ROMMELKRÜID. I harten tijd zeer sterk vermeerderen, zoodat men goed doet reeds bij bot eerste optreden be strijdingsmiddelen toe te passen. Zeer goed vol doet een oplossing, die op 100 L. water bevat 2 Kg. groene zeep en 1 L brandspiritus. Hozen kunnen ook een beepuiting in den win ter met 6 a 8 pet. carbolineumoplossing verdra gen; deze bespuiting verdient zoowel tegen bladluizen als tegen het wit aanbeveling. Men behondele daarmee de rozen in Februari. DE ROZEZAAGWESP. Men kent deze wesp onder den naam van ge le vlieg. Het wijfje legt de eieren in de rozen. scheuten en wel in oen regelmatige rij in in snijdingen, eenige c.M. beneden den top. Krom groeien is hot gevolg. Do vuilgroene larven vreten het geheele blad af. Bestrijding door Parijsch groen of insecten poeder, K. VAN KEULEN, Tuinbouwvakonderrv ijzer. BOZEN. De roos, de koningin der bloemen, is tegelij kertijd het zinnebeeld der liefde en van den dood. Witte rozen bloeien op het graf der afge storvenen, vooral op graven van kinderen wor den dikwijls rozen gelegd of plant men rozen struiken. Het symbool van den dood is toch ook weer een getuigenis van liefde tegelijker tijd, van liefde voor de helaas te vroeg ontsla pen. In de eerste jaren van het christendonr ïs de roos ook gekozen als liefdebloem van Maria en wad dus het symbool van den godsdienst. Vele oude klooster- en kerkmuren zijn nog met ro zen begroeid. Men had zelfs een zekere voorlief de om kerken en kapellen te bouwen vlak bij •en ouden rozenboom. Volgens do sage is ook de dom te Hilders- beixn bij zoo'n ouden rozenboom gebouwd. Bij een jachtpartij verloor keizer Karei de Vrome zijn relequieën-kruis. Na lang zoeken Ma&r al zou ik de heele wereld moeten door zoeken, om den slechtaard te vinden, ik zal H doen! Moord blijft nooit verborgen. Misschien is hier wel iemand, die alles weet en toch swijgt, want menige schurk gaat toch met bra ve lieden oml En dan, o koning,, hot meest van alles be droeft mij, dat u zoo tegen mij te keer gaat en beweert, dat mijn vader en ik nog nooit iets goeds hebben gedaan! Maar weet ge dan niet meer, o koning, dat mijn vader aan 't hof van uw vader kwam, toen deze ernstig ziek was? U waart toen nog een kind van twee jaar. Mijn vader had in het buitenland in de geneeskunde gestudeerd, en daarom word hij dadelijk bij uw vader, den koning geroepen: Uw vader zei: „Ik ben ziek, zwaar riek en ik voel dat ik bard achteruit ga." Toen antwoordde mijn vader: „Laat mij uw pols eens voelen, o koning, dan zal ik zeggen, waf ge moet doenl" Dit gebeurde. Mijn vader sprak vervolgens: „Sire, u kunt alleen beter worden, als u op eet de lever van een zevenjarigen wolf. Maar dat moet dan ook heel vlug gebeuren, anders rij* ge binnen vier uren dood!" De wolf, IsegTïm'e vader, was juist bij u, maar toen hij hoorde, wat mijn vader zei, zweeg bij. Nu zei de koning tot hem: >(Mijnhoer Tsegrim Senior, ge hoort, wat ik moet hebben, uw lever moet mij beter maken.