Alitmtti Mms- Ruime veiljge stallingAutomiibielan, le moet het maar snappen Nergens loopt II billi Ier Uw RIJWIELEN en ONDERDEELEN. Uit het hart van Holland. Zaterdag 3 Mei 1924. 07ste Jftargapg. JSo, 7420, Uitgevers i N.V, v.h. TRAPMAN Go., Scbagen EERSTE BLAD. Agent voor Scbagen Firma A, J. PK1NS, A. DAM Co. ®»rejjoru!mt* v.40Anto'i waarom ieder LENGHAUS KLEEDIJVJG draagt. Gemengd Nieuws. Klaas Middelbeek, Loet E 62. SCHA COC Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder dag en Zaterdag. BIJ Inzending tot 's morgens 8 uur, worden Advor- lentlën nog zooveel mogelijk in het eorstultkomond nummer goplaatst. POSTREKENINO No. 23330. INT. TELEF -no. 20 Prijs por 9 maandon fl.05. Losse nummor» 0 cent. ADVERTEN- TIöN van 1 tot 5 rogols f 1.10, iedoro rogol moor 20 cent (bówijsno. inbegrepen). Groote lettors worden naor plaatsruimte berekend. DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN. J&, wol uit hot hort. Wont over dczo kworftle gnot het blj> ons. Wat is het hart dar «tod en waar hoort dan hot Raadhuis komen! Dit vraagstuk lijkt voel minder Ingewikkeld dan. hot feitelijk is. Want er zijn drie groepen (eigenlijk zijn eir vier, doch de vierde, dde1 xn.1. gelijk heeft, roert zich het minst «n komt dus niet ln aanmer king). En die drie groepen hebben allemaal oen eigen midd'enpunt geconstrueerd. Misschien mot pas- eer en liniaal, misschien met een touwtje en een theeschoteltje, en n' centimeter, doch ln elk geval met lLef-de en vooringenomenheid met hun eigen plan en hun eigen bevoorrechte plaats. Sedert de ontdekking van Einetein dat ölles rela tief is en twee evenwijdige lijnen elkaar snijden (of kruisen precies weet ik het niet) Is alles mogelijk. Ook dat men om het centrum van een stad te vinden uitgaat van de onbewoonde of half ln aanbou^ zijn de allerverste buitenwijken en zoo redeneert* naar het (van te voren vastgestelde) plekje, dat „bet mid den" moet voorsteilen. Als men van de periferie afrekenend een centrum bepaalt en dit aanwijst voor de plaats van eéu atadh huls, is het logisch, dat men zijn raadhuis Jn een gemeente ale den Haag, op rolletjes bouwt en oen paar tanks in reserve houdt voor eventueele ver plaatsing over do zooveel jaar. Want den Haag is nog steeds op het oorlogspad tegen zijn naburen. Kort geleden viel Looeduinen als slachtoffer van on ze imperialistische veroveringszucht. Hierdoor ging onze Zuidwestelijke grens een groot stuk verder dan voorheen. Zeg een kilometer of vier. En dus zou het stadhuis minstens twee kilometer verder naar het Zuidwesten moeten zijn geplaatst, die vóór die an nexatie berekend was. Dahlia's. Wenicht U let. fijn. op dit gebied, beitelt d.n Uw planten hij .SlIRSUM CDMU4" Ie SCHOOBt. Wij hebben da nleuw.te en mooiste «oorton tegen blltllke prijzen, Aanbevelend, P, V. BODEORAVEN, I het raam, doch werd vaitgehoudtn aan mijn b«on door «en der pauoglert. Laat mij lo.l achr.auwd. Ik, Doch hot vl.l niet gemakkelijk mij van do knal Innde bandon te bevrijden, Toen kroop ik het raam rlldan, Toen kroop ll nlt van dan wagen, die In de enwah lag, Ik nern een eprpng en zal tot aan mjjn dijen In de mod der. M|jn horlogo, inUn geld en bagage waren i achtergebleven.. ;er. Men hoorde roepen hulp gevraagd, De mg MOLL/X/VD'S BESTE FABR.IKAAT Binnen een paar jaar zullen we vermoede 1:jk een groot stuk van Wassenaar inslikken. Gevolg dat het stadhuis weer veel noordelijker zou moeten komen. En als, wat ook geen tien Jaar meer duurt, Voorburg en Rijswijk, de eer krijgen Haagsche belastingaansla gen te mogen voldoen, polkeert het Raadhuis vol gens de theorie van het absolute oentrum weer ver in oostelijke richting. Geen mensch