gemalen, n.1. 1300 met 2 machines en 200
met 1 machine. I Januari 1923 was er voorradig
2300 H.L. kolen jan thans zal dit ongeveer 800 a
900 H.L. zijn. We zijn dus aardig achteruit gegaan
en hadden dit zoo erg^ niet verwacht. We zul
len evenwel zorgen, indien noodig, dat er kolen
zijn, desnoods per spoor.
Ingekomen stukken.
Van den heer Tjoenk Willink een afschrift van
het vonnis inzake den architect Wentink. Hieruit
blijkt, dat van diens eisch ad f3300 hem door de
Reichtbank is toegewezen f1698, mot veroordeeling
voor ons in de helft der kosten. Het Dag. Bestuur
meent nader overleg te plegen met onzen des
kundige, in hoeverre wij er in zullen berusten, of
dat we misschien nog in appèl zullen gaan. Wo
meenen niet zonder meer met deze eisen accoord
te gaan en vragen eventueel machtiging aan do In
gelanden daartoe.
De heer P. Visser vraagt, of er nog voldoende
tijd is voor appèl.
Voorzitter zegt, dat er 3 maanden voor staan, dus
nog ruimte van tijd.
De heer C, J. Blaauboer vindt 't een eigenaardige
uitspraak en dacht dat de verliezer altijd voor do
geheele kosten opkwam.
Dijkgraaf licht toe, dat de Rechtbank daar wel
foede reden voor gehad zal hebben, om ©lk voor de
elft aan te slaan.
Van het Hoogheemraadschap is bericht ingeko
men, dat wegens stopzetting van den Girodienst,
betaling kan geschieden door bemiddeling van ver
schillende Bankinstellingen.
Tevens is ontvangen een verordening van Dyk-
wacht, enz.
Door het Provinciaal bestuur is goedgekeurd het
besluit tot uitvoering Pensioenwet 1923, betreffende
verhaal en 8Va pet. premiebetaling,
i Van .hetzelfde College is een schrijven ontvangen
gedateerd 19 December, met de mededeeling dat
e rekeningen 1920 en 1921 thans zijn goedgekeurd.
Over de rekening 1922 is nog geen Bericht ont
vangen.
Van Noorderkwartier is ingekomen een brochure
met kaart en plannen kanalisatie. Hoewel de Pol
der er niet direct belang bü heeft, wil voorzitter
dit belangrijk schrijven toen bij de Ingelanden
laten circuleeren%
Volgt behandeling begrooting, waarvan ieder lid
een exemplaar heeft ontvangen. Op de vraag van
voorzitter of iemand een algemeene beschouwing
heeft, volgt stilzwijgen. Men gaat dus met de
indeeling .accoord en wordt alsnu punt voor punt
Bi' de post salaris secretaris en penningmoes-
ter, zijnde f 300, stelt voorzitter namens het Dag.
Bestuur voor, ieder f 100 toe te kennen voor schrijf
loon om daardoor eenigszins tegemoet te komen,
hen wat te vergoeden voor veel extra werk.
Bij de post salaris stoker vraagft de Peer P.
Visser oi deze bij electrisch bemaling voor ander
werk in aanmerking kan komen.
Voorzitter licht toe, dat hij in ieder geval dit
jaar nog noodig is in de machine.
De heer Groneman informeert naar bureau- en
schrijfbehoeften van secretaris en penningmeester.
Dijkgraaf zegt, dat dit vaste posten zijn.
De posten Pensioenbijdrage pensioenwet 1922 en
bijdrage inkoop pensioenwet 1922 ad reep. f1130
en f 2440 worden door de voorzitter nader toege
licht.
Post uitdiepen van waterleidingen is met f1000
verlaagd en gebracht op f3500.
Do heer Groneman^ vraagt ook nog in verband
met de post verrekening brandschaden, of er reeds
is verlaagd.
Dijkgraaf zegt; dat de posten zijn herzien en
met nieuwbouw m overeenstemming zijn gebracht.
We zijn wel solide gedekt, doch niet buitenge
woon Boog.