*4 Isegrim zeide: vond zijn opperste jachtmeester het kruis te rug, het was blijven hangen aan de doornen van een rozenstruik. De keizer kwam op de plaats en zag een sneeuwveld in het woud. Het sneeuwveld had den omtrek van het schip van •een kerk en aan het eene uiteinde stond de rozenstruik, waaraan zijn kleinood was blij ven steken. De keizer besloot op deze plaats een dom te laten bouVven. De dom staat er nog en de "rozenstruik groeit en bloeit tegen rijn muren. Hildceheim bezit de oudste rozenboom, meer dan duizend jaren oud. Er zijn geweldig groote rozenboomen. Een Fransche rozenboom, in 1813 geplant, heeft een omvang van meer dan een meter en draagt in den bloeitijd zeker 50000 bloemen. Ook in de oudheid was de roos reeds gewijd aan do koningin der liefde. Toen geloofde men, dat de roos uit de zee was voortgekomen, uit 't blanke schuim der zee, tegelijk met de god heid Aphrodita. Ten tijde van Nero was de roos zeer geliefd. Rozenbouquetten sierden de tafels bij feest maaltijden en bij de zwelgpartijen rustto men op legersteden van rozenblaadjes M. SPRINGSTOFFEN. TL In het laatst van de 18e eeuw, nadat dus meer dan vier eeuwen lang buskruit de «enig ste bekende springstof was, werden er nieuwe ontdekkingen gedaan. Het zou ons te ver voeren, alle springstoffen uitvoerig te beschrijven. We doen slechts een greep uit de verschillende uitvindingen, die meest alle aan het toeval te dianken zijn. In 1799 verkreeg de Engelsche alchimist Ho- ward oen nieuwe springstof, door een toeval lige vermenging van kwikzilver, salpeterzuur en alcohoL Er ontstond daarbij een gekristali- seorde stof, die door verhitting of door een slag met een geweldigen knal ontplofte en „Ho. wand's knalpoeder" genoemd werd. Deze stof was de eerste ontplofbare, die uit een chemische verbinding bestond, hiervoor kende men slechts mengsels. De ontploffing van dit knalpoeder of knal kwik is zoo hevig, dat het als springmiddel in een vuurwapen niet bruikbaar is. De loop van een geweer of kanon zou uit elkaar springen, nog vóór de kogel hem verlaten heeft. Da&r. „Dat kan ik niet, si re, want ik ben nog geen vijf jaar oud. Ik heb, het mijn moeder hooren zeggen!" Mijn vader sprak: Stoor u niet aan zijn woord, Sire! Neem zijn lever, eet en wordt gezond!" Nu werd de wolf naar de keuken gebracht, en na een poosje at uw vader de lov-ir. En hij werd gezond! Daarom werd mijn vader steeds genoemd: doctor Reinaert! Mijn vader moest aan uw hof blijven wonen, en steeds aan zijn rechterzijde looper. Een krans, van roodc rozen gevlochten, sierde zijn hoofd. Nu is alles veranderd, helaas! Schurken worden geloofd, de wijsheid wordt' achter ge zet! Mijnheer de koning, dit allen gebeulde. toen u jong was, misschien hebt ge het nooit gewe ten. Maar niet alleen mijn vader, ook ik heb zeer veel voor u gedaan, ook al schijnt het. -lal ge er mij niet dankbaar voor zijt Luistert u eens: Eens had ik met mijnheer Isegrim (riet, daar zit hii!, een zwijn gevangen. Wij beten het dier dood, omdat fyet zoo luid schreeuwde! Toen zagen wij u aankomen, mijnheer de koning! U groet» ons en zeide: „Welkom, vrienden! Ik heb een grooten hon ger en ook de koningin, die daar aankomt. Wilt ge de buit' met ons deelen?" Isegrim zei niets, maar ik zei luidkeels: „Heel graag, Majesteit. Alles willen we voo* om wordt het alleen gebruikt als ontstekings middel in het zoogenaamde slaghoedje. Daarna kwam de ontdekking van het schiet katoen, dat zijn volmaking in zijn tegenwoor- digen vorm roods hoeft sinds 1846, toen door Schönhcin te BozoL ook weer toevallig een propje watten in geconcentreerd salpeterzuur werd gedompeld. Nadat hij het propje voorzich tig gedroogd had, bleek het een geweldig ont ploffingsmiddel te zijn. Bij verschillende proe ven om dit schietkatoen te verbeteren, zijn meermalen door plotselinge