die bij troost is, zoekt het hart van een stad in het geografische midden. Het historisch centrum moeten ten deze beslissen. Zelfs al zou dit een half uur van het geografisch midden verwijderd zijn. Er zijn uiteraard niet veel steden die zich harmo nisch uitbreiden en waar die beide centra samenval len. Bij den Haag kan dit natuurlijk nooit het geval zijn. Reeds niet om de eenvoudige reden, dat er zoo iets bestaat als de Noordzee en dat onze ingenieurs wel knap zijn met het maken van de blokken beton die zij schijnen aan te zien of althans willen laten doorgaan voor woningen en "huizen, maar zelfs een betonnen uitbreiding op de Noordzee is vrijwel uit gesloten. Den Haag kan zich dus, door annexatie, slechts op beperkte wijze uitbreiden, nl. naar Noord, Oost. Zuid en naar het Noorden kan wel de grens, maar niet de bebouwing worden- uitgelegd, daar men dan stuit op de duinen: ons waterleiding-gebied, waaraan wel niet zal zijn te tornen, terwijl de park bebouwing in het nieuwe Wassenaar en de uitge spaarde open terreinen en domeingronden maken, dat ook in deze richting dé „bebouwde kom" in fei telijken zin nooit veel kan opschieten. Dit brengt ons op een tweede vraag. Of nl. niet de dichtheid van bewoning, veel meer dan het aantal bunders, de beslissende factor behoort te zijn, voor de keuze van een centrum. Immers als een Raad huis het centrum der gemeente is, behoort de lig ging ervan zoo te zijn, dat zij voor het grootste deel der bevolking het meeste gemak oplevert. Wie aan een (nog) verlaten periferie gaat wonen, weet wat hij doet en weet, dat hij niet vlak bij het centrum zit De groote massa, die woont bij een andere grensw heeft er recht op, ook met haar belangen rekening te zien houden. Een; dicht bevolkt stadsdeel aan do eene grens behoort dus bij dé vaststelling van een centrum méér gewicht in de schaal te werpen don een buurt van enkele straten of huizen bij een ander grensdeeJ. Als de afstand van huis naar „oentrum" voor hon derd menschen „niet te beloopen is", achten wij dit erger, dan dat er ergens twee of drie het stadhuis niet zonder tram kunnen bereiken En bovendien heeft nog niemand ooit aangetoond wat het nut is van centralisatie van alles en alles in één gebouw. Rotterdam, dat pas een raadhuis kreeg heeft in de venschillende buitenbuurten toch bu reau* gehouden voor den Burgerlijken Stand, de af deel ing waarmede het publiek uiteraard het meest heeft te maken bij het doen van allerlei aangifie. Voor belastingzaken heeft men ook hier een dozijn kantoren, waar kan worden gestort. Plus den legen darisch geworden óók-gecentralisearden Girodienst. Wie er nu altijd van Loosduinsche. Rijswijksche, Wassenaarsche grens naar het Raadhuis moet: het motief voor het geografisch centrum, ontgaat ons ten eenenmale. Ons en iedereen, die niet rondloopt met de gedachte aan z'n huisje, vlak! in de buurt van het te stichten Raadhuis, „waaraan wel iets te ver. dienen zou zijn." Of met schoonheidsidealen. Of met utiliteitsoverwegingen. Wat van de drie het wijst is, wagen we niet te be slissen. We hebben dus drie plaatsen in Den Haag: het Spui, het terrein der Oranjekazerne, het Alexander- veld. AVot 'het Spui betreft, zit men ln een rommelorn- geving, waar slechts éen behoorlijk bouwwerk is, mU de Nieuwe Kerk. Hier heeft het specu-lantendom al les opgekocht om er beter van te worden cfls het stadhuis or verrees. Maar de noodigé grond is in han den der gemeente op prijzen van voor den oorlog. Het terrein dér Oranjekazerne ligt buiten het wer kelijk centrum en een gebouw daar zou, om ooit ge zien te kunnen worden, van den toeschouwer niet ge ringe acrobatie vorderen. Tenzij men