ROMMELKRÜID.
I
harten tijd zeer sterk vermeerderen, zoodat
men goed doet reeds bij bot eerste optreden be
strijdingsmiddelen toe te passen. Zeer goed vol
doet een oplossing, die op 100 L. water bevat 2
Kg. groene zeep en 1 L brandspiritus.
Hozen kunnen ook een beepuiting in den win
ter met 6 a 8 pet. carbolineumoplossing verdra
gen; deze bespuiting verdient zoowel tegen
bladluizen als tegen het wit aanbeveling. Men
behondele daarmee de rozen in Februari.
DE ROZEZAAGWESP.
Men kent deze wesp onder den naam van ge
le vlieg. Het wijfje legt de eieren in de rozen.
scheuten en wel in oen regelmatige rij in in
snijdingen, eenige c.M. beneden den top. Krom
groeien is hot gevolg. Do vuilgroene larven
vreten het geheele blad af.
Bestrijding door Parijsch groen of insecten
poeder,
K. VAN KEULEN,
Tuinbouwvakonderrv ijzer.
BOZEN.
De roos, de koningin der bloemen, is tegelij
kertijd het zinnebeeld der liefde en van den
dood. Witte rozen bloeien op het graf der afge
storvenen, vooral op graven van kinderen wor
den dikwijls rozen gelegd of plant men rozen
struiken. Het symbool van den dood is toch
ook weer een getuigenis van liefde tegelijker
tijd, van liefde voor de helaas te vroeg ontsla
pen.
In de eerste jaren van het christendonr ïs de
roos ook gekozen als liefdebloem van Maria en
wad dus het symbool van den godsdienst. Vele
oude klooster- en kerkmuren zijn nog met ro
zen begroeid. Men had zelfs een zekere voorlief
de om kerken en kapellen te bouwen vlak bij
•en ouden rozenboom.
Volgens do sage is ook de dom te Hilders-
beixn bij zoo'n ouden rozenboom gebouwd.
Bij een jachtpartij verloor keizer Karei de
Vrome zijn relequieën-kruis. Na lang zoeken
Ma&r al zou ik de heele wereld moeten door
zoeken, om den slechtaard te vinden, ik zal H
doen! Moord blijft nooit verborgen. Misschien
is hier wel iemand, die alles weet en toch
swijgt, want menige schurk gaat toch met bra
ve lieden oml
En dan, o koning,, hot meest van alles be
droeft mij, dat u zoo tegen mij te keer gaat en
beweert, dat mijn vader en ik nog nooit iets
goeds hebben gedaan! Maar weet ge dan niet
meer, o koning, dat mijn vader aan 't hof van
uw vader kwam, toen deze ernstig ziek was?
U waart toen nog een kind van twee jaar. Mijn
vader had in het buitenland in de geneeskunde
gestudeerd, en daarom word hij dadelijk bij uw
vader, den koning geroepen: Uw vader zei:
„Ik ben ziek, zwaar riek en ik voel dat ik
bard achteruit ga."
Toen antwoordde mijn vader:
„Laat mij uw pols eens voelen, o koning, dan
zal ik zeggen, waf ge moet doenl"
Dit gebeurde. Mijn vader sprak vervolgens:
„Sire, u kunt alleen beter worden, als u op
eet de lever van een zevenjarigen wolf. Maar
dat moet dan ook heel vlug gebeuren, anders
rij* ge binnen vier uren dood!"
De wolf, IsegTïm'e vader, was juist bij u,
maar toen hij hoorde, wat mijn vader zei, zweeg
bij. Nu zei de koning tot hem:
>(Mijnhoer Tsegrim Senior, ge hoort, wat ik
moet hebben, uw lever moet mij beter maken.*4
Isegrim zeide:
vond zijn opperste jachtmeester het kruis te
rug, het was blijven hangen aan de doornen
van een rozenstruik. De keizer kwam op de
plaats en zag een sneeuwveld in het woud. Het
sneeuwveld had den omtrek van het schip van
•een kerk en aan het eene uiteinde stond de
rozenstruik, waaraan zijn kleinood was blij
ven steken. De keizer besloot op deze plaats
een dom te laten bouVven. De dom staat er nog
en de "rozenstruik groeit en bloeit tegen rijn
muren. Hildceheim bezit de oudste rozenboom,
meer dan duizend jaren oud.