ontploffingen menscherüevena verloren gegaan, Het schiet katoen wordt tegenwoordig gebruikt voor *t vullen van torpedo's en mijnen, maar ook voor het doen springen van rotsen en gesteenten. Door vermenging van glycerine, geconcentreerd zwavelzuur en salpeterzuur wordt een uiterst gevaarlijke stof verkregen, bekend als nitro glycerine. De bereiding hiervan is ontzettend gevaarlijk. Bij de geringste vergissing of onop lettendheid kan er een geweldige ontploffing plaats vinden. Do bereidingswijze in het laboratorium is als volgt: Men maakt eerst een mengsel van 3 deelen sterk salpeterzuur en 6,2 deel geconcentreerd zwavelzuur. Nadat dit mengsel geheel bekoeld is, wordt het in een bekerglas gegoten, dat in een vat met koud water geplaatst wordt. On der voortdurend' omroeren met een glazen staaf giot men er daarna 1 deel glycerine in, heel langzaam en voorzichtig. Giet men nu dit mengsel in veel koud water over, dan scheidt de nitroglycerine zich af ais een gele olie achtige vloeistof op het koude water. Deze olie achtige vloeistof is zeer gevaarlijk, die licht ontploft bij1 verwarming of wrijving. Jarenlang heeft men gezocht naar een mid del om de vloeibare nitroglycerine om te zetten in een vaste springstof, ten einde ze voor de praktijk bruikbaar te maken. Vooral de Zweed Alfrod Nobel hoeft zich hier mede voortdurend bezig gehouden. En het was weer een toeval, dat hem tot een belangrijke vinding bracht Het was in het jaar 1866, dat hij weer eens proeven nam met nitroglycerine. Plotseling merkte hij, dat het vat, waarin de gevaarlijke stof was, lekte. Het vocht droop op de poreuze aardmassa, die tot verpakking van de bussen met nitroglycerine diende. Nobel onderzocht u doen". Maar wie wilt ge, dat he: zwijn zal verdoelen?" U antwoordde: „Doet gij het ma&r, mijnheer Isegrim." En wat deed Isegrim? De helft hield hij voor zichzelf., een vierde deel gaf hij aan u, een vierde deel aan de koningin ,en ik kreeg een oor, de neus en de longen! Nu vraag ik ui Gij, o koning, at uw klein deel vlug op, en vroeg aan Isegrim om nog een stukje. Maar hij gaf uniets! Toen sloog u hem zoo hard op zijn ieelijken kop, dat het vel vanaf zijn neus tot aan zijn oogen stuk scheurde. Hij kon de pijn niet harden en liep jankend weg. Ik zei toen tot u: „Mijnheer de koning, als gij het wilt, volg ik hem. Ik weet wel iets". Zoo gebeurde ook. Wij jaagden verder, Isegrim en ik en vingen eindelijk een kalt Wij brachten het bij u en u. lachte mij vriendelijk toe en zei: „Reinaert, wat ben je vlug op de jacht, verdeel jij nu eens dat ltalfjel" En hoe deed ik toen? Ik gaf u de helft «n de koningin de helfC De kop gaf ik aan Isegrim en de pooten hield ik. Toen zei gij: „Reinaert, wie heeft je zoo keurig leeren 'dea len?" En ik antwoorttdo: - „Dat heeft Isegrim mij geleerd, Majesteit. was begeerig, en gaf u weinig. Ik ben beschei den en geef u veel. Ik dien u trouw!" Wordt vervolgd. nu de aarde, die met de vloeistof gedrenkt was en bevond, dat die aard© sterk ontplofbaar was, maar toch zonder gevaar te kanteeren. Zoo was dus de nitroglycerine aan een voste Btof gebon den en voor do practijk bruikbaar gemaakt Na vele proefnemingen met poreuze stoffen bleek, dat een aarde, het kiezelgoer, die in groo te massa op de Lünenbuigerheide hij Hanno- \er, gevonden wordt, doelmatig was om de ni troglycerine op te zuigen. Bovendien kostte de ze aarde zoo goed als