HEN MM
Raad Hoogwoud.
Woensdag 30 Juli 1924.
67sle Jaargang. No. 7476.
TWEEDE BLAD,
1914 1 Augustus 1924.
afdeeling- werd tegen Verd^ .aangeroeid, maar het
mochtmet baten; de stad hield stand, ook al vielen
aanvankelijk enkele forten. Daarentegen drongen
de Entente-legers op de Somme aan; Pioardie kwam
voor een deel in huil handen terug.
Inmiddels was d0 strijd over een groot aantal
fronten uitgebreid. Engelsche en Fransche sche
pen hadden getracht de Dardanellen te forceeren
om Constantinopel te kunnen nemen; de poging
was mislukt en 'de bekende Dardanellen-expeditie,
die zooveel goed en bloed zou kosten, begon. Toen
deze vruchteloos bleek, werd Saloniki, ondanks do
protesten van Griekenland, bezet; daar werd d0
basis voor geheel een nieuw aanvalsleger gelegd.
Nadat Duitschland en Turkije zooals te verwach
ten was tevergeefs gepoogd hadden Engeland
te treffen in zijn hart: in ztfn verbinding met Indië
door het Suez-kanaal, poogden de Geallieerden, j
door Griekenland op hun zijde te krijgen, Bulga
rije aan tet asten en zoodoende Oostenrijk van d0
andere zijde binnen te trekken. Het Griefcseho dra
ma, dat slechts oppervlakkige gelijkenissen met
het Belgische vertoonde, was daarvan het gevolg,
Gebeurtenissen van eigenaardjgen aard speelden
zich in het formeel nog altijd neutraal gehoetori!
Athene af. En tegelijkertijd kwamen weer nieuwe
fronten zich voegen bij hot oude; begon de oorlog
in Mesopotamië en het Heilige Land behaalden de
Kussen onder Grootvorst Nicolaas, die in het Wes
ten van zijn commajidement was ontheven, groote
successen in Armenië, waar zij tot Erzeroem door-
De periode van vijftig jaren, dié 1864 van 1914
scheidt eft tegelijk daaraan verbindt, is zeker een
uiterst belangrijke. In een halve eeuw tijidis werden
historische belangvraagstuklcen opgelost: de po
litieke landkaart van Europa veranderd door de op
komst. van Duitschland, en door de vorming van de
Triple Alliantie ©enerzijds, de Triplo Entente ander-
zijcLs geheel nieuw georiënteerd. Maar van hoeveel (drongen. En ook in Kolen vertoonden de Kussische
grooter beteekenis is niet, zoowel relatief als abso- legers onder Broessiloff plotseling een activiteit,
luut de periode, van slechts een tiental jaren, die die terecht de Duitsch-Oostenrijksche leger ver-
ihans achter ons ligt. In dit schijnbaar korte tijd- ontrustte en die er ongetwijfeld toe heeft bijgedra-
vak voor de eeuwigheid nauwelijks medetellend j gen? dat weer dagen achtereen de militaire treinen
jg politiek niet slechts van Europa, maar van troTa-f.oT»tïr»own »«.m\r»fbh+,or> vnn hpf -front
geheel de wereld omvergeworpen; droomen van eeu
wen achtereen als die betreffende de onafhankelijk
heid' van Polen en Bohemen, betreffende de stich
ting van een groot Servisch rijk zijn plotseling, als
f1 T-n /lttTO.Tl.Pn_
bewaren, en ongetwijfeld heef? Duitschland daann©-1 meer dan een oogenblik. Sbcïale denkbeelden, tevo-
de een belangrijk voordeel verkregen. 1 ren onmogelijk geacht, schenen plotseling alle tege-
Duitschland, intusschen, aanvankelijk gedwongen lijk in verwezenlijking te moeten komen. De politiek
tot den wapenstilstand, werd' gedwongen tot den vre-had de overhand; en voor een groot deel een niet-
de van Versailles, die het harde verplichtingen op- consequente, een weinig sterk sprekende politiek,
legde. West-Pruisen en ©en deel van Oost-Pruisen voornamelijk bedacht op opportunisme. Nederland,
werden aan Duitschland ontnomen; ElzasXotharin- j dat een korten t(|d door België's annexionisme werd
gen kwam natuurlijk aan Frankrijk teirug; het kou bedreigd, heeft vooral economisch de gevolgen van
lenrijke Saargebied werd' mode aan Duitschland ont- den oorlog ondervonden. Politiek-geografisch is het
nomen. Polen en Bohemen leefden als nieuwe onaf-gebleven wat het was en het is gelukkig daarmede,
hankelijke staten op; Finland on de Russische rand-! Economisch heeft het zich den invloed niet van het
staten insgelijks. Servië werd het groote land van lijf kunnen houden, noch in, noch na den oorlog. Ge-
den Balkan en Roemenië kreeg slechts in geringe lijk trouwens geheel de wereld. Maar daarover
mate wat het begeerde. De geallieerde Vredesconfe- nader,
rentte te Parijs, waartoe Duitschland geen toegang;
had, stelde hot vredesverdrag op en Duitschland had
dit te onderteekenen, goedschiks of kwaadschiks;
van eigenlijk onderhandelen was geen sprake. Eerst
de Raad van Tien. later de Raad van Vier, een
oogenblik zelfs, toen Italië zich in de kwestie van
Fiume afscheidde, een Raad1 van Drie, besliste over
het lot van Europa. Ter geallieerde Vredesconferen
tie werd ook de grondslag gelegd, op Wilson's aan
dringen, voor den Volkenbond. Deze is 9edert den
aanvang van 1920 in werking getreden; tot dusverre
Vergadering van den Raad der gemeente Hoog
woud, gehouden op Dinsdag <len 29 Juli 1924, des
voorin. 10 uur.