Er zijn geweldig groote rozenboomen. Een
Fransche rozenboom, in 1813 geplant, heeft een
omvang van meer dan een meter en draagt in
den bloeitijd zeker 50000 bloemen.
Ook in de oudheid was de roos reeds gewijd
aan do koningin der liefde. Toen geloofde men,
dat de roos uit de zee was voortgekomen, uit 't
blanke schuim der zee, tegelijk met de god
heid Aphrodita.
Ten tijde van Nero was de roos zeer geliefd.
Rozenbouquetten sierden de tafels bij feest
maaltijden en bij de zwelgpartijen rustto men
op legersteden van rozenblaadjes M.
SPRINGSTOFFEN.
TL
In het laatst van de 18e eeuw, nadat dus
meer dan vier eeuwen lang buskruit de «enig
ste bekende springstof was, werden er nieuwe
ontdekkingen gedaan.
Het zou ons te ver voeren, alle springstoffen
uitvoerig te beschrijven. We doen slechts een
greep uit de verschillende uitvindingen, die
meest alle aan het toeval te dianken zijn.
In 1799 verkreeg de Engelsche alchimist Ho-
ward oen nieuwe springstof, door een toeval
lige vermenging van kwikzilver, salpeterzuur
en alcohoL Er ontstond daarbij een gekristali-
seorde stof, die door verhitting of door een
slag met een geweldigen knal ontplofte en „Ho.
wand's knalpoeder" genoemd werd.
Deze stof was de eerste ontplofbare, die uit
een chemische verbinding bestond, hiervoor
kende men slechts mengsels.
De ontploffing van dit knalpoeder of knal
kwik is zoo hevig, dat het als springmiddel in
een vuurwapen niet bruikbaar is. De loop van
een geweer of kanon zou uit elkaar springen,
nog vóór de kogel hem verlaten heeft. Da&r.
„Dat kan ik niet, si re, want ik ben nog geen
vijf jaar oud. Ik heb, het mijn moeder hooren
zeggen!"
Mijn vader sprak:
Stoor u niet aan zijn woord, Sire! Neem zijn
lever, eet en wordt gezond!"
Nu werd de wolf naar de keuken gebracht,
en na een poosje at uw vader de lov-ir. En
hij werd gezond! Daarom werd mijn vader
steeds genoemd: doctor Reinaert!
Mijn vader moest aan uw hof blijven wonen,
en steeds aan zijn rechterzijde looper. Een
krans, van roodc rozen gevlochten, sierde zijn
hoofd. Nu is alles veranderd, helaas! Schurken
worden geloofd, de wijsheid wordt' achter ge
zet!
Mijnheer de koning, dit allen gebeulde. toen
u jong was, misschien hebt ge het nooit gewe
ten. Maar niet alleen mijn vader, ook ik heb
zeer veel voor u gedaan, ook al schijnt het. -lal
ge er mij niet dankbaar voor zijt Luistert u
eens:
Eens had ik met mijnheer Isegrim (riet, daar
zit hii!, een zwijn gevangen. Wij beten het dier
dood, omdat fyet zoo luid schreeuwde! Toen
zagen wij u aankomen, mijnheer de koning! U
groet» ons en zeide:
„Welkom, vrienden! Ik heb een grooten hon
ger en ook de koningin, die daar aankomt. Wilt
ge de buit' met ons deelen?"
Isegrim zei niets, maar ik zei luidkeels:
„Heel graag, Majesteit. Alles willen we voo*
om wordt het alleen gebruikt als ontstekings
middel in het zoogenaamde slaghoedje.