niets. Het opslorpings vermogen is zoo groot dat het kiezelgoer zijn eigen gewicht aan nitroglycerine opzuigt Deze springstof is het bekende dynamiet Het is een bruinachtige massa, voor schokken vrij wel ongevoelig, maar als springmiddel ontzet tend. Heit wordt veel gebruikt in mijnen; bij het aanleggen van tunnels en het doen sprin gen van rotsen. Met een vlam aangestoken brandt dynamiet gewoon af, maar door een slaf of door een slaghoedje met knalkwik wordt het tot ontploffing gebracht. Verder noemen we nog het Fransche spring middel meliniet, het Engelsche lyddiet, de j epringgelatine, ook door Nobel uitgevonden, en waarvan de ontploffende kracht die van dyna miet nog verre overtreft Er zijn hog meerdere stoffen, die de geweldi ge ontploffende kracht van bovengenoemde be zitten of zelfs overtroffen. De nieuwste uitvin dingen blijven gedeeltelijk geheim. De geleerde onderzoekers in hun laborato ria zijn nog steeds zoekende tnaar springstof fen van nog geweldiger uitwerking dan de reeds bestaande. En de groote mogendheden trachten elk voor zich het geheim van nieuwe uitvindingen te bewaren om bij een mogelijkcn tockomstigen oorlog een voorsprong te hebben op den vijand. De chemische oorlogsindustrie is dagelijks bezig met de vervaardiging van de meest hel- echo middelen om een vijandig land binnen den koristen tijd de grootst mogelijke schade toe te brengen. In de twintigste eeuw zijn naast de spring stoffen de giftige gassen op den voorgrond ge komen. Die giftige gassen worden op groote schaal geproduceerd. Ze zijn van de meest ver schrikkelijkste uitwerking op alles wat leeft. Indien er nog ooit weer een wereldoorlog los brandt, dan zullen de gevolgen zoo vreeeelijk zijn, dat met recht betwijfeld mag worden, of er daarna nog herstel mogelijk zal zijn. M. DE BEREIDING EN TOEPASSING VAN VISCH-OLIëN. Onder de zeevisschen, wier lichaam rijk is aan vet en die in grooten getale worden gevan gen, nomen de haring-achtigen een eerste plaats in. Bij deze visec hen is het vet door het beele lichaam verspreid. Terwijl er ook vis- schen zijn, waar de vet „reserve in een bepaald orgaan, meestal de lever, is opgehoopt. Van de vele soorten, die tot de familie der clupeiden of haringachtige visschen behooren, ■ijn er eenige van belang voor de bereiding van visch-olie. De haring, de menhaden en de sardine leven in zeer groote troepen van mil- lioenen individuen te zamen en komen gedu rende bepaalde tijden van het jaar aan de kus ten in ondiep water. De vangst aan haringen is dan vaak zoo groot dat zij de behoefte aan' ge rookte en gezouten haring vérre overtreft, en een groot deel der gevangen visschen op olie «n visch-guano wordt verwerkt. De menhaden die in groote hoeveelheden aan de oostkust van Noord-Amerika wordt gevangen, is niet eetbaar en dient alleen voor dé bereiding van olie en guano. Aan de kusten van Noorwegen is deze industrie modern georganiseerd. De via- schersbootcn leggen aan den fabriekssteiger aan, de haringen worden door middel van een mechanisch transport in de fabriek gebracht. De visschen worden langzaam-door groo*e cy_ linders geschoven, waarin oververhitte stoom geblazen wordt Nadat de viscb op deze wijze .gekookt' is, wordt hij in continu werkende persen uitgeperst een mengsel van olie en wa ter loopt at, het residu wordt gedroogd en daar na fijn gestampt en gezeefd en in zakken ge pakt. .Dit residu