Voorzitter Burgemeester Breebaart. Allen present
De voorzitter opent de vergadering en zegt*. Ik
behooren Duitschland. Rusland en Amerika daartoe i open de vergadering en wil enkele woorden wijden
nog niet. De Volkenbond is nog in het begin van zijn aan de nagedachtenis van wijlen onzen gem-ont-
ontwikkeling: heeft ongetwijfeld verdiensten op ver- vanger, den heer R. v. d. Veen. dia 19 Juli plotseling
schillende gebied, maar is uiteraard nog niet toege- is overleden.
rust met de politieke macht, waarover hij, allereerst gemeente heeft in den heer v. d. Veen' een
moet beschikken, wil hij reohtor kunnen zijn in de nauwgezet en zeer eerlijk ambtenaar verloren. Zijn
politieke vraagstukken. Wiison s persoonlijke poli- geheele leven bijna heeft hij in dienst van de go
tiek vervreemdde Amerika van de geallieerden en meente gegeven. Van 1883 af was hij onderwijzer aam
van denVolkenbond; slecht indirêet is tot dusver openbare lagere school in de Kerkelaan alhier;
Amerika _s_ hulp voor de oplossing der Europeesche ve]e oud-leerlingen zullen zijne lessen nog dankbaar
automatisch iit verwezenlijking gsraakt. In deze tien.
jarige periode vormen 1914 en 1918 de culminatiepun-
ten. In 1914 werd de storm ontketend; de politiek-
economische vloedgolf, die zich vanaf 1918 over de
versterkingen aanbrachten va.n het Westelijke front
met al de stiptheid, waarover d0 Duitsche ma-
chinerie beschikte.
Voort ging de oorlog, te land en ter zee, waar
het slechts zelden tot een grooten slag kwam en
waar beide partijen zich in den slag bij Jutland de
overwinning toeschreven. Voort ging de strijd ook
in de koloniën, die door Duitschland de eene na
de andere werden verloren. "In 1917 brak plotseling
vraagstukken verkregen; de toekomst zal moeten
leeren, hoever Amerika -wil gaan.
De jaren na 1919, zijn die van toepassing van het
vredesverdrag van Versailles, gevolgd door verdra
gen van de Entente met Oostenrijk, met Hongarije,
met Bulgarije en met Turkije. Zij zijn de jaren ook
gedenken. Van 1906 af heeft hti het ambt van gem-
ontvanger op voortreffelijke wvijze waargenomen.