Daarna kwam de ontdekking van het schiet
katoen, dat zijn volmaking in zijn tegenwoor-
digen vorm roods hoeft sinds 1846, toen door
Schönhcin te BozoL ook weer toevallig een
propje watten in geconcentreerd salpeterzuur
werd gedompeld. Nadat hij het propje voorzich
tig gedroogd had, bleek het een geweldig ont
ploffingsmiddel te zijn. Bij verschillende proe
ven om dit schietkatoen te verbeteren, zijn
meermalen door plotselinge ontploffingen
menscherüevena verloren gegaan, Het schiet
katoen wordt tegenwoordig gebruikt voor *t
vullen van torpedo's en mijnen, maar ook voor
het doen springen van rotsen en gesteenten.
Door vermenging van glycerine, geconcentreerd
zwavelzuur en salpeterzuur wordt een uiterst
gevaarlijke stof verkregen, bekend als nitro
glycerine. De bereiding hiervan is ontzettend
gevaarlijk. Bij de geringste vergissing of onop
lettendheid kan er een geweldige ontploffing
plaats vinden.
Do bereidingswijze in het laboratorium is als
volgt:
Men maakt eerst een mengsel van 3 deelen
sterk salpeterzuur en 6,2 deel geconcentreerd
zwavelzuur. Nadat dit mengsel geheel bekoeld
is, wordt het in een bekerglas gegoten, dat in
een vat met koud water geplaatst wordt. On
der voortdurend' omroeren met een glazen staaf
giot men er daarna 1 deel glycerine in, heel
langzaam en voorzichtig. Giet men nu dit
mengsel in veel koud water over, dan scheidt
de nitroglycerine zich af ais een gele olie
achtige vloeistof op het koude water. Deze olie
achtige vloeistof is zeer gevaarlijk, die licht
ontploft bij1 verwarming of wrijving.
Jarenlang heeft men gezocht naar een mid
del om de vloeibare nitroglycerine om te zetten
in een vaste springstof, ten einde ze voor de
praktijk bruikbaar te maken.
Vooral de Zweed Alfrod Nobel hoeft zich hier
mede voortdurend bezig gehouden. En het was
weer een toeval, dat hem tot een belangrijke
vinding bracht
Het was in het jaar 1866, dat hij weer eens
proeven nam met nitroglycerine. Plotseling
merkte hij, dat het vat, waarin de gevaarlijke
stof was, lekte. Het vocht droop op de poreuze
aardmassa, die tot verpakking van de bussen
met nitroglycerine diende. Nobel onderzocht
u doen". Maar wie wilt ge, dat he: zwijn zal
verdoelen?"
U antwoordde:
„Doet gij het ma&r, mijnheer Isegrim."
En wat deed Isegrim? De helft hield hij voor
zichzelf., een vierde deel gaf hij aan u, een
vierde deel aan de koningin ,en ik kreeg een
oor, de neus en de longen! Nu vraag ik ui Gij,
o koning, at uw klein deel vlug op, en vroeg
aan Isegrim om nog een stukje. Maar hij gaf
uniets! Toen sloog u hem zoo hard op zijn
ieelijken kop, dat het vel vanaf zijn neus tot
aan zijn oogen stuk scheurde. Hij kon de pijn
niet harden en liep jankend weg.
Ik zei toen tot u: „Mijnheer de koning, als gij
het wilt, volg ik hem. Ik weet wel iets". Zoo
gebeurde ook. Wij jaagden verder, Isegrim en
ik en vingen eindelijk een kalt Wij brachten
het bij u en u. lachte mij vriendelijk toe en zei:
„Reinaert, wat ben je vlug op de jacht, verdeel
jij nu eens dat ltalfjel"
En hoe deed ik toen? Ik gaf u de helft «n de
koningin de helfC De kop gaf ik aan Isegrim
en de pooten hield ik.
Toen zei gij:
„Reinaert, wie heeft je zoo keurig leeren 'dea
len?"
En ik antwoorttdo: -
„Dat heeft Isegrim mij geleerd, Majesteit.
was begeerig, en gaf u weinig. Ik ben beschei
den en geef u veel. Ik dien u trouw!"