natuurlijk, een toegangsweg zou willen forceeren door de handen te slaan aan het Voorhout. Het Alexanderveld kan ook alleen een zichtbaar Raadhuis opleveren als men eenige huizen weg breekt. Dio bewuste huizen zij» van de stad, doch het veld zelf theoretisch, aangezien er w%l eens een paar hu zaren en artillerieten rondrijden, zoodat het „dus" aan' Oorlog behoort, dat er alleen afstand van wil doen tegen bouwgrondprijs of een equivalent plus nieuwe kazerne elders. Zoo staan de zaken. Natuurlijk heeft elk plan zijn verdedigers en critici. Het laatstgenoemde heeft de steun van de „artis tieke" Hagenaars vermoedelijk dezelfden, die dwepen met de Petroliepaleizen en wat dies meer zij. (Dok heeft het de meeste critici wegens die millioe- nen, die het extra zou koeten. Nu is de vraag, of een nieuw Raadhuis werkelijk noodig ia en dan zouden we haast zeggen, dat het oude, historische gebouw aan de Groenmarkt uitste. kendi bruikbaar zou kunnen \vorden gemaakt. Voor. al in conjunctie met de ruimte, die de gemeente er vlak bij heeft of voor weinig geld kan krijgen. Nl. aan de Driehoekjes, met behoud van den ouden ge vel van het Raadhuis en van de paar historische vertrekken, is hier dóór verbouwing en overbrug, ging alles gedaan te krijgen. Vergaderzalen, „groote burgerzaal", trouwzaal, bureauruimte, allesmits men zich niet blind staart op overdreven eischen, van zalen voor elke drie beambten en suites voor eiken ambtenaar en dergelijke dingen meer. Een zaal als van de Eerste Kamer is ruimschoots voldoende voor den Raad en die ruimte is te vinden. Of in het eigenlijke gebouw óf in het „noodgebouw" dat sedert 'n twintig jaar staat en waarin de Burgerlijke Stand is onderge bracht. Dit geeft op één verdieping ruimte over twee raadzalen Mits natuurlijk vervangen door een werkelijk ge bouw. Enfin, de Spuienaars, AJexandristen en Kazernis- ten passen, meten en adresseeren nog maar. Misschien krijgt het gemeentebestuur nog een hel der moment voor het zoover 1s. A. Bul ton wa* het stikdonker. Men hoorde roepen en vru» allo konten werd hulp gevraagd. De ma chinist, die op wonderlijke wijze Min den dood was ontsnapt cm met eon Inlandschcm stoker door oen kleine opening ongedeerd uit zijn hachelijke po sitie was weggokomon, wos uiterst kalm en hielp dadelijk do passagiers. Een Chineeseh reiziger, die zijn been had gebroken, werd door eenige Europeanen uit den trein gedragen. Allo wagons lagen omver, alleen du achterste wagon was ri-ohfc* op blijven staan. Wij wisten van geen oorzaak, doch hielden ons eerst bezig met alleen to helpen uit de soheef lig gende, inwendig min of meer onttakelde wagons. Er was een Duf - ie pleegzuster in den trein, dio dadelijk verbanden legde. Een dame had een scherf van een ruit (of van een drinkglas) in den slaap gekregen, anderen hadden schrammen aan hot noofd, er waren een tiental personen geblesseerd. Daar stonden we in do duisternis. Ik wensohtci mij zelf goluk, dat ik or lovend af was gekomen en oen ieder verbaasde zioh, dat een dergelijk ongeluk uoo goed was afgeloopon. Uw schoenen worden bi] ons gerepareerd met prima kernleer voor billijken prijs. VAN RIJSWIJK'S Schoenhandel. Schoenmakerij, Onze nieuwe Voor]aarsartikelen manten nit door mooie conpe en afwerking. Concurreerend. fl Li K M A A R,| In d« onmiddellijk* n«bjjto*td ven het lt*ilon. (Zoek de Iweede advertentie In dil nummer) EEN AANSLAG OP DEN EXPRES. Het Bat. Nbl. van Maandag 31 Maart schrijft: Zaterdagavond laat raakte hier bekend, dat de ex pres-trein uit Soerabaja, die tegen acht uur te Bon- doeng had moeten aankomen, even voorbij Rantja Ekek gederailleerd was. De geheele trein was, op één