Ieder kende meester van der Veen. Voor ieder was
hij behulpzaam en steeds ter wille. Ik meen namens
u allen te mogen spreken, om vanaf deze plaats een
woord van dank te brengen voor al hetgeen hij ten
van het herstelvraagstuk, waarin men Duitschlandbehoeve van d'e gemeente heeft gedaan. Steeds zal
dwong of wilde dwingen om groote vergoedingen tezijn persoon bij ons in aangename herinnering blij-
wereld heeft verspreid, is van de ontketening van Kussische revolutie uit; scheen het aanvankelijk
dien storm* van menschel ijke hartstochten net ne- -*
ovviu. -dat dit een succes beteekende voor de Entente,
grijpelijke gevolg. Het zijn niet vier jaren oorlogspo- aang-ezj0n het Russische vorstenhuis zich in afzon-
litiek, die wiji beleefd hebben, maar het zijn^er reeds ^rUike besprekingen met Duitschland wilde bege-
tien; het zullen er zoo straks wellicht uimt von, al spoedig veranderde het aspect. In den aan-
Want al vverd formeel door den vrede - vang van 1918 was de vrede van Brest-LitoYlrs, met
les de oorlog beemdippiJ, de de Russische Sovjefc-reKeering' gesloten, een feit ge-
over geheel de wereld «nd, zoowel politiek als ecu- WOTOCn Duitechlana behoefde zich- over aanval-
nomisch. Het gaat ermede als met d K I [en Oosten Toorlooqjg niet meer te veront-
den toovenaar.die wol de''°™ule.kende«m het wa. hgt West^k front er een
ter in overmatigon aandrang te doen stroomen, aocn j r-i--]. w n
vergeefs zocht naar de woorden om den stroom te v«ana onderschat /wijk men het: m oen aan
Snefhen. tA mnrhtijz* werd! vang ook Engeland had gedaan. Dit ha)d met groote
stuiten, toen deze hem e machtig weMI j OT?anisatorisclle ^aven eem le_OT den
Het uitbreken, plotseling, onverwacht toch nog na gestampt en Amerika, door tien 'onverbiddelijk ge-
deze jaren van voorbereiding, van den grooten oor- voerden duikbootenoorlog aan de zijde van de En-
log, op 1 Augustus 1914, had twee oorzaken: een na- ^ente gebracht, deed hetzelfde. Mocht de duikboo-
hije en; een' verwijderde. De nabije lag in den moord-tenoorlog zijn invloed niet missen op het handels- j
aanslag te Serajewo; de verwilderde in de ontwikke- I verkeer, slechts zelden, uiterst zelden, zijn. transt-
y°rtod,ePen ra®4 te»hPen verongelukt. Geheel een
dat Duitschland' aan het einde van den Zuid-Afri-
kaanschen oorlog de, door Engeland aangeboden toe
nadering weigerde, en Frankrijk erin slaagde, om
Engeland, dat genoeg had van zijn splendid isola-
tion, in den kring van het tweevoudig Russisch-
Fransoh verbond te trekken. De „voorbeeldige" be
straffing, door de Oostenrijksche politiek noodzake
lijk geacht tegenover den moordaanslag te Serajewo,
was rechtstreeks tegen Servië, indirect tegen Rus
land gericht, welks invloed' op den Balkan: ten koste
van Oostenrijk, in Perzië ten koste van Engeland
zienderoogen toenam. Niet te Berlijn, maar te Wee-
nen heeft pien met den oorlogsfakkel gezwaaid en
den bondgenoot, die vóór alles loyaal wilde zijn, me-
degesleept.1 Rusland speelde de nevenpartij in dit
dubbelzinnig spel: reeds den dag nadat Oostenrijk
zijn opzienbarend ultimatum tot Servië had gericht,
riep de Russische minister van buitenlandsche za
ken de gezanten van Eangeland en Frankrijk tot
zich en de eensgezindheid dezer Triple Entente
scheen voorloopig verzekerd. Tenzij de Duitsche di
plomaten zich bekwamer hadden getoond' dian zij
deden; tenzij zij- hun vrees voor Rusland haddenl kun
nen overwinnen door hun vertrouwen op Engeland
te vestigen. Maar het staat historisch vast nog
op den dag, dat Engeland met hernieuwde voorstel
len van vriendschappelijke samenwerking bij Beth-
man- Holweg kwam, zag deze slechts Rusland en het
gevaar van de Russische mobilisatie, Daardoor
was samenwerking met Ehgeland om het conflict te
localiseeren, gelijk toten nog had kunnen geschieden,
vanzelf uitgesloten. Daarbij kwam de schending van
België's onzijdigheid, uit zg. militaire overwegingen
welke Duitschland niet alleen een stuk prestige,
maar ook materieel groot nadeel heeft gebracht. In
den aanvang van Augustus was de strijd ontketend:
keten van oorlogsschepen, beschermde de Engelsche
transportschepen in het Kanaal, maar ook de Ame-
rikaansche transportschepen zijn voor het meeren-
deel veilig overgekomen. Zij braohten niet alleen
versterking in manschappen, maar versterking met
al de nioderne middelen, die de oorlog van de
industrie vergt. In 1917 kwam aan de Somme be
weging in het Westelijk front, maar het daar ge
wonnen terrein werd met één slag door de Duit-
sohers in April 1918 teruggewonnen. Toen de aan
val op Amiëns, die op Calais en de verbinding met
Engeland was bedoeld, doodliep, hervatte men de
zen aanval in Reims; het zou hert laatste
Duitsche offensief zijn. Had men toen reeds achter
de schermen kannen zien, men zou het hebben
begTepen.