Naar aanleiding van post aankoop 600 M3. grint
en basaltslag, ad f4200, vraagt de heer C. J.
Blaauboer, wat de bedoeling is.
Voorzitter antwoordt hierop, dat 'b Dag. Bestuur
misschien een stukje weg willen probeeren met
basalt als proef en hebben 'fc daarom op de be-
grooting vermeld.
De heer# Blaauboer meent, dat grint ver de voor
keur verdient boven basalt. We zeggen altijd God
dank, wanneer we uit andere gemeenten, waar ba
salt op de wegen is, weer in Wieringerwaard zijn.
Dijkgraaf meent, dat we niet alle schuld op de
basalt moeten werpen. Het maakt veel verschil op
welk tijdstip men de wegen voorziet. Deze moeten
bekwaam zijn tot opneming
De heer Jb. Bakker zegt, dat het oordeelkundig
moet gebeuren.
Na nog eenige discussie geeft Dijkgraaf de
verzekering, met het gebruik van Dasalt uiterst
spaarzaam te zullen zijn. Het geldt als proef.
De heer C. Schenk informeert, whnneer de 2 lee
ningen van 1871 afloopen.
Voorzitter licht toe van in 1939.
Dit valt den heer Schenk niet mee.
De heer Jb. Bakker vraagt inlichtingen over den
FsiOO 7®^(^ra*'e][1 0311 Hoogheemraadschap ad
Dijkgraaf zegt, dat er f400 moet worden betaald
voor onze zeewering en f2700.72, die onzen Polder
is opgelegd als bijdrage in de rente en aflossing
van de 12 millioen schuld watersnood.
De heer Bakker noemt 't oen onbillijk opdrin-
&e.5'..,waar^??1! £enoeg kan worden geageerd.
Dijkgraaf licht nog toe, dat de Bond van Water
schappen pogingen in het werk heeft gesteld bij
Ged. Staten, om verandering te brengen in do
bestaande betalingsverhoudingen n.1. .8 millioen
voor de provincie en 12 millioen voor het Hoog
heemraadschap.
Hiermede zijn de uitgaven afgeloopen en komen
we aan do ontvangsten, waarbij in verband met
den post onbrengst wegens bijdragen voor vergun
ningen van het hebben van brongas-inriehtihgefi
door den heer Jb. Bakker wordt ge
vraagd. of er wel eens een berekening is ge
maakt, op welken grond men aan die f20 yoor
elke installatie is gekomen-
Voorzitter weet niét hoe men er aan gekomen
is, dooh licht toe, waarom die post op deze manier
wordt gehand haaf df
De heer Bakker heeft zich de moeite getroost'
eens een berekening te maken, hoeveel watér die
135 inrichtingen geven, wat door de machine moet
worden weggemalen. Wanneer men als norm neemt
gemiddeld iedere inrichting 50 Liter por minuut,
is 72 M3. per etmaal, of 26280 M3. per jaar. Reken
daar af 1280 M3. voor verdamping, bluft er over
25000 M3. tegen 0.001 per M3., wordt f25 per in
richting. Spr. meent niernit te mogen afleiden,
dat een bedrag a f20 zeer billijk is.
De heer O. J. Blaauboer meent, dat dit wel
degelijk iets is voor de pers, opdat de ingezetenen
kunnen zien, dat het volstrekt niet duur is.
Dijkgraaf merkt nog op, dat het in 1917 en '18
wel een bedrag was van f100 en meent, dat thans
met 20 gulden het woord vergoeding wel zeer op
zijn plaats is. De gemiddelde bemalingskosten over
de laatste jaren zijn zeer zeker hooger geweest
per Mo. water, dan bovengenoemd bedrag.
De omslag over 1688 II.A. is bepaald op f 16
per H.A. Geen der ingelanden heeft daartegen
bezwaar, waardoor tevens is bepaald, dat de post
onvoorzien blijft gesteld op f 20896.28#.
Do geheele begrooting, sluitende op oen bedrag
van f 70451.50V2 wordt goedgekeurd.