is de vischguano, die al9 mest stof gebruikt woedt De olie wordt van water en bijmengselen ge zuiverd en in vaten verzonden. De heele fabri cage verloopt zeer sneL Van het oogenblik dat de haring uit do schepen wordt gehaald tot de guano in zakken verpakt ia verloopt ongeveer een uur. Een fabriek te Svohroer (Lofodden. eilanden) kan 150 M3. haring per 24 uur ver werken. De haringvangst duurt van Juni tot November en geschiedt in de fjorden onder zeer gunstige omstandigheden. Op dezelfde wijze wondt de menhaden op olie verwerkt. De jaariijksche productie aan men- kaden-olie bedraagt in de Vereenigde Staten van Noord-Amerika 200.000 a 300.000 hl Hot grootste gedeelte van deze visch-otiën wordt gebruikt in de 1 eder-industrie. Het berei den van leder door behandeling der huiden met olie is reeds zeer lang bekend. De Indianen van Noord-Amerika en de Eskimo's maken op deze wijze uitstekend leer. De beschaafde vol ken. passen deze methode toe bij de bereiding van zeemleer. Daarbij worden de binnenkanten van gesplitste huiden, veelal schapen- of gei tenvetten, in traan of visch-olie gekneed en daarna in een verwarmde ruimte aan de lucht blootgesteld. Als de inwertüng afgeloopen is, wat langen tijd duurt, wordt het overtollige vet uitgeperst. Welke chemische reacties bij deze looi-methode plaats vinden is nog geheel on bekend. Behalve de genoemde visch-oliën worden ook \iit levers van visschen tranen en oliën op groote schaal gewonnen. Van deze soort is de levertraan uit de levers van kabeljauw wel het meest algemeen bekend. De bereiding van le vertraan heeft vooral plaats op de Lofodden- eilanden en in Finmarken. De levere, meestal van verschillende soorten van kabeljauw door elkaar, worden zorgvuldig schoongemaakt en gewasschen en dan in met stoom verhitte ke tels verwarmd. Na eenigen tijd staakt men de verhitting om de olie af te tappen. Dit eerste product levert de levertraan van goede qualL teit. Het nog warme residu laat men uitdruppe- len in zakken van filterstof en wint aoo een tweede kwaliteit traan, die voor industrieele doeleinden wordt gebruikt De van traan be vrijde massa wordt gedroogd en dient als vee voeder. In Finrhariten kookt met-. dj* levers mft direct en stoom, wat in eenvouuV'^r toestellen kan geschieden, maar daarbij krijgt men al leen tweede qualiteit (die voor technisch ge bruik. De levertraan, die voor medicinale doelein den moet dienen, wordt eerst nog geraffineerd. Deze zuivering bestaat in hoofdzaak daarin, dat men door afkoeling en filtreeren bij lage tem peratuur de vaste bestanddeelen der traan ver wijdert en een traan overhoudt, die niet stolt bij afkoeling. Deze zuivering heeft plaats in Bergen, dat het centrum voor den handel in levertraan ia Behalve de genoemde streken worden ook in andere deelen dor wereld visch-otóên gewonnen In Portugal is de bereiding van sardine-con «er ven een belangrijke industrie Daarbij wordt veel visch-afval verkregen, waaruit door ex tractie met benzine een olie wordt gewonnen. Hdhid. EEN GERECHTELIJK VONNIS» De rechtbank, aldus vertelt de „New York Herald", behandelt een diefstal, die den verd©- diger gelegenheid geeft de volgende niet be paald gangbare stelling te poneeren: „Beklaag de kon onmogelijk van diefstal of braak wor den beschuldigd. Wat toch, meneer de presi dent, was hét geval? A loopt langs een huis. waarvan het raam openstaat. Hij steekt