Vanaf medio 1918 dateert de definitieve keer in de
krijgsverrichtingen. Clemenceau was inmiddels aan
het hoofd1 der regeering in Frankrijk gekomen: met
krachtige hand had hij een einde gemaakt aan het
„défaitisme" en elke uiting naar vrede onderdrukt.
Dank zij zijn optreden kwam er eenheid in het op
perbevelhebberschap en Foch werd! de generalissi
mus, aangewezen om al de geallieerde strijdkrach
ten te beheerschen. Engelschen, Amerikanen, Fran-
scben konden klein© successen behalen; eerst toen 1
omstreeks Juli 1918 de Duitschers ten tweeden male
poogden de Marne over te treken, draaide de kans.
Bij Soissona werd de eerste nederlaag geleden; de
Amerikanen drongen voorwaarts, daarna viel aan
het geducht voorbereide offensief der geallieerden
•niet meer te twijfelen. De onneembaar geachte Hin
denburg- en Siegfriedlinies werden genomen; gelei
delijk, maar niet eens heel erg langzaam werden de
Duitsche legers uit Noord-Frankrijk teruggedrongen.
reeds enkele dagen daarna zou Duitschland:, door Het oogenblik, waarop men op bevrijding van Ant- j
de deelneming van Engeland aan dien strijd, bemer. j werpen en Brussel rekende, was niet ver meer af. i
ken, dat het ging om leven of de wereldheerschappij.En tegelijkertijd stelde zich het Oostelijk leger van
Het was geen oorlog, gelijk wij er gekend hebben uit Saloniki in beweging. Of er van Bulgaarsche
in d© tientallen jaren, die achter ons liggen, maar zijde "verraad in het spel is geweest, kan ter zijde
liet werd een strijd op leven en dood, waarin steeds worden gelaten, maar plotseling, bijna voordat het
meer landen, willens of onwillens, werdlen betrok- verbaasde F.urope het wist, had Bulgarije zich over-
ten. gegeven en daarmede Oostenrijk aan de geallieerden
De aanvang van- den oorlog bracht een overweldi- I overgeleverd. Twee wapenstilstanden werden achter-
gend Duitsch succes op het Westelijk front. Na een J een gesloten en legden Duitschland van Oostelijke
korten, heldhaftigcn Weerstand der Belgen bij Luik, zijde opnieuw open. Tegelijkertijd dat het Italiaan-
braken de Duitschers door; wierpen de Franschen en sche leger door den met Oostenrijk gesloten wapen-
Engelschen bij Charleroi terug en rukten in de rich- stilstand vrijkwam. Wat geen der deskundigen bad
ting van Parijs op. Reeds scheen Parijs bedreigd; de ve/wacht: een plotselinge ineenzinking van een-der
regeering nam de wijk naar Bordeaux, toen Joffre beide partijen, was niet meer nabij, maar een feit.
en Foch, door concentratie van krachten, den vijand Voor Duitschland, dat inmiddels Prins Max van Ba-
to' staan brachten en bij den slag aan de Marne tot den tot het Rijkskanselierschap had geroepen, bleef
terugtrekken dwongen. Duitschland breidde daarna 1 maar één uitweg open: wapenstilstand en vrede,
zijn front aanmerkelijk uit; vermeesterde Antwer- Men wendde zich tot President Wilson; eindelijk
pen; rukte voort tot aan den Yser, maar vond daar kwam de wapenstilstand van 11 November 1918, in
een onverwachten weerstand, die niet zou worden Foch's salonwagen in het bosch van Fontainebleau,
overwonnen. Aan weerszijden van den Yser, welk
klein Belgisch riviertje een historischen naam heeft
verworven, werden de loopgraven opgeworpen, ge
lijk over geheel de lengte van het Westelijk front,
'tegelijkertijd speelden zich groote gebeurtenissen in
het Oosten af; de inval der Oostenrijkers in Servië
mislukt bijna geheel, en tegelijkertijd rukten de Rus
sen in Oost-Pruisen binnen. Daar werden zij* eerSt
tot stand. Een wapenstilstand gelijk er niet gemak
kelijk een tweede van even harden aard in de ge
schiedenis zal zijn terug te vinden. Een wapenstib
stand, die het Duitsche leger in België als voor ont
binding voorbestemde.