Hierna is aan de orde behandeling electrificatie
stoomgemaal.
Voorzitter zegt, dat de heeren allen hebben thuis
gehad een voorloopig rapport van het P.E.N., aan
gevuld'" dooi een beschouwing van het Dag. Be
stuur, waarbij is aangetoond, dat door de ver
hoogde capaciteit van de Oostelijke centrifugaal-
§omp. Jhet zeer wel mogelijk zal zijn, den Polder
oor middel van dezeeene pomp van het over
tollige water te ontlasten. Waar bovendien uit de
becijferingen blijkt, dat stichtings- en exploitatie
koster. bii deze wijze van electrificeering belang
rijk goedkooper zullen zijn dan bij geheele electri
ficatie, wordt daartoe met algemeene stemmen
besloten.
Het Dag. Bestuur wordt opgedragen zich te
voorzien van deskundige hulp, waartoe zal worden
aangezocht de heer H. J. Boon te Rotterdam, om
zoo mogelijk over drie weken met een goed afge
rond plan en begrooting een definitief besluit te
kunnen nemen. De vergadering sprak zich in prin
cipe uit voor onderhandsche aanbesteding.
Nog wordt door den voorzitter toegelicht, waar
om bij het met het P.E.N. aan te gaan stroomlevo
ringscontract de voorkeur wordt gegeven aan het
z.g. Poldertarief 1920 (maximale belasting) óoven
hcc vlak tarief. Duidelijk komt uit, dat voor onze
bemalingswijze het eerste belangrijk voordeeliger
is.
Bij de rondvraag^ wordt door den heer Schenk
de aandacht gevestigd bij dooi-weer op het even
tueel- voor kunnen komen vau verstopping door
sneeuw bij sommige duikers en zou gaarne zien,
dat de Hoofdingelanden ieder in huime omgeving
daarop zouden toezien en zoo noodig laten op
ruimen.
De vergadering gaat hiermee accoord, waarna de
vergadering onder dankzegging wordt gesloten.
EEN PECHVOGEL.
Twee rechercheurs van de Centrale Recherche te
Rotterdam hebben gisteren aangehouden den 47-ja-
rigen D. S., wiens opsporing in het Algemeen Poli
tieblad in 1908 is gevraagd. S. had1 voor een inbraak
in het postkantoor te 's Gravenhage nog 6 jaar ge
vangenisstraf te goed. De bijna 16 jaar, sedert zijn
veroordeeling door het Haagsche hof verloopen, had
hij' in het buitenland hij is varensgezel doorge
bracht. Het vorige jaar was het verlangen naar het
vaderland hem blijkbaar te machtig geworden, al
thans in den zomer van 1923 is hij hier in de stad
geweest en toen bijkans zooals hij zelf aan de po
litiemannen, die hem aanhielden ingerekend. Hij
kwam een paar oudgediende rechercheurs tegen,
wier aandacht hij trok. Slechts door toen zeer luid
Spaansch te gaan spreken tegen zijn, makkers ge
lukte het hem, hun argwaan te stillen. S. is daarop,
voelende, dat de grond hier nog wat te warm onder
zijn voeten was, er weer tusschen uit gegaan. In No
vember nu, nadat hij door een advocaat had laten
onderzoeken of zijn straf nog niet verjaard was, is
hij weer in het land gekomen. En bij de behandeling
van de zaak van do berooving per auto in het Ster-
rebosch te Schiedam gaf hij uiting aan zijn belang
stelling in zijn ouden vriend W. M„ die toen terecht
stond, door op de publieke tribune de zaak te volgen.
Een politieman, zag hem daar en herkende hem als
een der vermetelste misdadigers van een twintig
jaar geleden. Daarop is een onderzoek ingesteld, met
het resultaat, dat men in het oude politieblad zijn te
goed weer vond. S. is daarop gistermorgen gearres
teerd, naar het parket geleid, en vandaar overge
bracht naar Den Haag. Het schijnt, dat als hij weg
gebleven was tot begin April, het vonnis verjaard
zou zijn. S. zelf is van meening en die meening grondt
hij op het advies van zijn advocaat, dat die verjaring
op 19 December reeds heeft plaats gehad en men
hem dus ten onrechte heeft aangheouden.