wagen na, uit de rails geloopen. Er waren zoo luidde het eerste bericht verder géén dooden, zelfs geen zwaar gewonden; de pas sagiers waren er gelukkig met wat lichte verwondin gen en den schrik afgekomen. Van Bandoeng uit wa ren hulp-treinen gezonden. Dit bericht door Aneta uit Bandoeng getelefo neerd word gistermorgen vroeg reeds gevolgd door nadere bijzonderheden, waaruit al dadelijk bleek, dat het ongeluk te wijten was aan opzet. Met de blijkbare bedoeling om den expres-trein te doen ver ongelukken, waren eenige rails losgeschroefd. Het misdadige doel was dus ten volle bereikt; alleen door een wonder was geen verlies van menschenlevens te betreuren. Aan een Aneta-correspondentie uit Bandoeng is nog liet Volgende ontleend: De trein was goed bezet en een vijftigtal pasfla- giers had in de eerste en tweede klasse plaats ge nomen, terwijl in de derde kl. nog vele inlanders werden vervoerd. De reizigers, die meenden op den gebruikelijken tijd 7 uur 40 in Bandoeng aan te komen, voel den bij Tji-Endog gekomen, waar de expres haar grootste snelheid van tusschen de 70 en 75 kilometer heeft, een plotseling remmen. Ik had een glas koffie in de hand, vertelde ons een reiziger, die in den eersten wagen zat. en dit werd plotseling uit mijn hand geslingerd, terwijl ik met mijn achterhoofd tegen den wand werd gedrukt. Ik lachte tegen de dame, die aan de andere zijde zat en meende, dat er geremd werd voor een kar bouw op de rails. Maar mijn lach veranderde, toen de trein kantelde en ik in mijn lendenen een hevige pijn voelde. Ik wist niet, wat er gebeurd was. doch was mij van een groot ongeluk bewust. Ven- alle kan ten werd er luid geschreeuwd; vrouwen riepen om hulp en zochten haar kinderen, mannen schreeuw den luid door een. en de vrouw, die aan de over zijde van mij had gezeten; klemde zich aan mij vast en zeide: ik sterf. Maar op dit oogenblik werd ik mij ervan bewust, dat de trein tot stilstand was gekomen. Ik wilde uit Onmiddellijk, aldus vertelde ons een reiziger uit, den achtersten wagen, zagen wij twee onder officieren op weg gaan. de oen naar Ranta-ekek, de ander naar Goae Baga (e naburige stations waartussehen het ongeluk was gebeurd) om ver dere hulp, te halen. De ingenieur Massink overtuigde rioh even van den toestand en ging ijlings telegrafeeren naar Bandoeng om het ongeval te melden en een dokter te bestellen. Had de machinist niet de tegenwoordigheid van geest gehad .om direot de remmen aan te rot ten, wij zouden verlóren zijn geweest. In den ach tersten wagen 'hebben wij alleen gevoeld, dat er hard werd geremd en dat de trein tot stilstand kwam. Dit geschiedde uoo plotseling, dat ik over mijn kind heenbui telde, maar letsel Bekwamen wij geen van allen. De machinist verklaarde kalm, dat hij voelde, dat de trein uit de reohter-rail was geloopen en de wielen die rail niet meer pakten. Instinct matig bijna zotte hij de remmen aan. Toen viel de locomotief om en de machinist zou niet kunnen verklaren hoe precies hij zich uit zijn benauwde positie heeft gered. Wij wachten nu op hulp. Men wilde allerlei doen, doch de materialen, als een zaag en ha mer, waren in den bagagewagen, die vlak achter de locomotief was gekanteld. Gekerm daarbinnen toonde aan, dat een zwaargewonde zich daarin bevond. Men faalde het slachtoffer, de pakmeester Sardjoe er uit. Hij was bedolven onder de pakken en kisten en op zijn borst lag een zak met post. Zün toestand scheen zeer ernstig en onmiddellijk werd deze ongelukkige langs de baan gelegd ©n zoo goed mogelijk verbonden. Overal zag men wonden en overal klaagde deze man over pijn. Er werden daar in het duister vele staaltjes van hulpbetoon gegeven