Duitschland scheen plotseling ineen te zakken, in
nerlijk zoowel als uiterlijk. De geweldige inspanning
die zijn bevolking zich al deze oorlogsjaren had moe
tot staan gebracht, toen Hindenburg, reeds jaren op ten getroosten, was niet onbemerkt aan de innerlijke
non-activiteit gesteld, met zijn plaatselijke kennis te politieke verhoudingen voorbijgegaan. Steeds luider
hulp rukte. Dit was 't sein voor geheel een nieuwen
vooruitgang der Duitsche wapenen in Polen. In Gal-
licië, waar de Russen aanvankelijk succes behaalden
en zelfs Premyszl tot overgave dwongen, werden zij,
evenals in Polen, teruggeworpen. Hier was Macken-
sen de groote veldheer, die in Warschau zijn zege
vierenden intocht hielxi en die in opdracht van de
verbonden Duitsche en Oostenrijksche souvereinen
in schijn de vroegere Poolsche vrijheid herstelde.
Do jaren 1915 en 1916 waren zwaar doorworstelde
oorlogsj'aren. »Het aantal deelnemers vermeerderde.
fnl915 met Italië, dat zich van de Triple Alliantie
afkeerde on ter wille van de irredenta de zijde der
Entente koos. Daarna Bulgarije, in welks hoofdstad
intriges van verschillenden aard wérden gesponnen,
met het resultaat, dat Bulgarije zich, gelij'k Turkije
roods tevoren had gedaan, bij" Duitschland en Oos
tenrijk aansloot en met hen de Centrale machten
vormde. Weer een j'aar later kwam Roemenië in
den oorlogaanvankelijk scheen het succes aan 25jn
wapenen verzekerd en werd het begeerde Zevönbér-
Sen zonder slag of stoot genomen; toen kwam "de
'uitscho veldtocht, die het veroverde plotseling
terugnam en het "Roemeensche land tot op een
klem gedeelte na ijn bezat nam. Maar in het Westen,
waar dan toch de beslissing moest vallen, ging do
loopgravenoorlog onveranderd door. In September
1915 scheen het, als Zouden de Engelsch-Franschq
strijdkrachten brrkon; de poging werd reeds in
den aanvang gestuit. In 1916 opende Duitaohland
met den geweldigen aanval op Verdun, welks tra-"
gisch en neldhartig lot een aer mooiste episoden
van den oorlog vormt. Leger-afdeeling na leger*
klonken dc stemmen der meer linksche elementen
steeds krachtiger werd gevraagd naar de waarheid
omtrent den militairen en politieken toestand.
Totdat op een oogenblik, dat men de uitbarsting
niet verwachtte, plotseling de Republiek werd ge
proclameerd; de Keizer van zijn gezag vervallen
werd verklaard, en in al de bijna dertig Staten het
voorbeeld van het gansohe Duitsche Keizerrijk werd
gevolgd. Heftige tooneelen hebben zich in die eerste
dagen der Republiek afgespeeld tusschen sociaal-de
mocraten en communisten; geheel het jaar 1919 en
een deel van 1920 door hebben Ebert, Scheidemann
e.a. zich vooral tegen de Spartacisten moeten ver
zetten. Berlijn is meer dan eens het tooneel van fel-
gewelddadigen strijd geweest; Munchen heeft een
tijdlang onder den communistischen terreur ver
keerd. Van Duitschland heeft men maanden achter
een niet kunnen zeggen, welke richting het zou uit
gaan. Slechts met moeite bleef de Regeering mees
ter van het gezag, in 1920 moest zij, zij het slechts
enkele dagen, wijken voor het geweld der Kapp—
Putsch, maar daarna scheen het gezag op meer so-
lieden grondslag gevestigd. Duitschland heeft zich
inmiddels hersteld; sneller dan eenig ander Euro-
peesch land is het tot den arbeid teruggekeerd. Wat
men reactionaire elementen noemt, begint in Duitsch
land op te leven; de moorden»op Erzberger, Rathe-
nau e.a. zijn er het bewijs van. Beieren is de vuur
haard van het oude monarchale principe gebleven;
vandaar conflicten tusschen de radicale rijksregee^
ring en het, monarchale Beieren. Men is erin ge
slaagd, zij het niet zonder moeite ondanks het avon.