Het begint er veel op te lijken alsof niet alleen
Nederland, Griekenland en Engeland doch ook
Frankrijk binnenkort in een kabinetscrisis zullen zit
ten.
Tweemaal in twee weken is het kabinet-Poincaró
aan een nederlaag ontsnapt. Feitelijk alleen omdat
Poincaré zulk een uitnemend parlementair redenaar
en tacticus is. Als hij na het recès aan een werke
lijke nederlaag ontsnapt, zal het alleen zijn, omdat
zijn tegenstanders met het oog op de a.s. verkiezin
gen hun positie van opposant plus patriot veel te
aangenaam vinden. Als onverantwoordelijke «pposi-
tie kan je alle partijen in het gevlei komen en heb
je boven alles het voordeel, dat je er op kan wijzen
de regeering te steunen „als zij in het landsbelang
handelt" en haar af te vallen, zoodra zij iets anders
doet
Vooral in de Fransche politiek doen dergelijke
overwegingen gaarne opgeld. Zij zijn veilig en st&an
gekleed. Vooral in een land. waar elk partijleider met
zijn a.s. kabinet in zijn notitieboekje loopt, wachtend
op de gelegenheid om dit velletje papier aan den
president der republiek te overhandigen.
Terwijl het dus zeker schijnt, dat een crisis niet
lang zal uitblijven en dat zij, eenmaal ingetreden,
slechts zeer kort zal duren, is het bovenmate moei
lijk zelfs een behoorlijke gissing te wagen ten op
zichte van den eventueelen nieuwen premier. Er is
evenveel keus als er partijleiders zijn. En dat zijn er
Diet weinig.
Vermoedelijk zal het a.s. Fransche kabinet vrij
wel verband houden met de veranderingen, die in
Engeland komen. Niet dat we gelooven aan 'n .,ar-
beidersregeering" in Frankrijk ais Bamson Macdu-
nald in Buckingham Palace, bij voetval, 's Konings
hand gaat kussen bij het ontvangen der zegels van
bewind.
De kansen van den zeer rooden burgemeester van
Lyon, Henriot, schijnen niet slecht te staan en alë
deze premier zou worden, zou er met Macdonald in
Fingeland zeer zeker te praten zijn. Zou men de kans
niet als uitgesloten behoeven te beschouwen, dat het
groote struikelblok voor betere toestanden, te weten
de Duitsche kwestie, uit den weg zou kunnen worden
geruimd.
Inmiddels: Henriot is nog geen premier en vol
gens sommige Engelsche berichtgevers zouden ook
de kansen van Macdonald in de laatste dagen veel
eer zijn gedaald dan gestegen.
Dit nu is een novum in de Engelsche adat op par
lementair gebied. Als de kiezers zich uitspreken
tegen of het parlement een nederlaag bezorgt
aan de regeering, placht de re geer: r-.* plaats te ma
ken voor hen, die haar de nederlaag bezorgden. Dit
zijn in het onderhavig geval de vrijhandelaars. Dit
feit op zich zelf zou slechts negatieve beteekenis heb
ben, aangezien Engeland tegenwoordig sedort ze
ventig jaar een vrijha:;; 'and is, zoodat de verkie
zingen zoo beschouwd slechts zouden hebben
beteekend, dat men van verandering niet wil weten.
Er zou dus iets zijn te zeggen voor de stelling, dat
de conservatieven, minus protectionisme, zouden
aanblijven.
Doch bij de verkiezing hebben ook andere invloe
den zich doen gevoelen: de buitenlandsche politiek
in de eerste plaats en de sociale wetgeving, speciaal
op gebied der werkloosheidsvoorziening, als tweede
factor. En deze twee rubrieken van kiezers hebben
wel degelijk de voorkeur gegeven aan Labour en
Liberaal boven Tor}'.