en wij geleken als één enkele familie, door een ongeval verrast, zoo ver klaard o ons oen der pa^apgiers. Wij wachtten, doch het duurde lang eer deTichten van een trein lieten vermoeden, dat eindelijk hulp was gekomen. Men onderzocht den toe»tand# en bevond, dat de Wnnenschroeven, welke do rails aan de dwars liggers bevestigen, over een lengte van twaalf meter waren losgemaakt Voor té waren de bouten van de laschplaten weggenomen op één na, ter- wül de laschplaten langs de baan waren gelegd. Men vond den sleutel, waarmee de schroeven waren losgedraaid, men vond een roode vlag en uit de manier van ontsporing en den stand van de rails kon worden afgeleid, aafc de rails een klein beetje naar binnen was geschoven, zoodat het niet van verre zichtbaar was, doch de trein in ieder feval moest derailleeren. Hier had men dus te oen, met een misdadig plan om speciaal de express van Soerabaja, met een honderdtal passagiers, te laten verongelukken, met de zoo goed als zekere kan9, dat velen zouden worden gedood. Er was geen twijfel mogelijk: dit was de opzet geweest, want even tevoren was nog een gemerkte goederentrein gepasseerd en toen was alles nog in orde. Wel is het mogelijk, dat toen reeds de bin- nenschroeven waren losgedraaid, doch stellig wOs de laaoh toen nog intact. Het ging dus absoluut tegen de menschen, niet het S.S.- ngrijkst ger rijdt: den Soerabaja-expree. derdrukkon. zoodot da oaüM»unl#tcn hun plan om in gesloten geleduron naar dan Liwtgarten h trekken, moesten opgeven. Een zeer sterke politiemacht \v«* overal op de been. Troepje» agonton en ook bereden politic patrouilleerde ln de drukke etraton. De bo- toogere, die toch naar het oentrum der stad waren Setrokken, werden door do agenten etoede terugge- reven en bij deze gelegenheid werden een paar roode vaandole, die een paar jeugdige communisten in den Lustg&rton wilden ontplooien, ln beslag genomen. Incidenten waren natuurlijk niet te vermijden. Zoo zijn communisten te Kóponick in botsing ge* komen met agenten en bij deze gelegenheid is er vrij flink gevochten. In de Rose-strasse ln het centrum van Berlijn moest de politie een paar maal in de vlucht schieten alvorens de uit Neu Köln komende be- tocgere ervan afzagen verder door te dringen. In de Prlnzessinnenstrasse werd een neger, die toevallig voorbijkwam, aangeechoten en ernstig gewond. Wie er schuldig is, is onbekend. De communisten be schuldigen de politie en de politie de communisten. Vrijwel overal werd heden gewerkt. De trams re den zooals gewoonlijk. Alle dagbladen zijn versche nen. Do meeste fabrieken werkten door, daar slechts de radicaalste der arbeiders weggebleven waren. Roode vlaggen waren in de stad nergens te zien. Alleen van het dak van de Russische ambassade wapperde het rpode vaandel met de sowj etsten Ook in de provincie schijnt de rust vrijwel nergens te zijn gestoord. Alleen te Koningsbergen zijn agen ten en communisten in botsing gekomen. Aan beide zijden is een doode gevallen. Te Hindenburg in Opper-Silezië hebben commu nistische arbeiders uit de omliggende dorpen, die naar de' stad waren getrokken, de echupo aangeval len. De agenten maakten daarop van de wapens ge bruik. Drie arbeiders zijn gedood en vijf gewond. Ondanks het verbod trok een stoet van onge veer 2000 man door de stad. Het kwam tot een bot sing met de politie, waarbij eon wachtmeester van de politie en een betooger gedood zijn. N. R. CL De AMERIKAANSCHE VLUCHT OM DE WE RELD. Uit Falsepass (Unimak, Alaska), 1 Mei. Men koes tert ongerustheid omtrent het lot van majoor Martin, het hóófd van de Amerikaansche vlucht om de we reld, die gisterochtend van Chignik vertrokken ia om zijn makkers te Dutch Harbour in te halen, doch van wien men sindsdien niets meer heeft vernomen. NIEUWE RIJWIELEN vanaf f 33.