zijn rechterarm door hot gat en noemt do dingen mee, die binnen het bereik van dien arm staan. Ergo werd de diefstal uitsluitend door dien rechterarm gepleegd; reden waarom ik meen te mogen aannemen, dat, indien hot wettig en overtuigend bewijs wordt geleverd, uw recht bank niet het geheele individu, doch uitsluitend den schuldige, in casu dus den arm, zal veroor deeld n." Verbaasd keken de rechtsgeleerden in de zaal elkander aan en vol spanning wachtte men *t vonnis af, dat luidde: „Niet de beklaagde, ma&r zijn rechterarm wordt veroordeeld tot twee jaar tuchthuisstraf. Mocht beklaagde kans zien dien arm zonder meer naar de gevangenis te zenden, dan kan de rechtbank zich daarmee vcreenigen." „Flauw", mompelden de deskundigen in de za&L „Kinderachtig". Maar de uitdrukking van hun gezicht veranderdo, toen de beklaagde dood kalm zijn rechterarm, die van hout bleek te zijn, afschroefde en den achter hem staanden politie-agenten met hoofsch gebaar overhandig de. HUMOR VAN EEN DO MIN In het „Schouwvenster" stond onlangs: Een predikant in Comwallis had zich al lan gen tijd, Zonctag aan Zondag, geërgerd, dat zijn toehoorders omkeken, zoodra zij nog een kerkganger hoorden binnenkomen. Om daar aan een eind te maken, zei hij eens, vóór het begin zijner preek: „Waarde broeders en zus ters, ik heb met leedwezen bemerkt da; uw godsdienstige aandacht telkens vortoord wordt door den licht verklaarbaren wensch, ie we ten* wie nog na u in de kerk' komt. Om u de moeite te besparen, dit te onderzoeken, zal ik voortaan de namen der laat komenden opnoe men." Nu begon hij zijn rede, om die na weinige oogenblikken te onderbreken, door de mededee- ling: „Pachter Stubborn en zijn familie" De aldus aangewezenen zetten zich, wel wat onaangenaam verrast, op hun plaats enr de pre dikant vervolgde zijn rede. „Zoo kwam het land; overvloeiende van melk en honig, in handen van.... pachter Curtis en zijn zoon, met William Diggles", klonk het Een tijd lang kon deze nu rustig voortgaan; daar werd de deur nog eens geopend „Vrouw Symons met een nieuwen hoed", klonk het van den preekstoel. En als op commando keerden alle vrouwen in de kerk zic'i om en zagen met nieuwsgierige blikken de binnen, komende na, tot zij op haar plaats was ge zeten.... i HANDTEEXENINGEN. Koning Christiaan IX van; Denemarken bezat een rijtuig, dat door hem en door zijn familie leden bij voorkeur weid gebruikt. Op een ruit van dit rijtuig zijn de namen van bijna de ge heele koninklijke familie ingekrast. En het eigenaardigste van deze autografenverzameling die door Alexander III, den vader van tsaar Nicolaas, begonnen werd, is, dat alle leden van het koninklijk huis hun tnamen, die slechts in den nauwsten familiekring gebruikelijk wa ren, daar met diamant ingekrast hebben. Zoo figureert keizer Alexander ITT van Rus land als „Sachem* en tsaar Nicolaas II als „Nieky". Koning Eduard X1T etf Alexandra ko men er op voor als „Bertie" en „AHx". De ge storven prins Al bert Victor schreef „Eddie". De Engelsche troonopvolger, de prins van Wales „George" en zijn gemalin „Tcrria", terwijl de voormalige grootvorst-troonopvolger er als „Nicky no. 2" op voorkomt. De oude koning van: Denemarken schreef in duidelijk, zij het eenigsu rins bevend schrift „Christiaan" onder den naam van rijn schoonzoon, den koning van En geland.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1924 | | pagina 6