Toch wendt men thans pogingen aan om tol een
regeling te geraken tusschen de twee „burgerlijke"
groepen tegenover de „arbeiders, die de bevelen, van
Moskou gehoorzamen."
Het spreekt van zelf, dat er vele punten van aan
raking zijn tusschen Conservatief en Liberaal, die in
den tijd van Lloyd George met elkander de porte
feuilles deelden. Die aanraking treedt echter het
duidelijkst aan het licht in wat zij niet-willen: de
sociaüseering van grond en fabrieken cn onderne
mingen, de heffing ineens en dergelijke socialistische
idealen.
Negatief zou dus een samengaan niet onmogelijk
zijn en positiefnu, positief oiltloopen partijpro
gramma's elkander niet veel, vooral niet in verkie
zingsdagen. Onmogelijk is dus ook dit niet. doch wij
blijven het ten zeerste onwaarschijnlijk achten, da',
men er toe zou overgaan de Arbeiderspartij nog voor
zij de kans heeft gehad iets van haar kunnen te b-e
wijzen, reeds zulk een votum van wantrouwen te
geven.
Vooral omdat dit straffe optreden bij voorbaat to
taal onnoodig is. Liberaal en conservatief hebben
het immers in hun macht ten allen tijde aan princi-
pieele en gevaarlijk geachte socialistische wetsvoor
stellen de tanden .uit te breken of die voorstellen te
verwerpen, terwijl bovendien de Lords elk voorstel,
mits het geen financieel© maatregel is, met hun veto
kunnen treffen. We gelooven dan ook niet, dat de
partijen zich veel zullen aantrekken van den direct
na de verkiezingen geschreven brief van do conser
vatieven uit de City. Er is na dien tijd al zooveel ge
sproken en de positie der liberalen is vooral door
Asquith "Zoo duidelijk afgebakend, dat er veel zou
moeten gebeuren, alvorens men in de National Liba-
ral Club dit standpunt in den geest der zakenmen-
schen gaat herzien. Het. valt evenwel niet te ontken
nen, dat de City beschikt over enorme machtsmid
delen.
Als de „Vjjf Groote" (banken) dit, willon, kunnen
zij met betrekkelijk zeer geringe opofferingen hun
nerzijds zoo goochelen, vooral niet ue wisselkoersen,
dat net den schün krijgt, alsof het crediet van
Engeland werkelijk in twijfel wordt getrokken door
het publiek in binnen- en buitenland, Waarbij dan
natuurlijk de vrees van Socialistische experimen-
ten^ do hoofdfactor zou zijn.
Niet alleen, dat do City dit kan doen: het heeft
er zelfs allen schijn van, dat de scherpe stijging
van wissels in dollars en guldens, die op den laafc-
sten bcursdag van 1923 Begon en in net nieuwe
jaar wordt voortgezet, uitsluitend aan politiek-
getinte manoeuvres van city-magnaten is toe te
'schrijven. Want de toestand van de .Bank van
Engeland en van de Engelsche Schatkist wettigt
deze verandering geenszins, evenmin, helaas, als
de toestand van de Nederlandsche financiën zulk
een rijzing wettigt. Er moet dus een andere oor
zaak zijn en het ligt bijna voor de hand, dat. deze
daling een soort vermaning is aan de politieke
leiders. Dit optreden is voor den Staat te gevaar
lijker, omdat do banken totaal geen schade lijden
van zulk een koersdaling. Want een lagere storling-
koers wettigt natuurlijk een hoogere rente voor
de schatkistbiljetten, die dagelijks worden gediscon
teerd. Als dus sterling-wissels beneden de waarde
op New-York, Amsterdam, enz. worden afgegeven,
maken de banken hun verlies daarop goed door
de schatkist hooger disconto te berekenen. Zij kun
nen dus dit spel net zoo lang spelen als er 'anti
cipatie-biljetten noodig zjjn. Want direct geld op
nemen bij de Bank van Engeland, zou oen stap
zijn naar inflatie en deze zou, als argument voor
een verdere daling van het pond, aan do actie der
City-menschen buitengewoon te stade komen
De mogelijkheid bestaat derhalve, dat de mach
tige City de partijleiders zal dwingen. Doch dit
zou de Arbeiders-partij eerst recht onverzoenlijk
maken.