- CEBRUIKTE RIJWIELEN vanaf f 10.- Beleefd aanbevelend, tegen jj-I tegen den belangrijksten trein, die in .-materiaal'. De opzetwas. gericht me-riilvston trein, die in de Brean- 'i rijuu. neu wciauagoc4,i«>«. Nader is gebleken, dat de ontsporing zoo goed is afgeloopon mede dank zij het afknappen der vacuumleiding achter de Iqpomotief, waardoor alle wagens automatisch geremd werden. 1 MEI IN ENGELAND. Uit Londen, 1 Mei. Onder druilerig weer is vandaag in Hy de park een betooging gehouden, waar aan ongeveer 3000 lieden deelnamen. De redevoerin gen verkondigden het evangelie van de internati onale solidariteit van het proletariaat en eischten een onverwijld omverwerpen van de bestaande órde. Sommige sprekers vielen Mac Donald aan, die niet rood eenoee oo de graat is. 1 MEI IN DUITSCHLAND. Uit Berlijn, 1 Mei. De communistische betooein- gen. welke ondanks het verbod, toch zouden wor den gehóuden omdat, aldus de leiders, het proleta riaat op 1 Mei recht op de straat hee't. zijn jam merlik mislukt De politie wis' in alle wiiken elke poging tot vorming van een ontocht terstond te on- EEN KUNSTMATIG GEVORMD MEER. Do Koning van Italië heeft te Torso op Sardinië een kpnstmatig gevormd meer van 26 K.M. lengte en H 5 K.M. breedte, het grootste van Europa, naar de Italiaansche bladen melden, ingewijd. De vallen van dat meer zullen de electrlache kracht voor het geheele eiland verschaffen, terwijl do reserve van water uitgebreide onvruchtbare etre- ken zal besproeien. HEVIGE REGENVAL IN HONGARIJE. Uit Boedapest, 1 Mei. Hevige slagregens zün oorzaak dat verschillende rivieren buiten hun oevers zijn getreden. Er zijn vier menschenlevens te be treuren. Overigens hebben de overstroomingen groote schade aangericht. WEER WAT ANDERS. Er is een wetsontwerp ingediend bij den Senaat te Washington, dat de strekking heeft, het verplicht te maken dat van alle zuigelingen in de er. sta ten kort na de gebêorte een vingerafdruk wordt ge nomen, en ook een afdruk van de teentjes, hr moet dan van die afdrukken een archief worden aan gelegd. De bedoeling van de voorstellers is. hiermee een waarborg te scheppen voor de herkenning van kleine kinderen, die zijn weggeraakt of die in kin- derbewaarplaatsen, ziekenhuizen of d.g. met andere zijn verwisseld. DENEMARKEN EN DE ONTWAPENING. Uit Kopenhagen, 1 Mei. M. U Rasmussen, minister van verdediging, in het kabinet-Staunlng heeft aan de pers van Kopenhage meegedeeld, dat hij in de herfstzitting van het parlement een voorstel tot ont wapening zal indienen. Het voorstel van dezelfde strekking, destijds door do sociaal-democraten in de militaire commissie inge diend, werd verworpen maar nu zal het weder wor den ingediend als regeeringsontwerp. Het grondbe ginsel zal ontwapening zijn en de instelling van een internationaal noodige politiewacht aan de grens en ter zee. De kosten zullen zeven tot acht millioen be- dragen of een zevende van de tegenwoordigge mili- i toire uitgaven. Indien de Rij-ksdag het voorstel aan- j neemt zal er een volksstemming op volgen. De herfstmanoeuvres werden dit jaar niet gehouden cn de minister hoopt dat de Rijksdag in den ko menden winter kan besluiteri om ze geheel af te schaffen ORKAAN IN HET ZUIDWESTEN VAN GEOROII. U" !Icw York wordt gemeld, dat een geweldige orkaan een groot gedeelte van het zuid-westen van den staat Georgië heeft geteisterd. Reeds werd ge meld dat 43 menschen zijn omgekomen. De schade wordt voorloopig op 1.000.000 geraamd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1924 | | pagina 1