Wordt vervolgd.
nu de aarde, die met de vloeistof gedrenkt was
en bevond, dat die aard© sterk ontplofbaar was,
maar toch zonder gevaar te kanteeren. Zoo was
dus de nitroglycerine aan een voste Btof gebon
den en voor do practijk bruikbaar gemaakt
Na vele proefnemingen met poreuze stoffen
bleek, dat een aarde, het kiezelgoer, die in groo
te massa op de Lünenbuigerheide hij Hanno-
\er, gevonden wordt, doelmatig was om de ni
troglycerine op te zuigen. Bovendien kostte de
ze aarde zoo goed als niets. Het opslorpings
vermogen is zoo groot dat het kiezelgoer zijn
eigen gewicht aan nitroglycerine opzuigt
Deze springstof is het bekende dynamiet Het
is een bruinachtige massa, voor schokken vrij
wel ongevoelig, maar als springmiddel ontzet
tend. Heit wordt veel gebruikt in mijnen; bij
het aanleggen van tunnels en het doen sprin
gen van rotsen. Met een vlam aangestoken
brandt dynamiet gewoon af, maar door een
slaf of door een slaghoedje met knalkwik
wordt het tot ontploffing gebracht.
Verder noemen we nog het Fransche spring
middel meliniet, het Engelsche lyddiet, de
j epringgelatine, ook door Nobel uitgevonden, en
waarvan de ontploffende kracht die van dyna
miet nog verre overtreft
Er zijn hog meerdere stoffen, die de geweldi
ge ontploffende kracht van bovengenoemde be
zitten of zelfs overtroffen. De nieuwste uitvin
dingen blijven gedeeltelijk geheim.
De geleerde onderzoekers in hun laborato
ria zijn nog steeds zoekende tnaar springstof
fen van nog geweldiger uitwerking dan de
reeds bestaande. En de groote mogendheden
trachten elk voor zich het geheim van nieuwe
uitvindingen te bewaren om bij een mogelijkcn
tockomstigen oorlog een voorsprong te hebben
op den vijand.
De chemische oorlogsindustrie is dagelijks
bezig met de vervaardiging van de meest hel-
echo middelen om een vijandig land binnen den
koristen tijd de grootst mogelijke schade toe te
brengen.
In de twintigste eeuw zijn naast de spring
stoffen de giftige gassen op den voorgrond ge
komen. Die giftige gassen worden op groote
schaal geproduceerd. Ze zijn van de meest ver
schrikkelijkste uitwerking op alles wat leeft.
Indien er nog ooit weer een wereldoorlog los
brandt, dan zullen de gevolgen zoo vreeeelijk
zijn, dat met recht betwijfeld mag worden, of
er daarna nog herstel mogelijk zal zijn. M.
DE BEREIDING EN TOEPASSING VAN
VISCH-OLIëN.
Onder de zeevisschen, wier lichaam rijk is
aan vet en die in grooten getale worden gevan
gen, nomen de haring-achtigen een eerste
plaats in. Bij deze visec hen is het vet door het
beele lichaam verspreid. Terwijl er ook vis-
schen zijn, waar de vet „reserve in een bepaald
orgaan, meestal de lever, is opgehoopt.
Van de vele soorten, die tot de familie der
clupeiden of haringachtige visschen behooren,
■ijn er eenige van belang voor de bereiding
van visch-olie. De haring, de menhaden en de
sardine leven in zeer groote troepen van mil-
lioenen individuen te zamen en komen gedu
rende bepaalde tijden van het jaar aan de kus
ten in ondiep water. De vangst aan haringen is
dan vaak zoo groot dat zij de behoefte aan' ge
rookte en gezouten haring vérre overtreft, en
een groot deel der gevangen visschen op olie
«n visch-guano wordt verwerkt. De menhaden
die in groote hoeveelheden aan de oostkust
van Noord-Amerika wordt gevangen, is niet
eetbaar en dient alleen voor dé bereiding van
olie en guano. Aan de kusten van Noorwegen
is deze industrie modern georganiseerd. De via-
schersbootcn leggen aan den fabriekssteiger
aan, de haringen worden door middel van een
mechanisch transport in de fabriek gebracht.