Het is de vraag wat men zwaarder zal laten
wegen, doch voorloopig goloovon wo, dat een beroep
op 't patrionisme aer bankiers e.s. om hun op
positie te staken, overbodig zal zijn.
Het feit, dat de Labonrparty thans ongevaarlijk
is cn dat een mislukking harer regeoring haar
vermoedelijk bij het publiek ernstig zal achteruit
zetten, zal wel voldoende argument zijn, om Ram-
say Macdonald de kans te geven, waarnaar hy ver
langt. De uitlatingen van Thomas, dat de Arbei
derspartij jiiete anders wil dan den vrede in
Europa verzekeren en de werkloosheid bestrijden
door werkverschaffing en dat zij, voor alles,
freen waagstukken zal ondernemen, dienen natuur
lik alleen om de tegenpartij te overtuigen, dat^ er
van gevaar geen sprake is. UITKIJK.
EEN OUDEJAARSBESCHOUWING.
De Amerikaansche minister van koophandel Her-
bert Hoover uitte wel een zeer optimistische oude-
jaarsbeschouwing. In 1923 zoo constateerde hij
hebben de Ver. Staten de grootste productie gehad
sinds den oorlog; er was werkgelegenheid voor ieder
een, met hoogo loonen. Groote bedragen werden be
spaard; op uitgebreide schaal werden woningen aan
gebouwd; en de uitbreiding van het spoorwegnet en
het spoorweg-materieel was het aanzien!ijkste in
welk jaar ook, 9inds den oorlog. Dit alles is gepaard
gegaan met een opmerkelijke afwezigheid van spe
culatie of van gevaariijke kredietsuitbreiding. Daar
de V. St. niet in een „boom" verkeeren, kan worden
gerekend op het uitblijven van een inzinking. Allee
tezaam genomen constateerde minister Hoover
hadden de Ver Staten nog nooit een zoo hoogen le
vensstandaard en zooveel comfort genoten als heden
ten dage, noch zoo groote resultaten bereikt oji het
gebied van handel en nijverheid. Ook hebben zij nog
nooit een zoo jujst inzicht gehad in de krachten, dio
eb en vloed in het zakenleven beheerschcn.
Het optimisme van minister Hoover strekt zich
ook uit tot de internationale toestanden. Dit laatste
echter alleen omdat de onderhandelingen voor do re
geling van hoi Duitsche vraagstuk thans weer op
gang beloven to komen. Dat Duitsche probleem is
meent Hoover het grootste gevaar dat de wereld
bedreigt, al zou het opnieuw op de wereldmarkt ver
schijnen van de Duitsche steenkolen en de Duitsche
ijzer- en suialproducten eveneens sterk gevoeld wor
den door den Amerikaanschen handel cn. industrie.
Ook zouden die handel en industrie geschokt kunnen
worden, indien, bij een herstel van zaken in Euro
pa, de Europecsche kapitalen, die thans in de Unie
plaatsing hebber gevonden, zouden wonden opge
vraagd.
De incenzakking van Duitschland had in meerdere
of mindere mate overal in de wereld haar terugslag
doen gevoelen, al heeft de wereld de voilé zwaarte
van de gevolgen der Roer-bezetting nog niet gevoeld.
Me: de Fransche begrooting 19 zóó gemanipuleerd,
dat de ware ongunstige toestand der Fransche fi
nanciën en de inflatio, die daaruit is voortgevloeid,
wat weggewerkt zijn. De bloei der Franscho industrie
is een gevolg van die inflatio en dus schijnoloei.
WH do wereld weer tot welvaatr komen, dan moet
de Fran9cho frank worden gestabiliseerd en moeten
de wapeningen in Europa zeer aanzienlijk worden
beperkt,