tuur der Rijnrepubliek, de Duitsche rijkseenheid te
betalen. Het aantal conferenties, dat tusschen de
geallieerden onderling of tusschen de geallieerdenen
Duitschland in die jaren heeft plaats gehad, is groot-
Dat ae uitvoering van het verdrag van Versailles in
menig opzicht te wenschen overliet, de geallieerden
ontveinsden het zich niet, maar ten aanzien van de
middelen om Duitschland te dwingen heerschte alles
behalve eensgezindheid. Toen Duitschland na de
vaststelling van het totale schuldbedrag in 1921 niet
wilde toegeven kwam al heel spoedig de bezetting
van Dusseldorf en andere Rijnplaatsen; deze werd
opgeheven nadat Duitschland formeel had toege
stemd. Maar gedurig rezen nieuwe moeilijkheden;
de Duitsche betalingen bleven achterwege, en Poin-
caré, in het begin van 1922, tengevolge van de mis
lukking der conferenties van Genua en Cannes, tot
het gezag in Frankrijk geroepen, voerde zijn eigen,
in elk geval consequent doorgezette politiek in. De
ze moest wel leiden tot Frankrijk's afzonderlijk op
treden. Slechts door België gesteund, ter zake van de
Ruhrbezetting in de eerst© dagen van 1923. Die Ruhr-
hezetting, zij heeft geheel het aspect van het herstel-
vraagstuk gewijzigd. Eerst in den loop van 1924 is
zij, dank zij den arbeid der deskundigen, tot eenig
resultaat gekomen, en men mag thans verwachten,
dat wij. op den weg naar het werkelijk Europeesch
herstel zijn.
Hetwelk echter niet bereikt is zonder dat de inner
lijke politiek der verschillende-landen aanmerkelijke
wijzigingen heeft ondergaan. Frankrijk, waar Clé-
menceau den zoo begeerden presidentszetel aan De-
chanel moest overlaten, is bij: de verkiezingen van
1924 plotseling links georiënteerd, geworden. Enge
land is het met de regeering van MacDonald voorge
gaan. Heel wat innerlijke verwikkelingen heeft En
geland in de jaren na den oorlog doorgemaakt.
Lloyd George's politiek, die eerst leidde tot het Ar-
ohangel-front, gericht tegen de Russische Sovjet-re
publiek; later tot agressie tegen Angora, heeft ten
slotte de conservatieven te paard geholpen, die even
wel hun macht spoedig aan de arbeiderspartij moes
ten overdragen. Frankrijk heeft zich tegen samen
werking met Rusland het krachtigst verzet, en Rus
land weet heel goed, dat het in Frankrijk de heftig-
sten tegenstander heeft van zijn Sovjet-regime, waar
van intusschen meer de naam dan de daad is over
gebleven. Geheel de wereld is zoowel in haar alge
meen aspect als in de politiek der verschillende lan
den, meer en meer gaan draaien om de beide uiter
sten: communisme en fascisme. Dit laatste een naam
ontleend aan de Italiaansche fascistenpartij, die in
1922 onder aanvoering van Mussolini vastberaden
naar het bewind-greep en dit in bezit nam. Totdat de
moord op Mateotti, meer een ongelukkig incident
dan een gebeurtenis, aan het beginsel van het fascis
me onverwachts afbreuk deed.' Inmiddels was Spanje
Italië op dien weg gevolgd, en ook in andere landen
heeft het aanzien van het parlementarisme juist
tengevolge van de voortwoekerende democratie met
haar machteloos praten, geleden. Overal is de vraag
naar den sterken man en1 overal blijft hij* achterwege.
In en buiten Europa is er veel, onnoemelijk veel
veranderd in deze jaren. Japan, dat tegenover
Duitschland het juiste oogenblik koos om de schande
van 1894 te wreken, is in de Oost-Aziatische quaestie
de allesbeheerschende macht geworden, die nauwe
lijks meer tegenstand ondervindt. Europa heeft in
de verhoudingen in Oost-Azië bijna niet meer mede
te spreken. En de Turken die aan 't einde van den
grooten oorlog, waarin zij pp het verkeerde, het Duit
sche, paard hadden gewed, uit Europa schenen ver
dreven, zijn weer krachtiger dan ooit tevoren. De
Kleine Entente, die zich onder leiding van Bohemen
en tot behoud van de Balkanverhoudingen vestigde,
had vooral met het geheel verminkte Hongarije te
rekenen, en duchtte blijkbaar niets meer dan- een
hernieuwd bestijgen van den Hongaarschen troon
door den ongelukkigen Keizer Karei, die daartoe een
meer avontuurlijke dan serieuse poging deed. De
verhoudingen op den Balkan zijn nog vaag en onbe
stemd; de rol, aan Roemenië en Servië toebedeeld,
is niet duidelijk. Griekenland, dat in 1920 Konstan-
tijn terugriep en tegelijk zijn grooten staatsman Ve-
nizelos verbande, is de rechtstreeksche aanleiding
geworden tot de debacle. Want de taak, die Grie
kenland in Klein-Azië tegenover Thrkije op zich had
genomen, kon het niet volbrengen. Moestafe Kemal
Pasja, opgekomen uit de stammen van het echte
Turksche Klein-Azië, organiseerde den tegenstand,
en zoo krachtig greep het nieuwe bewind van An
gora om zich heen, dat in weinige weken tijds de
Grieken als het ware waren weggevaagd uit Klein-
Azië; dat Constantinopel door de troepen van Ango
ra werd bedreigd en slechts met moeite een schijn of
schaduw van Europeesch gezag werd gehandhaafd.