De visschen worden langzaam-door groo*e cy_
linders geschoven, waarin oververhitte stoom
geblazen wordt Nadat de viscb op deze wijze
.gekookt' is, wordt hij in continu werkende
persen uitgeperst een mengsel van olie en wa
ter loopt at, het residu wordt gedroogd en daar
na fijn gestampt en gezeefd en in zakken ge
pakt. .Dit residu is de vischguano, die al9 mest
stof gebruikt woedt
De olie wordt van water en bijmengselen ge
zuiverd en in vaten verzonden. De heele fabri
cage verloopt zeer sneL Van het oogenblik dat
de haring uit do schepen wordt gehaald tot de
guano in zakken verpakt ia verloopt ongeveer
een uur. Een fabriek te Svohroer (Lofodden.
eilanden) kan 150 M3. haring per 24 uur ver
werken. De haringvangst duurt van Juni tot
November en geschiedt in de fjorden onder zeer
gunstige omstandigheden.
Op dezelfde wijze wondt de menhaden op olie
verwerkt. De jaariijksche productie aan men-
kaden-olie bedraagt in de Vereenigde Staten
van Noord-Amerika 200.000 a 300.000 hl
Hot grootste gedeelte van deze visch-otiën
wordt gebruikt in de 1 eder-industrie. Het berei
den van leder door behandeling der huiden
met olie is reeds zeer lang bekend. De Indianen
van Noord-Amerika en de Eskimo's maken op
deze wijze uitstekend leer. De beschaafde vol
ken. passen deze methode toe bij de bereiding
van zeemleer. Daarbij worden de binnenkanten
van gesplitste huiden, veelal schapen- of gei
tenvetten, in traan of visch-olie gekneed en
daarna in een verwarmde ruimte aan de lucht
blootgesteld. Als de inwertüng afgeloopen is,
wat langen tijd duurt, wordt het overtollige vet
uitgeperst. Welke chemische reacties bij deze
looi-methode plaats vinden is nog geheel on
bekend.
Behalve de genoemde visch-oliën worden ook
\iit levers van visschen tranen en oliën op
groote schaal gewonnen. Van deze soort is de
levertraan uit de levers van kabeljauw wel het
meest algemeen bekend. De bereiding van le
vertraan heeft vooral plaats op de Lofodden-
eilanden en in Finmarken. De levere, meestal
van verschillende soorten van kabeljauw door
elkaar, worden zorgvuldig schoongemaakt en
gewasschen en dan in met stoom verhitte ke
tels verwarmd. Na eenigen tijd staakt men de
verhitting om de olie af te tappen. Dit eerste
product levert de levertraan van goede qualL
teit. Het nog warme residu laat men uitdruppe-
len in zakken van filterstof en wint aoo een
tweede kwaliteit traan, die voor industrieele
doeleinden wordt gebruikt De van traan be
vrijde massa wordt gedroogd en dient als vee
voeder. In Finrhariten kookt met-. dj* levers mft
direct en stoom, wat in eenvouuV'^r toestellen
kan geschieden, maar daarbij krijgt men al
leen tweede qualiteit (die voor technisch ge
bruik.
De levertraan, die voor medicinale doelein
den moet dienen, wordt eerst nog geraffineerd.
Deze zuivering bestaat in hoofdzaak daarin, dat
men door afkoeling en filtreeren bij lage tem
peratuur de vaste bestanddeelen der traan ver
wijdert en een traan overhoudt, die niet stolt
bij afkoeling. Deze zuivering heeft plaats in
Bergen, dat het centrum voor den handel in
levertraan ia
Behalve de genoemde streken worden ook in
andere deelen dor wereld visch-otóên gewonnen
In Portugal is de bereiding van sardine-con «er
ven een belangrijke industrie Daarbij wordt
veel visch-afval verkregen, waaruit door ex
tractie met benzine een olie wordt gewonnen.
Hdhid.
EEN GERECHTELIJK VONNIS»
De rechtbank, aldus vertelt de „New York
Herald", behandelt een diefstal, die den verd©-
diger gelegenheid geeft de volgende niet be
paald gangbare stelling te poneeren: „Beklaag
de kon onmogelijk van diefstal of braak wor
den beschuldigd. Wat toch, meneer de presi
dent, was hét geval? A loopt langs een huis.
waarvan het raam openstaat. Hij steekt zijn
rechterarm door hot gat en noemt do dingen
mee, die binnen het bereik van dien arm staan.
Ergo werd de diefstal uitsluitend door dien
rechterarm gepleegd; reden waarom ik meen te
mogen aannemen, dat, indien hot wettig en
overtuigend bewijs wordt geleverd, uw recht
bank niet het geheele individu, doch uitsluitend
den schuldige, in casu dus den arm, zal veroor
deeld n."
Verbaasd keken de rechtsgeleerden in de zaal
elkander aan en vol spanning wachtte men *t
vonnis af, dat luidde: „Niet de beklaagde, ma&r
zijn rechterarm wordt veroordeeld tot twee
jaar tuchthuisstraf. Mocht beklaagde kans zien
dien arm zonder meer naar de gevangenis te
zenden, dan kan de rechtbank zich daarmee
vcreenigen."
„Flauw", mompelden de deskundigen in de
za&L „Kinderachtig". Maar de uitdrukking van
hun gezicht veranderdo, toen de beklaagde dood
kalm zijn rechterarm, die van hout bleek te
zijn, afschroefde en den achter hem staanden
politie-agenten met hoofsch gebaar overhandig
de.
HUMOR VAN EEN DO MIN
In het „Schouwvenster" stond onlangs:
Een predikant in Comwallis had zich al lan
gen tijd, Zonctag aan Zondag, geërgerd, dat
zijn toehoorders omkeken, zoodra zij nog een
kerkganger hoorden binnenkomen. Om daar
aan een eind te maken, zei hij eens, vóór het
begin zijner preek: „Waarde broeders en zus
ters, ik heb met leedwezen bemerkt da; uw
godsdienstige aandacht telkens vortoord wordt
door den licht verklaarbaren wensch, ie we
ten* wie nog na u in de kerk' komt. Om u de
moeite te besparen, dit te onderzoeken, zal ik
voortaan de namen der laat komenden opnoe
men."
Nu begon hij zijn rede, om die na weinige
oogenblikken te onderbreken, door de mededee-
ling: „Pachter Stubborn en zijn familie"
De aldus aangewezenen zetten zich, wel wat
onaangenaam verrast, op hun plaats enr de pre
dikant vervolgde zijn rede.
„Zoo kwam het land; overvloeiende van melk
en honig, in handen van.... pachter Curtis en
zijn zoon, met William Diggles", klonk het
Een tijd lang kon deze nu rustig voortgaan;
daar werd de deur nog eens geopend
„Vrouw Symons met een nieuwen hoed", klonk
het van den preekstoel. En als op commando
keerden alle vrouwen in de kerk zic'i om en
zagen met nieuwsgierige blikken de binnen,
komende na, tot zij op haar plaats was ge
zeten....
i
HANDTEEXENINGEN.
Koning Christiaan IX van; Denemarken bezat
een rijtuig, dat door hem en door zijn familie
leden bij voorkeur weid gebruikt. Op een ruit
van dit rijtuig zijn de namen van bijna de ge
heele koninklijke familie ingekrast. En het
eigenaardigste van deze autografenverzameling
die door Alexander III, den vader van tsaar
Nicolaas, begonnen werd, is, dat alle leden
van het koninklijk huis hun tnamen, die slechts
in den nauwsten familiekring gebruikelijk wa
ren, daar met diamant ingekrast hebben.
Zoo figureert keizer Alexander ITT van Rus
land als „Sachem* en tsaar Nicolaas II als
„Nieky". Koning Eduard X1T etf Alexandra ko
men er op voor als „Bertie" en „AHx". De ge
storven prins Al bert Victor schreef „Eddie". De
Engelsche troonopvolger, de prins van Wales
„George" en zijn gemalin „Tcrria", terwijl de
voormalige grootvorst-troonopvolger er als
„Nicky no. 2" op voorkomt. De oude koning van:
Denemarken schreef in duidelijk, zij het eenigsu
rins bevend schrift „Christiaan" onder den
naam van rijn schoonzoon, den koning van En
geland.