Geheel nieuwe politieke verbindingen ontstonden;
Angora en Moskou reikten elkander een korten tijd
de hand. Maar ook niet meer dan een korten tijd. Te
Lausanne in de achtereenvolgende twee vredeson.
ven. Zijne assche ruste in vredel
De notulen worden gelezen en goedgekeurd.
Voorzitter doet daarna mededeeling, dat er nog
geen werk van is gemaakt can te verkrijgen verbete
ring in* de postbestelling. De hulp van de Kamer van
Koophandel zal men ook trachten te verkrijgen. En
dat) geeft zoo -hier en daar wel succes.
Door den Raad wordt goedgevonden, dat het slutt-
uur voor herbergen voor de kasteleins die zulks ver
langen, gedurende den zomertijd door voorzitter
voor Zondag is bepaald op 12 uur 's nachts.
Mededeeling dat d'e Sportclubs de schoolkinderen
gratis op het sportterrein toelaten.
Proces-verbaal kasverificatie G.E.B. Hiervan ver
krijgt de Raad inzage.
Missive van Ged. Staten over betaling uit onvoor
ziene uitgaven, dienst 1923. Het uit dien post te be
talen bedrag is in totaal f81.01. Voor kennisgeving
aangenomen.
Brief van' Gedeputeerden aangaande uitkeering
rijksbijdrage in kosten Lager Onderwijs naar aan
leiding van de wet van 24 Mei 1897. 't Bedrag der
uitkeering is bepaald op f 5898.46^.
Brief van 't Dag. Bestuur vani Opmeer ter zake bij
drage cursus schoolvrije jeugd.
Opmeer draagt i 40 bij. In Hoogwoud is de vergoe
ding per lesuur f 1.75. Én Opmeer bedraagt die f 1.25
per lesuur.
Verslag keuringsdienst van vee en vleesoh, kring
Spanbroek, 2e kwartaal 1924.
Verslag keuringsdienst voor waren, gebied Alk
maar en omstreken.
Verslag Kamer van Koophandel.
Brief van dien Inspecteur der Dir. Belastingen, In
voerrechten en Accijns, ne afd. te Alkmaar, d.d. 9
Juli, ter zake voorloopige "uitkeering volgens raming
f9000.
Prov. Blad ter zake wijziging begrooting met bij
gevoegd schrijven.
Schrijven van Ged. Staten <Ldj 9 Juli, waarbij
goedgekeurd teruggezonden wordt de gemeentebe-
grooting, dienst 1924.
Prov. Blad ter zake inzending der Gemeentereke
ning over 1923.
Begrooting Gezondheidscommissie, gezeteld te
Hoorn, over 1925. Een en ander voor kennisgeving
aangenomen.
Brief van het Dag. Bestuur van Nieuwe Nied'orp,
over verlichting van de voetbrug en de trambrug
(beide liggende over de Langereizer ringvaart). In 't
schrijven wordt aangegeven dat dan de bedoeling zou
zijn, om stichtingskosten en verlichtingskosten bei
de voor rekening van N. Niedorp en Hoogwoud te
doen zijn. (Elke gemeente voor de helft.) Wat de
voetbrug betreft, wordt met algemeen goedvinden
hierop ingegaan.
Zoo niet wat aangaat de trambrug en wenschen
voorzitter en ook de Raad eerst meerdere gegevens
te hebben en wordt het wat verlichting trambrug
nog aangehouden.
Voorzitter deelt mede, dat de heer J. Koomen Jzn.
candidaat-TLotaris alhier, tot tijdelijk gein-ontvanger
is aangesteld.
Door B. en W.' zijn de bescheiden en gelden van
wijlen den heer v. d. Veen, in leven gem.ontvanger,
overgenomen en overgedragen aan den tijdelijk
waarnemenden gein-ontvanger, den heer Koomen.
Proces-verbaal van kasverificatie is opgemaakt en
de inhoud daarvan zal in comité-generaal aan den
Raad worden kenbaar gemaakt.
De ingekomen stukken en mededeelingen zijn nu
ten einde en zal voorzitter met de agenda beginnen.
Eerst is aan de orde bespreking voorstel van Ged.
Staten ter bepaling van de jaarwedde voor den nieuw
te benoetoen gemeente-ontvanger. Besloten wordt
die tot 1 Augustus a.e. te berekenen (voor den tijde-
lijken gem-antvanger) naar het honorarium van
f 1400 per jaar. Met ingang van dien datum zal
zoo wordt voorts besloten het salaris f 630 's jaars
zijn voor den tijdelijken gem-ontvanger.
Wat betreft den nieuw te benoemen vasten gem.
ontvanger wordt het salaris op f 630 voor dezen be
paald, zonder periodieke verhoogingen. (B. en W.
hadden nog eenige periodieke verhoogingen van 't
salaris voorgesteld, maar daar. wilde de Raad niet
aan, blijkens uitslag der daaromtrent gehouden
stemming, waarbij alleen de heer Schilder vóór
stemde.) De bestaande borgtocht, f4000. wordt ge
handhaafd.
Aanbieding Airmenrekening. Ontvangsten f 8136.56,
aitgaven f 5841.79^, voordeelig saldo f2294.76H.
De heer Schilder vindt 't wel een unicum, zoo*n
flink batig slot. Zoo lang spr. lid van den Raad is,
was er anders altijd een nadeelig saldo.
Aanbieding gemeenterekening. Ontvangsten f 86036.36
uitgaven f79927.09#, voordeelig saldo f6109.26#.
Goedgevonden wordt, dat de 5 raadsleden buiten
bet college van B. en W., diis de raadsleden Mevr.
G. Hoek-Spaander en de heeren Bossen, Glas, Groen
derhandelingen bleek de innerlijke krachteloosheid 'en Portogies, zullen fungeeren als commissie voor
der. groote geallieerde machten tegenover Turkije,
dat' durfde. En Turkije heeft het voorloopig gewon
nen; do vrede van Lausanne is Turkije's succes en
blijkt zoo straks wellicht zijn opkomst. Wij zijn er
verder dan ooit vandaan om' Turkije uit Europa te
verdrijven 1
Men zie rond waar men wil; bijna overal spreken
do politieke hervormingen. In het Heilige Land een
begin van Zionisme; in Egypte een begin van onaf
hankelijkheid; de Dominions bijna gelijkrechtigd: met
het oude Britsche Koninkrijk; Amerika zich terug
trekkend uit alles wat Europeesche aangelegenheden
betreft. Groote politieke hervormingen zijn bijna in
elk land voltrokken; een ook in Nederland. Te mid
den van de stormen van den oorlog wijzigden wij
onze Grondwet op twee belangrijke punten: de schooi
en het kiesrecht. Nog moot het de vraag heeten of
deze Grondwetsherziening ons land geluk heeft ge-
i bracht. Ook op Nederland zette 1918 zijn; stempel;
j ook hier dreigde een oogenblik de uit het Oosten
1 waaiende wind de overhand te nemen, maar niet
het nazien.
Een suppletoire begrooting, dienst 1924, wordt op
gemaakt en zal ter goedkeuring worden ingediend.
Periodiek aftredend als ketters zijn de heeren Jb.
Hartog en K. Vel Jz. In de le vacature wordt tot
dubbeltal gekozen: 1. Jb. Hartog; 2. S. Glas. In de 2e
vacature: 1. K. Vel Jz., 2. G. Portegies.
Bespreking aansluiting, waterleiding. Dit zou in
comité-generaal gebeuren, zei voorzitter, dus wil spr.
nu de rondvraag doen.
De heer Bossen wilde hefc in het openbaar be
spreken, waar Voorzitter ook Wel voor te vinden
is en waartoe dan ook al spoedig wordt besloten.
De heer Groen bepleit de wensohelükheid van
wat vlugger optreden inzake keuringsdienst vee
en vleesoh en wijst op een geval, dat die wensche-
lijkheid deed uitkomen.
Voorzitter verzoekt den heer Vijn, (commissielid)
het in comité ter sprake te brengen.
De heer Vijn doet toezegging, zulks te Ballen
doen, i
